ANALIZA EKONOMICZNA

test na przedostatnich zajęciach „0” , 10-15 pyt. jednokrotnego wyboru

WYKŁAD 1

20.02.1002

ANALIZA - to metoda poznania obiektów i zjawisk złożonych przez ich podział na elementy proste i zbadanie powiązań pomiędzy tymi elementami, szczególnie zależność przyczynowo-skutkowa.

ISTOTĄ ANALIZY - jest określenie kondycji przedsiębiorstwa, ustalenie czy dotychczasowa działalność dała zamierzone efekty oraz ustalenie kierunków i sposobów doskonalenia dalszej działalności

ANALIZA JEST ROZUMIANA JAKO:

• dyscyplina naukowa - zajmuje się wyszukiwaniem i mierzeniem związków zachodzących między zjawiskami ekonomicznymi oraz wykrywaniem prawidłowości dotyczących zachowania się podmiotów gospodarczych i ich reakcja na bodźce płynące z otoczenia.

• procesy - które zmierzają do postawienia diagnozy gospodarczej

• dokument - będący produktem tych czynności o których mowa

Analiza działalności

przedsiębiorstwa

Analiza otoczenia Analiza ekonomiczna

Analiza Analiza Analiza Analiza Analiza

rynku konkurencji warunków techniczno- finansowa

społeczno - ekonomiczna

prawnych

Skład analizy finansowej (wskaźniki):

- bilans,

- rachunek zysków i strat,

- rachunek przepływów pieniężnych.

Analiza techniczno-ekonomiczna : zajmuje się badaniem wykorzystania zasobów gospodarczych, zajmuje się badaniem kosztów własnych, wykorzystaniem zasobów ludzkich, gospodarką materiałową i rozwojem przedsiębiorstwa.

KLASYFIKACJA WSKAŹNIKÓW ANALITYCZNYCH:

KRYTERIA KLASYFIKACJI: RODZAJE WSKAŹNIKÓW:

1. Rodzaj mierzonych zdarzeń: 1. a/ Ilościowe,

b/ Jakościowe.

2. Pojemność: 2. a/ Syntetyczne,

b/ cząstkowe.

3. Decyzyjność: 3. a/ Sterowe,

b/ Niesterowe.

4. Motywacyjność: 4. a/ Neutralne,

b/ Preferencyjne.

Ilościowe - wyrażone w jednostkach naturalnych wartościowych np. liczba zatrudnionych w przedsiębiorstwie.

Jakościowe - odzwierciedlają cechy jakościowe; są relacją przeważnie dwóch zmiennych wielkości np. wydajność pracy = przychody ze sprzedaży przez liczbę pracowników.

Syntetyczne - odzwierciedlają efekty całego splotu różnych zdarzeń np. zwrot z inwestycji.

cząstkowe - odzwierciedlają niewielki obszar zdarzenia gospodarczego np. wielkość zużycia danego materiału do produkcji danego wyrobu.

Sterowe - wskaźnik na które przedsiębiorstwo ma wpływ.

Niesterowe - wskaźnik na które przedsiębiorstwo nie ma wpływu (przeciwieństwo sterowych) np. kurs walut, inflacja.

Preferencyjne - wskaźnik na które przedsiębiorstwo zwraca większą uwagę niż na wsk. neutralne.

RODZAJE ANALIZ:

1. Przeznaczenie analiz:

a/ analiza zewnętrzna

-inwestorów, ZUS, banków, akcjonariuszy

b/ analiza wewnętrzna

-do pracowników, kierownictwa, rady zarządczej, nadzorczej

2. Czas, którego dotyczą analizy:

a/ analiza retrospektywna

-może być przeprowadzana na wszystkich szczeblach zarządzania i dzięki niej można wyjaśnić procesy gospodarcze w ujęciu strukturalnym, dynamicznym.

b/ analiza bieżąca

-ma na celu przygotowanie informacji analitycznej o zjawiskach i procesach gospodarczych relatywnie krótkich okresach: dzień, tydzień, max m-c i dzięki niej na bieżąco można korygować odchylenie od założonych wcześniej planów,

c/ analiza prospektywna

-stosuje się we wszystkich procesach decyzyjnych głównie w planowaniu.

3. Zastosowane metody badawcze:

a/ analiza funkcjonalna

-zajmuje się badaniem wyszczególnieniem aspektów działalności gospodarczej przez wyspecjalizowane osoby lub komórki organizacyjne,

b/ analiza kompleksowa

-zawiera całościowe ujęcie działalności gospodarczej przedsiębiorstwa,

c/ analiza decyzyjna

-celem jest zbadanie konsekwencji ekonomicznych określonych decyzji.

4. Szczegółowe opracowania:

a/ analiza ogólna

-badaniem ogólnych zależności,

b/ analiza szczegółowa

-badanie dogłębne zjawiska.

WYKŁAD 2

27.02.2002

METODY BADAWCZE WYKORZYSTYWANE W ANALIZIE EKONOMICZNEJ:

• Indukcyjne : polegające na badaniu zjawisk analitycznych w taki sposób, że przechodzi się od zjawisk szczegółowych do zjawisk ogólnych, od czynników do wyników i od przyczyn do skutków.

• Dedukcyjne (redukcyjne) : przyjmuje się odwrotny kierunek badań niż w indukcyjnych, od ogólnych do szczegółowych, od wyników do czynników i od skutków do przyczyn.

Podejście indukcyjne/dedukcyjne

porównanie badanie planistyczne metody

przyczynowo- rachunki ekonomiczne

skutkowe

w czasie w przestrzeni

do planów

normatywnych rach.kalkulacyjny

stochastyczne

determistyczne rach.optymalizacyjny

schemat metod analizy ekonom-finansowej

ETAPY DZIAŁAŃ WYKORZYSTYWANYCH W ANALIZIE EKONOMICZNEJ:

1. Pomiar - porównanie badanego zjawiska ekonomicznego z różnymi odpowiednio wzorcami a następnie dokonanie właściwej oceny,

2. Ustalenie przyczyn, które powodują zmniejszenie bądź zwiększenie (czyli odchylenie) badanego zjawiska.

Zgodnie z podanymi etapami prowadzonej analizy ekonomicznej można wyróżnić 2 grupy metod analitycznych: analizy porównawczej i analizy przyczynowej.

Analizując analizę porównawczą dąży się do ustalenia skali odchylenia zjawiska bazowego w odniesieniu do przyjętego pkt-u odniesienia.

Porównanie zatem jest liczba wyrażająca stan faktyczny oraz wlk stanowiąca tę bazę odniesienia za którą najczęściej przyjmuje się:

1. Poziom wielkości we wcześniejszych okresach i wówczas odchylenie ustalane jest w postaci różnicy, która wskazuje na kierunek zachodzących zmian. Wykorzystuje się wskaźniki dynamiki, które obrazują skalę i tempo dokonywanych zmian.

2. Porównanie do wielkości zaplanowanych i wówczas dot. to ujęć w wielkościach absolutnych dla których wykorzystuje się wskaźniki wykonywania planu (czyli 100% cen ↑ lub ↓).

3. Porównanie przestrzenne czyli z innymi przedsiębiorstwami określanie również jako porównanie zakładowe.

4. Porównanie z zewnętrznie ustalonymi normatywami. Mogą to być tzw. wzorce lub wskaźniki standardowe.

W przypadku gdy analizowanie wielkości nie są porównywalne wówczas dąży się do wyeliminowania tych wielkości do porównywalności ale najpierw należy je wyeliminować:

1. Zmiany metodologiczne, które wynikają z różnic treści i sposobie różnych wielkości ekonomicznych w tym celu należy dane z okresu poprzedniego przeliczyć na dane z okresu bieżącego wg. obowiązujących zasad,

2. Zmiany finansowe, które wynikają z występowania inflacji, deflator lub wsk poziomu cen,

3. Zmiany organizacyjne, które wynikają ze zmian restrukturyzacyjnych danego przedsiębiorstwa,

4. Zmiany przedmiotowe, które związane są ze zmianą profilu produkcji w danym przedsiębiorstwie albo zmiany w strukturze produkcji

Porównanie w czasie pozwala na ocenę kierunku i tempo zmiany badanej wielkości w rozpatrywanym okresie. Może to być dokonywane na podstawie

1. Wskaźników dynamiki o stałej podstawie - Io

Xo = X_t / X_{t -1}

Xt - wlk z okresu badanego

Xt-1 - wlk z okresu podstawowego

Określamy to jako wskaźniki jednopodstawowe

2. Wskaźniki dynamiki łańcuchowej - It

It = (X_t / X_{t -1}) * 100

Xt-1 - wlk z okresu poprzedniego

3. Tempo zmian - T

T = [(X_t - X_t-1 ) / X_t-1 ] * 100

Korygowanie inflacyjnego wpływu cen na wlk. ekonomiczne może być przeprowadzony wg. następujących procedur

1. INDEKS WARTOŚCI - Iw

Liczony jako wskaźnik dynamiki łańcuchowej w wyrażeniu względnym (np. 11% = 1,11 ). Jest iloczynem tak samo wyrażonego indeksu ilości sprzedaży - Ii oraz indeksu cenowego Ic

Iw = Ii * Ic

2.Ustalenie realnego ilościowego zakresu zmian badanego zjawiska, bez inflacyjnego wpływu cen wymaga następujące działania wynikające z przekształcenia powyższej zależności.

Ii = Iw / Ic

przykład:

Rok I Rok II Dynamika

Przychody ze sprzedaży 220 350 159,1

Indeks wartości 1,591

I wzrostu cen - Ic 1,085

Przychody wg. cen roku bazowego 220 323 146,6

Indeks wzrostu ilościowego Ii 1,466

PORÓWNAWCZE BADANIE PRZEDSIĘBIORSTWA - ANALIZY MIĘDZYZAKŁADOWE

Analiza międzyzakładowa - polega na porównaniu danej jednostki z innymi, odpowiednio dobranymi jednostkami gospodarczymi. Jest to porównanie w przestrzeni, dot. przedsiębiorstw chodzących w skład jednej branży.

Problemy związane z tą analizą:

1. Sformułowanie listy cech opisujących badanie jednostki,

2. Wybór cech istotnych, diagnostycznych najlepiej charakteryzującego jednostkę z pkt-u widzenia badanego problemu,

3. Skonstruowanie zmiennych agregowanych, syntetycznie opisujących jednostkę,

4. Podział badanych jednostek na jednorodne grupy.

Do cech mogą posłużyć wybrane grupy wskaźników

PROSTE METODY BADANIA PRZYCZYNOWEGO

We wstępnej analizie porównawczej nie jest możliwe dokładne określenie zależności między badanym zjawiskiem a zbiorem czynników je warunkujących, czyli określenie czynników, które np.; spowodowały spadek zysku netto.

Do metod prostych zalicza się :

• Metody determistyczne - w którym związek między badanym zjawiskiem a czynnikiem go kształtującym można przedstawić w postaci związku funkcyjnego pozwalającego na ścisłe określenie zakresu:

-metoda podstawień łańcuchowych

-metoda logarytmiczna

• Metody stochastyczne - obok wpływu czynników głównych brany jest także pod uwagę wpływ czynnika losowego. Najbardziej znany to rach. korelacji i regresji.

Wśród ogółu metod analizy przyczynowej na szczególną uwagę zasługuje:

• Metoda kolejnych podstawień:

Może być stosowana w ujęciu rozwiniętym - metoda podstawień łańcuchowych - lub w ujęciu uproszczonym - metoda różnicowania.

Metoda podstawień łańcuchowych - polega na kolejnym zastępowaniu poszczególnych elementów bazowych danymi rzeczywistymi i ustaleniu odchyleń cząstkowych na podstawie tzw. iloczynów skorygowanych.

Suma tych odchyleń (Oa ⊥Ob) powinna odpowiadać ogólnemu odchyleniu (o)

Oa = a₁b₀ - a₀b_o

Ob = a₁b₁ - a₁b₀

• Metoda funkcyjna:

Polega na ustaleniu wskaźników zmiennych poszczególnych czynników a następnie

wykorzystaniu ich do odpowiedniego przeliczenia bazowej wlk badanego wskaźnika.

np.

a/ obliczenie wskaźników zmiennych A i B

A = ( a₁/a₀ ) - 1

B = ( b₁/b₂ ) - 1

b/ obliczenie odchyleń cząstkowych

Oa = S₀ * [ A ( 1 + b/2 )]

Ob = S₀ * [ B ( 1 +A/2 )]

WYKŁAD 3

06.03.2002

BILANS

BILANS

• to dwustronne zestawienie wartości aktywów (majątek) i pasywów (źródła finansowania) jednostki gospodarczej sporządzonych na dany moment,

• jest syntetyczną informacją o majątku i źródłach jego pochodzenia w danej jednostce gospodarującej w określonym momencie,

• stanowi podstawowe sprawozdanie finansowe. Istnieje jasno określony sposób sporządzania bilansu. Od 2001 roku obowiązuje zasada, że bilans zamknięcia jest jednocześnie bilansem otwarcia następnego roku obrachunkowego. Jest to zasada ciągłości,

• ma charakter stateczny z tego względu, że ukazuje stan majątku danej firmy na określony dzień bilansowy,

• stanowi podstawę oceny sytuacji majątkowej, kapitałowej i finansowej danego przedsiębiorstwa,

• musi być sporządzony wg. przepisów i nie ma od niego odstępów.

