Wykład I

Pojęcie spedycji

Rola spedycji w procesach handlowych i transportowych

Proces handlowy

• Poszukiwanie partnera handlowego - kryteria wyboru np. dostawcy (czynniki logistyczne),

• Faza negocjacji - ustalanie ceny, warunków dostawy, warunków płatności,

• Faza realizacji dostawy - proces transportowy (logistyczny),

• Faza potransakcyjna - realizacja płatności

Proces transportowy

Ciąg kolejno następujących czynności, stanowiących pewną całość, w wyniku których towar zostanie dostarczony odbiorcy w jak najsprawniejszy sposób

• czynności spedycyjne

• czynności przemieszczania (przewóz, przeładunek, składowanie przejściowe)

• czynności dodatkowe (np. magazynowanie długookresowe)

Organizacja i planowanie procesu transportowego - różne aspekty

• Opracowanie koncepcji przewozu (m.in. optymalizacja - np wybór sposobu przewozu: środek transportu, trasa, czas),

• Przygotowanie wszystkiego, co jest potrzebne do przewozu,

• Koordynacja procesu transportowego

Czynniki efektywności procesów transportowych

• Czynniki zewnętrzne (warunki naturalne, infrastruktura)

• Zasoby (tabor, wyposażenie, ludzie, systemy informacyjne)

• Organizacja (m.in. Koordynacja)

Pojęcie spedycji

• J. Marzec „Spedycja jest to zarobkowe organizowanie przemieszczania ładunków w zastępstwie zleceniodawcy oraz wykonywanie związanych z tym czynności za wyjątkiem samego transportu i czynności dodatkowych.”

• T. Szczepaniak: „spedycja jest to zorganizowanie przemieszczania ładunków przy zastosowaniu odpowiednio dobranych środków transportu i sposobu przewozu, w wyniku czego następuje przesłanie ładunków od dostawcy do odbiorcy.”

• T. Szczepaniak: „Spedycja to wszystkie czynności konieczne do przesłania ładunku, również te wynikające ze specjalnego życzenia zleceniodawcy ale z wyłączeniem samego przewozu.”

• W. Grzywacz: „Ułatwienie transportu.”

Funkcje spedycji

• Doradcza

• Dokumentacyjna

• Organizacyjna

• Wykonawcza

• Bankowa

• Dystrybucyjna

Klasyfikacja spedycji wg obszaru działania

• Krajowa

• Międzynarodowa

Klasyfikacja spedycji wg ładunków

• Całopojazdowa

• Drobnicowa,

• Ładunków specjalistycznych (niebezpieczne, ponadnormatywne, i inne wymagające specjalnych warunków przewozu)

Klasyfikacja spedycji wg gałęzi

• Samochodowa,

• Kolejowa,

• Portowo - morska,

• Lotnicza

Klasyfikacja spedycji wg zakresu działania

• Uniwersalna,

• Wyspecjalizowana (przykłady):

• „giełdy ładunkowe”,

• Obsługa portowa,

• Konsolidacja drobnych przesyłek

• Odprawy celne

Istotną częścią działalności spedycyjnej jest praca koncepcyjna, występująca w mniejszym lub większym nasileniu w danym podmiocie, wymiana informacji między uczestnikami nie tylko procesu transportowego ale i handlowego i załatwianie wszelkiego rodzaju formalności, takich jak na przykład wypełnianie dokumentów transportowych i handlowych.

Organizacja procesu transportowego

• Uwarunkowania zewnętrzne (pogoda, klimat, warunki terenowe, stan infrastruktury, sytuacja polityczna itd. Możliwość efektywnego i bezpiecznego przewiezienia ładunku)

• Wymogi prawne (normy czasowe, gabaryty pojazdu, prędkość, sposób przewożenia ładunku)

• Właściwości przesyłki (podatność transportowa)

• Wymogi klienta (koszt, czas przewozu)

• Właściwości środka transportu (dostosowanie do ładunku, do warunków zewnętrznych)

Czynniki te należy uwzględniać jednocześnie podczas organizowania procesu transportowego

• Przykład - przewóz ciężkiego ładunku z Południa Polski do Niemiec - wymogi klienta o ograniczenia prawne.

• Środek transportu należy dobrać biorąc pod uwagę inne czynniki, ale istnieje możliwość racjonalizacji - opakowanie i zabezpieczenie ładunku a środek transportu, wagony z krytym dachem - przykład

Dylemat - „nasz kliet nasz Pan”

Przykład - mleczarnia wysyłająca do klienta produkty mleczne:

• odpowiednia temperatura przewozu

• Schłodzenie ładunku przed załadunkiem

Co w przypadku zmiany zlecenia w ostatniej chwili?

Spedytor jest koordynatorem i organizatorem procesu transportowego. Odpowiednia organizacja procesu transportowego to stan, w którym wykonywanie wszystkich czynności spedycyjnych przez poszczególnych uczestników tego procesu odbywa się w ustalonej kolejności, w określony sposób i we wzajemnym powiązaniu ze sobą. Efektem tych działań powinny być: odpowiednia jakość i koszt

Koordynacja w transporcie międzynarodowym obejmuje przedsiębiorstwa i instytucje biorące udział w realizacji procesu transportowego w handlu zagranicznym

Czynności spedycyjne

• Doradztwo, kalkulacje, Wybór środka transportu lub trasy przewozu

• Sporządzanie umów o przewóz, sporządzanie dokumentów przewozowych

• Ubezpieczenie ładunku

• Zamówienie środka transportu

• Udzielanie zleceń na wykonanie kontroli ilości, jakości oraz innych usług,

• Zgłoszenie towaru do odprawy celnej, składanie zabezpieczenia celnego, podstawienie ładunku do odprawy celnej;

• kompletowanie ładunku, pakowanie, znakowanie, cechowanie, sortowanie;

• przeładunek i przygotowanie do przeładunku;

• składowanie przejściowe;

• odebranie przesyłki od przewoźnika

• przekazanie przesyłki odbiorcy

• rozpakowanie i uzdatnianie ładunku do odbioru

• fakturowanie, rozliczanie i pobieranie należności

• reklamacje

• odbiór od odbiorcy zobowiązania zapłaty

• sprzedaż przesyłki

• cesja praw do przesyłki

Faza przemieszczania

• Dozorowanie

• Informowanie - śledzenie przesyłki

• Reagowanie na nieprawidłowości

Faza końcowa

• wyładunek

• pokwitowanie

• Sprawdzenie przesyłki

• Uregulowanie należności, ew. likwidacja, sprzedaż przesyłki

• Sporządzenie protokołu szkodowego

Korzyści zleceniodawcy ze współpracy ze spedytorem

• Specjalizacja - większa efektywność, wyższa jakość usług. Spedytor wybiera optymalne rozwiązanie z punktu widzenia czasu, kosztów i jakości, zna rynek transportowy, posiada sieć kontaktów i jest w stanie zaoferować wyższy poziom usług

• Niższe koszty - efekt skali,

• Spedytor likwiduje problemy na styku klient - firma usługowa (np. przewoźnik)

• Angażuje środki finansowe np. na zabezpieczenia celne, co umożliwia terminowe wykonanie formalności celno - administracyjnych i skrócenie czasu pobytu ładunku w punktach odprawy celnej

• Pomaga zdobywać nowe rynki zbytu

Korzyści przewoźnika

• Marketing, sprzedaż

• Krótszy czas postoju środka transportu pod załadunkiem

• Lepsze wykorzystanie ładowności środka transportu dzięki konsolidacji przesyłek drobnych

• Mniejsze szkody dzięki odpowiedniemu przygotowaniu przesyłki

• Skrócenie czasu wystawiania i kompletowania dokumentów

• spedytor inwestuje w infrastrukturę i suprastrukturę

• przewoźnik nie musi tworzyć działów, w których pracują osoby posiadające specjalistyczną wiedzę dotyczącą prawa handlowego, przepisów celnych, sanitarnych itd

• możliwość pozyskania klientów dzięki wszechstronności i wiarygodności spedytora

• spedytor odciąża przewoźnika od ściągania należności od wielu drobnych klientów

• rozwija nowe usługi np. logistyczne, nowe formy przewozów - transport kombinowany

Historia rozwoju spedycji

• Rozwój transportu - okres starożytność i średniowiecze

• Okres kapitalizmu i rewolucji przemysłowej

Potrzeba przewożenia dużych ilości towarów o niewielkiej wartości i zróżnicowanej strukturze

• różnorodne ładunki zarówno maszyn jak i masowo produkowane towary przemysłowe;

• produkty rolne na wzrastające rynki miejskie - zwiększenie produktywności rolnictwa - więcej ludzi może się zajmować produkcją nie związaną z rolnictwem;

• surowiec na potrzeby budownictwa, kopalnictwa, hutnictwa, odlewni;

Nowe problemy ekonomiczne i organizacyjne związane z korzystaniem z transportu

• zorganizowanie transportu wymaga co raz większych kwalifikacji;

• potrzeba magazynowania towarów;

• potrzeba skoordynowania różnych gałęzi transportu

Według FIATA zawód spedytora istnieje już od X w

• tworzenie składów publicznych w portach i miastach,

• rozszerzenie się handlu morskiego i organizowaniem targów w Europie:

• załadunek i wyładunek, clenie, składowanie, przewóz, sprzedaż, pobranie/opłacenie należności,

• spedytor znał najlepsze drogi przewozowe, środki transportu, wiedział jak opiekować się towarem i jak go składować, znał sposoby komunikowania się.

Specyfika pracy spedytora

• Cechy osobowe i kwalifikacje

• Charakter pracy i problemy, które musi rozwiązywać spedytor

• Umiejętność „załatwiania” spraw trudnych

Przykłady

• Importer Polski sprowadza do magazynu w porcie cytrusy, które dystrybuuje później do swoich klientów

• Nieprawidłowo przygotowane wagony przez przewoźnika kolejowego

Reagowanie na powstające problemy

Przykłady

• Uszkodzone opakowanie produktu, który ma być załadowany na statek

• Opóźnienie rozładunku statku przez kapitana

• „kalibrowanie” mandarynek

• Czujność spedytora

Przykłady

• Przeładunek higroskopijnego towaru podczas złej pogody

• Reklamacja importera - mokry węgiel

Wykład II

Proces spedycyjny

Przyjęcie zlecenia

• Analiza zlecenia

• Doradztwo

Par. 7 Ogólnych Polskich Warunków Spedycyjnych (OPWS)

„Zlecenie powinno określać zakres zlecanej usługi, rodzaj i właściwości przesyłki, znaki i numery poszczególnych sztuk, ich liczbę, masę, wymiary, kubaturę, wszelkie inne dane oraz dokumenty potrzebne do prawidłowego wykonywania zlecenia”.

Zlecenie spedycyjne

• nie musi mieć formy dokumentu, ale jeśli przekazywane jest tylko ustnie to spedytor nie jest odpowiedzialny za skutki niewłaściwie przekazanego zlecenia

• Zleceniodawca ponosi skutki niekompletnych lub niedokładnych danych wymienionych w zleceniu

(Art. 8 OPWS).

Przed przyjęciem zlecenia:

• Kalkulacja wstępna

Po zakończeniu wynikowa - faktyczne koszty mogą się różnić od planowanych - nieprzewidziane zdarzenia, dodatkowego wymogi

Opracowanie koncepcji przewozu

• Wybór sposobu przewozu

• Gałęzi transportu,

• Środka transportu

• Przewoźnika

• Wybór trasy (w przewozach międzynarodowych również przejścia granicznego)

PRZYKŁAD WYBORU TRASY PRZEWOZU (założenia przewozu):

• trasa przewozu: Sopot - Monachium

• przewóz zestawem pojazdów złożonym z ciągnika siodłowego klasy Euro 3 i naczepy plandekowej obciążonej ładunkiem ok. 20 ton

• koszty bezpośrednie to głównie koszty paliwa i koszty dostępu do infrastruktury drogowej

• uwzględniono prędkości przejazdu wynikające z kategorii dostępnej infrastruktury i ukształtowania terenu oraz wynikające stąd zużycie paliwa

Wybór środka transportu - kryteria

• Właściwości ładunku ,

• Pora roku

• Nośność i ładowność pojazdu

• Nadwozie

• Ekonomiczne, techniczno - ruchowe

Wybór przewoźnika

• Odpowiedni tabor i personel

• Znajomość problematyki celnej

• Kontakt z przewoźnikiem

• Pakiet ubezpieczeń, termin płatności

Problem kontaktu z przewoźnikiem

• Przykład - przewoźnik wynajęty przez spedytora do trzech miejsc załadunku w Hiszpanii nie realizuje prawidłowo zlecenia i nie powiadamia nikogo o tym fakcie

Zamówienie środka transportu

• zabukowanie ładunku na statku,

• zawarcie umowy o czarter,

• zawarcie umowy z koleją,

• zarezerwowanie miejsca na regularnych liniach lotniczych

• zlecenie korespondentowi - spedytorowi organizacji transportu

Zlecenie przewozowe

• Data załadunku i rozładunku,

• miejsce załadunku i rozładunku,

• Ładunek, jego właściwości

• Odprawa celna

• Środek transportu, ubezpieczenie, neutralność przewoźnika, fracht i inne koszty, płatność, postój

• Nieterminowość

• Potwierdzenie przyjęcia zlecenia

Zlecenie przewozowe
zlecenie standardowe - korzyści

• Uściślenie uzgodnień

• Ograniczenie marnotrawstwa czasu i pieniędzy

• Unikanie procesów sądowych

Instrukcja wysyłkowa

• Opracowywana przez spedytora, na podstawie zlecenia klienta, informacja dla załadowcy

• Dotyczy ona ilości i rodzaju towaru, jak też miejsca terminu załadunku na określony środek transportu oraz sposobu i drogi dostarczenia towaru. Obejmuje także wskazówki, co do odprawy celnej, niezbędne, aby załadowca dołą­czył do przesyłki będące w jego gestii odpowiednie dokumenty handlowe i celne.

• Instrukcja wysyłkowa jest podstawą do wydania określonego w niej towaru na środek transportu i wystawiania listów przewozowych

Przygotowanie przesyłki do przewozu

• Przygotowanie ładunku, opakowanie, oznakowanie przesyłek,

• Złożenie w dogodnym miejscu, ułożenie w kolejności ładowania,

• Ważenie, kontrola jakościowa,

• Sporządzenie dokumentów

• Poinformowanie sprzedawcy o sposobie przygotowania do przewozu jeżeli importer ma gestię

Faza przyjęcia przesyłki

• sprawdzenie stanu przesyłki

• sprawdzenie dokumentów

Organizacja procesu ładunkowego

• koszty przeładunku

• szybkość przeładunku

• bezpieczeństwo zatrudnionych pracowników

przygotowanie środków transportu do przewozu ładunków o różnej podatności naturalnej

Odpowiednie rozmieszczenie ładunku na środku przewozowym

• właściwe wykorzystanie przestrzeni ładunkowej

• zapewnienie bezpieczeństwa ładunku

• zapewnienie bezpieczeństwa pojazdu

Odpowiedzialność spedytora za szkody - przykład

• spedytor nie odpowiada za zabezpieczenie ładunku w kontenerze oraz w oplombowanej cysternie.

