PRACA DYPLOMOWA

TEMAT: MALOWANIE I TAPETOWANIE W BUDOWNICTWIE

Dyrektor:

SPIS TREŚCI

I. KOLORYSTYKA WNĘTRZ

1. Kolory działająna nastrój 6

2. Sposoby zestawiania barw 7

3. Jak uzyskać kolor? 8

4. Program bezpłatnych porad 9

5. Dobieranie kolorów 10

6. Jak kolory kształtują wnętrze? 12

II. FARBY

1. Wiadomości ogólne 14

2. Pigment 14

3. Spoiwo 15

4. Farby alkidowe 16

5. Farby chlorokauczukowe 18

6. Farby dyspersyjne 19

7. Farby epoksydowe 20

8. Farby klejowe 21

9. Farby silikatowe 21

10. Farby silikonowe 22

11. Farby wapienne 23

III. PODŁOŻE

1. Ocena stanu podłoża 25

2. Oczyszczanie podłoża 26

3. Wzmacnianie podłoża 26

4. Wyrównanie i uzupełnianie ubytków 27

5. Redukcja chłonności 29

IV.MALOWANIE

1. Malarski niezbędnik 31

2. Jak obliczyć ilość farby? 32

3. Kolorowanie farb 32

4. Powłoka gruntująca 33

5. Powłoka dekoracyjna 35

6. Miejsca narażone na wilgoć 36

7. Przenikające plamy i zacieki 37

8. Okres przydatności farb 38

V. TECHNIKI MALARSKIE

1. Malowanie emulsyjne 40

2. Malowanie kazeinowe 42

1

4. Malowanie olejne 44

5. Malowanie wapienne 46

6. Laserunek 47

7. Przecierki 48

8. Glinki florenckie 49

9. Malowanie klejowe 50

VI. KSZTAŁTOWANIE POWIERZCHNI ŚCIAN

1. Malowanie farbami strukturalnymi 54

2. Malowanie za pomocą szablonów 55

3. Wzory przy pomocy gąbki 56

4. Malowanie dekoracyjne 56

5. Bordiury

VII. RODZAJE TAPET

1. Wiadomości ogólne 59

2. Tapety winylowe 60

3. Tapety papierowe 61

4. Tapety typu „raufaza" 62

5. Tapety na flizelinie 62

6. Tapety natryskowe 63

7. Bordeny 64

8. Wybór tapet 64

9. Bezpieczna eurorolka 65

VIII. TAPETOWANIE

1. Klej do tapet 68

2. Przed tapetowaniem 69

3. Odklejanie starych tapet 69

4. Kolejność tapetowania 70

5. Przygotowanie 71

6. przystąpienie do klejenia 71

7. Najczęstsze błędy 7

IX. STYL TAPET

1. Dyskretne, niewygodne 75

2. Z fakturą 75

3. Kolorowe 76

4. Naturalne 76

5. Wzorzyste 77

6. Historyczne 78

X. OKŁADZINY KORKOEW

1. Wiadomości ogólne 80

2. Przygotowanie podłoża 80

3. Mierzenie i przycinanie 81

4. Przyklejenie na podłoże nie chłonne 82

5. Przyklejenie na podłoże chłonne 82

WSTĘP

Nasza praca dyplomowa składa się z dwóch części: części praktycznej, którą był remont sali dydaktycznej do nauczania przedmiotu- fizyka, części teoretycznej, którą jest niniejsze opracowanie.

Na remont sali składały się następujące prace:

przygotowanie podłoża (usunięcie wystających stalowych elementów ze ścian i sufitu, usunięcie większych uszkodzeń ścian, usunięcie poprzednich warstw farby ze ścian), nałożenie narożników siateczkowych, wykonanie gładzi gipsowej, gruntowanie, malowanie ścian i sufitu, montaż paneli ściennych.

I. KOLORYSTYKA WNĘTRZ

l.KOLORY DZIAŁAJĄ NA NASTRÓJ

Dominującą tendencję w dekoracji wnętrz ostatnich lat jest coraz większe bogactwo kolorów i coraz śmielsze nimi operowanie. W pamięci mamy jeszcze niedawny czas, gdy na ścianach naszych mieszkań królował kolor biały, a producenci farb jako główną zaletę swych wyrobów przedstawiali w reklamach śnieżną biel. Jednak kolor biały, kojarzący się ze sterylną czystością kojarzy się jednak także z zimnem i przez to nie jest zbyt przytulny. Zapewne dlatego obecnie, nawet jeśli wnętrza maluje się na biało, nie jest to biel „śnieżna", lecz przygaszona biel ecru, nadająca malowanym powierzchniom bardziej „ciepły" charakter.

Wiadomo, że kolory, wśród których przebywamy, oddziałują na nasz nastrój i psychikę. Dlatego często do malowania wnętrz wybierane są farby w różnych odcieniach żółci. Kolor żółty kojarzy się ze światłem słonecznym, ciepłem i radością. Przez to jest bardzo przyjazny dla naszej psychiki, zwłaszcza kiedy wpada w lekko pomarańczową lub brązową tonację. Z kolei w pomieszczeniach pomalowanych na intensywny czerwony kolor moglibyśmy odczuwać podenerwowanie, spięcie itp. Czerwień to kolor agresji, energii, ciepła. Dlatego nie powinno się wybierać tego koloru do pomieszczeń, w których mamy wypoczywać. We wnętrzach o takim przeznaczeniu powinny dominować uspokajające chłodne kolory, np. odcienie zieleni. Generalna zasada jest taka, że kolory ciepłe pobudzają, zimne uspokajają.

2.SPOSOBY ZESTAWIANIA BARW

Relacje zachodzące między poszczególnymi barwami - kontrast i harmonię najlepiej pokazuje koło barw. Możemy na nim zobaczyć barwy podstawowe (niebieski, czerwony, żółty) i pochodne (fioletowy, pomarańczowy, zielony) oraz wiele ich odcieni. Koło barw nie ujmuje bieli, czerni, odcieni szarości, ani brązów. Są one jednak bardzo istotne i odgrywają ważną rolę w zestawieniach kolorystycznych.

• Zestawienie monochromatyczne - połączenie ze sobą różnych tonów
  tego samego koloru. Jest to zestawienie najbezpieczniejsze, jednocześnie
  niezwykle różnorodne - rozmaitych odcieni tej samej barwy jest przecież
  mnóstwo. Zestawienia takie, nawet w przypadku dość mocnej barwy,
  wprowadzaj ą do wnętrza spokój.

• Zestawienie harmonijne - to kolory, które sąsiadują ze sobą w kole barw,
  ale mają te same tony, np. zielony i żółty, niebieski i turkusowy.

• Zestawienie kontrastowe - to najbardziej szokujące rozwiązanie.
  Zestawienie ze sobą kolorów które w kole barw znajdują się naprzeciw
  siebie. Są to kolory najmniej do siebie podobne, przez co dają efekt
  szalenie stymulujący. Stosując takie zestawienie w swoim domu, należy
  naprawdę uważać. Umiejętnie dobrane kontrasty mogą wyglądać bardzo
  ciekawie, ale źle dobrane - mogą denerwować.

3. JAK UZYSKAĆ KOLOR?

Możliwość otrzymywania różnokolorowych farb są obecnie prawie nieograniczone. Minęły bezpowrotnie czasy, gdy kolorową farbę wytwarzał jej bezpośredni użytkownik - malarz poprzez mieszanie farb białych z odpowiednimi pigmentami sypkimi (np. ugier, ultramaryna itp.). Ten prymitywny sposób nie tylko nie zapewniał powtarzalności uzyskiwanych odcieni, ale też sprawiał trudności w dokładnym rozmieszaniu pigmentu w farbie. Mogły pozostawać grudki, które w czasie malowania były rozmazywane na ścianie.

Lepszą metodą uzyskiwania farb kolorowych są oferowane przez niektórych producentów pasty pigmentowe przeznaczone do samodzielnego mieszania z farbami. Pasty pigmentowe, czyli gotowe zawiesiny pigmentów w odpowiednim rozcieńczalniku, zapewniają łatwość dokładnego ich wymieszania z farbą, a dzięki stosunkowo precyzyjnemu dozowani (np. za pomocą strzykawek) umożliwiają otrzymanie farby dość zbliżonym do żądanego. W tej metodzie jednak również nie można uzyskać dokładnej powtarzalności kolorów, gdyż jako bazy wykorzystuje się gotowe farby białe. Gotowe farby białe rozlewane są do opakowań z pewną, zwykle kilkuprocentową dokładnością. Z tego powodu w każdym opakowaniu znajduję się nieco inna ilość farby, więc przy kolorowaniu powoduje to, że z każdego opakowania wychodzi inny odcień. Słabością metody kolorowania farb białych gotowymi pastami pigmentowymi jest też to, że nie można z nich uzyskać intensywnych, czystych kolorów.

Jak dotąd, najlepszą metodą otrzymywania farb kolorowych jest komputerowy dobór kolorów, wykorzystujący koloranty. Koloranty to fabrycznie przygotowane mieszaniny past pigmentowych, standaryzowane pod względem istotnych parametrów, takich jak np. siła barwienia. Zastosowanie kolorantów w połączeniu z odpowiednimi farbami bazowymi

gwarantuje nie tylko dokładną powtarzalność uzyskiwanych odcieni, ale też pozwala na otrzymanie wyjątkowo szerokiej gamy kolorystycznej. Mieszalniki komputerowe pozwalają na uzyskanie aż 5000 różnych kolorów. Można je spotkać w coraz większej liczbie punktów sprzedaży. Na przykład, mieszalniki farb Dekoral funkcjonują już w 500 sklepach, hurtowniach i marketach budowlanych w Polsce. Mieszalniki farb Sigma są w 80 sklepach i hurtowniach branży farbiarskiej.

Oczywiście sklepów i hurtowni tej branży jest w naszym kraju o wiele więcej. Aby klienci wszędzie mieli dostęp do wyrobów kolorowych, w marce Dekoral występuje szeroka gama farb w kolorach gotowych, przygotowanych fabrycznie. Dotyczy to m.in. popularnych farb emulsyjnych, takich jak Akrylit W czy Polinit, ale także emalii ogólnego stosowania Akrylux i Emakol oraz Emalii Luksusowej do okien i drzwi. Nowościami w marce Dekoral, są farby jednowarstwowe - tiksotropowa farba emulsyjna i emalia akrylowa. Występują one w kolekcji kolorystycznej o nazwie Sekrety Natury, gdzie kolory gotowe są tak dobrane, aby harmonijnie komponowały się wzajemnie ze sobą.

4.PROGRAM BEZPŁATNYCH PORAD

Bogactwo oferty kolorystycznej — zarówno farb gotowych, jak też receptur w mieszalnikach Dekoral i Sigma - powoduje, że klienci często długo zastanawiają się nad wyborem właściwych odcieni. Aby ułatwić im ten wybór, POLIFARB CIESZYN-WROCŁAW rozpoczął program udzielania bezpłatnych porad w zakresie doboru kolorów w Studiach Aranżacji Koloru. W tych studiach profesjonalne dekoratorki wnętrz przy pomocy specjalnego programu komputerowego Fotodekorator przygotowują gotowe propozycje kolorystyczne dla konkretnych wnętrz. Propozycje te opracowywane są na podstawie rozmowy z klientem oraz na podstawie planu mieszkanie i zdjęć pomieszczeń.

