Zarodek 30.11.2010

Początkowa forma rozwoju osobniczego od zapłodnienia i pierwszego podziału zygoty do czasu zakończenia organogenezy, czyli różnicowania się narządów i wytworzenia łożyska.

Po zakończeniu tego procesu rozwijający się organizm nazywany jest płodem

U zwierząt udomowionych okres zarodkowy trwa przez pierwsze 4-6tyg życia

Zarodek krowy w

- 23 dniu ciąży

- 24 dniu

- 27 dniu

Płód krowy pod koniec 3 miesiąca ciąży

Obumieranie zarodków - mortificatio embrionalis

Zamieranie zapłodnionych komórek jajowych, morul, blastocyst i zarodków w innych fazech rozwoju

Trudne w diagnozowaniu (USG?)

Uważa się, że u krów może dotyczyć 10-40% samic (>50% w stadach problemowych)

U klaczy 2-20%, owiec 20%, świń 20-35%

Obumieranie zarodków

Uważa się że w rozwoju embrionalnym istnieją 3 krytyczne momenty

- opuszczanie przez zarodek zona pellucida

- czas potencjalnej luteolizy

- rozpoczęcie procesu implantacji

Czas początku zagnieżdżenia i osiągnięcia pełnej implantacji u różnych gatunków

Gatunek	Początek implantacji	Zakończenie implantacji
bydło	22-25	4045
koń	35-40	95-105
świnia	13-14	25-26
owca	15-16	30-35

Wykres poziomu progesteronu podczas cyklu i ciąży

Implantacja zarodków

W 15-16 dniu, a więc przed implantacją zarodek krowy, owcy i kozy rozpoczyna wytwarzanie substancji białkowej o budowie i właściwościach zbliżonych do prolaktyny i hormonu wzrostu, lecz odmiennych właściwościach immunologicznych - interferon-tau?

Uczestniczy on w przygotowaniu bł. śluzowej do implantacji zarodka

W przygotowaniu bł śl macicy (m.in. zwiększenie czynności gruczołów wydzielniczych) uczestniczy również progesteron produkowany przez ciałko żółte

Kluczowy do utrzymania ciąży jest odpowiedni poziom progesteronu

O losach ciałka żółtego produkującego progesteron decyduje obecność w macicy zarodka w 10-12 dniu ciąży

Przyjmuje się że sygnałem pozwalającym na zahamowanie luteolizy są wytwarzane przez zarodek w 10-12 dniu estrogeny

Estrogeny powodują zmianę kierunku wydzielania PGF2alfa (zamiast do naczyń włosowatych PGF2alfa wydzielana jest do światła macicy)

W procesie utrzymania ciąży istotną rolę odgrywają ponadto prostaglandyny E2 i I2

Błony płodowe i łożysko

Zapewniają łączność pomiędzy zarodkiem a matką - zapewnienie potrzeb energetycznych i budulcowych nowo tworzonego organizmu

Ochrona zarodka

Możliwość wydalania metabolitów

Strzegą odrębności immunologicznej

Obumieranie zarodków

W zależności od terminu zamarcia zarodka możemy mówić o:

- wczesnej śmierci zarodka - do 14 dni po zapłodnieniu

- późnej śmierci zarodka - w 3-4 tygodniu ciąży

Konsekwencją zamarcia zarodka jest jego

- resorpcja

- mumifikacja

Przyczyny

- czynniki genetyczne

- „starzenie się komórek jajowych

- zaburzenia hormonalne występujące w okresie wczesnej ciąży

- niekorzystne warunki dla zarodka występujące w środowisku macicy

- czynniki zakaźne (bakterie, wirusy)

- stres

- żywienie!!!

