Etatyzm (Chile, Meksyk, Bolonia, Wenezuela)

• Doktryna polityczna postulujaca aktywne zaangażowanie państwa w gospodarke

• Zakładanie przedsiębiorstw państwowych

• Bezpośrednia ingerencja administracji państwowej w sferę gospodarki

• Skuteczne przeciwdzialanie występowania kryzysów ekonom.

• Walka z inflacja i bezrobociem

• Alternatywa dla wolnorynkowej gospodarki kapitalistycznej

• Firmy o charakterze państwowoprywatnym

• Spowolnienie tempa wzrostu gosp.

• Utrudnione wejście na rynek przez przedsiębiorców prywatnych.

Cechy charakterystyczne Chile

• wysoki poziom edukacji

• 8 lat nauki w szkole podstawowej bezpłatna i obowiązkowa

• Podstawą gospodarki jest przemysl oraz rolnictwo

• miejsce w wydobyciu rudy miedzi, molobdenitu, cynk

• Stabilizacja fiskalna

• Umowy w wolnym handlu

• Kraj górniczy wydobycie i eksport

• Eksport celuloza, losos, pstrąg

• Rolnictwo słabo rozwinięte

• usługi: największe znaczenie ma bankowość i turystyka

• bezrobocie ok.6%

• prywatny system emerytalny

• najniższy na kontynencie analfabetyzm

• dobrze uregulowane prawa własności

• przejrzyste regulacje

• ostrożne zarządzanie finansami publicznymi oraz skuteczna polityka antycykliczna

• wysokie wydatki rzadowe m.in na edukację

• jedno z najmniej obciążonych korupcją państw Ameryki Łacińskiej

• sztywne prawo pracy

Cechy charakterystyczne Meksyku

• Najbardziej rozwinięte i stabilne politycznie państwo regionu Ameryki Łacińskiej

• Uzależniony od USA

• Niska kultura pracy, brak bezpieczeństwa publiczneg

• Duża skala nierówności społecznych i biedy

• Słaby dostęp do internetu, telefonizacji

• Monopolistyczna struktura kluczowych sektorów negatywnie wpływająca na ich wydajność

• Nie ma zasiłków dla bezrobotnych

• Słaby dostęp do opieki zdrowotnej

• Wiodący producent cynku, miedzi, srebra

AZJATYCKIE TYGRYSY

• Nazwa grupy państw w Azji pldwsch, które na przelomie 80.i 90. Lat uzyskiwaly na świecie tempo wzrostu gospodarczego

• Polityka proeksportowa, przy jednoczesnej ochronie rynków wewnętrznych

• Etos pracy

• Wysoki poziom inwestycji, oszczędnosci,

• Dogodne polozenie geopolityczne

• Strefa wolnego handlu

• Państwo preferuje przedsiębiorcow

• Niskie podatki

• Zrównoważony budżet

• Tania siła robocza

• Niewielkie wydatki na cele socjalne

• Umiejętne wykorzystanie funduszy zagranicznych

• Konkurencyjnośc na rynkch zagranicznych

Japonia

• Aktywna polityka gospodarcza z sektorem prywatnym

• Współpraca administracji z biznesem

• Niski stopien upolitycznienia

• Ograniczony zakres opieki socjalnej

• Dualizm gospodarczy

• Pozytywne traktowanie mechanizmu rynkowego przez rząd

• Ewolucjonizm polityki przemysłowej, liczenie się z realiami i stawianie celow strategicznych

• Wszechstronna troska o ludzi i holdowanie nadrzędnej koncepcji stosunkow międzyludzkich

• Standard życia w prac, ważniejszy niż w domu

• Ochrona socjalna stosowana jest na poziomie przedsiębiorstw (dopłaty do mieszkań, dojazdy do pracy, itd)