Po załadunku - list przewozowy, wtórnik, zaświadczenie spedytorskie

• Nadawca

• Spedytor

• Przewoźnik

Dokumenty w procesie spedycyjnym

Znaczenie dokumentów w procesie spedycyjnym

• Informacja dla spedytora

• Potwierdzenie zawarcia umowy

• Realizacja kontraktu handlowego

Znaczenie informacji w procesie spedycyjnym

• Przygotowanie się do zorganizowania procesu spedycyjnego

• Możliwość wyboru optymalnego wariantu

• Koordynacja elementów łańcucha transportowego

• Kontrola procesu

• Reagowanie na powstające nieprawidłowości

List przewozowy

1. Osoba nadawcy/załadowcy

2. Czas i miejsce załadunku towaru

3. Stan ilościowy i jakościowy towaru oraz jego opakowań

4. Trasa przewozu przesyłki

5. Przewoźnicy i rodzaje transportu uczestniczące w przewozie

6. Specjalne postanowienia ze strony nadawcy dotyczące przesyłki, trasy przewozu, przewoźnego, terminu przewozu

7. Miejsce dostarczenia towaru, jego stan ilościowy

8. Czas i miejsce rozładunku towaru, jego składowania w składzie celnym, magazynie celnym

9. Osoba odbiorcy towaru

10. Ocena stanu towaru dostarczonego przez odbiorcę.

Listy przewozowe

• transport kolejowy - CIM, SMGS;

• transport drogowy - CMR;

• transport lotniczy - AWB lub spedytorski lotniczy list przewozowy;

• żegluga śródlądowa - konosament żeglugi śródlądowej;

• transport morski - kwit sternika, konosament, morski list przewozowy;

• transport multimodalny - FIATA Multimodal Transport Bill of Lading lub zaświadczenie spedytorskie FCT lub FCR.

Rodzaj dokumentów transportowych musi być sprecyzowany w dokumentowych formach zapłaty. Jeśli brak takich uregulowań banki przyjmą zwyczajowe praktyki. Akceptowane przez nie będą dokumenty wystawione przez spedytorów działających w roli przewoźników/operatorów transportu multimodalnego lub agentów.

Po zakończeniu dostawy - Dowód dostawy
(POD - Proof Of Delivery)

• stosowany często tam, gdzie list przewozo­wy nie dociera do odbiorcy towaru

• gdy importerem towaru jest firma, która zleca spedyto­rowi dystrybucję sprowadzonego towaru do swoich klientów w danym kraju.

POD zawiera następujące informacje

— komu wydano towar — nazwa i adres firmy,

— kto wydał towar — nazwa i adres spedytora,

—jaki towar wydano — opis umożliwiający identyfikację,

— datę i miejsce przekazania, najczęściej także godzinę,

— kto w imieniu odbiorcy przyjął towar — czytelne imię i nazwisko.

Finansowe aspekty spedycji

art. 794 § l Kodeksu cywilnego oraz § 2 Ogólnych Polskich Warunków Spedycyjnych (wyd. 1995)

spedytorem jest ten, kto zawodowo, za wynagrodzeniem, we własnym imieniu, lecz na rachunek zleceniodawcy podejmuje się wysłania lub odbioru przesyłki oraz innych czynności związanych z obsługą ładunku i jego przewozu.

Zakres działalności spedytora

• Dostarczenie towaru w sposób bezpieczny, w terminie wyznaczonym kontraktem handlowym

• Z zachowaniem wszystkich przepisów obowiązujących w kraju eksportera, kraju importera i w krajach tranzytowych,

• Spełnienie wymogów stawianych towarowi w związku z wyborem określonego środka transportu

• Przygotowanie dokumentacji transportowo-handlowej towarzyszącej towarowi oraz dokumentacji potrzebnej eksporterowi przy realizacji akredytywy lub przy płatności za towar.

Dokumenty spedytorskie

1) FIATA FBL - Negotiable FIATA Multimodal Transport Bili of Lading (zbywalny konosament multimodalny FIATA);

2) FIATA FCR - Forwarders Certificate of Receipt (spedytorski certyfikat przejęcia towaru);

3) FIATA FCT - Forwarders Certificate of Transport (spedytorski certyfikat transportowy);

4) AIR WAYBILL - konosament lotniczy rekomen­dowany przez FIATA;

5) NON - NEGOTIABLE FIATA Multimodal Trans­port Waybill (niezbywalny, multimodalny dokument transportowy);

6) FWR - FIATA Warehouse Receipt (kwit składowy FIATA);

7) FIATA SDT - FIATA Shipper's Declaration for the Transport of Dangerous Goods (deklaracja przewozu towarów niebezpiecznych FIATA);

8) FIATA SIC - FIATA Shipper's Internationale Weight Certification (Międzynarodowy Certyfikat Wagi FIATA wystawiany przez załadowcę);

Zbywalny konosament multimodalny - FIATA FBL

• umożliwia spedytorowi występowanie w roli przewoźnika morskiego w przewozach z portu do portu oraz w roli operatora multimodalnego

• jest przyjmowany przez banki przy realizacji zapłaty za towar

• gwarantuje klientowi pokrycie ryzyk występujących w transporcie i przemieszczaniu towaru

Spedytorski certyfikat przyjęcia towaru - FIATA FCR -korzyści

1) sprzedający —zainkasowanie należności za sprzedany towar niezwłocznie po przekazaniu towaru spedytorowi i uzyskaniu dokumentu FIATA FCR;

2) kupujący —przejęcie towaru bez wskazania dalszego jego przeznaczenia

Spedytorski certyfikat przyjęcia towaru - FIATA FCR

• wystawiany przez spedytora

• dokument niezbywalny

• wystawiany jest jedynie w oryginale

Spedytorski certyfikat transportowy - FIATA FCT

• spedytor potwierdza, że określoną w dokumencie przesyłkę przyjął ze zobowiązaniem dostarczenia jej określonemu odbiorcy w określonym miejscu przeznaczenia, zgodnie z otrzymanymi od eksportera instrukcjami

• dokument zbywalny

• przydamy przy transporcie tzw. drobnicy zbiorowej

Spedytorski certyfikat transportowy - FIATA FCT - korzyści

1) dla eksportera - możliwość szybkiej, bo dokonywanej niezwłocznie po przejęciu przesyłki przez spedytora realizacji płatności za towar, pod warunkiem, że dokument ten został w warunkach płatności wymieniony;

2) dla importera — możliwość zbywania FCT w drodze indosu, a więc swobodę w dysponowaniu zakupionym towarem, co poza konosamentami nie występuje w żadnym innym dokumencie przewozowym.

Konosament lotniczy FIATA - AIR WAYBILL

Niezbywalny multimodalny dokument transportowy FIATA - FWB

• jest dokumentem przewoźnika

spedytor wystawiający FWB przejmuje obowiązki i odpowiedzialność przewoźnika, stąd istnieje konieczność ubezpieczenia jego odpowiedzialności jako przewoźnika

FIATA Warehouse Receipt (FWR) - kwit składowy FIATA

Warunki płatności w handlu zagranicznym

• Inkaso dokumentowe

• Akredytywa dokumentowa

Wykład III

INCOTERMS

Międzynarodowe Formuły Wykładni Terminów Handlowych

Międzynarodowa Izba Handlowa (ICC) w Paryżu

1999 - nowy zbiór reguł handlowych

ICC INCOTERMS 2000 - International Rules for the Interpretation of Trade Terms

INCOTERMS - cechy

• Zbiór reguł najczęściej stosowanych w praktyce handlu zagranicznego

• Ustalają podział kosztów, obowiązków i ryzyka - transport, ubezpieczenie, cło

• Instrument ułatwiający zawieranie kontraktów handlowych

• Wygodne dla spedytorów - organizacja procesu handlowego

• Praktyczne stosowanie formuł może różnić się w poszczególnych krajach (zwyczaje, przepisy)

Czym incoterms nie są

• Częścią umowy o przewóz

• Przekazaniem prawa własności lub tytułu

• Nie wskazują przewoźnika

• Nie są wykorzystywane do określenia skutków zerwania umowy

Zasady stosowania INCOTERMS

• Fakultatywność

• Drugoplanowa rola w stosunku do umów

• Prawa wprowadzania zmian

• Nie dotyczą stron trzecich

• Wydanie towaru osobie trzeciej i na jego koszt

• Towar postawiony do dyspozycji kupującego musi być wyraźnie wyodrębniony jako przedmiot kontraktu handlowego

Obowiązki sprzedającego

• Dostarcza towar zgodnie z kontraktem wraz z dowodem zgodności określonym przez umowę

• Dostarcza na swój koszt zwyczajowe opakowanie towaru, chyba, że towar ten przewozi się nie opakowany

• Ponosi wszystkie koszty potrzebne do wysłania (wydania) towaru, w tym koszty czynności kontrolnych

Obowiązki kupującego

• Zapłacenie ceny za towar

• Przyjęcie towaru, jeżeli sprzedający postawił go do dyspozycji w miejscu i w czasie przewidzianym w kontrakcie handlowym

Definicje

• “załadowca” odnosi się do strony przekazującej towar do przewozu i/lub zamawiającej usługę transportową.”

• “dostawa” odnosi się do miejsca i czasu kiedy sprzedawca spełnił swoje wymagania odnośnie przekazania towaru kupującemu (a4) i odnosi się do miejsca i czasu gdzie kupujący otrzymał towar (b4).

• “opłaty” odnosi się do kosztów będących niezbędną konsekwencją importu

• “port” odnosi się do portu załadowania lub do portu dostawy

• “miejsce” odnosi się do miejsca dostawy w dostawach nie-morskich

Formuły INCOTERMS

INCOTERMS rodzaje

• Typu loco (z dostawą „na miejscu”)

• Typu franco (transakcja „do dostawcy”)

Gestia transportowa

• Prawo i obowiązek zorganizowania transportu i pokrycia jego kosztu

Gestia transportowa - rodzaje

• Gestia kupującego - EXW, FCA, FAS i FOB

• Gestia sprzedającego - CFR, CIF, CPT, CIP, DAF, DES, DEQ, DDU i DDP

INCOTERMS rodzaje

• Grupa C - formuły dwupunktowe - oddzielenie podziału ryzyka i kosztów - formuły na załadowanie

• Grupa D - formuły na przybycie

CIP i CIF

• Ryzyko uszkodzenia czy utraty towaru ponosi kupujący

• Sprzedający - ubezpieczenie towaru i dostarczenie dowodu zawarcia umowy ubezpieczeniowej

INCOTERMS - wybrane przypadki

• Praktyka handlowa ma pierwszeństwo przed ustaleniami teoretycznymi

• Nie rozwiązują automatycznie i jasno wszystkich aspektów dostawy ładunku Przykłady:

EXW

• Koszt załadunku obciąża kupującego

• Sprzedający organizuje załadunek

• W przypadku dostaw wagonowych do portu spedytorzy oczekują załatwienia formalności na stacji nadania (nawet jeżeli to jasno nie wynika z formuły to wynika to z logiki procesu transportowego czy stosowanych procedur)

FCA

• Obiekcje odnośnie załadunku

Sprzedający spełnia swoje zobowiązania w stosunku do kupującego, takie jak załadunek wagonu lub samochodu lub przekaże towar w pieczę przewoźnika na stacji nadania lub do terminalu przewoźnika przy przewozie drobnicy (kupujący ma obowiązek załadować towar w terminalu a sprzedający u siebie)

FAS

Sprzedający ma obowiązek załadowania lub przekazania towaru w pieczę przewoźnika na stacji nadania lub w terminalu co nie koresponduje z polskimi taryfami portowymi, dzielącymi koszty portowe na przeładunek i za ładunek na linii nadburcia statku zgodnie z wymogami formuły FOB

W praktyce stawka za załadunek pośredni jest dzielona między spedytorów importera i eksportera (niespójność)

Wskazanie miejsca dostawy nie zawsze jest wystarczająco precyzyjne

• Przesyłki zbiorowe, lotnicze

Przykład: DDP Warszawa - do lotniska w Warszawie czy do drzwi klienta?

INCOTERMS są również formułami ceny

Koszty opakowania i oznakowania

• Ponosi sprzedający

• Musi zapewnić bezpieczny przewóz do miejsca przeznaczenia, z czego wynika, że:

• Musi znać warunki i sposób przewozu (w przypadku gestii kupującego - paradoks - eksporter nie jest odpowiedzialny za transport, ale jednak jest zaangażowany w jego organizację)

Generalnie przyjmuje się, że odprawa celna ciąży na stronie kraju, gdzie ma ona miejsce

• FAS I DEQ - odprawa celna eksportowa - eksporter, importowa - importer

• Tranzyt - kupujący bądź sprzedający w zależności od miejsca dostawy (grupa C - koszty ponosi sprzedający, jeśli są wliczone w koszty frachtu).

Miejsce odprawy celnej nie musi być tożsame z miejscem dostawy wymienionym w kontrakcie

DDU

Towar wyładowany ze statku powinien być odprawiony w procedurze tranzytu lub dopuszczenia do obrotu w porcie

FOB PRZYKŁADY

FOB, New Orleans - 3 maszyny do lodów eksportowane z USA do Niemiec.

Exporter jest odpowiedzialny za wszystkie koszty dostawy towarów do Nowego Orleanu i załadowania produktów na statek wskazany przez niemiecką firmę. Jest odpowiedzialny za zorganizowanie wszystkich formalności eksportowych (licencje, podatki, opłaty). Firma niemiecka jest odpowiedzialna za zamówienie miejsca na statku i zapłatę za fracht oceaniczny.

CIF PRZYKŁADY

CIF (oznaczony port przeznaczenia)

Dostawca kwotuje swojego niemieckiego klienta CIF Bremerhaven 3 maszyn do lodów. Dostawca organizuje i opłaca wszystkie koszty do portu w Bremerhaven jak również organizuje i opłaca morską polisę ubezpieczeniową. Jest jednak tylko odpowiedzialny za ryzyko strat do momentu załadowania maszyn na pokład statku w Nowym Orleanie.

FAS PRZYKŁADY

FAS, New Orleans

Eksporter amerykański jest odpowiedzialny za wszystkie koszty dostarczenia towarów do portu w Nowym Orleanie wzdłuż burty wskazanego statku w oznaczonym czasie. Niemiecki dostawca jest odpowiedzialny za zamówienie miejsca zapłatę za fracht oceaniczny i zorganizowanie wszystkich formalności eksportowych.

Wybór formuły

• FAS, FOB, CFR, CIF, DES, DEQ - transport wodny (port załadunku)

• EXW, FCA, CPT, CIP, DAF, DDU i DDP - uniwersalne (miejsce)

• FCA, CPT, CIP - dostawy w kontenerach, jednostkach ładunkowych i załadunku poziomym

Gestia transportowa - korzyści

• Możliwość wyboru sposobu i warunków przewozu

• Możliwość wynegocjowania specjalnych warunków dostawy

• Wykorzystanie systemu przesyłek zbiorowych i intermodalnych

Wybór formuły

• Przygotowanie do ryzyka i kosztów transportu

• Odprawa importowa

• Zdolność do dostarczenia towaru

• Płatności

Gestia transportowa - ryzyko

• Wzrost stawek na rynku frachtowym

• Brak okazji załadunkowych

• Możliwość przewozu

• Kongestia w porcie

• Przestoje w przejściach granicznych

Odstępowanie gestii - czynniki obiektywne i subiektywne

• Uwarunkowania polityczne

• Rachunek ekonomiczny

• Szybkość zapłaty za towar dla eksportera polskiego - gestia importera zagranicznego

• Kredytowanie przez eksportera zagranicznego polskiego importera - gestia eksportera zagranicznego

• Brak wiedzy i doświadczenia, niechęć do podejmowania wysiłku organizacyjnego

Wykład 4

Problematyka Celna

Podstawa prawna

• Wspólnotowy Kodeks Celny (Rozporządzenie Rady (EWG) nr 2913/92 z dnia 12 października 1992 r. Ustanawiające Wspólnotowy Kodeks Celny (Dz. Urz. WE L 302 z 19.10.1992, z późn. Zm.).

