POJĘCIE PRZEDSIĘBIORCY, RODZAJE PRZEDSIĘBIORCÓW
LISTA REGULACJI:
USTAWA z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji
USTAWA z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym
USTAWA z dnia 19 listopada 1999 r. Prawo działalności gospodarczej. ( wersja pierwotna)
USTAWA z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej.
KC
USTAWA z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze
SDG
USTAWA z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów
USTAWA z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa
USTAWA z dnia 17 listopada 1964 r. KODEKS POSTĘPOWANIA CYWILNEGO (Dz. U. z dnia 1 grudnia 1964 r.)
Pojęcie PRZEDSIĘBIORCY - po raz pierwszy pojawiło się ono w przepisach ustawy z 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (tekst jedn. Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1503). Dopiero później zaczęto go używać także w przepisach innych ustaw.
W 1997 r. przepisami wprowadzającymi ustawę o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz. U. Nr 121, poz. 770) zastąpiono występujące w obowiązującej wówczas ustawie z 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 41, poz. 324) pojęcie „podmiot gospodarczy” określeniem „przedsiębiorca”. Pojęcie „przedsiębiorca” zachowano w ustawie z 19 listopada 1999 r. — Prawo działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 101, poz. 1178), która zastąpiła ustawę o działalności gospodarczej z 1988 r., a także w obowiązującej ustawie z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 155, poz. 1095).
Definicje ustawowe pojęcia „przedsiębiorca” zawarte w poszczególnych aktach prawnych różnią się od siebie; także w doktrynie i orzecznictwie nie przyjmuje się jednolitego określenia przedsiębiorcy. Znaczenie tego pojęcia należy zatem ustalić na podstawie przepisów konkretnej ustawy (zob. J. Szwaja, w: Szwaja, Komentarz 2000, s. 84).
USTAWA z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji
Art. 2. Przedsiębiorcami, w rozumieniu ustawy, są osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej, które prowadząc, chociażby ubocznie, działalność zarobkową lub zawodową uczestniczą w działalności gospodarczej.
USTAWA z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym
Art. 1. 1. Tworzy się Krajowy Rejestr Sądowy, zwany dalej "Rejestrem".
2. Rejestr składa się z:
1) rejestru przedsiębiorców;
2) rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej;
3) rejestru dłużników niewypłacalnych.
Rejestr przedsiębiorców
Art. 36. Przepisy niniejszego rozdziału stosuje się do następujących podmiotów:
1) (uchylony);
2) spółek jawnych;
2a) europejskich zgrupowań interesów gospodarczych;
3) spółek partnerskich;
4) spółek komandytowych;
5) spółek komandytowo-akcyjnych;
6) spółek z ograniczoną odpowiedzialnością;
7) spółek akcyjnych;
7a) spółek europejskich;
8) spółdzielni;
8a) spółdzielni europejskich;
9) przedsiębiorstw państwowych;
10) jednostek badawczo-rozwojowych;
11) przedsiębiorców określonych w przepisach o zasadach prowadzenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalności gospodarczej w zakresie drobnej wytwórczości przez zagraniczne osoby prawne i fizyczne, zwane dalej "przedsiębiorstwami zagranicznymi";
12) towarzystw ubezpieczeń wzajemnych;
12a) (10) towarzystw reasekuracji wzajemnej;
13) innych osób prawnych, jeżeli wykonują działalność gospodarczą i podlegają obowiązkowi wpisu do rejestru, o którym mowa w art. 1 ust. 2 pkt 2;
14) oddziałów przedsiębiorców zagranicznych działających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
15) głównych oddziałów zagranicznych zakładów ubezpieczeń;
16) (11) głównych oddziałów zagranicznych zakładów reasekuracji;
17) (12) instytucji gospodarki budżetowej.
wpisowi do rejestru przedsiębiorców podlegają także inne osoby prawne, jeżeli wykonują działalność gospodarczą i podlegają obowiązkowi wpisu do rejestru, o którym mowa w art. 1 ust. 2 pkt 2 ustawy o KRS
nie wszystkie podmioty znajdujące się w tym rejestrze posiadają status przedsiębiorcy w rozumieniu art. 4 u.s.d.g., tj. wykonują działalność gospodarczą we własnym imieniu.