• Silna pozycja państwa i sektora publicznego

• Równość w podziale dochodu

• Sektor korporacyjny i publiczny

• Import dużej ilości ropy naftowej i gazu ziemnego

• Najgęściej zaludnienione państwo na świecie

• Przyrost naturalny bardzo niski

• Główne gałęzie przemysłu: usługi, przemysł, rolnictwo ok.1, 5%

• Przemysł motoryzacyjny, elektroniczny, maszynowy, farmaceutyczny,

• Rolnictwo bardzo rozwinięte i intensywne

• Główny producent energii elektrycznej

• Największy producent i eksporter samochód osobowych oraz motocykli

• Przemysł wysokiej technologii np. Sprzęt audiowizualny, komputery osobiste

• Główny producent opon

• Bardzo dobry transport drogowy, kolejowynajnowocześniejszy,lotniczy, wodny flota wodna należy do największych na świecie

• Szkoły prywatne i państwowe, obowiązek nauki do 15 roku życia

• Opiek zdrowotna charakter powszechny, uniwersalny

• Rekordzista w zadłużeniu publicznym,

Chiny

• Wolność gospodarcza

• Niskie place

• Autokratyzm panstwa

• Największy eksporter

• Drugi co do wielkości rynek świata

• Systej socjalnoemerytalny

• we wstępnej fazie rozwoju ustrój komunistyczny z wolną gospodarka

• Stany Zjednoczone największy partner handlowy

Korea Południowa

• Państwo interweniuje, ingeruje, planuje

• tekstylia, zabawki dla dzieci,

• oligopolistyczny

• kapitalizm

• rodzina jako podstawowa jednotka spol

• innowacyjność

Singapur

• hierarchia

• społeczna, szacunek dla wladzy, lad, porzadek, surowa dyscyolina

• budowa harodu na rzezcz państwa

• silny napływ obcego kapitalu oraz produkcja na eksport

• ingerencja państw, planowanie

Hongkong

• Bezpaństwowy kapitalizm, leseferyzm, nieograniczona dominacja wolnego rynku

• Wyoskie rozwarstwienie spoleczne, triumf kapitalizmu

• Podobne cechy do Singapuru: elastyczność wytworczosci, niskie kossty produkcji, konkurencyjne ceny, szybkie dostowywanie sie do wymogów światowych rynków, produlcja proeksportowa

• Korzystanie z taniej sily roboczej z Chin

Tajwan

• Państwowy interwencjonizm manipulacja koncesjami importu, ręczne sterowanie bankami

• Małe i średnie przedsiębiorstwa jako cud gospodarczy

• Wysoka wydajność i pracowitość siły roboczej, dyscyplina społeczna, reżim

• Kombinacja rynku i planowania

• Strategia proeksportowa

MODEL ANGLOSSASKI

• Kryteria efektywnosciowe rozwoju gospodarczego

• Prokurencyjna orientacja systemu gospodarczego

• Duży udział rynku jako regulatora gosp.

• Mała rola państwa jako reguoatira i ograniczony interwencjonizm

• Ograniczenie funckji opiekuńczych państwa

• Indywidualizm i odpowiedzialność jednostki za swe losy

• Komercjalizacja wszystkich dziedzin życia

• Duże znaczenie ma pieniądz i majątek,

Założenia thatcheryzmu:

• indywidualizm

• demokracja

• bogacac się silny rząd i rządy prawa

• hierachicznosc

• solidaryzm narodowy

• ograniczenie interwencjonizmu państwowego

• utrzymanie porządku publicznego

• uwolnienie mechanizmów rynkowych

• wspieranie przedsiębiorczości, konkurencyjności i innowacyjności

• prywatyzacja przedsiębiorstw państwowych

Wielka Brytania

• Usługi finansowe ok.10% pkb

• Obowiązek wizowy zniesiony,

• Mnóstwo różnych zasiłków socjalnych np.program wspierający ocieplanie budynków

• Opieka lekarska bezpłatna

• Wszystkie szkoły wyższe są płatne

Cechy gospodarki Stanów Zjednoczonych:

• komercjalizacja sektorów: szkolnictwo, kultury, religii,

• swoboda przepływu kapitałów w gospodarce przez banki- przejęcie finansowania przez kapitał prywatny,

• wysoki udział osób fizycznych w gospodarce,

• przedsiębiorstwa są traktowane jako towar,

• wolne umowy kredytowe i depozytowe,

• rotacje wykwalifikowanej siły roboczej, rotacje w przedsiębiorstwach, czyli częste zmiany zakładów pracy, przekwalifikowania zawodowe,

• wysokie różnice wynagradzania prezesów w stosunku do średniej zarobków danego przedsiębiorstwa (kilkadziesiąt razy) - ze względu na ważność posiadanych informacji, sposobu prowadzenia takiej polityki dla danego przedsiębiorstwa, która umożliwia wysoki dochód,

• nie obserwuje się tendencji do tworzenia, na wzór europejski, systemów opieki społecznej.