AKTYWA

A. AKTYWA TRWAŁE:

• Są to środki gospodarcze, które są zdolne do zachowania swojej postaci przynajmniej przez jeden rok,

• Majątek stanowi własność danej firmy,

• Majątek ulega procesowi umorzenia, co oznacza, że wartość nabycia środka trwałego, czyli jego wartość początkowa ulega zmniejszeniu z jednego okresu na drugi o wielkości dokonywanych odpisów amortyzacyjnych,

• Aktywa danej firmy uporządkowane są wg. rosnącej płynności kolejnych grup zasobów przedsiębiorstwa.

I. WARTOŚCI NIEMATERIALNE I PRAWNE

- obejmuje nabyte przez daną jednostkę prawo majątkowe o przewidywanym okresie użytkowania dłuższym niż 1 rok. Prawa te używane na potrzeby danej firmy będą to : prawa autorskie i różnego rodzaju prawa pokrewne: licencje, patenty, jakieś wzory użytkowe, wynalazki itp.

1. Koszty zakończonych prac rozwojowych

Stanowią one poniesione koszty przez daną jednostkę gospodarczą, koszty na własne potrzeby, które powstały przed rozpoczęciem produkcji lub też zastosowaniem nowej technologii.

2. Wartość firmy

Jest różnicą między ceną nabycia określonej jednostki (całość bądź jej części) a niższą od niej wartością godziwą przyjętych aktywów (obrotowe) netto

3. Inne wartości niematerialne i prawne

4. Zaliczki na wartości niematerialne i prawne

II.Rzeczowe aktywa trwałe

1. środki trwałe

-stanowią rzeczowe składniki majątku danego przedsiębiorstwa i ich okres użytkowania przewidywany przynajmniej jest dłuższy niż 1 rok. Powinny one być kompletne i zdatne do użytku oraz przeznaczone na potrzeby danej jednostki. Są to:

a/ grunty,

b/ budynki, lokale i obiekty inżynierii lądowej i wodnej,

c/ urządzenia techniczne i maszyny,

d/ środki transportu,

e/ inne środki trwałe.

2.Środki trwałe w budowie

-stanowią środki trwałe w okresie budowy bądź montażu, bądź też ulepszenia istniejącego już środka trwałego

3. Zaliczki na środki trwałe w budowie

-stanowią przedpłaty

III. Należności długoterminowe

-stanowią spodziewane wpływy bądź korzyści ekonomiczne, jakie dana firma może osiągnąć. Spodziewane wpływy nastąpią w okresie powyżej 1 roku licząc od dnia bilansowego. Zaliczamy:

1. Od jednostek powiązanych,

2. Od pozostałych jednostek.

IV. Inwestycje długoterminowe

-ogólnie przez inwestycje rozumie się nabyte aktywa w celu osiągnięcia różnego rodzaju korzyści ekonomicznych, które wynikają z przyrostu wartości tych aktywów bądź też uzyskania z nich przychodu w postaci dywident, odsetek:

1. Nieruchomości,

2. Wartości niematerialne i prawne,

3. Długoterminowe aktywa finansowe

-stanowią aktywa pieniężne, różnego rodzaju instrumenty kapitałowe, które są emitowane przez obce jednostki, zbywalne po okresie przynajmniej 12 miesięcy. Są to:

a/ w jednostkach powiązanych

(udziały lub akcje; inne papiery wartościowe; udzielone pożyczki; inne długoterminowe aktywa finansowe),

b/ w pozostałych jednostkach

(udziały lub akcje; inne papiery wartościowe; udzielone pożyczki; inne długoterminowe aktywa finansowe),

4. Inne inwestycje długoterminowe.

V. Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe

1. Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego,

-ustala się je w wysokości kwoty przewidzianej do obliczenia w przyszłości od podatku dochodowego w związku z występowaniem tzw. ujemnych różnic przejściowych, które spowodują w przyszłości zmniejszenie podstawy obliczenia należnego podatku dochodowego. Będą to:

a/ odsetki od zaciągniętego kredytu,

b/ odsetki nieotrzymanych należności

2. Inne rozliczenia międzyokresowe

-obejmują one rozliczenia międzyokresowe kosztów, które rozliczane będą powyżej 12 miesięcy licząc od dnia bilansowego.

B. AKTYWA OBROTOWE

• charakteryzują się okresem użycia do 1 roku. Charakteryzują się większa płynnością oraz szybsza rotacją (zamiana) w porównaniu do aktywów trwałych.

I. Zapasy

1. Materiały

-są to nabyte przez dana jednostkę składniki majątku, które są przeznaczone na własne potrzeby danej jednostki, materiały biurowe, odzież ochronna, paliwo itp.

2. Półprodukty i produkty w toku

-produkty w toku stanowią wyroby bądź też usługi, które znajdują się w trakcie trwania procesu bądź też cyklu produkcyjnego.

-półprodukty: wyroby, które przeszły również pewien etap procesu produkcyjnego. Mogą być przeznaczone do montażu bądź też mogą być wykorzystywane w kolejnych etapach procesów produkcyjnych.

3. Produkty gotowe

-stanowią efekt działalności danego przedsiębiorstwa i są przeznaczone na sprzedaż

4. Towary

-stanowią nabyte składniki majątku. Przeznaczone są one do odsprzedaży w niezmienionej postaci.

II. Należności krótkoterminowe

-są to należności z tyt. dostaw lub usług i różnego rodzaju należności z tyt. innych niż sprzedaż. Np. Należności od pracowników,

należności z budżetu państwa (nadpłacony podatek),

należności z tyt. udzielonych pożyczek.

1. Należności od jednostek powiązanych:

a/ Z tyt. dostaw i usług, o okresie spłaty do 12 m-cy i powyżej 12 m-cy

b/ Inne

2. Należności od pozostałych jednostek

a/ z tyt. dostaw i usług, o okresie spłaty do 12 m-cy i powyżej 12 m-cy

b/ z tyt. podatków, dotacji, ceł, ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych oraz innych świadczeń,

c/ inne,

d/ dochodzone na drodze sądowej.

III. Inwestycje krótkoterminowe

1. Krótkoterminowe aktywa finansowe

a/ w jednostkach powiązanych

(udziały lub akcje, inne papiery wartościowe, udzielone pożyczki, inne krótkoterminowe aktywa finansowe),

b/ w pozostałych jednostkach

(udziały lub akcje, inne papiery wartościowe, udzielone pożyczki, inne krótkoterminowe aktywa finansowe),

c/ Środki pieniężne i inne aktywa pieniężne

-zaliczamy gotówkę, lokaty płatne na każde żądanie A' vista, weksle i czeki obce. W terminie wykupu do 3 m-cy. Są to również tzw.środki pieniężne w drodze, krótkoterminowe bony oszczędnościowe, lokaty terminowe do 3 m-cy. Naliczone odsetki od lokat terminowych. Będą uwzględniane odsetki od lokat długoterminowych, które nie są kapitalizowane.

(środki pieniężne w kasie i na rachunkach, inne środki pieniężne, inne aktywa pieniężne)

2. Inne inwestycje krótkoterminowe.

IV. Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe

-zaliczamy: aktywa z tyt. odroczonego podatku dochodowego. Tutaj będą uwzględniane inne rozliczenia m/okresowe np. czynsze płatne za rok z góry bądź ubezpieczenie płatne za rok z góry

PASYWA

Pasywa

• źródło finansowania danego przedsiębiorstwa,

• są one uszeregowane wg. rosnącej wymagalności, czyli inaczej długości czasu dysponowania określonym źródłem.

A. KAPITAŁY WŁASNE

- stanowią równowartość aktywów finansowych przez właścicieli firmy w momencie jej założenia lub/również w trakcie trwania/prowadzenia działalności gospodarczej,

- kapitał własny (przy spółce akcyjnej, z o.o, zakładowy) lub fundusze ( założycielski, udziałowy)

I. Kapitał podstawowy

-stanowi pierwotny wkład właściciela, który jest wniesiony przy zakładaniu danej jednostki i może być on w przyszłości podnoszony,

-wartość tego kapitału powinna być zgodna z danymi rejestru handlowego, umowę spółki lub przyjętym statutem danej jednostki. Możemy wyróżnić:

cenę księgową akcji - wynika z wartości księgowej danej firmy i jest ona równa najczęściej wartości nominalnej;

cena emisyjna - może być co najmniej równa bądź wyższa od księgowej;

cena rynkowa (sprzedaż) - cena ustalona przez rynek, prawo popytu i podaży.

II. Należne wpłaty na kapitał podstawowy

-są to należne ale nie wniesione wkłady na poczet kapitału podstawowego

III. Udziały (akcje) własne (wielkość ujemna)

IV. Kapitał zapasowy

-odzwierciedlają źródła finansowania aktywów osiągnięte przez daną jednostkę gospodarczą w trakcie prowadzenia przez nią działalności gospodarczej,

-może być tworzony z podziału zysku, z nadwyżki ceny emisyjnej nad uzyskaną ceną sprzedaży akcji, bądź też z opłat wspólników, akcjonariuszy,

może być przeznaczony na pokrycie strat bilansowych w danym przedsiębiorstwie, zwrot ewentualnych dopłat do kapitału. Kapitał może być z pkt-u prawnego tworzony:

dobrowolnie - uzależniony jest od decyzji organu spółki, ustawowo - obowiązkowo, gdy przepisy prawa zobowiązują do dokonania odpisów z zysku i np. w spółce akcyjnej z kodeksu handlowego wynika, że należy przeznaczyć 8% zysku netto na kapitał zapasowy do czasu, gdy kapitał ten nie osiągnie 1/3 wartości kapitału akcyjnego

V. Kapitał z aktualizacji wyceny

-kształtują procesy, które zwiększają skutki aktualizacji wyceny środka trwałego, zmniejszają różnice z aktualizacji wyceny środków trwałych, sprzedanych bądź też zlikwidowanych

VI. Pozostałe kapitały rezerwowe

VII. Zysk (strata) z lat ubiegłych

VIII. Zysk (strata) netto

IX. Odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego

WYKŁAD 4

13.03.2002

B. ZOBOWIĄZANIA I REZERWY NA ZOBOWIĄZANIA

Rezerwy: -długo lub krótkoterminowa

-rezerwy na podatek dochodowy

-rezerwy na ubezpieczenia społeczne

-rezerwy te tworzone są wtedy, gdy przedsiębiorstwo jest pewne lub też istnieje prawdopodobieństwo wystąpienia w przyszłości zobowiązań, którą kwotę można w sposób wiarygodny oszacować, np. zobowiązanie wynikające z poręczeń kredytowych. Rezerwa w wyniku toczącego się postępowania sądowego. Mogą być tworzone jako przyszłe zobowiązanie wynikające z procesów restrukturyzacyjnych.

Zobowiązania:

-spodziewane w przyszłości obowiązki danej jednostki, które spowodują wykorzystanie w przyszłości posiadanych lub przyszłych jej aktywów danej jednostki

-długoterminowe: pożyczki bądź kredyty

-krótkoterminowe: zob. z tyt. podatku dochodowego, zob. z tyt. dostaw, usług, zob. wobec pracowników, zob. z tyt. ceł, ubezpieczeń społecznych.

