Gospodarstwo ekologiczne - chów trzody chlewnej.

Charakterystyka regionu.

Gospodarstwo nasze położone w województwie zachodniopomorskim. Województwo zachodniopomorskie kojarzone jest przede wszystkim z gospodarką morską - nowoczesne porty, stocznie (np. Stocznia Szczecińska) oraz armatorzy handlowi i rybaccy mają istotny wpływ na rozwój regionu. Ze względu na to, że ponad połowa powierzchni to tereny rolnicze oraz dzięki dość dobrym glebom, drugą po gospodarce morskiej dziedziną wpływającą na rozwój regionu jest rolnictwo. Oprócz tego w regionie rozwija się rybołówstwo, przemysł elektromaszynowy, spożywczy, paliwowo-energetyczny oraz chemiczny.

Powierzchnia naszego gospodarstwa wynosi 80 ha. W gospodarstwie uprawiamy:

• ziemniaki 15 ha

• pszenice 12 ha

• jęczmień 15 ha

• mieszanki motylkowe 10 ha

• lucernę 8 ha

• kukurydze 12 ha

• buraki 8 ha

W naszym gospodarstwie hodujemy trzodę chlewną rasy Polska Biała Zwisłoucha.

Wybraliśmy ją dlatego że :

- ma bardzo dobrze wykształcone szynki

- budowę bardziej delikatniejszą niż WBP

- plenność loch matek jest wysoka (10-12 prosiąt)

- zdolności wzrostowe duże

- mięsność w granicach 54 - 57%

Polska Biała Zwisłoucha.

Inne rasy które mogą występować w gospodarstwach ekologicznych to np.: WBP, Puławska,

Liczba zwierząt stada podstawowego w naszym gospodarstwie ekologicznym wynosi : 50 loch matek.

W ciągu roku przypuszczalna liczba prosiąt ok. 500 - 550, z czego w gospodarstwie zostaje do dalszego odchowu 300 tuczników oraz 25 loszek do wymiany stada podstawowego. A pozostała część pozyskanych prosiąt idzie na sprzedaż.

W naszym gospodarstwie jest stosowana metoda inseminacji.

Pomieszczenia

Lochy prośne i luźne utrzymywane są w kojcach indywidualnych o wymiarze 1,6m² jeden.

Mamy ich 50 .

W naszej chlewni mamy kojce porodowe tradycyjne o powierzchni 6-8 m² jeden. Mamy ich 25.

Posiadamy również pomieszczenia dla prosiąt odłączonych. Utrzymujemy je w kojcach tradycyjnych (typu duńskiego) gdzie na 1 szt. przypada 0,37m², w jednym takim kojcu znajduje się 12 prosiąt i kojców tych mamy 27.

Posiadamy kojce grupowe dla tuczników gdzie na jedną sztukę przypada 1m². w jednym takim kojcu znajduje się 30 szt. Kojców mamy 10.

W gospodarstwie znajduje się również wybiegi z których korzystają zwierzęta.

Trzodę utrzymujemy w systemie ściołowym (słoma).

Stosujemy wentylację podciśnieniową, dlatego że jest bardziej stabilna i nie powoduje szybkiego ruchu powietrza, co wiąże się ze zbyt intensywnym ochładzaniem zwierząt.

Nasze gospodarstwo posiada poidła miseczkowe powodują niskie straty wody i są chętnie akceptowane przez zwierzęta. Poprzez boczny kołnierz głowa zwierzęcia znika w trakcie picia w miseczce. Dzięki temu dodatkowo redukowane są straty wody i w maksymalnym stopniu wykluczone jest jej zanieczyszczanie.

Pasze w naszym gospodarstwie są zadawane w korytach.

Rozród

Liczba samic 50 szt. matek.