• Rozporządzenie Wykonawcze (Rozporządzenie Komisji (EWG) nr 2454/93 z dnia 2 lipca 1993 r. Ustanawiające przepisy wykonawcze w celu wykonania rozporządzenia Rady (EWG) nr 2913/92 ustanawiającego Wspólnotowy Kodeks Celny (Dz. Urz. WE L 253 z 11.10.1993, z późn. Zm.)
  WSPÓLNOTOWY SYSTEM ZWOLNIEŃ CELNYCH (Rozporządzenia Rady (EWG) Nr 918/83 z dnia 28 marca 1983 r., ustanawiającego wspólnotowy system zwolnień celnych (Dz. Urz. WE L 105 z 23.4.1983, z późn. Zm.).

• Intrastat (Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 21 kwietnia 2004r. W sprawie zgłoszeń INTRASTAT, wydane na podstawie art. 98 ust.2 i art. 100 ust. 3 ustawy - Prawo celne (Dz. U. Nr 89, poz. 846)

• Konwencja Przewozowa ATA

• Rozporządzenie W Sprawie Procedur Uproszczonych (warunki uzyskania pozwolenia na stosowanie procedur uproszczonych .).

• Rozporządzenie Ministra Finansów W Sprawie Zgłoszeń Celnych (wzory dokumentów do zgłoszenia celnego (SAD, Sad bis, DWC), wzory dokumentów do procedur celnych, instrukcje wypełniania dokumentów, gwarancji i pozwoleń. .)

• Rozporządzenie O Niepreferencyjnym Pochodzeniu Towaru (zasady określania pochodzenia towaru).

• Rozporządzenie W Sprawie Zwrotu Cła (w sprawie warunków i wypadków, kiedy należności celne są zwracane i umarzane )

• Rozporządzenie O Wartości Celnej (przepisy w sprawie szczegółowych warunków wyliczania wartości celnej (czyli tej od której płaci się cło )

• Rozporządzenie W Sprawie (Jak otrzymać wiążącą informację taryfową, czyli pozycje taryfy, która nie będzie podważalna przez żaden Urząd Celny, Urząd Skarbowy, GIC, GUC itp. itd.)

• Rozporządzenie W Sprawie Reguł Pochodzenia Towarów (reguły ustalania preferencyjnego pochodzenia towaru i wzory świadectw pochodzenia upoważniających do stawek preferencyjnych).

• Rozporządzenie O Upowaznionym Eksporterze (tryb uzyskania upoważnienia do stosowania uproszczonego dokumentowania pochodzenia).

WSPÓLNOTOWY OBSZAR CELNY

geograficznie wydzielony obszar, na którym obowiązuje jednolite prawo celne UE

Dozór i kontrola celna

Dozór: „wszelkie działania podejmowane przez organ celny w celu zapewnienia przestrzegania przepisów prawa celnego oraz innych przepisów mających zastosowanie do towarów przywożonych na wspólnotowy obszar celny lub z niego wywożonych”.

Dozór celny (dopuszczenie do obrotu)

Dostarczenie i przedstawienie towarów- zawiadomienie Kontrola celna Przeznaczenie celne Należności celne Dopuszczenie do obrotu

Dozór i kontrola celna

Kontrola: wykonywana w ramach dozoru celnego

Urząd celny

„Jednostka organizacyjna administracji celnej, w której mogą zostać dokonane czynności przewidziane w przepisach prawa celnego

Szersze znaczenie Urzędu celnego

„cały aparat wykonawczy obejmujący wszystkie oddziały i posterunki oraz inne komórki organizacyjne podlegające jednemu dyrektorowi”

Odprawa celna

Podmiot gospodarczy

• Przedstawienie kompletnego zestawu wypełnionych prawidłowo dokumentów

• Uiszczenie należności

Urząd celny

• Kontrola towarów

• Kontrola dokumentów

• Pobór cła i podatków

Status celny towarów

towary, które znajdują się na obszarze celnym Wspólnoty mają albo status celny towarów wspólnotowych albo niewspólnotowych

Towary wspólnotowe to, które

• zostały całkowicie uzyskane na obszarze celnym Wspólnoty bez udziału towarów przywiezionych z krajów lub terytoriów niebędących częścią obszaru celnego Wspólnoty

• przywiezionych z państwa lub terytoriów nie będących częścią obszaru celnego Wspólnoty i dopuszczonych do obrotu

Towary niewspólnotowe to te, które nie mieszczą się w pojęciu towarów wspólnotowych.

Towary wspólnotowe tracą ten status celny z chwilą opuszczenia obszaru celnego Wspólnoty

Zgłoszenie celne do objęcia towaru procedurą celną

Forma:

1.Pisemna

• SAD i SAD - BIS;

• SDA

2. Z zastosowaniem technik elektronicznego przetwarzania danych

3. Zgłoszenie ustne

Zgłoszenie celne - odrębne formularze lub zestawy SAD

• wartość zgłaszanych towarów jest określona w różnych walutach;

• ceny towarów ustalone są na podstawie różnych warunków dostawy;

• towary będą objęte różnymi procedurami celnymi;

• liczba pozycji przekracza liczbę 99.

Zgłoszenie celne na dokumencie SAD w formie skróconej

• towary, których łączna wartość nie przekracza równowartości 800 euro i masa brutto 1000kg;

towary takie jak:

• rzeczy osobistego użytku osoby fizycznej,

• próbki towarów,

• materiały o charakterze reklamowym,

• próbki towarów wytwarzanych za granicą,

• foldery, broszurki, książki, czasopisma, przewodniki itd.

Zgłoszenie celne w formie skróconej

• sprzęt medyczny i laboratoryjny;

• sprzęt używany do wykorzystania;

• rzeczy służące do użytku domowego lub zawodowego;

• sprzęt używany pod nadzorem i na odpowiedzialność administracji państwowej.

Towary, które nie mogą zostać zgłoszone na dokumencie SAD w formie skróconej

• pojazdy samochodowe;

• skutery śnieżne i wodne, samoloty, helikoptery, szybowce, łodzie z silnikiem lub bez;

• towary o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także dla utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa;

• towary, których przywóz lub wywóz wymaga pozwolenia;

• towary, których zgłoszenie związane jest z zakończeniem gospodarczej procedury celnej.

Przeznaczeniem celnym jest:

1. objęcie towaru procedurą celną

1. dopuszczenie do obrotu

2. tranzyt

3. skład celny

4. uszlachetnianie czynne

5. przetwarzanie pod kontrolą celną

6. odprawa czasowa

7. uszlachetnianie bierne

8. wywóz

2. wprowadzenie towaru do wolnego obszaru celnego (WOC) lub składu wolnocłowego (SWC)

3. zniszczenie towaru

4. zrzeczenie się towaru na rzecz Skarbu Państwa

5. powrotny wywóz towarów

dopuszczenie do obrotu

• nadaje towarowi niewspólnotowemu status celny (status celny ― określenie towaru, jako towaru wspólnotowego lub niewspólnotowego ) towaru wspólnotowego

• podstawowa procedura wykorzystywana przy przywozie towarów na wspólnotowy obszar celny

• w potocznym rozumieniu jest ona określana mianem importu

• stosowana jest do wprowadzenia na obszar celny towarów przeznaczonych do celów prywatnych oraz gospodarczych

• zarówno osoby nie prowadzące działalności gospodarczej jak i przedsiębiorstwa po zwolnieniu towarów mogą ich używać bądź przeznaczyć je do dalszej odsprzedaży

procedury zmiany statusu celnego

procedura dopuszczenia do obrotu

procedura wywozu

Procedury zawieszające

• tranzyt zewnętrzny

• skład celny

• uszlachetnianie czynne z zastosowaniem systemu zawieszeń

• przetwarzanie pod kontrolą celną

• odprawa czasowa

Gospodarcze procedury celne

• skład celny

• uszlachetnianie czynne

• przetwarzanie pod kontrolą celną

• odprawa czasowa

• uszlachetnianie bierne

Procedury zawieszające

• istota procedur zawieszających polega na zawieszeniu płatności należności celnych ― Objęcie towarów procedurą zawieszającą nie powoduje zmiany statusu celnego towarów oraz wyklucza możliwość stosowania wobec tych towarów środków polityki handlowej

• osoba korzystająca z tego typu procedur jest zobowiązana do złożenia zabezpieczenia w celu zapewnienia pokrycia kwoty wynikającej z długu celnego mogącego powstać w stosunku do tych towarów

• przewiduje się możliwość odstąpienia od pobrania zabezpieczenia w sytuacjach określonych w przepisach szczególnych

• Zakończenie procedury zawieszającej następuje poprzez nadanie towarom objętych tego typu procedurą lub produktom kompensacyjnym bądź towarom przetworzonym pod kontrolą celną innego przeznaczenia celnego

• Ta ogólna zasada nie ma zastosowania do procedury tranzytu, która zostaje zakończona gdy towary objęte tą procedurą i odpowiednie dokumenty zostaną przedstawione w urzędzie przeznaczenia

Procedura tranzytu

• pozwala na przemieszczanie z jednego do drugiego punktu znajdującego się na obszarze celnym Wspólnoty

• zasadniczo dotyczy przemieszczania towarów niewspólnotowych, ale w szczególnych wypadkach określonych przepisami szczególnymi mogą być przemieszczane towary wspólnotowe

• Pozwala na eliminację utrudnień wynikających z nadmiernego obciążania granicznych urzędów celnych związanego z zatłoczeniem przejść granicznych

• ułatwienie obrotu towarowego z zagranicą będzie polegała na umożliwieniu dopełnienia formalności celnych i kontroli towarów w urzędzie wewnętrznym, miejscu przeznaczenia towarów

• zalicza się do najczęściej stosowanych procedur celnych

• nie wymaga uprzedniego uzyskania pozwolenia

• Chociaż sama procedura jest już uproszczeniem, stosowane są jeszcze specjalne procedury upraszczające)

Formy procedury tranzytu (uproszczenia w tranzycie)

Przemieszczanie odbywa się:

• z zastosowaniem procedury zewnętrznego tranzytu wspólnotowego (WPT)

• z zastosowaniem karnetu TIR (Konwencja TIR), pod warunkiem, że:

1. rozpoczęło się lub ma się zakończyć poza Wspólnotą

2. dotyczy przesyłek towarów, które mają zostać rozładowane na obszarze celnym Wspólnoty i które są przewożone razem z towarami przeznaczonymi do rozładowania w krajach trzecich

3. chodzi o przewóz z jednego do drugiego miejsca znajdującego się we Wspólnocie, przez terytorium kraju trzeciego

z zastosowaniem karnetu ATA używanego jako dokument tranzytowy

Procedura składu celnego

• pozwala na składowanie w składzie celnym towarów niekrajowych, które w czasie składowania nie podlegają należnościom celnym przywozowym ani ograniczeniom i zakazom (środkom polityki handlowej) określonym w przepisach odrębnych oraz towarów krajowych, w wypadkach określonych w przepisach szczególnych

• stwarza dogodne warunki w zakresie efektywnego wykorzystania środków finansowych zaangażowanych w finansowanie obrotu towarowego z zagranicą

• przedsiębiorcy, którzy dokonują przywozu towarów importowanych, a następnie umieszczą je w składzie celnym, nie muszą od razu angażować swoich środków finansowych w celu uregulowania należności celnych i podatkowych

• z ułatwienia takiego korzystają np. generalni przedstawiciele zagranicznych producentów samochodów, którzy importują jednorazowo większą ilość samochodów, a następnie sukcesywnie prowadzą ich dystrybucję na terenie kraju

• możliwość jednorazowego sprowadzenia większej ilości towaru pozwala na zmniejszenie kosztów związanych z transportem towarów

• Objęcie towarów procedurą składu celnego następuje na podstawie zgłoszenia w formie pisemnej z zastosowaniem formularza jednolitego dokumentu administracyjnego SAD

• wymaga złożenia zabezpieczenia przez korzystającego ze składu celnego (możliwość wykorzystania zabezpieczenia generalnego uprzednio złożonego przez prowadzącego skład celny)

• czas składowania towarów objętych procedurą składu celnego jest nieograniczony (przewidziane są wyjątki, np. konieczność przestrzegania zasad bezpieczeństwa )

Procedura uszlachetniania czynnego

• Istota gospodarczego wykorzystania procedury uszlachetniania czynnego sprowadza się do umożliwienia przywozu z zagranicy towarów, które po wykorzystaniu ich w procesach uszlachetniania, powinny zostać powrotnie wywiezione

Procesy uszlachetniania obejmują:

• obróbkę towarów w tym składanie,

• montaż lub instalowanie ich w innych towarach,

• przetwarzanie towarów oraz

• naprawę towarów, w tym ich odnawianie i porządkowanie,

• wykorzystywanie niektórych towarów nie wchodzących w skład produktów kompensacyjnych ale umożliwiających lub ułatwiających ich produkcję nawet jeżeli towary te są całkowicie lub częściowo zużyte w tym procesie

• produkty kompensacyjne ― wszelkie produktu powstałe w wyniku procesów uszlachetniania, do których się zaliczają także resztki i odpady

• ilość lub procent produktów kompensacyjnych uzyskanych w wyniku uszlachetniania w stosunku do określonej ilości towarów przywożonych musi być ściśle określona i nosi ona nazwę współczynnika produktywności

• Współczynnik produktywności może być określony dla każdego procesu technologicznego odrębnie, bądź z wykorzystaniem ryczałtowych współczynników produktywności

Uszlachetnianie czynne może być realizowane:
1. w systemie zawieszeń lub
2. systemie ceł zwrotnych

System zawieszeń

Nie jest wymagane uiszczenie kwoty cła i podatków, a jedynie złożenie zabezpieczenia tych kwot

Uszlachetnianie czynne w systemie zawieszeń

• polega na poddaniu na wspólnotowym obszarze celnym jednemu lub większej liczbie procesów uszlachetniania towarów niewspólnotowych przeznaczonych do powrotnego wywozu poza obszar celny w postaci produktów kompensacyjnych bez obciążania tych towarów należnościami celnymi przywozowymi lub stosowania wobec nich środków polityki handlowej

• W praktyce oznacza, że przedsiębiorca wykorzystujący do swojej produkcji komponenty importowane może użyć je procesie produkcji bez konieczności zapłaty należności celnych pod warunkiem, że wyeksportuje wyrób gotowy

• gospodarcza procedura celna, zaliczana jednocześnie go grupy procedur zawieszających

• możliwość stosowania systemu zawieszeń będzie się wiązała z koniecznością złożenia zabezpieczenia należności celnych

System ceł zwrotnych

• umożliwia poddanie procesom uszlachetniania na polskim obszarze celnym towarów dopuszczonych do obrotu ze zwrotem lub umorzeniem należności celnych przywozowych należnych do zapłacenia za takie towary, jeżeli zostaną one wywiezione poza obszar celny w postaci produktów kompensacyjnych

• za przywiezione z zagranicy surowce i półprodukty do produkcji płacone są należności celne w momencie dokonania przywozu, a zwrot zapłaconej kwoty przedsiębiorca uzyskuje w momencie dokonania wywozu wyprodukowanych produktów finalnych, bądź nadania im przeznaczenia celnego równoznacznego z wywozem

• wymaga uzyskania pozwolenia od organu celnego

Wybór systemu - przesłanki

Czy produkt kompensacyjny będzie wywieziony poza wspólnotowy obszar celny?

