POTRZEBY I TENDENCJE WSPÓŁCZESNEJ EDUKACJI.
OBRAZ WSPÓŁCZESNEGO WYCHOW.
Założenia konstytucyjne ustawy jako wyznaczniki potrzeby poznawania: cały naród ma obowiązek przekazywać przyszłym pokoleniom wszystko co cenne z ponad 1000letniego dorobku. A szczególnie przekazywanie miłości do kultury.
Założenia ustawy sys. Oświaty:
1.wprowadzone mundurki;
2.nauczanie i wychowanie- uznając chrześcijański system wartości i za podstawe przyjmując uniwersalne zasady etyki.
3. kształcenie i wychowanie służy rozwijaniu u młodzieży poczucia odpowiedzialności, miłości ojczyzny oraz poszanowania dla polskiego dziedzictwa kulturowego, przy jednoczesnym otwarciu na wartości kultur europy i świata.
4.szkola winna zapewnić każdemu uczniowi warunki niezbędne do jego rozwoju, przygotowując go do wypełniania obowiązków rodzinnych i obywatelskich w oparciu o zasady solidarności, demokracji, tolerancji, sprawiedliwości i wolności.
PODSTAWA PROGR. KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO:
-nauczyciele w pracy wychowawczej reprezentujący w tym zakresie obowiązki rodziców powinni zmierzać do tego aby uczniowie w szczególności:
1. znajdowali w szkole środowisko wszechstronnego rozwoju osobowego w wymiarze intelektualnym, psychicznym, społecznym, zdrowotnym, estetycznym, moralnym, duchowym.
2. rozwijali w sobie dociekliwość poznawczą ukierunkowaną na poszukiwanie prawdy, dobra i piękna w świecie.
PERMISTYCZNY OBRAZ WSPOŁCZ. EDUKACJI JAKO WYZWANIE DLA PEDAG: wychowanie zalezy od:
1.czynników wewnętrznych-genetycznych
2.cechy charakteru
3.własnej aktywności
4.oddziałowania środowiska.
NEGATYWNY OBRAZ MŁODZIEŻY:
1.postawa konsumpcyjna
2.samowola -Zycie bez zasad
3.uchylanie się od odpowiedzialności i obowiązków
4.pęd ku złymi wartościami
5.brak wyższych potrzeb(duchowych)
6.dominacja, potrzeb cielesnych
7.otwartośc na demoralizację, dziwne obyczaje obce naszej kulturze. Edukacja- nauczanie i związywanie z tym wychowanie.
NEGATYWNE POSTAWY WYCHOWANKÓW:
1.opór wobec wymagań- lenistwo, nieuctwo, żądanie ochrony takich postaw
2. dążenie do redukcji koniecznej w nauce pracy, pod pozorem domagania się partnerstwa i demokracji. 3.w szkole ma być luz, pobyt bez wysiłku, bez przymusu, bez stopni, bez poważnego myślenia. 4.rekatywizm aksjologiczny-postawy bez skrupułów moralnych, bez wyrzutów sumienia, żądanie akceptacji takich postaw.
5.rzadanie aby ustalone przez szkołe normy, ograniczenia odpowiadały wychowankom a właściwie aby nie było zadnych ograniczeń,gdyż człowiek ma być wolny. Anarchizacja zajęć i zycia szkolnego.
6. Anulowanie istniejących dotąd form odnoszenia się uczniów do nauczycieli. Obrzydzenie do tradycyjnych form szkolnych
7.rządanie nie tyle aby szkoła była przyjemniejsza lecz aby w ogóle jej nie było.
REAKCJA SZKOŁY:
1. akceptacja oporu uczniów, który wynika z jego wieku.
2. demokratyzacja funkcjonowania szkoły. Szkoła nie znosi demokracji z definicji, szkola jest instytucja hierarchiczną.
3.zgoda na relatywizm aksjologiczny, przyzwalanie na ograniczenia wymagań
4. odejście szkoły na łatwizne, zaakceptowanie wrogow szkoły, pozbawienie się przez szkole szacunku 5.pogłębienie się dysfunkcjonalności i ostateczna klęska szkoły
6. podlizywanie się nauczycieli, szkoła staje się miejscem zlego wychowania i pospolitego nieuctwa co objawia się fatalnym językiem, filozofia ulicy, terrorem demokracji.
-Uleganie szkoly tym naciskom jest poddaniem się zludzenia, tymczasem prawda o nauce szkolnej jest taka, ze jest ona czysta żmudą praca, wymaga dyscypliny dotyczy tego co akurat uczniów nie interesuje.
-Szkola to miejsce walki ze zlem z jej zawziętymi wrogami, którymi są:
a)analfabetyzm funkcjonalny i moralny
b)barbarzyństwo rozumiane jako nieznajomośc kultury, tradycji, jako brak dla niej szacunku.
C) niewiedza i ograniczone horyzonty, intelektualna ciasnota.
D) ahistoryczność.
ZŁUDZENIA WYCHOW. ORAZ POTRZEBA DOBREJ MADREJ PEDAG:
1. dominacja, ekspansjapsychologiczna we współczesnym wychowaniu, edukacji, pedagogice. OSOBOWOŚC- biologia+psycholog.+polecz+kultura+duchowe.
2. dominacja sentymentalnej wizji człowieka czyli filozofii przekonywującej o bezwzględnym dobru natury ludzkiej
3.permisywizm pedagogiczny, odrzucenie mysli o słabości człowieka, o skłonności człowieka do zła. Ped. Odrzuca że jej zadaniem jest przekazywanie wzorów zycia, postepowania.
4. wyobrażenie skutków negatywnych wychowania represyjnego. Ośmieszanie róznych propozycji estetycznych.
PEDAGOG-działa przykładem, pokazuje ideały, wzory, wartości. Ma zrozumieć człowieka, usprawiedliwić czyjeś postępowanie.
SZKOŁY WYCHOWANEGO KSZTAŁCENIA I WYCHOWANIA: 1. liceum i gimnazjum Aleksandra nalaskowskiego
WYJAŚNIENIA TERMINOLOGICZNE:
1. ROZUMIENIE KAT. POJECIE POJECIA- są oprócz innych form odzwierciedlania rzeczywistości takich jak wrazenia, spostrzeżenia, wyobrażenia, poznawania. Pojecie jest formą myślenia, poznania. SA podstawą naszej wiedzy.
P.potoczne:- są podstawa naszego myslenia indywidualnego czyli subiektywnego, intuicyjnego, takiego jakie wystepuje w codziennym życiu. Charakteryzuję się konsekwentnościa, ogólnikowościa i nieprecyzyjnością.
P. naukowe- podstawą myslenia, poznania ponad indywidualnego są wynikiem poznania, zastosowania odpowiednich naukowych metod, są wynikiem poznania teoretycznego.
-Pojęcia naukowe SA ogolne, o treści abstrakcyjnej, ambicyjno- sentymentalnej , logicznej dającej się dokładnie wyrazić w słowach, sprecyzować i jednoznacznie zformulizować.
-Pojecia naukowe odzwierciedlają cechy wspolne przedmiotów, zjawisk, wydarzen ale nie jakichkolwiek cechy wspolne, lecz te które można traktować jako istotne, ważne, zasadnicze jako najlepiej informujące o danych obiektach i dlatego zasługujące na wzięcie uwage i utrwalenie w słowach.
-P. te powstaja w drodze określonych operacji psychologiczno-logicznych.
-Te operacje to:analiza, porównanie, uogólnienie.
-Wyniki tych operacji utrwalone są i przekazywane innym przy pomocy opisów słownych i definicji pojęć.
-Pojęcia odzwierciedlające rzeczywistość i myśl dające się zakomunikować innym są podstawowymi składnikami nauki.
-Nabycie uściślone pojęcia i odpowiadające tym pojęcia, terminy SA ważnymi narzędziami myślenia naukowego.
Terminologia to przede wszystkim określony zespoł pojęc. Nabycie opanowania operatora pojęciowa i terminologiczna ułatwia konsekwentne myślenie, umożliwia poznanie i wymiane myśli naukowej. Pojecia ped. To jezyk który zawiera jezyk potoczny. Cechuje go nieścisłość, dowolność, oraz zmienność znaczenia znaczenia słow. Pedagogika dazy do ukształtowania swoistego języka dla swej dyscypliny.
2. SYSTEM PEDAGOGICZNY ,PRĄD,TEORIA WYCHOWANIA,NURT,DOKTRYNA-
Prąd pedagogiczny
-sa to określenia zwracające uwage na ideał ped.
-Wyznaczający cele wychowania, zapalający ludzi do dzialania.
-Ideał związany jest z nadrzedna wartościom,nadającom sens i oświetlającą wszystkie szczegóły wychowania i życia.
-Prady i kierunki pedagogiczne powstają na gruncie praktyki wychowawczej kierunku filozoficznego lub naukowego badan szczegółowych.
-Prąd ped. Jest pojęciem ogólniejszym na pojęcie kierunek ped.
-Kierunki
jako pojęcie składają się na prad ped. Prądem może być pedagogika religijno-moralna, a kierunkiem ped. Katolicka.
Nurt pedagogiczny
- to określenie wskazujące kierunek poszukiwań w zakresie spraw wychowania, wychodzący od przesłanek związanych z zyciem praktycznym.
3 nurty ped.: a) nurt personalistyczny- związany z założeniami praktycznymi chrześcijańskiej demokracji b)n. marksistowski- bliski siłom politycznym socjalizmu i komunizmu
c)n. lewistyczny- bliski siłom liberalno-specjalistycznym i socjaldemokratycznym.
Teoria wychowania
- wiedza tłumacząca jaką dziedzinę zjawisk w odniesieniu od praktyki z którą pozostaje jednak w związku i na podstawie której jest formowana.
-Jest to zespół, system odniesień logicznie i naukowo uporządkowanych powiązanych określonymi stosunkami logicznymi występujący w danej nauce oraz spełniający przyjęte w niej kryteria naukowości. -Jest to nauka praktyczna. Ma ona charakter zarazem empiryczny i ideologiczny. Staje na gruncie określonego systemu wartości z którego wyprowadza cele wychowania i sposoby jego relacji.
