ZRĘBOWE GÓRY,
góry powstałe przez pionowe przemieszczenia mas skalnych (wypiętrzanie lub obniżanie) wzdłuż linii uskokowych; głównymi formami gór zrębowych, którymi są np. Sudety, Harz, są zręby, rowy tektoniczne izapadliska.
PŁASZCZOWINA,
geol. masy skalne sfałdowane, oderwane od podłoża iprzemieszczone poziomo na znaczną odległoœć; występują wwielu górach fałdowych, np. wHimalajach, Alpach, Karpatach.
Ukształtowanie powierzchni.
Kraj nizinny, œrednia wysokoœć 173 m (75,1% powierzchni do 200 m), najwyższy punkt - 2499 m (Rysy wTatrach), najniżej położony - 1,8 m poniżej poziomu morza (depresja wdelcie Wisły). Wpółnocnej częœci Pojezierza Południowobałtyckie (m.in. Południowopomorskie, Chełmińsko-Dobrzyńskie, Wielkopolskie, Lubuskie) iPojezierza Wschodniobałtyckie (Litewskie, Mazurskie) zrzeŸbą młodoglacjalną (zlodowacenie bałtyckie); wały moren czołowych, m.in. pojezierza: Drawskie, Kaszubskie (Wieżyca - wysokoœć 329 m), Wzgórza Szeskie (wysokoœć do 309 m), rozległe piaszczyste pola sandrowe zwydmami œródlądowymi (równiny: Augustowska, Mazurska, Bory Tucholskie), jeziora rynnowe (Jeziorak, Wigry, Ryńskie, Gopło), morenowe (Œniardwy, Mamry), wytopiskowe (Hańcza) oraz ozy ikemy. Wœrodkowej częœci kraju Niziny Œrodkowopolskie (m.in. Południowowielkopolska, Œląska, Północno- iŒrodkowomazowiecka) przechodzące ku wschodowi wNizinę Północnopodlaską oraz Polesie, a ku zachodowi - wNiziny Sasko-Łużyckie; rzeŸba staroglacjalna (zlodowacenie œrodkowopolskie); charakterystyczne wysoczyzny morenowe (Wał Trzebnicki - wysokoœć do 284 m, Wysoczyzna Siedlecka, Kaliska, Rawska), równiny peryglacjalne (zerodowane moreny denne), m.in. równiny: Wrocławska, Radomska, torfowe zagłębienia bezodpływowe (pozostałoœci jezior polodowcowych). Wysoczyzny pojezierne, równiny denudacyjne, wysoczyzny morenowe rozcięte są szerokimi pradolinami, którymi odpływały wody topniejącego lodowca wczasie zlodowacenia œrodkowopolskiego (Równina Szprotawska, pradoliny: Wrocławska, Wieprza) ibałtyckiego (Toruńsko-Eberswaldzka, Warszawsko-Berlińska); wpradolinach wydmy œródlądowe, np. Puszcza Kampinoska, miejscami bagna itorfowiska (Kotlina Biebrzańska). Wybrzeże Morza Bałtyckiego (pobrzeża: Szczecińskie, Koszalińskie, Gdańskie) wyrównane, zszerokimi plażami, wałami wydmowymi (Łeba), mierzejami (Helska) ijeziorami przybrzeżnymi (Jamno, Łebsko, Gardno), miejscami klifowe (Wybrzeże Trzebiatowskie, Pobrzeże Kaszubskie). Wpołudniowej częœci Polski strefa starych, zdyslokowanych worogenezie alpejskiej gór iwyżyn: Sudety (Œnieżka, 1602 m), Wyżyna Œląsko-Krakowska (512 m wpobliżu Jerzmanowic), Wyżyna Małopolska zGórami Œwiętokrzyskimi (Łysica, 612 m), Wyżyna Lubelsko-Lwowska zRoztoczem (Wielki Dział, 390 m); rozwinięta rzeŸba krasowa (zwłaszcza na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej - 400 jaskiń) ilessowa (wyżyny: Sandomierska, Lubelska). Na południu, wzdłuż granicy ze Słowacją, młode góry fałdowe Karpaty zkrystalicznym masywem wewnętrznym Tatr, oddzielone od wyżyn zapadliskiem tektonicznym zkotlinami: Sandomierską iOœwięcimską.