Stosujemy inseminacja , nasienie od knura rasy: (pietrain)

Cykl lochy wahać się może od 159 do 169 dni, zatem można osiągnąć od lochy 2,1 do 2,2 miotu w roku. Skuteczność krycia może się wahać od 75 do 98%

Objawy rui: wydaje odgłosy kwiczy, obrzęk i zaczerwienienie sromu, wyciek śluzu, zmniejszony apetyt.

Zwykle w ciągu 4-11 dni po odłączeniu prosiąt lochy przejawiają ruję.

Trwa ona 2-3 dni. Lochy najlepiej zapładniać pomiędzy 24-36 godzin od początku rui. Świnie w naszym gospodarstwie użytkuje się rozpłodowo 3 lata. Największa wydajność w 6-7 miocie. Ciąża trwa 114dni

Oznaki porodu:

Opadnięcie brzucha, obrzmienie i zaczerwienienie sromu, wyciek siary z wymienia, locha jest niespokojna, często oddaje mocz, ściele gniazdo.

Przed zbliżającym się porodem odrobaczamy lochę na około 2 dni przed porodem zmniejszamy dawki pokarmowe.

W dzień porodu stosujemy głodówkę. Poród trwa 2-4 godz. najczęściej w nocy, przebiega spokojnie. Pomagamy przy uwalnianiu z błon płodowych prosiąt, udrożnienie nozdrzy i jamy gębowej. Obcinamy i dezynfekujemy pępowinę, jednocześnie obcinamy kiełki i pilnujemy żeby prosie napiło się siary.

Postępowanie z samicą po porodzie:

Przez pierwsze dni po porodzie wymię lochy stale kontrolujemy. Przez około tydzień po porodzie trwa tzw. okres poporodowy w czasie, którego obserwuje się jeszcze wyciek z pochwy lochy i obrzmienie sromu.

Wychów prosiąt jest jednym z trudniejszych etapów produkcji. W kojcu w którym przebywają prosięta musimy zapewnić następujące temperatury ; 1-3 dzień 35-30C, 3-7 dzień 30-28C, 7-20 dzień 28-25C, 21 dzień i dalsze 20-18C. Podajemy preparaty wzmacniające i żelazo od 3 tygodni życia podstawowym pokarmem jest mleko matki. Od 10 dnia wprowadzamy preparaty mleko zastępcze od 10 dnia należy dokarmiać paszami.

Odsadzenie:

2 dni przed odsadzeniem gorzej żywimy matkę i prosięta nastąpi zasuszenie lochy. Odsadzamy matkę od prosiąt w 6 tygodniu.

Żywienie:

W żywieniu prosiąt stosujemy mieszaniny pasz o wysokiej koncentracji składników pokarmowych, łatwo strawnych, smakowitych, o niskiej zawartości składników anty żywieniowych . Mieszanki dla prosiąt u nas to: kukurydza, pszenica, jęczmień, koncentrat białka, sojowego i śruta poekstrakcyjna sojowa, mleko odtłuszczone, suszona serwatka.

Wskaźniki oceny wyników rozrodu w gospodarstwie ekologicznym PBZ:

- liczba prosiąt urodzonych w miocie 11,77

- liczba prosiąt w 21 dniu 10,47

- liczba sutków lochy 14,68

- wiek w dniu pierwszego oproszenia 347

- okres miedzy miotu 194

- częstotliwość oproszeń 1,9

- plenność gospodarcza prosiąt na rok 19,9

Żywienie i dobór pasz.

Podstawową pasza w naszym gospodarstwie są ziemniaki. Stosujemy je dlatego, ze jest to pasza łatwo strawna oraz posiada wysoka wartość biologiczną białka. Aby zapobiec stratą powstającym przy przechowaniu ich w stanie naturalnym stosujemy zakiszanie parowanych ziemniaków oraz produkcja suszu ziemniaczanego. Poprzez to gospodarowanie umożliwia nam to również bardziej ekonomiczne równomierne gospodarowanie zasobami ziemniaków w ciągu roku.