Wybór systemu - uzasadnienie

• System zawieszeń - pewność zbytu (odsetki wyrównawcze)

• System ceł zwrotnych - poszukiwanie rynku zbytu po wyprodukowaniu produktu kompensacyjnego

Procedura przetwarzania pod kontrolą celną

• odnosi się wyłącznie do produkcji na rynek wspólnotowy

• pozwala na użycia na polskim obszarze celnym towarów niewspólnotowych, w procesach zmieniających ich rodzaj lub stan wymienionych na liście przetworzeń

• Od przywożonych towarów nie pobiera się należności celnych przywozowych oraz nie stosuje się wobec nich środków polityki handlowej

• Powstałe w wyniku przetwarzania produkty są następnie dopuszczane do obrotu

• Należności celne przywozowe pobierane są na podstawie stawek celnych właściwych dla produktów przetworzonych

Cel stosowania procedury - anomalie taryfowe

• O występowaniu anomalii taryfowych możemy mówić w sytuacji, kiedy cło na cło na gotowe produkty jest niższe niż cło na surowce i komponenty służące do ich wytworzenia

• Konstrukcja prawna procedury przetwarzania pod kontrolą celną umożliwia rozwiązywanie problemów gospodarczych związanych z występowaniem anomalii taryfowych

Anomalie taryfowe - przykłady

• Miedź rafinowana - cło 1,8%, Drut miedziany - 0%

• Półprodukt do produkcji leków - cło 10%, Gotowy - 0%

Procedura odprawy czasowej

• umożliwia czasowy przywóz towarów niewspólnotowych przeznaczonych do powrotnego wywozu, z całkowitym lub częściowym zwolnieniem od należności celnych przywozowych

• jako procedura zawieszająca wyklucza możliwość stosowania środków polityki handlowej wobec towarów nią objętych

• towary mogą jedynie podlegać zwykłemu zużyciu wynikającemu z używania towarów (np. jeżeli osoba dokonująca czasowego przywozu będzie zamierzała dokonać na przykład naprawy przywiezionego towaru, to wtedy właściwym przeznaczeniem celnym będzie procedura uszlachetniania czynnego)

Procedura odprawy czasowej występuje w dwóch odmianach:

1. Całkowite zwolnienie z należności celnych przywozowych

2. Częściowe zwolnienie od należności celnych przywozowych

Częściowe zwolnienie od należności celnych przywozowych

• wiąże się z obowiązkiem zapłacenia kwoty cła w wysokości określonej ustawowo

• korzystanie z tej formy procedury odprawy czasowej uzależnione jest od zapłacenia za każdy rozpoczęty miesiąc stosowania tej procedury 3% kwoty, która miałaby być zapłacona za te towary, gdyby zostały objęte procedurą dopuszczenia do obrotu

Zakres przedmiotowy procedury odprawy czasowej z częściowym zwolnieniem od należności celnych przywozowych obejmuje dwie kategorie środków produkcji i środków transportu

środki produkcji i środki transportu niezbędne do wykonywania usług świadczonych w związku z realizacją kompletnych obiektów oraz robót budowlano-montażowych na podstawie zawartego kontraktu

środki produkcji i środki transportu, wydzierżawione, wynajęte lub oddane do użytkowania, przywożone w związku z prowadzoną działalnością, z wyłączeniem samochodów osobowych

Przedmiotem tej procedury mogą być towary spełniające następujące warunki:

• są własnością osoby niewspólnotowej, tj. osoby, mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę poza WE

• nie będą wykorzystywane w innych celach niż te, w których zostały przywiezione

• będą użytkowane wyłącznie przez osobę uprawnioną do korzystania z procedury odprawy czasowej

• są przeznaczone do powrotnego wywozu oraz jest możliwa ich identyfikacja

• przewiduje się również warunki, które powinny być spełnione w przypadku objęcia procedurą określonych towarów

Procedura uszlachetniania biernego

• pozwala na dokonanie czasowego wywozu towarów wspólnotowych poza wspólnotowy obszar celny w celu poddania ich procesom uszlachetniania oraz dopuszczenia do obrotu produktów powstałych w wyniku tych procesów, z całkowitym lub częściowym zwolnieniem od należności celnych przywozowych

• możliwość realizacji produkcji z wykorzystaniem wspólnotowych surowców lub półproduktów poza granicami kraju w państwach charakteryzujących się niższymi kosztami wytwarzania lub gdzie są dostępne technologie niedostępne we WE

• konieczność realizacji zobowiązań kontraktowych np. dotyczących napraw gwarancyjnych

Procedura wywozu

• pozwala na wyprowadzenie towarów krajowych poza wspólnotowy obszar celny

• brak Taryfy celnej wywozowej

Procedury uproszczone

• Zgłoszenie celne uproszczone

• Wpis towarów do rejestru przez osobę korzystającą z procedury celnej

• Dokumenty handlowe lub urzędowe

Dług celny

• Pojęcie długu celnego

• Powstanie długu celnego

Definicja

„Powstałe z mocy prawa - czyli na podstawie aktu normatywnego, a nie decyzji administracyjnej - zobowiązanie do uiszczenia należności celnych przywozowych lub należności celnych wywozowych, odnoszące się do towarów”.

Kwota długu celnego - elementy kalkulacyjne

• Taryfa celna

• Pochodzenie towarów

• Wartość celna towarów

INTRASTAT

Wspólny system statystyki obrotu towarowego pomiędzy państwami członkowskimi Unii Europejskiej.

Od 1 stycznia 1993 r. na obszarze obejmującym Jednolity Rynek Europejski

Obowiązek przekazywania informacji o zrealizowanych obrotach

• Podmioty prowadzące obrót towarowy z innymi państwami członkowskimi Unii Europejskiej

• wartość przywozu lub wywozu przekracza ustalone i ogłoszone przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego wartości tzw. progów statystycznych publikowanych corocznie w programie badań statystycznych statystyki publicznej wprowadzanym w formie rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów.

• Informacje są zbierane przez służby celne bezpośrednio od zobowiązanych podmiotów lub przedstawicieli reprezentujących te podmioty

• Dokonywanie zgłoszeń na DEKLARACJI INTRASTAT - PRZYWÓZ i DEKLARACJI INTRASTAT - WYWÓZ

Na 2007 r. ustalono następujące wartości progów statystycznych

• próg podstawowy:

• dla przywozu 500.000 zł.;

• dla wywozu 800.000 zł.

• próg szczegółowy:

• dla przywozu 29.000.000 zł.;

• dla wywozu 49.000.000 zł.

Warunki dostawy według INCOTERMS' 90

• Faktura lub inny dokument służący do ustalenia wartości celnej powinny zawierać m.in. warunki incoterms' 90.

• Jeżeli na fakturze brak jest informacji na temat warunków dostawy, to należy przyjąć jako obowiązujące te warunki, które zostały określone w kontrakcie. Przy procedurach przywozowych, jeżeli brak jest również w kontrakcie warunków dostawy, należy przyjąć, iż dostawa realizowana była na warunkach EXW.

Znajomość formuł INCOTERMS w odprawach celnych

• Od podziału obowiązków zależy sposób liczenia kwoty długu celnego

• Nie ma możliwości „dogadania” się partnerów handlowych w celu obniżenia wartości towaru i kwoty długu celnego (gestia importera i podzielenie się oszczędnościami z tego wynikającymi)

UWAGA:

• W celu prawidłowego ustalenia wartości towarów zgłaszający powinien wiedzieć, jakie elementy związane z kosztami ponoszonymi za granicą są zawarte w fakturze.

Zgłoszenie celne do procedury celnej może być dokonane przez osobę krajową, a tylko w szczególnych przypadkach, sporadycznie, może dokonać takiego zgłoszenia osoba zagraniczna

Wykład V

Proces spedycyjny

Transport morski

Regulacje prawne mające zastosowanie w transporcie morskim

• ustawa z 18 września 2001 Kodeks morski (ma zastosowanie, jeśli umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej),

• reguły haskie z 1921 roku oraz opracowana na jej podstawie Konwencja brukselska (Konwencja międzynarodowa o ujednoliceniu niektórych zasad dotyczących konosamentów),

• Konwencja hamburska (reguły hamburskie) weszła w życie w 1992 roku, alternatywa dla Konwencji brukselskiej,

• Konwencja Genewska z 1980 roku (Konwencja ONZ o międzynarodowym multimodalnym przewozie towarów),

• Reguły Yorku i Antwerpii, określające zasady tak zwanej awarii wspólnej i sposobu jej rozliczania,

• Jednolite Zasady i Szanse Akredytyw Dokumentowych (Uniform Customs and Practices for Documentary Credits) opracowane przez Międzynarodową Izbę Handlową w Paryżu,

• INCOTERMS,

• Amerykańskie Znowelizowane Definicje Handlu Zagranicznego (American Revised Foreign Trade Devinitions) - „amerykańskie INCOTERMS”.

Charakterystyka transportu morskiego

• duże znaczenie w przypadku przewozów ładunków na duże odległości

• największy udział w przewozach w międzynarodowej wymianie towarowej

• W przewozach ładunków wymagających szybkiej dostawy i ładunkach wysoko wartościowych transport morski ustępuje innym gałęziom transportu

• mała prędkość statków,

• mała częstotliwość rejsów

• większa liczba operacji przeładunkowych

W odniesieniu do przewozów drobnicy na obszarze jednego kontynentu (na przykład Europy) transport morski ustępuje zdecydowanie transportowi lądowemu, w szczególności -drogowemu

Charakterystyka spedycji morskiej -

wysoki stopień złożoności i skomplikowania czynności spedycyjnych

• organizacja przewozu przy użyciu różnorodnych środków transportu i sposobów przewozu

• załatwianie wszelkie związane z tym formalności i czynności wynikające z życzeń zleceniodawcy, właściwości przesyłanego towaru, ustaleń kontraktowych oraz wymogów obligatoryjnie egzekwowanych przepisami urzędowymi

• Większe wymagania co do zabezpieczenia ładunku (narażenia w transporcie morskim)

Podwykonawcy, z którymi współpracuje spedytor

• Przewoźnicy - różne gałęzie

• Przedsiębiorstwa przeładunkowe i sztauerskie

• Przedsiębiorstwa składowe

• Inne firmy specjalistyczne, których działalność jest związana ze specyfiką danego ładunku

Umowa o przeładunek - umowa o przemieszczenie rzeczy (umowa o dzieło)

• celem jej jest uzyskanie określonego wyniku

• czynność przechowania jest często integralnie związana z czynnością przeładunku portowego

Sztauowanie

• przemieszczanie ładunku,

• jego odpowiednie ułożenie, rozmieszczenie, umocowanie i zabezpieczenie na statku

Składowanie - różne podmioty

• Często spotykane są przedsiębiorstwa specjalizujące się w składowaniu jednego tylko rodzaju towarów np.:

• ziarna zbożowego (w silosach),

• paliw płynnych (w zbiornikach),

• towarów szybko psujących się (w chłodniach),

• drewna (na placach składowych),

• skór surowych,

• tytoniu,

• herbaty

Inne usługi:

• usługi transportu wewnątrzportowego;

• usługi manipulacyjne względem ładunków: segregację i separację ładunków, sortowanie, standaryzację;

• usługi pomocnicze (dodatkowe): podstawienie kontenera lub jednostki tocznej w obrębie bazy, podłączenie i wyłączenie z sieci kontenerów;

• usługi rzeczoznawczo - kontrolne ładunków: kontroli ilościowych i jakościowych, certyfikacja i ekspertyzy, kontrola sztauerki i trymerki, ustalanie rodzaju, wielkości i przyczyn szkód w ładunkach podczas przewozu.

Kontrola ładunku - ważenie

• Na wadze, np. elektronicznej;

• Przy wykorzystaniu metody draft

Formy eksploatacji statków

• Żegluga liniowa (liner shipping)

• Żegluga nieregularna/trampowa (bulk shipping)

Żegluga liniowa - statki (drobnica konwencjonalna)

• Uniwersalne

• Semikontenerowce

• Drobnicowe wielozadaniowe

Żegluga liniowa - statki (drobnica zjednostkowana)

• kontenerowce

• promowce

• Konteneropromowce

• Barkowce

• promy

Żegluga liniowa - statki (inne)

• samochodowce

• chłodnicowe

Żegluga nieregularna - statki

• Uniwersalne

• specjalistyczne

• Cecha

• Możliwość jednorazowego przewozu dużej ilości towarów - statki o nośności 200 - 500 tys. ton

Żegluga liniowa

• Ustalony rozkład rejsów

• Drobnica, kontenery, konwencjonalne

• Mnogość umów przewozowych i brak zależności od jednego załadowcy

• System taryfowy

Dokumenty przygotowywane przez spedytora

• dokumentacja transportowo-handlowa, towarzysząca towarowi (przesyłce),

• dokumentacja potrzebna eksporterowi przy realizacji płatności za towar

Dokumenty stosowane przy przewozach drogą morską

• Morski list przewozowy

• Czarter

• Nota gotowości

• Time sheet

• Kwit sternika

• Nota bukingowa

• Konosament (Bill of Lading - B/L)

Dokument w transporcie morskim to konosament - B/L:

• morski list przewozowy, wystawcą jest przewoźnik

• umowa o przewóz

• Potwierdza przyjęcie określonego ładunku do przewozu i zobowiązuje przewoźnika do jego wydania posiadaczowi konosamentu w porcie przeznaczenia

• zobowiązanie wydania go uprawnionemu odbiorcy

• papier wartościowy, zbywalny, pozwala na dysponowanie towarem

• Wystawia go przewoźnik lub agent armatora

• Wypełniany przez załadowcę, w praktyce spedytora

Konosament -wystawiany w kilku oryginalnych egzemplarzach

• spedytor

• kapitan statku

• agent, skład, odbiorca

Konosament - rodzaje

• Konosament na towary przyjęte do załadowania i na towary załadowane

• Konosament liniowy i czarterowy

• brudny i czysty; zwykły, bezpośredni, transportu intermodalnego

• z ustalonym portem przeznaczenia i opcyjny

• imienny, na zlecenie i na okaziciela

• próbny

Transport morski - konosament

• Wystawia się po przyjęciu na statek, na żądanie załadowcy

• Wystawiony przez przewoźnika na podstawie deklaracji załadowcy

• Nadawca ma obowiązek wystawienia listu przewozowego

Kwit sternika

• Wypełnia załadowca

• wręcza przewoźnikowi przed rozpoczęciem załadunku

• Przewoźnik podpisuje

• Oryginał dla dostawcy

Formy umów przewozu

• Umowa bukingowa

• Umowa czarterowa

Umowa bukingowa

• Żegluga liniowa

• Nota bukingowa (boking note)

Czarter - czas dozwolony na przeładunek

• Laytime

• Time reversible

• Demurrage

• Despatch

• Nota gotowości (Note of readiness)

Proces spedycyjny

• Przyjęcie zlecenia

• Wybór przewoźnika

• Zabukowanie ładunku

• Nota bukingowa - sporządzona przez spedytora i potwierdzona przez armatora

Przygotowanie przesyłki do przewozu

• Odwołanie towaru,

• Ważenie kontrola jakościowa,

• załadunek

Przy przewozach kontenerowych mamy do czynienia z ładunkami

• Full Container Load - ładunek pełnokontenerowy;

• Less then Container Load - mniej niż ładunek pełnokontenerowy - drobnica kontenerowa

LCL (less than container load)

• przesyłki konsolidowane w jednym kontenerze wysyłane przez jedną lub wiele firm do wielu odbiorców

• jest jedną z najtańszych form przesyłania towarów na duże odległości

• fracht w tego typu usługach naliczany jest według jednostek „waga-miara"(w/m) (FCL - od kontenera)

• Organizacja:

• skonsolidowanie przez spedytora przesyłek w magazynie znajdującym się na terenie lub obok portu,

• załadunek do kontenera,

• przesłanie do portu przeznaczenia i tam rozformowanie kontenera,

• przekazanie przesyłek do końcowych odbiorców

Przesyłki pełnokontenerowe - zalety:

• stosunkowo niska cena usługi przewozu wynikająca z dużej konkurencji
  wśród przewoźników oferujących transport morski kontenerów,

• możliwość przewozu kontenera w głąb kraju bez konieczności przeładunku
  towaru,

• szeroka gama kontenerów umożliwiająca dostosowanie typów kontenerów
  do indywidualnych potrzeb klientów,

• łatwość przechowywania kontenerów w porcie,

• przewidywalność kosztów frachtu w pewnym okresie.