Przeważnie są to różne wersje do wyboru. Obecnie w kraju działają dwa takie Studia, rozlokowane przy Centrach Dekoracyjnych Dekoral:

• we Wrocławiu, ul. Braniborska 58/68,

• w Sopocie, ul. Niepodległości 938/946.

Przy tak szerokiej dostępności farb kolorowych, każdy z nas ma możliwość dekorowania swojego domu czy miejsca pracy tak, aby czuć się w tych wnętrzach jak najlepiej.

5.DOBIERANIE KOLORÓW

Kolorystyka kształtuje nastrój wnętrza i tworzy atmosferę mieszkalną. Aby móc czuć się dobrze w swym domu należy znać rolę koloru we wnętrzu.

• Kolor brązowy odczuwa się jako ciepły, przytulny. Odcienie brązu,
  kolory drewna i żyznej gleby, działają uspokajająco. Zbyt ciemne
  odcienie brązu wywołują wrażenie ciasnoty, szczególnie w niewielkich
  pomieszczeniach. Kolory występujące w przyrodzie pozwalają się łatwo
  zestawiać z prawe wszystkimi innymi kolorami.

• Odcienie czerwieni rozciągają się od koloru pomarańczowego przez
  cynober i karmin do purpury. Te kolory kontrastują z kolorami
  występującymi w przyrodzie. Symbolizują dynamikę, siłę i energię. Aby
  mogły one wywołać zamierzone działanie, wymagają jasnego oświetlenia
  wnętrza. Odcienie czerwieni nie nadają się do każdego pomieszczenia,
  powinny być stosowane oszczędnie, na zasadzie akcentu
  kolorystycznego. Nadają się do pomieszczeń o charakterze użytkowym,
  takich jak domowy warsztat lub siłownia.

10

W pokoju sypialnym powinny dominować kolory spokojne, jak beż

i zgaszone lub rozbielone odcienie błękitu. Kolor beżowy pasuje

do palety kolorów przyrody i stwarza przyjemny nastrój, pozwalający

na odprężający relaks. Istnieje tyle odcieni szarości, że nadają się

do każdego wnętrza. Szarość uważana jest za kolor statyczny, który

nie dominuje i doskonale harmonizuje z prawie wszystkimi kolorami.

Wielkie powierzchnie koloru szarego wymagają jednak ożywienia

kilkoma wyważonymi akcentami kolorystycznymi.

Żółty kolor sufitów w porównaniu do konwencjonalnych białych stwarza

efekt blasku, kojarzącego się z promieniami słońca. Ostre kolory takie jak

żółty lub pomarańczowy należy stosować oszczędnie, aby uniknąć

znużenia zbyt mocnym efektem.

Zielenie pochodzą z połączenia kolorów żółtego i niebieskiego.

W zależności od tego który kolor w nich przeważa, działają uspokajająco

lub ożywiająco. Zieleń, kolor wiosny, daje odpoczynek naszym oczom,

zwłaszcza jeśli występuj e w jasnych, pogodnych odcieniach.

Róż silnie łagodzi i uspokaja emocje, daje poczucie delikatnego ciepła i

wsparcia. Zmniejsza irytację i agresję, sprawia, że czujemy się otoczeni

sympatią i opieką. Łagodzi również poczucie osamotnienia,

przygnębienia. Zachęca do większej troski o potrzeby własne i bliskich.

jest kolorem zalecanym do gabinetów terapeutycznych.

Pastelowy róż i pastelowy fiolet wprowadzają do mieszkania nastrój

delikatnego chłodu, oziębiając jego atmosferę. Surowość takich

kompozycji przełamuje biel, dodaje świetlistości i blasku wnętrzom.

11

6.JAK KOLORY KSZTAŁTU JĄ WNĘTRZE?

Odpowiednio dobierając kolor farby, można sprawić, że pomalowane
pomieszczenie stanie się przytulne lub chłodne, pozornie większe lub mniejsze.
Warto więc pamiętać, że:

• sufit w jasnym kolorze i jedna jasna ściana powiększają optycznie
  pomieszczenie oraz stwarzają poczucie lekkości i bezpieczeństwa;

• ciemny sufit i ciemna podłoga powodują, że pokój wydaje się niższy;

• jedna ściana pomalowana ciemniejszym kolorem niż pozostałe będzie
  sprawiała wrażenie, że jest bardziej oddalona;

• ciemne ściany i jasny sufit powodują, że pokój wydaje się wyższy;

• intensywne, ciemne kolory sprawiają, że pomieszczenie wydaje
  się mniejsze;

• w małych wnętrzach stosuje się kolory jasne;

• ciemny sufit przy zachowaniu jasnych ścian poszerza pomieszczenie;

• korytarz można skrócić malując jego krótsze ściany na ciemniejszy
  odcień;

• pionowe pasy na ścianach podwyższają pomieszczenie.

12

II.FARBY

1. WIADOMOŚCI OGÓLNE

Materiały powłokowe nazywane są farbami. Nanoszone są na podłoża, na których tworzą powłoki. Mają za zadanie chronić przed czynnikami atmosferycznymi, chemicznymi, biologicznymi lub mechanicznymi. Konserwują podłoże i utrzymują je w stanie najbardziej zbliżonym do oryginału pod względem połysku, barwy i tekstury. Mają także charakter dekoracyjny.

Najistotniejszym składnikiem farby jest substancja błonotwórcza. Obecnie najczęściej stosowane są farby na bazie żywic syntetycznych. Żywice decydują o jakości materiałów powłokowych i od nich zależy obszar zastosowania danego materiału. O właściwościach farb decyduje nie tylko spoiwo, ale również barwniki, rozpuszczalniki, stabilizatory oraz dodatki. Duża rolę odgrywa także właściwe przygotowanie podłoża i metoda nakładania.

2.PIGMENT

O właściwościach i zastosowaniach farby decyduje spoiwo oraz zastosowany
w niej pigment i wypełniacz. Pigmenty są to substancje barwne w stanie
rozdrobnienia stosowane do wyrobu farb oraz barwienia tworzyw sztucznych,
włókien syntetycznych, wyrobów ceramicznych, gumy, papieru. Pigmenty
nieorganiczne, zwane mineralnymi, dzieli się na naturalne (farby ziemne)
i sztuczne (sole i tlenki metali otrzymywane sztucznie). Do pigmentów
nieorganicznych zalicza się także pigmenty otrzymywane z metali niezależnych
np. glinu, miedzi i ich stopów. Pigmenty organiczne również dzieli się ⁵

na naturalne i syntetyczne. Naturalne występują w organizmach żywych, np. chlorofil, hemina, sepia, indygo. Natomiast syntetyczne są najczęściej nierozpuszczalnymi barwnikami: azowymi, antrachinowymi, lakami barwnymi.

14

Do najważniejszych pigmentów nieorganicznych białych należą: biel cynkowa, biel ołowiana, biel tytanowa. Do pigmentów czarnych: sadze. Pigmentów żółtych: żółcień kadmowa, żółcień chromowa, żółcień cynkowa. Pigmentów czerwonych: czerwień kadmowa, cynober, glejta ołowiana, minia ołowiana, czerwień żelazowa. Pigmentów zielonych: zieleń chromowa, zieleń szfajnfurcka. Pigmentów brunatnych: ochra, umbra. Pigmentów niebieskich: ultramaryna, lazur miedziowy. Niektóre pigmenty oprócz właściwości barwienia substancji wykazują także inne cechy: świecenie. Są to pigmenty świecące -luminofory. Służą do wyrobu farb do malowania znaków drogowych, ostrzegawczych lub znakowania jezdni. Pigmenty termoczułe wykazują zmianę barwy wraz ze zmianą temperatury. Mają zastosowanie do produkcji farb świecących i termometrycznych.

3.SPOIWO

Nieodzownym składnikiem farb jest spoiwo. Wiąże ono cząsteczki pigmentów i wypełniaczy w postaci płynnego roztworu. Zapewnia po wyschnięciu powłokom przyczepność i odporność na ścieranie. Spoiwa dzieli się na rozpuszczalne w wodzie, bezwodne i emulsyjne. Do spoiw wodnych zalicza się mleko wapienne, klej malarski (krochmalowy), klej zwierzęcy (kostny), klej kazeinowy, emulsje wodne, szkło wodne. Pierwsze spoiwo służy do wyrobu farb wapiennych - stosowanych od najdawniejszych czasów do bielenia otynkowanych powierzchni we wszystkich pomieszczeniach. Utrwalenie powłoki wapiennej następuje stopniowo, wskutek zmian chemicznych, zachodzących pod wpływem dwutlenku węgla z powietrza i parowania wody. Klej malarski i zwierzęcy służą jako spoiwo w farbach klejowych. Jest to mieszanina ultramaryny kleju malarskiego i kredy. Powłoki klejowe mają wygląd matowy. Klej kazeinowy jest składnikiem farb

15

kazeinowych, nadających się przede wszystkim na nowe tynki wapienne, cementowe, lub gipsowe. Kleje kazeinowe są bardziej wodoodporne od kostnych, wywołują w powłokach znaczne napięcia wymagają więc mocnych i twardych podłoży.

4.FARBY ALKIDOWE

Farby alkidowe inaczej zwane są ftalowymi, ponieważ większość żywic alkidowych zawiera w swoim składzie bezwodnik ftalowy. Farby ftalowe należą do wyrobów lakierowych schnących oksydacyjnie (pod wpływem oddziaływania z tlenem). Olej zawarty w farbie reaguje z tlenem i twardnieje tworząc powłokę. Na właściwości farby wpływa rodzaj i ilość kwasów tłuszczowych obecnych w cząsteczce żywicy alkidowej.

Farby ftalowe są łatwe do stosowania i mają dobrą rozlewność. Powłoki uzyskane z nich wykazują dobrą odporność na czynniki atmosferyczne, po pewnym czasie jednak tracą połysk i wykazują pewien stopień skredowania. Ulegają również zmydleniu, miękną w wodzie i nie mogą być stosowane do malowania powierzchni narażonych na ciągły kontakt z wodą. Nie są także odporne na działanie chemikaliów i rozpuszczalników. Farb ftalowych nie zaleca się stosować do nanoszenia na powierzchnie alkaiczne (np. świeże tynki, powierzchnie ocynkowane, farby krzemianowe). Do produkcji farb alkidowych stosuje się żywice alkidowe tłuste, średnie oraz chude. Podział ten jest uzależniony od ilości użytego oleju. Żywice ftalowe tłuste zawierają 58-89% oleju, średnio tłuste zawierają 46-58% oleju, a chude poniżej 46%. Farby ftalowe oparte na tłustych żywicach alkidowych dobrze zwilżają podłoże, lepiej niż inne spoiwa. Uzyskane powłoki wykazują dobrą przyczepność do podłoża, elastyczność, wysoki połysk oraz odporność na działanie czynników klimatycznych. Najkrótszym czasem schnięcia, przy równocześnie dobrej

16

odporności na działanie światła słonecznego, charakteryzują się żywice

zawierające olej salforowy oraz kwasy tłuszczowe oleju lnianego

o zwiększonym udziale kwasu linolowego. Żywice alkidowe tłuste na bazie

oleju lnianego charakteryzują się pewną tendencją do żółknięcia, przy

stosunkowo dobrym schnięciu powłoki. Żywice alkidowe średnio tłuste

są to głównie gatunki wytwarzane z zastosowaniem olejów schnących,

przeważnie oleju lnianego lub jego mieszaniny z olejem tungowym lub

sojowym.