I. Rezerwy na zobowiązania

1. Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego

2. Rezerwa na świadczenia emerytalne i podobne

-długoterminowa

-krótkoterminowa

3. Pozostałe rezerwy

-długoterminowe

-krótkoterminowe

II. Zobowiązania długoterminowe

1. Wobec jednostek powiązanych

2. Wobec pozostałych jednostek

a/ kredyty i pożyczki

b/ z tyt. emisji dłużnych papierów wartościowych

c. Inne zobowiązania finansowe

d/ Inne

III. Zobowiązania krótkoterminowe

1. Wobec jednostek powiązanych

a/ Z tyt. dostaw i usług o okresie wymagalności

-do 12 miesięcy

-powyżej 12 miesięcy

b/ Inne

2. Wobec pozostałych jednostek

a/ Kredyty i pożyczki

b/ Z tyt. emisji dłużnych papierów wartościowych

c/ Inne zobowiązania finansowe

d/ Z tyt. dostaw i usług o okresie wymagalności

-do 12 miesięcy

-powyżej 12 miesięcy

e/ Zaliczki otrzymane na dostawy

f/ Zobowiązania wekslowe

g/ Z tyt. podatków, ceł ubezpieczeń i innych świadczeń

h/ Z tyt. wynagrodzeń

I/ Inne

3. Fundusze specjalne

IV. Rozliczenia międzyokresowe

-określane są jako kwoty ujęte w kosztach danego okresu, dla których zobowiązania powstaną dopiero w okresie późniejszym; np. zaliczki dokonane na poczet dostaw

1. Ujemna wartość firmy

2. Inne rozliczenia międzyokresowe

-długoterminowe

-krótkoterminowe

Przekształcenie bilansu z formy sprawozdania finansowego na układ analityczny polega na:

1. Zastąpieniu poziomych układów bilansu w układ pionowy,

2. Pomija się szczegółowe pozycje bilansu, które są oznaczone cyframi arabskimi,

3. Połączenie i przekształcenie niektórych pozycji oznaczonych cyframi i literami.

ZADANIE:

AKTYWA

	SR.TRWAŁE	MATERIAŁY	NALEŻNOŚCI	ŚR.PIENIĘŻ. W KASIE	ŚR.PIENIĘŻ. W BANKU
	180 000	60 000	15 000	8 000	30 000
1.				- 3 000
2.			- 8 000		+ 8 000
3.		+ 5 000		- 5 000
4.					- 23 000
5.					- 3 000
6.			- 7 000	+ 7 000
7.
8.	+ 15 000
9.		+ 90 000
10.		- 10 000
∑ 359 000	195 000	145 000	0	7 000	12 000

PASYWA

	KAPITAŁ PODSTAW.	KAPITAŁ ZAPASOWY	ZYSK NETTO	ZOB.Z TYT. DOST.I USŁUG	ZOB.Z TYT. POD.I UBEZP.
	180 000	47 000	35 000	28 000	3 000
1.				- 3000
2.
3.				- 23 000
4.					- 3 000
5.
6.		+ 8 000	- 8 000
7.				+ 15 000
8.				+ 37 000
9.				- 10 000
∑.359 000	180 000	55 000	27 000	37 000	0

(195 000/180 000) * 100 = 108 - wsk. dynamiki

ANALIZA BILANSU OBEJMUJE:

1. Wstępną analizę

2. Analizę wskaźnikową, czyli analizę rozwiniętą

* analiza wskaźników sprawności działania płynności, rentowności itp.

Analiza bilansu wstępna może być przeprowadzona w dwóch układach:

• poziomym - wówczas ma ona charakter dynamiczny i polega na porównaniu poszczególnych pozycji aktywów i pasywów na co najmniej 2 okresy porównawcze. Do tego celu wykorzystuje się mierniki odchyleń oraz wskaźniki dynamiki,

• pionowym - obejmuje po :

• badania statyczne - bada się strukturę aktywów / pasywów na koniec okresu sprawozdawczego. Badania takie informują nas o charakterze danego przedsiębiorstwa (czy jest handlowe, czy produkcyjne). Na podstawie tych badań uzyskujemy informacje o stopniu zużycia danego majątku, jak również o produktywności danego majątku. Wstępna analiza kapitału danego przedsiębiorstwa powinna zaczynać się od określenia relacji zachodzących pomiędzy kapitałem własnym i obcym. Duży i rosnący kapitał własny świadczy o niezależności i stabilności finansowej danego przedsiębiorstwa.

• badania dynamiczne - polegają na badaniu zmiany w strukturze aktywów i pasywów i do tego celu wykorzystuje się wskaźniki struktury. Aktywa trwałe powinny być w pełni pokryte kapitałem własnym, wówczas mówimy, że jest zachowana „złota reguła”, czy też zasada finansowania. Zobowiązania krótkoterminowe powinny pokrywać aktywa obrotowe - „złota reguła bilansowania”.

WSTĘPNA ANALIZA BILANSU

Wskaźniki dynamiki wzrostu majątku przedsiębiorstwa (ΔMc)

ΔMc = ( Mc₁ / Mc₀ ) * 100

ΔMc - dynamika zmian majątku całkowitego

Mc₁ - wartość majątku całkowitego w okresie badanym

Mc₀ - wartość majątku całkowitego w okresie bazowym

Wzrost wskaźnika oznacza:

- rozwój przedsiębiorstwa,

- wzrost możliwości kreowania dochodów

Wskaźnik struktury aktywów (WSA)

Wskaźnik struktury aktywów (WSA) = (aktywa trwałe / aktywa obrotowe) *100

Jeśli wskaźnik ten przekracza 100 % może oznaczać:

-znaczne unieruchomienie majątku

-wysokie koszty stałe

-małą elastyczność przedsiębiorstwa

-licznie zachodzące procesy modernizacyjne i restrukturyzacyjne

Analiza kapitałów przedsiębiorstwa polegająca na ocenie dynamiki zmian w strukturze kapitału badanego przedsiębiorstwa

ΔKc = ( Kc₁ / Kc₀ )* 100

ΔKc - dynamika zmian kapitału całkowitego

Kc₁ - wlk. kapitału całk. w okresie badanym

Kc₀ - wlk. kapitału całk. w okresie bazowym

Wskaźniki wyposażenia przedsiębiorstwa w środki gospodarcze

Udział aktywów trwałych w aktywach ogółem

Udział AT w AO = (Aktywa trwałe / Aktywa ogółem) * 100

Udział rzeczowych aktywów trwałych w aktywach ogółem

Udział Rz.AT w AO = (Rzeczowe aktywa trwałe / Aktywa ogółem) *100

Udział niematerialnych aktywów trwałych w aktywach ogółem

Udział Niem.AT w AO = (Niematerialne aktywa trwałe / Aktywa ogółem) * 100

Udział aktywów obrotowych w aktywach ogółem

Udział Aob w AO = (Aktywa obrotowe / Aktywa ogółem) * 100

Udział zapasów w aktywach ogółem

Udział Z w AO = (Zapasy ogółem / Aktywa ogółem) *100

Udział należności w aktywach ogółem

Udział N w AO = (Należności / Aktywa ogółem) * 100

Udział środków pieniężnych w aktywach ogółem

Udział Śr.pien. w AO = (Środki pieniężne w aktywa ogółem) * 100

Kapitał własny

Kapitał własny = Aktywa ogółem - zobowiązania ogółem

Kapitał stały

Kapitał stały = Kapitał własny + zobowiązania długoterminowe

Kapitał obrotowy

Kapitał obrotowy = Kapitał stały - Aktywa trwałe

lub

Kapitał obrotowy = Aktywa obrotowe - zobowiązania krótkookresowe

WYKŁAD 5

20.03.2002

WSKAŹNIKI WYPOSAŻENIA PRZEDSIĘBIORSTWA

w kapitały własne i obciążenia kapitałami obcymi

Wyposażenie przedsiębiorstwa w kapitał własny

= (kapitał własny / pasywa ogółem) * 100

Obciążenie przedsiębiorstwa zobowiązania długoterminowymi

= (zobowiązania długoterminowe / pasywa ogółem) * 100

Wyposażenie przedsiębiorstwa w kapitał stały

= (kapitał stały / pasywa ogółem) * 100

Obciążenie przedsiębiorstwa kredytem krótkoterminowym

= (kredyt długoterminowy / pasywa ogółem) * 100

Obciążenie przedsiębiorstwa zobowiązaniami bieżącymi

= (zobowiązania bieżące / pasywa ogółem) * 100

ANALIZA POZIOMA

WSKAŹNIKI STRUKTURY KAPITAłOWO - MAJĄTKOWEJ

Wskaźnik pokrycia Aktywów Trwałych Kapitałem Własnym

= (kapitał własny / aktywa trwałe) * 100

Wskaźnik intensywności finansowania Aktywów Trwałych Kapitałem Własnym

= (aktywa trwałe / kapitał własny) * 100

Wskaźnik pokrycia Aktywów Obrotowych Zobowiązaniami Krótkoterminowymi

= (zobowiązania krótkoterminowe / aktywa obrotowe) * 100

Wskaźnik intensywności finansowania Aktywów Obrotowych Zobowiązaniami

Krótkoterminowymi

= (aktywa obrotowe / zobowiązania krótkoterminowe) *100

RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT

Rachunek Zysków i Strat :

• jest sporządzony w celu określenia zmian zachodzących w danym przedsiębiorstwie, czyli chodzi o ustalenie efektów funkcjonowania danego przedsiębiorstwa w danym okresie czasu,

• ma charakter : dynamiczny - odzwierciedla uzyskiwane przez przedsiębiorstwo przychody oraz ponoszone koszty.

Dopuszcza się sporządzanie go w układzie porównawczym bądź kalkulacyjnym. Obie te formy różnią się między sobą sposobem ujęcia (uzyskiwania) kosztów.

*w układzie porównawczym - koszty ujmuje się według rodzaju zużytych czynników produkcji,

*w układzie kalkulacyjnym - koszty ujmuje się według sposobów ich odnoszenia na jednostkę wytworzonego produktu lub usługi.

Rachunek zysków i strat sporządzony jest tylko w układzie pionowym, czyli kolejne pozycje uzyskiwanych przychodów oraz ponoszone koszty, które są zapisywane jedno pod drugim, a różnica pomiędzy tymi wielkościami stanowi wynik finansowych na poszczególnych poziomach działalności gospodarczej.

Rachunek zysków i strat pozwala na ustalenie WF na trzech poziomach:

1. operacyjnym

1. finansowym - wynik na działalności gospodarczej,

1. nadzwyczajnym - WF koryguje się o zdarzenia nadzwyczajne w wyniku czego uzyskamy WF brutto.

RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT

A. Przychody netto ze sprzedaży ogółem

traktujemy jako sumę iloczynów sprzedanych produktów, towarów lub materiałów. Przychód ten może być pomniejszany o różnego rodzaju rabaty, upusty bądź też ........ . Przychód ten powstaje w momencie dokonywania sprzedaży bez względu na to kiedy nastąpi wpływ środków pieniężnych.

1. Przychody netto ze sprzedaży produktów,

1. Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów.

B. Koszty działalności operacyjnej

1. Koszt wytworzenia sprzedanych produktów

stanowi iloczyn sprzedanych produktów przez jednostkowy koszt ich wytworzenia.

1. Wartość sprzedanych towarów i materiałów

stanowi iloczyn sprzedanych towarów bądź materiałów przez cenę ich nabycia lub zakupu

cena nabycia - cena zakupu powiększona o tzw. koszty związane z zakupem i przystosowaniem danego składnika do stanu zdatnego do używania np. koszty transportu, załadunku, wyładunku,

cena zakupu - to cena należności (tzw. cena należna lub płacowa) dostawcy za dany składnik majątkowy bez podlegającemu odliczeniu podatku VAT.

C. Zysk (strata) brutto ze sprzedaży (A-B)

D. Koszty sprzedaży

służą do ewidencji rzeczywistych kosztów związanych ze sprzedażą np. koszty opakowań, transportu, reklamy, załadunku, wyładunku.

E. Koszty ogólnego zarządu

związane są z zarządzaniem bądź też administrowaniem np. ochrona mienia, utrzymanie magazynów.

Zdarzenia nadzwyczajne - są to procesy powstające na skutek zdarzeń trudnych do przewidzenia, zdarzenia losowe, zaniechania lub zawieszenia, pewnego rodzaju działalności bądź też postępowanie upadłościowe

F. Zysk (strata) ze sprzedaży (C-D-E)

G. Pozostałe przychody operacyjne

• przychody ze sprzedaży środków trwałych w budowie oraz wartości niematerialnych i prawnych,

• przychody z likwidacji środków trwałych,

• odpisane, przedawnione, nieściągalne lub umorzone zobowiązania,

• otrzymane kary, grzywny i odszkodowania,

• otrzymane darowizny, dotacje,

H. Pozostałe koszty operacyjne

• wartość netto sprzedanych środków trwałych, środków trwałych w budowie oraz wartości środków niematerialnych i prawnych,

• wartość netto oraz koszty likwidacji środków trwałych,

• odpisy aktualizujące wartości aktywów obrotowych,

• zapłacone kary, grzywny i odszkodowania,

• przekazane darowizny.

I. Zysk (strata) z działalności operacyjnej (F+G -H)

J. Przychody finansowe

Pozostałe przychody finansowe:

• cena sprzedaży akcji i udziałów,

• odsetki od lokat, wkładów bankowych lub pożyczek,

• naliczane odsetki od lokat terminowych,

• odsetki od posiadanych papierów wartościowych,

• otrzymane dywidendy od akcji obcych,

• dyskonta od weksli obcych,

• dodatnie różnice kursów składników majątku wyrażonego w walutach obcych,

• otrzymane lub naliczane odsetki za nieterminową regulację należności,

• wartości umorzonych kredytów lub pożyczek,

• wartość sprzedanych wierzytelności.

K. Koszty finansowe

Pozostałe koszty finansowe :

• odsetki od kredytów, pożyczek,

• prowizje bankowe,

• ujemne różnice kursowe,

• dyskonto od weksli własnych lub obcych,

• zapłacone odsetki za nieterminowe rozliczanie zobowiązań,

• odsetki i dodatkowe opłaty od środków trwałych, które zostały przyjęte w leasingu finansowym.

