Handel międzynarodowy i polityka handlowa
Autarkia
Protekcjonizm
Wolny handel
WTO Members and Observers |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
(August 2006) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ogólną podstawą powiązań gospodarczych (handlu międzynarodowego) jest specjalizacja produkcji. Pomiędzy poszczególnymi krajami występują bowiem różnice w wyposażeniu w czynniki produkcji, które stanowią podstawę różnic w kosztach wytwarzania. Te korzyści mogą być ponadto wzmocnione korzyściami z dużej skali produkcji.
Różnice w absolutnych kosztach produkcji - przewaga absolutna - oznacza zdolność danego kraju do wyprodukowania większej liczby danych produktów przy danym wyposażeniu w czynniki produkcji, niż może to uczynić inny kraj.
Przewaga komparatywna - zasada uniwersalna, która może znaleźć odniesienie do całości handlu. Zasadę sformułował David Ricardo w 1817 roku. Na prostym numerycznym przykładzie (obejmującym dwa kraje i dwa towary) wykazał, że na wolnym rynku obydwa kraje zyskają wymieniając między sobą towary, nawet jeśli jeden z nich wytwarza te towary po niższym koszcie absolutnym niż drugi.
Przykład
Ser Wino
Kraj A 1 2
Kraj B 6 3
W przypadku produkcji bezpośredniej (koszty alternatywne):
Kraj A - 1funt sera ½ galonu wina (za godzinę pracy)
Kraj B - 1 funt sera 2 galony wina (za godzinę pracy)
Analogicznie: aby wytworzyć 1 galon wina kraj A musiałby zrezygnować z 2 funtów sera, a kraj B tylko z ½ sera.
Kraj A ma zatem przewagę komparatywną w produkcji sera większą niż w produkcji wina. W przypadku sera koszt jego produkcji wynosi tylko 1/6 kosztu produkcji kraju B. Natomiast w przypadku drugiego towaru (wina), koszt jego produkcji w kraju A wynosi aż 2/3 (4/6) kosztu produkcji kraju B.
Łączna produkcja krajów i możliwości konsumpcji SA największe wtedy, gdy poszczególne kraje wytwarzają dobra o niskim koszcie alternatywnym, a importują dobra o wysokim koszcie alternatywnym.
Maksymą każdego roztropnego gospodarza jest niepodejmowanie produkcji czegokolwiek, co kosztowałoby go więcej niż zakup takiego dobra.
(Adam Smith)
Teoria kosztów komparatywnych zakłada, że zyskuje każdy z uczestników biorących udział w wymianie. Powstają jednak konfliktowe sytuacje i oczekuje się reakcji rządu.
Eksport towarów z Europy (udział w %)
|
|
Eksport towarów z Ameryki Północnej (udział w %)
South and Central America's merchandise exports by region, 2005 (w %) |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Middle East's merchandise exports by region, 2005 |
||||
(Percentage shares) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Asia's merchandise exports by region, 2005 |
|
||||||
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|||
Merchandise exports of the CIS by region, 2005 |
|||||||
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|||
Polityka handlowa - polityka oddziaływania rządu na wymianę międzynarodową za pomocy takich narzędzi jak:
Cła
Subsydia
Ograniczenia ilościowe importu (eksportu)
Opłaty wyrównawcze
Skutki wprowadzenia cła
Qs1 Qd1 - import bez uwzględnienia cła
Qs2 Qd2 - import z uwzględnieniem cła
a b - podaż krajowa
a i - popyt krajowy
Kto na cłach zyskuje, a kto traci?
Zyskuje rząd (ghfc) - wpływy z ceł - kosztem konsumentów (bcg i fhi)
Zyskują krajowi producenci towaru (abce)
Motywy nakładania ceł:
finansowanie deficytu budżetowego,
popieranie wybranych dziedzin działalności gospodarczej,
nacisk ze strony krajowych producentów (ochrona przed konkurencją),
osłona zatrudnienia w niekonkurencyjnych wobec zagranicy sektorach,
ochrona niektórych grup społecznych
Bilans płatniczy
Bilans płatniczy jest zestawieniem wartości transakcji zawieranych między uczestnikami danej gospodarki danego kraju a zagranicą .
