Królowie i władcy polscy

• Mieszko I (ok. 935-992)

• Bolesław Chrobry (966-1025) Korona w 1025

• Mieszko II (990-1034) Korona w 1025

• Kazimierz Odnowiciel (1016-1058)

• Bolesław Śmiały (1040-1081) Korona w 1076

• Władysław Herman (1042-1102)

• Bolesław Krzywousty (1086-1138)

• Władysław Wygnaniec (1105-1159)

• Bolesław Kędzierzawy (1121-1173)

• Mieszko Stary (1122-1202)

• Kazimierz Sprawiedliwy (1138-1194)

• Leszek Biały (1186-1227)

• Władysław Laskonogi (1161-1231)

• Henryk Brodaty (1165-1238)

• Henryk Pobożny (1196-1241)

• Bolesław Pobożny (1221-1279)

• Przemysł II (1257-1296) Korona w 1295

• Wacław II (1271-1305) Korona w 1300

• Władysław Łokietek (1260-1333) Korona w 1320

• Kazimierz Wielki (1310-1370) Korona w 1333

• Ludwik Węgierski (1326-1382) Korona w 1370

• Jadwiga (1371-1399 )Korona w 1384

• Władysław Jagiełło (1351-1434) Korona w 1386

• Władysław Warneńczyk (1424-1444) Korona w 1434

• Kazimierz Jagiellończyk (1427-1492) Korona w 1447

• Jan Olbracht (1459-1501) Korona w 1492

• Aleksander Jagiellończyk (1461-1506) Korona w 1501

• Zygmunt Stary (1467-1548 ) Korona w 1506

• Zygmunt August (1520-1572) Korona w 1529

• Henryk Walezy (1551-1589) Korona w 1574

• Stefan Batory (1533-1586) Korona w 1576

• Zygmunt III Waza (1566-1632 ) Korona w 1587

• Władysław IV (1595-1648) Korona1632

• Jan Kazimierz (1609-1672) Korona 1649

• Michał Korybut Wiśniowiecki (1640-1673) Korona w 1669

• Jan III Sobieski (1629-1696) Korona w 1674

• August II Sas (1670-1733) Koronowany w 1697

• Stanisław Leszczyński (1677-1766) Korona w 1704

• August III Sas (1696-1763) Korona w 1733

• Stanisław August Poniatowski (1732-1798) Korona w 1764

Początki chrześcijaństwa

• Poppo W 1000 r zostaje biskupem Krakowa,

• Prochor i Prokulf - prawdopodobnie w obrządek metodiańskim, są pierwszymi biskupami krakowskim z katalogu biskupów z 1266. Choć cholera ich wie bo dalej ma że są biskupami łacińskimi i ołomuńskimi

• Rościsław - zaprosił Cyryla i Metodego,

• Gorsat - uczeń Metodego, obrządek met w Krk

• Michał z Ratyzburga - 14.04.966 udzielił chrztu Mieszkowi

• Brzetysław z dynastii Przemyślidów w 1038 najechał na Polskę

• Henryk Kietlicz - biskup gnieźnieński 1199 przedstawił program reformy kościelnej: wprowadzenie celibatu duchowieństwa, uwolnienie kościoła spod władzy świeckiej (nadanie immunitetu), wyłączenie duchownych spod kompetencji sądów świeckich i zaprowadzenie kapitulnego wyboru biskupów.

• Urban IV - poparł go na papieża Ludwig węgierski podczas schizmy zachodniej

• Mikołaj Trąba polski delegat na sobór w Konstancji (1414-18) abp Gniezna, bp kujawski Jan Kropidło, bp płocki Jakub

• Paweł Włodkowic polski delegat na sobór w Konstancji, zwolennik koncyliaryzmu, „O władzy cesarza i papieża wobec niewiernych” traktat

• Andrzej Laskarz (askarys) - zwolennik koncyliaryzmu, polski delegat na sobór w Konstancji

• Mikołaj Lasocki - biskup, prekursor humanizmu w Polsce, przedstawiciel polski na soborze w Bazylei i Florencji

• Baltazar Legat papieski ogłosił klątwę na Kazimierzu Jagiellończyku

Reformacja

• Jan Ostroróg - prawnik, atakował stosunki panujące w kościele, chciał niezależności od papieża, husyta

• Biernat z Lublina - na 2 lata przed Lutrem ogłosił podobne postanowienia, list „poza Ewangelia żadnych ustanowień”

• Kaspar Schwenkfeld śląski reformator religijny, później musiał uciekać ze śląska

• Jakub Bugenhagen - pomorze zachodnie, chrystianizacja

• Andrzej Samuel i Jan Seklucjan - propoagatorzy reformacji z wielkopolski, katechizmy i nauka dla ludu

• Jakub z Iłży - pionier reformacji, Kraków, z którego musiał uciekać, jego uczniami byli Mikołaj Rej, Wawrzyn Niezgoda,

• Stanisław Hozjusz - humanista, poeta, sekretarz królewski, sekretarz wielki koronny, dyplomata, biskup chełmiński i warmiński, kardynał, teolog-polemista, jeden z czołowych przywódców polskiej i europejskiej kontrreformacji.