Stawki w spedycji morskiej - jednostki w/m

Przykładowo - przy cenie 120 USD w/m

• można przewieźć albo jedną tonę towaru, jeżeli jej objętość nie przekracza 1 m3 lub

• 1 m3 towaru, jeżeli jego waga nie przekracza 1 tony

Stawki na bazie w/m stosuje się dla ładunków konwencjonalnych i LCL

Elementy stawek oferowanych przez spedytorów przy przewozach FCL

• fracht morski;

• dodatki do frachtu typu CAF lub BAF - ryzyko kursowe i cen paliwa;

• THC - Terminal Handling Charge - przejście kontenera przez port;

• Załadunek i rozładunek kontenera w porcie;

• Dowóz do portu nadania i odpowiednio dostawa z portu przeznaczenia;

• koszt odprawy celnej, fitosanitarnej, standaryzacji i innych;

• koszt dokumentów - wystawienia B/L lub FCR.

• dowóz towaru do portu nadania,

• zezwolenia na transport, import, eksport,

Stawka „all - in”

• Zabezpiecza przed pominięciem pewnych kosztów

• Ułatwia porównywanie ofert różnych spedytorów

Transport kolejowy

Przepisy prawne

• Ustawa z dn. 23 kwietnia 1964 - Kodeks Cywilny

• Ustawa z dn. 15 listopada 1984 - Prawo Przewozowe

• Regulamin przewozu przesyłek towarowych przez przedsiębiorstwo Polskie Koleje Państwowe - RPT

• Umowy międzynarodowe

Na terenie Polski umowa przewozu w transporcie kolejowym jest unormowana w artykułach 774-793 Kodeksu cywilnego. Art. 774 definiuje umowę przewozu następująco: "Przez umowę przewozu przewoźnik zobowiązuje się, w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa do przewiezienia za wynagrodzeniem osób lub rzeczy.". Przepisy Kodeksu cywilnego mają charakter ogólny. Szczegółowe regulacje zawiera ustaw "Prawo przewozowe" z dnia 2 września 1994 roku, która weszła w życie dnia 21 stycznia 1995 roku i zasadniczo rozstrzyga w sprawach przewozów krajowych. Zgodnie z art. 1 ust. 3 tejże ustawy, przepisy mogą być stosowane do przewozów międzynarodowych, o ile umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej.

Przepisy regulujące międzynarodowe przewozy kolejowe

Regulują stosunki prawne zachodzące przy przewozie przesyłek kolejami w komunikacji międzynarodowej

Przepisy regulujące międzynarodowe przewozy kolejowe

• COTIF, SMGS

• Zasady sprzedaży usług przewozów towarowych przez PKP Cargo S.A., Regulamin przewozu przesyłek towarowych (RPT)

• Taryfa Towarowa PKP Cargo S.A.

• Taryfy związkowe

• Ogólna umowa o użytkowaniu wagonów towarowych (AVV)

• RICO - regulamin międzynarodowego przewozu kolejami kontenerów - aneks nr III do CIM

• RID - regulamin dla międzynarodowego przewozu kolejami towarów niebezpiecznych - aneks nr I do załącznika B (CIM) konwencji COTIF

• RIP - regulamin międzynarodowego przewozu kolejami wagonów prywatnych - aneks nr II do CIM

COTIF - Konwencja o Międzynarodowym Przewozie Kolejami, której załącznik B znany jest jako Przepisy Ujednolicone o Umowie Międzynarodowego Przewozu Towarów Kolejami (CIM);

SMGS - Umowa o Międzynarodowej Komunikacji Towarowej;

PPW - przepisy użytkowania wagonów w kolejowej komunikacji międzynarodowej - obowiązuje strony SMGS;

CUV - przepisy ujednolicone o umowie użytkowania wagonów w międzynarodowej komunikacji kolejowej;

RICO - regulamin międzynarodowego przewozu kolejami kontenerów - aneks nr III do CIM;

RID - regulamin dla międzynarodowego przewozu kolejami towarów niebezpiecznych - aneks nr I do załącznika B (CIM) konwencji COTIF;

RIP - regulamin międzynarodowego przewozu kolejami wagonów prywatnych - aneks nr II do CIM;

RIV - umowa o wzajemnym użytkowaniu wagonów towarowych w komunikacji międzynarodowej - podpisana przez sygnatariuszy COTIF.

Obowiązek przewozu

USTAWA
z dnia 15 listopada 1984 r.
Prawo przewozowe.

Art. 7.

• Przewoźnik jest zwolniony od obowiązku przewozu, jeżeli:
  zachodzą uniemożliwiające przewóz okoliczności, których przewoźnik nie mógł uniknąć ani zapobiec ich skutkom, klient nie zastosował się do przepisów przewozowych,
  ze względu na przedmiot przewozu nie ma możliwości jego wykonania przy użyciu posiadanych środków i urządzeń transportowych.

Art. 8.

• Obowiązek przewozu może być ograniczony przez:
  1. ministra właściwego do spraw transportu, wojewodę, starostę, wójta albo burmistrza (prezydenta miasta) - ze względu na potrzeby obronności lub bezpieczeństwa państwa bądź w wypadku klęski żywiołowej,
  2. przewoźnika - w razie klęski żywiołowej, przerwy w eksploatacji, szczególnych trudności spowodowanych przez klienta, z przyczyn ekonomicznych, których przewoźnik nie mógł przewidzieć3) , jak również z uwagi na bezpieczeństwo ruchu

Rodzaje towarowych przewozów kolejowych

• całopociągowe

• całowagonowe

• drobne

Przewozy międzynarodowe w transporcie kolejowym

• wszystkie rodzaje ładunków

• Wagony kolejowe - własność kolei lub prywatne

Wagony kolejowe

• Eaos (prosta technologicznie węglarka)

• Fal (samowyładowcze, wykorzystywane w przewozach międzynarodowych)

• Gags (kryty)

• Hbbillns (kryty przestrzenny, specjalnej budowy)

• Ibbhs (chłodnia)

Specyfika funkcjonowania spedycji kolejowej ścisła współpraca spedytorów kolejowych z koleją

Rola spedytora

• Stałe umowy - rozliczenia

• Niższe stawki

• Organizator przewozu

• Fachowy doradca - trasa, przejścia graniczne, wagony

• Inwestuje w infrastrukturę

Spedytor kolejowy współpracuje ściśle z przewoźnikami kolejowymi, starając się pozyskać masę towarową do przewozu koleją. Wśród firm spedycyjnych są firmy specjalistyczne (spedytorzy kolejowi), jak i firmy oferujące obsługę różnymi środkami transportu na zasadzie kalkulacji alternatywnej. Spedytor kolejowy posiada bezpośrednie umowy z kolejami, które umożliwiają mu:

okresowe rozliczanie się z kolejami (np.: dla PKP w relacjach międzynarodowych rolę ośrodka rozliczeniowego spełnia CBRZ - Centralne Biuro Rozrachunków Zagranicznych - rozliczające się także z kolejami innych państw), aby uniknąć konieczności opłaty frachtu na stacji nadania w momencie odejścia wagonu;

uzyskiwanie zniżek od obowiązujących taryf, którymi to zniżkami może podzielić się z klientem, aby utrzymać konkurencyjną pozycję na rynku.

Spedycja kolejowa

Dokumenty w transporcie kolejowym:

• List przewozowy CIM

• List przewozowy SMGS

• List przewozowy CETAR

Towary najczęściej przewożone:

• Papier i tektura (wyroby celulozowe)

• Chemia gospodarcza (detergenty, mydła)

• Włókna szklane i mineralne

• Materiały budowlane (cement)

Faza nadania przesyłki

• Zamówienie przewozu - regulamin RPT

• wystawienie odpowiednich listów przewozowych (właściwe dla CIM i SMGS)

• uzyskanie zezwoleń odpowiednich krajów na tranzyt

• List przewozowy na przewóz powrotny wagonu

• Dokumenty dodatkowe

Regulamin przewozu przesyłek (RPT)
PKP Cargo S.A.

Załącznik nr 1 do Zarządzenia nr 11.2 Zarządu PKP Cargo S.A. z dn. 10.12. 2003

RPT - Określa zasady odprawy i przewozu przesyłek towarowych

• Zakres świadczonych usług (krajowe i międzynarodowe)

• Ograniczenia przewozowe

• Terminy przewozu przesyłek

• Procedury nadawania przesyłek do przewozu

• Zawarcie umowy przewozu, wypełnianie listu przewozowego

• Zasady podstawiania wagonów, załatwiania formalności

• Załadunek i przewóz

Krajowy list przewozowy

• Zawarty na rzecz osoby trzeciej

• Składa się z czterech części

• Na każdą przesyłkę - oddzielny list przewozowy

Krajowy list przewozowy

• Zawarty na rzecz osoby trzeciej

• Składa się z czterech części

• Na każdą przesyłkę - oddzielny list przewozowy

Międzynarodowy list przewozowy

• CIM - 5 arkuszy

• SMGS - 4 arkusze

• Oryginał i wtórnik uprawniają do podejmowania czynności prawnych

Faza odbioru przesyłki

• list przewozowy na stacji przeznaczenia

• procedury dochodzenia roszczeń od kolei w przypadku zauważenia szkody

Należności przewozowe w komunikacji międzynarodowej

• Umowy międzynarodowe nie precyzują pojęcia taryfy międzynarodowej

• Ustanawiane są wspólnie przez zarządy kolei

Taryfy bezpośrednie - związkowe

• Opłaty gotówkowe

• Opłaty bezgotówkowe

Transport drogowy

Organizacja - przewozy drogowe

• wybór samochodu i przewoźnika

• przepisy międzynarodowe - dopuszczalna masa pojazdu (wraz z ładunkiem), maksymalna długość zestawu

Samochody, których parametry przekraczają dopuszczalne wartości, mogą być dopuszczone do ruchu po uzyskaniu zezwolenia władz danego kraju.

Uprawnienia do wykonywania spedycji samochodowej

• Od 1 lipca polscy spedytorzy zostali objęci obowiązkiem posiadania licencji na wykonywanie krajowego transportu drogowego.

• Nowe obowiązki nałożono na spedytorów poprzez rozszerzenie definicji transportu drogowego o pojęcie „działalności gospodarczej w zakresie pośrednictwa przy przewozie rzeczy poprzez część nowelizacji Ustawy o transporcie drogowym z 29 lipca 2005 (Dz. U. nr 180, poz. 1497). Obejmą one również wielu przewoźników głównie międzynarodowych.

Zestawy ciągników siodłowych + naczepy

• 13,6m (34 europalety) : - płaskie o wysokości 2,6 - 2,8m

• - chłodnie (33 europalety)

• - jumbo

• - silosy do przewozu materiałów sypkich

Małe samochody o ładowności :

• - o ładowności 3t (15 palet), 3t (12 palet)

• - o ładowności 3t (15 palet), 3t (12 palet) wraz z przyczepami o ładowności do 2,5 t (12 palet).

Standardowe zestawy

• Ciągnik z naczepą: 34 palety, pojemność 85-94m3 (13,6x2,48x2,75)

• Zestaw z przyczepą - 38 palet, jeden człon - 7,8, pojemność całkowita 115 m3

Konwencje i porozumienia międzynarodowe

• CMR

• ATP

• AETR

• Konwencje Wiedeńskie

• TIR

• WPT

• SAD

• ADR

Czynności i obowiązki kierowcy - czynności przygotowawcze

• Skompletowanie dokumentacji

• Obsługa codzienna

• Sprawdzenie stanu - zabezpieczeń, wyposażenia pojazdu

• Przygotowanie środka transportu do jazdy

• Sprawdzenie gotowości technicznej urządzeń chłodniczych (agregaty, wyposażenie dodatkowe, urządzenia pomiarowe, urządzenia zamykające), wychłodzenie

Czynności i obowiązki kierowcy - skompletowanie dokumentacji

• osobista

• środka transportu (zaświadczenie o dopuszczeniu do ruchu, certyfikaty, zezwolenia, instrukcja wypadkowa - ADR)

• ładunku (list przewozowy, specyfikacja, faktura, świadectwa, dokumenty celne)

• Inne dodatkowe

Czynności i obowiązki kierowcy - załadunek

• Przyjąć ładunek przeznaczony do przewozu we wskazanym miejscu, dniu, godzinie

• Być obecnym przy załadunku i zamknięciu celnym

Artykuł 8 Konwencji CMR - obowiązek kierowcy

• Sprawdzenie dokładności danych zawartych w liście przewozowym dotyczącym liczby sztuk oraz cech i numerów

• Sprawdzenie widocznego stanu towaru i jego opakowania

Czynności i obowiązki kierowcy - załadunek

• Zapoznać się z rodzajem i właściwościami ładunku, nadzorować przebieg czynności załadunkowych

• Żądać od załadowcy specyfikacji jednostek ładunkowych

Odpowiedzialność kierowcy - załadunek

• Przyjęcie ładunku w ilości zgodnej z listem przewozowym

• Sprawdzenie temperatury

• Sprawdzenie opakowania

• Prawidłowe rozmieszczenie i zabezpieczenie pojazdu

• Zgłasza i uczestniczy przy odprawie celnej

• Dopilnowanie właściwego wystawienia karnetu TIR

Kierowca powinien, jeśli są takie możliwości i wymagania, sprawdzić masę ładunku

Odpowiedzialność kierowcy - po załadunku

• Zapoznać się z zapisami załadowcy przed podpisaniem listu przewozowego

• Nanieść uwagi (pole 18 CMR)

• Stwierdzić zgodność manifestu towarów listu CMR z manifestem dokumentu tranzytu celnego

• W razie niezgodności skontaktować się z firmą lub ze spedytorem

• Nie wolno opuszczać miejsca załadunku przed podpisaniem dokumentów i założeniem zamknięć celnych

Obowiązki kierowcy - przewóz

• Prawidłowa jazda, dbanie o ładunek

• Przestrzeganie instrukcji

• Działania zmierzające do zapobieżenia lub likwidacji szkody

• Informować o opóźnieniach

• Przestrzegać przepisów

• Zapisy w dokumentach celnych

• Dozwolona prędkość na autostradach i drogach I klasy - 80 km/h

• Przewozy ładunków niebezpiecznych

Obowiązki kierowcy - przyjazd

• Odprawa celna ostateczna w obecności odbiorcy, celnika, agenta celnego

• Obecność podczas rozładunku

• Potwierdzenie odbioru (pole 24), uwagi w liście przewozowym

• Ponowne przeliczenie, zważenie

• Protokół szkodowy

CMR - konwencja o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów

• podpisana w Genewie w 1956r

• 31 państw europejskich

• reguluje prawa i obowiązki stron umowy o przewóz drogowy, jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest sygnatariuszem tej konwencji

List przewozowy CMR

• Dla nadawcy (w kolorze czerwonym) jako dowód nadania i przekazania przesyłki przewoźnikowi.

