28./IV PODSTAWOWE METODY ROZWIĄZYWANIA USTROJÓW PRĘTOWYCH STATYCZNIE NIEWYZNACZALNYCH (MS, MP)
METODA SIŁ - MS
Ustrój statycznie niewyznaczalny - więcej niewiadomych niż równań równowagi.
Płaszczyzna - trzy równania równowagi (moment i dwa przesunięcia)
Przestrzeń - sześć równań równowagi (3 obroty, 3 przesunięcia)
Koncepcja metody sił i kanoniczny układ równań.
Tok postępowania:
określenie SSN = n
SSN =r + 3a - 3 -∑b
r - liczba reakcji
a - liczba pól zamkniętych
b - równania wynikające z wprowadzenia przegubów
b = n - 1 n
niewyznaczalność zewnętrzna nz = r-3
niewyznaczalność wewnętrzna nw = SSN-nz
dla kratownic :
![]()
r - liczba reakcji
p - ilość prętów
w - ilość węzłów
nz = r - 3
nw = SSN - nz
dobór statycznie wyznaczalnego układu podstawowego UPMS, w którym zaczepia się n niewiadomych hiperstatycznych (nadliczbowych).
x1……xn
ułożenie układu równań kanonicznych metody sił
![]()
11x1 + ![]()
12x2 + ... + ![]()
1nxn + Δ1p = 0
![]()
21x1 + ![]()
22x2 + ... + ![]()
2nxn + Δ2p = 0
: : : : n- równań
![]()
n1x1 + ![]()
n2x2 + ... + ![]()
nnxn + Δnp = 0 n- niewiadomych
wektor obciążeń
[F] {X} + {Δ} = {0}
macierz podatności wektor hiperstatyczny


obciążenie układu podstawowego kolejno siłami jednostkowymi na kierunkach niewiadomych hiperstatycznych .Otrzymujemy stany
![]()
, stąd otrzymujemy wykresy ![]()
; ![]()
to samo ze stanem P → Mp
obliczenie współczynników równań kanonicznych i rozwiązanie układu równań z którego otrzymujemy x1…….xn
obliczenie momentu ostatecznego
![]()
wykonanie sprawdzenia
1. Σ ∫ ![]()
2. w każdym węźle ma być równowaga ![]()
3. To samo dla sił ![]()
![]()
Całkowanie graficzne:

Przykład.

EJ = const
SSN = 5 - 3 = 2
UPMS



z zasady superpozycji:
![]()

Wyznaczamy siły poprzeczne Q


![]()
QBA= - 4,86


∑Y = 0
QBC = QCB

QCD = QDC = 4,75

W sprawdzeniu należy przyjąć nowy układ podstawowy i przecałkować go z Most.
Musi wyjść zero.
METODA PRZEMIESZCZEŃ MP
koncepcja metody
Tok postępowania
Określenie stopnia kinematycznej niewyznaczalności ustroju - SKN
Przyjęcie układu podstawowego MP poprzez wprowadzenie dodatkowych więzów unieruchamiających ustrój
Zwalnianie kolejno więzów nadając na ich kierunku jednostkowe przemieszczenie, sporządzamy wykresy ![]()
oraz sporządzamy wykres od obciążenia zewnętrznego Mp
Obliczenie współczynników układu równań kanonicznych Mp to jest: reakcji w więzach rij oraz od obciążenia Rip
Ułożenie układu równań kanonicznych w których niewiadomymi są przemieszczenia zj![]()
Na podstawie wzorów transformujemy ![]()
SKN - nazywamy sumę obrotów węzłów oraz niezależnych przesunięć tych węzłów (liczba dodatkowych niezależnych więzów, które trzeba wprowadzić, aby ustrój się nie mógł odkształcić). ![]()
![]()
- łączna liczba obrotów węzłów sztywnych łączących, co najmniej dwa pręty układu
![]()
- łączna liczba niezależnych przesunięć węzłów
Przy wyznaczaniu SKN nie bierze się pod uwagę statycznie wyznaczalnych części konstrukcji np. wsporniki czy słupy podparte - przegubowoprzesuwne. W przypadku gdy ∑∆ = 0 należy sprawdzić czy układ przegubowy nie jest chwilowo zmienny i wrazie potrzeby wprowadzić odpowiednie więzy fikcyjne. Jeżeli układ jest przesztywniony tzn. ∑∆ < 0 to wówczas nie dodajemy ∑∆ +![]()
tylko SKL = ![]()
.
Dla ułatwienia liczenia SKN wprowadza się łańcuch kinematyczny. Wprowadza się przeguby w miejscach łączeń a podpory zastępuje się w następujący sposób:

![]()
w - liczba węzłów łącznie z podporowymi
p - liczba prętów występujących w łańcuchu kinematycznym

![]()
![]()
SKN = 1
Równania transformacyjne MP:
SCHEMAT |
PRZEMIESZCZENIE |
REAKCJA |
||
|
|
Mik |
Mki |
Qik = Qki |
I |
φi = 1 |
|
|
|
|
φk = 1 |
|
|
|
|
∆ = 1 |
|
|
|
II |
φi = 1 |
|
0 |
|
|
∆ = 1 |
|
0 |
|
III |
φi = 1 |
|
|
0 |
|
φk = 1 |
|
|
0 |
Schematy:

Układ równań metody przemieszczeń.
![]()
Rig - obciążenie geometryczne
Rit - obciążenie temperaturą
Macierzowo:
![]()

Plan przemieszczeń - narysować w jaki sposób nastąpi odkształcenie.
Przykład:


Obliczenia prowadzimy przez wycinanie węzłów:


z1 = 2,375 1/EJ z2 = -3,125 1/EJ
![]()

Należy jeszcze policzyć siły poprzeczne i podłużne.
![]()