L. Zysk (strata) z działalności gospodarczej (I+J-K)

M. Wynik zdarzeń nadzwyczajnych (M.I - M.II)

I. Zyski nadzwyczajne

II. Straty nadzwyczajne

N. Zysk (strata) brutto (L +/- M)

O. Podatek dochodowy

P. Pozostałe obowiązkowe zmniejszenia zysku (zwiększenie straty)

R. Zysk (strata) netto (N-O-P)

Dokonanie wstępnej analizy rachunku zysków i strat wymaga określenia dynamiki zmian poszczególnych jego wielkości a następnie dokonania oceny struktury procentowej.

PRZYCHODY CAŁKOWITE

suma ; przychody ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów 36187

+ pozostałe przychody operacyjne 290

+ przychody finansowe 479

I rok 369584

II rok 606939 + 2364 + 2853 = 612156

wsk. dynamiki

rok I bazowy : (612156 / 369584) * 100 = 165,64 %

stopa wzrostu 65,64%

KOSZTY CAŁKOWITE

koszty sprzedanych produktów, towarów i materiałów 261436

+ koszty sprzedaży 6588

+ koszty ogólnego zarządu 45981

+ pozostałe koszty operacyjne 7182

+ koszty finansowe 10947

I rok = 332134

II rok 439040+11737+72254+10491+27032 = 560554

III rok 497643+10611+90129+29059+26467 = 653909

I rok - rok bazowy

II rok - wsk.dynamiki = (560554/332134)*100 = 167,77%

III rok (653909/332134)*100 = 196,9 %

stopa wzrostu 68,77%

koszty rosną szybciej niż sprzedaż

BADANIE STRUKTURY

WYKŁAD 6

27.03.2002

Obliczyć:

1. Udział kosztów sprzedaży produktów, towarów i materiałów w przychodach netto produktów, towarów i materiałów;

2. Udział zysku netto w przychodach ze sprzedaży;

3. Udział podatku dochodowego w przychodach netto produktów, towarów i materiałów.

Ad.1

rok I

(k-ty 261436 / przych. 361878)*100 = 72.2 %

rok II

(439040 / 606939)*100 = 72.3 %

Nastąpiły nie wielkie zmiany

Ad.2

rok I

(zysk netto 25312 / przych. 361878)*100 = 7%

rok II

(30003 / 606939)*100 = 5%

W roku II o 2% zmniejszył się zysk

Ad. 3

rok I

(12167 / 606939)*100 = 3.4 %

rok II

(21616 / 606939)*100 = 3.6

Nieznaczne zmiany nastąpiły. Mało istotne

ANALIZA KOSZTÓW

• Głównym celem analizy ekonomicznej jest ocena ich poziomu struktury i dynamiki.

• Powszechnie uznaje się, że analiza ekonomiczna umożliwia ocenę gospodarności danego przedsiębiorstwa i wówczas dokonujemy porównań kosztów uzyskiwanych przez dane przedsiębiorstwo w danym czasie do kosztów tego przedsiębiorstwa ale w latach poprzednich lub innych przedsiębiorstw (podobnej wielkości).

• Analiza ta umożliwia identyfikację i kwalifikację czynników wpływających na poziom kosztów.

• Analiza kosztów umożliwia nam ustalenie zmian poziomów kosztów i ich wpływ na wynik finansowy.

• Analiza kosztów umożliwia planowanie kosztów.

Wynikami Analizy ekonomicznej zainteresowane mogą być dwie strony:

1. Odbiorcy wewnętrzni danego przedsiębiorstwa : np. Zarząd danej firmy;

2. Odbiorcy zewnętrzni : np. potencjalni inwestorzy, akcjonariusze, kredytodawcy, Urzędy Statystyczne, Urząd Skarbowy.

Analiza Kosztów dotyczy:

1. Analizy poziomów kosztów - polega na ocenie wysokości wyróżnionego miernika kosztów;

2. Struktury kosztów - dotyczy badania udziałów poszczególnych składników kosztów w strukturze kosztów ogółem

I KOSZTY W UKŁADZIE RODZAJOWYM

1. Na ich podstawie można określić jakie są udziały i wpływy poszczególnych rodzajów kosztów na koszt ogólny i przedsiębiorstwa,

2. Grupy kosztów:

a.koszty materiałowe:

-zużycie materiałów, surowców, paliw, energii itp.,

-amortyzacja,

-usługi obce,

-pozostałe koszty materiałowe.

b. koszty niemateriałowe:

-wynagrodzenia pracowników,

-odpisy na fundusze specjalne,

-podatki i opłaty,

-pozostałe koszty niematerialne.

Analiza ta sprowadza się do :

1. porównania dynamiki całkowitych kosztów własnych z dynamiką produkcji oraz dynamiką poszczególnych rodzajów kosztów (2 okresy badane);

2. porównanie rzeczywiście poniesionych kosztów własnych z kosztami planowanymi;

3. dokonywanie oceny struktury kosztów na tle struktury osiąganych kosztów planowanych;

4. rozpoznanie czynników, które powodują zmiany w poziomie i w strukturze kosztów

II PRZEPISANIE KOSZTU DO PRODUKTU

( UKŁAD KALKULACYJNY)

a. koszty bezpośrednie:

-materiały bezpośrednio używane do produkcji,

-paliwo i energie technologiczne ,

-płace bezpośrednie,

-narzuty na płace bezpośrednie,

-inne (specjalne) koszty bezpośrednie.

b. koszty pośrednie :

-koszty wydziałowe,

-koszty ogólnego zarządu,

-koszty zakupu,

-koszty sprzedaży,

-straty na brakach.

Stosuje się w celu ustalenia jednostkowego kosztu produktu i polega to na tym, że najpierw określa się tzw. techniczny koszt wytworzenia na który składają się:

*koszty bezpośrednie produkcji,

*część kosztów bezpośrednich obejmujący koszty wydziałowe np. koszt zaopatrzenia, sprzedaży.

Następnie dokonuje się kalkulacji kosztu jednostkowego, która polega na obliczaniu zakładowego koszty wytworzenia na które będą się składały:

*techniczny koszt wytworzenia,

*ogólny koszt zarządu,

*koszty operacji finansowych,

*pozostałe koszty operacyjne.

Następny etap obejmuje wyliczanie całkowitego (pełnego) kosztu własnego obejmujący zakładowy koszt wytworzenia jak również koszty sprzedaży.

Reakcja kosztów na zmianę wielkości produkcji :

I koszty stałe :

-.koszty bezwzględnie stałe

czyli są to koszty całkowicie niezależne od zmian rozmiarów produkcji,

-.koszty względnie albo skokowo stałe

koszty nie zmieniają się w ramach określonej zmienności produkcji a po przekroczeniu pewnego progu mogą wzrastać w sposób skokowy.

II koszty zmienne :

- koszty proporcjonalne

wzrastają bądź spadają w tym samym tempie co wzrasta lub spada wielkość produkcji,

- koszty progresywne

wzrastają lub spadają w wyższym tempie niż wielkość produkcji np. nadgodziny zapłacone za prace,

- koszty degresywne

wraz ze zmianą i wzrostem produkcji koszty jakiegoś określonego rodzaju będą wzrastały wolniej aniżeli produkcja,

- koszty regresywne

rzadko występują, dany rodzaj kosztów spada przy wzroście produkcji

WYKRESY!!!

III ze względu na rodzaj działalności gospodarczej

- koszty inwestycyjne i remontowe,

- koszty eksploatacyjne: (produkcyjne, handlowe, ogólnego zarządu),

- fundusze specjalne

IV miejsce powstania kosztu (układ podmiotowy)

1. koszty wydziałów podstawowych,

2. koszty wydziałów pomocniczych,

3. koszty zarządu,

4. koszty zakupów,

5. koszty sprzedaży.

V reakcja na pojedyncze decyzje :

1. koszty istotne

2. koszty nieistotne

3. koszty utraconych korzyści (koszt alternatywny)

Wskaźniki dynamiki (dane z poprzedniego wykładu):

rok I = 100 % (rok bazowy)

rok II = 168.8 %

rok III = 196.9 %

Druga wersja

rok poprzedni = 100 %

rok II = 196.8 %

(r.III 653909 / r.II 560554)*100 = 116.65 %

Odchylenie bezwzględne (r.II - r.I) poszczególnych rodzajów kosztów

koszty całkowite r.II - r. I

r.II 560554 - r.I 332134 = 228420 wzrost

koszty sprzedanych towarów

ogólnego zarządu - wzrost o 26273

(II rok - I rok)

pozostałe koszty - wzrost o 3309

Struktura kosztów

koszty całkowite = 100 %

udziały poszczególnych kosztów

rok I 332135 = 100 %

1. koszty sprzedanych produktów

(261436 / 332135)*100 = 78.7 %

2. koszty sprzedaży

(6588 / 332135)*100 = 2%

3. koszty ogólnego zarządu

(45981 / 332135)*100 = 13.8 %

4. koszty finansowe

(10947 / 332135)*100 = 3.3 %

5. koszty operacyjne

(7182 / 332135)*100 = 2.2 %

rok II 560554 = 100 %

1. koszty sprzedanych produktów

(439040 / 560554)*100 = 78.3 %

2. koszty sprzedaży

(11737 / 560554)*100 = 2.1 %

3. koszty ogólnego zarządu

(72254 / 560554)*100 = 12.9 %

4. koszty finansowe

(26467 / 560554)*100 = 4.8 %

wnioski:

1.spadła o 0.4 % czyli nie uległa zmianie,

2.

3. w niewielkim stopniu zmalały k-ty zarz --> [Author:S] ądu o niecały 1 pkt

4.k-ty finansowe uległy zmianie o 1.5 pkt-a.

WYKŁAD 7

03.04.2001

ANALIZA PRZYCHODÓW

Przychody przedsiębiorstwa :

• są pieniężnym wyrazem sprzedaży jego produktów i usług;

• kształtują stronę dochodową jego działalności;

• powinny pokryć koszty działalności firmy oraz pozwolić na uzyskanie nadwyżki finansowej.

Podstawowe zadania analizy przychodów to:

• ustalenie struktury źródeł tych przychodów,

• ustalenie dynamiki ich zmian;

• przez pryzmat przychodów można ocenić pozycję rynkową firmy (porównanie z innymi firmami).

Struktura przychodów:

• przychody ze sprzedaży wyrobów i usług;

• przychody ze sprzedaży towarów i materiałów;

• pozostałe przychody operacyjne;

• przychody finansowe;

• przychody z operacji nadzwyczajnych;

Przychody ze sprzedaży wyrobów i usług oraz materiałów i towarów stanowią przychody z podstawowej działalności przedsiębiorstwa, a całość wymienionych przychodów to przychody z całokształtu prowadzonej działalności.

Podział stosowany przy dokonywaniu analizy przychodów:

• wstępna (ogólne) analiza przychodów;

• szczegółowa analiza przychodów;

Wstępna analiza powinna umożliwić:

• poznanie ogólnej struktury przychodów;

• poznanie podstawowych tendencji zmian;

• ustalenie kierunków analizy szczegółowej.

Analiza ta powinna udzielić odpowiedzi na następujące pytania:

• jaka jest wielkość przychodów z podziałem na podstawowe składniki (źródła);

• jakie są wiodące źródła przychodów;

• jakie są podstawowe tendencje kształtowania się przychodów, czyli badanie ich dynamiki;

• jakie powinny być szczegółowe kierunki badań ze względu na konkretną sytuację badanej firmy;

Do tego można wykorzystać dwa kryteria porównań:

-porównanie w czasie;

-porównanie z wielkościami podstawowymi założonymi w planie.

Analiza szczegółowa poprzez zastosowanie metod analizy przyczynowo - skutkowej powinna umożliwić :

-ustalenie źródeł i przyczyn wzrostu lub spadku przychodów;

-wskazać rezerwy wzrostu i możliwości ich wykorzystania.