W skład bilansu płatniczego wchodzi:
Rachunek obrotów bieżących
Rachunek obrotów kapitałowych
Rachunek obrotów finansowych
IV. Błędy, opuszczenia
V. Oficjalne aktywa rezerwowe
|
|
Bilans płatniczy Polski (mln USD) |
2006 |
|
|
|
|
|
A. |
Rachunek bieżący |
-7 926 |
|
|
|
|
|
|
Saldo obrotów towarowych |
-4 953 |
|
|
Eksport f.o.b. |
117 294 |
|
|
Import f.o.b |
122 247 |
|
|
|
|
|
|
Saldo usług |
2 231 |
|
|
Przychody |
20 559 |
|
|
Rozchody |
18 328 |
|
|
|
|
|
|
Saldo dochodów |
-13 432 |
|
|
Przychody |
3 473 |
|
|
Rozchody |
16 905 |
|
|
|
|
|
|
Saldo transferów bieżących |
8 228 |
|
|
Przychody |
12 794 |
|
|
Rozchody |
4 566 |
|
|
|
|
|
B. |
Rachunek kapitałowy |
2 122 |
|
|
|
|
|
|
Przychody |
2 576 |
|
|
Rozchody |
454 |
|
|
|
|
|
C. |
Rachunek finansowy |
11 393 |
|
|
|
|
|
|
Polskie inwestycje bezpośrednie za granicą |
-4 266 |
|
|
Zagraniczne inwestycje bezpośrednie w Polsce |
13 922 |
|
|
|
|
|
|
Inwestycje portfelowe - aktywa |
-4 535 |
|
|
Udziałowe papiery wartościowe |
-2 876 |
|
|
Dłużne papiery wartościowe |
-1 659 |
|
|
|
|
|
|
Inwestycje portfelowe - pasywa |
1 776 |
|
|
Udziałowe papiery wartościowe |
-1 850 |
|
|
Dłużne papiery wartościowe |
3 626 |
|
|
|
|
|
|
Pozostałe inwestycje - aktywa |
-3 163 |
|
|
NBP |
10 |
|
|
Sektor rządowy i samorządowy |
25 |
|
|
Monetarne Instytucje Finansowe (z wyłączeniem NBP) |
-1 568 |
|
|
Pozostałe sektory |
-1 630 |
|
|
|
|
|
|
Pozostałe inwestycje - pasywa |
8 659 |
|
|
NBP |
-765 |
|
|
Sektor rządowy i samorządowy |
-1 200 |
|
|
Monetarne Instytucje Finansowe (z wyłączeniem NBP) |
5 092 |
|
|
Pozostałe sektory |
5 532 |
|
|
|
|
|
|
Pochodne instrumenty finansowe |
-1 000 |
|
|
|
|
|
D. |
Saldo błędów i opuszczeń |
-3 109 |
|
|
|
|
|
|
Razem A - D |
2480 |
|
|
|
|
|
E. |
Oficjalne aktywa rezerwowe |
-2 480 |
|
|
|
|
|
|
|
|
Odpowiadające powyższym rachunkom salda stanowią składowe bilansu płatniczego.
Bilans płatniczy jest sumą rachunku bieżącego, kapitałowego i rachunku obrotów finansowych. Jeśli te rachunki wykazują deficyt, bilans jest również deficytowy; jeśli się równoważą, bilans będzie zrównoważony, pomimo braku równowagi w jego częściach składowych. W tym drugim przypadku transakcje autonomiczne się równoważą, nie zachodzi więc potrzeba dokonywania transakcji wyrównawczych.
Jeśli wydatki na rzecz zagranicy są większe od uzyskanych wpływów,
dany kraj musi zrównoważyć bilans przekazaniem dewiz z rezerw lub zaciągnąć kredyt zagraniczny. Nadwyżka zaś zwiększa rezerwy walutowe.
Transakcje wyrównawcze - interwencyjne przepływy złota, dewiz, kapitałów krótkoterminowych.
10
Jednostkowe nakłady pracy na wytworzenie jednostki danego produktu (np. 1 funta sera i galonu wina)
S
D
Qs1 Qs2 Qd2 Qd1
P2
P1
e
Cena światowa
Wpływy z ceł
do budżetu
a
g
h
i
c
f
b c
Cena światowa + cło
Members
Observers
Others
Wyszukiwarka