System pedagogogiczny:
to określenie wiedzy o wychowaniu które wskazuje na:
1. założenia filozoficzne, antropologiczne, aksjologiczne przyjmowane przez autorów reprezentujący określony system ped.
2. orientację teoretyczną-metodologiczną
3. zaangażowanie autora w wychowany interes praktyczny
4.ujmowanie całości procesu wychowanie
5. spójność rzeczową i logiczną wiedzy o wychowaniu.
System pedagogiczny
-jest swoistym typem wiedzy o wychowaniu charakteryzującym się tym ze:
a) dotyczy wychowania jako całości lub zasadniczych jego dziedzin w istotnym powiązaniu.
B) stanowi spójną, niezmierzona całość myśli idei, przekonań, tez o zasadniczych kwestiach wychowania.
C) potencjalnie jej źródłem jest refleksja łączące wnioski płynące z bardziej lub mniej wnikliwej obserwacji i badania rzeczywistości wychowawczej oraz wnioskami wyprowadzonymi z bardziej lub mniej jawnie przyjmowanymi specyficznymi założeniami filozoficznymi I metodologicznymi.
Doktryna pedagogiczna
- jest to zespół, ogół poglądów, idei, twierdzeń i założeń z określonej dziedziny wiedzy, właściwy danemu myślicielowi lub szkole, może oznajmiać teorię lub określony program polityczny czy wychowawczy.
Doktryna- jest to określenie które wskazuje na pokazanie autora o wartości, pewności słuszności, zasadności w jego myśli o wychowaniu.
SYSTEM PEDAGIGICZNY I NATURALISTYCZNO-LIBERALNY I SENTYMENTALISTYCZNY NA PRZYKLADZIE MYSLI J.J ROUSSEAU
-Urodził się 28 czerwca 1712 w Genewie
-Urodzil się w rodzinie emigrantow z francji, w rodzinie biednej, plebejskiej, matka była córka pastora, zmarła tuz po urodzeniu syna, ojciec był zegarmistrzem z zawodu, był pasjonatem i nauczycilem tańca, do 6 r.ż zajmowała sie wychowaniem chlopca siostra ojca, dlatego był pobudliwy, niezrównoważony, rozpieszczony. 6- 10 lat wychowywany był pzez ojca. Po ukończeniu 10 lat został oddany do domu pastora, po 14 r.ż trafił do zakładu grawerskiego, tulał sie, potem zaopiekował sie nim duchowny katolik
-1750- przystapił do konkursu filozoficznego ''czy nauki i sztuki przyczyniły sie do oczyszczenia obyczajow''
''nauki i sztuki nie tylko sa pozbawione wartości, ale maja wręcz wartość ujemną, gdyż stoją na przeszkodzie wolności, cywilizacja jest niedorzecznością skoro nie czyni ludzi lepszymi, a zwlaszcza ze równiez nie czyni ich szczęśliwymi''
-1753-wraca do Genewy (przechodzi na katolicyzm)
-1757-kończy pisanie m.in Emila
-1762- wydanie Emila
-3 okres zycia- Rousseau ucieka do szwajcarii , napisał pamietnik ''wyznania samotnego wedrowcy'',wraca do francji 1770- żyje w nedzy
-1778 umiera
ZAŁOŻENIA FILOZOFICZNE A IDEE WYCHOWAWCZE SYSTEMU PEDAGOGICZNEGO J.J ROUSSEAU
Filozofia człowieka -istotne cechy człowieka natury
1.)człowiek z natury jest dobry, sam z siebie niezdolny jest do zła i całe dobro tkwiące w nim jest wrodzone
''wszystko jest dobre gdy wychodzi z rąk stwórcy''
-Idealizacja natury ludzkiej, biologizacja natury ludzkiej
-Natura ludzka- stanowi przyrodzone dobro tkwiące w człowieku, czyli wrodzone, dane mu biologicznie, pierwotne skłonności, namiętności, uczucia, potrzeby, zdolności, a nie te które powstały pod naciskiem przyzwyczajeń i presji opini innych ludzi, spoleczeństwa, cywilizacji, kultury
2.) Postępowanie człowieka natury jest uwarunkowane przedewszystkim uczuciami, a nie rozumem, wiedzą- (sentymentalizm, antyintelektulizm)
3.) Człowiek z natury jest indywidualista
4.)Człowiek natury nie jest istota społeczną, istnieje wyłącznie dla siebie.
5.) Człowiek jest istotą wolną, w swych czynach , posiada wolność wewnętrzna oparta na głosie sumienia ( wchowywać czlowieka tak aby nie miał żadnych przyzwyczajeń)
6.) Człowiek natury posiada wolność zewnętrzna, czyli potrzeba niezalezności innych ludzi, od organizacji różnych form
7.) istotą człowieka natury jest abstrakcyjna- istota człowieka stanowi to co zachowuje się w nim mimo nieuchronnej zmienności jego losów, położenia materialnego, przynalezności do okreslonego stanu społecznego stnowisk. W istocie człowiek jest ten sam w każdym stanie
Filozofia Zycia społecznego- cechy życia społecznego
1.)wszystcy ludzie pierwotnie byli równi- egalitaryzm (uzasadnione biologicznie)
2.)żyjący w społeczeństwie ludzie maja obowiązek pracy (ceni prace bliską naturze, praca rolna np. Rolnik, rzemieślnicy)
Filozofia poznania- cechy naturalistycznego poznania
1.)filozofia poznania jako procesu i jako wyniku
2.)ciekawośc posówa nas do poznania, jest to uczucie ciekawości, który jest czynnikiem zmysłowym, czucie powoduje ciekawosć, narządem poznania sa zmysły
3.)prowadzi od rzeczy przez zmysły do rozsądku zmyslowego i umysłowego
4.)celem poznania jest to aby mieć dobre samopoczucie, żeby być szczęśliwym
5.)przedmiot poznania powinien odpowiadać zmysłowej ciekawości
6.)motywy poznania sa uczuciowe
-nie negował książek ale cenił literature, poezje antyczną gdyż nie jest jeszcze ona zepsuta
Filozofia moralności- naturalne czynniki moralne
1.)źródłem moralności jest głos sumienia wpisanego przez Boga w serce człowieka
2.)moralnośc jest wyznacznikiem naszego postepowania
3.)sumienie wypełniaja przyrodzone mechanizmy mające charakter uczuć które warunkuje nasze postępowania
4.)czlowiek nie jest bytem społecznym
PODSTAWOWE IDEE WYCHOWAWCZE SYSTEMU PEDAGOGIKI NATURALISTYCZNEJ
1.)Wychowanie naturalistyczne
-polega w pierwszym rzędzie na ochronie dziecka przed niekozystnymi wpływami otoczenia i równocześnie powinno się wystrzegać ingerencji swobodny rozwój przyrodzonego naturalnego dobra tkwiącego w dziecku, to wychowanie ma charakter negatywny.
2.)Cele wychowania naturalistycznego:
-cel samej natury ludzkiej- bycie czlowiekiem to jest jedyny obowiązek i cel wychowania
-rozwój naturalnej wolności, wystarczy w wychowaniu aby wychowanek rozwijał swoja wolność
-wolnośc jest wtedy kiedy jest brak przyzwyczajeń i nalogów
-znoszenie warunków zycia
3.)cel wychowania:
chcąc ukształtować człowieka natury wystarczy, jeżeli zamknięty w wierze życia społecznego nie da się porwać namiętnością ani mniemaniom ludzkim, jeżeli będzie widział własnymi oczyma i czuł własnym sercem, jeżeli nie będzie nim rządziła żadna władza oprócz własnego rozumu. Jedyną rzeczą do której przyzwyczaić należy dziecko, jest brak wszelkich przyzwyczajeń. Rzemiosłem które należy uczyć dziecko jest życie. Najistotniejszą naszą umiejętnością jest być człowiekiem.
4.)Natura ludzka:
jest to stan pierwotny - to co wyszło z rąk stwórcy i nie zostało jeszcze wypaczone.
-W odniesieniu do człowieka, natura ludzka jest dobrem tkwiącym w człowieku, stanowiącym wrodzone, dane biologicznie, pierwotne skłonności, uczucia, potrzeby, zdolności, a nie te co powstają pod naciskiem przyzwyczajeń czy pod presją opinii innych ludzi tzn. społeczeństwa, cywilizacji, kultury.
-Jest to antropologicznie przyjmowanie człowieka, tzn. takiego, jaki rzeczywiście jest. założenie etyczne - serce, nie rozum, zmysły są narzędziami gromadzenia wiadomości.
5.)Antyintelektualny naturalizm:
-potępienie cywilizacji i kultury, a uwielbienie dla natury; cywilizacja rozumiana jako źródło zła
6.)indywidualizm:
-człowiek i natura istnieje tylko dla siebie, człowiek jest niezależny od innych
7.)liberalizm:
-człowiek posiada wolność zewnętrzną i wewnętrzną. niezależność od innych ludzi, wolność wewnętrzna prowadzi do możliwości samodzielnego decydowania
-abstrakcyjność człowieka - istotę człowieka stanowi to, co zachowuje się w nim mimo nieuchronnej zmienności losu
-egalitaryzm - wszyscy ludzie pierwotni byli równi, jednak powrót do systemu pierwotnego (natury) jest niemożliwy. Wobec tego zależności międzyludzkie powinny być normowane przez naturę społeczną, gwarantując każdemu człowiekowi wolność, dobroć i szczęście.
ZASADY I ŚRODKI NATURALISTYCZNEGO WYCHOWANIA:
-Wychowanie zależy od różnych czynników:
-nie przyspieszanie tempa rozwoju różnych aspektów jednostki ( np. rozwoju umysłowego, moralnego, fizycznego) - wręcz opóźnianie dorosłości, akcentowanie naturalnego, stopniowego rozwoju.
