uczenie, MPU


UCZENIE SIĘ

WE EKONOMIA GRUPA 3

Joanna Krawczyk

Marika Krolik

Aleksander Koźlik

Joanna Łukaszuk

Weronika Kuśnierczak

Spis treści:

1.       Proces uczenia się

1.1   Czym jest uczenie się

1.2   Po co się uczymy?

2.       Jak się uczymy?

2.1   Jak działa nasz mózg

2.2   Półkule mózgowe

3.       Jak się dobrze uczyć

3.1 Efekt początku i końca

3.2 Szybka nauka - podstawowe zasady

3.3 Szybka nauka - 4 kroki do sukcesu

3.4 Muzyka mózgu

4. Modele procesu uczenia się

4.1 Preferencje sensoryczne

4.2 Wykorzystanie teorii inteligencji wielorakiej

4.3 Cykl nauki wg Kolba

5. Materiały dodatkowe

5.1 Test - czy potrafię się uczyć?

5.2 Kwestionariusz: PREFERENCJE SENSORYCZNE

5.3 Kwestionariusz: WIELORAKIE TYPY INTELIGENCJI

5.4 Kwestionariusz: TYPY UCZENIA SIĘ

6. Bibliografia

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

   1. Proces uczenia się

 

W dzisiejszym świecie bardzo ważna jest umiejętność szybkiego i trwałego przyswajania wiedzy. Aby posiąść taką umiejętność należy wiedzieć jak taki proces przebiega. Ważne jest również określenie celu - to on motywuje nas i nadaje sens naszej pracy.

 

    1. Czym jest uczenie się?

Uczenie się jest jednym z podstawowych pojęć psychologii. Jest to proces zdobywania wiadomości, umiejętności i nawyków (sprawności), prowadzący do stałych zmian w zachowaniu uczącego się. 

 

0x08 graphic
 

0x08 graphic
 

0x08 graphic
 

 

0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic


0x08 graphic
CZYNNOŚĆ (pojedyncza, krótkotrwała)

- gdy chcemy coś sobie przyswoić, np. wiersz

 

PROCES długotrwały zbiór czynności posobnych i/lub równoległych- układy czynności.


 

O tym czy dana czynność lub proces zachodzi wnioskujemy na podstawie zaobserwowanych zmian - uczenie więc jest procesem nabywania doświadczeń wyrażające się modyfikacją zachowania.

W pedagogice uczenie się odnoszone jest do czynności ucznia. Efekty uczenia się zależne są między innymi od pamięci, koncentracji uwagi, motywacji, zainteresowań, zdolności. 
Efektem uczenia się jest wyuczenie się.

 

Wyróżniamy:

  1. Uczenie pamięciowe - jego celem jest zapamiętanie układów wiadomości lub czynności tak, by można je było powtarzać w sposób bezbłędny. Podstawą tego sposobu są właśnie powtórzenia.

  1. Uczenie się przez rozwiązywanie problemów - następuje gdy podmiot spotyka się z sytuacją nową, trudną, gdy zadanie nie może być rozwiązane przy pomocy posiadanej wiedzy. Uczeń informacje musi sam wytworzyć.

  1. Uczenie się przez próby i błędy - mówimy o nim gdy podmiot znajduje się w jakiejś nowej sytuacji, rozpatruje nowy układ zależności, po to by lepiej przystosować się do życia. Jest to nieekonomiczny sposób uczenia się, stosowany tam gdzie zawodzą inne. Podstawowe prawo odnoszące się do tej formy uczenia się to prawo efektu Thorndike'a, które mówi, że wśród wielu wykonywanych czynności, najsilniej utrwalają się te po których następuje efekt w postaci nagrody, satysfakcji.

  1. Uczenie się przez wgląd (zrozumienie) - odkrywanie organizacji materiału, nadawanie mu jakiejś struktury. Chodzi o wniknięcie w istotę rzeczy, zobaczenie powiązań między elementami, wniknięcie w terminy wchodzące w zakres działania.

  1. Uczenie się sensoryczne - polega na wytwarzaniu odruchów warunkowych.

  1. Uczenie się przez naśladownictwo - wyróżnione poprzez Bandurę jako podstawowy sposób uczenia się dzieci (powielanie zachowań rodziców). 

  1. Uczenie się uboczne (mimowolne) - następuje przy wykonywania jakichś czynności.

 

  

1.2 Po co się uczymy?

 

Wyróżniamy trzy podstawowe powody by się uczyć:

  1. Nabywamy wiedzę i umiejętności w konkretnej dziedzinie oraz dowiadujemy się jak można robić to szybciej, lepiej i łatwiej

  1. Rozwijamy ogólną umiejętność myślenia - jak stosować te same lub pokrewne koncepcje w różnych dziedzinach

  1. Rozwijamy indywidualne umiejętności i postawy, tak by można je było ławo zastosować we wszystkim, co robimy

 

  1. Jak się uczymy?

Bardzo ważne jest zrozumienie tego jak działa nasz mózg - narzędzie dzięki, któremu zapamiętujemy i przyswajamy wiadomości. Jeżeli pojmiemy jego działanie, a co najważniejsze dowiemy się jak sprawnie wykorzystać cały potencjał jaki w nim drzemie będziemy się uczyć szybciej i lepiej. W procesie uczenia się ważne jest również to aby styl nauki dobierać do naszych osobistych preferencji i możliwości. Jako pierwsze należy uwzględnić różnice w dominacji półkul mózgowych.

    1. Jak działa nasz mózg

Wyniki badań pokazują, iż używamy tylko od 1 do 20% mózgu. Reszta neuronów, czyli komórek mózgowych, pozostaje w rezerwie (jak piłkarze rezerwowi na meczu).

Istnienie „pamięci doskonałej” czy też ponadprzeciętnych umiejętności przyswajania wiedzy (jak u Einsteina czy da Vinci) związane jest z wykorzystaniem umysłu w specjalny sposób.

Mózg człowieka, stanowiący jedynie 2.5% masy ciała, zużywa 120 g glukozy (cukru prostego) w ciągu jednej doby. Stanowi to aż 60% całkowitego zużycia glukozy u człowieka w trakcie spoczynku! Oprócz tego, zużywa on 20% procent tlenu, który dostarczany jest do ciała!

Mózg zawiera ok. 1 biliona komórek nerwowych (1 000 000 000 000), z których każda posiada dziesiątki, a nawet tysiące wypustek nerwowych. Ich długość waha się od 1 mm do 1,5 metra (aksony)! Każda komórka nerwowa mózgu, może wytworzyć połączenia z 1028 innych komórek. Czyli napisana liczba wszystkich możliwych kombinacji w całym mózgu, jest cyfrą 1 z 10,5 mln km zer!

Każdy szlak nerwowy jest jak leśna ścieżka. Im częściej po tej ścieżce się chodzisz, tym bardziej zostaje udeptana i kolejnym razem łatwiej jest przejść. Tak samo, im częściej wykonuje się jakąś nową czynność (prowadzenie samochodu, wystąpienie publiczne czy szybkie czytanie), tym łatwiej i szybciej robi się to kolejnym razem.

Mózg generuje 4 rodzaje fal elektrycznych (możliwych do sprawdzenia EEG): alfa, beta, theta i delta. Fale beta dominują u czytelnika podczas poznawania tego tekstu. Są one powiązane ze świadomością zewnętrzną, czyli odbiorem informacji. Fale alfa i theta dominują podczas medytacji, hipnozy, głębokiej modlitwy czy efektywnej nauki. Naturalnie występują też podczas snu (przez stan alfa przechodzisz codziennie budząc się i zasypiając, oraz w trakcie snu przechodząc przez różne fazy). Fale theta umożliwiają wytwarzanie naturalnych środków znieczulających, które automatycznie wydzielane są podczas szoku (dla tego ofiary ciężkich wypadków często nie czują bólu), lub mogą być wytwarzane dzięki hipnozie, autohipnozie lub technikom samokontroli umysłu.

Zadania mógzu to rejestracja bodźców, magazynowanie informacji (zapamiętywanie, odtwarzanie w razie potrzeby), analiza (rozpoznawanie schematów, przetwarzanie danych), ekspresja (komunikacja, twórczość, myślenie) oraz kontrola procesów fizycznych, psychicznych i czynności organizmu.