Druga podstawową grupą pasz w żywieniu świń stosowana u nas są śruty zbożowe i otręby. Śruty zawierają średnią ilość białka. Dobrze uzupełniają brakujące w ziemniakach ilość białka przemysłowe mieszanki pasz treściwych oraz koncentraty białkowe mieszane ze śruta zbożową.

Z pasz soczystych wartościowe dla świń w naszym gospodarstwie są młode zielonki, zwłaszcza z lucerny, buraki pastewne, półcukrowe i cukrowe, a szczególnie marchew pastewna, czerwona i żółta. Przy kiszeniu parowanych ziemniaków dodajemy zielonki z młodych motylkowych w ilości 20-25%

Do uzupełnienia białka stosujemy również mleko odtłuszczone i maślankę. Wprowadzamy je do dawek co wyraźnie obniża zużycie śruty zbożowej i ziemniaków oraz zwiększa przyrost dobowe.

Żywienie loch prośnych

Od pokrycia do 90 dnia prośności zapotrzebowanie naszych loch wynosi 2.25 kg mieszanki pełnoporcjowej.

Żywienie loch w okresie letnim

Opieramy to żywienie na młodych zielonkach zadawanych w ilości 6 do 12 kg na sztukę dziennie. Oprócz zielonek zadaje się latem mleko chude lub maślankę w ilości 1-2 l. lub serwatkę w ilości 10-15l. pozostałą część zapotrzebowania pokrywamy dawką 2-4 kg ziemniaków oraz stosunkowo niewielką ilością (0,8-1,5) paszy treściwej złożonej ze śrut, otrąb pszennych i przemysłowych mieszanek uzupełniających.

Żywienie w okresie zimowym

Zadajemy im buraki marchew łącznie po 5-8 kg ponadto 0,5-1 kg suszu z zielonek lub miałkiego siana z młodej lucerny czy koniczyny oraz niewielką ilość bardzo dobrej kiszonki z zielonek. Pasze te dostarczają niezbędna ilość witamin i składników mineralnych. Pozostała

ilość dawki stanowią u nas ziemniaki w ilości 3-6 kg odpadki mleczne, oraz śruty zbożowe i mieszanki przemysłowe łącznie 1,5-2,5 kg a wiec w nieco większej ilości niż latem.

Miedzy 90 a 110 dniem ciąży podnosi się wartość energetyczną dawki i zawartość w niej białka. Miedzy 4 dniem przed spodziewanym terminem porodu zmniejsza się pełną dawkę dzienną dla lochy. Zadajemy paszę o niskiej konsystencji oraz wycofujemy paszę działającą zatwardzająco oraz mlekopędnie.

Żywienie loch karmiących

W skład dawki wchodzą te same pasze co przy końcu prośności. Stosujemy tą samą ilość pasz objętościowych. Zwiększmy dawki pasz treściwych w tym przemysłowych. Łącznie dawka paszą treściwą dochodzi do 5-6 kg.

Karmienie 1 dnia po porodzie

Dajemy lochą letniej wody i otrąb pszennych. Od 2-3 dnia po porodzie wprowadzamy paszę, którymi będzie się je dalej normalnie żywić. Przez cały okres odchowu zadajemy paszę w postaci papki 2-3 razy dziennie.

Żywienie loch luźnych

Dawki traktujemy orientacyjnie

Żywienie tuczników

Żywione są tak samo jak lochy. Dawki ziemniaków nie przekraczają 2-3 kg, inne okopowe 5-8 kg, susz lub siano 0,3-0,8 kg, młode zielonki 5-8 kg. Z pasz treściwych dodajemy dodatek śruty owsianej, łączna ilość paszy treściwej w dawce wynosi 1,5-2 kg.

Dawki pokarmowe dla trzody chlewnej.

Dzienne dawki pokarmowe dla loch w różnych okresach cyklu reprodukcyjnego na okres żywienia zimowego (A) i letniego (B), z zastosowaniem pasz objętościowych gospodarskich.

