Władza - zdolność wpływania na zachowanie innych ludzi - możliwość doprowadzenia do zmiany postaw lub zachowań grup albo indywidualnych osób.
Źródła władzy:
Władza z mocy prawa (władza formalna) - władza wynikająca z formalnej hierarchii organizacyjnej, przyznawana ludziom zajmującym konkretne stanowisko określone przez tę hierarchię.
Władza nagradzania - władza przyznawania lub cofania nagród, takich jak podwyżki płac, premie, awanse, pochwały, wyrazy uznania oraz interesujące zadania w pracy.
Władza wymuszania - pozwala wymuszać stosowanie się do wymagań za pomocą zagrożenia psychicznego, emocjonalnego lub fizycznego
Władza odniesienia - oparta jest na utożsamianiu się, naśladownictwie, lojalności lub charyzmie,
Władza ekspercka - wynika z przekonania lub wiary, że sprawujący ją ma jakąś szczególną wiedzę czy znajomość przedmiotu, jakiej brakuje temu, na kogo wywierany jest wpływ
Autorytet formalny - uprawnienia kierownika do wydawania poleceń i oczekiwania że zostaną one wykonane
- opiera się na uznaniu legalności dążeń kierowników do wywierania wpływu na innych
- jest związany ze stanowiskiem zajmowanym w organizacji
- pomija osobiste cechy danego kierownika
Dwa poglądy na źródło autorytetu formalnego:
Pogląd klasyczny - kierownictwo w organizacjach jest upoważnione do wydawania poleceń zgodnych z prawem, a podwładni mają obowiązek wykonania
Pogląd oparty na założeniu przyzwolenia - podstawę autorytetu widzi się raczej u tego, na kogo wywiera się wpływ, niż u tego, kto go wywiera (nie wszystkie zgodne z prawem przepisy lub polecenia są wykonywane we wszystkich okolicznościach).
Warunki, w których człowiek podporządkowuje się władzy wyższej:
- jeżeli jest w stanie zrozumieć polecenie i rozumie je,
- jeżeli w momencie podejmowania przez niego decyzji uzna, że nie jest ono niezgodne z celami organizacji,
- jeżeli w momencie podejmowania przez niego decyzji uzna, że jest zgodne z całością jego osobistych interesów,
- jeżeli pod względem umysłowym i fizycznym jest w stanie je wykonać
Autorytet formalny =/= władza
Autorytet formalny - uprawienie, którego legalność wynika z pozycji zajmowanej w organizacji przez tego, kto nim dysponuje
Władza - zdolność danej jednostki do wpływania na decyzje
Motywacja =/= motywowanie
Motywacja - psychologiczny stan przyczyniający się do stopnia, w jakim człowiek się w coś angażuje. Obejmuje czynniki zmierzające w określonym kierunku.
Motywowanie - proces kierowniczy - polegający na wpływaniu na zachowania ludzi, z uwzględnieniem wiedzy o tym, co powoduje takie, a nie inne postępowanie człowieka.
Czynniki decydujące o wynikach pracownika:
- motywacja (pragnienie wykonania pracy)
- możliwości (zdolność do wykonania danej pracy)
- środowisko pracy (zasoby niezbędne do wykonania pracy)
Schemat motywacji
Potrzeba -> Poszukiwanie sposobów zaspokojenia potrzeby -> Wybór zachowania pozwalającego zaspokoić potrzebę -> Ocena stopnia zaspokojenia potrzeby -> Określenie przyszłych potrzeb i poszukiwanie sposobu ich zaspokojenia
Teorie potrzeb - podejścia do motywowania, w których usiłuje się odpowiedzieć na pytanie: „Co motywuje ludzi do działania?”
Potrzeba - stan psychiczny braku lub niedostatku czegoś, co człowiekowi jest niezbędne do życia i prawidłowego rozwoju.
Potrzeby motywują ludzi do działania i domagają się zaspokojenia.
Człowiek, który zrealizował swoje potrzeby odczuwa zadowolenie, które stymuluje wydajność, wysiłek, staranie.