-Zasada odraczania środków oddziaływania wychowawczego o charakterze intelektualnym na rzecz bezpośrednich doświadczeń wychowanka w otoczeniu przyrodniczym i ludzkim (rozbudzać aktywność wychowanka - samodzielna)
-Zasada aranżowania naturalnych sytuacji wychowawczych. (dyskretna pomoc wychowawcy)
-Kary i nagrody - powściągliwość wychowawcy w bezpośrednim oddziaływaniu. Kary i nagrody powinny być naturalne - powinny być naturalnym następstwem zachowań wychowanków (następstwa naturalne jako kary)
1.)Uczynki moralne:
-miłość własna, miłość samego siebie, litość wdzięczność sprawiedliwość,
-współczucie dobroć szlachetność przyjaźń męstwo, uczciwość. Wrażliwość prawdomówność
2.)Korzyści rozwojowe z zachowaniem czystości:
Tężyzna duchowa i fizyczna, męstwo, cnota, miłość, zdrowie - uczy panować nad sobą i trzymać na wodzy swoje pożądania (jest zasadą moralną) Skłonność do uczuć czułych, tkliwych, współczucie, wrażliwość a jakie są negatywne skutki nie zachowania jej? Wyczerpanie i mały wzrost, starzenie się a nie rozwój, pogarda dla powszechnie akceptowanych zasad, próżność, brak szacunku dla rodziców, snobizm, odrzucenie autorytetów, zaniedbywanie swoich obowiązków, wczesne oddanie się rozpuście, nieludzkość, okrutność, mściwość, niecierpliwość, nie znają litości, słabość, wyczerpanie
3.)NATURALIZM POZNAWCZY (filozofia poznawcza):
Podstawową czynnością wyzwalającą poznanie jest uczucie ciekawości wynikające z doznań zmysłowych, jest wrodzonym ludzkiemu sercu popędem do wiedzy, naturalną skłonnością poznawczą cel poznania: pozytywny stan emocjonalny, dobre samopoczucie, a także szczęście proces poznawczy- podstawowym źródłem wiedzy są rzeczy a nie rozum, podstawowym narządem są zmysły dostarczające wrażeń, przetwarzane przez rozum (sensualizm - wiedzę zdobywamy poprzez aktywność zmysłową )
Człowiek z natury jest istotą wolną, opaczność stworzyła czł. Wolnym, by czynił dobro z własnego wyboru, jeśli czyni zło to wolność jest nadużywana.
4.)Filozofia życia społecznego:
-równość:- indywidualność łączy się z subiektywizmem ( każdy człowiek ma prawo kreować siebie)- egalitaryzm - wszyscy ludzie są równi z natury, - tęsknota człowieka do równego traktowania pod każdym względem, - dążenie człowieka do znalezienia swojego miejsca w hierarchii, - ludzie powinni kształtować władzę by sprzyjała równości.
-obowiązek bycia użytecznym -obowiązek pracy 3)abstrakcyjność pozycji społecznej - nie jest stała, nie jest naturalnym atrybutem społeczeństwa.
5.)Sumienie
-jest boskim instynktem w człowieku, jego sercu a nie w rozumie, jest uczuciem co dobre a co złe, dlatego człowiek nie musi się uczyć prawa moralnego, sumienie wypełnia system moralny którego istotą jest indywidualizm, naturalne uczucie miłości do siebie i bliźnich.
Etyka naturalistyczna jest subiektywna, indywidualna i sentymentalna
6.)Założenia ontologiczne:
„o doskonałości pierwotnej natury stworzenia” o nad materialnym czynniku kreatywnym i regulującym funkcjonowanie świata(wola a nie rozum stworzyła świat) o bogu przeżywanym uczuciowo a nie wyrozumowanym o wyniesieniu człowieka wśród stworzeń o wynaturzeniu stworzenia w rękach człowieka
FAKTY Z ZYCIA J.F. HERBARTA JAKO KONTEKST PRYNCYPALIZMU I INTELEKTUALIZMU WYCHOWAWCZEGO
-Rozpoczął nauke w szkole kiedy skończył 10 lat. Wychowywała go matka, bardzo surowo i chartująco.
-Urodzil sie w rodzinie inteligenckiej, ojciec byl prawnikiem, a dziadek dyrektorem gimnazjum, pradziadek był tkaczem, przebili sie do warstwy inteligenckiej. Edukacje elementarna pobierał w domu od prywatnych nauczycieli
-10 lat rozpoczał nauke w gimnazjum dającym wykształcenie filozoficzne, był uczniem wszechstronnie zdolnym, miał zainteresowania filozoficzne.
-Mając 16 lat był zainteresowany twórczościa Imanuela Kanta. Interesował się filozofia moralnosci przeciwstawnienie w pojmowaniu moralności, przyjemności i powinności. Herbert jako uczeń 2 krotnie wygłaszał mowy po łacinie i te jego mowy dotyczyły zagadnień etycznych. Zainteresowany byl przedmiotami ścislymi i artystycznymi
2.)Studia- przez rok studiował prawo potem przeniósł sie na filozofię. Zainteresowanie pedagogiką wiązało się z jego praktyką zawodową. Uczył dzieci niemieckiego urzędnika w Szwajcarii, musiał pisac sprawozdania co spowodowało jego zainteresowanie pedagigiką, potem przez rok pracował w gimnazjum po czym rozpoczeła się jego praca naukowa na uniwersyteach m.in w Krolewcó,po smierci Kanta objął jego stanowiska na Katedrze. W 1809 powstał uniwersytet w Berlinie
3.)Dzieła pedagogiczne: ''pedagogika ogólna wywiedziona z celów wychowanki ''1806 r
''zarys wykładów pedagogicznych''' 1841
4.)wrócil do Getyngi. W 1841 r umiera.
ZAŁŻENIA PEDAGOGIKI HERBARTA
1.)Filozoficzne:
-Podstawą filozofii jest etyka, która wskazuje że postepowanie człowieka nie powinno byc ukierunkowane na przyjemnośc ani praktyczny pozytek, a powinno byc realizacja okreśłonych powinności moralnych, których żródłem jest ludzki rozum
-etyka która mowi że człowiek powinien moralnie postępować nazywa etyką dentologiczną (powinnościowa). Jest ona przeciwstawna etyce ukierunkowanej na przyjemności.
-etyka Herbarta określa co w postępowaniu, zachowaniu człowieka podoba się.
-Podstawowym kryterium wartości moralnej są pojęcia estetyczne
-W swojej etyce wskazał 5 podstawowych idei moralnych, które pozwalają oceniać postepowanie człowieka. Idea prawa, słuszności, sprawiedliwości,doskonalości, wewnetrznej moralności
-Nazywany jest systemem pryncypalno- indywidualnym
2.)Psychologiczne:
-odpowiadaja na pytania ''co to jest psychika?'' Herbart odpowiada: psychika to przede wszystkim wiedza (umysł; wyobraźenie, pojecia, slowa które sie z nimi łączą)
-Wiąże się z pojmowaniem wiedzy, wyobrażeń jasnych, spójnych (całe życie psychicznie moralne)
3.) Pedagogiczne:
-Pedagogika opiera się na etyce i psychologii.
-Zadanie wychowania polega na ukształtowaniu woli i charakteru oraz na obudzeniu w człowieku szerokich zainteresowań.
Pedagogikę ogólną dzielił na trzy części :
1.kierowanie- jest pierwszą podwalina wychowania i polega głównie na zatrudnieniu wychowanków , organizowaniu im zajęć, pielęgnowaniu ich rozwoju fizycznego , bez rozpieszczania , a zarazem niebezpiecznego hartowania.
2.Karność zawsze towarzyszy wychowaniu i wśród sposobów utrzymania karności wymienia nie tylko rozkaz i nakaz , ale i karcer , a nawet karę cielesną, chociaż w wymierzaniu kary cielesnej sugeruje ostrożność.
3.Nauczanie - należycie wychowany człowiek powinien kierować się w rozsądnie swoimi czynami .
5 IDEI MORALNYCH HERBARTA
-idea wewnętrznej wolności - polega na zgodności woli z oceną autentyczną - odrzucenie tego, co złe. Zawiera się w tym nakaz moralny mówiący o tym, że jeśli chcemy osiągnąć wolność wewnętrzną, musimy postępować wg własnych przekonań
-idea doskonałości - zachęca wolę do rozwijania swej siły, dążenie do tego, co dobre; zwalczanie przeszkód pojawiających się na naszej drodze do doskonałości; pozytywna jest silna wola, a negatywna - zła słaba wola
-idea życzliwości - wymaga podporządkowania własnej woli, woli innych ludzi, wskazuje cechy jakościowe idei doskonałości. Jest to idea o charakterze społ., ma się ujawniać w stosunku do innych ludzi
-idea prawa - nakazuje unikać sporów; wymaga szacunku do prawa; niezgodność woli pomiędzy ludźmi ma być łagodzone na zasadzie uznania
-idea słuszności - wymaga zadośćuczynienia krzywdy wyrządzonej drugim; naprawianie szkody; równouprawnienie jednostki w stosunku z innymi; jest to idea społecz. Systemu wynagrodzeń
CELE WYCHOWANIA WG.HERBARTA
1.)-Celem wychowania pryncypialno- intelektualistycznego jest silny charakter moralny (dyscyplina wewnętrzna i posłuszeństwo)
-głównym elementem charakteru moralnego jest wola o określonych celach
-drugim elementem jest posłuszeństwo zasadom moralnym
-skąd sie bierze wola? Wola bierze się z wiedzy, poznania
2.)-Wielostrone zainteresowania
-zainteresowania empiryczne (przyroda, biologiczne)
-aspekulatywne (wiedza o przyrodzie)
-estetyczne (wiążą się z poznawaniem sztuki)
-współczujące (życzliwość dla innych)
-społeczne (życie społeczne)
-religijne
3.)-Wiedza
-wiedza wielostronna, jasna nalezycie upożądkowana, która powoduje że człowiek staje sie lepszy pod względem...(nauczanie wychowujące)
-Za pomocą jakich srodków mozna ją realizowac??
4.)-Środki wychowania
-rządenie dziećmi (zajmowanie sie dziecmi, rożne formy zajęc, kontrolowanie dzieci, nadzorowanie)
-dyscyplina- dyscyplinowanie.
