 | Pobierz cały dokument prawo.rzymskie.prawo.rzymskie.1.doc Rozmiar 827 KB |
ZAGADNIENIA WSTĘPNE
§ 1. Przedmiot wykładu prawa rzymskiego (str. 14-15).
Obejmuje okres od 753 r.p.n.e. do śmierci cesarza Justyniana (565 r.n.e.).
§ 2. Pojęcie prawa (str. 15-19).
Ulpian określa sprawiedliwość jako stałą wolę oddania każdemu tego prawa, które mu się należy, a nakazami prawa jest żyć uczciwie, nie krzywdzić drugiego, oddać każdemu to, co mu się należy. Wyrazem awersji do definiowania pojęć prawnych jest stwierdzenie Iavolenusa, iż wszelkie definiowanie pojęć w prawie cywilnym jest ryzykowne, jako że z łatwością mogą być one obalone. Celsus mówił, iż prawo jest sztuką stosowania tego co dobre i słuszne (ius est ars boni et aequi). Prawo obowiązuje tak długo, aż zostanie uchylone (Ulpian - dura lex, sed lex). Cycero podkreślał, że zbyt rygorystyczne przestrzeganie prawa może stać się największym bezprawiem (summum ius summa iniuria). Prawo należy stosować z zachowaniem zasad dobra, słuszności i humanizmu (bonum, aequitas, humanitas). Justynian dowodził, że sędziowie powinni przedkładać słuszność (zasady moralne) ponad literę prawa. Prawem przedmiotowym (§ 10) był zgodny z zasadami słuszności i sprawiedliwości zespół reguł postępowania w społeczności zorganizowanej, uchwalony lub usankcjonowany przez tę społeczność, albo przez organ wyposażony we władzę legislacyjną, a których przestrzeganie gwarantowane było w zasadzie
w drodze przymusu (prawo publiczne i prywatne).
§ 3. Charakterystyka prawa epoki niewolnictwa (str. 19-21).
Prawo epoki niewolnictwa jest najstarszym typem prawa. Wyłania się na drodze utrwalenia władzy pana nad niewolnikiem, oraz wyrasta na gruncie prawa zwyczajowego, nie stosując równości wobec prawa. Prawo Despotii Wschodnich służyło głównie gospodarce w związku z ogromnymi połaciami terytorialnymi - handel lądowy i eksploatacja ziemi. Źródłem władzy był despotyczny władca - bóstwo. Cechowała je duża surowość, brak zwartości przepisów, ujmowanie ich w sposób kazuistyczny z elementami sakralnymi. Prawa Greckie
regulowały gospodarkę o charakterze wybitnie morskim. Źródłem władzy był ogół wolnych obywateli - ateńska demokracja. Cechował je partykularyzm wynikający z suwerenności poszczególnych polis. Próbą ogólniejszych unormowań było prawo attyckie, choć bez pełnej zwartości i z elementami kazuistyki. Prawo Rzymskie
w drodze ewolucji stało się prawem uniwersalnym ale i autonomicznym, choć podlegało ono wpływom. Oddzielano tu prawo świeckie od sakralnego. Przepisy prawne pojmowano w sposób abstrakcyjny, a samo prawo opierało się na zasadach ogólnych - sędzia stosował obowiązujące prawo, a nie je tworzył.
§ 4. Doniosłość prawa rzymskiego dla współczesnego prawoznawstwa (str. 21-22).
 | Pobierz cały dokument prawo.rzymskie.prawo.rzymskie.1.doc rozmiar 827 KB |