Konspekt analizy 37 sceny aktu III z „Wesela” S. Wyspiańskiego

I. Rozpoczęcie / rozpoznanie

• Kontekst sytuacyjny- „czarna msza” odbywa się po powrocie Jaśka z nieudanej misji, której celem było zawiadomienie o rannym zgromadzeniu

• Czas i miejsce- 20/21 listopada 1900, akt I- wieczór, akt II- późna noc, rano, akt III- po przebudzeniu, o świcie

II. Rozwinięcie:

1.Bohaterowie:

• Chochoł- na początku otulał i chronił różę (otulina krzewu akt I, didaskalia), potem został zaproszony na wesele jako gość (personifikacja, opuszczenie róży akt II), na końcu stał się dyrygentem (wodzirejem) na weselu (główna postać na weselu akt III scena 37, nabiera cech demonicznych, ostatecznie łączy się z symbolem koła)

• Róża- kwiat, Polska, symbol nadziei, zostaje opuszczona - wystawiona na próbę

• Jasiek i zebrani ludzie

2. „Czarna msza”:

• Kapłan- Chochoł, ministrant- Jasiek (chłop)

• Jest celebrowana na skrzyni- ołtarzu (ołtarz pamiątek narodowych, polskich tradycji)

• Profanacja- zbezczeszczenie (ołtarza i mszy chrześcijańskiej)

• Rozbrojenie- przygotowanie do podniesienia, koło na czole- włączenie do kręgu wspólnoty, odebranie nadziei i wiary, stygmat, naznaczenie - ludzie cierpią po nieudanych przedsięwzięciach

• Zakreślanie kręgu przez Jaśka- odwrotnie do wskazówek zegara, antyzegar, cofanie się czasu

• Chochoł stający na skrzyni (skarbnicy historii) bezcześci nasza historię

• W akcie III wszystkie symbole mają swoje przeciwstawne znaczenia. Akcja rozgrywa się przy okrągłym stole.

• Symbolika: skrzynia przy drzwiach (diabeł pilnuje by nikt nie wyszedł- aluzja do obrazu „Melancholia” J. Malczewskiego), złoty róg (ma grupować ludzi, zaklęcie mające wszystkich zjednoczyć, talizman), rozstaje dróg (błądzenie, błędne koło, tam ukrywał się diabeł- symbol demoniczny), czapka z piórami (przywiązanie do dóbr materialnych)

III. Zakończenie:

„Wesele” jest pierwszym w Polsce dramatem ekspresjonistycznym (ekspresjonizm- wyrażanie, ruch to wzmocniony środek wyrazu). W akcie I wszystko dzieje się w ruchu, w II następuje bezruch, senność i nawiedzenie przez zjawy (jest to akt oniryczny- rozgrywający się we śnie; jest to część psychologiczna), w III- przebudzenie, wolny taniec, imitacja ruchu, dążenie do bezruchu (zjednoczenie w bezsilności, błędnym kole) - pokazuje to kolista kompozycję „Wesela”.

Opracowała Daria Kaniewska