• Mikołaj Oleśnicki - kalwinizm, założył ośrodek kalwinów w Pińczowie w 1555r.

• Jan Łaski młodszy- początkowo ksiądz katolicki, następnie pastor i teolog ewangelicko-reformowany, najwybitniejszy polski działacz reformacji, Bratanek prymasa Polski Jana Łaskiego (Starszego). Jedyny polski działacz Reformacji o znaczeniu europejskim, jest upamiętniony na Pomniku Reformacji w Genewie.

• Jan Łaski Starszy - arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski, przeciwnik reformacji

• Piotr Chelczycki - ideolog i założyciel braci czeskich, myśliciel i pisarz husycki z XV wieku, ośrodek Leszno,

• Rafał Leszczyński - bracia czescy

• Jan Amos Komensky - pedagog braci czeskich, przebywał w Lesznie, rektor gimnazjum braci czeskich,

• Jan Drohojewski - biskup, idea kościoła narodowego, sprzyjał protestantom

• Jakub Uchański - później prymas polski, porozumieniem z protestantami, potajemnie sprzyjał reformacji, zwolennik rozluźnienia zależności Kościoła katolickiego w Polsce od Rzymu

• Erazm Gliczner - luteranin, uczestnik ugody sandomierskiej 1570

• Krzysztof Trecy - kalwin, uczestnik ugody sandomierskiej 1570

• Szymon Teofil Turowski - bracia czescy, uczestnik ugody sandomierskiej 1570

• Franco de Franco - włoski kalwinista, który został w Polsce skazany na śmierć ze względów wyznaniowych.

• Jakub Jagucki - zwierzchnik Konsystorza luteranie, według Google jest Jerzy Samiec

• Witold Brodziński - prezes konsystorza kalwinów

• Michał Servette 1511-53 - hiszpański teolog antytrynitariański, astronom, prawnik, lekarz i humanista.

• Faust Socyn w 1579 przybywa do polski, przejął kontrolę nad zborem arian,

• Leilusz Socyn - włoski działacz reformacyjny i teolog antytrynitariański. Jego bratankiem był Faust Socyn - wybitny teolog braci polskich.

• Giorgio Biandratta - lekarz Bony, leczył też Lismaila, antytrynitarz, przedstawił na synodzie w Pińczowie wyznanie wiary. Przywódca antytrynitarzy małopolskich

• Szymon Budny - białoruski i polski działacz reformacji, pastor początkowo kalwiński a następnie ariański, hebraista, biblista, tłumacz Biblii na język polski, pisarz i teolog ariański. Jeden z pionierów idei demokracji w polityce, przeciwnik kary śmierci, popierał wyzysk chłopów,

• Feliks Krzyżak - superintendent kościoła antytrynitarnego w Małopolsce

• Piotr z Goniądza - odrzucał dogmat trójcy świętej, studiował w Padwie, założyciel i przywódca braci polskich. Był jednym z założycieli ruchu anabaptystów w Polsce, działał na dworze Mikołaja Radziwiłła Czarnego - protektora kalwinistów i antytrynitarzy, od którego otrzymał urząd ministra kalwińskiego. Uległ silnemu wpływowi husytyzmu, od którego przejął zasadę "ewangelicznego ubóstwa".

• Grzegorz Paweł z Brzezin - objął przywództwo po Biandratcie, pisarz i teolog ariański, polemista, jeden z głównych twórców i propagatorów radykalnego nurtu braci polskich

• Jan Niemojewski - polski prawnik, działacz i teolog braci polskich

• Jan Sienieński, - fundator Rakowa, 1569

• Jan Kiszka starosta generalny żmudzki, litewski magnat, polityk i propagator ruchu braci polskich w Rzeczypospolitej. Usuwał kalwińskich pastorów i zastępował ich braćmi polskimi. Prowadził akcję misyjną wśród własnych chłopów pańszczyźnianych, nie dając im jednak (wbrew zaleceniom braci polskich) wolności.

• Karol Grycz polski pastor luterański, następnie wyznawca antytrynitaryzmu, wskrzesił po 280 latach nieistnienia ruch ariański w Polsce, zakładając Jednotę Braci Polskich w 1937

• Jerzy Schoman, M. Czechowiec, S. Wiśniowiecki - dyteiści

• Jakub Paleolog był Grekiem i naturalizowanym Polakiem, dominikaninem, antytrynitarskim działaczem braci polskich. Stracony z wyroku inkwizycji, uznawany za męczennika za wiarę.