1.Przychody ze sprzedaży produktów i towarów (p) zapisujemy jako:

p = Σ q * p

p - oznacza cenę jednostkową

Σ - ilość sprzedanych produktów, towarów

gdzie:

Δp = b_p - b_p

b_{p ,} b_{p -} wielkość przychodów odpowiednio w okresie bazowym i badanym,

Δp - zmiany wielkości przychodów ze sprzedaży produktów

2. na zmiany wielkości przychodów ze sprzedaży działają dwa czynniki:

a/ wpływ ilości sprzedanych produktów:

ΔPC = Σa * b_p - Σa * b_p

b/ wpływ ceny jednostkowej produktów:

ΔPp = Σq₁ * p₁ - Σq₀ * p₀

gdzie:

p₀ - cena jednostkowa w roku bazowym

p₁ - cena jednostkowa w roku badanym

q₀ - ilość sprzedanych produktów, materiałów, towarów w roku bazowym

q₁ - ilość sprzedanych wyrobów w roku badanym

przykład:

Ocena wpływu czynników kształtujących przychody ze sprzedaży:

Wyszczególnienie	Symbol	Jednostka	Okres bazowy	Okres badawczy
przychody ze sprzedaży	p	zł	13600	14250
ilość sprzedanych produktów	q	zł	850	950
ceny	p	zł	16	15

1/ Obliczyć odchylenia bezwzględne:

- przychody 650

- ilość 100

- cena -1

2/ wpływ zmian ilości sprzedanych produktów:

ΔPq = Σq₁ * p₁ - Σq₀ * p₀

q₁ = (Σ 950 * 16) - (Σ 850* 16)

3/ Wpływ zmian cen sprzedanych produktów

ΔPp = Σq₁ * p₁ - Σq₀ * p₀

ΔPp = (950 * 15) - (950 * 16) = - 950

odchylenie łączne: 1600 - 950 = 690

wnioski:

- odchylenie bezwzględne przychodów ze sprzedaży wynosiło 650

- odchylenie bezwzględne ilości sprzedanych produktów wynosiło 100

- odchylenie bezwzględne ceny -1

- wzrost sprzedaży spowodował zwiększenie przychodów o 1600

- działanie zmian cen była ujemna, spadek cen spowodował obniżenie przychodów o 950

ANALIZA WYNIKÓW FINANSOWYCH FIRMY

ZYSK = PRZYCHODY - KOSZTY DZIAłALNOŚCI

1. Zysk jest podstawą tworzenia dochodów budżetowych w postaci podatku dochodowego,

2. Zysk jest źródłem wynagrodzenia właścicieli kapitałów zaangażowanych w działalność przedsiębiorstwa w postaci dywidendy,

3. Zysk jest źródłem zwiększenia kapitałów własnych, które mogą być źródłem finansowania przedsięwzięć rozwojowych.

Celem analizy wyniku finansowego jest:

• ocena wielkości wyniku finansowego i jego zmiany,

• ustalenie źródeł wzrostu lub spadku kwoty wyniku,

• ocena możliwości poprawy wyniku finansowego w przyszłych okresach.

Wyróżnia się dwa podstawowe etapy podczas dokonywania analizy wyniku finansowego:

1. Analiza porównawcza, która polega nie tylko na ustaleniu kwot odchyleń poszczególnych rodzajów wyniku finansowego, ale także na konfrontacji wzorcowych układów nierówności wybranych wskaźników dynamiki podstawowych wielkości ekonomicznych ze wskaźnikami rzeczywistymi badanego przedsiębiorstwa.

2. Analiza przyczynowo - skutkowa, która powinna pozwolić na identyfikację wyników bezpośrednio kształtujących wynik finansowy, ustalenie wpływu tych czynników na zmiany wielkości wyniku finansowego.

Analiza porównawcza wyniku finansowego

Wstępny etap obejmuje ustalenie układu nierówności dynamiki wybranych wskaźników charakteryzujących przedsiębiorstwa oraz porównanie tego układu z układem wzorcowym.

ΔL < ΔM < ΔK < Δp < ΔZΔ

gdzie:

wskaźniki dynamiki:

ΔL - zatrudnienia

ΔM - majątku

ΔK - kosztów działalności

ΔP - przychodów z całokształtu działalności

ΔZ - wyniku finansowego (brutto, netto)

• układ ten określa w jaki sposób powinny kształtować się wskaźniki w efektywnie funkcjonującym przedsiębiorstwie,

• wyższa dynamika majątku niż zatrudnienia (ΔL < ΔM) oznacza wzrost wydajności pracy osiąganej między innymi wskutek realizacji postępu kapitałochłonnego zwiększającego techniczne uzbrojenie pracy, pozwala to na stabilizację, zatrudnienie i jednocześnie wzrost produkcji ,

• wyższe tempo przyrostu kosztów oraz przychodów niż majątku wynikać powinno ze zwiększenia produktywności majątku, przyśpieszenia rotacji majątku obrotowego, czy też dostosowanie struktury majątku do aktualnych potrzeb firmy,

• tempo wzrostu kosztów powinno być niższe niż tempo wzrostu przychodów, co oznacza, że w firmie realizowana jest obniżka kosztów.

Analiza przyczynowo - skutkowa wyniku finansowego

Analizy tej można dokonać w odniesieniu do wyników na sprzedaży wyrobów.

Na zmiany wyniku finansowego wpływ mają 3 czynniki:

1/ ilość sprzedanych wyrobów,

2/ cena jednostkowa sprzedaży wyrobów,

3/ jednostkowy koszt wytworzenia i sprzedaży wyrobów.

Odchylenia ogólne oblicza się :

ΔZs = Zs₁ - Zs₀

ΔZs = (Σg₁ * p₁ - Σg₁ - k₁) - (Σg₀ * p₀ - Σg₀ - k₀)

gdzie;

ΔZs - odchylenie bezwzględne wyniku finansowego na sprzedaży

Zs₁, Zs₀ - wynik finansowy uzyskiwany na sprzedaży odpowiednio w roku badanym i bazowym k₁, k₀ - jednostkowy koszt własnych wyrobów odpowiednio w roku badanym (k₁) i bazowym (k₀),

Ustalenie wpływu każdego z wymienionych czynników może być dokonane w oparciu o poniższe wzory:

1/ Wpływ zmian ilości sprzedanych wyrobów (q)

ΔZs ^q = (Σg₁ * p₀ - Σg₁ - k₀) - (Σg₀ * p₀ - Σg₀ - k₀)

2/ Wpływ zmian cen sprzedaży (p)

ΔZs ^p = (Σg₁ * p₁ - Σg₁ - k₀) - (Σg₁ * p₀ - Σg₁ - k₀)

lub

ΔZs ^p = Σg₁ * p₁ - Σg₁ - p₀

3/ Wpływ zmian kosztów jednostkowych wyrobu (k)

ΔZs^k = (Σq₁ * p₁ - Σq₁ * k₁) - (Σq₁ * p₁ - Σq₁ * k₀)

lub:

Δzs^k = (Σq₁ * k₀ - Σq₁ *k₁)

WYKŁAD 8

10.04.2002

RACHUNEK PRZEPŁYWÓW ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH:

Jest dokumentem obowiązkowym sporządzonym od roku 1995 w przedsiębiorstwach, które mają obowiązek badania i ogłaszania sprawozdań finansowych.

Obowiązek ten dotyczy jednostki, które osiągnęły lub przekroczyły granicę dwóch z trzech poniżej wymienionych wielkości:

• średnioroczne zatrudnienie - 50 osób,

• suma bilansowa - 1 mln ECU,

• przychód netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych - 3 mln ECU

RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH:

• sporządzony jest w celu poprawy bezpieczeństwa potencjalnych inwestorów,

• daje szerszy obraz na temat finansów firmy,

• pokazuje efekty funkcjonowania przedsiębiorstwa w oparciu o zmiany zasobów gotówkowych będących w jego dyspozycji,

• sporządzony jest w oparciu o dane zamieszczone w bilansie oraz pozycje z rachunku zysków i strat,

• odzwierciedla wpływy i wydatki gotówki z przedsiębiorstwa.

PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE:

1. Metoda bezpośrednia (zgodnie z zasadą kasową) : sumuje się wszystkie kwoty wydatków i wpływów oraz oblicza się różnicę między nimi na koniec roku obrachunkowego, saldo jest saldem początkowym na następny okres,

2. Metoda pośrednia : nawiązuje do zysku netto, który następnie jest korygowany, różnica występuje tylko w działalności operacyjnej, gdyż działalność inwestycyjna i finansowa ujmowana jest w podobny sposób.

Zgodnie z zasadą memoriałową przychody i odpowiadające im kwoty są rejestrowane w momencie wystąpienia transakcji.

Zgodnie z zasadą kasową przychody i koszty mogą być rozliczane na powstanie otrzymanej i wydatkowanej gotówki.

Rachunek przepływów pieniężnych odzwierciedla przepływy gotówkowe w trzech podstawowych obszarach działalności przedsiębiorstwa:

1. operacyjnej.

2. inwestycyjnej,

3. finansowej.

PRZEPŁYWY Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ:

• pokazuje przepływy gotówkowe z podstawowej działalności przedsiębiorstwa (produkcji, handlu, świadczonych usług),

• wykazywane są kategorie przychodów oraz kosztów bieżącego funkcjonowania firmy.

DZIAŁALNOŚĆ OPERACYJNA:

1. wpływy gotówki,

2. wypływy gotówki,

3. saldo przepływów z działalności operacyjnej.

PRZEPŁYWY Z DZIAŁALNOŚCI INWESTYCYJNEJ:

Obejmuje operacje wynikające z gospodarowania przez przedsiębiorców majątkiem trwałym, który daje realny odpływ gotówki.

DZIAŁALNOŚĆ INWESTYCYJNA:

1. wpływy gotówki,

2. wypływy gotówki,

3. saldo przepływów z działalności inwestycyjnej.

PRZEPŁYWY Z DZIAŁALNOŚCI FINANSOWEJ:

• obejmuje wpływy i wydatki związane z rynkiem finansowym, gdzie wyróżnia się działania polegające na pozyskiwaniu kapitału z otoczenia finansowego (emisje, akcje, obligacje, zaciąganie kredytów lub pożyczek bankowych),

• odzwierciedla wypływy z przedsiębiorstwa w postaci dywidendy, spłaty kredytów i pożyczek, wykupu obligacji.

DZIAŁALNOŚĆ FINANSOWA:

1. wpływy gotówki,

2. wypływy gotówki,

3. saldo przepływów z działalności finansowej.

Saldo przepływów gotówki może być dodatnie lub ujemne.

Suma sald przepływów gotówkowych z trzech obszarów wyznacza globalne saldo gotówkowe.

Saldo to jest określane mianem środków pieniężnych netto.

Analiza rachunku przepływów środków pieniężnych polega zatem na ustaleniu zdarzeń gospodarczych, które zachodzą w przedsiębiorstwie i mają wpływ na generowanie zasobów gotówkowych, przyczyniają się do utrzymania (lub też utraty) płynności finansowej.

PRZYKŁAD:

Uproszczony schemat przepływów środków pieniężnych w spółce „X”

1. zysk netto + 3700

2. amortyzacja + 1245

3. zmiana stanu zapasów + 120

4. zmiana stanu należności - 15

5. zmiana stanu zobowiązań + 900

6. wydatki inwestycyjne - 4000

7. dywidenda - 1940

8. suma przepływów pieniężnych netto + 10

9. środki pieniężne na początku roku + 100

10. środki pieniężne na koniec roku + 110

MIERNIKI OPARTE NA RACHUNKU PRZEPŁYWÓW ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH:

I grupa to wskaźniki wydajności gotówkowej,

II grupa to wskaźniki wystarczalności gotówkowej.

Wskaźniki I grupy i II odzwierciedlają relacje, jakie zachodzą między gotówką operacyjną a uzyskiwanym przez przedsiębiorstwo obrotem, zyskiem oraz majątkiem.

1. wskaźnik wydajności gotówkowej obrotu:

= ( gotówka netto z działalności operacyjnej / przychody ze sprzedaży ) * 100

2. wskaźniki wydajności gotówkowej zysku:

= ( gotówka netto z działalności operacyjnej / zysk netto ) * 100

3. wskaźnik wydajności gotówkowej majątku:

= ( gotówka netto z działalności operacyjnej / przeciętny poziom majątku ogółem ) * 100

4. wskaźnik wydajności gotówkowej aktywów obrotowych:

= ( gotówka netto z działalności operacyjnej / przeciętny poziom aktywów obrotowych ) * 100

Wskaźniki z II grupy odzwierciedlają płynność przedsiębiorstwa.

1. wskaźnik wystarczalności gotówki operacyjnej na spłatę długów ogółem:

= ( gotówka netto z działalności operacyjnej / zobowiązania ogółem ) * 100

2. wskaźnik wystarczalności gotówki operacyjnej na spłatę długów długoterminowych:

= ( gotówka netto z działalności operacyjnej / zobowiązania długoterminowe ) * 100

3. wskaźnik ogólnej wystarczalności gotówki operacyjnej:

= ( gotówka netto z działalności operacyjnej / spłata zobowiązań długoterminowych + wypłata

dywident + zakupy majątku trwałego ) * 100

4. wskaźnik reinwestycji gotówki operacyjnej:

= ( gotówka netto z działalności operacyjnej / środki trwałe + inwestycje + pozostałe aktywa

trwałe + kapitał obrotowy ) * 100

5. wskaźnik wystarczalności gotówki operacyjnej na zakup aktywów trwałych:

= ( gotówka netto z działalności operacyjnej / zakupy aktywów trwałych ) * 100

WYKŁAD 9

17.04.2002

Analiza wskaźnikowa jest tą częścią analizy finansowej, która stanowi jej uogólnienie i spojrzenie na całościowe funkcjonowanie przedsiębiorstwa przez pryzmat kształtowania się określonych relacji finansowych.