-Ugruntowanie moralności; 3 dyscypliny
- dyscyplina podtrzymująca (dzieci cos sobie postanawiaja),
-dyscyplina ustalająca(kształtowanie charakterem),
-dyscyplina regulująca( maksymy naszego zachowania np. Bez pracy nie ma kołaczy)
-nauczanie- uczacy się poznaje gotową wiedze, przyswajanie gotowej wiedzy, czynności: koncepcja stopni formalnego naucza podającego; cel, wyjaśnic treści i potem zrozumieć
1 stopień-jasność
2 stopień-kojarzenia
3 stopień system (uwzględnienie waznych uogólnień)
4 stopień- metoda (ćwiczenie się w posługiwaniu się zdobyta wiedza)
1 tok- udostepnienie zdobytej wiedzy, czyli tok podający
2 tok- tok poszukujący
DEWEY- PRAGMATYZM
-Wydajnośc, praktycznosc, wymiennosc- cechy
-pragmatysci cenili praktyczna pracę, dobra pracę
ZAŁOŻENIA FILOZOFICZNE DEWEYA
-Filozofia zastanawia sie nad rzeczywistością, zycie społeczne widział (zróżnicowane)
Cecha: praktyczne działanie (szczególnie wartościowe), zmienność postepowania(swoboda, wolność)
- życie psychiczne wiąże się z nauczaniem i wychowaniem procesy te wpływają na psychikę.
-Człowiek aktywnie ustosunkowuje się do świata.
-Wszystkie funkcje psychiczne (myślowe) są wewnętrznym działaniem.
-Instrumentami rozwiązywania problemów praktycznych w codziennym życiu i do osiągania zamierzonych celów są wszystkie funkcje psychiczne (myślowe).
-Człowiek napotykając na trudności i widząc ich możliwości ich przezwyciężenia jest pobudzany do podejmowania procesu myślowego.
-Człowiek nie jest biernym odbiorcą bodźców, lecz czynną istotą, która aktywnie przekształca otaczające je środowisko fizyczne i tworzy nowe stosunki społeczne.
-Życie psychiczne, wiedza i myślenie powstają z działania.
-poznanie, wiedza, nauka, prawda nie jest jakimś absolutnym odwzorowaniem rzeczywistości, czy zgodnością z nią, lecz ujęcie sutków działania, praktycznym potwierdzeniem przewidywań, ich weryfikacji, sprawdzianem w praktyce.
CELE WYCHOWANIA DEWEYA
-Kształtowanie czlowieka aktywnego praktycznie
-środki wychowania:
Budowanie, przetważanie (to co jest potrzebne do zycia)
-koncepcja nauczania poszukującego przez wewnętrznie praktycznych działań
-1 ogniowo- formułowanie problemu
-2 ogniwo- pomysły na rozwiazanie problemu, hipoteza
-3-sprawdzanie wartosci- weryfikacja intelektualna a poźniej praktyczna
-4- włączenie nowej umiejetności do zbioru pozostałych
-forma nauczania jest nauczanie zespołowe, grupowe (odpowiednia swoboda, konkretowanie się, współpraca)
TEKSTY ŹRÓDŁOWE:
1.DYSCYLINA
mi podtrzymywa,ustalac, regulowac,ma dbac o to aby w całości sfera emocjonalna była spokojna i jasna, ma ona wptrawic ja w ruch za pomoca pochwał i nagan;
STOSUNEK RZEDU DO NAUCZANIA-
-Podstawa jej jest nadzieja okazywana w cierpliwości. pod jej wpływem łagodnieje rząd nad dziećmi.
-Dyscyplina. Jest osobistym zachowaniem się i uprzejmym traktowaniem.
-Występuje czynnie gdy trzeba pomoc wobec słabostek i ułomności wychowanka.
-Dysc. Wymaga przyzwoitego zachowania się ale tez sprzyja naturalnej wesołości.
-Wychowanek powinien zaangażować się w przedmiot którym się zajmuje.
-DOBRY WYCHOWAWCA będzie starał się być miłym wobec wychowanka, jednak gdy zawini postawa ulega zmianie.
- Łagodne uwagi sprawiają, ze nie trzeba uciekać się do ostrych Śródków dyscyplinarnych.
-Postepy ucznia sa obojętne dla wychow.
-Gdy zainteresowanie przeradza się w niechęć to tego nie zmieni żadna dyscyplina.
- Nie można tez liczysz gory na dobra wole wychowanka np. zainteresowanie przy uczeniu się.
-Niekiedy dyscyplina miesza się z rządem i trudno ja odróżnic. Dlatego wazne jest aby nie zaniedbać tego co się da jeszcze zrobic.
CEL DYSCYPLINY
Wynika to z zasady -doskonal się. Wiąze się ono z cnotą.
-Cnota jest ideałem, a urzeczywistnienie jej to moralność
-niedobrze kiedy moralnośc jest chwiejna i zle jest gdy utrwala się cos niemoralnego.
-Dlatego pojeciem dyscypliny -jest siła charakteru moralnego.
-W charakterze istotna role pelni-wola. Polega ona nie tylko na chceniu ale i na niechceniu czegos.
-Zadaniem dyscy. Jest to aby obejmowala zarówno chcenie jak i odrzucenie.
ROZRÓŻNIENIA W CHARAKTERZE
-rodzi się ona w roznych masach wyobrażeniowych.
-Wkraczaja one do swiadomości nie tylko zmieniając ale i sprzeciwiając się ku sobie.
-Apercepcja rzadko jest tylko samym spostrzeganiem.jest tak ze jedna masa wyobrazeniowa naciera na inna i narzuca jej swoje cechy.
-Żadna masa nie może zawierac w sobie chcenie.
-Człowiek odnajduje siebie w swoim chceniu i rozkazuje samemu sobie i usiluje opanowac samego siebie. To czesc jego chcenia na która natrafia przy tej samoobserwacji jest to- obiektywna częścią charakteru.
-orientacje ulatwia podział reakcyj woli dokonany ze względu tego co wychowanek znosi albo nie znosi.z tych rodzajow jeden albo drugi bierze góre.
-Natomiast nowe chcenie które powstaje w samoobserwacji i wraz z nia nazywa się -subiektywna częścia charakteru. Nastepuje ona w wieku dojrzałym. W tej czesci wytwarzaja się pojęcia ogólne o jednorodnym chceniu i o wymaganiach, które naleza do dziedziny roztropności.
-Wychowaca ma podwojne zadanie. Ma obserwowac i kierowac obiektywna(temperament; skłonności, nawyki, pożądania) i subiektywna czescia charakteru.
PAMIEC WOLI
-jest wtedy gdywychowanek pozostaje wierny sobie w swoim chceniu i nie ulega kaprysom i niedorzecznym zachciankom.
ROZRÓŻNIENIA W MORALNOŚCI:
-wychowankowie ze stanowiska idei doskonałości i życzliwości nie sprawiaja zadnego kłopotu.
-sa ustępliwi a potem naieraja rozwagi,opanowująca zachowanie nad soba. I tak wychow. Zbliżają się do wewnętrznej wolności.
-Obok wskazanych, godnych uznania rysów często ujawniają się wprost przeciwne.
-Dla usuniecia zla do pochwaly godnych rysów obiektywnej cz. Charakteru musza przyłączyć się jeszcze dobre postanowienia należące do czesci subiektywnej.
-Do umocnienia moralnych postanowien przyczynia się jeszcze logiczne opracowanie maksym oraz zastosowanie ich w zyciu.
POMOCNICZE ŚRODKI DYSCYPLINY
-powszechne jest wrażliwość na swobode lub jej ograniczenie.
-Jeśli mamy oczekiwac osiągającego celu dzialania musimy dac nieodzowna do tego swobode.w przeciwieństwie powstaje niebezpieczeństwo, ze wczesnie pojawi się zywe poczucie samodzielności.
-Jeśli będziemy ograniczac swobode to wrażliwość w znacznej mierze się stępi na słowa.
-Można zmieniac forme słow jednak wydawanie pozwolen i zakazów powinno się odbywać o ile to możliwe.
-nieuzasadniona nierówności czyni wrażenie dowolności lub kaprysu.
-Wychowankowie latwiej znosza ustalony porządek.
-Szkodliwe jest rozpieszczanie wychowanków przez dostarczenie im częstych i niepotrzebnych przyjemności przez zbędne zabawy.
ZWIAZKI WSPOL.CZYNNIKÓW-
1.związek miedzy zatrudnieniem a wypoczynkiem- sily powiny się wyładowywać w dzianiu ale maja się przy tym rozwijac.
2.stosunek pomiedzy tym co przygniata a tym co podnosi- w miare możliwości powinna panowac rownowaga.gdy w dyscyplinie wiecej jest nagany niż zacheny to przestaje ona działac.
3.stosunek miedzy krepowaniem a swobodą-należy usuwac to co moglao by zwodzic na pokuszenie.
SRODKI DYSC-
kary i nagrody- tegorodzaju czynności nie prowadza do moralnej poprawy ale ostrzegaja i ucza rozsadku;
DZIAŁANIE DYSCYPLINARNE. W ZARYSIE-
1! Podtrzymujaca dyscyplina wynika z pamieci woli, przeciwieństwem której jest lekkomyslonosc,
-człowiek lekkomyślny nie pamieta o tym czego chciał; trzeba go zatem podtrzymac przez dyscyplinę.
-Sklada się na to: odwodzenie, utrzymywanie przy postanowieniu. Warunkiem jest rzad i posłuszeństwo. Gdy rzad nie dziala wychow. Należy dac odczuc ze mu nie wolno przekroczyc pewnych szrankow.
-Wychowaca ma podtrzymywac, wzmacniać, podnosić na wyżynę cnoty i bronić przed wzelkim niebezpieczeństwem.wlasciwa lekkomyslonosc ujawnia się w zapominaniu,niestałości,dysc.podtrzym-pozwala unikac skutków tej wady lub je zmniejszać.
-Sa to wady których trzeba się wyzbyć a przyzwyczajenie jest pewnym srodkiem wychowawczym. Zalecane jest żądanie natychmiastowej zmiany tego co należy zmienic.
-We wszystkich przypadkach obowiązuje zasada zadania nie powinny przekraczac sił i nie maja trwac za długo.
2! Dysc. Powinna oddzialaywac w kierunku ustalania.
