1. Pojęcie komunikacji społecznej

Komunikacja społeczna - proces tworzenia, przekształcania i przepływu informacji (wysyłania danych i odbierania informacji zwrotnych) między jednostkami (komunikacja interpersonalna), grupami i organizacjami społecznymi

Celem komunikacji społecznej jest stałe i dynamiczne kształtowanie, modyfikacja lub zmiana wiedzy, postaw i zachowań zgodnie z interesami i wartościami oddziałujących na siebie nadawców i odbiorców.

• Różniąca odpowiedź organizmu na bodziec (Stevens 1950)

• Transmisja informacji, idei, emocji, umiejętności itd. za pomocą symboli-słów, obrazów, wykresów, schematów itp. (Berelson i Steinem 1964)

• Proces przekazywania i odbierania informacji ( w przypadku komunikacji interpersonalnej - pomiędzy dwiema osobami lub w małej grupie osób) wywołujący określone skutki i rodzaje sprzężeń zwrotnych (Głodowski, 1994)

• Sytuacja manipulowana symbolami dla wywołania zrozumienia u innych ludzi (Infante, Rancer, Womack 1990)

• Wywoływanie oddźwięku przez symbole werbalne (Dance 1967)

• Sytuacja w której człowiek odpowiada na symbole (Cronkhite, 1976)

• Zachowania w sytuacji, gdy źródło przesyła przekaz do odbiorcy (odbiorców) ze świadomą intencją wpłynięcia na jego późniejsze zachowania (Miller 1966)

• Transakcyjny proces kreowania znaczeń (Verderberer 1997)

• Wzajemny związek osiągany za pomocą słów (mówionych i pisanych) bądź wiadomości; wzajemna wymiana myśli i opinii (Cutlip, Center i Broom 1997)

• Proces, w którym ludzie dążą do dzielenia się znaczeniami za pośrednictwem przesyłania symbolicznych wiadomości (Stoner i Wankel 1994)

• Proces, w trakcie którego pewna osoba sprawia, że jej myśli, pragnienia lub wiedza stają się znane i zrozumiałe dla innej osoby (Terry 1956)

• Społeczne tworzenie rzeczywistości.

Wśród wielu ujęć terminu „komunikowanie się” wyróżnia się:

• Jakościowe, a wśród nich przedmiotowe, poznawcze (ze względu na cel - podejmowanie decyzji) wartościujące (działanie instytucji na konkretnego odbiorcę)

• Ilościowe, a w ich obrębie: łącznościowe (dla celów sterowania), rzeczowe (człowiek - maszyna, maszyna - maszyna) oraz abstrakcyjne.

• Dynamiczny dwustronny proces przekazywania informacji w formie symbolicznej poprzez odpowiednie kanały, między nadawcą i odbiorcą, dzięki czemu mogą oni nawiązywać kontakty ze sobą (Davis 1962, Newcomb 1970)

2. Funkcje komunikowania się:

• Informacyjna

• Rozumienia samego siebie

• Wymieniania informacji w celu programowania działań, ujednolicenia wiadomości, dotyczących danego zdarzenia, zjawiska lub procesu

• Ustalanie znaczenia powiązań między ludźmi czy wzajemnych emocjonalnych ustosunkowań partnerów.

• Pomaganie w badaniu i próbach zmian postaw i zachowań naszych i innych osób.

• Zaspokajanie potrzeb: bezpieczeństwa, dominacji, konformizmu itd.

• Rozpoznawcze, zwierające ocenę i rokowania.

• Rozstrzygające, np. partnerzy starają się wyjaśnić sobie jakiś problem bądź rozwiązać konflikt, w którym są uwikłani

• Pomocnicza, wiążąca się z tym, że proszony o pomoc kierownik nawiązuje kontakt z pracownikiem i stara się udzielić jemu pomocy.

3. Komunikowanie się interpersonalne

Podczas nawiązywania kontaktów nie możemy koncentrować się tylko na sobie, winniśmy uwzględniać potrzeby partnerów.

Poprzez skuteczne interpersonalne komunikowanie się zaspokajamy potrzeby nasze i partnerów, wpływamy na siebie, skłaniamy do realizacji naszych celów.

