ZABURZENIA OSOBOWOŚCI

Swoiste zaburzenia osobowości (wg ICD-10):

• Głębokie zaburzenia osobowości i zachowania

• Nie są wynikiem urazu, choroby (w tym psychicznej), uszkodzenia CUN

• Obejmują kilka wymiarów osobowości, prawie zawsze dotyczą one zaburzeń w relacjach z innymi ludźmi i odczuwaniem dyskomfortu psychicznego

• Pojawiają się w dzieciństwie, utrzymują się do wieku dorosłego

Osobowość paranoiczna

• Nadwrażliwość na niepowodzenia lub odrzucenie;

• Długotrwałe przeżywanie przykrości, nie wybacza zniewag;

• Podejrzliwość, zniekształcanie obrazu rzeczywistości;

• Niedostosowana do sytuacji sztywna obrona swoich celów;

• Podejrzenia co do wierności partnera;

• Nastawienie ksobne związane z przecenianiem własnego znaczenia;

• Koncentracja na spiskowych wizjach rzeczywistości

Osobowość schizoidalna

• Wycofywanie się z kontaktów z ludźmi, samotnictwo;

• Ograniczenia przeżywania uczuć, chłód emocjonalny

• Dystans w stosunku do otoczenia, brak wrażliwości na krytykę i pochwałę;

• Uciekanie w świat wyobrażeń, skłonność do introspekcji;

• Czasami: zachowania dziwaczne, ekscentryczne, niewrażliwość na istniejące normy i konwencje

• Nastawienie lękowe lub ksobne w relacjach z ludźmi;

Osobowość dyssocjalna

• Nieliczenie się z uczuciami innych

• Lekceważenie ogólnie przyjętych norm, reguł i zobowiazań;

• Niezdolność do utrzymywania trwałych relacji z ludźmi;

• Niska tolerancja frustracji i niski próg dla agresji

• Brak poczucia winy, nie wykorzystuje doświadczeń płynących z kar;

• Obwinianie otoczenia lub racjonalizacja swoich zachowań

Osobowość chwiejna emocjonalnie

1. typ impulsywny

• impulsywność

• gwałtowność

• konfliktowość

• zmienność nastrojów, kapryśność, brak wytrwałości

2. typ borderline

• zaburzony obraz siebie

• angażowanie się w intensywne i niestabilne związki

• lęk przed porzuceniem;

• groźby lub działania samouszkadzające;

• uczucie pustki wewnętrznej

osobowość histrioniczna

• dramatyzowanie, teatralność

• podatność na sugestię

• powierzchowna i chwiejna emocjonalność;

• lubi być w centrum uwagi

• niestosowna uwodzicielskość

• koncentracja na atrakcyjności fizycznej

• manipulacyjność i egocentryzm

osobowość anankastyczna

• przesadna ostrożność, wątpliwości

• koncentracja na szczegółach

• szkodliwy perfekcjonizm

• nadmierna sumienność

• przesadna koncentracja na obowiązkach kosztem przyjemności i związków z innymi

• przesadny konformizm

• sztywność i upór

• skłonność do zbytniej kontroli innych

osobowość lękliwa (unikająca)

• dominujące uczucie napięcia i niepokoju

• poczucie niższości i nieprzystosowania

• nadwrażliwość na krytykę i odrzucenie

• szukanie w związkach akceptacji;

• unikanie związków z innymi z obawy przed odrzuceniem

• koncentracja na poczuciu bezpieczeństwa

osobowość zależna

• zachęcanie innych lub pozwalanie im na kierowanie swoim postępowaniem;

• podporządkowanie własnych potrzeb cudzym

• unikanie stawiania innym wymagań

• reagowanie poczuciem niewygody i bezradności w sytuacji osamotnienia

• koncentracja na obawie pozostania bez opieki

• nadmierne szukanie rad i zapewnień u innych osób nawet w codziennych decyzjach