-Musi doprowadzic wychowanka do wyboru.
-Chodzi tu o to aby się ustalil wlasny charakter wychowanka. Co dobre a co zle z wlasnego doświadczenia.
-Musi nauczyc się Wierzyc innym jego ostrzeżeniom nie czekając na ich potwierdzenie.
-Wychowanej powinien zrozumiec jakie jest jego stanowisko wśród innych ludzi.zycie towarzystki nie powinn stac się waznijsze od wychowania; wśród rowiesnikowpoznaje on rozne wymagania szacunku; powinen doceniac to co ma i znac tego wartośc; musi odróżniać ważniejsze i korzystniejsze czynności od tych mniej waznych..
3! Regulująca dyscyplina- rozpoczyna się gdy zaczyna się ujawniac subiektywna część charakteru.
-Mysli wychowanka już nie znikaja jako przelotne lecz nabieraja trwałości..
-wychowaca powinien sam zacząć rezonowac i tak podziałac na rozonowanie wychowanka aby nie dopuścić do rozwinięcia się go w zlym kierunku.pierwszym wymaganiem jest aby przez zle przyjecie nie zniechęcić młodzieży do szerszych wypowiedzi lecz raczej znosisz niedogodne desputy o ile SA lojalne i nie pozbawiaja wychowanka skromności.
- Należy przemawiac zywo do wyobrazni wychowanka przypominac mu o przeszłości i przepowiadac jego przyszłość gdby się upieral przy błedach.
-Doprowadzic do tego aby doszukiwal się u zrodła zgodności swoich działań.
4!- usposobienie należy w całości utrzymywac w stanie spokojnym, umysl zas w gotowości do jasnego podejmowania.wskazjue to na ugruntowanie moralności.
-Przede wszystkim należy uśmierzać powstajacą z niezaspokojonych potrzeb naturalnych.nie wolno dopuścić do tego aby glod skłaniał do kradzieży.
-Gdy pożądanie straciło swoje żądło to dalszym atakom należy się stanowczo przeciwstawiać; należy zwalczac plany majace za podstawe namiętne dążenia.
5! Właściwe kształcenie moralne-im dokładniej wychowawca zna swoich wychowankow tym lepiej.
-Wtedy najskuteczniej skłaniamy wychowanka do obserwowania samego siebie.
-Podstawa jest moralizowanie które daje:
a) przegląd zachowania się wychowan. W dłuższym okresie
b) przypomnienie sobie jakim on podlegal wpływom
c) rozróżnienie jego lepszych i gorszych stroncelem jest przenikniecie moralnego ciepla przez caly krąg mysli wychowanka oraz iż wyobrażenie moralnego porządku swiata polączy się z jednej strony z jego pojeciami religijnymi a z drugiej z obserwowaniem samego siebie.
6! Dyscyplina powinna w odpowiedniej chwili tylko przypominac błędy i je naprawiac.mlody człowiek dojrzal już do postanowień.
-Potrzebuje czasem aby mu przypominac o zasadach postep. Moralnego.
-Jeśli wychowan. Nabierze zaufania do sposobu myslenia jak do swych zasad to dyscypline powinno się wycofać.
NIEMARKSISTOWSKIE KONCEPCJE CELOW WYCH. I KRYTYKA
Do najbardziej znanych koncepcji niemarksistowskich naleza te które przyjmuja
a) za punkt wyjścia dla przyjecia pewnych założeń wartościujących badż naturę człowieka,bądź tez naturalnie zachodzące procesy społeczne, założenia dotyczące istanienia kultury a wreszcie takie które wychodzą od analizy zycia społecznego i jego perspektyw rozwojowych.
-Naturalistyczna koncepcja stanowienia celów wychowania:
-głowny przedstawiciel to J.J.Rousseau oraz H. Spencer.
-Przyjeli oni ze normalna jednostka ludzka wyposazona jest od urodzenia w zadatki do przyszłych dyspozycji, które w pełni zapewniają jej prawidłowy rozwój.
-Rola wychowania polega na wydobywaniu tego co już tkwi w naturze ludzkiej. Wiec wysuwanie celów wychowania jest nie tylko zbędne ale i szkodliwe.
Wady: 2 założenia: 1) glosi ze rozwój osobowości wyznaczony jest przez predyspozycje wrodzone 2) przyjmuje ze własnie te predyspozycje wyznaczja to co sluszne i dobre. Teza o natywistycznym uwarunkowaniu osobowości człowieka jest falszywa. W drugiem przypadku jest nieuprawnione przejscie od opisu do oceny.
-Naturalistyczno-socjologiczne koncepcje cel. Wych.-
-powołujące się na prawidłowości życia społecznego.
-Przedstawicielam jest F.Znaniecki oraz E.Durkheim. wedlg nich poszukiwanie celow wych.
-Jest czynnościa pozbawioną sensu bo w każdej grupie funkcjonują spontaniczne i naturalnie określone wzory osobowe wedlug których tocza się procesy osobotwórcze.
-Wysuwanie celow i wzorcow innych niż te które funkcjonuja w grupie byloby niesłuszne.
-Wady:niedopuszczalne jest zakladanie wyłączności spontanicznego osobotwórczego czynnika, bo na kształtowanie osobowości wywiera wpływ czynnik swiadomy i zamierzony wychowania; po drugie przyjmuje się ze owe zachodzące procesy osobotwórcze SA dobre a wiec zasługują na akceptację. A wiadomo ze nie zachodzi żaden logiczny związek pomiedzy stwierdzeniem jakiegos stanu a jego uznaniem.
-Z tego,Ogol wykazuje lekceważenie jakiejs normy nie wynika, ze norme te należy odrzucić a wiec koncepcja nie może zostac uznana za udana probe racjonalnego stanowienia celow wych.
-Koncepcja kulturalistyczna-
-mowi ze oparciem dla teologii wychowania SA jakies stałe, ponadhistoryczne i niezależne od warunków zycia społecznego wartości kultury.
-Podstawowym zadaniem wychowania jest zbliżac młode jednostki do owego swiata kultury i przygotowywać do pełnego uczestnictwa w nim.
-Dokonuje się to poprzez uwewnętrznienie wartości kulturowych w osobowościach wychowanków.
-Kon. Na podlozu fideizmu(wg niej obiektywny i ponadczasowy charakter wartości kultury opiera się na pojeciu istoty boskiej)
-Wady: koncepcja pomija fakt wystepowania rozbizności w obrebie kultury; glosi nie tylko istnienie obiektywnego i niezmiennego swiata kultury ale i niepodwazalna wartośc- a to dwie niezależne od siebie tezy;
-Koncepcja socjologiczna stanowienia celów:
-wg nich przeslankami pożądany model osobowości człowieka SA opisy składające się na analizę stanu zycia społecznego.
-Wychowanie powinno przygotowywac jednostke do warunków jakich będzie zyłai brac pod uwage rzeczywiste potrzeby społeczne.
-Przedstawiciele koncepcji to: P. bergemann, mowia oni ze kazde nowe pokolenie nie tylko odtwarza i podtrzymuje stan dotychczasowy lecz także daje wlasny wkład,dzieki któremu społeczeństwo się rozwija.
-Wady: przyjmuja zalozenia ze istniejejacy stan społeczeństwa jest wartością dodatnia bowiem wych. Ma polegac na adaptacji do niego.z tego względu koncepcja zasluguje na miano konserwatywnych; to co powinno być przedmiotem wychowawczego wartościowania- postep pozostawiaja dzialaniu procesow społecznych; konc. Nie dostarczaja zadnych rozwiązań dotyczących zagadnienia.
-k. intrumentalistyczna-
-wg j. Dewey- kwestionuje w ogole zasadność rozróżnienia tego co jest od tego co być powinno.
-Jego zdaniem proces naukowego poznania dostarcza badaczowi i informacji o faktach i o wartości.
-Wady: niedopuszczalne jest izolowanie od siebie środków i celów wychowania.
-Gdyz pierwsze istanieja bez drugich a drugie wyłaniają się wówczas gdy badamy pierwsze; fałszywe zaopatrywanie się na związek srodków i celow w badaniu,gdyz sadzi ze weryfikacja srodkow ukazuje cele.
-Mylnie uznaje nam celegdy cele oderwane od srodkow staja się puste i werbalne,pozbawione tresci.
-Koncepcja futurologiczna-
-odrzucenie i rozróżnienie miedzy opisem, wartościom, a przy pewnym rodzaju opisywania rzeczywistości rozróżnienie traci sens.
-Wady: zawiera braki metodologiczne. Uwage należy zwrocic na bezzasadność utożsamiania, prognozowania wartościowaniem.
-Nie wszytsko co jest zasluguje na akceptacje; brak kryterium postepowania, brak systemu wartości,.
-Pedagogika pozytywistyczna-
-jest pojęciem wieloznacznym, oznacza dążenie do stworzenia programu naukowej filozofii i naukowego światopoglądu, jest związana z powstaniem nowej formy myślenia o edukacji obok wcześniej istniejącego myślenia potocznego i filozoficznego.
-Istotą pedagog. Pozytywistycz.jest do wytwarzania wiedzy pewnej o rzeczywistości edukacyjnej i oświatowej, przydatnej do przewidywania tego, co na pewno się zdarzy
( może się zdarzyć,)czyli stwarzanie takiej wiedzy, która umożliwia racjonalne przewidywanie i projektowanie działań zmierzających do określonych celów.
-Cechy pedagog. Pozytywistycznej:-
-najwartościowszym rodzajem poznawczego oswajania świata jest poznanie naukowe
- stosowanie tzw. Twardej metodologii badań empirycznych- najlepsze wzory badań zostały wytworzone w naukach przyrodniczych- pozwala na dość precyzyjne przewidywanie mających nastąpić stanów zdarzeń i procesów
- korzystanie z punktu widzenia jednostek i społecz.- gwarantuje racjonalne rozwiązywanie problemów społecz.