• Dla odbiorcy (w kolorze niebieskim) doręczany jest wraz z towarem przez przewoźnika

• Dla przewoźnika (w kolorze zielonym) po podpisaniu przez odbiorcę stanowi dowód wywiązania się z umowy przewozu

• Miejsca i data wystawienia

• Nadawca, przewoźnik, odbiorca

• Miejsce i data przyjęcia i wydania

• towar, opakowanie, liczba sztuk, cechy, numery, masa, wartość towaru

• Koszty

• Instrukcje np. celne

• Oświadczenie o podleganiu przepisom Konwencji CMR

List przewozowy CMR - informacje dodatkowe

• Zakaz przeładunku

• Koszty nadawcy

• Kwota zaliczenia do pobrania przy wydaniu towaru

• Zadeklarowana wartość towaru i suma przedstawiająca interes specjalny w jego dostawie

• Instrukcje nadawcy dla przewoźnika dotyczące ubezpieczenia przesyłki

• Termin dostawy

• Wykaz dokumentów

Konwencja CMR

• Strony mogą wnosić wszelkie potrzebne dane

• Brak precyzyjnych uregulowań - kto wystawia list przewozowy

Spedycja lotnicza

spedycja lotnicza obejmuje szereg działań spedytora mających na celu przemieszczenie przesyłki drogą powietrzną z wykorzystaniem różnych form oraz dostępnych sposobów

Spedytor lotniczy może wykonywać swoje czynności na podstawie otrzymanych zezwoleń i certyfikatów oraz zawartych wielu umów o współpracy

• umowy z liniami lotniczymi na przewozy w danych relacjach, od których w dużej części zależy dalsza atrakcyjność oferty przewozów lotniczych (poziom wynegocjowanych stawek jest na ogół proporcjonalny do ilości przewożonej masy towarowej, co skutkuje większą atrakcyjnością dużych firm spedycyjnych);

• pozwolenie na prowadzenie agencji celnej będące ważnym czynnikiem w przedmiocie zaoferowania pełniejszego pakietu usług celnych;

• certyfikat IATA będący zaświadczeniem, że dany spedytor spełnia wymogi Międzynarodowego Zrzeszenia Przewoźników Lotniczych (International Air Transport Association) i gwarantujący klientowi zachowanie pewnego standardu obsługi jego przesyłki, zgodnie z zaleceniami powyższej organizacji;

• umowy z agentami handlingowymi operującymi na terenie danego lotniska

• umowy z przewoźnikami lądowymi dowożącymi i odwożącymi przesyłki do i z lotniska

Popyt na przewozy ładunków

Klientów transportu lotniczego ładunków podzielić można na tych, którzy:

• korzystają z niego tylko w przypadkach koniecznych (np. przy zakłóceniach produkcji czy dostaw)

• traktują transport lotniczy jako istotny element strategii dystrybucji

Podaż usług lotniczych

Po stronie podaży stoją statki powietrzne oferowane przez:

• wielkie towarzystwa lotnicze

• przewoźników niskokosztowych

• firmy kurierskie

• mniejsze, prywatne przedsiębiorstwa lotnicze, głównie czarterowe

Sfery zastosowania i znaczenie

• spełnia rolę łącznika systemu transportowego państwa z ogólnoświatowym systemem transportowym

• dzięki międzynarodowemu transportowi lotniczemu odległości czasowe przewozów między najbardziej oddalonymi państwami na kuli ziemskiej zostały ograniczone do doby

• transport lotniczy jako element wewnątrzkrajowego systemu transportowego - na większych odległościach zapewnia szybką komunikację między miejscowościami i regionami kraju

• w Europie - wskutek stosunkowo niewielkich odległości przewozu w ruchu krajowym - transport lotniczy odgrywa małą rolę, w przeciwieństwie do krajów o dużej powierzchni - USA, Rosja, Chiny, Brazylia i Australia

• 80% światowych lotniczych przewozów wewnątrzkrajowych jest wykonywanych w byłym ZSRR i USA, podczas gdy w przewozach międzynarodowych uczestniczą one w 20%.

• transport lotniczy ma stosunkowo niewielki udział w obsłudze międzynarodowej wymiany towarowej

• transport lotniczy najszerzej stosowany jest przy przewozach na duże odległości
  (w relacjach kontynentalnych i międzykontynentalnych) ładunków wartościowych i wrażliwych na warunki przewozu

Zalety transportu lotniczego w przewozach ładunków

• krótki czas przewozu

• bardzo duży zasięg przestrzenny

• regularność

• terminowość dostaw

• duże bezpieczeństwo przewożonych ładunków

• niższy koszt opakowania (przewóz „oszczędzający ładunek”)

• stosunkowo niski koszt ubezpieczenia (ze względu na niskie ryzyko przewozu)

Wniosek

Ta gałąź transportu jest predysponowana zatem głównie do obsługi ładunków wymagających szybkiej dostawy (łatwo psujących się, interwencyjnych, poczty, przesyłek ekspresowych, kurierskich itp.).

Wady transportu lotniczego w przewozach ładunków

• niewielka ładowność statków powietrznych, co ogranicza wielkość przewożonych partii ładunkowych

• niekorzystne rozmieszczenie przestrzenne sieci połączeń międzynarodowych i sieci punktów transportowych, wymagające obsługi komplementarnymi gałęziami transportu, powodujące wydłużony czas dostawy w relacji dom-dom,

• wysoki poziom kosztów ponoszonych przez przewoźnika powodujący wysokie frachty za przewóz, co zawęża rolę transportu lotniczego do obsługi ładunków wysoko wartościowych, dla których udział kosztów transportu w cenie finalnej nie jest zbyt znaczący,

• duża kapitałochłonność

Wniosek

Pomimo tych wad udział transportu lotniczego w obsłudze wymiany międzynarodowej po drugiej wojnie światowej wykazuje stałą tendencję wzrostową. Dotyczy to masy przewożonych ładunków, ale przede wszystkim ich wartości. Podstawowe znaczenie dla transportu lotniczego mają szlak północnoatlantycki oraz szlak pomiędzy USA a Azją Południowo-Wschodnią

Segmenty lotniczych przewozów towarów

• przewóz żywych zwierząt

• towary chłodzone

• towary łatwo psujące się

• towary o znacznej wartości

Parametry techniczne IL76-TD-90:

• Ładowność: do 50 ton

• Ładownia: długość 20.0 x szerokość 3.45 metrów

Samolot UPS 747-400

• Ładowność 213 kg

• Zasięg 4 400 mil morskich

Zmiany na rynku lotniczych przewozów ładunków na świecie

• tendencja do ograniczania rynku krajowego na rzecz wzrostu przewozów międzynarodowych

• w 1995 r. przewozy krajowe stanowiły 21% całego rynku cargo,

• w przyszłości przewiduje się udział ruchu krajowego ładunków na poziomie ok. 16,5%, co oznacza, że przewozy międzynarodowe wzrosną z 79% do ok. 83,5%.

• w latach 1986-2000 ładunki przewożone samolotami wzrosły w skali światowej z 5,1 do 17,9 mln t, co odpowiada średniemu wzrostowi o 9,4% rocznie.

• w latach 2001-2019 można oczekiwać średniego wzrostu o 6,4% rocznie.

Największe i najprężniej działające na rynku lotniczym firmy kurierskie

• FedEx (Federal Express),

• DHL (Delsey Hillbom Lynn)

• UPS (United Parcel Sereice)

• TNT (Thomas Nationwide Transport).

W 2000 r. miały one 9% udziału w tonażu międzynarodowych przewozów lotniczych.
W następnych latach oczekiwany jest wzrost przewozów o 17% rocznie, tj. 3-krotnie szybszy od prognozy Boeinga dla całego rynku (6,4%)

Cenniki na usługi przewozów lotniczych są na ogół skonfigurowane w oparciu o ceny poszczególnych procesów

• dowóz przesyłki do lotniska nadania i odwóz z lotniska przybycia do odbiorcy,

• fracht lotniczy,

• odprawy celne,

• czynności związane z przeładunkiem, znakowaniem, zabezpieczeniem przed
  uszkodzeniami towaru w transporcie, krótkotrwałym składowaniem towaru
  w magazynie itp. (handling)

Szczegółowe procesy w imporcie

• odbiór przesyłki ze wskazanego miejsca i dostarczenie jej na lotnisko,

• odprawa celna eksportowa,

• handling spedytora,

• handling lotniska,

• opłata za wystawienie dokumentów spedycyjnych,

• fracht,

• handling lotniska w Polsce,

• handling spedytora,

• odprawa celna importowa,

• cła i podatki,

• dostawa towaru do odbiorcy,

• potwierdzenie dostawy

Waga obciążeniowa

• waga ładunku wynikająca z przemnożenia objętości przesyłki liczonej jako objętość najmniejszego prostopadłościanu, w którym mieści się przesyłka przez stosowany współczynnik przeliczeniowy.

• Jest ona, poza odległością przewozu, głównym czynnikiem kosztotwórczym w spedycji lotniczej

Dokumenty dołączane do listu przewozowego

• Faktura przewozowa

• Specyfikacja towarowa

• Dokument celny (odnoszące się do ładunku i do środka transportu)

• Świadectwo fitosanitarne, weterynaryjne, standaryzacji, świadectwo EUR

Podstawowe dokumenty:

• Listy przewozowe

(3 oryginały i dodatkowe kopie)

• DMC (protokół uszkodzenia)

• Shipper`s Declaration For Dangerous Goods

• Upoważnienie do odbioru przesyłki

Towary najczęściej przewożone:

• Towary szybko psujące się (kwiaty, owoce)

• Ładunki niebezpieczne (wybuchowe, toksyczne, łatwopalne i radioaktywne)

• Towary wartościowe

• Lekarstwa, szkło, kryształy i elektronika

Prawo lotnicze

• Nie określa treści jak wzoru listu przewozowego

• Wysyłający wystawia list przewozowy

Wykład VI

Usługi spedycyjne

 Usługi (ładunek)

• Całopojazdowe;

• Drobnicowe;

• Ciężkie i ponadgabarytowe;

• Niebezpieczne;

• Przewozy żywności;

Przewóz przesyłek całopojazdowych ma miejsce wówczas, gdy zleceniodawca płaci za zdolność załadowczą (pojemność) zamówionego samochodu, bez względu na ilość i objętość ładunku, jaki załaduje. Jest to równoważne z wynajmem pojazdu

Całopojazdowe - cechy

• jedno miejsce nadania i jedno miejsce odbioru;

• jednorodny ładunek;

• przesyłka wypełnia całą ładownię danego środka transportu

Drobnica - cechy:

• mała masa ładunkowa jednej przesyłki;

• różny kształt i opakowanie;

• rozproszenie nadawców i odbiorców;

• klient płaci za faktyczną lub obliczeniową wagę towaru, a zastosowany do przewozu pojazd jest dobierany przez spedytora i jego wielkość nie ma wpływu na stawkę przewozową;

• list przewozowy wystawiany jest na zbiorczy ładunek pojazdu;

• stawka może być typu „all - in” („wszystko w jednym” czyli za całość zlecenia) lub za poszczególne elementy usługi;

Ładunki drobnicowe

• w balonach, bańkach, beczkach, bębnach, butlach, klatkach, koszach, skrzyniach i workach

Przykładowe ładunki przewożone w ramach systemu PSD

• elementy wysokiej wartości uzupełniające produkcję,

• Brakujące materiały na place budów,

• promocyjne partie piwa,

• detaliczne towary o stosunkowo dużych gabarytach - listwy, pręty, kominki, maszyny, elektronika.

Wyższe koszty w porównaniu do przewozów całopojazdowych

• najczęściej niepełne wykorzystanie przestrzeni ładunkowej środka transportu i magazynu;

• konieczność dowozu do terminalu i odwozu małych partii ładunku;

• stosowanie różnorodnych urządzeń przeładunkowych i różnorodnego oprzyrządowania.

Stawka taryfowa

• odległość

• ciężar przesyłki

• łatwość przeładunku towaru

• czas wymagany na załadunek i wyładunek

• Indywidualne podejście do ustalania stawek

Organizacja linii drobnicowych

Terminale towarowe, są punktami węzłowymi systemu transportowego, niezbędnymi do przeładunku, sortowania i składowania przesyłek drobnych

Podstawowe funkcje terminali w systemie transportowym

• stwarzają warunki dla maksymalnego wykorzystania różnego wyposażenia transportowego

• zapewniają odpowiednie warunki obsługi nadawców i odbiorców przesyłek na terenie transportowym przynależnym do danego terminalu

• mogą być wykorzystywane w celu dalszego przetwarzania towarów np. przepakowanie, znakowanie

Systemy transportowe

• system promienisty

• system relacyjny

System promienisty

• Wszystkie przesyłki są dostarczane do centralnego magazynu (terminalu)

• O sprawności tego systemu decyduje odpowiednie wyposażenie i organizacja prac głównego punktu ładunkowego

System relacyjny

• Powtarzające się przewozy wykonywane między stałym punktem załadunku i rozładunku

• Konieczność opracowania dokładnych harmonogramów pracy rozładunków i załadunków w terminalach

• stosowany przeważnie w transporcie międzynarodowych

Rodzaj systemu transportowego

• jednoterminalowy (jeden centralny terminal, w którym odbywa się sortowanie);

• proste systemy wieloterminalowe (wszystkie terminale są równorzędne wobec siebie i przesyłki przesyłane są bezpośrednio między nimi);

• hierarchiczne systemy wieloterminalowe (kilka terminali głównych, obsługujących terminale lokalne).