 

2.2 Dominacja półkul mózgowych

Mózg dzieli się na dwie połowy - prawą i lewą półkulę. Wszyscy używamy obu stron mózgu, jednak wykazujemy preferencję dotyczącą wykorzystania półkul mózgowych do przetwarzania i przechowywania informacji. Nie znaczy to, że nie jesteśmy zdolni do posługiwania się drugą półkulą mózgową, lecz tylko to, że łatwiejsze i naturalne staje się używanie tej części, z której częściej korzystamy.

Preferencja w wykorzystaniu półkul mózgowych dotyczy tego, co robimy z danymi - jak je przetwarzamy, czyli jak o nich myślimy i jak je przechowujemy, gdy dotrą do mózgu. Każda z półkul ma inne zadania do spełnienia. W skrócie można to przedstawić tak:

Lewą półkulą żyją naukowcy, prawą artyści. Lewa myśli, prawa się śmieje. O osobach, które rozwinęły zdolność posługiwania się obiema półkulami mózgu, mówimy, że używają mózgu w sposób zintegrowany. Zintegrowana praca obu półkul ułatwia uczenie się, bo zwiększają się możliwości przetwarzania informacji.

0x08 graphic

 

 

 

3. Jak się dobrze uczyć?

 

3.1 Efekt początku i końca w uczeniu się

Istnieje wiele nieznanych lub mało znanych faktów i zasad, których wykorzystanie bardzo ułatwia uczenie się. Jedną z takich prawidłowości jest efekt początku i końca.

Efekt początku, to wyższa niż przeciętna efektywność uczenia się występująca na początku okresu, w którym się uczysz. Oznacza ona największą efektywność pracy, zaraz po „wejściu w temat”. Następnie efektywność ta stopniowo maleje. Maleje tym bardziej, im dłużej i nieprzerwanie trwa proces uczenia się. Pokazuje to krzywa na naszym poniższym wykresie.

0x08 graphic

Tuż przed końcem okresu nauki efektywność pracy jest znowu wyższa. Inaczej - z tego okresu nauki zapamiętuje się więcej, niż z okresu wcześniejszego. To jest właśnie efekt końca.

Ten wykres jest oczywiście przybliżeniem i uśrednieniem rzeczywistych wyników pomiaru efektywności uczenia się. Jest to jednak przybliżenie właściwie pokazujące tendencję zmian efektywności uczenia się w całym okresie nauki.

Jak wykorzystać efekt początku i końca?

Po prostu, warto sprezentować sobie więcej efektów początku i końca w swoim uczeniu się.
Dlatego warto podzielić cały okres nauki na przedziały o rozsądnej długości.
Na tyle długie, by zdążyć intensywnie „wejść w temat” i dobrze wykorzystać okres wysokiej efektywności. Na tyle krótkie, by nie dopuścić do nadmiernego spadku efektywności. W praktyce czas nauki powinien trwać w granicach, średnio, 35 do 60 minut. Przerwa to 4 do 8 minut.

0x08 graphic

W przerwie należy zająć się czymś zupełnie innym, ale nie nadmiernie absorbującym.

Ilość wiadomości, które zostają w głowie na koniec okresu nauki to jasnoniebieskie oraz niebieskie pole pod drugim wykresem.


Różnica między powierzchniami pól widoczna jest gołym okiem.


3.2 Szybka nauka - zasady ogólne

  1. Jedzenie i picie - polecamy świeże, zdrowe jedzenie, przede wszystkim wegańskie (które nie obciąża organizmu), zawierające dużo witamin, minerałów i energii. Są to świeże warzywa, owoce czy orzechy.
    Pij dużo, czystej wody - jest niezbędna do prawidłowej pracy ukł. nerwowego. Ubytek już 10% wody z ciała powoduje przewlekłe bóle głowy, kłopoty z oddychaniem – co przekłada się na trudności z koncentracją i obniżoną efektywnością wykonywanej pracy. Dobra jest też zielona herbata zawierająca niewielkie ilości lecz w proporcjonalnym udziale witaminy, składniki mineralne oraz odrobinę kofeiny. Bardzo zdrowe i godne polecenia są też soki owocowe i owocowo-warzywne.

  2. Trzymaj kondycję - ciało i umysł są elementami tego samego systemu. Zarówno jedno, jak i drugie wzajemnie wpływają na siebie. Jeśli będziesz utrzymywał ciało w dobrej kondycji fizycznej - mózg (przyjmowany jako siedziba umysłu odwdzięczy się lepszą, wydajniejszą pracą. Dbaj też o dobre natlenienie (przed nauką - przewietrz pokuj, przespaceruj się; w trakcie nauki trzymaj głowę wyprostowaną aby nie uciskać tętnic szyjnych - stosuj podpórki pod książki aby były nachylone pod pewnym kątem do Ciebie). Dobra kondycja i ćwiczenia fizyczne to również więcej endorfin, ułatwiających naukę.

  1. Stosuj powtórki - pamiętaj o powtarzaniu materiału w optymalnych przedziałach czasowych

  2. Wzmacniaj swoją motywację - dzięki temu łatwiej i skuteczniej będziesz się uczył. Pamiętaj o kiju i marchewce (kara i nagroda - co stanie się, gdy tego nie zrobisz, a co zyskasz jeśli to zrobisz), stosuj przede wszystkim to, co działa na Ciebie lepiej.

  3. Używaj map myśli - to naturalny sposób w jaki pracuje twój mózg (asocjacje), wzmaga kreatywność, nie stwarza limitów tak jak linearne notatki.

  4. Trzymaj informacje w kilku modalnościach - stosuj wizualizacje (rób obrazy), słuchaj dźwięków, dotykaj, smakuj, wąchaj - kojarz nowe informacje z jak największą ilością zmysłów. Dzięki temu, łatwiej wydobędziesz informacje gdy będziesz ich potrzebował.

  5. Drzewa wiedzy - metoda opracowana przez Paula Mckenna, polega na tym, że czytając np. książkę - z każdego rozdziału robisz kartkę z kilkoma, kilkunastoma punktami streszczającymi go. Następnie robisz jedną, zbiorczą kartkę ze słowami kluczowymi - każdy punkt odpowiada jednej kartce (czyli jednemu rozdziałowi). Pracując w ten sposób, w trakcie streszczania robisz powtórki, ponadto łatwo znajdziesz nawet szczegółowe dane po długim czasie.


3.3 Szybka nauka - 4 kroki do sukcesu

Poniżej przedstawiamy cztery proste strategie szybkiej nauki.

1. Ekspozycja

Polega na zgłębianiu, naświetlaniu materiałów i źródeł informacji w temacie, który chcemy poznać. Przykładowo, jeśli chcemy nauczyć się o pozyskiwaniu miodu, możemy:

Czas nauki przez ekspozycję jest domeną prawej półkuli mózgu. Podczas tego okresu, nie powinno zmuszać się na siłę do niczego. Należy zrobić użytek ze wszystkich swoich zmysłów (wzrok, słuch, zapach, dotyk). Rozpoczynając prawo-półkulową aktywność, pozwolimy umysłowi na zbieranie informacji i formowanie ich w odpowiednie wzorce.

Jest to również odpowiedni czas do określania celów.

2. Integracja

Po okresie ekspozycji, powinno przez jakiś czas pozwolić się informacjom na swobodne wpływanie do umysłu. Pozwalamy swojej podświadomości na pracę, nawet gdy Ty zajmujemy się czymś innym lub śpimy (tzw. inkubacja   nieświadoma praca umysłu). Należy się zrelaksować, pójdź na spacer czy rower. Zdobyte informacje muszą zostać posortowane. Ten czas nieaktywności nie powinien trwać zbyt długo. Dwa lub trzy dni powinny wystarczyć, zanim zaczniemy świadomie pracować nad tematem.

Teraz jest czas na zadawanie pytań. Jest to bardzo istotne, bo przypominając sobie cele nauki zwiększmy drastycznie swoją motywację. Inaczej dalsza nauka będzie męcząca i mało efektywna. Zapisujemy 10 lub więcej powodów nauki danego materiału. Integracja jest procesem lewo-półkulowym.

3. Akcja

Jest to proces w którym biorą udział obydwie półkule mózgu. Jest to okres, w którym stosujemy i używamy informacji wcześniej zgromadzonych i posortowanych. Niezbędne jest, aby nie przyśpieszać tego procesu. Jeśli uczyliśmy się praktycznych umiejętności, jak prowadzenie samochodu, jest to czas kiedy powinniśmy zasiąść za kółkiem i zacząć prowadzić go.