Istotną kwestią w analizie wskaźnikowej przedsiębiorstwa jest problem wyboru podstawy porównań osiągniętych przez nie wyników, konieczne jest wartościowanie zjawisk gospodarczych na podstawie przyjętej bazy porównań.

Analiza wskaźnikowa koncentruje się na ocenie efektywności działania przedsiębiorstwa i możliwości jego rozwoju.

ANALIZA WSKAŹNIKOWA OBEJMUJE NASTĘPUJĄCE GRUPY WSKAŹNIKÓW:

1. Wskaźniki aktywności gospodarczej przedsiębiorstwa,

1. Wskaźniki dotyczące zadłużenia,

1. Wskaźniki płynności,

1. Wskaźniki rentowności.

Wskaźniki rentowności przedsiębiorstwa:

• punktem wyjścia analizy rentowności firmy i jej zdolności akumulacyjnych jest syntetyczna analiza wyniku finansowego,

• celem tej analizy jest ustalenie zmian w osiągniętych przez przedsiębiorstwo wyników (określenie tempa zmian)

• analiza ta jest podstawą do zestawienia i oceny źródeł zysków i strat w przedsiębiorstwie.

Rentowność oznacza osiąganie nadwyżki dochodów nad kosztem, związanym z podejmowaniem określonej działalności.

Rentowność stanowi efekt połączenia kapitału oraz w konkretnym przedsięwzięciu, jest odzwierciedleniem efektywności funkcjonowania firmy.

Wskaźniki rentowności informują o szybkości zwrotu zaangażowanego kapitału, służą do oceny przedsiębiorstwa oraz oceny zdolności kierownictwa firmy do generowania zysków.

Rentowność może być rozpatrywana w różnych aspektach:

1. sprzedaży (handlowa),

1. majątku (aktywów),

1. kapitału własnego.

Pierwszą grupą wskaźników stanowią mierniki rentowności sprzedaży (obrotu). Ich konstrukcja opiera się na relacji zysku do przychodu lub kosztów uzyskania przychodów.

Najczęściej stosowane mierniki:

1. Marża zysku operacyjnego (rentowność operacyjna):

= ( zysk operacyjny / przychody netto ) * 100

2. Marża zysku brutto (rentowność brutto):

= ( zysk brutto / przychody netto ) * 100

3. Marża zysku netto (rentowność netto):

= zysk netto / przychody netto ) * 100

4. Rentowność brutto:

= ( zysk brutto / koszty uzyskania przychodów ) * 100

WNIOSKI:

• można analizować rentowność z działalności operacyjnej, gospodarczej, finansowej itp.

• mierniki poszczególne przedstawiają wielkość zysku osiągniętego np. ze sprzedaży produktów, zatem ile groszy zysku przynosi każda złotówka ze sprzedaży.

RENTOWNOŚĆ MAJĄTKU (AKTYWÓW):

• rentowność (zyskowność) majątku zwana jest rentownością aktywów ogółem lub zwrotem z inwestycji (ROI),

• informuje o wielkości zysku przypadającego na jednostkę wartości zaangażowanego majątku w danym przedsiębiorstwie, czyli określa ona zdolność aktywów do generowania zysków,

• pełni rolę miernika efektywności gospodarowania majątkiem,

• rosnące wielkości są odzwierciedleniem maksymalizacji obrotu, racjonalizacji kosztów, jak i rozmiarów oraz efektów ekonomicznych działalności inwestycyjnej.

rentowność majątku (ROA) = ( zysk netto / aktywa ogółem ) * 100

zysk netto/aktywa ogółem = (zysk netto/przychody ze sprzedaży) * (przychody ze sprzedaży/

aktywa ogółem)

czyli:

rentowność majątku = rentowność sprzedaży * obrotowość aktywów

Przedsiębiorstwo może przyjąć różne taktyki działania, wysokiej rentowności sprzedaży lub wysokiej obrotowości majątku.

W pierwszym przypadku firma stosuje politykę wysokich cen i jakości produktów, efektem finansowym takiej strategii jest wysoki zysk z jednostki produktu

W drugim przypadku przedsiębiorstwo stosuje politykę wysokich obrotów przy niewielkim zysku jednostkowym. Wysoka obrotowość aktywów zapewnia pożądaną rentowność majątku.

WYKŁAD 10

24.04.2002

RENTOWNOŚĆ KAPITAŁU WŁASNEGO:

Miernik ten wyraża efekty funkcjonowania przedsiębiorstwa w stosunku do kapitałów zaangażowanych przez właścicieli

Jest on określony jako rentowność finansowa, rentowność kapitału własnego lub zwrotu z kapitału.

Rosnący poziom tego wskaźnika świadczy o podnoszeniu efektywności zaangażowanego kapitału, co może prowadzić do uzyskania większych dywidend oraz rozszerzenia możliwości rozwojowych formy.

rentowność kapitału własnego (ROE) = ( zysk netto / kapitał własny ) * 100

czyli:

zysk netto/kapitał własny = (zysk netto/aktywa ogółem) * (pasywa ogółem/kapitał własny)

rentowność kapitału własnego = rentowność majątku * mnożnik kapitału własnego

Rentowność kapitału jest zdeterminowana przez trzy czynniki syntetyczne:

• rentowność sprzedaży,

• obrotowość majątku,

mnożnik kapitału własnego

Niekiedy zwiększenie sprzedaży i zysku poprzez zwiększenie kapitałów własnych może okazać się mniej rentowne niż osiągnięcie go w wyniku wzrostu zadłużenia.

Aby uzyskać efekt z tytułu zadłużenia przedsiębiorstwa, koszty uzyskania dodatkowego kapitału (odsetki) powinny być niższe niż rentowność kapitału całkowitego (własnego i obcego).

Ten dodatkowy efekt oddziaływania kapitału obcego na wielkość wygospodarowania zysku określany jest mianem „dźwigni finansowej” .

Wysokość wskaźnika rentowności kapitału własnego zależy między innymi od:

• różnicy między wskaźnikiem rentowności kapitału całkowitego a stopą płaconych odsetek za pozyskanie kapitału obcego,

• wskaźnika struktury kapitału, tzn. udziału kapitału własnego w kapitale całkowitym.

Model analizy Du Ponta jest rozwinięciem omawianej relacji:

rentowność kapitału własnego

rentowność aktywów * mnożnik kapitału własnego

rentowność sprzedaży * obrotowość aktywów pasywa ogółem/kapitał własny

zysk netto/przych.ze sprzed. przych.ze sprzed./aktywa ogółem

Analiza rentowności spółek akcyjnych powinna być dodatkowo uzupełniona o wskaźniki rynku kapitałowego, do których zalicza się :

1. Zysk wygospodarowany w spółce przypadający na jedną akcję (EPS):

EPS = zysk netto / ilość akcji

2. Cena rynkowa jednej akcji do zysku netto przypadającego na jedną akcję (C/Z):

C/Z = cena 1 akcji / (zysk netto/ilość akcji)

3. Stopa dywidendy mierzona relacją (Sd):

Sd = dywidenda przypadająca na 1 akcję / cena rynkowa 1 akcji

4. Cena rynkowa jednej akcji do wartości księgowej (C/W):

C/W = cena 1 akcji / (wartość księgowa/ilość akcji)

WNIOSKI:

• wskaźniki powyższe służą ocenić osiąganych korzyści przez aktualnych posiadaczy akcji,

• wskaźnik zysku przypadającego na 1 akcję ma wartość historyczną, gdyż bazuje na zysku netto wygospodarowanym w okresie poprzedzającym wypłatę dywidendy,

• ważna jest ilość akcji oraz występowanie akcji uprzywilejowanych co do wielkości otrzymanych dywidend,

• na ich podstawie można dokonywać wyboru alternatywnych lokat kapitałowych.

Wskaźniki sprawności działania:

1.Wskaźnik produktywności majątku (aktywów)

= przychody ogółem / przeciętny stan majątku (aktywów)

np. wynosi on 1,6

oznacza to, że 100 zł. majątku w ciągu roku osiągniemy 160 zł. obrotu albo przychodu .

Wskaźnik produktywności m określa nam jak efektywnie jest wykorzystywany cały majątek przedsiębiorstwa. Informuje również ile razy przychody w danym roku są większe od aktywów danego przedsiębiorstwa, jest porównywany ze wskaźnikiem uzyskiwanym w danej branży. Niski wskaźnik będzie w branżach o wysokiej kapitałochłonności a wysoki w branży o niskiej kapitachłonności.

2. Wskaźnik produktywności majątku trwałego

= przychody ogółem / przeciętny stan majątku trwałego

3. Wskaźnik rotacji zapasów

= przychody ogółem / przeciętny stan zapasów

np. wynosi on 20

oznacza to, że zapasy średnio w ciągu wykonały 20 obrotów

4. Wskaźnik obrotu zapasów

= ( przeciętny stan zapasów / przychody ogółem ) * 365 dni

np. wynosi on 20

oznacza to, że co 20 dni średnio w ciągu roku odnawiano stan zapasów

Wskaźniki te informują nas ( 3 i 4 ) ile razy w ciągu roku nastąpi odnowienie stanu zapasów, wzrost tego wskaźnika oznacza, że zapasy wystarczają na coraz mniejszą liczbę dni sprzedaży, co odbierane jest jako efekt pozytywny z tego względu, że zmniejszają się koszty magazynowania danego towaru i uwalnia się część kapitału obrotowego.

Wskaźnik ten daje nam również informacje o tym, po jakim czasie zainwestowane środki powrócą do przedsiębiorstwa i będą ponownie wykorzystywane.

Jeśli wskaźnik ten był w firmie wysoki i nadal wzrasta to odbierane jest jako pogorszenie się sytuacji danej firmy na rynku, z tego względu, że przedsiębiorstwo nie będzie w stanie zaspokoić potrzeb swoich odbiorców, bo nie będzie miało funduszy na wytwarzanie nowych produktów. Ograniczone zapasy mogą doprowadzić do zahamowania rytmiczności w produkcji.

5. Wskaźnik ściągania należności

= ( przeciętny stan należności / przychody ogółem ) * 365 dni

np. wynosi on 50 dni

oznacza on, że co 50 dni ściągane są należności.

Wskaźnik ten odzwierciedla kontakty przedsiębiorstwa z odbiorcami, stosunkowo długi cykl inkasowania należności oznacza, że firma w celu pozyskania klientów udziela kredytu kupieckiego, co oznacza wydłużenie okresy spłaty należności (firma stwarza dogodne warunki regulowania płatności albo też firma ma problemy dotyczące z windykacją należności).

Powszechnie przyjmuje się, że wskaźnik ten zmieści się w przedziale 7 do 16 razy, wówczas okres ściągania należności będzie wynosił od 21 do 52 dni. Okres powyżej 50 dni może być sygnałem o pewnych nieprawidłościach egzekwowania należności.

6. Wskaźnik okresu spłaty zobowiązania

= (zobowiązania bieżące / koszty ogółem ) * 365 dni

określa, co ile dni spłacane są zobowiązania

ANALIZA CYKLU OBROTOWEGO PRZEDSIĘBIORSTWA

stanowi ona podstawę do oceny sprawności i efektywności zarządzania aktywami obrotowymi w przedsiębiorstwie. Długość tego cyklu obrotowego uwarunkowana jest między innymi poprzez :

• długość okresu rotacji zapasów w danym przedsiębiorstwie,

• przeciętny okres spływu należności,

• przeciętny okres spłaty zobowiązań bieżących.

Dwa pierwsze elementy tworzą, tzw. obrotowy brutto, który pomniejszony o okres spłaty zobowiązaniem krótkoterminowym będzie tworzyć cykl obrotowy netto.

cykl obrotowy brutto

= rotacja zapasów w dniach

+ przeciętny okres spływu należności

- przeciętny okres spłaty zobowiązań bieżących

= cykl obrotowy netto

Im dłuższy będzie przeciętny okres spłaty zobowiązań krótkoterminowych, tym więcej gotówki pozostanie w danym przedsiębiorstwie, tym krótszy będzie cykl obrotowy netto.

W sytuacji gdy wydłuża się cykl obrotowy brutto czyli zamiany zapasów na gotówkę i również okres ściągania należności będzie się wydłużał a okres spłaty zobowiązań pozostanie na niezmienionym poziomie, to wówczas będzie oznaczała, że potrzebuje większych zasobów środków pieniężnych.

Cykle obrotowe (netto i brutto) zwykle podaje się w dniach.

Najważniejsze problemy z cyklu obrotowego dotyczą zarządzania zapasami, należnościami, również gotówką, zarządzanie zobowiązaniami bieżącymi, co wymaga przyjęcia odpowiedniej strategii finansowania aktywów obrotowych w danym przedsiębiorstwie.