Tab.1

(A) Żywienie zimowe

Pasza (kg)	Lochy
		niskoprośne		wysokoprośne		karmiące
		1	2	1	2	1	2	3	4
Ziemniaki	1,5	2,9	-	1,5	-	2,0	5,5	3,5
Kiszonka	-	1,8	1,5	-	4,6	-	-	-
Śruta jęczmienna	1,2	-	2,8	1,2	3,6	1,5	-	3,0
Otręby pszenne	-	-	-	-	-	-	1,9	-
Susz z lucerny	0,2	-	-	0,4	-	-	0,4	0,4
Mleko odtł. Świeże	-	-	-	-	-	4,0	-	-
Serwatka świeża	-	-	-	-	-	-	-	5,0
Miesz. uzupeł.	-	-	-	2,3	-	1,0	3,4
Koncentrat	0,3	0,4	0,6	-	1,1	-	-	1,0
Razem	3,2	5,1	4,9	5,4	9,3	8,5	11,2	12,9

Lochy karmiące w okresie letnim udział pasz jest następujący: 5,5 kg ziemniaków, 2 kg zielonki, 5 l. mlek, śruta jęczmienna 3,4 kg .

(B) Żywienie letnie.

Pasza (kg)	Lochy
		niskoprośne		wysokoprośne		karmiące
		1	2	1	2	1	2	3	4
Ziemniaki	1,0	-	2,5	-	6,0	-	-	-
Śruta jęczmienna	1,5	1,2	1,5	3,0	3,4	1,8	2,5	3,6
Śruta pszenna	-	-	-	-	-	-	-	1,0
Otręby pszenne	-	-	-	-	-	2,6	-	-
Zielonka z lucerny	2,8	2,0	6,0	2,0	2,0	4,0	2,0	4,0
Mleko odtł. Świeże	-	-	-	-	-	-	3,0	5,0
Śruta z bobiku	-	-	-	-	-	-	-	0,4
Śruta z grochu	-	-	-	-	-	-	-	0,2
Miesz. uzupeł	-	0,1	-	-	-	1,2	2,5	-
Koncentrat	-	-	-	0,5	1,0	-	-	-
Razem	5,3	3,3	10,0	5,5	12,4	9,6	10,0	14,2

Lochy luźne i w wysokiej ciąży. Pasze treściwe śruta jęczmienna , pszenica i kukurydza + ziemniaki świeże i kiszone oraz buraki pastewne i półcukrowe, zielonki susz z lucerny.

Prosięta od urodzenia do odsadzenia. Po porodzie prosięta ssą mleko matki ok.20 ml. 20 - 24 raz na dobę. Do 3 tygodnia życia mleko jest podstawowym i wystarczającym pokarmem, ale od 10 dnia życia powstaje niedobór składników pokarmowych co wymaga uzupełnienia. Podajemy prosiętom ssącym od 10 - 15 dnia prażoną pszenice lub jęczmień, mleko pełne lub odtłuszczone, mieszankę pasz treściwych: miedzy 15 a 20 dniem odchowy - ziemniaki świeże po uparowaniu, w 3- 4 tygodniu marchew czerwona i zielonki.

Prosięta po odsadzeniu. Należy ograniczyć prosiętom ilość zadawanej paszy do 100g/szt. i zapewnić dostąp do wody. Przez 2 -3 dni po odsadzeniu otrzymują 200 - 250 g paszy dziennie. W 7 - 10 dniu po odsadzeniu zadajemy 450 - 500 g paszy. Stosujemy pasz o bardziej urozmaiconym składzie z dodatkiem ziół.

Tab.3

Średnie dzienne dawki pokarmowe dla prosiąt i warchlaków.