Podmioty, które nie wykonują działalności gospodarczej w rozumieniu art. 2 u.s.d.g., a podlegają obowiązkowi wpisu do KRS stają się przedsiębiorcami z mocy samego wpisu. Dotyczy to np. spółek kapitałowych, które nie prowadzą działalności zarobkowej, a tym samym działalności gospodarczej w rozumieniu art. 2 u.s.d.g., czy jednostek badawczo-rozwojowych, które nie są zobowiązane prowadzić działalności gospodarczej, tworzone są bowiem dla prowadzenia badań naukowych i prac rozwojowych, których wyniki powinny znaleźć zastosowanie w określonych dziedzinach gospodarki narodowej i życia społecznego. Podobnie jak spółki kapitałowe, które nie prowadzą działalności zarobkowej, należy traktować oddziały przedsiębiorcy zagranicznego działającego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, ponieważ nie posiada on odrębnej od przedsiębiorcy zagranicznego zdolności prawnej, a tym samym nie może wykonywać działalności gospodarczej w imieniu własnym (w przeciwieństwie do głównego oddziału zagranicznego zakładu ubezpieczeń, który posiadając zdolność prawną nadaną przez przepis prawa, tym samym posiada status przedsiębiorcy). Jest on jedynie wyodrębnioną i samodzielną organizacyjnie częścią działalności gospodarczej przedsiębiorcy zagranicznego, która jest wykonywana przez tego przedsiębiorcę poza jego siedzibą lub głównym miejscem wykonywania działalności. Jak zauważa W.J. Katner de facto wpis oddziału przedsiębiorcy zagranicznego do KRS należy traktować jak wpis samego przedsiębiorcy zagranicznego (Prawo..., s. 151). Problem dotyczy również samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej, bowiem pomimo że działalność tych podmiotów kwalifikuje się jako działalność gospodarczą z mocy art. 50 KRS nie podlegają one wpisowi do rejestru przedsiębiorców.
Rejestr stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej
Art. 49. 1. Stowarzyszenia, inne organizacje społeczne i zawodowe, fundacje oraz publiczne zakłady opieki zdrowotnej podlegają obowiązkowi wpisu do rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej, zgodnie z przepisami rozdziału 2, jeżeli przepisy poniższe nie stanowią inaczej.
2. Wpisy do rejestru, o którym mowa w ust. 1, nie podlegają obowiązkowi ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, z wyjątkiem wpisów dotyczących ujawnienia informacji związanych wyłącznie ze statusem organizacji pożytku publicznego.
3. Przepisów art. 26 oraz art. 28-33 nie stosuje się.
4. Jeżeli podmiot podlegający obowiązkowi wpisu do rejestru, o którym mowa w ust. 1, nie składa wniosku o wpis do rejestru przedsiębiorców, art. 19a ust. 1 i 2 nie stosuje się.
Art. 49a. 1. Do rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej wpisuje się także organizacje pożytku publicznego, jeżeli nie mają, z innego tytułu, obowiązku dokonania wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego po spełnieniu wymagań, o których mowa w art. 20 lub 21 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.
2. Z wpisem, o którym mowa w ust. 1, nie wiąże się nabycie osobowości prawnej przez taką organizację, a w dziale 1 rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej ujawnia się informację, że organizacja pożytku publicznego nie posiada osobowości prawnej.
3. W przypadku gdy organizacja pożytku publicznego przestała spełniać wymagania określone w art. 20 lub 21 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, sąd rejestrowy z urzędu wykreśla ją z rejestru.
Art. 50. Jeżeli podmiot wpisany do rejestru, o którym mowa w art. 49 ust. 1, podejmuje działalność gospodarczą, podlega obowiązkowi wpisu także do rejestru przedsiębiorców, z wyjątkiem samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej i kolumny transportu sanitarnego.
_@KON@_USTAWA z dnia 19 listopada 1999 r. Prawo działalności gospodarczej. ( wersja pierwotna)
Art. 2. _@POCZ@__@KON@_ 1. Działalnością gospodarczą w rozumieniu ustawy jest zarobkowa działalność wytwórcza, handlowa, budowlana, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i eksploatacja zasobów naturalnych, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.