4. Ciągłe doskonalenie

Jest to najdłuższy okres nauki i będzie kontynuowany do czasu gdy obecna jest motywacja. Akcja będzie dostarczać informacji zwrotnych (feedback) o posiadanych już umiejętnościach. Feedback pozwala na zintegrowanie i wcielenie w życie nowych informacji, umiejętności. Jeśli robi się coś z innymi ludźmi, należy poprosić ich o konstruktywną krytykę, niech powiedzą co można zrobić lepiej, czego unikać, co dodać.

Ciągłe doskonalenie związane jest też z samym procesem nauki. Są 4 etapy nauki. Początkowo jest nieświadoma niekompetencja, czyli nie wiemy, że czegoś nie umiemy. Następnie, gdy uczymy się czegoś (np. bezwzrokowe pisanie na klawiaturze), osiągamy świadomą niekompetencję czyli wiemy, że czegoś nie umiemy. W tym czasie robimy więcej błędów niż prawidłowych ruchów. Później, w miarę robienia ćwiczeń, osiągamy świadomą kompetencję. Umiemy wtedy coś robić, ale musimy się na tym świadomie skupiać, robimy sporo błędów. Ostatni etap, to nieświadoma kompetencja, kiedy to podświadomość przejmuje stery i robimy coś nie skupiając się na tym (np. wspomniane bezwzrokowe pisanie na klawiaturze lub prowadzenie samochodu, i w tym samym czasie prowadzenie dyskusji lub myślenie o czymś zupełnie innym).

Aby osiągnąć dużą skuteczność w nauce dzięki opisanym wyżej etapom, powinno się nabyć umiejętności do:

a) wyszukiwania źródeł/materiałów dla zwiększenia możliwości ekspozycji
b) kojarzenia zasobów/materiałów używając całego mózgu (prawa i lewa strona, wszystkie zmysły)
c) przemieszczania się z jednego procesu nauki do kolejnego.

 

 

3.4 Muzyka mózgu

Muzyczny mózg

Muzyka wytwarza w mózgu specyficzny stan emocjonalny. Oddziałuje głównie na prawą półkulę. U osób bez wykształcenia muzycznego przetwarzane są przede wszystkim proste wrażenia słuchowe. Prawa półkula „ocenia" słyszany dźwięk lub utwór i łączy go z uczuciami, nadając mu zabarwienie emocjonalne.


U osób z wykształceniem muzycznym jest trochę inaczej. Tutaj dużą rolę odgrywa także półkula lewa, która rozkłada i analizuje słyszaną muzykę. Oprócz wymiaru emocjonalnego, nadaje jej również wymiar logiczny. Decyduje o sensowności odbieranego układu dźwięków. Wyróżnia strukturę i poszczególne elementy składowe (np. linia melodyczna, akompaniament, dźwięk poszczególnych instrumentów czy głosu ludzkiego). Dzięki pewnym regułom, pozwala rozumieć muzykę, nie tylko ja odbierać.


Dlaczego niektóre dźwięki uznajemy za przyjemne, a inne nie? Tajemnica tkwi w ich częstotliwości, natężeniu oraz zgodności. Konsonanse (akordy brzmiące zgodnie) są zwykle lepiej przez nas odbierane niż dysonanse. Te ostatnie są traktowane przez nasz mózg jak „ciało obce" ze względu na fakt, ze amplitudy fal mózgowych, generowanych w odpowiedzi na taki zestaw dźwięków są bardzo zróżnicowane. W efekcie uruchamia się mechanizm obronny, dążący go odrzucenia tego, co słyszymy. W przypadku konsonansów jest inaczej. Amplitudy fal mózgowych są o wiele niższe i dźwięk przyjmowany jest jako przyjemny.

Muzyka a nauka

Badania naukowe dowodzą, że pewien rodzaj muzyki pozytywnie wpływa na umysł i pamięć oraz pomaga w koncentracji. Naukowcy twierdzą, że muzyka barokowa, utrzymana w tempie 60 uderzeń na minutę, pomaga w procesie przyspieszonego uczenia się. Muzyka ta synchronizuje ciało i umysł: spowalnia pracę serca, obniża ciśnienie krwi, zmieniają się także fale mózgowe, obniża poziom stresu i pobudza system immunologiczny. To wszystko sprawia, że nasze ciało jest odprężone, rozluźnione, a mózg wchodzi w stan pobudzenia. Idealne warunki do nauki.


Jak to się dzieje? Częstotliwość słyszanych dźwięków ma ogromny wpływ na nasze samopoczucie i reakcje naszego organizmu. Wysokie częstotliwości (5 - 8 tysięcy Hz) instrumentów strunowych, które możemy usłyszeć w twórczości muzyków barokowych (skrzypce, harfa, gitara, mandolina itp.) działają jak „ładowarka" dla mózgu. Fale mózgowe, powstające w odpowiedzi na takie dźwięki wprawiają nas jednocześnie w stan pobudzenia i relaksu, wspomagając tym samym proces uczenia się.


Najbogatsze w wysokie częstotliwości są kompozycje Mozarta. W wyniku badań ukształtował się termin „efekt Mozarta". Okazało się, ze jego muzyka wpływa na układ nerwowy i aktywność sensomotoryczną człowieka. Dowiedziono, że słuchanie utworów tego kompozytora pozytywnie wpływa na edukację i ogólny stan psychiczny ludzi.

Utwory takich kompozytorów jak Beethoven, Vivaldi czy Strauss integrują rytm pracy serca i mózgu, co, jak już wiemy korzystnie wpływa na proces uczenia się i zapamiętywania. Zakuwając historię rozwiązując zadania z matematyki warto więc włączyć „Sonatę księżycową" bądź „Koncert skrzypcowy D-dur". Pamiętajmy jednak, żeby nie przesadzić. Okazuje się bowiem, że muzyka może przeszkadzać w odtwarzaniu zapamiętanego materiału.


Jeżeli podczas nauki, szczególnie takiej, która wymaga od nas zapamiętania dużych ilości materiału, słuchaliśmy jakiegoś konkretnego utworu, to potem możemy mieć problem na egzaminie, gdy będziemy musieli odtworzyć zdobytą wiedzę w pomieszczeniu, w którym panuje cisza. Ponadto nie każdy rodzaj muzyki pomoże nam w lepszym zapamiętywaniu treści. Wysokie częstotliwości, spokojne dźwięki będą nas pobudzać do pracy, ale ciężkie brzmienia nie są wskazane, ze względu na to, że obciążają mózg i wprowadzają chaos, uniemożliwiając nam efektywną naukę.

Muzyka ułatwiająca przyswajanie wiedzy, dobrana przez Georgija Łozanowa.

W metodzie przyspieszonego uczenia Georgija Łozanowa muzyka jest wykorzystywana na 3 sposoby:

  1. Jako muzyka wprowadzająca, która pomaga uczestnikom kursu odprężyć się i osiągnąć stan umysłu optymalny do nauki.

  2. Jako „koncert aktywny”, podczas którego informacje są odczytywane do wtóru ekspresywnej muzyki

  3. Jako „koncert pasywny”, w trakcie którego uczeń wysłuchuje nowych informacji odczytywanych spokojnym tonem na tle muzyki barokowej, pomagające przenieść te informacje do muzyki długotrwałej

Przykładowe propozycje muzyczne Łozanowa: koncert aktywny i bierny

Koncert aktywny:

Koncert bierny:

4. Modele procesu uczenia się

4.1 Preferencje sensoryczne

W wyniku wieloletnich badań i analiz zachowań ludzi opisano trzy podstawowe systemy zmysłowe (sensoryczne), za pomocą których ludzie odbierają dochodzące do nich bodźce (informacje) oraz je relacjonują (werbalizują). Tak więc opisany został system wzrokowy (wizualny), słuchowy (audytywny) i kinestetyczno-czuciowy.

Zaczęto mówić o wzrokowym, słuchowym i kinestetyczno-czuciowym sposobie narracji świata, wzrokowym, słuchowym i kinestetyczno-czuciowym sposobie uczenia się.