- polispermia

Czynniki genetyczne

- niezgodności antygenowe między plemnikami a organizmem samicy

- niezgodności antygenowe między plemnikami a komórką jajową

- niezgodności antygenowe między zygotą a organizmem samicy

- abberacje i translokacje chromosomalne

- chów w pokrewieństwie (inbreeding)

Czynniki zakaźne

- Campylobacter foetus, Trichomonas foetus, Haemophilus sommus, Chlamydia psittaci, IBR

Zaburzenia hormonalne - głównie niewydolność lutealna

Czynniki infekcyjne wywołujące endometritis

Zbyt wczesna inseminacja lub krycie po porodzie

Nieodpowiedni termin inseminacji w obrębie rui

Infekcje powodujące gorączkę

Leczenie

- GnRH, hCG, progesteron

Zapobieganie

- odpowiedni dobór zwierząt

- odpowiedni czas inseminacji

- prawidłowe żywienie

- odpowiednie środowisko

- zwalczanie chorób zakaźnych

- eliminacja stresu

Pogorszenie płodności wiąże się prawdopodobnie z wysokim zapotrzebowaniem na składniki pokarmowe u krów w laktacji

Większa wydajność mleka u krów rasy HF powoduje, że są przypadki ujemnego bilansu energii oraz związanych z nim chorób metabolicznych

- ketoza

- stłuszczenie wątroby

Wskaźniki płodności

Zapładnialność - odsetek samic zapłodnionych po pierwszym unasiennianiu ok. 40% ?

Okres usługi - czas potrzebny do skutecznego zapłodnienia krowy

Wskaźnik zabiegów unasienniania - liczba zabiegów unasienniania wykonywanych przeciętnie dla jednej samicy - 1,5-2

Wskaźnik ciąży - liczba zabiegów unasienniania dla uzyskania jednej ciąży - 1,6-1,7

Okres międzyciążowy - czas między kolejnymi ciążami - 85-110 dni

Procent porodów - odsetek samic rodzących

Okres międzyporodowy - okres między kolejnymi porodami - 375-390 dni

Odsetek ronień między 45-265 dniem ciązy - <3%

Wiek przy pierwszym wycieleniu - 24mce

Dni okresu zasuszenie - 50-60dni

Dni do pierwszej rui - <10dni

Odsetek brakowań z powodu niepłodności <5%

Podstawowymi przyczynami zaburzeń w rozrodzie są błędy żywieniowe

Każda analiza żywienia ze względu na zakres i istotność wpływu na wskaźniki rozrodu, powinna rozpoczynać się od:

- oceny stopnia pokrycia potrzeb energetycznych krowy

- oceny poziomu i rodzaju białka w dawce pokarmowej

- oceny poziomu składników mineralnych i witamin

Dotyczy to tak niedoboru jak i nadmiaru w stosunku do zapotrzebowania

Nawet najlepsze dodatki min-wit nie poprawią płodności krów źle żywionych energetycznie i białkowo

Energia

- niedobór

Im dłuższy i głębszy jest ujemny bilans energii we wczesnej laktacji tym dłuższy okres od wycielenia do pierwszej owulacji

Utrata kondycji, opóźnione pojawienie się rui i mniejszy wskaźnik zapładnialności

Białka

- niedobór

Podatność na infekcje, w tym na infekcje ukł rozrodczego

Opóźniona inwolucja macicy

Ciche ruje

- nadmiar

Pogorszenie płodności (wpływ amoniaku z mocznika)

Obciążenie energetyczne związane z dotoxykacją amoniaku w wątrobie

Ca

- niedobór

Opóźniona inwolucja macicy, trudne porody, zatrzymanie łożyska (uwaga na selen)

Wit A

- niedobór

Zatrzymania łożyska, wczesne poronienia

???

- niedobór

Zaburzenia w funkcjonowaniu ciałka żółtego

Czynniki żywieniowe mogą decydować o rozrodzie krów poprzez wpływ na:

- podwzgórze

- przysadkę mózgową

- wzrost pęcherzyków jajnikowych

- funkcję ciałka żółtego

- jakość oocytów

- środowisko macicy

- przeżywalność embrionów

---