Prawosławie

• Grzegorz Camblak Bułgar 1415-1420 metropolita kijowski

• Cyprian - od 1379 metropolia w Moskwie z tytułem metropolii całej Rusi do 1407 r.

• Gedeon Bałaban - nie podpisał aktu unii brzeskiej. jego rządy cechowało zgorszenie, ucisk i wyzysk ludu prawosławnego, cerkwi i klasztorów. Został wyklęty przez patriarchę Konstantynopola i metropolitę kijowskiego. Towarzyszył mu biskup przemyski Michał Kopysteński, który podobnie jak Bałaban, pomimo wcześniejszej deklaracji przyjęcia unii odstąpił od tej decyzji, prawdopodobnie poprzez działania księcia Ostrogskiego.

• Cyryl Terlecki - duchowny prawosławny, współtwórca unii brzeskiej

• Cyryl Lukaris - 1601r. patriarcha Aleksandrii, później patriarcha ekumeniczny Konstantynopola

• Hipacy Pociej - Od 1593 prawosławny biskup włodzimierski i brzeski, współtwórca unii brzeskiej (1596), następnie greckokatolicki metropolita halicki i kijowski (1599-1613), jeden z twórców Kościoła unickiego. W 1593 r. dzięki poparciu Ostrogskiego został biskupem (władyką) włodzimiersko-brzeskim. Rzecznik zjednoczenia Kościoła prawosławnego na wschodnich terenach Rzeczypospolitej z Kościołem katolickim. 23 grudnia 1595 roku z Cyryl Terlecki zadeklarowali w Rzymie akt unii, a papież Klemens VIII ogłosił unię Kościoła katolickiego i Cerkwi prawosławnej. Utworzono osobny obrządek greckokatolicki, zachowujący odrębną liturgię i małżeństwa kapłanów, ale uznający prymat papieża. Na synodzie Kościoła prawosławnego w Brześciu 16-20 października 1596 roku zawarto unię prawosławnych z katolikami.

• Konstanty Wasyl Ostrogski - obrońca kresów przeciwko Tatarom, działacz oświatowy, rozwijający kulturę i oświatę na Wołyniu, założyciel szkoły i drukarni, tworząc z miasta Ostroga wybitne ognisko oświaty i gromadząc uczonych na swym dworze. Utworzył kolegium, nazywane czasem akademią Ostrogską.

• Focjusz - metropolita kijowski w latach 1408-1431, od 1415 do 1420 kierujący faktycznie jedynie ruską częścią metropolii, po wyborze Grzegorza Cambłaka na metropolitę litewskiego.

• Piotr Mohyła - W 1628 za zgodą króla Zygmunta III został archimandrytą, przekazanej w 1603 dyzunitom, Ławry Peczerskiej. Rozwijał szkolnictwo, słowo drukowane, troszczył się o kształcenie młodzieży, głównie w Kolegium Kijowskim, zwanym potem Mohylańskim. Chciał przekształcić prawosławie w równoprawnego partnera religii rzymskiej i kultury polsko-łacińskiej w państwie polsko-litewskim, działał na rzecz zbliżenia pomiędzy unitami i dyzunitami oraz zwalczał tendencje promoskiewskie. Szły za tym głębokie reformy liturgiczne i administracyjne. biskup, prawosławny metropolita kijowski, święty.

• Nikon - W 1649 Nikon został metropolitą nowogrodzkim, zaś w 1652 objął urząd patriarchy moskiewskiego i całej Rusi. celem było usunięcie z ksiąg cerkiewnych błędów i naleciałości powstałych w toku wielowiekowego przepisywania ksiąg. w rezultacie których liturgia Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego zaczęła odróżniać się od oryginalnej bizantyński. Wprowadzone przez patriarchę zmiany obrządku, przywracające w Cerkwi Rosyjskiej pierwotne obyczaje liturgiczne, oparte były na księgach greckich. Spotkały się one z protestem części duchowieństwa i wiernych Kościoła, co po odsunięciu Nikona od godności doprowadziło do rozłamu.

• Mieczysław Kapłanow - przewodniczący Naczelnej Rady Wyznaniowej Staroprawosławnej Pomorskiej Cerkwi Rzeczypospolitej Polskiej. Grabowe Grądy

• Aleksander Zawadzki - prowadził towarzystwo Opieki nad Unitami 1903

• Andrzej Szeptycki - propagował Bizantynizm czyli formę pośrednią między w greko katolicyzmie. zbliżenie liturgiczne do prawosławia przy zachowaniu wierności Rzymowi

• Mikołaj Torosowicz - był zły, W 1630 złożył wyznanie wiary i zawarł unię z Kościołem katolickim, stając się pierwszym ormiańskokatolickim arcybiskupem lwowskim, kolaborant i gnój. Kościół ormiański, rzymskokatolickie wyznanie wiary, żadnych zmian w liturgii ormiańskiej itp.