- hierarchizowanie różnych typów wiedzy o edukacji - uznawanie, że najwartościowszym typem wiedzy o edukacji są fakty
- szczególne przywiązanie do badań ilościowych - istnieje bezpośredni związek twierdzeń i teorii pedagog. Z praktyką edukacyjna i oświatową- przyjęcie systemów pedagog. Które mogłyby zostać wdrążone w praktyce - praktyka pedagog. Pomaga w coraz lepszym kontrolowaniu procesów edukacyjnych - propagowanie,że pedagodzy w projektowaniu pedagog. Powinni wykorzystywać wyniki badań empirycznych- głoszenie praktyczności pedagog.
Obok Comtea duża role w upowszechnianiu tej pedagog. Odegrał John Stewart Mill głosił, że jedynym źródłem wiedzy jest doświadczenie,które składa się z wrażeń zmysłowych i to jest jedyna rzeczywistość nam dana.-Neopozytywizm-
-tzw. Trzeci pozytywizm głosił kult nauki opisu i doświadczenia zwalczał wszelką metafizykę.
-Wyróżnia szereg właściwości
1 ujęcie nauk logiczno matematycznych jako nie empirycznych i analitycznych
2. sprowadzenie wszelkich nauk empirycznych do jedności na podłożu języka fizykalnego.
3. sprowadzenie nauk humanistycznych do psychologii i socjologii
4. likwidacja metafizyki
5. likwidacja innych nauk filozoficznych.
-KRYTYKA POZYTYWIZMU
- fakty i prawa naukowe sa nie zawodne jedne i drugie sa w gruncie rzeczy konwencjami
- wiedza humanistyczna nie jest, nie może być i nie powinna byćtaka jak wiedza przyrodnicza
-wiedza nasza wspiera się na faktach, bo prawdy ogólne ujmujemy bezpośrednio z cala oczywistością
- przyroda nie jest jedyna ani nawet nie jest pierwotna postacią bytu
-kultura nowożytna jest nie tylko doskonała, ale wręcz zła powinna być obalona lub zmieniona
MARKSISTOWSKA KONCEPCJA STANOWIENIA CELOW WYCHOWANIA:
-Prace twórców dostarczaj wskazowek w jaki sposób można i należy uprawiac teologię pedagogiczna.. zarzuca się ze biora za punkt yjscia ,,idealy,, zamiast odwoływac się do fatów.
POPGLAD LENINA NA STOTE:
1) idealy maja char. Postulatywny i nie mogą być utozsamine z sadami
2) zrodłem ideałow jest dążenie do określonych grup społecznych
3) idealy odnosza się do określonych stanow rzeczywistości
4) przyjecie danych idealów jest konsekwencja opowiedzenia się po stronie takich czy innych sił społ. Jedyna droga ustanowienia celów wychow.
-Jest odwołanie się do dążeń określonych sił społ.
-Kazda klasa posiadajaca określone interesy zmierza do utrzymania, zmiany lub ukształtowania określonych ustrojowo-politycznychform zycia.
-Całokształt tych poglądów i wyobrażeń składający się na model nazywamy ideologią społeczna.
-Marksistowska koncepcja celow wych nie tylko nie ukrywa i nie lekceważy faktu zależności celow od ideologii społ lecz świadomie przyjmuje te zależność jako podstawową zasadę metodologiczna..
-za punkt wyjscia przyjmuje się okreslona ideologie spoleczna.
-Teoria ta ujawnia rzeczywiste uwarunkowanie celów wychowawczych i przyjmuje je za wytyczna metodologiczna i stosuje w praktyce.
-Ma charakter zarówno klasowy i uniwersalny. Staje po stronie klas pracujących.
-Uznaje tez istnienie klas niepracujących za zbędne i rozwija program realizacji takij formy zycia gdzie przystalyby one istnieć.
STOPNIE, RODZAJE I STADIA WYKSZTAŁCENIA
-Stopnie wykształcenia.
Ideał wykształcenia jest jeden, ale jego urzeczywistnienia - bardzo rozmaite. Ktoś kto skończył szkołę wyższą, ale pozostał barbarzyńcą, który ma tylko wiedzę potrzebną do osiągnięć egoistycznych i poziomych celów, nie uznamy za osobę wykształconą. O wykształceniu stanowi sposób przyswojenia, a nie ilość przyswojonych dóbr.
-Rozległość wykształcenia.
-Zakres przyswojonej kultury nie zawsze rozstrzyga o stopniu wykształcenia.
-Wyższy lub niższy jest ze względu na to w jaki sposób pokarm duchowy został przetrawiony.
-Rozległość wykształcenia będzie zależała od zakresu przyswojonej kultury.
-Im szerszy będzie krąg kultury którym się karmi jednostka tym większa będzie rozległość zdobytego przez nią wykształcenia. Rozległość wykształcenia jest pożądana i cenna.
-Niestety uganianie się za rozległością wykształcenia w tamtejszych czasach odbywało się kosztem pogłębiania wykształcenia co było słabością tamtejszego wykształcenia współczesnego.
-Podstawowe zadanie współczesnego wykształcenia polega na dostarczaniu rozległego materiału wykształcenia, należy zadbać o to by został on całkowicie przerobiony na rozwijającym się wychowanku jego strukturę duchową.
-Rozległość wykształcenia.
Wykształcenie różni się kierunkiem albo rodzajem. Zbyt daleko posunięta jednostronność kłóci się z pojęciem wykształcenia. Za pewien kierunek lub rodzaj wykształcenia uważamy takie wykształcenie, które jest nastawione przede wszystkim na pewną kategorię wartości, czyli pewną dziedzinę dóbr kulturalnych, ale któremu nic nie jest obce. Natomiast zbyt ciasna specjalizacja jest zaprzeczeniem prawdziwego wykształcenia.
-Wykształcenie zawodowe czy ogólne.
-Według Rousseau nie należy wychowywać dzieci dla stanu w którym się rodziły. Lecz dla społeczeństwa i państwa. Wykształcenie takiego człowieka ma być lepsze od wykształcenia stanowego a nawet społecznego. W końcu XVIII i początku XIX stulecia poniżano wykształcenie zawodowe, a w XIX i na początku XX wieku krytykowano wykształcenie ogólne przez rodziców i pedagogów jako wykształcenie zbyt oddalone od potrzeb życia współczesnego, płytkie, szablonowe i zagrzęźnięte w jednostronnym intelektualizmie. Wiedza do której nie popycha najprymitywniejsza potrzeba wnętrza, nierączy się z ich duszami. „Droga do idealnego człowieka prowadzi jedynie przez człowieka zdatnego”. G. Kerschensteiner bronił wykształcenia zawodowego.
-Pojęcie wykształcenia ogólnego.
-Za człowieka ogólnie wykształconego w owych czasach uważano tego co przyswoił sobie całą wiedzę współczesna, miał być on czymś w rodzaju chodzącej encyklopedii, która posiada najważniejsze informacje z każdej dziedziny wiedzy.
-Ogólne wykształcenie to pansofia.
- Do takiego ideału zmierzał Komeński a urzeczywistnił go G.W. Leibniz.
-Dla J.J. Rousseau wykształcenie „człowieka w ogóle” zasadza się dla niego na swobodnym i pełnym rozwoju naturalnych sił wychowanka, jest to więc kształcenie formalne, nie zabarwione jeszcze intelektualizmem.
-Współcześnie pedagogowie mają świadomość, że na tzw. wykształcenie ogólne muszą się złożyć wiadomości ucznia, przyzwyczajenia, umiejętności i zamiłowania.
-Wykształcenie ogólne jest podobne do wykształcenia zawodowego, jest jednym z rodzajów wykształcenia, różni się tylko tym co funduje na zespole dóbr kulturalnych, będących lub mających być wspólną własnością wszystkich członków takiego tworu społecznego, który obejmuje różne grupy zawodowe.
-Wykształcenie ogólne jest wspólną podstawą, na której dopiero buduje się wykształcenie zawodowe różnych kierunków. Przeznaczone jest dla wszystkich, lecz dla niektórych, to jednak nie dąży ono świadomie do zespalania inteligencji w zwartą grupę społeczną, lecz chce wprowadzić młodzież w życie znacznie szerszych grup społecznych, przede wszystkim w życiu narodu i państwa.
-Człowiek który zdobył wykształcenie ogólne elementarne i średnie, powinny być widoczne
3 warstwy kulturowe: 1) regionalną, 2) narodowo- państwową,3) międzynarodową, tzw. ogólnoludzką.
-Wykształcenie ogólne ma 2 funkcje społeczne:
1) przygotowuje wszystkich członków takich gr. społecznych, jak: państwo, naród, inteligencja, do wspólnego zadania życiowego, czyli do pracy zawodowej, poprzedzona okresem studiów zawodowych. 2) zacieśnia więzy społeczne miedzy członkami jednego narodu, obywatelami jednego państwa, buduje podstawy do rozumienia się między uczestnikami kultury wspólnej wielu narodom i państwom.
-Wspólne pierwiastki wykształcenia ogólnego stanowią niezbędną w każdym społeczeństwie podstawę do wzajemnego rozumienia się jego członków, do świadomości i samowiedzynarodowej, do czynów zbiorowych. Żadne społeczeństwo nie może tylko rozwijać się, ale nawet istnieć bez tych wspólnych pierwiastków, bo kiedy ich zabraknie nastąpi „poplątanie języków”. - jest to źródło wykształcenia ogólnego.
-Wykształceniem ogólnym nazwiemy każde wykształcenie, które we wszystkich członkach danego społeczeństwa urzeczywistnia ten zasób kultury, który stanowi o jego spoistości wewnętrznej i charakterze. Treść wykształcenia o. może być najrozmaitsza.
-Stadia wykształcenia.
Dochodzimy do wniosku, że spór jest beznadziejny, bo pytania są fałszywie sformułowane, a te dwa rodzaje kształcenia nie wykluczają siebie, lecz uzupełniają wynika to z :
1) w społeczeństwie gdzie powstała potrzeba wykształcenia zawodowego, istnieje również potrzeba wykształcenia ogólnego
2) tego wymaga nakreślony ideał wykształcenia, gdyż wykształcenie ogólne obejmuje zbyt wiele dziedzin kultury i pogłębia zbyt płytko i krótko. W. zawodowe może spowodować, że specjalista może stać się ślepym na inne wartości. Dopiero specjalizacja połączona z obejmowaniem szerokich horyzontów daje prawdziwie wykształconego człowieka, lecz musi tu nastąpić współdziałanie tych rodzajów wykształcenia.
