NAUKA O ORGANIZACJI - WYKŁADY

8.11.2012

1. Struktura - stosunki zachodzące pomiędzy częściami zorganizowanej całości.

2. Struktura społeczna - stosunki między elementami społecznymi, takimi jak: ludzie, stanowisko i jednostki organizacyjne (np. wydziały, sekcje).

3. Struktura społeczna jako dyferencjacja i integracja:

I Dyferencjacja - w biologii proces, w wyniku którego pojawiają się różne funkcje w organizacji: specjalizacja.

II Integracja - łączenie się w całość, koordynowanie.

III Dedyferencjacja - odwrotność dyferencjacji.

4. Analiza społecznej struktury organizacji:

- Weberowskie rozumienie organizacji:

* Hierarchia autorytetu - podział władzy pomiędzy stanowiska w organizacji,

* Podział pracy - dystrybucja obowiązków,

* Mechanizm koordynacji:

+ regulaminy i procedury - określają jak należy podejmować decyzję i wykonywać procesy pracy,

+ harmonogramy - określają czas, w którym czynności należy ukończyć,

+ komunikacja pionowa i pozioma.

5. Parametry opisu struktury organizacji:

- Wielkość - liczba pracowników,

- Składnik administracyjny - procentowy udział pracowników mających obowiązki administracyjne,

- Zakres kontroli - całkowita liczba podwładnych, których dotyczy autorytet menadżera,

- Specjalizacja - liczba specjalności występujących w organizacji,

- Standaryzacja - istnienie procedur dotyczących regularnie powtarzających się wydarzeń lub czynności,

- Formalizacja - stopień pisemnego sformułowania reguł, procedur, (Stopień udziału wyraźnie sformułowanych regulaminów, rozporządzeń i procedur w zarządzaniu działaniami organizacji),

- Centralizacja - koncentracja autorytetu upoważniającego do podejmowania decyzji, (poziom na którym podejmuje się decyzje),

- Złożoność - dyferencjacja pionowa - liczba poziomów w hierarchii; dyferencjacja pozioma - liczba jednostek w organizacji (np. działów i sekcji), (rozpiętość hierarchii).

6. Organizacja spłaszczona:

7. Organizacja wysmukła:

8. Organizacja mechanistyczna i organiczna wg. Burnsa i Stalkera:

Mechaniczna	Organiczna
1. Zadania są wysoce rozczłonkowane i wyspecjalizowane, niewiele uwagi przywiązuje się do wyjaśnienia relacji pomiędzy zadaniami i celami organizacji.	1. Zadania są bardziej niezależne; duży nacisk kładzie się na uzgodnienie zadań i celów organizacji.
2. Zadania są na ogół zdefiniowane w stosunkowo sztywny sposób i zmieniane tylko formalnie przez najwyższe kierownictwo.	2. Zadania są stale dostosowywane i przeformułowane w drodze interakcji z członkami organizacji.
3. Specyficzna definicja ról (prawa, obowiązki oraz metody techniczne zapisane dla każdego członka).	3. Uogólniona definicja ról (członkowie przyjmują ogólną odpowiedzialność za wykonanie zadania, wykraczającą poza indywidualną definicję roli).
4. Hierarchia struktura kontroli, władzy i komunikacji. Sankcje wynikające z umowy o pracę pomiędzy pracownikami i organizacją.	4. Sieciowa struktura kontroli władzy i komunikacji. Sankcje wynikające bardziej ze wspólnoty interesu niż ze stosunków umownych.
5. Informacje istotne dla sytuacji i działalności operacyjnej organizacji formalnie zastrzeżone dla dyrektora naczelnego.	5. Przywódca nie jest z założenia uważany za wszechwiedzącego; ośrodki wiedzy rozsiane są po całej organizacji.
6. Komunikacja odbywa się przede wszystkim pionowo, pomiędzy przełożonymi i podwładnymi.	6. Komunikacja odbywa się zarówno pionowo, jak i poziomo, w zależności od tego, gdzie znajduje się potrzebna informacja.
7. Komunikacja przybiera głównie formę poleceń i decyzji wydawanych przez zwierzchników oraz informacji i próśb o decyzję wysyłanych przez podwładnych.	7. Komunikacja przybiera głównie formę informacji i rady.
8. Naciski na lojalność wobec organizacji i posłuch wobec przełożonych.	8. Zaangażowanie w realizację celów organizacji bardziej cenione niż lojalność i posłuszeństwo.
9. Znaczenie i prestiż towarzyszą identyfikacji z organizacją i jej członkami.	9. Znaczenie i prestiż powiązań z otoczeniem zewnętrznym i fachowej wiedzy.