Opisano też cechy zachowania osób, u których dominuje - z tych trzech - jeden system sensoryczny. System sensoryczny to element naszego osobistego, specyficznego „okablowania” neurologicznego. Innymi słowy, jest to podstawowy, odruchowo uaktywniany preferowany zmysł, czyli właściwy nam sposób odbierania i reagowania na informacje przekazywane kanałem wzrokowym, słuchowym lub kinestetycznym.

Z wyjątkiem osób niepełnosprawnych pod tym względem, każdy z nas oczywiście odbiera informacje ze świata w sposób polisensoryczny (przy pomocy wszystkich zmysłów), ale zawsze pewien zmysł ma priorytet, jest to tzw. zmysł preferowany.

Ta preferencja uaktywnia się zwłaszcza wtedy, gdy działamy pod wpływem stresu, napięcia, zmęczenia, kiedy uczymy się nowych zachowań (wiedzy, umiejętności).

Te preferencje można zaobserwować już u kilkuletnich dzieci, ujawniają się one niezależnie od stymulacji otoczenia, jak każde naturalne predyspozycje.

Preferowany system sensoryczny determinuje naszą osobistą strategię uczenia się i styl komunikowania się z innymi.

Spotkanie osób o różnych stylach sensorycznych może wywołać:

(a) przyjemne poczucie, że nadajemy z kimś na tej samej fali

(b) wrażenie, że dzieli nas mur wzajemnego niezrozumienia.

Wzrokowiec

Lubi porządek wokół siebie i drażnią go np. nierówno ustawione książki na półce. Przechodząc obok sterty gazet na pewno postara się je wyrównać. Wzrokowiec pamięta dobrze kolory i rysunki z okładek książek oraz ich lokalizację w biblioteczce, ale z trudem przypomina sobie tytuł i nazwisko autora. W czasie uczenia się woli czytać i robić własne notatki.

Używa słów i zwrotów:

Punkt widzenia, to jest jasne, zauważyć, przegląd, widok, perspektywa, być świadkiem, to jest niejasne, pole widzenia, ciemna sprawa, z lotu ptaka, mglista sprawa, naświetlać, światło w tunelu, perspektywa krótkowzroczna (dalekowzroczna), olśniewające, kolorowe, wyraźne, oko w oko, wyraźny obraz.

Powie: „zobacz, jak to pachnie” albo „spójrz, jaka to dobra muzyka”.

Słuchowiec

Lubi dużo mówić, mówi z dużą łatwością, płynnie i melodyjnie. Woli słuchać nagrań,

wykładów niż czytać. Może robić wiele błędów ortograficznych (bo pisze tak, jak słyszy). Ma kłopoty z geometrią, mapami. Z filmów dobrze pamięta melodie i dialogi. W czasie rozmowy często używa zwrotu „posłuchaj”.

Używa słów i zwrotów:

Słyszalny, głośny, cichy, melodyjny, niemelodyjny, słyszeć, stwierdzić, zaniemówić, harmonia, akcentować, brzmieć dobrze (źle), dobrze wyrażony, jest na tej samej fali, donośny, zdać szczegóły, to mi zgrzyta, uczta dla uszu, dobry ton, przyjemny dla ucha.

Powie: “posłuchaj jak tu ładnie”, “słuchaj jakie to dobre”.

Kinestetyk

Lubi ruch. Siedzenie na wykładach i słuchanie to najmniej odpowiedni sposób uczenia się, bardzo się wtedy męczy lub radzi sobie rysując lub wykonując np. origami. Często trenuje jakąś dyscyplinę sportu lub chociażby chodzi regularnie na dalekie spacery lub potańcówki. Nie przeszkadza mu nieporządek, wręcz przeciwnie - to jego żywioł.

W czasie rozmowy dość żywiołowo gestykuluje i lubi poklepywać siebie i innych.

Używa słów i zwrotów:

Naładowany, emocjonalny, czuję, płynę, to mnie porusza, mam przeczucie, czuję nacisk, napięcie, niepokój, to ma dobry smaczek, śliska sprawa, mocna podstawa, w gorącej wodzie kąpany, gorący temat, targany sprzecznościami.

Czuciowiec (“odmiana” kinestetyka)

To osoba, która jest raczej spokojna, wyciszona, empatyczna i wrażliwa. Lubi myśleć, snuć refleksje, zastanawiać się. Mówi cicho, spokojnie. Silnie wszystko przeżywa. Ma bogate życie emocjonalne.

Używa słów i zwrotów:

czuję, mam wrażenie, mam poczucie, odczuwam.

0x08 graphic

4.2 Wykorzystanie teorii wielorakiej inteligencji

Kolejnym etapem w procesie przyspieszonego uczenia się jest stosowanie określonych ćwiczeń, czasami nazywanych „aktywacją” różnych etapów inteligencji. Pomocna staje się tutaj teoria wielorakiej inteligencji Howarda Gardnera.

Prace różnych naukowców nad przyspieszonym uczeniem się dowodzą, iż rozwój pełnego zakresu inteligencji wspomaga proces trwałego uczenia się, a efektywne nauczanie powinno dostarczać okazji do rozwijania wszystkich typów inteligencji.

Według Gardnera rodzimy się, posiadając wszystkie typy inteligencji, jednak podczas naszego życia niektóre z nich rozwijają się silniej, niektóre słabiej, a jeszcze inne - prawie wcale. Uzyskanie dostępu do każdej z nich wymaga zrozumienia, z czym się wiążą.

Inteligencja lingwistyczna

W zakres inteligencji lingwistycznej wchodzi wrażliwość na słowa, ich porządek, brzmienie, rytm, na modulację głosu, a także zdolność kształtowania nastroju, przekonywania i przekazywania informacji.

Uczeń posiadający inteligencję lingwistyczną będzie wykazywał zainteresowanie językiem i grą słów. Będzie uwielbiał wiersze, rymowanki, zabawy słowne, wyrażając to za pośrednictwem ołówka i kartki papieru lub poprzez słuchanie opowiadań.

 

Inteligencja matematyczno - logiczna

Osoby posiadające inteligencję matematyczno - logiczną cechuje zdolność rozwiązywania problemów w sposób niewerbalny. Lubią one sekwencyjność i porządek rzeczy. Potrafią rozróżniać wzory i związki. Są zdolne do myślenia dedukcyjnego i indukcyjnego.

Uczeń posiadający inteligencję matematyczno - logiczną będzie chętnie szukał różnych rozwiązań problemów oraz fascynował się sylogizmami i analogami. W kręgu jego zainteresowań znajdzie się również posługiwanie się kodami - symbolami, alfabetycznymi lub numerycznymi, a także ćwiczenia dotyczące porządkowania, liczb, pomiarów i szacowania. Inteligencja matematyczno - logiczna może być rozwijania na wszystkich przedmiotach przewidzianych programem szkolnym.

 

Inteligencja wizualno - przestrzenna

Osoby z dobrze rozwiniętą inteligencją wizualno - przestrzenną posiadają naturalną zdolność do odtwarzania w pamięci obrazów oraz obiektów, a co za tym idzie związanych z nimi skojarzeń emocjonalnych. Charakteryzują się dzięki temu kreatywnością, której innym często brakuje.

Ten typ inteligencji można pobudzać u uczniów podczas lekcji, stosując wizualne pomoce dydaktyczne takie, jak różnego rodzaju diagramy, wykresy, graficzne odwzorowania różnych procesów i zależności, mapy pamięci. Korzystanie z tablic umieszczonych na linii lub ponad linią wzroku ma ogromne znaczenie dla ucznia z preferencjami, o których tu mowa. Tablice takie powinny być jaskrawe i kolorowe, a przy tym o różnych kształtach. Dobrze jest od czasu do czasu zmieniać sposób zajmowania przez uczniów miejsc w klasie. Zabieg taki stwarza im możliwość postrzegania stosowanych przez ciebie bodźców wizualnych z różnej perspektywy.

 

Inteligencja muzyczna

Uczeń posiadający inteligencję muzyczną lubi śpiewanie, muzyk, teksty piosenek, wiersze, rymowanki, rapowanie, wspólne czytanie oraz różne bezsensowne odgłosy. Uczniowie tacy mogą lepiej się uczyć przy akompaniamencie muzyki, rapując daną porcję materiału lub układając rymowanki, które podsumowują kluczowe treści. Daty, formuły matematyczne i tablice okresowe na dłużej pozostaną w pamięci rapowane bądź odśpiewane w żywym rytmie niż wypowiedziane znanym, opanowanym głosem nauczyciela.