• Hrachya Boyajyan - przewodniczący Ormiańskiego Kościół Apostolski Katolikatu Eczmiadzyńskiego w Rzeczypospolitej Polskiej, w Zabrzu

• Jan Maryniak - zwierzchnik neouni, abp. Przemysko-warszawski

• Franciszek Hodur - na czele Scranton, główny założyciel kościoła polskokatolickiego

• Stanisław Kamiński na czele Buffalo

• Antonii Kozłowski na czele Chicago,

• Wiktor Wysoczyński - Zwierzchnik Kościoła polskokatolickiego w Polsce

• Felicja Maria Franciszka Kozłowska - założycielka mariawityzmu, 1893 otrzymuje objawienie zwane Dziełem Wielkiego Miłosierdzia, wkrótce da to początek Zgromadzeniu Kapłanów Mariawitów

• Jan Maria Michał Kowalskiego - minister generalnego Zgromadzenia KM, poźniej mu coś odwaliło i wymyślał pierdoły typu Mistyczne małżeństwa pomiedzy księżami a zakonnicami, w I taki związek wstąpił sam Arcybiskup, którego żona została s. Anna Maria Izabela Wiłucka.

Islam

• Szymkiewicz - od 1925 mufti RP

• Maciej Musy Konopackiego - założyciel związku tatarów polskich

• Tomasz Miśkiewicz Od 2004 jest wielkim Muftim

• Mahmud Taha Żuk - Naczelny Imam Stowarzyszenia Jedności Muzułmańskiej

• Rafał Ahmed Berger - aktualnie naczelny imam stow. Jedności muzułmańskiej

• Sheikh Ryszard Ahmed Rusnak - stoi na czele Stowarzyszenia Braci Muzułamańskich

Karaimi

• Seraj Szapszał został hachanem, karaimi 1927

• prof. Szymon Pilecki stoi na czele zarządu karaimskiego związku religijnego w RP

• Anan Ben Dawid z Basry organizator karaimów

• Szymon Firkowicz - 1920r w Trokach wybrano go na hazzana, który pełnił obowiązki hachana

Judaizm

• Mojżesz Isserles Remu i Nathan Spira Mordehaj - nauczyciele talmudyczni w Krk

• Mendelson Mojżesz - haskala, pierwszy propagator zrównania praw Żydów z ludnością nieżydowską w krajach niemieckich

• Jakub Polak (ok. 1460 - 1541) - rabin Krakowa i Lublina, twórca metody studiowania Talmudu zwanej pil pul

• Izaak Luria - żydowski uczony i mistyk, kabała

• Mosze ben Israel Isserles Remuh - wieloletni naczelny rabin krakowskiej gminy żydowskiej, rektor krakowskiej jesziwy

• Piotr Kadlicki - przewodniczący Związku gmin wyznaniowych żydowskich

• Jerzy Kichler - przewodniczący Bractwa dla poznania judaizmu (Havurah Lelimud Jahadut)

• Andrzej Beryt - przewodniczący izraelskiej niezależnej gminy wyznaniowej w Poznaniu

• Jakub Szadaj - Założyciel i obecny przewodniczący Niezależnej Gminy Wyznania Mojżeszowego, Gdańsk

• Bolesław Szenicer - przewodniczący, gmina wyznaniowa starozakonnych w RP

• Jakub Lejbowicz Frank - założyciel frankizmu, głosił, że jest Mesjaszem. Frank miał być trzecim po Sabataju Cwi i Baruchji Russo Mesjaszem, utożsamianym z Jezusem Parakletem - ostatecznym zbawicielem.

• Mikołaj Dembowski - biskup, przychylny stanowiskiem frankistów, dostrzegł możliwość doprowadzenia do ich konwersji, co miało zapoczątkować chrystianizację Żydów

• Israel ben-Eliezer lub Baal Szem Tow. rabin, cadyk, jeden z twórców chasydyzmu na terenach dawnej Rzeczypospolitej w XVIII wieku . Mistrz Dow-Bera z Międzyrzeca nauczyciela Elimelecha z Leżajska.

• Jehuda Hasid z Siedlec - uzdrawiał chorych, prekursor chasydyzmu

• Jakub Józef z Płonnego - spisał nauki Baaln szem towa

• vicus judeorum” (zaułek żydowski)

• Okienesa - świątynia Karaimska

• Waad Arba Aracot - sejm 4 ziem dla Żydów,

• Molenna - dom modlitwy bezpopowców.

• nastawnik (u bezpopowców osoba prowadząca nabożeństwa i przewodnicząca)