„Aby zrozumień samego siebie, człowiek musi być rozumiany przez innych. Aby być rozumiany przez innych, człowiek musi rozumieć innych”

4. Uproszczony schemat komunikowania się interpersonalnego.

5. Analiza komunikowania się interpersonalnego z perspektywy psychologicznej

6. Etapy komunikowania się

7. Prawa komunikowania się:

• Nie można nie komunikować się - nasze zachowanie się, czy pozornie jego brak w trakcie spotkania z innymi osobami, jest również komunikowaniem się

• Interakcje składają się z dwóch wymiarów: treści i związku - wyróżnia się 3 typy reakcji które formułują partnerzy procesu porozumiewania się w celu określenia wzajemnych reakcji:

1. Utwierdzamy partnera w jego sądach, traktujemy go tak, jak chce być traktowany,

2. Odrzucamy przekonania partnera, nie akceptujemy jego sądów o nim samym,

3. Przekonujemy partnera o tym, że jego zdanie o sobie jest właściwe

3. Interakcje opisują sposób w jaki ludzie akcentują wydarzenia - Interakcje świadczą o tym, jak partnerzy oceniają wydarzenia. Komunikowanie się jest ciągłą nieprzerwaną serią wydarzeń, nie mającą dającego się dostrzec „punktu początkowego”,

4. Wiadomości są werbalne, cyfrowe, niewerbalne - Podczas komunikowania się wysyłane są dwa typy informacji: rozciągła, cyfrowa i werbalna oraz ciągła, cyfrowa i niewerbalna. Obie łącznie warunkują efektywne komunikowanie się,

5. Wymiary komunikacji są symetryczne albo komplementarne - Interakcja symetryczna - zachowania jednej osoby są odzwierciedleniem zachowań drugiej. Interakcja komplementarna - zachowania jednej osoby wyzwalają odmienne postępowania u innej.

Komponenty procesu komunikowania się:

• Ludzie (źródło, nadawca, odbiorca):

1. Źródło - w procesie komunikowania się źródłem są ludzie. W typowym dwukierunkowym procesie obie komunikujące się ze sobą osoby stanowią źródło przekazywanych wiadomości (informacji)

Wiadomość - (informacja) jest to przekazywana treść. Stanowi ona istotę komunikowania się. Wyróżnia się informacje:

1. Prywatne (wysyłane do bliskiej osoby)

2. Służbowe, ale niepubliczne

3. Publiczne (wysyłane do wielu osób bezpośrednio i równocześnie)

Filtr - system wartości właściwy dla każdego z partnerów,

Hallo efekt - symboliczne odbicie stworzone w umyśle rozmówcy poprzez to co nadal lub otrzymał

• Kanały - jest sposobem przekazywania informacji. Podstawowymi kanałami porozumiewania się są:

1. Werbalny (językowy)

2. Niewerbalny („mowa ciała”)

3. pisemny

• Szum - jest komponentem, który przeszkadza wysyłaniu czy odbieraniu informacji. Wyróżnia się szumy typu: fizycznego, fizjologicznego, psychologicznego.

• Sprzężenie zwrotne - jest to reakcja odbiorcy na otrzymaną informację. Rozróżnia się sprzężenia:

1. Pozytywne - zachęcają do kontynuowania zachowania, jego rozwoju,

2. Negatywne - tłumią zachowania, częściej korygują je niż wzmacniają.

Ze względu na to czemu służą sprzężenia zwrotne wyróżnia się:

1. Szacowane

2. Pozytywnie oceniające

3. Negatywnie oceniające

4. Niedoceniające (niekierujące)

Kontekst sytuacyjny - komunikowanie się przebiega w jakimś kontekście sytuacyjnym np. w określonych warunkach i czasie. Może być naturalny i wówczas jest nieodczuwalny. Innym razem wzmaga kontrolę zachowania się.

9. Model komunikowania się. Model Geralda R. Millera

10. Model komunikowania się. Model Wilbura Schramma

dr Monika Spilka Komunikacja społeczna wykład 1 (9.X.09)

- 3 -

---