 

Inteligencja interpersonalna

Gardner uważa, że inteligencja interpersonalna i intrapersonalna zawierają w sobie cech wszystkich innych typów inteligencji. Uczeń z dobrze rozwiniętą inteligencją interpersonalną lubi ćwiczenia prowadzone w parach bądź małych grupach oraz naukę wymagającą współpracę z innymi osobami, a także ćwiczenia, które wymagają spojrzenia na pewne problemy z perspektywy innych osób, współodczuwania, podziału ról i obowiązków, konsultacji z nauczycielami lub innymi dorosłymi oraz podziału w zabawach mających na celu rozwiązywanie konfliktów.

 

Inteligencja intrapersonalna

Osoby posiadające dobrze rozwinięta inteligencję intrapersonalną będą:

-        świadome swoich myśli, uczuć i emocji, będą poszukiwały dla nich wyjaśnienia,

-        podejmowały próby poszukiwania odpowiedzi na pytania filozoficzne,

-        miały dokładny obraz samego siebie,

-        konsekwentne w stosowaniu i w życiu zgodnie z własnymi zasadami             i przekonaniami,

-        doceniały rozwój i wzrost wewnętrzny,

-        posiadały wysoką automotywację,

-        czerpały przyjemność z czasu poświęconego na spokojną refleksję,

-        chętnie korzystały z czasopism i dzienników.

 

Inteligencja kinestetyczna

Uczeń posiadający zdolności kinestetyczne najlepiej będzie się czuł podczas symulacji i ćwiczeń z podziałem na role, wymagających gry aktorskiej i mimiki, ćwiczeń odprężających i zachęcających do działania, wycieczek i zajęć w terenie. Jego zadowolenie wywoła możliwość grzebania w stercie rupieci oraz zabawy grupowe wymagające przemieszczania się w różne miejsca klasy.

 

    1. Cykl nauki wg Kolba

Cykl ten składa się z czterech osobnych etapów nauki z doświadczeń. Można w niego wkroczyć w dowolnym punkcie, ale należy przejść przez wszystkie etapy by miało miejsce efektywne uczenie się.

0x08 graphic

Konkretne Doświadczenie

Jest to komponent `budujący' cykl nauki. Ta część cyklu zawiera w sobie uczęszczanie na ćwiczenia, zajęcia, postępowanie zgodnie z zestawem instrukcji, lub czytanie podręcznika. Ludzie, którzy dobrze się uczą w tym etapie, są towarzyscy i otwarci.

Refleksyjna Obserwacja

Etap “Refleksyjnej obserwacji” obejmuje analizę zdarzeń, przegląd wykładów i ćwiczeń w celu zbadania co zostało nauczone z konkretnego doświadczenia. Uczący się może uczestniczyć w refleksyjnej obserwacji poprzez prowadzenie dziennika lub pamiętnika, lub poprzez dyskusje w klasie. By powyższy proces skutecznie stymulował rozwój, uczący się musi wykorzystywać refleksję i analizę. Ludzie, którzy dobrze uczą się na tym etapie wykazują się zazwyczaj dużą rozwagą.

Abstrakcyjna Konceptualizacja

Ten etap cyklu ma miejsce, gdy uczący się analizuje i przegląda nauczony do tej pory materiał, krok po kroku wyciągając własne wnioski, oraz planując, co następnym razem powinien zrobić inaczej, a co zrobił dobrze. Ludzie, którzy dobrze uczą się w tym etapie wykazują się logiką myślenia.

Aktywne Eksperymentowanie

Korzystając z wniosków, do których doszedł uczący się, planuje i próbuje wdrożyć nowe pomysły. Nowe pomysły tworzą pierwszą część cyklu, „konkretne doświadczenie”. Ludzie, którzy dobrze uczą się w tym etapie są praktyczni oraz lubią rozwiązywać problemy

5. Materiały dodatkowe

5.1 Test - ,,Czy potrafię się uczyć''

Jeśli chcesz sprawdzić, czy naprawdę potrafisz się uczyć, odpowiedz szczerze na pytania, zaznaczając odpowiedzi ,,tak '', ,,nie'' lub ,,?'' zgodnie z pierwszą myślą, jaka ci przychodzi do głowy.

Pytanie

Tak

Nie

Nie mam zdania

1. W czasie odrabiania lekcji dość często szukam ołówka, słownika, gumki czy innych drobiazgów i w ten sposób przerywam uczenie się.

2. Staram się odrabiać wszystkie lekcje w tym samym dniu, w którym są zadane.

3. Lekcje odrabiam wtedy, kiedy mam czas, tak trochę ,,z doskoku''.

4. Mam swoje sposoby na opanowanie tego, czego się trzeba nauczyć.

5. Wypracowania piszę od razu na czysto, bo rzadko w nich coś poprawiam.

6. Moje zapamiętywanie zależy od tego, ile razy powtórzę to, czego się uczę.

7. Uczę się zadanego przedmiotu dopiero w dzień poprzedzający lekcję, aby nie

zapomnieć tematów i mieć wszystko na ,,świeżo”.

8. Robię notatki, podkreślam, wywieszam plansze, aby mieć trudne rzeczy stale

przed oczami.

9. Obserwuję, że mam kłopoty z koncentracją, łatwo się rozpraszam.

10. W trakcie uczenia się mam mnóstwo różnych skojarzeń.

11. Przed ważną klasówką zarywam noce, aby się dobrze przygotować.

12. Od jakiegoś czasu piszę sobie plan tego, co mam zrobić w tygodniu lub danego dnia.

13 Biorę się do nauki dopiero w ostatniej chwili, gdy mam nóż na gardle.

14 Ucząc się, staram się zrozumieć to, czego się uczę.

15. Nawet gdy się czegoś dobrze nauczę, to zwykle mam problemy z odpowiedzią, gdy jestem pytany(a)

Klucz do testu -,,Czy potrafię się uczyć?''

.Za każdą odpowiedź ,,tak'' na pytania: 2, 4, 6, 8, 12, 14 policz sobie 10 punktów .

.Za każdą odpowiedź ,,nie'' na pytania: 1, 3, 5, 7, 13, 15 policz sobie 10 punktów .

.Za każdą odpowiedź ,,?'' policz sobie 5 punktów .

Podsumuj punkty i sprawdź, co to może oznaczać.

100-150 punktów: Jeśli nie pomyliłeś(aś) się w obliczeniach, to naprawdę potrafisz się uczyć.

Wiesz lub wyczuwasz, jak uczyć się skutecznie. Jeśli w praktyce wykorzystujesz tę wiedzę, to jesteś dobrym

uczniem. A może czytałeś(aś) już jakąś lekturę na ten temat i stąd tak doskonałe rezultaty?

50-99 punktów: Twoja umiejętność uczenia się jest dobra. Potrafisz pracować tak, aby uczyć się z dobrym

rezultatem. Masz jednak pewne słabe punkty, na które warto zwrócić uwagę. Może ci pomóc zapoznanie się z

zagadnieniami dotyczącymi sposobów uczenia się.

9-49 punktów: Twoja umiejętność uczenia się pozostawia wiele do życzenia. Może stosowane przez ciebie techniki

uczenia się wcześniej wystarczały, ale teraz warto podjąć trud zgłębienia wiedzy o tym, jak uczyć się skutecznie.

Wtedy z pewnością okaże się, że nie masz słabej pamięci, a oceny mogą być lepsze.

5.2 Kwestionariusz: PREFERENCJE SENSORYCZNE

1. Gdy spotykasz nieznaną ci osobę, na co zwracasz uwagę w pierwszej kolejności?

a. jak wygląda i jak jest ubrana,

b. w jaki sposób i co mówi, jaki ma głos,

c. co w stosunku do niej czujesz,

d. w jaki sposób się zachowuje i co robi.

2. Co najczęściej zostaje ci w pamięci po kilku dniach od spotkania nieznanej ci wcześniej osoby?

a. jej twarz,

b. jej imię/nazwisko,

c. to, co czułeś, będąc w jej towarzystwie, nawet jeśli , zapomniałeś jej

imię/nazwisko lub twarz,

d. to, co robiliście razem, nawet jeśli zapomniałeś jej imienia/nazwiska lub

twarzy.