MODEL SKANDYNAWSKI - NORDYCKI

Idee gospodarcze socjaldemokratów wyrastają z przekonania, że korzyści społeczne płynące z pewnego zakresu interwencjonizmu państwowego, czy nawet etatyzmu, będą większe od strat ekonomicznych z tytułu pewnego ograniczenia swobody działania gospodarki prywatnej oraz pracy na własny rachunek i odpowiedzialność. Historycznych źródeł tej koncepcji szukać trzeba zarówno w tezach tzw. „ekonomii dobrobytu”, jak i w zafascynowaniu możliwościami państwa w krajach scentralizowanego socjalizmu. Towarzyszyła temu niewiara w niewidzialną rękę rynku jako najlepszego mechanizmu ekonomicznego. Jak wiadomo, większość krajów uprawiających politykę socjaldemokratyczną wycofuje się z niej, na skutek wyraźnie gorszych wyników ekonomicznych w porównaniu z krajami o gospodarce neoliberalnej lub społecznej gospodarce rynkowej.

• kapitalizm z socjaldemokratycznym odbciem

• szeroki zakres świadczeń socjalnych o charakterze uniwersalnym

• kluczowa rola sektora publicznego

• kompromis między pracą a kapitałem

• wyoski poziom inwestycji w kapitał ludzki

• egalitaryzm społeczny

• wyoski poziom zaufania do instytucji publicznych, opieka obywatela od kołyski aż po grób

• relatywnie niskie bezrobocie

• duży udział budżetu w PKB

• silne państwo

• gospodarka mieszana

• demokracja polityczna

• skonsolidowane społeczeństwo obywatelskie

Państwo dobrobytu

• Wysoko rozwinięty kapitalistyczny kraj

• Polityka pełnego zatrudnia

• Ochrona obytwateli przed zagrożeniami związanymi z egzystencja w państwie uprzemyslowionym,

• równość, sprawiedliwość i solidarność spoleczna,

• bezpłatne lub nisko płatne nauczanie

• gospodarka mieszana, obok sektora prywatnego występuje sektor państwowy

Kierunki działalności państwa dobrobytu

• Działalność gospodarcza poprzez różne formy regulowania ekonomiki prywatnej

• Działalność socjalna

• Polityka państwa w zakresie redystrybucji dochodu społecznego

Kompromis między pryncypiami socjalizmu i kapitalizmu

1. Socjalizm w ujęciu modelowym

• Podstawowe środki produkcji są własnością ogólnospołeczną

• Kształtowanie działań gospodarczych i ich koordynacja w sposób świadomy i celowy

• Planowanie w skali całej gospodarki

• Kryterium podziału - praca ludzka

• Realizacja idei socjalistycznego kolektywizmu

2. Kapitalizm w ujęciu modelowym

• System społeczno-gosp. Oparty na własności prywatnej

• Ceny i warunki umowy dzierżawy nie podglądają regulacji

Trzecia droga rozwoju społeczno-gospodarczego

• Radykalne centrum

• Państwo bez wrogów

• Aktywne społeczeństwo obywatelskie

• Demokratyczna rodzina

• Nowa gospodarka mieszana

• Równość jako włączenie

• Kosmopolityczny naród i demokracja

• Polityka płacowa - równe płace za taką sama pracę

• Wzmocnienie rynku eksportowego, nowe miejsca pracy

• Pomoc bezrobotnym, ułatwiając znalezienie atrakcyjnej pracy

Szwecja

• Refundowana opieka dla imigrant ów

• Kompleksowa opieka zdrowotna dla wszystkich, nie duża opłata za lekarzy specjalistów

• Zasiłki zdrowotne

• Zasiłek dla bezrobotnych max 300 dni

• Emerytura składa się z 3 częsci: zależna od zarobków, zależna od wysokości dochodów, wypłacana osobom znajdującym się gorszej sytuacji materialnej