WYKŁAD 11

08.05.2002

PŁYNNOŚCI I ZADŁUŻENIA

Płynność finansowa przedsiębiorstwa oznacza zdolność firmy do regulowania zobowiązań w wymaganych terminach. Utrzymanie płynności jest warunkiem koniecznym sprawności funkcjonowania firmy.

Wskaźnik płynności bieżącej dotyczy relacji zachodzących między aktywami obrotowymi, zobowiązaniami bieżącymi występującymi w przedsiębiorstwie.

W związku z tym konieczne jest dopasowanie wielkości i struktury aktywów bieżących do źródeł finansowania - zobowiązań bieżących pod kątem rozmiarów oraz terminów ich spłaty.

Konieczna jest ciągła kontrola stanu gotówki w przedsiębiorstwie po to aby ją efektywnie wykorzystać.

WSKAŹNIKI PŁYNNOŚCI:

1. Wskaźnik bieżącej płynności (CR)

= aktywa obrotowe / zobowiązania bieżące

• wartość wzorcowa 1,2-2 co oznacza, że aktywa obrotowe zaangażowane w przedsiębiorstwie powinny być dwukrotnie większe niż suma zobowiązań krótkoterminowych,

• zbyt wysoka wielkość tego wskaźnika świadczy o utrzymaniu właściwego poziomu płynności finansowej, część może być zamrożona w środkach niegenerujących spodziewanych dochodów.

• zbyt niska wartość wskaźnika może oznaczać problemy z wypłacalnością firmy, z możliwości niezakłóconej obsługi bieżącego zadłużenia,

• ważny jest także poziom tego wskaźnika dla danej branży

• odzwierciedla podstawowe relacje, jakie powinny szacować między aktywami obrotowymi a zobowiązaniami bieżącymi.

2. Wskaźnik wysokiej płynności finansowej (wsk. szybki QR)

= (aktywa obrotowe - zapasy - rozliczenia międzyokresowe czynne) / zobowiązania bieżące

• wartość wzorcowa 1,0 co oznacza w praktyce, że najbardziej płynne elementy aktywów obrotowych powinny być równe całości zobowiązań bieżących,

• utrzymanie takiej relacji umożliwia szybką spłatę zobowiązań, świadczy o prawidłowym stanie wypłacalności firmy

• wyższa wartość tego wskaźnika świadczy o nieefektywnym wykorzystaniu aktywów obrotowych,

3. Wskaźnik wypłacalności gotówkowej

= (środki pieniężne / zobowiązania bieżące) * 100

• wzorcowa wartość 0,2

• zasoby gotówkowe firmy powinny być ograniczone do minimalnych poziomów, bowiem jedynie kapitał zaangażowany w procesach gospodarczych generuje dochody i zyski

• zbyt wysoki poziom środków pieniężnych utrzymywany w przedsiębiorstwie może świadczyć nieproduktywnym ich gromadzeniu lub braku pomysłu na ich wykorzystanie

Interpretacja:

np. 2% oznacza to, że 2% zobowiązań możemy spłacić gotówką w danym momencie

ANALIZA ZADŁUŻENIA

Analiza zadłużenia przedsiębiorstwa wynika z oceny wielkości dynamiki zmian i struktury kapitałowej przedsiębiorstwa.

Głównym problemem jest oszacowanie poziomu zainwestowanego kapitału obcego w przedsiębiorstwie, który nie powinien zagrażać należności firmy.

Ważne jest określenie poziomu kosztów wynikających z wykorzystania obcego kapitału oraz optymalizacji jego udziału w zmiania kapitału całkowitego.

WSKAŹNIKI ZADŁUŻENIA:

1. Wskaźnik ogólnego zadłużenia

= ( zobowiązania ogółem / aktywa ogółem ) * 100

• wartość wzorcowa wskaźnika 57% - 67%

2. Wskaźnik zadłużenia kapitału własnego

= ( zobowiązania ogółem / kapitał własny ) * 100

• wartość wzorcowa wskaźnika 3:2 , 1:1

3. Wskaźnik zadłużenia długoterminowego

= ( zobowiązania długoterminowe / kapitał własny )

• wartość wzorcowa wskaźnika 0,5

WNIOSKI:

1. Zbyt wysoki udział kapitałów własnych w strukturze pasywów świadczy o silnych podstawach finansowych przedsiębiorstwa, o niskim ryzyku finansowym i jego stabilizacji gospodarczej,

1. nie oznacza to jednak wysokiego poziomu rentowności, jakie może dane przedsiębiorstwo osiągnąć,

1. korzystne jest wykorzystanie obcego kapitału, gdyż może się on przyczynić do zwiększenia rentowności, co jest możliwe dzięki wykorzystaniu mechanizmów dźwigni finansowej

1. istotny jest poziom i udział kapitałów własnych w całości zaangażowanych kapitałów,

ZDOLNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTWA DO OBSŁUGI DŁUGU

1. Wskaźnik pokrycia obsługi długu

= (zysk operacyjny + odsetki) / (raty kapitałowe + odsetki)

• wartość wzorcowa wskaźnika 1,2 - 1,5

2. Wskaźnik pokrycia obsługi kredytu z cash flow

= (zysk netto + amortyzacja) / (rata kapitałowa + odsetki)

• wartość wzorcowa wskaźnika 1,5

WNIOSKI:

1. Powyższe wskaźniki określają w jaką zdolność kredytową przedsiębiorstwa, czyli możliwości spłaty całkowitych, efektywnych zobowiązań z wygospodarowanej w danym okresie nadwyżki finansowej,

1. wskaźnik pokrycia obsługi kredytu z cash flow określa możliwości firmy w zakresie spłaty bieżących kosztów finansowych związanych z angażowaniem kapitałów obcych, czyli określa czy wygospodarowana nadwyżka finansowa jest wystarczająca na pokrycie odsetek i rat kapitałowych w wymaganych terminach

KAPITAŁ OBROTOWY

• kapitał obrotowy odgrywa rolę płynnej rezerwy na wypadek nieprzewidzianych okoliczności, które powodują trudności z zachowaniem płynności finansowej,

• umożliwia zachować ciągłość i rytmiczność cyklu produkcyjnego,

• jego wielkość i struktura oraz zapotrzebowanie podlegają dużym wahaniom,

• zaleca się, aby był stosunkowo wysoki w firmach, które mają problemy z pozyskaniem kredytu w bardzo krótkim okresie czasu

• zbyt wysoki poziom kapitału obrotowego może być przyczyną powstania dodatkowych kosztów związanych z pozyskaniem kapitałów finansowych finansujących majątek firmy lub może świadczyć o nieefektywnym wykorzystaniu posiadanych zasobów kapitałowych

• zbyt niski poziom kapitału obrotowego może spowodować utraty wypłacalności firmy oraz przerwanie ciągłości procesów produkcyjnych

1. Kapitał obrotowy > 0

oznacza to, że część środków obrotowych jest finansowana kapitałami długoterminowymi, które mogą być:

1. w pełni kapitałem własnym (pozycja przedsiębiorstwa jest silna)

2. suma części kapitału własnego i zobowiązań długoterminowych (należy analizować w aspekcie kosztów kredytu i rentowności kapitału stałego)

3. tylko kapitałem obcym pochodzącym z kredytów i pożyczek długoterminowych (przypadek raczej teoretyczny)

2. Kapitał obrotowy = 0

Występuje rzadko, oznacza zrównanie wielkości kapitałów stałych z aktywami trwałymi.

3. Kapitał obrotowy < 0

Oznacza występowanie ujemnego kapitału obrotowego, czyli kapitały stałe są mniejsze od wielkości aktywów trwałych.

Kapitał obrotowy ulega zwiększeniu, gdy:

• maleje wartość aktywów trwałych np. poprzez upłynnienie jego części, sprzedaż zbędnych elementów, czy też zahamowanie procesów inwestycyjnych,

• rośnie wartość kapitałów stałych, np. poprzez zwiększenie poziomu reinwestycji wygospodarowanego zysku netto, zwiększenie kapitału podstawowego firmy lub wzrost zadłużenia długoterminowego.

Kapitał obrotowy ulega zmniejszeniu, gdy:

• zwiększa się wartość posiadanego majątku firmy poprzez dokonywanie zakupów inwestycyjnych w sferze rzeczowej, finansowej

• ulega zmniejszeniu wartości kapitału stałego np. poprzez spłatę kredytu długoterminowego, pokrycie strat firmy kapitałem zapasowym

OCENA KAPITAŁU PRACUJĄCEGO PRZEDSIĘBIORSTWA:

1. Relacja kapitału pracującego do średnio miesięcznych obrotów firmy

= kapitał pracujący / przeciętne miesięczne obroty

• wskaźnik ten kształtować ma się na poziomie 1-3, co oznacza, że firma powinna być w stanie sfinansować przynajmniej 1-3 m-cy obrotu z posiadanego kapitału pracującego

2. Relacja kapitału pracującego do sumy zapasów i należności

= kapitał pracujący / (zapasy + należności)

• 0,5 jest to wielkość przeciętna dla przedsiębiorstw przemysłowych

3. Relacja kapitału pracującego do majątku całkowitego

= (kapitał pracujący / aktywa ogółem) * 100

4. Relacja kapitału pracującego do aktywów obrotowych

= (kapitał pracujący / aktywa obrotowe) * 100

Wskaźniki 3 i 4 mogą być wykorzystywane do oceny struktury majątkowo - kapitałowej firmy, można dzięki nim ustalić jaki jest udział finansowania majątku całkowitego czy obrotowego kapitałem pracującym.

Spadająca wielkość tych 3 i 4 mogą świadczyć o zwiększeniu w finansowaniu przedsiębiorstwa udziału bankowych kredytów krótkoterminowych, czy posługiwaniu się w większym zakresie zobowiązaniami handlowymi.

WYKŁAD 12

15.05.2002

ŹRÓDŁA FINANSOWANIA DZIAŁALNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTWA:

Finansowanie to przedsięwzięcia, które zapewniają przedsiębiorstwu kapitał i które służą kształtowaniu optymalnej struktury kapitałowej.

Finansowanie to proces, w którym można wyróżnić następujące funkcje:

• określenie potrzeb kapitałowych i finansowych przedsiębiorstwa,

• kierowanie dopływem środków finansowych,

• kształtowanie wyniku finansowego,

• kierowanie wykorzystanie środków finansowych,

• badanie i analizowanie odchyleń między przyjętym planem finansowym, a jego realizacją,

• kierowanie finansowym zabezpieczeniem od ryzyka niewypłacalności.

Decyzje zarządcze podejmowane w zakresie źródeł finansowanie przedsiębiorstwa:

1. ustalenie podstawowych zasad planowania, kosztów i bieżącego zarządzania finansowania przedsiębiorstwa,

2. ustalenie całkowitych zasobów finansowych potrzebnych do uruchomienia, prowadzenia i rozwoju działalności,

3. maksymalizowania nadwyżki finansowej, czyli dążenie do osiągnięcia długookresowej rentowności

4. kształtowania struktury kapitałowej, gwarantującej wzrost rentowności kapitałów właścicieli,

5. zapewnienie płynności finansowej w długim horyzoncie czasowym,

6. zapewnienie jak największej wartości firmy.

Kapitał służący finansowaniu majątku przedsiębiorstwa dzielimy na:

• kapitał własny,

• kapitał obcy.

Innym kryterium podziału kapitału jest źródło jego pochodzenia w stosunku do przedsiębiorstwa:

• kapitał zewnętrzny,

• kapitał wewnętrzny.

KAPITAŁ WŁASNY:

• jest odzwierciedleniem sfinansowania podjęcia działalności przez firmę (jej powstania) i podwyższania związanego z rozwojem firmy,

• cechą kapitału własnego jest jego długoterminowość i statyczność,

• jest on trwale związany z funkcjonowaniem podmiotu,

• podmiot wnoszący kapitał z reguły nie ma prawa do jego zwrotu i uzyskania odsetek,

• może uczestniczyć natomiast w podziale wypracowanego zysku.

KAPITAŁ OBCY:

• jego cechą jest czasowość wykorzystania środków obcych,

• konieczność zwrotu w określonym terminie,

• odpłatność za możliwość wykorzystania tego kapitału,

• ważną cechą jest to, że pożyczkodawca nie ma wpływu na decyzje dotyczące funkcjonowania firmy jako całości. Może mieć jedynie wpływ na wykorzystanie konkretnego kredytu, pożyczki,

• cechą charakterystyczną jest także fakt uprzywilejowania dawców kapitału obcego w przypadku likwidacji lub upadłości przedsiębiorstwa, gdyż roszczenia dawcy są regulowane w pierwszej kolejności przed roszczeniami właścicielami,

• kapitał pożyczkodawcy musi być zwrócony wraz z odsetkami.

MECHANIZM DZIAŁANIA DŹWIGNI FINANSOWEJ JAKO KRYTERIUM WYBORU KAPITAŁU:

• mechanizm dźwigni finansowej - efekty i skala jego oddziaływania - jako źródła korzyści właścicieli,

• koszty zastosowanych kapitałów,

• zasady finansowania określające długoterminową płynność.