3. Gdy wchodzisz do nieznanego ci pomieszczenia, na co zwracasz przede wszystkim

uwagę?

a. na jego wygląd,

b. na dźwięki i rozmowy, jakie się w nim toczą,

c. na to, jak dobrze emocjonalnie i fizycznie się w nim czujesz,

d. na to, co się w nim dzieje i co ty mógłbyś w nim robić.

4. Gdy uczysz się czegoś nowego, w jaki sposób robisz to najchętniej?

a. gdy nauczyciel daje ci coś do czytania na papierze lub tablicy, pokazuje ci książki, ilustracje, wykresy, mapy, szkice lub przedmioty, nie każąc ci przy tym niczego mówić, pisać, ani o niczym dyskutować,

b. gdy nauczyciel wyjaśnia wszystko, mówiąc lub wygłaszając wykład, pozwala ci przedyskutować temat i zadawać pytania, nie każąc ci przy tym na nic patrzeć, niczego czytać, pisać ani robić,

c. gdy nauczyciel pozwala ci zapisywać informacje lub sporządzać rysunki, dotykać przedmiotów, pisać na klawiaturze lub robić coś rękami,

d. gdy nauczyciel pozwala ci robić projekty, symulacje, eksperymenty, grać w gry, odgrywać role, odtwarzać rzeczywiste sytuacje z życia, dokonywać odkryć lub też angażować się winne działania związane z ruchem,

5. Gdy uczysz czegoś innych, co zwykle robisz?

a. dajesz im coś do oglądania, na przykład jakiś przedmiot, ilustrację lub wykres, udzielając przy tym jedynie krótkiego werbalnego wyjaśnienia lub nie udzielając go wcale, dopuszczając lub nie do krótkiej dyskusji,

b. objaśniasz wszystko werbalnie, nie pokazując Żadnych materiałów graficznych,

c. rysujesz coś, piszesz lub winny sposób używasz rąk do wyjaśniania,

d. demonstrujesz coś, robiąc to lub każesz uczniom robić to wspólnie z tobą.

6. Jaki rodzaj książek czytasz najchętniej?

a. książki, które zawierają opisy pomagające ci zobaczyć to, co się dzieje,

b. książki zawierające informacje faktograficzne, historyczne lub dużo dialogów,

c. książki o uczuciach i emocjach bohaterów, poradniki, książki o emocjach i związkach międzyludzkich lub książki na temat tego, jak poprawić stan twojego ciała i umysłu, d. krótkie książki z wartką akcją lub książki, które pomagają ci doskonalić umiejętności w sporcie, hobby czy też rozwijać jakiś talent.

7. Którą z poniższych czynności wykonujesz najchętniej w czasie wolnym?

a. czytasz książkę lub przeglądasz czasopismo,

b. słuchasz książki nagranej na kasetę, rozmowy w radiu, słuchasz muzyki lub

sam muzykujesz,

c. piszesz, rysujesz, piszesz na maszynie/komputerze lub robisz coś rękami,

d. uprawiasz sport, budujesz coś lub grasz w grę wymagającą ruchu.

8. Które z poniższych stwierdzeń najlepiej charakteryzuje sposób, w jaki czytasz lub

uczysz się?

a. potrafisz się uczyć, gdy słychać muzykę, inne dźwięki lub rozmowę, ponieważ umiesz się od nich odseparować,

b. nie potrafisz się uczyć, gdy w twoim pobliżu słychać muzykę, inne dźwięki lub rozmowę, ponieważ nie umiesz się od nich odseparować,

c. musisz czuć się wygodnie, rozluźniony; potrafisz pracować zarówno przy muzyce, jak iw ciszy, jednak dekoncentrują cię negatywne uczucia innych,

d. musisz czuć się wygodnie, rozluźniony; potrafisz pracować zarówno przy muzyce, jak i w ciszy, jednak dekoncentruje cię działalność i ruchy innych osób znajdujących się w tym samym pomieszczeniu.

9. Gdy z kimś rozmawiasz, gdzie kierujesz wzrok? (Aby odpowiedzieć na to pytanie,

możesz poprosić kogoś, by cię obserwował w trakcie rozmowy).

a. patrzysz na twarz rozmówcy, chcesz także, by ta osoba patrzyła na twoją twarz, gdy do niej mówisz,

b. spoglądasz jedynie krótko na rozmówcę, po czym twój wzrok wędruje na prawo i lewo,

c. spoglądasz jedynie krótko na rozmówcę, by zobaczyć jego wyraz twarzy, po czym spoglądasz w dół lub w bok,

d. rzadko spoglądasz na rozmówcę, patrzysz głównie w dół lub w bok, jeśli

jednak pojawi się jakiś ruch lub działanie, natychmiast spoglądasz w tamtym

kierunku.

10. Które z poniższych stwierdzeń najlepiej do ciebie pasuje?

a. zwracasz uwagę na kolory, kształty, wzory i desenie w miejscach, w których się znajdziesz; masz dobre oko do barw i kształtów,

b. nie znosisz ciszy i jeśli tam, gdzie akurat jesteś, jest za cicho, nucisz coś, podśpiewujesz lub głośno mówisz; włączasz radio, telewizor, magnetofon lub odtwarzacz CD, by w twoim otoczeniu były bodźce słuchowe,

c. jesteś wrażliwy na uczucia innych ludzi, twoje własne uczucia łatwo ulegają zranieniu; nie potrafisz się skoncentrować, gdy inni cię nie lubią, czujesz potrzebę bycia kochanym i akceptowanym, by pracować,

d. trudno ci wysiedzieć nieruchomo w jednym miejscu, potrzebujesz dużo ruchu, a jeśli już musisz siedzieć garbisz się, wiercisz, stukasz w podłogę butami lub często niespokojnie poruszasz nogami.

11. Które z poniższych stwierdzeń najlepiej do ciebie pasuje?

a. zwracasz uwagę na nieodpowiednie dopasowanie części garderoby danej osoby lub na to, że jej włosy są w nieładzie i często chcesz to naprawić,

b. niepokoi cię, gdy ktoś nie potrafi dobrze się wysławiać, jesteś wrażliwy na odgłos kapiącego kranu lub odgłosy wydawane przez urządzenia gospodarstwa domowego,

c. płaczesz podczas wzruszających scen w kinie lub czytając wzruszającą książkę,

d. niepokoisz się i czujesz się nieprzyjemnie, gdy jesteś zmuszony siedzieć nieruchomo; nie potrafisz przebywać zbyt długo w jednym miejscu.

12. Co wywołuje u ciebie największy niepokój?

a. miejsce, w którym panuje bałagan i nieład,

b. miejsce, w którym jest za cicho,

c. miejsce, w którym nie czujesz się dobrze fizycznie lub emocjonalnie,

d. miejsce, w którym nie wolno niczego robić lub jest za mało przestrzeni na

ruch.

13. Czego najbardziej nie lubisz, podczas gdy ktoś cię uczy?

a. słuchania wykładu, na którym nie wykorzystuje się żadnych pomocy wizualnych,

b. czytania po cichu, bez żadnych werbalnych wyjaśnień czy dyskusji,

c. niemożności rysowania, gryzmolenia czegoś na kartce papieru, dotykania wszystkiego rękami lub sporządzania notatek, nawet jeśli nie będziesz już nigdy więcej z nich korzystał,

d. patrzenia i słuchania w bezruchu.

14. Wróć pamięcią do jakiegoś szczęśliwego momentu ze swojego życia. Przez chwilę

spróbuj przypomnieć sobie jak najwięcej szczegółów związanych z tym wydarzeniem.

Jakie wspomnienia utkwiły ci w pamięci?

a. to, co widziałeś, na przykład wygląd ludzi, miejsc czy przedmiotów,

b. to, co słyszałeś, na przykład dialogi i rozmowy, to, co powiedziałeś, oraz dźwięki wokół ciebie,

c. wrażenia dotykowe na skórze i ciele, a także to, jak czułeś się fizycznie i emocjonalnie,

d. to, co robiłeś, ruchy twojego ciała, twoje dokonania.