W porównaniu z żywicami alkidowymi tłustymi charakteryzują się one szybszym wysychaniem i wyższą twardością powłok, natomiast ustępują im pod względem połysku, elastyczności i trwałości wymalowań. Żywice alkidowe chude zawierają małe ilości kwasów tłuszczowych. Są one wykorzystywane przede wszystkim w kompozycji z żywicami aminowymi do wytworzenia wyrobów lakierowych utwardzanych w temperaturze 80-150°C.

Farby ftalowe stosowane są chętnie do wymalowań renowacyjnych. Nie można ich jednak stosować w grubych warstwach. Schną one przez przyłączenie tlenu z powietrza, a gruba powłoka z farby utrudnia dostęp tlenu do dolnych warstw powłoki.

Aby poprawić właściwości farb ftalowych, żywice alkidowe używane do ich produkcji poddaje się rozmaitym modyfikacjom. Modyfikacja żywicami fenolowymi nadaje połysk oraz uodparnia powłoki na wodę i alkalia. Żywice alkidowe modyfikowane żywicami poliwinylowymi stanowią zwykle spoiwo farb do gruntowania, na które można nakładać większość wyrobów międzywarstwowych i nawierzchniowych. Składnik alkidowy jest odpowiedzialny za przyczepność i odporność termiczną, natomiast poliwinylowy za odporność na wodę i chemikalia. Modyfikacja żywicami silikonowymi zapewnia powłoce większą trwałość, odporność na podwyższoną temperaturę i na środowisko wilgotne, oraz lepsze zachowanie połysku. Żywice

17

alkidowe mogą być również modyfikowane poliizocyjaninami w celu zwiększenia szybkości wysychania oraz poprawy odporności na ścieranie i chemikalia.

5.FARBY CHLOROKAUCZUKOWE

W farbach chlorokauczukowych jako spoiwo stosuje się chlorowany kauczuk i plastyfikatory nie ulegające zmydlaniu. Chlorokauczuk jest stosowany jako lakier ochronny dla różnych tworzyw. Farby chlorokauczukowe wysychają w wyniku odparowania rozpuszczalnika. Wykazują dużą odporność na chemikalia i dlatego nadają się na powłoki silnie obciążone oraz na podłoża mineralne. Polecane są do stosowania w szczególnie zanieczyszczonym środowisku. Tworzą powłoki charakteryzujące się niską przepuszczalnością pary wodnej, dobrą odpornością na wodę, kwasy i alkalia. Ulegają częściowemu rozpuszczeniu przez tłuszcze zwierzęce i oleje. Pod wpływem wietrzenia wykazują zdolność do kredowania. Ponieważ powłoki wykonane z farb chlorokauczukowych są bardzo porowate, do uzyskania pozbawionej porów błony jest konieczne co najmniej 4-krotne malowanie. Powłoki wykonywane tymi farbami nie są odporne na wysoką temperaturę. Emalie chlorokauczukowe ogólnego stosowania nadają się do malowania konstrukcji metalowych lub żeliwnych, betonu, tynków wapiennych i cementowych. Podłoże pod farby chłorokauczukowe wymaga odpowiedniego przygotowania powierzchni, zwykle obróbki strumieniowo-ściernej. Nakładanie prowadzi się poprzez natrysk bezpowietrzny albo za pomocą wałka.

18

6.FARBY DYSPERSYJNE

Są to farby, których spoiwem jest dyspersja wodna cząsteczek różnego typu
polimerów. Gwałtowny rozwój farb dyspersyjnych wiąże się z wprowadzeniem
nowoczesnych surowców: nietoksycznych wypełniaczy i pigmentów, spoiw
syntetycznych i wydajnych środków pomocniczych. Spoiwa są trwałymi
zawiesinami cząsteczek polimeru w wodzie. Reakcja tworzenia polimerów
polega na łączeniu się wielu pojedynczych elementów zwanych monomerami.
Obecnie produkowane spoiwa wodorozcieńczalne, to głównie dyspersje
kopolimerów: akrylowych, styrenowoakrylowych, akrylowych

(modyfikowanych poliestrami, polieterami, poliuretanami, pochodnymi krzemoorganicznymi), etylenu z octanem winylu. Najbardziej rozpowszechnione są polimery i kopolimery kwasów: akrylowego, i metakrylowego oraz ich pochodnych (estrów, nitryli, amidów). Otrzymywane są one w procesie polimeryzacji rodnikowej.

Farby dyspersyjne są łatwe i wygodne w stosowaniu. Nie wymagają specjalnego przygotowania, są jednoskładnikowe. Doskonale sprawdzają się w rękach zawodowych malarzy, jak i malarzy amatorów. Dobrze kryją zabrudzenia i dają ładny efekt dekoracyjny. Łatwo się rozprowadzają po malowanych powierzchniach. Farby akrylowe charakteryzują się większą trwałością niż winylowe, lecz są nieco droższe. Farby emulsyjne są odporne na zmywanie, przepuszczają parę wodną i gazy w 40-50% oraz charakteryzują się trwałością koloru. Są szybko schnące. Powłoki pokryte farbami dyspersyjnymi są odporne na działanie czynników atmosferycznych.

Atlas Arkol, to biała, silnie kryjąca, wodorozcieńczalna farba emulsyjna do wewnątrz pomieszczeń, przeznaczona do wymalowań powierzchni i podłoży z betonu, cegły, tynku, kamienia, tynków i płyt gipsowo-kartonowych oraz tapet.

19

7.FARBY EPOKSYDOWE

Służą do malowania nowych i używanych powierzchni podłóg i ścian. Dają powłokę trwałą, o dużej odporności mechanicznej i chemicznej. Można je stosować na suchą przeszlifowaną i odpyloną powierzchnię. Stare powłoki alkidowe, akrylowe i epoksydowe muszą zostać usunięte. Podłoże musi być zabezpieczone przed przenikaniem wilgoci, gdyż może ona powodować powstanie wielu niekorzystnych reakcji chemicznych, prowadzących do zniszczenia betonu. Spoiwem są żywice epoksydowe - to tworzywa chemoutwardzalne, zawierające co najmniej dwie grupy epoksydowe w cząsteczce. Mają postać gęstych cieczy lub łatwo topliwych ciał stałych.

Farba epoksydowa jest dwukomponentowa. Składa się z bazy i utwardzacza. Bardzo ważnym czynnikiem jest właściwe wymieszanie obu składników. Należy przestrzegać proporcji podanych przez producenta i temperatury prowadzenia mieszania. Po wymieszaniu farba powinna być użyta w ciągu 30 minut. Temperatura w pomieszczeniu nie może spaść poniżej 15°C.

Do powierzchni ściennych przeznaczona jest wodno-emulsyjna farba epoksydowa. Nie zawiera rozpuszczalników organicznych. Daje powierzchnie trwałą z połyskiem. Idealna jest do pomieszczeń w których muszą zostać spełnione specjalne wymagania co do czyszczenia i dezynfekcji. Nadaje się na większość powierzchni budowlanych. Po dokładnym wymieszaniu obu komponentów, nanosi się farbę wałkiem lub pędzlem. Zwykle stosuje się dwie warstwy farby, drugą powłokę należy nakładać nie wcześniej niż 24 godziny po nałożeniu pierwszej.

20

8.FARBY KLEJOWE

Farby klejowe, to kompozycje zawierające jako spoiwo wodny roztwór kleju roślinnego, zwierzęcego lub glikoceli. Wypełniaczami są kreda pławiona oraz pigmenty organiczne i nieorganiczne. Stosowane są głównie do malowania tynków wewnątrz budynków w celach dekoracyjnych, artystycznych lub ochronnych. Farby klejowe proszkowe są mieszaniną pigmentów, wypełniaczy i klejów. Przed malowaniem miesza się je dokładnie z wodą w proporcji odpowiedniej dla danej farby.

9.FARBY SILIKATOWE

Spoiwem w farbach krzemianowych jest potasowe szkło wodne. Dzięki niemu powłoka wykonana z farby silikatowej jest przepuszczalna dla pary wodnej, doskonale oddaje fakturę malowanych powierzchni, nie zamyka porów, przez co umożliwia oddychanie muru. Dużą zaletą jest możliwość malowania tynków cementowo-wapiennych przed zakończeniem procesu karbonizacji. Skraca to w znacznym stopniu przerwy technologiczne.

Farby silikatowe są odporne na agresywne składniki tynków mineralnych. Stosując je uniknie się przebarwień przy nanoszeniu jaśniejszej farby na ciemniejszy tynk. Otwarte pory są dostępne dla wody, która może uszkodzić powłokę. Poprawę odporności na wodę można uzyskać poprzez zastosowanie środków hydrofobowych. Są to związki, które powodują, że powłoka staje się niezwilżalna. Dostępne na rynku farby silikatowe często są modyfikowane przez dodatek dyspersji. Zmniejsza to wrażliwość powłoki na wilgotność powietrza, temperaturę i właściwości podłoża. Dodatek dyspersji pozwala obniżyć

21

o połowę współczynnik nasiąkliwości powierzchniowej powłoki. Często przed aplikacją farb silikatowych na podłoże nanosi się roztwór szkła wodnego. Ma to na celu wzmocnienie podłoża i wyrównanie jego chłonności.

Grupa ATLAS posiada w swojej ofercie farby krzemianowe: farbę silikatową Atlas Arkol S i preparat gruntujący Atlas Arkol SX. Arkol S nie wymaga rozcieńczania ani stosowania innych dodatków. Doskonale nadaje się na zewnątrz i do renowacji wnętrz oraz malowania pierwotnego. Pasty pigmentowe używane w systemach barwienia zapewniają kolorom trwałość. Pozwalają uzyskać dużo więcej odcieni i utrzymują paletę kolorów w spokojnej tonacji pastelowej. Większość elewacji pokrywanych farbami silikatowymi ma charakter zabytkowy i używanie do ich renowacji farb dyspersyjnych, o jaskrawych, żywych kolorach, zniszczyłoby ich wizerunek. Przed malowaniem stare fasady zaleca się zmyć wodą pod ciśnieniem, a podłoża bezwzględnie zagruntować preparatem silikatowym Arkol SX. Wzmocni on podłoże przeznaczone do pokrycia farbą slikatową i obniży pochłanianie wody. Zapewni to farbie prawidłowe wysychanie i zapobieganie odciąganiu z niej wody. Dużą zaletą farb silikatowych jest odporność na zabrudzenia z uwagi na brak ładunku elektrostatycznego.