_@POCZ@__@K 2. Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna oraz nie mająca osobowości prawnej spółka prawa handlowego, która zawodowo, we własnym imieniu podejmuje i wykonuje działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 1.
_@POCZ@__@KON@_ 3. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej, o której mowa w ust. 1.
USTAWA z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej.
Art. 3. 1. Ilekroć w ustawie jest mowa o:
3) przedsiębiorcy - rozumie się przez to osobę prowadzącą w celach zarobkowych działalność wytwórczą, budowlaną, handlową lub usługową, zwaną dalej „działalnością gospodarczą”;
Kodeks Cywilny
Art. 431. Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, o której mowa w art. 331 § 1, prowadząca we własnym imieniu DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZĄ LUB ZAWODOWĄ.
USTAWA z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze
Art. 5. _@POCZ@__@KON@_ 1. Przepisy ustawy stosuje się do przedsiębiorców w rozumieniu ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.), jeżeli ustawa nie stanowi inaczej.
SDG
Art. 4. 1. Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - WYKONUJĄCA WE WŁASNYM IMIENIU działalność gospodarczą.
2. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.
Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej, w porównaniu z poprzednio obowiązującą ustawą - Prawo działalności gospodarczej, poszerzyła katalog podmiotów, które prowadząc działalność gospodarczą mogą uzyskać status przedsiębiorcy, bowiem obok osoby fizycznej i osoby prawnej wprowadziła pojęcie "jednostki organizacyjnej niebędącej osobą prawną", co jest pojęciem szerszym niż "niemające osobowości prawnej spółki prawa handlowego", które funkcjonowało na gruncie prawa działalności gospodarczej.
USTAWA z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów
Art. 4. Ilekroć w ustawie jest mowa o:
1) przedsiębiorcy - rozumie się przez to przedsiębiorcę w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, a także:
a) osobę fizyczną, osobę prawną, a także jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej, której ustawa przyznaje zdolność prawną, organizującą lub świadczącą usługi o charakterze użyteczności publicznej, które nie są działalnością gospodarczą w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej,
b) osobę fizyczną wykonującą zawód we własnym imieniu i na własny rachunek lub prowadzącą działalność w ramach wykonywania takiego zawodu,
c) osobę fizyczną, która posiada kontrolę, w rozumieniu pkt 4, nad co najmniej jednym przedsiębiorcą, choćby nie prowadziła działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, jeżeli podejmuje dalsze działania podlegające kontroli koncentracji, o której mowa w art. 13,
d) związek przedsiębiorców w rozumieniu pkt 2 - na potrzeby przepisów dotyczących praktyk ograniczających konkurencję oraz praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów;
USTAWA z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa
Art. 3. Ilekroć w ustawie jest mowa o:
9) działalności gospodarczej - rozumie się przez to każdą działalność zarobkową w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, w tym wykonywanie wolnego zawodu, a także każdą inną działalność zarobkową wykonywaną we własnym imieniu i na własny lub cudzy rachunek, nawet gdy inne ustawy nie zaliczają tej działalności do działalności gospodarczej lub osoby wykonującej taką działalność - do przedsiębiorców;
USTAWA z dnia 17 listopada 1964 r. KODEKS POSTĘPOWANIA CYWILNEGO (Dz. U. z dnia 1 grudnia 1964 r.)
Art. 4792. (386) § 1. Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna albo jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.
§ 2. Przepisów niniejszego działu nie stosuje się w sprawach dotyczących działalności wytwórczej osób fizycznych w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego, a także wynajmowania przez rolników pokoi, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów.
KLASYFIKACJA PRZEDSIĘBIORCÓW
Kryterium podmiotowe:
1/ OF- oprócz małoletnich i osób pełnoletnich, ale ubezwłasnowolnionych częściowo.
2/ OP
3/ UOP - jednostki organizacyjne wyposażone w zdolność prawną - spółki kapitałowe w organizacji, zakład budżetowy, wspólnota mieszkaniowa
Charakter- sporne
1/ działalność gospodarcza ( art. 2 usdg)
2/ działalność zawodowa - wykonywanie wolnego zawodu ( art. 431 KC).