15. Przypomnij sobie któryś ze swoich urlopów lub wycieczek. Przez chwilę spróbuj przypomnieć sobie jak najwięcej szczegółów związanych z tym doświadczeniem. Jakie wspomnienia utkwiły ci w pamięci?

a. to, co widziałeś, na przykład wygląd ludzi, miejsc czy przedmiotów,

b. to, co słyszałeś, na przykład dialogi i rozmowy, to, co powiedziałeś oraz dźwięki wokół ciebie,

c. wrażenia dotykowe na skórze i ciele, a także to, jak czułeś się fizycznie i emocjonalnie,

d. to, co robiłeś, ruchy twojego ciała, twoje dokonania.

16. Wyobraź sobie, że musisz przez cały czas przebywać w jednym z niżej opisanych

miejsc, w którym możesz wykonywać różnego rodzaju czynności. W którym z nich czułbyś się najlepiej?

a. miejsce, w którym możesz czytać; oglądać obrazy, dzieła sztuki, mapy, wykresy i fotografie; rozwiązywać zagadki wizualne, takie jak odnajdowanie drogi w labiryncie lub wyszukiwanie brakującego elementu obrazu; grać w gry słowne takie jak scrabble czy boggle; zajmować się dekorowaniem wnętrz lub przymierzać ubrania,

b. miejsce, w którym możesz słuchać nagranych na kasety opowiadań, muzyki, radiowych lub telewizyjnych talk shows i wiadomości; grać na instrumencie lub śpiewać; bawić się głośno w gry słowne, rozprawiać o czymś, udawać dyskdżokeja; czytać na głos lub wygłaszać przemówienia, fragmenty ról ze sztuk teatralnych i filmów, czytać na głos poezję lub opowiadania,

c. miejsce, w którym możesz rysować, malować, rzeźbić lub zajmować się rzemiosłem; tworzyć coś na piśmie lub pisać na komputerze; wykonywać czynności przy użyciu rąk, takie jak gra na instrumencie, gra w gry planszowe, takie jak szachy czy warcaby, lub budowanie modeli,

d. miejsce, w którym możesz uprawiać sport, grać w piłkę lub gry ruchowe, które angażują twoje ciało; odgrywać rolę w sztuce teatralnej lub przedstawieniu; robić projekty, podczas których możesz wstać i poruszać się; robić eksperymenty, badać i odkrywać nowe rzeczy; budować coś lub składać ze sobą mechaniczne elementy; brać udział w zbiorowym współzawodnictwie.

17. Gdybyś miał zapamiętać nowe słowo, zrobiłbyś to najlepiej:

a. widząc je,

b. słysząc je,

c. zapisując je,

d. odtwarzając to słowo w umyśle lub fizycznie.

Obliczanie wyników

Oblicz wyniki testu w następujący sposób (jeśli na jakieś pytanie dałeś więcej niż

jedną odpowiedź, w podsumowaniu uwzględnij wszystkie odpowiedzi):

Jeśli udzieliłeś najwięcej odpowiedzi a, jesteś wzrokowcem.

Jeśli udzieliłeś najwięcej odpowiedzi b, jesteś słuchowcem.

Jeśli udzieliłeś najwięcej odpowiedzi c, jesteś dotykowcem.

Jeśli udzieliłeś najwięcej odpowiedzi d, jesteś kinestetykiem.

Zapamiętaj także, który ze stylów uczenia się zajmuje u ciebie drugie, trzecie i

ostatnie miejsce. (Uwaga: Niektórzy ludzie wykształcili u siebie kilka lub nawet

wszystkie cztery style uczenia się, bywa też, iż dwa, trzy lub cztery style uczenia się

są ze sobą wzajemnie powiązane). Niżej zanotuj swój preferowany styl uczenia się

Mój preferowany styl uczenia się: ........................................................

5.3 KWESTIONARIUSZ: Wielorakie Typy Inteligencji

 

INSTRUKCJA

 

 

Użyj skali 0 - 1 - 2 - 3 - 4 - 5

0 (w ogóle mnie to nie dotyczy) 

5 (to mnie znakomicie opisuje)

1

Posiadam uzdolnienia manualne

 

2

Posiadam dobre wyczucie kierunku

 

3

Posiadam naturalną umiejętność rozwiązywania sporów między przyjaciółmi

 

4

Łatwo zapamiętuję słowa piosenek

 

5

Potrafię wyjaśnić w prosty sposób trudne zagadnienia

 

6

Robię wszystko krok po kroku

 

7

Dobrze znam samego siebie i rozumiem, dlaczego postępuję tak a nie inaczej

 

8

Lubię ćwiczenia grupowe i spotkania towarzyskie

 

9

Dobrze uczę się, słuchając wykładów i wywodów innych

 

10

Słuchając muzyki doznaję zmian nastroju

 

11

Lubię krzyżówki, łamigłowki i problemy logiczne

 

12

Tablice, zestawienia i pomoce wizualne odgrywają dla mnie ważną rolę podczas uczenia się

 

13

Jestem wrażliwy na nastroje i uczucia otaczających mnie ludzi

 

14

Najlepiej uczę się kiedy musze wziąć się w garść i zrobić coś samemu

 

15

Zanim zechcę się czegoś nauczyc muszę zobaczyć jaką będę miał z tego korzyść

 

16

Podczas nauki i rozmyślań lubię spokój i samotność

 

17

Potrafię usłyszećposzczególne instrumenty w złożonych utworach muzycznych

 

18

Łatwo przychodzi mi wywołanie w pamięci zapamiętanych wymyślonych obrazów

 

19

Posiadam bogaty język i potrafię się nim posługiwać

 

20

Lubię robić notatki

 

21

Posiadam dobre wyczucie równowagi i lubię ruch fizyczny

 

22

Potrafię dostrzegać strukturę przedmiotów i związki między różnymi rzeczami

 

23

Potrafię pracowac w zespole i korzystać z cudzych doświadczeń

 

24

Jestem dobrym obserwatorem i często zauważam rzeczy uchodzace uwadze innych

 

25

Często bywam niespokojny

 

26

Lubię pracowac i uczyć się niezależnie od innych

 

27

Lubię komponowac muzykę

 

28

Potrafię radzić sobie z liczbami i problemami matematycznymi

 

 

 

KLUCZ   do Kwestionariusza do badania Wielorakich Typów Inteligencji

 

Typ inteligencji

Numery stwierdzeń

Suma punktów

LINGWISTYCZNA

 

5     9    19    20

 

MATEMATYCZNO-LOGICZNA

6    11    22    28

 

WIZUALNO-PRZESTRZENNA

2    12    18    24

 

MUZYCZNA

 

4    10    17     27   

 

INTERPERSONALNA

 

3     8     13     23

 

INTRAPERSONALNA

 

7    15     16     26

 

KINESTETYCZNA

 

1     14     21     25  

 

5.4 Kwestionariusz: STYL UCZENIA SIĘ

(autor: David A. Kolb) 

Instrukcja 

Celem tego kwestionariusza jest ustalenie, jaka jest Twoja metoda uczenia się. Prosimy o przypisanie najwyższej rangi (najwyższej liczby punktów) tym zdaniom, które najlepiej opisują sposób, w jaki się uczysz, a niskiej rangi (najmniejszej liczby punktów) tym zdaniom, które nie charakteryzują Twojego sposobu uczenia się. Nie ma tu odpowiedzi dobrych i złych. Różne cechy charakterystyczne opisane w Kwestionariuszu są równie dobre, a wypełnienie tego Kwestionariusza ma posłużyć do opisania tego, jak się uczysz, nie zaś do oceniania Twoich umiejętności uczenia się.

W Kwestionariuszu umieszczono dwanaście zdań o różnej treści, w zależności od tego, czy jako zakończenie wybierze się  punkt a, b, c czy d. Przy zakończeniu zdania, które  najlepiej opisuje Twój sposób uczeniasię, postaw cyfrę 4; przy zdaniu, które jest następne w kolejności - cyfrę 3; cyfrę 2 - przy takim zakończeniu zdania, które jeszcze słabiej opisuje Twój styl uczenia się; a cyfrę 1 - przy zdaniu, które w najmniejszym stopniu opisuje Twój sposób uczenia się. Różne zakończenia tego samego zdania nie mogą mieć tych samych rang. 

Pytania

1. Kiedy uczę się czegoś: 

a) lubię, gdy porusza to moje uczucia..........................................................

b) lubię obserwować i słuchać co się dzieje..................................................

c) lubię rozmyślać o różnych sprawach i analizować je.................................

d) lubię robić coś, działać............................................................................  