10.FARBY SILIKONOWE

Rolę spoiwa pełnią w nich polimery krzemoorganiczne. Farby te łączą w sobie zalety farb silikatowych i dyspersyjnych. Charakteryzują się duża odpornością na wiele czynników chemicznych (spaliny, słońce, ozon, kwaśne deszcze, pary amoniaku, tlenki siarki i fosforu). Można je nanosić w niskich temperaturach, a jedynym warunkiem jest słoneczna pogoda umożliwiająca wysychanie powłoki. Układ „szczotki molekularnej" powoduje, że woda nie ma dostępu do wnętrza materiału. Nie hamuje jednak dyfuzji pary wodnej

22

i dwutlenku węgla. Małe naprężenia wewnętrzne w cząsteczkach emulsji silikonowych eliminują zjawisko występowania pęcherzy na powłoce farby. Są wodorozcieńczalne i doskonale wzmacniają podłoże mineralne. Powłoka wytworzona przez farbę nie jest penetrowana przez wodę, a więc stwarza środowisko mniej podatne na skażenie mikrobiologiczne. Porosty i grzyby dużo chętniej atakują powłoki przenikalne dla wody, z wytworzonymi kraterami i porami. Zredukowana jest także skłonność do zabrudzeń. Powłoka wytworzona na bazie polimerów silikonowych posiada właściwości antyadhezyjne. Farba posiada doskonałą przyczepność do podłoży mineralnych. Powłoka uzyskana przez aplikację farby silikonowej jest gładka i matowa.

Grupa ATLAS oferuje farbę silikonową Atlas Arkol N. Specjalnie wyselekcjonowana dyspersja krzemoorganiczna zapewnia niewielką skłonność do zabrudzeń. Struktura powłoki jest mikroporowata. Pory materiału budowlanego są otwarte, co umożliwia swobodny transport pary wodnej.

ll.FARBY WAPIENNE

Farby wapienne są roztworami mleka wapiennego. Mleko wapienne jest zawiesiną wapna gaszonego w wodzie. Stosowane jest jako składnik zapraw murarskich, farb do wymalowań zewnętrznych, do odkażania i do neutralizacji. Farba wapienna charakteryzuje się bardzo dobrą przepuszczalnością pary wodnej, wysoką wodochłonnością i brakiem połysku. Reakcją zachodzącą podczas procesu wiązania farb wapiennych jest karbonizacja.

23

III. PODŁOŻE

1.OCENA STANU PODŁOŻA

Ocenę stanu każdego podłoża zaczynamy od sprawdzenia, czy jest ono czyste, nośne, stabilne, równe i niechłonne. Należy również wziąć pod uwagę „wiek" i rodzaj podłoża. Od tej oceny zależeć będzie dalszy tok wykonywanych przez nas prac.

• Podłoże czyste powinno być wolne od kurzu, brudu, olejów, resztek farb,
  zapraw, klejów itp.

• Podłoże nośne nie powinno pylić, kruszyć się i odspajać. Sprawdzamy
  to zarysowując ścianę ostrym narzędziem lub opukujemy młotkiem.

• Stabilność podłoża dotyczy płyt drewnopochodnych i gipsowo-
  kartonowych. Podłoże takie nie powinno się uginać więcej niż lmm pod
  wpływem nacisku ręki. Zbyt mała sztywność powierzchni może
  powodować pękanie i odpadanie kolejnych nałożonych warstw na skutek
  pracy podłoża.

• Równość - odchylenia ścian z nałożoną warstwą tynku określone
  są normą i zależne od kategorii wykonanego tynku. Należy określić
  maksymalnie występujące odchylenia i w zależności od ich wielkości
  ustalić sposób ich likwidacji.

• Chłonność podłoża to jego zdolność do absorpcji wody. Określenie
  chłonności możemy sprawdzić poprzez wylanie wody i sprawdzenie jak
  szybko ona wsiąka.

• Wiek podłoża to nasza wiedza o obiekcie. Ważne jest, czy podłoże jest
  stare czy nowe. Przy nowych budynkach o podłożach mineralnych
  zalecane jest odczekać 3-6 miesięcy przed podjęciem prac
  wykończeniowych z uwagi na skurcz betonu i zapraw oraz osiadanie
  konstrukcji budynku.

25

Rodzaj podłoża warunkuje nam dalsze postępowanie. Inaczej będziemy przygotowywać podłoża mineralne, a inaczej płyty gipsowo-kartonowe.

2. OCZYSZCZANIE PODŁOŻA

Z podłoża usuwamy zanieczyszczenia, warstwy starych farb, tapet, odspojonych tynków, pozostałości zapraw, klejów oraz słabo przylegające warstwy farb. Skuwamy warstwy podłoża, które nie zapewnią nam właściwej nośności i stabilności podłoża. Tynki pylące i osypujące się, łuszczące się stare farby itp. należy zedrzeć a następnie odkurzyć. Szczególnie ważne jest oczyszczenie z resztek olejów, wosku, smarów lub żywic. Nawet bardzo stare plamy tych substancji na powierzchni podłoża osłabiają znacznie przyczepność warstw wyrównujących i mogą powodować przebarwienia. Należy je dokładnie odtłuścić, a miejsca zaplamione zmatowić papierem ściernym.

3.WZMACNIANIE PODŁOŻA

Nakładanie nowych warstw zapraw wyrównujących oraz uzupełnianie ubytków należy poprzedzić gruntowaniem podłoża emulsją gruntującą Atlas UniGrunt lub Uni-Grunt Plus. Gruntowanie wzmacnia słabe podłoża oraz pozwala uzyskać lepszą przyczepność oraz redukcję chłonności wody.

26

4. WYRÓWNANIE I UZUPEŁNIANIE UBYTKÓW

W przypadku ścian betonowych do szybkiego wyrównania i uzupełniania miejscowych ubytków na powierzchni ścian zastosować można zaprawę szybko twardniejącą. Atlas Ten-10. Gdy istnieje potrzeba wyrównania lub uzupełnienia ubytków tynku na dużych powierzchniach najprościej jest otynkować je tynkiem tradycyjnym przy pomocy Zaprawy Tynkarskiej Atlas. Przy jej użyciu można likwidować nierówności o grubości 6-30 mm.

Do wyrównania, szpachlowania i wypełniania ubytków na podłożach mineralnych służy również Zaprawa Wyrównująca Atlas. Przy jej pomocy można korygować nierówności podłoża od 2-15 mm (w jednej warstwie).

Do miejscowych napraw i wyrównywania powierzchni ścian szczególnie w pomieszczeniach mokrych, a także wykonywania nowych cienkowarstwowych wypraw tynkarskich w charakterze gładzi możemy użyć zaprawy Atlas Rekord. Jest to biała, mineralna zaprawa szpachlowa do stosowania wewnątrz i na zewnątrz budynku, dzięki której uzyskujemy gładką i estetyczną powierzchnię podnoszącą standard pomieszczenia.

Aby uzyskać podłoże o wysokim standardzie wykończenia, polecam grupę wyrobów pod wspólną nazwą Gipsar. Za ich pomocą można uzyskać wszystko to, czego oczekujemy od powierzchni ściany. Do wyboru mamy dwa wyroby Gipsar Max i Gipsar Uni. Oba wyroby, to gotowe suche mieszanki koloru białego na bazie gipsu i anhydrytu z odpowiednio dobranymi wypełniaczami. Stanowią dzięki temu doskonałe podłoże pod malowanie.

Gipsar Max jest białą masą szpachlową o przedłużonym czasie wiązania,
przeznaczoną do wykonywania gładzi gipsowych oraz szpachlowania połączeń
płyt gipsowo-kartonowych. Dzięki zastosowanym w mieszance dodatkom
opóźniającym wiązanie, nie ma niepotrzebnych strat materiałowych, nie trzeba
też się spieszyć podczas szpachlowania. Gipsar Uni, to uniwersalna biała masa
szpachlowa przeznaczona do wykonywania gładzi i napraw powierzchni sufitów 27

i ścian w pomieszczeniach zamkniętych. Gładzie rozrabiamy do momentu otrzymania jednorodnej, pozbawionej grudek masy. Zaprawy zachowują właściwości przez 1,5 godz. (Gipsar Uni) oraz 2 godz. (Gipsar Max). Dokładny czas racy zależy jednak od temperatury i wilgotności w pomieszczeniu i może ulec skróceniu. Z uwagi na to należy więc unikać bezpośredniego nasłonecznienia i przeciągów przy jednoczesnym przewietrzaniu pomieszczeń.

W przypadku gładzenia dużych powierzchni warto użyć agregatu tynkarskiego. Maksymalna grubość jednej warstwy gładzi wynosi 2 mm. Po wyschnięciu drobne nierówności należy zetrzeć papierem ściernym lub siatki do szlifowania. Zauważone niedokładności można ponownie cienko zaszpachlować i przeszlifować. Tak przygotowane ściany są doskonałym podłożem pod prace malarskie. Można je prowadzić, gdy wilgotność gładzi spadnie poniżej 1%.

28

5.REDUKCJA CHŁONNOŚCI

Aby zastosowana farba nie straciła swoich właściwości i nie uległa odbarwieniu wskutek nadmiernej chłonności podłoża, należy tą chłonność ograniczyć poprzez ponowne zastosowanie Atlas Uni-Grunt lub Uni-Grunt Plus. Jest to ciecz na bazie żywicy organicznej, która dzięki dużej zdolności penetracji wnika w głąb podłoży, wzmacnia je i zabezpiecza przed wilgocią. Gruntowanie należy powtarzać aż do zredukowania chłonności, nawet 2- lub 3-krotnie.

Preparaty należy stosować w odpowiednim stężeniu, tak by uzyskać redukcję chłonności, nie dopuszczając jednocześnie do wytworzenia szklistej błony na podłożu. Po zagruntowaniu powierzchni powinniśmy jeszcze raz oczyścić podłoże, pozbyć się kurzu i innych zanieczyszczeń, które mogą spowodować trwałe ślady na malowanej powierzchni. Powierzchnie przeznaczone do malowania różnymi kolorami odcinamy taśmą malarską, a stolarkę i inne elementy nie podlegające malowaniu zabezpieczamy folią.

29

IV. MALOWANIE

1.MALARSKINIEZBĘDNIK

Kiedy już wybierzemy kolor i rodzaj farby, musimy skompletować odpowiednie narzędzia przydatne podczas malowania. Należą do nich:

• szpachelki, do wypełniania pęknięć i szpar w ścianach;

• wałek z odginaną blaszką, do malowania ścian przy ościeżnicach okien
  i drzwi. Blaszka chroni ościeżnice przed zabrudzeniem farbą.