 

Czynniki warunkujące sprawną obsługę przewozów drobnicowych

• podatność transportowa ładunku

• zaplecze techniczno-magazynowe

• kwalifikacje personelu

• stosowanie systemów informatycznych

Podatność transportowa ładunku

Podatność transportowa ładunków oraz jego masa ogólna i jednostkowa ma także duży wpływ na poziom i stopień mechanizacji robót ładunkowych

Technika-magazynowa

• pojemność składowa

• wydajność operacji przeładunkowych

• wydajność operacji przyjmowania lub wydawania towarów

• wydajność operacji kompletowania partii zamówionych towarów

Kwalifikacje personelu

• ocena naturalnej, technicznej i ekonomicznej podatności przewozowej ładunku

• Organizacja:

• sposób przygotowania przesyłki do przewozu,

• dobór środka transportowego

• pilność dostawy

Systemy informatyczne

• śledzenie drogi przesyłek

• planowanie trasy przejazdu

• zwiększenie stopnia wykorzystania pojazdów

Efekty stosowania

• zmniejszenie kosztów transportu,

• kosztów personelu,

• polepszenie jakości usług transportowych

Rynek przewozów drobnicowych

• Przesyłki niepełnopojazdowe w ramach przewozów całopojazdowych

• Wyspecjalizowani duzi operatorzy przesyłek drobnych (Schenker, Raben)

• Średni (Dachsen)

• Organizacje małych i średnich firm („Polski System Dystrybucji)

Drobnica - warianty przewozu

• Przewozy bezpośrednie

• Z doładowaniem

• Za pośrednictwem terminali przeładunkowych

Przykład - 2 palety po 250 kg każda z Lyonu do Szczecina (2006)

• Samochód dedykowany - 1,5 tonowy z ewentualnym doładowaniem

• Dowóz przesyłki do terminalu zbiorczego na terenie Francji, załadować na pojazd liniowy, który dowiezie ją do terminalu w Polsce, skąd następnie zostanie rozprowadzony w systemie przesyłek drobnych

Przykładowe stawki

• Lyon - Szczecin - 140 EUR za całą przesyłkę, jeśli przewożona jest w ramach systemu drobnicowego, natomiast jeśli jest to transport dedykowany, to cena może wynieść 400 EUR

• Strasburg - Warszawa - 1 paleta (150 kg) - 100 EUR, 3 palety (po 500 kg każda) - 280 - 300 EUR, wynajem samochodu do 3 ton - 400 - 450 EUR

Przesyłka 100 kg na trasie Lyon - Warszawa - porównanie

• 6,1 EUR (24,4zł) w systemie drobnicowym z terminalem

• Przewóz całopojazdowy - 3400 zł za 24 tony

• Doładowanie do całopojazdowego - 14,2 zł za 100 kg (3400 zł / 24 tony)

Przewozów materiałów niebezpiecznych - konwencje międzynarodowe

• ADR - transport drogowy;

• RID - transport klejowy;

• IMDG code - transport morski;

• DGR- transport lotniczy;

• ADN - śródlądowy

Konwencja ADR

• Zasady pakowania;

• dokumenty

• Wymagania odnośnie pojazdów i ich wyposażenia

• Sposób przewozu

• Oznakowanie

Bezpieczeństwo przewozów - czynniki

• Organizacja przewozu

• Uregulowania prawne

Uczestnicy procesu

• nadawca - przygotowanie przesyłki

• przewoźnik - przygotowanie pojazdu

• kierowca - sposób prowadzenia pojazdu, stosowanie się do przepisów i zaleceń

Organizacja - podejście całościowe do procesu

Pojazd - opakowanie - ładunek - trasa

Przygotowanie przez nadawcę przesyłki do przewozu

• prawidłowe opakowanie oraz oznakowanie

• prawidłowy załadunek

Przygotowanie pojazdu

• rodzaj materiału - odporność na narażenia mechaniczne, temperaturę, ciśnienie i jego ilość,

• konstrukcja nadwozia, silnika i układu wydechowego oraz ich umieszczenie w pojeździe,

• instalacja elektryczna, napięcie,

• wyposażenie w urządzenia kontrolne, alarmowe, gaśnice przeciwpożarowe, apteczkę, sprzęt ochrony osobistej kierowcy (na przykład maska przeciwgazowa) oraz znaki ostrzegawcze, kliny do unieruchamiania pojazdu.

Oznakowanie pojazdu

• Umieszczenie tablic odblaskowych

Kierowca - wymagania

• kwalifikacje - znajomość przepisów, ustaw i rozporządzeń, umiejętności postępowania podczas wypadków

• odpowiednie prowadzenie pojazdu

• zachowanie wymaganych przerw na wypoczynek i sen

• przygotowanie ładunku do przewozu (umieszczenie i zabezpieczenie na pojeździe),

• nieprzekraczanie dopuszczalnej ładowności.

Dokumenty

• List przewozowy (transport drogowy - CMR)

• Dokumenty dodatkowe (certyfikaty, umowy specjalne)

• Instrukcja nadawcy

Organizacja przewozu

• Wyznaczenie trasy

• Zgłoszenie do odpowiedniej jednostki

• Miejsce parkowania

Organizacja przewozów ładunków ponadnormatywnych

Organizacja charakterystyka

• Wyprzedzenie czasowe;

• Duży stopień skomplikowania organizacyjnego (różne podmioty, instytucje);

• Planowanie trasy i czasu przejazdu

• Dobór gałęzi transportu

• Zatrudnienie pilota

Zasoby - kierowcy, środki transportu, jednostki ładunkowe, środki łączności

Przyczyny niskiej efektywności

• Błędy organizacyjne;

• Czynniki zewnętrzne

• Błędy urzędników. 

Spedycja targowa

Wymagania i potrzeby wystawców:

• odpowiedniego terminu i miejsca eksponowania swych wyrobów z zapewnieniem dostępu dla zwiedzających - przyszłych nabywców danego produktu;

• wykonania odpowiedniego, co do rangi producenta lub wyrobu, stoiska targowego;

• zabezpieczenia na odpowiednim poziomie usług spedycyjnych.

Usługi spedycyjne na targach:

• transport eksponatów;

• rozładunki i dostarczanie eksponatów na stoisko;

• pomoc wystawcy w ustawieniu i montażu urządzeń lub maszyn; obsługa celna;

• odbiór, przechowanie i dostarczenie po zakończeniu targów opakowań; pomoc sprzętowa przy pakowaniu eksponatów;

• załadunki i transport eksponatów do nabywcy lub z powrotem do producenta;

• usługi mag. w zakresie wynajmu kontenerów lub powierzchni magazynowych dla wystawców w czasie targów; wykonawstwo szeregu drobnych prac tr. i pomocniczych dla wystawców.

Przykłady samodzielnego postępowania wystawcy

• bez kontroli fitosanitarnej;

• niedoświadczeni przewoźnicy - nie wykorzystane możliwości ATA;

• przewóz własnym transportem i zgłoszenie dopiero na targach;

• wystawienie be zgłoszenia komukolwiek.

Wykład VII

Wybór gałęzi transportu

Obliczanie stawek przewozowych

Obliczanie przewoźnego w transporcie kolejowym

• Zasady sprzedaży usług przewozów towarowych przez PKP Cargo S.A.

• Taryfa towarową PKP Cargo S.A. na przesyłki wagonowe przewożone w komunikacji krajowej i międzynarodowej

Taryfa - części

• część I - zawiera ogólne i szczególne postanowienia taryfowe, tabele opłat podstawowych i współczynników korygujących oraz opłaty dodatkowe i opłatę skarbową, usystematyzowane w oddzielnych pięciu rozdziałach;

• część II - stanowi zharmonizowany spis towarów (NHM)1), obejmujący analityczny oraz alfabetyczny spis towarów.

Podstawa do obliczenia opłaty za przewóz przesyłki wagonowej

• nazwa towaru,

• masa taryfowa przesyłki,

• odległość taryfowa,

• rodzaj przesyłki

• inne warunki przewidziane w taryfie

Minimalna masa obliczeniowa

• dla wagonu 2-osiowego - 15 ton,

• dla wagonu więcej niż 2-osiowego - 25 ton

Obliczanie przewoźnego

• Masę taryfową przesyłki zaokrągla się do 1 tony, przy czym masę poniżej 500 kg opuszcza się

• Minimalna odległość taryfowa wynosi 30 km

• Zwykle do ustalenia przewoźnego przyjmuje się odległość najkrótszą między stacją nadania (granicą państwa) i stacją przeznaczenia (granicą państwa)

• Stały upust 25%

Przewoźne ustala się oddzielnie za każdy wagon mnożąc właściwą dla określonej odległości taryfowej kwotę opłaty podstawowej za przesyłkę o masie 25 ton w wagonie 2-osiowym (tab. A-1) przez wielkość współczynnika korygującego (tab. A-3)

Przykład (2008)

Nadawca zamówił wagon kryty 2-osiowy (ładowność 21-29 ton) do przewozu mebli biurowych z poz. 940330 o masie 14500 kg na odległość 253 km

Obliczenie przewoźnego:

Odległość obliczeniowa 260 km (zaokr. 253km)

Waga obliczeniowa 15 ton (zaokr.14500kg)

Opłata (na podstawie wagi i rodzaju wagonu):

(1 979 x 0,767)*(1-25%) = 1 138,42 zł

Wpływ taryfy PKP Cargo na degresję stawek

Przykład - porównanie:

samochodowy - kolejowy

34 palety 20 ton na odległość 500 km

• Transport samochodowy:

3 zł x 500 km = 1 500 zł

• Transport kolejowy (przewóz kontenera):

• opłata podstawowa za 500km - 2 957 zł

• współczynnik korygujący - 1

Fracht kolejowy - 1 680,75 zł

Przesyłki całopociągowe

• Towary nadane do przewozu przez jednego nadawcę do jednej stacji przeznaczenia na podstawie jednego listu przewozowego

• Właściwą dla danej odległości taryfowej opłatę podstawową mnoży się przez współczynnik korygujący

• Współczynnik korygujący oblicza się mnożąc łączną masę przesyłki, zaokrągloną do pełnej tony, przez 0,04

• Przewoźne za przesyłkę za składającą się z towarów z różnych NHM, oblicza się na podstawie Ogólnych postanowień taryfowych, tj. oddzielnie za każdy wagon

Przesyłka o masie co najmniej 800 ton (liczba osi min 100)

• Przewoźne obniża się o 6%

• 1000 ton - 9%

• 1200 ton - 11%

• 1400 ton - 13%

• 2300 ton - 15%

2 300 ton (jedna przesyłka 20 ton) na odległość 1 200 km

• Transport samochodowy:

3 zł x 1200 km x 115 pojazdów = 414 000 zł

• Transport kolejowy (wagony 4-osiowe 50 ton):

7 416 zł x(0,04x2 300) x 25% = 511 704 zł

Z rabatem 15% - 434 948,4 zł

Opłaty dodatkowe (wybrane)

• Za przestawienie wagonu na zestawy kołowe innej szerokości toru (121,7 za kążdą oś),

• Za postój wagonu należącego do kolei (np. 1/2 osiowy do 24 h 2,10 za wagon i za h)

• Za czynności ładunkowe i poprawianie załadowanego towaru (np. przeładunek - towary luzem w wagonach uniwersalnych niekrytych - 2,3 za 100 kg)

• Za ważenie

• Prace manewrowe lokomotywy

• Za pozostawanie wagonu należącego do kolei w dyspozycji nadawcy/odbiorcy (np. 1/2 osiowy do 24 h włącznie 2 za wagon i za h)

• Za zajęcie torów stacyjnych (d0 12 h włącznie 2 za wagon/lokomotywę i za h)

Przypadek - Import surowca na Płd Polski 2000 ton (rok 1999)

• obsługa portowa statku 20 tys.,

• fracht kolejowy 43 tys.,

• prowizja spedytora 2 tys..

• Faktyczna cena transportu 38 tys.,

• prowizja 0,3/tonę

Wybór gałęzi transportu

• Stawki

• Jakość usług (czas, bezpieczeństwo)

• Dostępność

• Opakowanie i zabezpieczenie

• Ubezpieczenie

• Sposób załatwienia reklamacji

Sposoby kalkulacji wagi obciążeniowej w różnych gałęziach transportu

Rodzaj frachtu	Przelicznik (m^3)	Sposoby kalkulacji
Morski	W zależności od spedytora i rodzaju frachtu morskiego: dla przesyłki LCL W/M 1m^3 = 1000kg dla przesyłki FCL - przeliczniki niestandardowe, gdy waga taboru przekracza uzgodnioną	Parametry przesyłki: Masa brutto: 650 kg Wymiary: 120 x 80 x 120 cm Kalkulacja: 1,2 x 0,8 x 1,2 = 1,152 m^3 = 1152 kg Waga obciążeniowa: 1152 kg (zamiast 650 kg)
Kolejowy i samochodowy	W zależności od spedytora i rodzaju frachtu kolejowego lub samochodowego przeliczniki mogą różnić się liczbowo 1 cbm = 300kg 1 ldm (metr ładowny)= 1750 kg	Parametry przesyłki: Masa brutto: 500 kg Wymiary: 100 x 90 x 80 cm Kalkulacja: 1,0 x 0,9 x 0,8 = 0,72 m^3 = 720 kg Waga obciążeniowa: 720 kg (zamiast 500 kg)
Lotniczy	1 kg = 6000 cm^3	Parametry przesyłki: Masa brutto: 15 kg Wymiary: 70 x 70 x 90 cm Kalkulacja: 0,7 x 0,7 x 0,9 = 441000 cm^3 Waga obciążeniowa: 441000/6000 = 73,5 kg

Opracowywanie koncepcji przewozowej przez spedytora- przykłady

Przykład
Do przewiezienia jest 800 ton towaru w „Big - Bag” z Barlinka do Skovde (Szwecja)

Warianty transportu

1. Barlinek -Skovde samochód
2. Barlinek - Szczecin samochód; Szczecin - Uddevala statek; Uddevala- Skovde samochód
3. Barlinek - Szczecin samochód; Szczecin- Goeteborg statek;Goeteborg- Skovde samochód

Wybór wariantu

Wybrano wariant 2, ponieważ jest najtańszy.

Wariant nr 1 jest droższy ponieważ brak jest ładunków powrotnych z tego kierunku.

Wariant 2 - transitime - 8-10 dni

Wariant 1 - „ 2-3 dni

Wariant 3 „ 8-10 dni

Przykład
Opis problemu

• Złożono zlecenie przetransportowania Silnika Głównego na trasie Świętochłowice - Haiphong. Wymiary silnika - 62.200 kos 67 cbm ( 7,00 x 2,50 x 3,83m)

Warianty transportu:

1. Świętochłowice - Hamburg samochód 4-6 dni; Hamburg - Haiphong statek 30 dni
2. Świętochłowice - Szczecin samochód 2 dni; Szczecin-Hamburg barka 4-5 dni

Warianty transportu:

1. Świętochłowice - Hamburg samochód 4-6 dni;Hamburg - Haiphong statek 30 dni

2. Świętochłowice - Szczecin samochód 2 dni; Szczecin-Hamburg barka 4-5 dni

3. Świętochłowice - Szczecin samochód 2 dni; Szczecin - Hamburg; Feeder/statek 2 dni

Hamburg - Haiphong; Statek 30 dni

4. Świętochłowice - Szczecin Kolej 3-4 dni; Dalej jak wersja 2 lub 3

5. Świętochłowice - Hamburg Kolej 4-6 dni; Dalej jak wersja 1

6. Świętochłowice - Szczecin Kolej 3-4 dni; Szczecin - Shanghai statek (brak możliwości do Haiphongu) 28 dni; Shanghai - Haiphong Statek 7 dni

Wybór wariantu

Wg stawek transportowych najtańsza wersja 5 :

Świętochłowice - Hamburg Kolej 4-6 dni

Cena była czynnikiem decydującym

Przykład
Opis problemu:

40.000 ton Towaru masowego należy przewieźć z Brazylii do Katowic.