-E. Springer wyróżnia wśród w. zawodowego i w. ogólnego różne stadia procesu kształcenia:
1) stadium kształcenia podstawowego
2) zawodowego
3) rozszerzającego.
-Droga do wykształcenia rozszerzającego prowadzi przez zawód, i tylko przez zawód.
-Dopiero przez pracę zawodową i to wykształcenie, które ono daje, jednostka wrasta na dobre w grupę zawodową , a przez nią w swój naród i jego kulturę, dzięki temu staje się (wg. Rousseau) osobowością bogato wyposażoną w indywidualność nie tylko własną, lecz również swego środowiska, swego narodu i tej kultury, do której należy.
-Wykształcenie i praca zawodowa mogą dać takie wyniki tylko wtedy, gdy wspierają się na fundamencie wykształcenia podstawowego( elementarna i średnia).
NAWROCZYŃSKI
Struktury w myśleniu pedagogicznym, odgrywające pierwszorzędną rolę:
-Indywidulaność
pojęcie psychologiczne, należące do tzw.psychologii indywidualnej, albo różnicowej. Jest to całość strukturalna, o ile odznacza się ona odrębnością osobniczą. Do poznania indywidualności ludzkiej dochodzimy poprzez porównanie jej z innymi jednostkami ludzkimi. To czym różni się od nich stanowi właśnie jej odbrębność osobniczą.
-Charakter moralny i osobowość
to struktury, do których dochodzimy drogą wartościowania.Skutkiem tego zawsze zostają one w związku ze światem wartości.
-Charakter moralny-
jest to charakter, w którym stała, silna, samodzielna,przedsiębiorcza i praktyczna wola ; ujarzmianie i wyniszczanie różnych popędów i skłonności,jest skierowana na cele wartościowe, pod warunkiem,że na pierwszym planie będą cele moralne.
-składa się z dwóch czynników:
1)zdolność do postępowania stale według tych samych zasad,czy stałość woli;męstwo w walce i wytrwałość w pracy,czyli siła woli:samodzielność postanowień oraz sposobów ich wykonywania,czyli samodzielność woli.Przedsiębiorczość i praktyczność w działaniu,pozwalające uprzedzać wypadki korzystając ze sprzyjających okoliczności i dobierać najskuteczniejsze metody do osiągnięcia zamierzonych celów.
2)skierowanie woli na cele istotne wartościowo,a przede wszytskim kierowanie się w postępowaniu zasadami moralności.
-Do opanowania człowieka przez charakter moralny mogą prowadzić różne drogi:
1)ascetyzm zakłada się tutaj, że skłonności człowieka są z gruntu złe i dąży się do ich zupełnego wytępienia.
2)druga droga będzie polegała na organizowaniu wszytskich czynników składających sie na istotę ludzką dokoła ideałów, mających stanowić kręgosłup powstającej w ten sposób całości duchowej.
-Szczególną opieką otacza się to co w jednostce ludzkiej samorodne, oryginalne a więc jej indywidualność. Chodzi tu o rozwinięcie, uszlachetnienie natury ludzkiej i z niej uczynić bezpieczną podstawę charakteru moralnego,gdzie najwyższe wykształcenie staje się niezbędnym warunkiem.
-Tak harmonijną a zarazem indywidualną strukturę duchową jednostki ludzkiej nazywamy osobowością- najwyższą i najpełniejszą ze wszytskich idealnych struktur, skierowana na cele wartościowe.
-Osobowość to harmonijna a zarazem indywidualna struktura duchowa jednostki ludzkiej, rozwój wewnętrznej struktury jaką jest osobowość zawiera w sobie i nabywanie wiadomości, i kształtowanie umiejętności.
-Jest strukturą duchową harmonizującą całość wewnętrznego świata jednostki, oddaną służbie wartości, charakteryzującą się indywidualnością i najgłębszym wżyciem w otaczającą kulturę opanowaniem wewnętrznym, wolnością moralną, szlachetnością myśli, uczuć i uczynków. Cel wszystkich usiłowań pedagogicznych
„Wychowanie osobowości przez nauczanie „
-Jeśli naprawdę chce się wychować w szkole charaktery to należy dołożyć wszelkich starań, aby proces kształtowania się sumień odbywał się w jej murach.
-Nauczanie składa się z bardzo cennych i urozmaiconych dóbr kulturalnych.
-Materiały przedmiotów humanistycznych nakładane są potencjalną energią moralną, dlatego trzeba ją tylko wyzwalać przez nauczanie, a stanie się pierwszorzędnym czynnikiem wychowania charakterów. Wychowanek powinien posiadać aktywność i twórczość aby mógł dorobić się różnych struktur duchowych czyli tej struktury, którą nazywamy kierunkowym składnikiem charakteru moralnego.
-Uczenie może przyczynić się do wyrobienia takich cnot jak systematyczność konsekwencja, wytrwałość, dokładność i samodzielność. Od wychowanków należy wymagać systematyczności, dokładności i sumienności pracy. Wszelkie nauczanie wymaga odpowiedniej atmosfery moralnej.
-Do pracy szkolnej trzeba systematycznie przygotować nie tylko umysły uczniów, lecz także ich charaktery.
-Dobre warunki moralne dla nauczania wytworzą się w szkole dopiero wtedy, gdy ona uzna, że jej zadaniem jest nie tylko nauczać ale i wychowywać.
-W ten sposób nauczanie przyczynia się do wychowania w szkole charakterów moralnych i osobowości
UCZENIE SIĘ I NAUCZANIE
-O wynikach nauczania rozstrzyga proces rozwojowy dokonujący się w uczniu.
-Ten proces nie może się posuwać naprzód bez czynnej postawy ucznia, bez nieustannych z jego strony wysiłków.
-Nauczanie może stworzyć pomyślne warunki dla procesu rozwojowego, który odbywa się w uczniu. Struktura duchowa człowieka musi być wytworem jego własnego rozwoju, któremu wychowawca dopomaga.
-Proces rozwoju psychicznego jest blisko spokrewniony z procesem uczenia się.
-Za główny cel uważa się aby wychowanek pod wpływem nauczania rozwinął się na samodzielnego i twórczego członka swego społeczeństwa.
-Chcąc ten cel osiągnąć wg, Nawroczyńskiego trzeba w wychowanku kształtować osobowość.
-Proces dochodzenia do własnej struktury duchowej przez wżywanie się w kulturę jest dla pedagoga najgłębszym zagadnieniem dydaktycznym.
-Proces kształcenia ma doprowadzić nie tylko do dorabiania się struktur różnych dóbr kulturalnych, lecz również struktury osobistej, którą nazwaliśmy wykształceniem.
-Wykształcenie, czyli ukształtowanie jest dla Nawroczyńskiego ideałem pedagogicznym.
-Chciał on aby wyćwiczenie umysłu łączyło się z głębokim zamiłowaniem do życia umysłowego.
-By wykształcenie było dobrem osobistym, a więc zrośniętym w całość z osobowością człowieka.
-Taki ideał pedagogiczny ma się urzeczywistnić w żywym, rozwijającym się człowieku dzięki jego własnym wysiłkom, w duchu jego potrzeb a nauczyciel ma za zadanie stworzyć jak najlepsze warunki dla procesu narastania wykształcenia, wywoływać ten proces i nim kierować.
-Wg. Wiliama Stern'a uczenie się rozumie dające się z zewnątrz zauważyć przechodzenie od nieumiejętności do umiejętności.
-Jest ono zewnętrznym objawem różnorodnych procesów rozwojowych odbywających się w dziecku.
-Na proces uczenia się dominujący wpływ mają indywidualne wysiłki i osobiste doświadczenia. Podłożem ich są niewątpliwie uzdolnienia dziedziczne.
-Odpowiedni sens terminowi uczenia się nadał K. Kaffka :
-Uczenie się jest jedną z form procesu rozwojowego. Skoro zaś rozwój jest procesem wytwarzania i doskonalenia układów spoistych, to i o uczeniu się należy powiedzieć to samo.
-Istotnie najprostsze formy uczenia się polegają na doskonaleniu pewnych reakcji odziedziczonych.
-Zadaniem nauczania jest popierać rozwój zainteresowań. Jak twierdzi B. Nawroczyński „szczególnie przy tym należy dbać:
-o skierowanie ich na dobra kulturalne i wartości moralne, społeczne, poznawcze i etyczne,
-ustalanie ich kierunku,
-uczynienie ich samorzutnymi, to jest takimi, które szukają swojego przedmiotu, gdy go nie ma, nie zaś tylko reagują na bodźce zewnętrzne”.
-Zasady nauczania wg B. Nawroczyńskiego :
1) jako zastępnikiem nazwy „niepełna teoria nauczania”,
2) jako „normę wytyczającą nauczycielowi metodę pracy dydaktycznej
-Uczyć się można tylko działając. Im bardziej przy tym w działaniu wyrażają się osobiste potrzeby ucznia, jego zamiłowania, dążenia, tym lepszy wynik uczenia się.
-Takich czynności nikomu nie można narzucić z zewnątrz.
-Można dziecko zmusić do wykonywania pewnej mechanicznej czynności, pracy, np. do wielokrotnego przepisywania jakiegoś tekstu, ale taka praca nie będzie zasługiwała na miano uczenia się. Pobudka do uczenia się musi tkwić w uczącej się jednostce.
-Jednostkę ta nazywamy zainteresowaniem, która jest stanem gotowości do przeżyć skierowanych na przedmiot mogący zaspokoić potrzebę.
-Bywa ono rozmaitego rodzaju, zależnie od tego, jakie są przeżycia, do których ono nas dysponuje, z jakiej ono wynika potrzeby i na jakie kieruje się dobra i wartości.
-Jeżeli te przeżycia nie są złączone z wysiłkiem, zainteresowanie będziemy nazywali biernym.
-Przeciwieństwem są zainteresowania czynne. Mogą one polegać na gotowości do uważania dowolnego, często bywają gotowością do innych działań wymagających wysiłku.