By zamoczyć wałek w farbie, blaszkę odgina się;

• tacka z wałkiem, do malowania ścian o małej powierzchni;

• duże wałki, do malowania dużych powierzchni, mogą być z tworzyw
  sztucznych lub owczej wełny;

• wałek okrągły, idealny do malowania naroży ścian;

• kratka do odsączania z wałka nadmiaru farby;

• plastikowe wiaderko na farbę, optymalna pojemność to 12-13 litrów.
  Przed kupnem trzeba sprawdzić czy zmieści się w nim wałek;

• teleskop, nakłada się na niego wałek. Dzięki temu do malowania
  np. sufitów nie trzeba rozstawiać drabiny. Długość teleskopu:
  od 1 do 3,5 m;

• mieszadło do mieszania farby. Mocuje się je do wiertarki;

• pędzle, do malowania ścian przy ościeżnicach okien i drzwi;

• pędzle ławkowce, do malowania dużych powierzchni mogą być
  z włosiem sztucznym lub naturalnym;

• krzywiki, do malowania ścian za grzejnikami;

• pistolety natryskowe, służą do nakładania farb o płynnej konsystencji,
  prasa z nimi jest szybka i wygodna.

31

2.JAK OBLICZYĆ ILOŚĆ FARBY?

Aby obliczyć ilość potrzebnej farby należy zmierzyć szerokość każdej ze ścian i przemnożyć ją przez jej wysokość. Należy też wymierzyć długość i szerokość sufitu. W ten sposób otrzymujemy powierzchnię poszczególnych płaszczyzn w metrach kwadratowych. Następnie sumujemy powierzchnie malowane na ten sam kolor. Odejmujemy od tej liczb powierzchnię okien i drzwi pomniejszoną o powierzchnię wnęki. Dzielimy tę sumę przez wydajność farby, która jest podana na etykietach produktu.

Przed wizytą w sklepie oprócz ilości farby powinniśmy znać również rodzaj podłoża. Dzięki takiej informacji wiadomo będzie, czy trzeba stosować farbę gruntującą lub podkładową, a jeśli tak to jakiego rodzaju. Jeżeli ściana była wcześniej malowana, to należy wiedzieć jakimi farbami - pozwoli to dobrać taką farbę, która nie wejdzie w niepożądaną reakcję z podłożem. Powinniśmy również podjąć decyzję dotyczącą koloru gdyż w sklepie będzie na to zbyt mało czasu.

3. KOLOROWANIE FARB

Na sklepowych półkach najczęściej spotkać można farby białe. Są to tak zwane farby bazowe, które następnie można poddać kolorowaniu. Czasami też można spotkać farby kolorowe. Są one fabrycznie barwione przez producenta na kilka najpopularniejszych kolorów. Najczęściej jednak na stoisku z farbami znajdują się stanowiska do mieszania farb. Klient wybiera kolor z udostępnionej przez producenta palety, a pracownik sklepu komputerowo dozuje odpowiednie pigmenty i miesza je z farbą bazową. W efekcie uzyskany zostaje dokładnie taki

32

kolor jak w palecie. W razie gdy w trakcie malowania zabraknie farby, można wrócić do sklepu i według kodu koloru dobrać identyczną barwę.

Do niektórych farb bazowych dokupuje się farby barwiące, by samodzielnie wykonać zabieg kolorowania. Trzeba wówczas dokładnie przestrzegać instrukcji zawartych na opakowaniu farb koloryzujących. Jest to ważne zwłaszcza wtedy, gdy chce się zabarwić farbę bazową w dwóch oddzielnych opakowaniach. Trzeba wtedy starannie dobierać proporcje pigmentu, tak by farba z jednego opakowania nie różniła się odcieniem od farby z drugiego. Jest to trudne do wykonania. Lepiej więc mieszać całą potrzebną ilość farby za jednym razem.

4.POWŁOKA GRUNTUJĄCA

Jak w każdej pracy malarskie, nie należy bagatelizować etapu przygotowania podłoża. Zajmuje ono wiele czasu ale ma bardzo istotny wpływ na efekt końcowy. Zastosowanie farby nawierzchniowej bez uprzedniego zagruntowania podłoża bardzo często jest przyczyną złej przyczepności, łuszczenia się powłoki oraz innych wad. Podłoża niemalowane należy więc wcześniej odpowiednio zagruntować. Przed gruntowaniem należy upewnić się, czy ściany są już dostatecznie suche. Wilgotność tynków gipsowych nie powinna przekraczać 5-10%. Natomiast tynki cementowo-wapienne można malować większością farb dostępnych na rynku dopiero po sezonowaniu trwającym około 4 tygodni, chyba że producent zaleca inaczej.

Do zagruntowania można z powodzeniem użyć emulsyjnej farby podkładowej Unicryl marki Dekoral. Nowe tynki można malować po 3-4 tygodniach od ich położenia. Farba ta przeznaczona jest szczególnie

33

do powierzchni silnie chłonących wodę, takich jak tynki gipsowe czy płyty kartonowo-gipsowe. W przypadku gruntowania niemalowanych tynków cementowych i cementowo-wapiennych zaleca się rozcieńczenie wodą w stosunku 1:1. Ważną cechą tej farby jest wyrównywanie chłonności podłoża, co jest szczególnie istotne przy gipsowaniu połączeń płyt kartonowo-gipsowych lub też uzupełnianiu ubytków gładzią gipsową. Ponadto poprawia ona przyczepność farb nawierzchniowych oraz ujednolica kolor malowanej powierzchni.

Następne warstwy farby nawierzchniowej można nakładać już po 2 godzinach. Nakładanie gruntów i farb podkładowych na niemalowane tynki najlepiej wykonywać poprzez wcieranie płaskim pędzlem tzw. ławkowcem, natomiast w przypadku płyt kartonowo-gipsowych można stosować także wałek.

W przypadku ścian malowanych wcześniej należy sprawdzić dokładnie, jaka jest przyczepność starej powłoki. Jeżeli farba się złuszcza lub odchodzi z przyklejoną taśmą malarską, najlepszym rozwiązaniem będzie usunięcie starej powłoki w całości i zagruntowanie podłoża.

Innym parametrem starych powłok, który należy sprawdzić przed ponownym malowaniem jest trwałość i czystość powłoki. Możemy sprawdzić to pocierając suchą dłonią po powierzchni. Jeżeli powierzchnia jest pyląca należy dokonać przecierki wodą, używając pędzla. Następnie należy wzmocnić podłoże gruntem dyspersyjnym Aąuagrunt marki Dekoral lub Sigmafix Universal. Sigmafix Universal jest koncentratem gruntującym, rozcieńczanym wodą, na bazie kopolimerów akrylowych. Można go stosować zarówno do użytku wewnętrznego, jak i zewnętrznego. Może być stosowany zarówno pod farby, jak i tapety ścienne, jako powłoka neutralizująca właściwości absorpcyjne niezagruntowanych powierzchni, podłoży kredujących i pylących. Grunty te, wnikając w głąb podłoża, wiążą pylące cząsteczki pozostałych na ścianie farb oraz wzmacniają podłoże.

34

5.POWŁOKA DEKORACYJNA

Mając już właściwie przygotowane podłoże, możemy przystąpić do malowania farbą nawierzchniową. Na rynku dostępna jest szeroka gama farb emulsyjnych. Wybierając farbę, należy kierować się zarówno walorami estetycznymi, jak i użytkowymi. Chcąc oszczędzić czas możemy zastosować farbę emulsyjną Akrotix o podwójnej sile krycia marki Dekoral. Jest to farba wysokokryjąca - po wcześniejszym zagruntowaniu Unicrylem wystarczy jedna warstwa do uzyskania odpowiedniego efektu dekoracyjno-ochronnego. Może być stosowana do różnego typu podłoży mineralnych, takich jak tynk cementowo-wapienny, cegła, beton, drewno i materiały drewnopochodne oraz tapety papierowe lub z włókna szklanego. Jej właściwości powodują, że nie kapie i nie rozpryskuje się podczas malowania przy zachowaniu łatwości w rozprowadzaniu na ścianie. Dzięki tej zalecie nie musimy zakrywać mebli czy podłogi podczas remontu, zachowując ich czystość. Wiemy przecież, ile zachodu kosztuje dokładne przykrywanie mebli czy też ich mycie po zakończeniu malowania.

Innym rozwiązaniem może być zastosowanie emulsji akrylowej Akrylit W również z marki Dekoral. Jest to emulsja przeznaczona do dekoracyjnego malowania ścian i sufitów wewnątrz pomieszczeń nadająca powierzchniom estetyczny matowy wygląd. Charakteryzuje się dobrą przyczepnością do różnych podłoży budowlanych oraz trwałością wymalowań. Obie emulsje cechuje odporność na szorowanie nawet na mokro, co pozwala podczas eksploatacji pomieszczeń na usuwanie drobnych zabrudzeń za pomocą szmatki lub miękkiej szczotki z detergentem bez konieczności ponownego malowania. Zarówno Akrotix, jak i Akrylit W, przepuszczają parę wodną i powietrze pozwalając na prawidłowe „oddychanie" ścian. Akrylit W dostępny jest także

35

w 20 gotowych fabrycznie kolorach oraz 5000 kolorach w Dekoral Color System. Dzięki tak dużej gamie kolorów każdy może stworzyć własną ulubioną kompozycję kolorów w swoich „czterech kątach". Farby emulsyjne można w zasadzie nakładać zarówno pędzlem, wałkiem, jak i metodą natryskową. Bardzo wydajną i oszczędzającą czas jest metoda natrysku hydrodynamicznego, dającą niezwykle gładką powierzchnie, jakiej nie możemy uzyskać np. wałkiem. Wszystkie farby emulsyjne marki Dekoral mogą z powodzeniem być nakładane metodą natryskową.

6.MIEJSCA NARAŻONE NA WILGOĆ

W każdym domu czy mieszkaniu mamy pomieszczenia lub miejsca narażone na działanie wilgoci. Na pewno do takich możemy zaliczyć łazienkę i kuchnię. Nasuwa się więc pytanie, czym je najlepiej malować. W takich warunkach bardzo dobrze sprawdza się odporna na wilgoć farba emulsyjna do kuchni i łazienek Maleinak Plus marki Dekoral. Można ją stosować nawet w takich pomieszczeniach, jak pływalnie, pralnie, sauny itp. Posiada bardzo dobrą przepuszczalność pary wodnej oraz zawiera bardzo skuteczny środek zapobiegający powstawaniu grzybów i pleśni na ścianach wewnątrz wilgotnych pomieszczeń. Jako podkład można zastosować emulsyjną farbę podkładową Unicryl. Jeśli natomiast już przed malowaniem na ścianie pojawił się grzyb, należy w pierwszej kolejności zmyć go wodą z dodatkiem środka grzybobójczego i oczyścić dokładnie powierzchnie za pomocą szczotki lub szpachli. Jeśli wystąpią ewentualne ubytki lub spękania, należy je uzupełnić i ponownie użyć środka grzybobójczego.