( Masa ciała 10 - 30 kg, żywienie letnie i zimowe, zastosowanie pasz gospodarskich objętościowych)

Pasza (kg)	Żywienie letnie				Żywienie zimowe
		1	2	3	4	1	2	3	4
Ziemniaki parowane	1,8	0,5	1,0	1,5	0,5	1,6	-	0,5
Kiszonka	-	-	-	-	1,0	-	-	-
Śruta jęczmienna	0,3	-	0,7	-	0,8	0,2	0,3	1,0
Zielonka z lucerny	1,5	0,5	1,0	3,0	-	-	-	-
Susz z lucerny	-	-	-	-	-	0,2	,1	0,2
Mleko odtł. Świeże	2,5	-	-	-	-	3,5	-	-
Mieszkanki uzupełniające	-	1,4	-	0,6	-	-	1,3	-
Koncentrat białkowy	-	-	0,2	-	0,2	-	-	0,2
Razem	6,1	2,4	2,9	5,1	2,5	5,5	1,7	1,9

Tab.4

Średnie dzienne dawki pokarmowe dla tuczników mięsnych.

( Zakładany przyrost dzienny 700g, I okres tuczu: od 30 do 70 kg masy ciała, II okres tuczu: od

70 do 110 kg masy ciała)

Pasza (kg)	I okres tuczu					II okres tuczu
		żywienie					żywieni
		letnie		zimowe
		1	2	1	2	3	1	2	1	2	3
Ziemniaki	1,7	-	1,0	1,0	-	1,5	-	2,0	0,5	-
Śruta jęczmienna	1,0	1,5	0,4	-	1,6	1,7	1,2	1,7	-	2,3
Śruta pszenżytnia	-	-	-	1,8	-	-	-	-	2,0	-
Zielonka z lucerny	1,5	1,5	-	-	-	2,5	1,5	-	-	-
Susz z lucerny	-	-	0,2	0,2	0,1	-	-	0,5	0,5	0,25
Mleko odtł. Świeże	-	-	-	-	5,0	-	1,0	-	2,0	4,0
Mieszanka uzupełniająca	-	0,8	1,5	0,1	-	-	1,9	-	-	-
Koncentrat białkowy	0,1	-	-	-	-	0,5	-	0,6	-	-
Razem	4,3	3,8	3,1	3,1	6,7	6,2	5,6	4,6	5,0	6,55

Zasady zachowania higieny.

Higiena ma ogromne znaczenie w zapobieganiu chorób świń. Zawiera się ona przede wszystkim w przestrzeganiu norm dotyczących parametrów mikroklimatu i wymóg

sanitarnych pomieszczeń, w których przebywają zwierzęta, stosowaniu pasz ekologicznych,

zdrowych i pełnowartościowych, przestrzeganiu norm żywieniowych właściwych

dla chowu i hodowli ekologicznej, higienicznym i odpowiednim technologicznie sposobie zadawania paszy.

Zabiegi profilaktyczne i pielęgnacyjne u prosiąt.

Podstawowe zabiegi wykonywane na prosiętach to:

• obcinanie kiełków, uzupełnienie ciał odpornościowych, podawanie preparatów żelaza, odrobaczenie.

Zabieg obcinania kiełków ma na celu uniknięcia kaleczenia wymienia maciory.

Choroby trzody chlewnej i profilaktyka.

Różyca profilaktyka: zapewniamy odpowiednie warunki środowiskowe, higiena pomieszczeń, właściwe żywienie.

Świerzb przenoszenie przez bezpośredni kontakt z chorym zwierzęciem, zainfekowany

sprzęt i środowisko. Profilaktyka: zapewniamy odpowiednią higienę, dezynfekcja pomieszczeń i wybiegów, kontrola skóry i wnętrza uszu, przy inwazji stosowanie naturalnych środków zwalczających świerzb.

Biegunka może wystąpić w sytuacjach stresowych ( odsadzenie), błędy żywienia, niedobory pokarmowe ( niska mleczność lochy po porodzie) . Biegunce można zapobiec stosując napary z mieszanek ziołowych np. z ziela rumianku, mięty i kory dębu.

Dozwolone środki lecznicze.

W naszym gospodarstwie stosujemy produkty ziołowe, homeopatyczne.

5

---