Liczba podmiotów
•JEDNOOSOBOWYCH przedsiębiorcą jest osoba fizyczna lub jednoosobowa spółka kapitałowa, w której udziały/akcje należą w całości do jednej osoby fizycznej lub prawnej
• ZBIOROWYCH - zrzeszenia osób fizycznych lub osób prawnych tworzące osoby prawne typu korporacyjnego (spółki handlowe) lub fundacyjnego (przedsiębiorstwa państwowe, fundacje).
Form organizacyjno-prawnych
• przedsiębiorcy działający w formach ściśle określonych przez prawo
• przedsiębiorcy, którzy dla prowadzenia działalności gospodarczej lub zawodowej nie wybrali żadnej z przewidzianych prawem form (prawo nie zawsze wymaga zastosowania ustalonej formy organizacyjno-prawnej dla wykonywania działalności gospodarczej - istnieje grupa przedsiębiorców określana mianem osób wykonujących działalność gospodarczą na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej)
Domicylu (miejsca zamieszkania przedsiębiorcy, siedziby przedsiębiorstwa lub obywatelstwa)
• przedsiębiorcy krajowi,
• przedsiębiorcy zagraniczni.
Podział jest istotny ze względu na możliwość podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej w danym państwie i według prawa tego państwa, a także z punktu widzenia prawa tego państwa , a także z punktu widzenia prawa podatkowego i celnego.
Formy własności kapitału przedsiębiorstwa
przedsiębiorcy prywatni,
przedsiębiorcy publiczni.
Podział ma znaczenie ze względu na fakt, że publiczną działalność gospodarczą organizuje się z reguły na innych zasadach niż prywatną działalność gospodarczą.
Celu wykonywanej działalności.
• przedsiębiorcy, dla których działalność gospodarcza stanowi cel działalności podstawowy,
• przedsiębiorcy, dla których działalność gospodarcza stanowi cel uboczny bądź pomocniczy/ akcesoryjny : np. stowarzyszenia, fundacje, muzea,
Wielkości ekonomicznej
• mikroprzedsiębiorcy (art. 104 usdg)
• mali przedsiębiorcy ( art. 105 usdg)
• średni przedsiębiorcy ( art. 106 usdg)
• przedsiębiorcy w większych rozmiarach.
W stosunku do przedsiębiorców z pierwszych trzech kategorii, państwo ma obowiązek prowadzenia polityki sprzyjającej ich rozwojowi.( zob. art. 103).
Powstanie osób prawnych
Powstanie osób prawnych jako jednostek, których byt uzależniony jest od przepisów prawnych, następuje wskutek różnych faktów prawnych. W te prawa cywilnego wyróżnia się trzy zasadnicze systemy powstania O prawnych:
1) system aktów organów państwa (zwany też systemem erekcyjnym),
2) system koncesyjny (zwany system zezwoleń),
3) system normatywny (zwany też rejestracyjnym)
W systemie pierwszym osoba prawna powstaje z inicjatywy organu państwa. Akt (normatywny czy administracyjny) tworzy daną jednostkę. W drodze ustawy tworzone są
Wyższe uczelnie państwowe.
Bank państwowy może być utworzony przez Radę Ministrów w drodze rozporządzenia, wydanego na wniosek Ministra Skarbu Państwa zaopiniowany przez Komisję Nadzoru Bankowego.
W drodze decyzji (aktu erekcyjnego) powstaje przedsiębiorstwo państwowe, z tym że osobowość prawną jednostka ta uzyskuje dopiero z chwilą wpisu do rejestru.
W systemie koncesyjnym osoba prawna powstaje z inicjatywy organizatorów (założycieli), którymi mogą być osoby fizyczne lub prawne, jedna do utworzenia jej wymagana jest zgoda (koncesja czy zezwolenie) właściwego organu administracji publicznej.
Bank spółdzielczy może być utworzony z zachowaniem trybu określonego przepisami ustawy - Prawo spółdzielcze na podstawie zezwolenia Komisji Nadzoru Bankowego, wydanego w uzgodnieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych na wniosek założycieli
Bank w formie spółki akcyjnej może być utworzony na podstawie zezwolenia Komisji Nadzoru Bankowego.
Podobnie jest w wypadku towarzystw ubezpieczeń wzajemnych.