36

Jeszcze przed całkowitym wyschnięciem miejsca, z którego usunęliśmy grzyb należy je pomalować dwukrotnie farbą Maleinak Plus. Należy pamiętać, że drugą warstwę nakładamy po wyschnięciu pierwszej, czyli po 2 godzinach.

7.PRZENIKAJĄCE PLAMY I ZACIEKI

Niekiedy zdarza się, że mamy do czynienia z zabrudzeniami, które ciężko jest pomalować farbą emulsyjną. Powstają one zwykle w wyniku zacieków, mają wówczas postać żółtych plam. Inne trudne do zamalowania plamy to np. okopcenia, tłuste plamy itp. Wówczas z powodzeniem zastosować można Renostyl, akrylową farbę marki Dekoral do renowacji wnętrz, izolującą plamy. Jest to farba doskonale izolująca różne zabrudzenia (np. po zaciekach wodnych, nikotynie, sadzy czy oleju), posiadająca bardzo dobrą przyczepność do podłoży. Cechuje ją duża odporność na podłoża alkaiczne. Substancje zawarte w farbie skutecznie zabezpieczają ściany przed rozwojem grzybów i pleśni. W przypadku zacieków należy w pierwszej kolejności usunąć przyczynę zacieku , następnie pozostawić do wyschnięcia i pomalować Renostylem. Jeśli na ścianie pojawi się grzyb, zagrzybione miejsca powinniśmy w pierwszej kolejności oczyścić za pomocą środka grzybobójczego, a po wyschnięciu zabezpieczyć Renostylem. Plamy po tłuszczach można malować bezpośrednio, natomiast plamy po sadzy należy przed malowaniem oczyścić z luźnych cząstek niezwiązanych z podłożem. Farbę tą w miejscach silnych zabrudzeń najlepiej nanosić przy pomocy pędzla. Można ją stosować także jako podkładowo nawierzchniową, należy wówczas nałożyć dwie warstwy. Zaleca się jednak stosowanie na Renostyl jako warstwę nawierzchniową jedną z farb marki Dekoral, takich jak Akrylit W,Akrotix, Maleinak Plus lub Polinak.

37

8.OKRES PRZYDATNOŚCI FARBY

Farby mają ustalony okres przydatności do użycia. Przed zakupem warto więc sprawdzić datę produkcji i termin przydatności farby. Jeśli jednak okaże się, że farba jest świeża, a jednocześnie po otworzeniu zauważy się na przykład oddzielenie rozcieńczalnika od pozostałych składników, grudki, gruby, zaschnięty „kożuch" na powierzchni, wtedy trzeba ją zwrócić do sklepu. Tak jak inne towary farby ulegają reklamacji. Zadośćuczynienia od producenta należy żądać wówczas, gdy kolor farby różni się od tego wybranego z palety, gdy jego odcień zmieni się po kilku miesiącach od pomalowania, gdy farba mimo właściwego przygotowania podłoża zacznie się odspajać lub blaknąć po kilkakrotnym myciu ścian.

38

V. TECHNIKI MALARSKIE

l.MALOWANIE EMULSYJNE

Farby emulsyjne znajdują w budownictwie coraz szersze zastosowanie ze względu na takie zalety jak, trwałość, odporność na działanie zawartej w murach wilgoci oraz niezmywalność. Spoiwem farb emulsyjnych są emulsje, stanowiące mieszaninę pokostu z wodą i emulgatorów w postaci kleju kazeinowego, kleju roślinnego itp.

Przemysł krajowy produkuje gotowe farby emulsyjne, które są zawiesinami odpowiednich barwideł w spoiwie emulsyjnym.

• farby emulsyjne olejno-kazeinowe przeznaczone do robót
  zewnętrznych i wewnętrznych,

• farby emulsyjne ftalowe, stosowane do wykonywania powłok

na drewnie, tynku itp. w miejsce farb olejnych. Farby ftalowe produkowane są w następujących barwach: białej, kremowej, różowej, j asnoziełonej i j asnożółtej,

• farby lateksowe, przypominające swym wyglądem lateks, czyli białe
  zawiesiste mleko kauczuku naturalnego. Najszersze zastosowanie
  znalazły farby na lateksach butadienostyrenowych i polioctanu winylu.
  Pierwsze z nich mają dużą odporność na działanie alkaliów i kwasów
  oraz dobrą przyczepność w atmosferze wilgotnej, są jednak mniej
  odporne na działanie światła i starzenia się w przeciwieństwie do farb
  na lateksach polioctanu winylu odznaczających się wysoką
  odpornością na czynniki zewnętrzne. Ta odporność przyczyniła się

• do coraz powszechniejszego stosowania tych farb do malowania
  elewacji.

40

Malowanie farbami emulsyjnymi olejowo-kazeinowymi:

Tynki wapienne nadają się do malowania farbami emulsyjnymi dopiero po upływie co najmniej 1 miesiąca, a tynki cementowo-wapienne co najmniej po upływie 4 miesięcy do ich wykonania. Plamy i zacieki na tynku należy zagruntować gruntownikiem ałunowym o specjalnym dobrym składzie. Przy nierównej powierzchni tynku wskazane jest zagruntować podłoże na 24 godziny przed malowaniem emulsją stosowaną do produkcji farby emulsyjnej, rozcieńczoną w wodzie w stosunku 1:1. malowanie odpowiednio rozcieńczoną farbą wykonuje się dwukrotnie w temperaturze nie niższej niż 5 °C. Maluje się za pomocą pędzla ławkowca lub przez natrysk pistoletem. Po wyschnięciu farby, pomieszczenie należy dobrze przewietrzyć w celu usunięcia amoniaku wydzielającego się w czasie schnięcia farby. Farby emulsyjne olejowo-kazeinowe nadają się również do malowania elewacji budynków, przy czym trwałość ich oceniana jest na 4-J-5 lat.

Malowanie farbami ftalowymi i lateksowymi:

Tynki suche maluje się bezpośrednio, a świeże wymagają uprzedniego fluatowania. Powłokę farb ftalowych nanosi się za pomocą pędzli lub pistoletów natryskowych w dwu warstwach. Przy malowaniu z połyskiem pierwsza warstwa matowa schnie około 8 godzin, a druga z połyskiem - ok. 18 godzin w temp. 15-^ 20 °C. Przy malowaniu matowym obydwie warstwy są matowe i schną około 8 godzin. Farby lateksowe nanosi się na powierzchnie najczęściej za pomocą pistoletów natryskowych. Farby te można nakładać bezpośrednio na świeże podłoża bez fluatowania. Nie tamują one „oddychania" ścian, są elastyczne i nieścieralne oraz dają się zmywać. Przez dodanie większej ilości pigmentów i wypełniaczy o strukturze ziarnistej (np. grube trociny) można uzyskać powierzchnię o fakturze plastycznej, imitującej doskonałe tynki szlachetne.

41

2.MALOWANIE KAZEINOWE

Farby kazeinowe można stosować do malowania wewnątrz pomieszczeń, jak również do malowania zewnętrznego, ponieważ nie ulegają zniszczeniu wskutek zawilgocenia. Mocny i starannie przygotowany podkład po całkowitym zeskrobaniu starej farby i zmyciu wodą gruntuje się farbą kazeinową rozrzedzoną wodą, a po wyschnięciu gruntu maluje dwa razy. Nowe tynki maluje się w podobny sposób stosując dwukrotne gruntowanie i malowanie farbą kazeinową. Wypraw gipsowych nie wolno malować farbami kazeinowymi.

Ze względu na wysoką cenę w porównaniu z farbami klejowymi farby kazeinowe były dotychczas rzadko używane. Mogą one natomiast z powodzeniem zastąpić farby olejne, od których są tańsze. Można ich używać do malowania miejsc narażonych na wilgoć (łazienki, ściany przy zlewie w kuchni itp. )

3.MALOWANIE KRZEMIANOWE

Ze wszystkich technik malarskich malowanie krzemianowe jest najbardziej odporne na wilgoć, a w odróżnieniu do farb olejnych i lakierów nie przeszkadza procesowi karbonizacji tynków nie zamykając procesów wyprawy.

Spoiwem farb krzemianowych są preparaty fabryczne ze szkła wodnego potasowego tzw. fiksatywy używane w trzech gatunkach: fiksatyw A - do robót zewnętrznych, fiksatyw B - do robót wewnętrznych, fiksatyw C — do gruntowania zwietrzałych tynków. Również barwidła są przygotowane fabrycznie w postaci proszku zmieszanego z wypełniaczem. Rozpuszczalnikiem jest woda.

42

Malowanie farbami krzemianowymi wymaga bardzo starannego przygotowania podłoża, które musi być czyste, suche, równe, tynk powinien być gruboziarnisty, dobrze trzymający się podkładu. Nie można malować farbami krzemianowymi tynków gipsowych, można natomiast malować kamień i drewno. Tynki nowe gruntuje się mlekiem krowim z dodatkiem wody i ciasta wapiennego. Tynki stare wzmacnia się i gruntuje przez powlekanie fiksatywem rozcieńczonym wodą. Po całkowitym wyschnięciu gruntu maluje się pierwszy raz, rozprowadzając farbę cienko, równomiernie, stale mieszając. Drugie malowanie wykonuje się tak samo, tyle jeszcze szybciej. Nie wolno robić przerwy w malowaniu jednej płaszczyzny, gdyż pozostaną smugi i wyraźne ślady łączenia.

Przy malowaniu ręce malarza powinny być nasmarowane tłuszczem. Również szyby powinny być posmarowane tłuszczem lub szczelnie osłonięte.

Farby krzemianowe stosuje się do malowania tynków wapiennych, cementowo-wapiennych i cementowych na elewacjach i w pomieszczeniach narażonych na wilgoć oraz w pomieszczeniach wysokich, gdzie stawia się większe wymagania pod względem trwałości. Powierzchnie malowane farbami krzemianowymi w razie zabrudzenia można zmyć wodą z mydłem i szorować szczotką ryżową. Farby krzemianowe dają szerokie możliwości stosowania różnych efektownych barw i odcieni.

43

4.MALOWANIEOLEJNE

Malowanie olejne wykonuje się wszędzie tam, gdzie chodzi o stworzenie na malowanej powierzchni powłoki jednolitej, nie ścieralnej, nie przepuszczającej wilgoci i nienasiąkliwej. Stosuje je się na ścianach narażonych na wycieranie, np. w korytarzach i klatkach schodowych, na narażonych na zmokniecie lub zabrudzenie powierzchni, na ścianach, które ze względów sanitarnych powinny być zmywane, w pomieszczeniach, gdzie ściany i sufity powinny być gładkie dla uniknięcia gromadzenia się kurzu.

Malowanie olejne można wykonywać tylko na płaszczyznach suchych. Nie wolno malować olejno świeżych nawet pozornie suchych tynków, gdyż powłoka olejna zamyka pory tynku i uniemożliwia normalny proces wysychania. Para wodna gromadzi się pod farbą i nie mogąc wyjść na zewnątrz odrywa powłokę tworząc pęcherze. Jednocześnie alkalia zawarte w świeżych tynkach wapienno-cememtowych działają niszcząco na farbę, gdyż zmydlają pokost. Dlatego tynki mogą być malowane po upływie co najmniej roku od chwili wykonania. Okres ten można nieco skrócić przez uprzednie fluatowanie, tj. powleczenie tynku roztworami soli kwasu fluorokrzemowego.