trukturalne charakterystyki organizacji	Struktury
		Hierarchiczne	Organiczne
Charakter zadań	ściśle określone, względnie stałe	luźno zakreślone, wynikające z okoliczności oraz oczekiwań przełożonych i współpracowników
Podział pracy i specjalizacja	ścisły, pogłębiona specjalizacja	ogólny, możliwość zachodzenia na siebie funkcji i czynności różnych stanowisk i komórek. Bardziej uniwersalne kwalifikacje ludzi i wyposażenie techniczne.
Procedury i przepisy (formalizacja)	liczne i szczegółowe, ujęte na piśmie (formalne)	nieliczne i ogólne, często niepisane i niesformalizowane
Stosunki podporządkowania i zależności	głównie hierarchiczne, pionowe więzi służbowe	wzajemne wpływy, więzi pionowe, dwustronne, więzi poziome i diagonalne
Koordynacja	głównie przez hierarchiczne podporządkowanie i wyraźnie sprecyzowane formalne procedury: formalne kanały przepływu informacji	różnorodne środki koordynacji, rozwinięte bezpośrednie kontakty między ludźmi, w różnych kierunkach; nieformalny przepływ informacji
Rozmieszczenie uprawnień do decydowania i odpowiedzialności	uprawnienia scentralizowane i skoncentrowane	decentralizacja uprawnień i odpowiedzialności, sieć ośrodków decyzyjnych
Podstawa władzy	głównie pozycja w hierarchii	głównie wiedza zawodowa i umiejętności
Zróżnicowanie wpływów między szczeblami (power distance)	relatywnie duże	relatywnie małe
Trwałość struktury organizacyjnej	wysoki stopień trwałości	stale korygowana struktura, stosowanie do sytuacji

9. Organizacja biurokratyczna:

- Ustalony podział pracy,

- Jasno określona hierarchia stanowisk z wyraźnie określonym zakresem kompetencji,

- Selekcja kandydatów na stanowisko, dokonuje się na podstawie kwalifikacji technicznych,

- Awanse przeprowadza się według stażu pracy lub osiągniętych wyników; zależą one od oceny zwierzchników,

- Istnieje zbiór ogólnych zasad rządzących działaniem urzędów (fabryki, instytucje, itp.).

10. Porównanie organizacji mechanicznej, organicznej i biurokratycznej:

	Złożoność	Formalizacja	Centralizacja
Organiczna	Niska	Niska	Niska
Mechaniczna	Wysoka	Wysoka	Wysoka
Biurokratyczna	Wysoka	Wysoka	Niska

11. Dynamiczne modele struktury społecznej organizacji:

- Modele historyczne - wyjaśniają zasady rozwijania się organizacji w długich okresach czasu,

- Modele dynamiki zmian - zachodzących w codziennym życiu organizacji (codzienne interakcje prowadzące do przekształcenia się struktury organizacyjnej).

12. Modele cykli życiowych organizacji:

a) L. Greinera: b) Model systemów otwartych Katza i Kahna:

- Podsystem Konserwacji - dostarczanie ludzi z kompetencjami, szkolenia,

- Podsystem Adaptacji - poszukiwanie nowych rynków zbytu.

13. Struktura funkcjonalna: Podział stanowisk według obszaru zadania.

14. Struktura wielozakładowa: np. holdingowa, dywizjonalna:

- Dzielenie stanowisk ze względu na etapy działania,

- Potem dzielimy w sposób funkcjonalny.

15. Struktura macierzowa:

16. Przykłady sieci:

- koło wozu,

- Y,

- łańcuch,

- okrąg,

- każdy z każdym.

---