-Zainteresowania rodzące się na gruncie kultury dzieli się na: nawykowe i duchowe.
-Pobudką do kształcenia się są zainteresowania duchowe.
-Z tymi zainteresowaniami dziecko przychodzi ze szkoły. Zainteresowania nawykowe i duchowe powstają z instynktownych dopiero pod wpływem czynności, do których one nas pobudzają.
-Zadaniem nauczania jest popierać rozwój zainteresowań, szczególnie przy tym należy dbać:
- o skierowanie ich na dobra kulturalne i wartości moralne, społeczne, poznawcze i etyczne,
- ustalenie ich kierunku,
czynienie ich samorzutnymi, czyli takimi, które szukają swego przedmiotu gdy go nie ma, nie zaś gdy reagują na bodźce zewnętrzne.
Popierając rozwój zainteresowań trzeba znać zasady tego bodźca.
Zasada przesuwania się zainteresowań na podstawie skojarzenia:M. Windelband sformułował ją w następujący sposób:
„Wszystko co wiąże się w przedstawieniu w jakikolwiek sposób z przedmiotem wartościowania, z czasem podlega temu samemu wartościowaniu”.
-Podpadają pod nią te wszystkie wypadki, kiedy jakiś przedmiot, który z początku był nam obojętny lub nawet posiadał wartość ujemną nabiera wartości dodatniej tylko dlatego, że jego przedstawienie kojarzyło się z przedstawieniem przedmiotu wartościowego.
-Mamy tu do czynienia z wypadkiem w nauczaniu gdy sympatia, którą wzbudza w uczuciach osoba nauczyciela, przenosi się na przedmiot, którego on naucza.
-Dzieci bardzo często tą drogą dochodzą do interesowania się przedmiotami nauczania.
-Ale też zniechęcają się do nich gdy ich naucza niemiły nauczyciel.
-Inny wypadek zachodzi wówczas, gdy głębsze zainteresowanie, wzbudzone przez jakieś poszczególne zagadnienie np. z dziedziny fizyki, przenosi się na cały przedmiot.
-W trzecim wypadku zainteresowania przesuwają się z celu na środki, których trzeba używać, aby ten cel osiągnąć. Promieniowanie zainteresowań z celów na środki jest tym wypadkiem, na który trzeba zwrócić szczególną uwagę, gdyż może ono być tym czynnikiem, który będzie posuwał cały proces kształcenia się naprzód.
Zasada heterogonii celów:
Na ewolucję zainteresowań, bo o to tu chodzi, pierwszy zwrócił uwagę W. Wundt.
-Zasadę heterogonii celów, według której ona się odbywa, sformułował w następujących słowach: „Stosunek osiągniętych wyników działania do przedstawionych celów układa siew ten sposób, że w pierwszych zawsze zawierają się jeszcze uboczne efekty, które nie były pomyślane wraz z przedstawionymi celami, które jednak wchodzą w nowe łańcuchy motywów i w ten sposób albo zmieniają dotychczasowe cele, albo dołączają do nich nowe”.
-W ten sposób cele nasze rozstają się i w przesuwają na skutek usilnego dążenia do nich. Jednocześnie rozwijają się zainteresowania.
-Wundt zwraca uwagę na to jak doniosłą rolę ta zasada odgrywa w rozwoju moralnym i umysłowym człowieka.Obie zasady znajdują zastosowanie tylko wtedy, gdy zainteresowania pobudzają do systematycznych wysiłków.
-Tylko takie zainteresowania są motorami procesu kształcenia się.
-Zainteresowanie bez wysiłku nie powoduje ani rozrastania się celów, ani przeistaczania się środków cele. Dlatego też z gruntu fałszywe są te teorie dydaktyczne, które chcą oprzeć nauczanie na biernych zainteresowaniach młodzieży.
-Do najzgubniejszych należy teoria hedonistyczna usiłująca oprzeć uczenie się na pragnieniu przyjemności. Z pragnienia przyjemności nie może wyniknąć proces kształcenia się. Pobudką do niego może być tylko gotowość do podejmowania wysiłków.
-I jeszcze jedno zastrzeżenie: wysiłek kształcący, o który nam chodzi, musi być dostosowany do możliwości dziecka.
-Nie należy wymagać od niego przezwyciężania trudności przerastających jego siły, prowadzi to bowiem do porażek przygnębiających dziecko, odbierających mu wiarę w siebie.
-Wręcz przeciwny wpływ wywiera wysiłek uwieńczony przynajmniej częściowym powodzeniem. Przynosi on zaufanie do własnych sił i zachęca do dalszej pracy.
PEDAGOGOKA KULTURY DILTHEY
-Pedagogika kultury nie jest nurtem jednolitym. Powstała w Niemczech na początku XX w. pod wpływem recepcji filozoficznych idei Wilhelma Diltheya.
-Pedagogika kultury jest to wtórna aczkolwiek uprawomocniona zasadniczymi podobieństwami pomiędzy pojęciami ducha i kultury istniejącymi w idealistycznym i obiektywistycznym nurcie filozofii niemieckiej.
-Pedagogika kultury rozumiana szeroko jako pedagogika ludzkiej duchowości pełniła w Niemczech rolę ważnego paradygmatu w refleksji edukacyjnej. Wywarła istotny wpływ m.in. na ówczesne koncepcje dydaktyczne.
-We współczesnej refleksji pedagogicznej pojęcie pedagogiki kultury zaczyna być odnoszone również do różnych oddziaływań edukacyjnych jak np. wychowania estetycznego.
-PRZESŁANKI FILOZOFICZNE
-W. Dilthey sformułował oryginalną koncepcję tzw. filozofii życia.
-Punktem wyjścia własnej filozofii uczynił całego człowieka, całość życia i całość doświadczenia ludzkiego.
-Człowieka bowiem nie można redukować do jakiegoś jednego aspektu np. biologicznego, ekonomicznego czy społecznego lecz należy ujmować go całościowo, uwzględniając wszystkie wymiary jego życia, które kumulują się ze sobą w szeroko pojmowanej duchowości.
-Z drugiej strony Dilthey wykorzystując heglowską filozofię ducha obiektywnego krytykował jej zamiar ujęcia rzeczywistości w pojęciu.
-Rzeczywistość w jego pojęciu jest czymś podstawowym i niemożliwym do opisania w kategoriach racjonalistycznej filozofii.
-Życia duchowego człowieka nie można więc naukowo wyjaśnić lecz tylko próbować rozumieć.
-W tym sensie jedną z podstawowych funkcji życia ludzkiego staje się rozumienie.
-Dla Diltheya uzewnętrznione ekspresje życia są szeroko pojętymi wytworami kulturowymi. Oznacz to że kultura została uznana za pewnego rodzaju kod, w którym wyrażona jest prawda o ludzkim życiu.
-Filozofia i w konsekwencji pedagogika kultury zostają postawione przed problemem uzasadnienia egzystencjalnej ważności dóbr kulturowych a tym samym odpowiedniości pomiędzy jednostkowa duchowością a znaczeniami zawartymi w obiektywnych dobrach kulturowych niekiedy wytworzonych w dalekiej przeszłości.
-Dilthey stwierdził że dobra kulturowe poszerzając świadomość człowieka, wprowadzają go w świat wartości i kreują nowe rozumienie życia a tym samym kształtują jego osobowość.
-Innymi słowy w interpretacji dóbr kulturowych, które są zobiektywizowaną postacią ducha ludzkiego, tkwi klucz do poznania człowieka.
-POGLĄDY PEDAGOGICZNE
-Konsekwencją przesłanek filozoficznych był wysunięty przez Diltheya postulat hermeneutycznej reorientacji pedagogiki, zgodnie z którym podstawowym zadaniem systemu edukacyjnego jest kształcenie jednostki poprzez jej spotkanie z obiektywnymi dobrami kultury.
-Pedagodzy kultury odwołują się do przekonania o możliwości i wręcz obowiązku kształcenia. Samowychowanie jest więc z jednej strony przekazem międzygeneracyjnym a z drugiej opiera się na osobowej relacji pedagogicznej którą można opisać jako swoistego rodzaju postawę duchową.
-Postawą wychowania jest tedy zaangażowana relacja dorosłego człowieka do człowieka dorastającego i to ze względu na niego samego, gdyż pozyskuje on swoje życie i własną postać.
-Pedagodzy kultury twierdzili że istnieją wartości absolutne; dobro, prawda, piękno, stanowiące zwieńczenie hierarchia wartości.
-STATUS NAUKOWY
-Współczesna pedagogika kultury jako nauka hermeneutyczna odwołuje się do metod hermeneutyki filozoficznej, humanistycznej i społecznej które często łączy się z metodą fenomenologicznego opisu badanej rzeczywistości.
-W dużej mierze ma wiec charakter filozoficzny. Przedmiotem analiz jest praktyka edukacji postrzegana całościowo w której uczeń nauczyciel i kultura są ujmowani w dialektycznych relacjach.
-Podkreśla się przy tym dziejowość człowieka, kultury i samej teorii których nie można interpretować bez uwzględnienia kontekstu historycznego.
-Obok statusu naukowego pedagogiki kultury i formułowanych przez nia teorii hermeneutycznych wysuwa się wobec niej także inne zarzuty.
-Twierdzi się że relacja pomiędzy obiektywnymi strukturami ducha a osobowością ma charakter autorytatywny.
-Mimo krytycznych uwag pedagogika kultury stanowi istotny element tradycji pedagogicznej a obecnie oryginalne podejście dążące do uświadomienia różnorodnych uwarunkowan procesów edukacyjnych w konfrontacji z kulturowymi ekspresjami ludzkiej duchowości.
-Pedagogikę kultury opisuje się współcześnie nie tyle w kategoriach jakieś jednolitej szkoły pedagogicznej ile paradygmatu badawczego, który umożliwia formułowanie koncepcji interdyscyplinarnych.
-Osiągnięciami współczesnej ped. kultury jest m.in. ukazanie przedrozumienia jako kategorii edukacyjnej, uwzględnienie w teorii kształcenia mitu i symbolu, działalności artystycznej i sztuki, wartości innych kultur czy też znaczeń zawartych w przekazach medialnych