2. Najwięcej mogę się nauczyć kiedy: 

a) zaufam swojej intuicji i uczuciom............................................................ .

b) słucham i obserwuje uważnie....................................................................

c) logicznie rozumuję....................................................................................

d) pracuję ciężko i widzę rezultaty................................................................

3. W czasie uczenia się czegoś: 

a) angażuje się  emocjonalnie i silnie reaguje na to czego się uczę....................

b) odnoszę się do tego spokojnie i z rezerwą...................................................

c) mam tendencję do pojmowania rzeczy rozumowo.......................................

d) czuje się za wszystko odpowiedzialny......................................................... 

4. Uczę się czegoś poprzez: 

a) odczuwanie..................................................................................................

b) obserwację...................................................................................................

c) myślenie.......................................................................................................

d) działanie....................................................................................................... 

5. Kiedy uczę się czegoś: 

a) jestem otwarty na nowe doświadczenia.......................................................

b) przyglądam się wszystkim aspektom zagadnienia.........................................

c) lubię analizować zagadnienia i  badać ich szczegółowe aspekty....................

d) lubię eksperymentować................................................................................ 

6. W czasie uczenia się czegoś: 

a) wierzę swojej intuicji ..................................................................................

b) obserwuję....................................................................................................

c) myślę logicznie.............................................................................................

d) jestem aktywny............................................................................................ 

7. Najwięcej mogę się nauczyć dzięki: 

a) osobistym kontaktom z ludźmi ...................................................................

b) obserwacji..................................................................................................

c) spójnej teorii...............................................................................................

d) możliwości sprawdzenia i zastosowania wiedzy w praktyce........................ 

8. Kiedy uczę się czegoś: 

a) czuję się w to osobiście zaangażowany.....................................................

b) zanim podejmę  działania potrzebuję czasu do namysłu.............................

c) lubię opierać się na różnych teoriach.........................................................

d) lubię widzieć rezultaty mojej pracy........................................................... 

9. Najwięcej mogę się nauczyć: 

a) kiedy zaufam swoim odczuciom..............................................................

b) zdam się na własną obserwację................................................................

c) w oparciu o własne koncepcje i pomysły.................................................

d) kiedy sam mogę wszystko wypróbować..................................................

10. W czasie uczenia się czegoś: 

a) jestem osobą nastawioną na akceptację ...................................................

b) jestem osobą chłodną i z rezerwą.............................................................

c) jestem osobą racjonalną............................................................................

d) jestem osobą odpowiedzialną.................................................................... 

11. Kiedy uczę się czegoś: 

a) bardzo się we wszystko angażuję............................................................

b) lubię obserwować...................................................................................

c) oceniam i wydaję opinie..........................................................................

d) lubię być aktywny................................................................................... 

12. Najwięcej mogę się nauczyć kiedy: 

a) nastawię się na bezstronny odbiór...........................................................

b) jestem ostrożny i poddający w wątpliwość..............................................

c) dokonuję analizy koncepcji i pomysłów...................................................

d) stosuję rozwiązania w praktyce..............................................................

 

Arkusz  wyników 

Wpisz rangi jakie przypisałeś poszczególnym zdaniom w tabelę a następnie podsumuj liczby każdej z kolumn: 

Odpowiedzi (Skale) 

Nr zdania

 
a

(KP)

 
b

(RO)

 
c

(AU)

 
d

(AE)

 
1

 

 

 

 

 
2

 

 

 

 

 
3

 

 

 

 

 
4

 

 

 

 

 
5

 

 

 

 

 
6

 

 

 

 

 
7

 

 

 

 

 
8

 

 

 

 

 
9

 

 

 

 

 
10

 

 

 

 

 
11

 

 

 

 

 
12

 

 

 

 

 
Suma:

 

 

 

 

 

Otrzymasz wyniki w zakresie czterech wymiarów:

- konkretnego przeżycia (KP)

- refleksyjnej obserwacji (RO)

- abstrakcyjnego uogólniania (AU)

- aktywnego eksperymentowania (AE)

Następnie wyniki należy przenieść na wykres  i zaznaczyć otrzymaną liczbę punktów przy każdym z wymiarów. 

CYKL UCZENIA SIĘ 
 

Punkty można połączyć liniami ciągłymi. Uzyskany kształt pokaże Ci, którego sposobu uczenia używasz najczęściej, a którego najrzadziej. Sposoby te są zarazem stadiami czteroelementowego cyklu uczenia się. Różne osoby ucząc się, startują z różnych punktów cyklu. Efektywne uczenie się wymaga jednak przejścia przez wszystkie stadia. Często w czasie uczenia się dochodzi do wielokrotnego powtórzenia cyklu. 

 

CZTERY STADIA CYKLU UCZENIA SIĘ I TWOJE MOCNE STRONY 

Każde stadium uczenia się daje się szczegółowo scharakteryzować. Niektórzy ludzie preferują wybrane stadia. Zalety korzystania z poszczególnych stadiów przedstawia poniższe zestawienie. 

Konkretne przeżycie (KP) 

W tym stadium cyklu uczenia się szczególnie ważne  są osobiste kontakty z ludźmi w codziennych sytuacjach. W stadium tym istnieje tendencja do ufania bardziej uczuciom niż racjonalnym przesłankom. Daje to podstawy do bycia otwartym na nowe idee i skłonnym do podejmowania zmian.

  • Uczenie się„emocjonalne”

  • skupienie się na doświadczeniu „tu i teraz”

  • zwrócenie się„ku ludziom”

  • uprawnienie do wyrażania uczuć

Refleksyjna obserwacja (RO) 

W tym stadium rozpatrują koncepcje i sytuacje z różnych punktów widzenia, kładąc nacisk na cierpliwość, obiektywizm i ostrożny osąd. Stadium to nie musi wiązać się z podejmowaniem działania.

  • Uczenie się„obserwacyjne”

  • możliwość spostrzegania spraw z różnych perspektyw

  • czas na refleksję, role słuchacza i obserwatora

poszukiwanie „znaczenia” rzeczy

 
Abstrakcyjne uogólnienie (AU) 

W tym stadium uczenie się wymaga zastosowania rozumowania logicznego w celu zrozumienia problemów lub sytuacji. W dojściu do rozwiązania problemu ważne staje się zakotwiczenie w teorii oraz systematyczne planowanie. 

.

  •  
    Uczenie się„symboliczne”

  • analiza logiczna

  • nacisk na tworzenie pojęć

  • systematyczne planowanie

Aktywne eksperymentowanie (AE) 

Uczenie się w tym stadium przybiera aktywne formy. Wymaga eksperymentowania i wpływania na otoczenie. Konieczne staje się nastawienie praktyczne i branie pod uwagę realnych skutków działań

  • Uczenie się przez działanie

  • możliwość podejmowania ryzyka

  • umiejętność doprowadzania działań do końca

  • wprowadzanie zmian w otoczeniu i wpływanie na innych

 

6. Bibliografia

[dostęp: 05.12.2010]

[dostęp: 05.12.2010]

Edward Lee Thorndike(1874-1949) - Amerykański psycholog, członek Amerykańskiej Akademii Nauk, pierwszy badacz, który podjął eksperymentalne badania laboratoryjne nad zachowaniem zwierząt. Zajmował się odruchami instrumentalnymi.

Albert Bandura(1925) - Kanadyjski psycholog, twórca teorii społecznego uczenia się. Skrytykował klasyczny behawioryzm uznając, że zbyt wąsko widzi uczenie się.

Paul McKenn(1963) - angielski hipnotyzer i autor wielu książek o doskonaleniu siebie. Jego pozycje wydawane są w 30 językach świata.

Georgi Łozanow (1926) - Bułgarski psycholog, doktor neurologii, twórca metody efektywnego uczenia się, nazwanej przez siebie sugestopedią.

Howard Gardner (1943) - amerykański psycholog, specjalista z dziedzin psychologii kognitywnej i psychologii uczenia się. Wykładowca Harvardu, nagrodzony nagrodą Nobla z a”MacArthur Prize Fellowship” w 1981 roku)

David A. Kolb (1939) - amerykański teoretyk metod nauczania. Jego główne zainteresowanie i publikacje dotyczą tak zwanego "Modelu Uczenia przez doświadczenie" (ang. Experimental Learning Model)

UCZENIE SIĘ


Wyszukiwarka