Na powierzchniach wilgotnych, np. malowanych w czasie mgły, farba olejna nie trzyma się dobrze.

Farbę olejną otrzymuje się przez dokładne wymieszanie pokostu z barwnikami i wypełniaczami, najlepiej za pomocą specjalnych młynków. W celu upłynnienia farby stosuje się niewielką domieszkę terpentyny, która również przyśpiesza wysychanie farby. Zbyt duża ilość terpentyny zmniejsza trwałość powłoki i dlatego należy ją stosować tylko do malowania wewnętrznego.

Wypełniaczami oraz barwnikami dla barwy białej są: biel cynkowa (najczęściej stosowana), biel tytanowa (najlepsza), litopon (tylko

44

do malowania wewnętrznego). Bieli ołowiowej, jako szkodliwej dla zdrowia, nie należy używać.

Farby barwne otrzymuje się przez zmieszanie pokostu z pigmentem. Kolory jaśniejsze powstają przez dodanie bieli cynkowej jako wypełniacza.

Właściwe malowanie odbywa się za pomocą pędzli stylowych lub przy większych płaszczyznach - rogowych, wykonanych ze świńskiej szczeciny. Farbę nanosi się na powierzchnię prowadząc pędzel miejsce przy miejscu, na przemian pionowo i poziomo. Trzeba przyjąć za zasadę, że malować należy bardzo cienkimi warstwami; w przeciwnym razie farba spływa i w czasie wysychania marszczy się.

Malowanie może odbywać się na odpowiednio przygotowanym podłożu.
Malowanie olejne tynków nowych na ostro stosuje się przeważnie do malowania
lamperii w kuchniach, korytarzach, ubikacjach, klatkach schodowych
itp. Malowanie tego rodzaju wykonuje się bez specjalnego wygładzania tynku
(szpachlowanie ), przez co uzyskuje się powierzchnie uwidaczniające fakturę
tynku. ,

Powierzchnie tynku czyści się z kurzu, wykonuje reperacje, wygładza nierówności i następnie gruntuje pokostem. Po wyschnięciu gruntu maluje się pierwszy raz i „tepuje", tj. wyrównuje się powierzchnię przez lekkie uderzenie pędzlem lub szczotką do tepowania prostopadle do malowanej powierzchni. Po wyschnięciu pierwszej warstwy maluje się drugi raz i również tepuje.

Malowanie olejne tynków na gładko wykonuje się w ten sposób, że po przygotowaniu podłoża jak dla malowania klejowego wykonuje się gruntowanie pokostem. Po wyschnięciu gruntu przystępuje się do szpachlowania. Szpachlówkę przygotowuje się z kredy pławionej przez rozmieszanie jej na gęstą masę z wodą klejową (ok. 5% kleju) z dodatkiem 2-3% pokostu. Jako zasadę szpachlowania należy przyjąć, że każde

45

następne szpachlowanie wykonuje się tłustszą szpachlówką- zawierającą trochę
więcej pokostu niż użyta do poprzedniego szpachlowania. <

Tynki uprzednio malowane farbą olejną należy zmyć wodą, zeskrobać odstającą lub łuszczącą się farbę, miejsca pozbawione farby zapokostować, wyszpachlować, przeszlifować pumeksem i papierem szklistym oraz zamalować. Następnie maluje się całą powierzchnię 1-2 razy. Stare powłoki olejne najlepiej jest usunąć przy wypalaniu za pomocą lampy lutowniczej.

Można również do usuwania starego malowania olejnego zastosować narzut z bardzo młodego wapna z dodatkiem ługu.

5.MALOWANIE WAPIENNE

Malowanie wapienne jest techniką najtańszą i najłatwiejszą. Zaletą malowania wapiennego jest również to, że może ono być zastosowane w pomieszczeniach wilgotnych oraz na świeżych nie wyschniętych tynkach. Stosuje się je w pomieszczeniach ze skromniejszym wykończeniem na tynkach cementowych, gdzie nie stosujemy malowania klejowego lub olejnego ze względu na potrzebę uprzedniego chemicznego zneutralizowania powierzchni (fluatowanie). Wadą malowania wapiennego jest to , że powłoki z farb wapiennych nie są trwałe i łatwo się ścierają.

Powierzchnia tynku do malowania powinna być oczyszczona z kurzu i brudu, nierówności wygładzone, a wgłębienia uzupełnione zaprawą. Jeżeli powierzchnia była uprzednio kilkakrotnie malowana farbą wapienną, należy ją zeskrobać i tynk przetrzeć.

Nie można malować farbą wapienną powierzchni malowanych przedtem farbą klejową. Wyrównaną powierzchnię nowego tynku gruntuje się mlekiem

46

wapiennym, natomiast powierzchnię tynku starego zmywa się rozczynem mydła szarego.

Wapno użyte do malowania powinno być w dobrym gatunku, całkowicie zgaszone i długo dołowane (co najmniej 6 miesięcy). Farbę przygotowuje się przez rozmieszanie ciasta wapiennego z wodą w stosunku objętościowym wapno: woda około - 1:4. Dla uzyskania śnieżnej białości dodaje się trochę uprzednio rozpuszczonej ultramaryny. Aby zmniejszyć ścieralność powłoki, dodaje się do farby nieznaczną, domieszkę łoju bydlęcego, pokostu soli kuchennej albo ałunu.

Do malowania używa się pędzli ławkowych i rogowych wykonanych ze świńskiej szczeciny. Pierwszą warstwę farby nakłada się na ściany ruchami poziomymi przesuwanymi, drugą warstwę ruchami pionowymi. Lepsze wyniki daje malowanie przy użyciu specjalnych aparatów natryskowych. Farby wapienne barwne uzyskuje się przez dodanie odpowiedniego barwidła (odpornego na alkalia) rozmieszanego z wodą i przecedzonego.

6.LASERUNEK

Technika polegająca na nakładaniu co najmniej dwóch cienkich warstw farb transparentnych, które całkowicie nie zakrywają warstwy poprzedniej. Przed nałożeniem kolejnej farby konieczne jest przeschnięcie wcześniej nałożonej warstwy. Najczęściej używa się takich samych lub podobnych kolorów lecz o różnym stopniu nasycenia. Pierwsza warstwa powinna być wykonana z farby podkładowej na dobrze zagruntowanym podłożu, drugą warstwą może być ta sama farba w ciemniejszym kolorze i troszkę rozcieńczona, można też zastosować zupełnie inny materiał malarski. Nakładamy farbę szerokim wałkiem lub pędzlem a następnie rozprowadzamy narzędziem, które

47

teoretycznie znajdziemy pod ręką może to być duży pędzel z twardym włosiem, pędzel do tapet, pomarszczona gazeta, gąbka morska, wałek malarski owinięty folią czy grube wełniane rękawice. Nie ma tutaj reguł, sami tworzymy obraz naszej ściany.

7.PRZECIERKI

Nazwa techniki pochodzi od wcierania kolejnego nakładanego koloru w jeszcze mokrą warstwę farby nałożonej wcześniej. Przecierki stosuje się najczęściej do malowania podkładów tynkowanych i drewnianych. Efektem końcowym jest przeważnie postarzenie ścian czy przedmiotów malowanych. Efekt bielonego dębu uzyskamy tanim kosztem używając farby olejnej białej, po rozcieńczeniu emalii ftalowej rozcieńczalnikiem w stosunku 1:1. Wcieramy dokładnie w powierzchnię (najlepiej do tego nadaje się papier toaletowy) pozostawiając tylko farbę, która już zdążyła wsiąknąć.

48

8. GLINKI FLORENCKIE

Bardzo ciekawa technika, może jeszcze mało znana ale godna polecenia. Polega na pokryciu ściany specjalną glinką dzięki której uzyskuje się antyczny wygląd powierzchni. Glinki weneckie są produkowane w 80 kolorach matowych i 12 perłowych. Zabarwienie uzyskuje się przez wymieszanie glinki z odpowiednią ilością barwnika, które zresztą można z sobą łączyć. Wykonanie polega na pokryciu ściany farbą podkładową 2 razy co sześć godzin (każda warstwa schnie od 4-6 godzin). Na zagruntowaną powierzchnię nakłada się równomiernie glinkę pędzlem, po 10-20 minutach delikatnie zacieramy ją plastikową packą pozostawiamy do pełnego wyschnięcia i utwardzenia około 24-48 godzin.

49

9.MAL0WANIEKLEJOWE

Malowanie klejowe jest bardzo efektywne, umożliwia uzyskanie dużej
skali barw, powierzchni o przyjemnym matowym wyglądzie. Poważną jednak
malowania klejowego jest nie odporność na wilgoć. ^J

Malowanie klejowe stosuje się wewnątrz budynku tylko w pomieszczeniach suchych, gdyż wilgoć niszczy powłokę farby. Tynki wilgotne nie powinny być malowane klejowo, gdyż powstają nie dające się usunąć plamy. Tynki cementowe nie nadają się do malowania klejowo.

Tynki cementowo- wapienne mogą być malowane klejowo, ale po uprzednim fluatowaniu. Wskutek zawartości cementu świeże tynki cementowo-wapienne są alkaliczne i wymagają zneutralizowania.

Do malowania klejowego podłoże musi być przygotowane bardzo starannie. Tynki nowe, zupełnie suche, powinny być oczyszczone z kurzu i brudu, powierzchnia zrównana przez zeskrobanie nierówności oraz uzupełnione gipsem wszelkie pęknięcia, dziury i uszkodzenia. Następnie wykonuje się gruntowanie.

Tynki stare uprzednio malowane, należy zmoczyć ciepłą wodą i farbę zeskrobać za pomocą stalowej skrobaczki. Następnie należy wykonać przetarcie tynku na gładko rzadką zaprawą z przesiany piaskiem. Jeżeli powierzchnia tynku była uprzednio raz czy dwa razy malowana, a warstwa farby jest cienka i dobrze się trzyma, można ją zmyć wodą i po wykonaniu drobnych reperacji pozostawić jako grunt pod malowanie. Jeżeli ściany były malowane uprzednio w ciemnym kolorze, a nowe wykonanie ma być w jasnym lub w odmiennym kolorze, należy starą farbę zeskrobać i wykonać przetarcie tynku. Dotyczy to również ścian malowanych uprzednio farbą olejną.

50

Ściany gruntuje się mlekiem wapiennym z małą domieszką szarego mydła, po czym „podchlapuje " się je zlewkami farb klejowych i wreszcie zmywa 10% roztworem szarego mydła. Mydlenie ścian ma na celu wytworzenie cienkiej warstwy mydła, która przeszkodzi zbyt szybkiemu niejednostajnemu wsiąkania farby w podkład. Po przeschnięciu mydła można przystąpić do właściwego malowania.