• Rozwinięty sektor publiczny

• Rozbudowany system opieki zdrowotnej, edukacji, opieki nad dziećmi

• Wysokie podatki nawet przy niskich dochodach

• Nuka w szkołach podstawowych jest bezpłatna

Norwegia

• Podatki jedne z najwyższych w Europie

• Najwyższy poziom walki z dyskryminacja

• Największe wydobycie ropy naftowej i gazu

• Bezrobocie ok.3%

• Opieka społeczna wyczulona na krzywdę dziecka

• Wiele płatnych drog, tuneli i mostow,

• Otwarta gospodarka na eksport

• Czolowe miejsce w rankingach na temat stopy życiowej, średniej długości życia, ogólnego stanu zdrowi, warunkow mieszkaniowych

• Produkcja maszyn przemysłowych i rolniczych, produkcja papieru, wyroby z metalu

• Sektor usługowy bankowość, sektor ubezpieczeniowy, transport,

• Rolnictwo nie całe 3%, ograniczone przez niedobór gruntów ornych,

• Norwegia nie należy do UE

System Nadreński - Kontynentalny

inaczej zwany „społeczną gospodarką rynkową” opiera się na własności prywatnej oraz konkurencji, ale jednocześnie na rozbudowie ubezpieczeń społecznych, a także na wprowadzeniu zasady corocznych rokowań pracodawców i pracobiorców w sprawach warunków pracy

W modelu nadreńskim, inaczej również zwanym niemieckim, dużą rolę odgrywają banki. Mają one bowiem istotny wpływ na rady nadzorcze przedsiębiorstw i zarządzanie finansami poprzez przedstawicieli zasiadających w zarządach firm. Tworzy to coś w rodzaju wspólnoty banków i przedsiębiorstw. Celem banków jest długoterminowy rozwój przedsiębiorstw, gdyż są one powiązane na długi okres czasu. Z drugiej strony, również grupy przemysłowe mają swoich przedstawicieli w radach banków. Uważa się, że sprzyja to stabilizacji warunków funkcjonowania systemu gospodarczego.

• Liberalna gospodarka ograniczona ingerencja państwa

• Rozwinięty sektor publiczny

• Rozbudowany system świadczeń socjalnych

• Kolektywizm - prymat dobra zbiorowości nad interesami i potrzebami indywidualnymi

• Egalitaryzm - równouprawnienie społeczne oraz polityczne

• Rozwinięta partycypacja pracownicza i społeczna

Francja

• 5. co do wielkości gospodarka na świecie, 2.w Europie

• Rozwinięta baza przemysłowa i rolniczna

• Dość duże bezrobocie ok.10%

• Jeden z największych eksportów dóbr luksusowych i produktów rolniczych na świecie

• Eksport: produkty związane z lotnictwem, spożywacze, chemikalia , żelazo i stal

• Import: paliwo, produkty metalowe, maszyny przemysłowe

• Europejska POTĘGA ROLNICZA, drugie miejsce na świecie w eksporcie produktów rolno-spożywczych

• Przemysł przodujące branże: chemiczna, motoryzacyjna oraz lotnicza

• Największy producent sera

• Usługi: edukacja, zdrowie, opieka socjalna, handel detaliczny i hurtowy

• Znakomita infrastruktura transportowa: ok. 150 portów lotniczych, ok. 12 000 km autostrad,2200 km.trakcji szybkiej linii kolejowej

• Francja wydobywa ok.17mln ton węgla kamiennego

Niemcy

• Elementy współczesnego kapitalizmu: sprawnie działający system finansowy, dominacja własności prywatnej, swobodny dostęp do rynku dla wszystkich podmiotów gosp. Oraz wszystkich grup konsumentów, swobodę zawierania umów, swoboda konkurencji, stałość polityki gospodarczej

• Dług publiczny 80% PKB

• Olbrzymi eksport

• Bardzo dobrze rozwinięta gospodarka

• Motoryzacja, przemysł chemiczny

• Bogactwo naturalne: węgiel kamienny i węgiel brunatny

• Słabo rozwinięty sektor rolniczy

• Zapewniony system opieki zdrowotnej i emerytalnej

1