* Wpływ międzynarodowych cyklów politycznych na gospodarki

* Rola tzw. cyklu prezydenckiego w USA

ROK NUMER 1 = PIERWSZY ROK PO WYBORACH

ROK NUMER 2 = DRUGI ROK PO WYBORACH

ROK NUMER 3 = ROK PRZEDWYBORCZY

ROK NUMER 4 = ROK WYBORÓW

* U źródeł tego zróżnicowania leży dążenie rządzącej aktualnie administracji do tego, aby wygrać kolejne wybory prezydenckie. Z tego powodu w okresie poprzedzającym wybory prezydenckie podejmowane są działania mające doprowadzić do szybkiego wzrostu gospodarczego w roku wyborczym

-------------------------------------------------------------

* Jakie są efekty tych dążeń ?

Wykres : Średnie realne tempo zmian PKB w USA (w %), w poszczególnych latach cyklu prezydenckiego w latach 1970 - 2004.

* A ponieważ giełda wyprzedza gospodarkę o rok (stopa zwrotu z indeksu giełdowego w roku T a realne tempo zmian PKB w roku T+1)......

Wykres: Średnia stopa zwrotu z indeksu giełdowego w USA (w %), w poszczególnych latach cyklu prezydenckiego w latach 1970 - 2003.

-------------------------------------------------------------

* Demokraci a republikanie - pojęcie premii za ryzyko

* Badania Santa-Clary i Volkanova pokazują, że w przypadku okresów sprawowania władzy przez prezydenta z Partii Republikańskiej, premia za ryzyko kształtuje się na poziomie 2 punktów procentowych. W przypadku zaś prezydenta demokraty wynosi ona, aż 11 punktów procentowych. Dlaczego tak jest ?

* Okresy sprawowania władzy przez prezydenta demokratę charakteryzują się niższym poziomem nominalnych i realnych stóp procentowych, aniżeli w przypadku prezydentów z Partii Republikańskiej. W okresie rządów prezydentów - demokratów wyższa jest, natomiast inflacja i realne tempo wzrostu gospodarczego.

Kiedy są najlepsze nastroje ? - W roku wyborów prezydenta ?

Tabela : Średni poziom wskaźnika NAPM (w punktach) w poszczególnych latach cyklu prezydenckiego w latach 1970-2004.

Rok 1	51,5
Rok 2	48,7
Rok 3	50,1
Rok 4	54,9

Tabela : Średni poziom wskaźnika nastrojów konsumenckich (w punktach) obliczanego przez Uniwersytet w Michigan w poszczególnych latach cyklu prezydenckiego w latach 1970-2004.

Rok 1	86,3
Rok 2	79,9
Rok 3	89,8
Rok 4	90

* W roku wyborów prezydenta USA dochodzi do spadku bezrobocia

Wykres: Średni poziom stopy bezrobocia (w %) w poszczególnych latach cyklu prezydenckiego w latach 1970-2004.

Lata cyklu prezydenckiego a charakter polityki pieniężnej

* Kto mianuje prezesa FED ??? Prezydent !!!

Wykres : Średni poziom spreadu (w %) między rentownością obligacji 10-letnich a rentownością 3-miesięcznych weksli skarbowych w poszczególnych latach cyklu prezydenckiego w latach 1970-2004.

-------------------------------------------------------------

Kiedy demokraci i republikanie mają trudne chwile?

Tabela: Średnie realne zmiany nakładów inwestycyjnych w poszczególnych latach cyklu prezydenckiego (w %) w latach 1970-2004.

	Demokraci	Republikanie
Rok 1	9,31	1,78
Rok 2	5,18	-2,48
Rok 3	1,36	0,15
Rok 4	3,89	8,66

,,Demokratyczny” i ,,republikański” stosunek do inflacji

Wykres: Średni poziom inflacji (CPI) w poszczególnych latach cyklu prezydenckiego za kadencji demokratów (ciemny słupek) i republikanów (jasny słupek) (w %) w latach 1970-2004.

Wykres: Średni poziom realnej zmiany agregatu pieniężnego M2 w poszczególnych latach cyklu prezydenckiego za kadencji demokratów (ciemny słupek) i republikanów (jasny słupek) (w %) w latach 1970-2004.

* Odmienny stosunek demokratów i republikanów do podaży pieniądza i stóp procentowych

DEMOKRACI lubią podgrzewać gospodarkę stopami a REPUBLIKANIE podażą pieniądza

* DEMOKRACI = bardziej keynesowscy

* REPUBLIKANIE = bardziej monetarystyczni

* Jak republikanie i demokraci podchodzą do budżetu ???

Republikanie lubią podgrzewać gospodarkę podwyżką deficytu budżetowego = obniżając podatki (stosował to Bush-junior i wygrał wybory)

Wykres: Średni poziom salda budżetowego (w % PKB) w poszczególnych latach cyklu prezydenckiego za kadencji demokratów (ciemny słupek) i republikanów (jasny słupek) w latach 1970-2004.

* Clinton = trzymał budżetowe cugle

* Reagan = powiększył deficyt, hossa Reagana

Międzynarodowe implikacje makroekonomicznego i giełdowego efektu prezydenckiego w USA.