Odpowiednio ukształtowana relacja między różnymi kapitałami może przyczynić się do wzrostu efektywności działania przedsiębiorstwa, w szczególności podniesienia rentowności zaangażowanych kapitałów własnych.

Jest to efekt dźwigni finansowej, który oparty jest na korzystaniu z kapitałów obcych pod warunkiem niższego kosztu (oprocentowania) od generowanej stopy zysku ROI mierzonego relacją zysku operacyjnego w stosunku do całości zaangażowanego majątku w danej firmie.

Jeśli zachodzi powyższy warunek wówczas wzrasta rentowność kapitałów własnych ponad wartość rentowności kapitałem całkowitym. Właściciele osiągają korzyści.

Należy również zbadać strukturę zaangażowanego majątku, co pociąga za sobą określone koszty, które mogą mieć charakter stały lub zmienny. Ich wpływ na osiągane wyniki finansowe można analizować i szacować uwzględniając mechanizm działania dźwigni operacyjnej.

Mierzy on efekty wykorzystywania i kształtowania struktury majątkowej przedsiębiorstwa.

Pozytywne rezultaty, które będą widoczne w rentowności firmy można osiągnąć kształtując umiejętnie zarówno strukturę majątkową jak i finansową.

Obie dźwignie mają charakter komplementarny (uzupełniają się)

W ujęciu dynamicznym efekt działania dźwigni operacyjnej można zapisać jako:

EDO = Δ Zo / Δ P

gdzie:

EDO - efekt wpływu dźwigni operacyjnej,

Δ Zo - procentowa zmiana zysku operacyjnego,

Δ P - procentowa zmiana przychodów

Dźwignia operacyjna wpływa na zmiany zysku operacyjnego wywołane zmianami generowanych przychodów.

Wpływ ten będzie pozytywny, wtedy gdy maleje względny udział kosztów stałych w przedsiębiorstwie, przy wzroście osiąganych przychodów.

Spadek przychodów powoduje względną zwyżkę udziału kosztów stałych, zatem ma wpływ ujemny na wielkość wykazywanego zysku.

W ujęciu dynamicznym efekt działania dźwigni operacyjnej można zapisać jako:

EDF = Δ ROE / Δ Zo

gdzie:

EDF - efekt wpływu dźwigni finansowej,

Δ ROE - procentowa zmiana rentowności kapitału własnego,

Δ Zo - procentowa zmiana zysku operacyjnego.

Efekt działania dźwigni finansowej odzwierciedla wpływ zmian zysku operacyjnego na osiąganą stopę zwrotu kapitału własnego przy określonej strukturze kapitałowej firmy i związanych z nią kosztach finansowych.

Jeśli koszty zaangażowania kapitałów obcych są niższe niż osiągana stopa zysku w firmie, to wpływ dźwigni finansowej będzie pozytywny.

Jeśli nastąpi sytuacja odwrotna wtedy będziemy mieli do czynienia z efektem ujemnym.

Wnioski związane z działalnością dźwigni finansowej:

1. Dźwignia finansowa może oddziaływać na zyskowność kapitałów własnych zarówno w sposób pozytywny jak i negatywny,

2. Efekty pozytywne wtedy gdy stopa zysku ROI przewyższa stopę oprocentowania kapitałów obcych,

3. Im bardziej stopa zysku jest wyższa od oprocentowania kapitału obcego, tym efekty działania dźwigni finansowej są wyższe,

4. Jeśli stopa zysku jest mniejsza od oprocentowania kapitału obcego, wówczas następuje negatywny mechanizm działania dźwigni, tzw. „maczuga finansowa”,

5. Im stopa zysku jest niższa od kosztów zaangażowanego kapitałów obcych, tym każde zwiększenie zadłużenia pociąga za sobą coraz wyższy spadek stopy zwrotu kapitałów własnych.

WYKŁAD 13

22.05.2002

1. Iloraz rentowności kapitału własnego w stosunku do skorygowanej stopy zwrotu kapitału całkowitego o odsetki zależne dawcom kapitałów obcych

EDF = (ROE / SROA) * 100

gdzie:

EDF - wpływ dźwigni finansowej

ROE - stopa zwrotu kapitału własnego

SROA - stopa zwrotu kapitału całkowitego

mierzona relacją :

(zysk netto + odsetki) / kapitał całkowity

2. Różnica między stopa zwrotu kapitału własnego a skorygowaną stopą zwrotu kapitału całkowitego

EDF = [(ROE - SROA) / SROA ] * 100

3. Mnożnik dźwigni finansowej liczonej według formuły

[(zysk netto / zysk netto+odsetki) * (kapitał całkowity/kapitał własny)] * 100

Dodatnie wielkości tych wskaźników świadczą o pozytywnym działaniu dźwigni finansowej.

Zatem wykorzystanie obcych kapitałów wpływa na wzrost rentowności kapitału własnego, rosną potencjalne korzyści właścicieli.

Im wyższe wartości osiągają dane wskaźniki tym większy dodatni wpływ zastosowania.

Wskaźniki mierzące efekt oddziaływania dźwigni finansowej o wielkościach ujemnych świadczą o zbyt wysokim pozornie zadłużeniu firmy lub o zbyt wysokich kosztach jego obsługi.

KOSZT KAPITAŁU

Koszt kapitału własnego w spółkach kapitałowych jest równy wymaganej stopie zwrotu (stopa dyskontowa), stosowanej przez właścicieli przy szacowaniu dywidend i ocenie bieżącej wartości przedsiębiorstwa.

Wartość stopy dyskontowej równej kosztowi kapitału własnego jest równa:

Kkw = (D/V) + q

gdzie:

Kkw - koszt kapitału własnego (wymagana przez inwestorów stopa zwrotu)

D - wielkość dywidendy

V - bieżąca wartość akcji zwykłej

q - oczekiwana stała stopa wzrostu dywidendy niższa od stopy dyskontowej

Koszt nowej emisji akcji liczonej według formuły

Kn = (D/Nn) + q

gdzie:

Kn - koszt kapitału nowej emisji

D - wielkość dywidendy

Nn - wpływy netto ze sprzedaży akcji (cena emisyjna - koszty maklerskie)

q - stała stopa wzrostu dywidendy

Koszt emisji akcji uprzywilejowanych:

Ku = Du / Nn

gdzie:

Ku - koszt kapitału uprzywilejowanego

Nn - wpływ netto ze sprzedaży akcji uprzywilejowanych

Koszt kapitału warunkujący z zatrzymania części wygospodarowanego zysku netto. Przyjmuje się, że jest on równy kosztowi kapitału własnego, czyli wymaganej przez właścicieli stopie zwrotu, czyli:

Kdz = Kkw

gdzie:

Kdz - koszt dochodu zatrzymanego

Kkw - koszt kapitału własnego

KOSZT KAPITAŁU OBCEGO

Tego rodzaju koszt kapitału wyznacza stopa oprocentowania kredytów wraz z kosztami prowizji lub ryczałtu dla kredytodawców.

Koszt obsługi długu liczonej według formuły

Kd = Kb * (1-T)

gdzie:

Kd - koszt kredytu po opodatkowaniu

Kb - koszt kredytu przed opodatkowaniem

T - stopa podatku dochodowego

Istotne jest ustalenie tzw. średnioważonego kosztu kapitału.

Ważne każdego składnika kosztu opiera się z reguły na określeniu jego udziału w całości źródeł finansowania.

Proces ustalania średnioważonego kosztu kapitałów można zapisać:

WACC = Kw/Kc * Kkw + Ka/Kc * Kn + Kb/Kc * Ku + Zz/Kc * Kdz + D/Kc * Kd

gdzie:

WACC - średnioważony koszt kapitału

Kc - kapitał całkowity

Kw - kapitał własny

Ka - kapitał z nowej emisji akcji

Kb - kapitał z akcji uprzywilejowanych

Zz - zyski zatrzymane

D - zadłużenie = kredyty

Kkw - koszt kapitału własnego

Kn - koszt nowej emisji akcji

Ku - koszt kapitału uprzywilejowanego

Kdz - koszt dochodu zatrzymanego

Kd - koszt długu

W praktyce przyjmuje się, że w spółkach nie będących spółkami akcyjnymi należy ustalić koszt zaangażowanych kapitałów własnych i długu.

Dla kapitału własnego można przyjąć iż jest to oczekiwany przez właściciela poziom rentowności, jaki uzyska z zainwestowania swoich środków.

Koszt kapitału obcego liczymy natomiast według Kd, czyli kosztu kredytu po opodatkowaniu.

Sumę efektów dźwigni finansowej i operacyjnej w ujęciu dynamicznym można zapisać jako:

EDP = EDO * EDF

EDP = Zo/P * ROE/Zo = ROE/P

EDP - efekt działania mechanizmu dźwigni połączonej określa jak zmieni się stopa zwrotu kapitału własnego wywołana zmianą osiągniętych przychodów przez daną......................... określa struktura kosztów oraz określona struktura kapitałowa.

ZAGROŻENIE UPADŁOŚCIĄ FIRMY

Upadłość (bankructwo) można rozpatrywać w aspekcie ekonomicznym i prawnym. Z punktu widzenia ekonomicznego za bankruta uważa się przedsiębiorstwo, które zaprzestało regulowania swoich długów (zobowiązań) oraz wartość posiadanego majątku nie jest wystarczająca na pokrycie posiadanych zobowiązań.

Z punktu widzenia prawnego terminu bankruta używać można dopiero w sytuacji, gdy zostanie ogłoszone przez sąd bankructwo danego przedsiębiorstwa.

Syntetyczna ocena przedsiębiorstwa związana z oceną ryzyka i zagrożenia upadłością ma istotne znaczenie w wielu sytuacjach decyzyjnych między innymi:

• ocena kondycji finansowej firmy stanowić może ocenę poziomy ryzyka określającego atrakcyjność inwestowania w np. akcje danej spółki, bowiem poziom ryzyka stanowi podstawę wyceny oczekiwanej stopy zwrotu z inwestycji,

• odpowiednio wczesna identyfikacja zagrożeń umożliwia podejmowanie decyzji mających na celu wprowadzenie programu naprawczego, działań restrukturyzacyjnych itp.,

• ocena ryzyka odbiorców stanowi podstawę ustalania warunków na jakich udzielane są kredyty kupieckie,

• ocena ryzyka kredytowego stanowi podstawę decyzji o udzieleniu kredytu oraz pozwala określić warunki na jakich może być on udzielony.

Symptomy zagrożenia kondycji finansowej firmy:

L. Bednarski wymienia następujące symptomy i sygnały zagrożenia sytuacji finansowej przedsiębiorstwa:

• zewnętrzne i wewnętrzne,

• finansowe i pozafinansowe (operacyjne)

Symptomy zewnętrzne pochodzą z otoczenia w którym funkcjonuje dane przedsiębiorstwo. Mogą to być symptomy zagraniczne, krajowe, regionalne, branżowe.

Symptomy zagraniczne związane są z zakłóceniami na rynkach międzynarodowych np. kapitałów, paliw, mogą wynikać z różnych konfliktów wojennych, walki konkurencyjnej.

Symptomy krajowe związane są natomiast ze zmianami zachodzącymi wewnątrz kraju np. zmiany stóp procentowych, kursów walutowych, spadku popytu globalnego.

Symptomy branżowe wynikają ze zmian cen określonych surowców, półproduktów, możliwości zbytu produktów, prognoz dla danej branży oraz wskaźników finansowych publikowanych przez GUS (rentowność, zadłużenia, płynność itp.)

Symptomy wewnętrzne mogą wynikać ze zmian sytuacji majątkowo - kapitałowej osobowej danej ............

Symptomy finansowe wynikają ze zmian podstawowych wielkości ekonomiczno - finansowych danego przedsiębiorstwa przedstawionego w sprawozdaniach finansowych. Zmiany te mogą dotyczyć:

• zmiany w dynamice wzrostu / spadku zysku netto,

• niskiego poziomu wskaźników płynności finansowej,

• rosnącego zadłużenia związanego z pogorszeniem się wypłacalności firmy,

• zwiększenie kosztów działania przedsiębiorstwa,

• zwiększenie zobowiązań krótkoterminowych,

• rosnące zapasy,

• zamrożenie środków w inwestycjach nie zakończonych w terminie

Symptomy pozafinansowe (operacyjne) np.:

• brak planów rozwoju firmy,

• brak odpowiednio prowadzonej kontroli wewnątrz przedsiębiorstwa,

• częste zmiany osób na stanowiskach zarządzających,

• malejący udział w rynku,

• silna pozycja związków zawodowych w firmie,

• utrata najważniejszych odbiorców firmy lub dostawców surowców

Wskaźniki służące ocenie syntetycznej kondycji firmy:

1. rentowność przedsiębiorstwa,

2. płynność,

3. sprawność działania,

4. źródeł finansowania działalności.

Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl

1

---