Warianty transportu

Ameryka Południowa - Świnoujście statek, a dalej:

1.Świnoujście - Katowice kolej 1-2 dni

2. Świnoujście - Katowice samochód 1-2 dni

3. Świnoujście - Szczecin barki 2-3 dni

Szczecin - Katowice kolej 1-2 dni

4. Świnoujście - Wrocław barki 3-5 dni

Wrocław - Katowice kolej 1 dzień

5. Świnoujście - Kędzierzyn Koźle barki 4-6 dni

Kędzierzyn Koźle - Katowice kolej 1 dzień

Wybór wariantu

1. Świnoujście - Katowice kolej 1-2 dni

2. Świnoujście - Katowice samochód 1-2 dni

jest korzystniejszy ze względu na czas

4. Świnoujście - Wrocław barki 3-5 dni

Wrocław - Katowice kolej 1 dzień

5. Świnoujście - Kędzierzyn Koźle barki 4-6 dni

Kędzierzyn Koźle - Katowice kolej 1 dzień

ze względu na cenę

Możliwy byłby wariant 3 ze względu na brak możliwości skorzystania z wariantu 4 lub 5 (niski poziom wody w Odrze )

JEDWABNY SZLAK ZA CZASÓW MARCO POLO (XIII WIEK)

Jedwabny szlak - reaktywacja

• Transport drogowy - na trasie Pekin - Bruksela

• 12 tys. Km - Pekin, Astana, Moskwa, Ryga, Wilno, Warszawa, Berlin w 20 dni (1/3 czasu w transporcie morskim)

• Atrakcyjna alternatywa również kosztowa

Porównanie gałęzi

• Kolej - dwukrotny przeładunek, brak połączeń bezpośrednich, wyższa cena, niska częstotliwość (np. 2/miesiąc) szybkość - 8 km/h

• Morski - szybkość 4 km/h

• Samochód - 16km/h

Wybór gałęzi transportu

Przykład wpływu integracji z UE

Po wejściu do Unii Europejskiej pojawiły się nowe alternatywne możliwości dostaw przesyłek KEP

Przykład firmy Masterlink

Sytuacja przed wejściem do UE

• Konieczność wysyłania przesyłek całopojazdowych (w celu obniżki kosztów), co w przypadku małych przesyłek oznaczało:

• Konsolidację

• Długi czas odprawy celnej (kolejki na granicach)

• Niepewność co do terminowości dostawy

Alternatywą dla kurierów był transport lotniczy

• Brak konieczności konsolidacji

• Krótszy czas odprawy

Przesyłki były dostarczane maksymalnie w ciągu 72 godzin na terenie Europy

Sytuacja po wejściu do UE

• Zlikwidowanie odpraw celnych na granicach między krajami UE - szybszy czas dostawy i większa pewność

• Niższy koszt w porównaniu do transportu lotniczego

• Możliwość realizowania efektywnych dostaw ładunków ponadgabarytowych

Wykład VII

Rynek usług spedycyjnych

Cechy rynku usług spedycyjnych (ogólne)

• Podaż występuje w postaci oferowanej zdolności przewozowej;

• Usługobiorcy wybierają usługodawców a nie same usługi;

• Niskie bariery wejścia na rynek

• Rynek użytkownika

• Znaczny stopień specjalizacji małych i średnich firm

• Niski stopień standaryzacji usług

Cechy rynku usług spedycyjnych

• specyficzny charakter marketingu, np. mniejsze znaczenie konwencjonalnej reklamy w stosunku do innych form komunikacji i ceny;

• większe w stosunku do innych usług oddzielenie procesu konsumpcji od produkcji ze względu na niewielką potrzebę osobistego kontaktu z klientem;

• możliwość zmechanizowania i zautomatyzowania części operacji;

• stosunkowo mniejsze znaczenie lokalizacji, dostępności, stanu zakładu produkcyjnego i jego wyposażenia;

• kanały dystrybucji są krótkie, a sprzedawcy usług są jednocześnie ich wytwórcami;

• konieczne jest stałe podnoszenie kwalifikacji i pogłębianie doświadczenia;

• spedytor ma większy kontakt z ładunkiem niż z klientem;

• koszty niewykorzystanego potencjału w okresach wzmożonego popytu mogą wystąpić trudności związane z ich zaspokojeniem

Popyt - charakterystyka

• Wtórny i komplementarny w stosunku do popytu na usługi przewozowe

• Zróżnicowanie

• czas,

• przestrzeń,

• podatność transportowa

• Elastyczność popytu

Zróżnicowanie popytu

źródło nieracjonalności

Racjonalizacja popytu

• Strona popytowa - konsolidacja ładunków w większe partie przesyłek

• Strona podażowa - konsolidacja, racjonalizacja dróg przewozu, specjalizacja środków transportu

Rodzaje firm spedycji międzynarodowej

• firmy spedycyjne typu operatorskiego

• firmy spedycyjne związane głównie z jedną gałęzią transportu, z jednym miejscem działania i wykonujące określone tym czynności

• firmy spedycyjne typu konsultacyjno - doradczego

Rynek TSL w Polsce

Do roku 1990

• Międzynarodowy trasnport samochodowy - PEKAES SA

• Krajowy transport samochodowy - PKS

• Międzynarodowy spedytor - C. Hartwig

• Krajowy spedytor - PSK

Przyczyny zmniejszania się popytu na usługi spedycyjne firm polskich na początku lat 90 tych

• Zmniejszenie produkcji i konsumpcji.

• Pojawienie się konkurencji liberalizacja rynku,

• Wymienialność walut

• Klienci będą wybierali te porty, z którymi mają stałe, regularne połączenia (słaba kondycja PŻM - mało przewozów, portów);

• Konkurencyjność firm polskich - słaby marketing;

• Gestia transportowa.

• w imporcie - zachodni kontrahent oferuje kredyt kupiecki;

w eksporcie korzystniejsze jest Ex-work.

Przyczyny trudności w ustaleniu wielkości rynku usług spedycyjnych

• wykonywanie spedycji obok innych rodzajów działalności

• faktyczne niezajmowanie się spedycją;

• spedycja własna, firm transportowych i innych;

usługa firmy spedycyjnej, która faktycznie jest usługą przewozową;

• spedytor może być klientem innego spedytora;

przewoźnik może być dla spedytora zarówno zleceniobiorcą jak i zleceniodawca (konsolidowanie przesyłek);

Rynek usług spedycyjnych (Struktura)

• Firmy małe - kilka osób

• Średnie - do 50 osób

• Duże - do 100

• Operatorzy - kilka tysięcy

• Schenker - 11200

• Danzas - 10300

• Kuhne und Nagel - 8000

• Panalpina - 6000

Rynek usług spedycyjnych w Polsce - - dane - lata 90 -te

• 70 tys. Zarejestrowanych firm

• 300 - 500 firmy odgrywające znaczącą rolę w obrotach polskiego handlu zagranicznego

• Ok. 80 % ładunków przewożonych jest transportem drogowym.

Rynek usług spedycyjnych w Polsce - firmy spedycyjne

• Czysta spedycja - mniejszość

• Spedycyjno - transportowe (składowanie, przeładunek)

• Działalność - dodatkowa - agenci, pośrednicy handlowi, biura podróży

Cechy rynku spedycyjnego w Polsce

• rozdrobniony dominują firmy mające jeden środek transportu;

• brak kapitału

• do PSiL należą spedytorzy międzynarodowi mający siedzibę w portach;

• konkurencja cenowa;

• tylko kilka firm może być operatorami;

• niechęć do współdziałania i koncentracji

• Słaba organizacja świadczenia usług (brak oddziałów i przedstawicielstw w UE)

• Brak wiedzy, strategicznego myślenia, przygotowania do zmian

Problemy firm z branży TSL

• Popyt na usługi

• Wysoki poziom konkurencji

• Kursy walutowe

• Koszty funkcjonowania firm

Polityka transportowa

Zachowania przedsiębiorstw

• Bierne oczekiwanie, walka cenowa

• Aktywna postawa - szukanie możliwości obniżki kosztów, wprowadzanie nowych usług, metody nowoczesnego zarządzania

Rozwój rynku usług spedycyjnych

Procesy mające wpływ na rozwój spedycji

• koncentracja, kooperacja, specjalizacja, stabilizacja ciągów ładunkowych, integracja,

• wzrost średniej wielkości jednostkowej partii towarów, wzrost obrotów ładunkami masowymi, wzrost znaczenia konteneryzacji,

• ujednolicanie i upraszczanie dokumentów, ułatwienia formalności i procedury realizacji międzynarodowej wymiany towarowej.

Tendencje na rynku usług tr - sped.

• łączenie się dużych podmiotów dotychczasowych konkurentów (BTL i Schenker);

• powstawanie korporacji międzynarodowych, w których trudno określić pochodzenie kapitału
  pozbywanie się „zbędnej działalności (outsourcing);

• tworzenie łańcuchów logistycznych, w których podmiotem zarządzania nie jest jedno przedsiębiorstwo ale cały łańcuch;

• powstawanie joint ventures o kapitale mieszanym oraz o pełnym kapitale zagranicznym (Spedpol, Schenker, Danzas, Kunhe und Nagel, Raben, DHL, UPS, TNT);

• rozszerzania działalności polskch przewoźników zarówno w układzie terytorialnym, jak też szerokości asortymentu świadczonych usług (Wtedy, gdy polskie przedsiębiorstwa tworzą spółki, przedstawicielstwa lub wiążą się z firmami zachodnimi - PSM Hartwig - częśc udziałów w C. Hartwig Gdańsk wykupił podmiot zzagraniczny, PeKaes Group);

• tworzenia operatorów przewozów multimodalnych, najczęściej w układzie szyna - droga (Operator Przewozów Kombinowanych - Polkombi, współpracujący z operatorami zagranicznymi);

• Od początku lat 90 -tych działalność spedycyjna i transportowa coraz bardziej się przenikają:

• zakup taboru przez firmy spedycyjne;

• Łączenie się firm wyodrębnienie działalności spedycyjnej w firmach transportowych.

• Specjalizacja kierunkowa i towarowa połączona z dywersyfikacją.

• Odchodzenie od spedycji krajowej na rzecz międzynarodowej

• Dalsza racjonalizacja, eliminowanie usługodawców nie potrafiących obsłużyć dużej masy towarowej

Rynek TSL w Polsce - 2006

Sytuacja firm tradycyjnej spedycji

• Duża konkurencja

• Wysoki stopień powiązania z sytuacją makroekonomiczną

Operatorzy logistyczni

• Kilkunastu znaczących operatorów logistycznych o zasięgu krajowym i międzynarodowym

• Kilkudziesięciu o zasięgu lokalnym

• Kapitał zagraniczny - największa dynamika sprzedaży

• Mieszany

• Większość - polski

• Ewoluowali z: firm transportowych, spedycyjnych, ale są też i operatorzy, którzy zostali od początku powołani do świadczenia usług logistycznych

Tendencje i cechy rynku

• Poszerza się zainteresowanie świadczeniem innych usług logistycznych takich jak: doradztwo logistyczne, dostawa door - to door, konfekcjonowanie, czy dostawy Just-in-Time

• Średnia dynamika sprzedaży w 2006 dla pierwszej 10-tki - 19,9%

• Ponaddwukrotna przewaga nad wzrostem PKB

• Dobrą koniunkturę zapewnia lokowanie w krajach Europy Środkowej i Wschodniej dużych koncernów motoryzacyjnych i producentów high-tech

Analiza rynku TSL

• Transport i spedycja kolejowa

• Transport i spedycja drogowa

• Usługi kurierskie

• Magazynowanie

• Spedycja lotnicza i inna działalność

• Operatorzy logistyczni

Rynek TSL a integracja z UE

Odprawy celne przed integracją

Zagrożenia

•  18% dotychczasowego obrotu z zagranicą będzie podlegało standardowym odprawom celnym

• Administracja rządowa stoi na stanowisku, że jest to problem przedsiębiorstw

• UE uważa, że jest to problem wewnętrzny państw kandydujących

Badania - European Organization for Forwarding and Logistics CLECAT

Po poszerzeniu Unii o 10 państw pracę straci 22 tys. Osób

2 tys. - UE

10 - 13 tys. W Polsce

Przeciwdziałanie

• CLECAT - Fundusze unijne- 30 mln

• PISiL - program reorientacji zawodowej agentów celnych i spedytorów

• Pomysły własne firm na „zagospodarowanie” swoich agentów celnych

Konkurencyjność polskich firm TSL

• Niższe stawki

• Niskie obroty w handlu zagranicznym

• Konkurencyjność firm z krajów sąsiednich (odprawy celne, VAT)

Odprawy celne po integracji z UE - porównanie

• Niska efektywność administracji

• Regulacje wspólnotowe są bardziej liberalne, administracja wspiera przedsiębiorców

• Podatek VAT - od razu gdy uiszczany jest dług celny (w Niemczech i Holandii w deklaracji podatkowej np. po miesiącu)

• Podatek akcyzowy - ustalany na poziomie Wspólnoty, ale są odstępstwa w poszczególnych krajach, z czego chętnie korzysta Polska

Administracja w krajach EU

• W Polsce bardzo dokładna - weryfikacja

• W Niemczech tylko poprawność wypełniania zgłoszeń

• Litwa - bardzo duży liberalizm (np. zmiana dokumentów)

• Konkurencja między administracjami

• Kontrola postimportowa w EU rzadko, w Polsce bardzo dotkliwa (do 3 lat)

Niektóre administracje starają się przyciągać swoim liberalizmem, czasami za bardzo

Administracja ma prawo dokonać kontroli nawet do 3 lat, a ponieważ ma ją dużo pracy to potrafią wrócić do sprawy właśnie przed upływem 3 lat.

Przyczyny zmniejszania się popytu na usługi spedycyjne firm polskich

• Agencje celne

• Integracja z Unią Europejską - możliwość odpraw celnych w innych krajach (np. Niemcy, Litwa) 

 

Czynniki efektywności firm branży TSL

• Koszty eksploatacyjne

• Kursy walut

• Koszty dostosowania do regulacji UE

• Ceny

Po integracji Polski z UE ceny spadły o ok. 30 %

Ocena (2006) skutków integracji

• Sprawdziły się prognozy wzrostu obrotów handlowych, zwiększenia udziału transportu samochodowego (niezależnie od zakładanego spadku transportochłonności)

• W transporcie samochodowym - przejście od rozwoju ilościowego w jakościowy

• Większa konkurencja w przewozach międzynarodowych

• Przyspieszenie procesu porządkowania branży

• Zagrożenie polskiego rynku okazało się wyolbrzymione

• Obniżyła się rentowność, ostrzejsza walka konkurencyjna

1

---