* Makroekonomiczny efekt prezydencki

-------------------------------------------------------------

Tabela: Średnioroczne tempo zmian realnego PKB w poszczególnych latach 4-letniego cyklu prezydenckiego w USA (1970-2004).
	KRAJ	PRZED	WYBOR	POW 1	POW 2	WYBOR-PRZED
1,0	AUSTRALIA	3,0	4,6	4,1	3,1	1,5
2,0	AUSTRIA	2,8	2,9	2,3	3,0	,1
3,0	BELGIA	1,8	3,3	3,6	2,7	1,5
4,0	KANADA	2,9	3,8	3,7	2,5	1,0
5,0	DANIA	1,9	2,9	1,7	2,2	1,0
6,0	FRANCJA	2,2	2,8	2,3	2,9	,7
7,0	NIEMCY	2,3	2,9	1,8	2,2	,6
8,0	HONG KONG	6,7	9,5	6,1	4,1	2,8
9,0	WŁOCHY	1,9	3,2	2,5	2,6	1,3
10,0	JAPONIA	3,1	4,9	3,5	2,9	1,8
11,0	HOLANDIA	2,4	2,9	2,5	2,8	,5
12,0	NORWEGIA	3,5	4,3	3,0	2,0	,8
13,0	SINGAPUR	8,2	9,1	7,0	6,6	,9
14,0	HISZPANIA	2,9	3,3	3,0	3,2	,4
15,0	SZWECJA	2,5	2,1	1,5	3,0	-,4
16,0	SZWAJCARIA	,3	2,2	2,2	1,7	1,9
17,0	WIELKA BRYTANIA	2,0	2,2	2,8	2,2	,2
18,0	USA	2,5	4,1	3,4	2,1	1,6
	ŚREDNIO	2,9	3,9	3,1	2,9	1,0
	MEDIANA	2,5	3,2	2,9	2,8	1,6

PRZED - rok przedwyborczy, WYBOR - rok wyborczy, POW 1 - rok powyborczy 1, POW 2 - rok powyborczy 2

Tabela: Średnioroczna stopa zwrotu z indeksu giełdowego w poszczególnych latach 4-letniego cyklu prezydenckiego w USA (1970-2004).
	KRAJ	PRZED	WYBOR	POW 1	POW 2	PRZED-POW 2
1	AUSTRALIA	23,8	7,4	6,5	-4,4	28,1
2	AUSTRIA	-3,0	5,0	29,6	-3,9	0,9
3	BELGIA	9,2	10,9	11,2	2,4	6,7
4	KANADA	21,5	10,2	4,7	-2,7	24,3
5	DANIA	20,7	21,1	23,0	-11,3	32,0
6	FRANCJA	18,4	14,1	9,4	1,6	16,8
7	NIEMCY	9,3	5,8	21,3	-6,5	15,8
8	HONG KONG	48,0	45,2	4,9	-5,5	53,5
9	WŁOCHY	-2,5	19,7	24,4	3,5	-6,0
10	JAPONIA	16,2	19,3	-0,6	-0,5	16,7
11	HOLANDIA	15,9	16,2	10,2	-7,1	23,0
12	NORWEGIA	33,1	9,5	24,8	-11,6	44,7
13	SINGAPUR	35,0	29,9	0,5	-6,3	41,4
14	HISZPANIA	8,1	11,5	16,2	-0,8	8,9
15	SZWECJA	26,6	12,3	22,2	3,5	23,1
16	SZWAJCARIA	13,9	12,0	17,9	-9,2	23,1
17	WIELKA BRYTANIA	31,1	10,3	11,9	-6,2	37,3
18	USA	20,1	10,0	4,9	-0,3	20,4
	Średnio	19,2	15,0	13,5	-3,6	22,8

PRZED - rok przedwyborczy, WYBOR - rok wyborczy, POW 1 - rok powyborczy 1, POW 2 - rok powyborczy 2.

Tabela: Średni poziom realnych krótkoterminowych stóp procentowych (w %) w poszczególnych krajach, w latach cyklu prezydenckiego (1970-2003) za kadencji demokratów i republikanów.

Kraj	Demokraci	Republikanie
Austria	2,4	2,6
Belgia	3,1	3,6
Kanada	2,0	3,6
Francja	2,2	3,2
Niemcy	1,5	2,9
Włochy	-0,3	3,0
Holandia	2,0	2,7
Norwegia	1,7	3,9
Hiszpania	0,5	3,1
Szwecja	1,8	3,2
Szwajcaria	0,8	1,0
Wielka Brytania	1,7	3,0
USA	1,7	2,1

Czyli za kadencji republikanów realne stopy są z reguły wyższe nie tylko w USA, ale i w innych krajach

W przypadku zdecydowanej większości analizowanych krajów mieliśmy w ostatnich 32 latach do czynienia z występowaniem zarówno makroekonomicznego, jak i giełdowego efektu prezydenckiego.

* W 17 na 18 badanych krajów realne tempo zmian PKB w roku wyborów prezydenckich w USA było wyższe niż analogiczne tempo w roku przedwyborczym.

* Również w przypadku 17 na 18 badanych krajów stopa zwrotu z indeksu giełdowego w roku przedwyborczym w USA była wyższa niż analogiczna stopa w drugim roku po poprzednich wyborach.

1

---