Istotą systemu normatywnego jest natomiast określenie w akcie normatywnym przesłanek, od których uzależnione jest uzyskanie osobowości prawnej. Spełnienie przez podmiot normatywnych, przewidzianych przepis prawa warunków, prowadzi do powstania tej jednostki, bez potrzeby uzyskiwania dodatkowego zezwolenia organów administracji publicznej. Kontrola wypełnienia przewidzianych przepisami prawa przesłanek następuje w trakcie rejestracji. Wpis do odpowiedniego rejestru jest najczęściej warunkiem powstania takiej osoby. System ten znajduje zastosowanie przy tworzeniu:
osób prawnych prawa handlowego,
spółdzielni,
związków zawodowych,
stowarzyszeń,
związków pracodawców.
FORMY ORGANIZACYJNOPRAWNE PRZEDSIĘBIORCÓW
Prawo polskie przewiduje, w nielicznych sytuacjach, nakazania wskazanej formy dla określonego rodzaju działalności bądź dla pewnej kategorii przedsiębiorców. Nakaz dotyczy głównie spółki akcyjnej. W związku z tym określa formę spółki akcyjnej, jako obowiązkową dla prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie:
- banków innych niż państwowe i spółdzielcze,
- zakładów ubezpieczeń,
- towarzystw funduszy powierniczych,
- Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych,
- fundacji zagranicznych,
- szczególnych rodzajów państwowej działalności gospodarczej: komunikacja, linie lotnicze, radio i telewizja publiczna, giełda papierów wartościowych.
Dodatkowo, poza formą spółki akcyjnej, prawo polskie nakazuje zastosowanie formy państwowego przedsiębiorstwa użyteczności publicznej. Funkcjonowanie państwowych przedsiębiorstw użyteczności publicznej reguluje ustawa z 25 września 1981 r. o przedsiębiorstwach państwowych. Przedsiębiorstwa użyteczności publicznej mają przede wszystkim na celu bieżące i nieprzerwane zaspokajanie potrzeb ludności. W szczególności przedsiębiorstwa te mają na celu produkcję lub świadczenie usług w zakresie: inżynierii sanitarnej, komunikacji miejskiej, zaopatrzeni ludności w energię elektryczną, gazową i cieplną, zarządu państwowymi zasobami lokalowymi, zarządu państwowymi terenami zielonymi, usług pogrzebowych i utrzymania urządzeń cmentarnych, usług kulturalnych.
1. FORMY PRAWNE ODPOWIEDNIE DLA PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ PRZEZ OSOBY FIZYCZNE:
Działalność prowadzona w formie nienormowanej i nienazwanej przez prawo - działalność prowadzona na podstawie wpisu do EDG.
Jednoosobowa spółka z o.o. lub jednoosobowa spółka akcyjna - niezależnie od tego czy jest to spółka utworzona pierwotnie, czy wtórnie; osoba fizyczna przestaje w tym przypadku być przedsiębiorcą na rzecz właśnie jednoosobowej spółki z o.o. lub akcyjnej;
Wieloosobowa spółka prawa handlowego lub w roli członka spółdzielni bądź członka towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych osoba fizyczna staje się jednym ze wspólników.
rzemieślnik
samozatrudnienie
rolnik
2. FORMY ORGANIZACYJNE DLA PROWADZENIA DZIAŁNOŚCI PRZEZ OSOBY PRAWNE:
Formy prowadzenia działalności gospodarczej przez Skarb Państwa:
Jednoosobowe spółki kapitałowe Skarbu Państwa,
Wieloosobowe spółki z udziałem Skarbu Państwa,
Przedsiębiorstwa państwowe,
Banki państwowe niebędące spółkami akcyjnymi
Państwowe fundusze celowe,
Jednostki badawczo-rozwojowe,
Narodowe instytucje kultury.
Formy prowadzenia działalności gospodarczej przez JEDNOSTKI SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO:
komunalne spółki prawa handlowego (jednoosobowe lub wieloosobowe z udziałem j.s.t.),
komunalne instytucje kultury.
Formy prowadzenia działalności gospodarczej PRZEZ POZOSTAŁE OSOBY PRAWNE
spółki prawa handlowego,
spółdzielnie,
przedsiębiorstwa mieszane,
towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych,
oddziały i przedstawicielstwa przedsiębiorców zagranicznych,
oddziały główne zagranicznych zakładów ubezpieczeń.
11