Kredę pławioną lub ton zalewa się na około 12 godzin po czym przerabia się dokładnie na rzadkie ciasto. W oddzielnym naczyniu rozrabia się w wodzie barwidła, dokładnie rozcierając, by nie pozostawić grudek suchej farby, a następnie cedzi się przez gęste sito do uprzednio przygotowanego ciasta i dokładnie miesza. Przed samym malowaniem wlewa się do ciasta wodę klejową, przygotowaną z kleju skórnego przez namoczenie w wodzie tabliczek, podgrzanie od temperatury 80°C i rozrzedzenie ciepłą wodą. Obecnie zamiast kleju skórnego stosuje się coraz częściej inne kleje rozpuszczane na zimno. Po dodaniu wody klejowej farba robi się rzadka, należy przecedzić ją przez gęste sito, sprawdzić kolor przez pomalowanie i wysuszenie kawałka papieru.

Farba z nadmiarem kleju będzie pękać i łuszczyć się, zbyt mała ilość kleju powoduje wycieranie farby. Średnio daje się około 700 g kleju na 10 1 wody.

Farby białe, stosowane przede wszystkim na sufity, przygotowuje się w podobny sposób , dodając do tonu domieszkę kredy pławionej ( bielsza) oraz niewielką ilość błękitu ultramaryny. Do malowania sufitów dodaje się mniej kleju 300g g kleju na 10 1 wody.

Malowanie można wykonać za pomocą pędzla ławkowego ruchami pionowymi, nabierając na pędzel tyle farby, żeby nie ściekła z pędzla i nie spływała po ścianie. Malowanie przy linii wykonuje się mniejszym pędzlem stylowym. Po wyschnięciu maluje się powtórnie.

Omówione sposoby malowania dają powierzchnie gładką i jednolitą.

51

Na takiej powierzchni na życzenie użytkownika można dać deseń, malując przez odpowiednie wycięte wykroje, farbą o innym odcieniu lub kolorze. Desenie można również wykonać za pomocą wałka gumowego z odpowiednimi wykrojami na jego powierzchni.

Mechaniczne malowanie tynków za pomocą specjalnych aparatów natryskowych znacznie ułatwia i przyśpiesza wykonanie malowania. Uzyskuje się również rozłożenie koloru , bez smug, które spotyka się przy malowaniu ręcznym.

52

VI. KSZTAŁTOWANIE POWIERZCHNI

ŚCIAN

1.MALOWANIE FARBAMI STRUKTURALNYMI

Wyrównywanie powierzchni ścian trwa długo i sporo kosztuje. Jest jednak metoda niedroga i skuteczna - pokrycie ścian farbą strukturalną. Zatuszuje ona wszelkie nierówności, a ściany uzyskają interesującą, oryginalną fakturę. Można je myć wodą z dodatkiem detergentu. Mają postać gotowej do użycia gęstej masy, proszku lub pasty, które dodajemy do farby akrylowej. Niektóre z nich są dwuskładnikowe - proszek i pasta, z których samodzielnie robimy masę. Tego rodzaju produkty nazywane są też tynkami dekoracyjnymi lub strukturalnymi.

Przy użyciu specjalnej masy, farby lub bejcy możemy nadawać ścianą przeróżne faktury. Mogą przypominać aksamit, naśladować kamień, albo stworzyć efektowną powłokę w kilku przenikających się kolorach. Ostateczny efekt w dużej mierze zależy od naszej własnej inwencji twórczej oraz od tego, jakich użyjemy narzędzi. Aby uzyskać efekt tynku piaskowego można zastosować proszek (Strukturmedel) dostosowany do łącznia z farbami dyspersyjnymi marki Beckers. Do zmieszania z proszkiem można użyć półmatowej, wodorozcieńczalnej farby na bazie żywicy akrylowej. Uzyskuje się w ten sposób zmywalną półmatową powierzchnię.

Jeżeli na ścianach są tapety, ich złącza należy zaszpachlować. Dziury po gwoździach oraz inne nierówności wypełnić masą szpachlową i po wyschnięciu powierzchnię zeszlifować średnioziarnistym papierem ściernym.

Przed przystąpieniem do gruntowania podłoża i nanoszenia farby strukturalnej, należy zabezpieczyć folią podłogę, a taśmą malarską listwy przypodłogowe, rurki gazowe lub co. biegnące po powierzchni ścian. Zabezpieczone taśmą malarską powierzchnie ścian czyścimy z brudu i kurzu szczotką. Następnie gruntujemy farbą podkładową przy użyciu pędzla lub wałka malarskiego. Przygotowanie farby polega na dodaniu farby w wybranym

54

kolorze do proszku w proporcjach: dwie części farby do jednej części proszku. Farbę wlewamy stopniowo do pojemnika z proszkiem. Dokładnie mieszamy składniki, zarówno przed nanoszeniem, jak i w trakcie. Używamy do tego celu wiertarki i mieszadła. Na przygotowane, suche powierzchnie ścian nanosimy farbę. Możemy zrobić to wałkiem lub szpachlą, a następnie uformować na ścianie wałkiem strukturalnym. Gdy farba wstępnie przeschnie (po upływie około 30 minut) należy odkleić warstwę malarską z zabezpieczonych wcześniej elementów.

Farby strukturalne można wykonywać na powierzchniach:

• pokrytych szpachlówką piaskową lub tapetaj

• otynkowanych - ściany muszą być zupełnie suche;

• betonowych;

• wykonanych z płyt wiórowych, paździerzowych, gipsowych.

ZMALOWANIE ZA POMOCĄ SZABLONÓW

Możemy urozmaicić malowaną powierzchnię ściany stosując szablony własnej roboty. W arkuszu grubego kartonu wyrywamy nieregularne fragmenty. Przykładamy szablon do ściany. Okrągły pędzel zanurzamy czubkami włosia w farbie i lekko przesuwamy po wystrzępionym brzegu kartonu. W ten sposób uzyskujemy z jednej strony ostre odwzorowanie szablonu, a z drugiej efekt rozwianego koloru. Po powtórnym przyłożeniu szablonu malujemy wzdłuż jego krawędzi innym kolorem. Szablony własnej roboty pozwalają nam na realizację najróżniejszych pomysłów. Można do każdego koloru stosować inny szablon, zestawiać kolory ostre i pastelowe. Można też w arkuszu wyrwać ze środka otwory różnej wielkości.

55

3.WZORY PRZY POMOCY GĄBKI

Na jednolicie pomalowanej tapecie ziarnistej można wykonać wzór za pomącą gąbki. Rozprowadzamy nieco gęstej farby na tacce lub miseczce i dociskamy do niej lekko gąbkę naturalną. Ostrożnie dotykamy gąbką do ściany, tak aby pozostały tylko drobne plamki, nie zlewające się w jednolitą całość. Możemy ścianę ozdabiać równo lub tworząc jaśniejsze i ciemniejsze plamki farby. Dwa kolory tworzą wyjątkowo atrakcyjny wzór. Po wyschnięciu pierwszego nakładamy drugi. Zanim ozdobimy całą ścianę, zróbmy kilka próbek różnych zestawień na zbytecznych skrawkach tapety. Aby uniknąć monotonii, starajmy się uzyskać nieregularny wzór stosując różnego kształtu gąbki i nakładając kolor z umiarem, aby zawsze prześwitywało jasne tło ściany.

4.MALOWANIE DEKORACYJNE

Wlewamy nieco farby emulsyjnej do wanienki lakierniczej. Zanurzamy irchową ściereczkę w farbie i wyciskamy ją starannie. Wyciśniętą ściereczkę lekko luzujemy i toczymy japo powierzchni ściany. Wystające fałdy ściereczki pozostawiają nieregularny wzór na ścianie. W taki sam sposób nakładamy farby w innych kolorach. Po nabraniu na irchę farby i wyciśnięciu jej nadmiaru toczymy ją po ścianie od góry do dołu. W zależności od sztywności użytej ściereczki powstają mniej lub bardziej wyraziste wzory. Do takich pstrokatych ścian dobierzmy jednobarwne tkaniny zasłonowe, aby nie konkurowały z różnobarwnymi wzorami na ścianie.

56

5.BORDIURY

Bordiury tworzą efektowne obramowanie ściany. Możemy je naklejać z gotowych wzorzystych tapet lub malować. Zaczynamy od naklejenia taśmy samoprzylepnej. Wałkiem futrzanym nakładamy farbę w kolorze tła bordiury między naklejonymi paskami. Paski po wyschnięciu odkleimy bez pozostawienia śladu. Szablony z włókniny nadają się tylko do jednorazowego użytku. Dzięki gęstym włóknom uzyskujemy bardzo dokładny rysunek wzoru na ścianie. Przy szablonach farbę nakładamy stukając pędzlem o szablon, a nie przesuwając po nim. Tylko przy stukaniu powstaje na ścianie dokładne odbicie szablonu. Nadmiar farby ściekający z przesuwanego pędzla dostaje się pod szablon, powodując zacieki. Zestawiając kolory farb emulsyjnych możemy tworzyć bordiury według własnych upodobań. Możemy nabyć szablony z wzorami nadającymi się nie tylko do pokoi dziecięcych, ale też do kuchni, łazienek i innych pomieszczeń.

57

VII. RODZAJE TAPET

l.WIADOMOSCI OGÓLNE

Tapety zaczęto produkować pod wpływem wzorów chińskich. Szczególnie popularne stały się we Francji, gdzie w 1688r. Papillon wyprodukował pierwsze tapety gobelinowe. W XVIII w. tworzono tapety imitujące koronki, fajanse, marmur, przypominające jedwab lub brokat, a w XIX w. pojawiły się pierwsze tapety panoramiczne, stwarzające złudzenie perspektywicznej głębi przestrzennej.

Tapeta to po prostu barwny papier, najczęściej o powtarzalnym deseniu, którym wykleja się ściany. Żaden inny materiał ścienny nie daje tak dużych możliwości projektowania i aranżacji wnętrz. Na polskim rynku dostępnych jest ponad 5 tyś. wzorów tapet (w Polsce ich największym producentem jest ERGIS z Wąbrzeźna), które można dowolnie łączyć, tworząc na ścianie niepowtarzalne kompozycje. Dodatkowych walorów dostarczają bordery (ozdobne pasy), które zakrywają łączenia tapet i często stanowią dominujący element dekoracyjny.

Okazuje się, że współczesne tapety sanie tylko ładne i praktyczne, ale także dużo zdrowsze niż inne popularne materiały stosowane na ścianach. Ich układanie jest całkowicie nieszkodliwe dla zdrowia. Stosowane obecnie kleje są bezzapachowe, dlatego w świeżo wytapetowanym pomieszczeniu możemy spać spokojnie nawet w dniu, w którym kładliśmy tapetę, nie obawiając się, iż szkodliwe opary negatywnie wpłyną na nasze zdrowie czy samopoczucie. Tapety wyciszają pomieszczenie i zdecydowanie poprawiają jego akustykę. Nie łudźmy się, że wy głuszą wszystkie odgłosy pochodzące np. od nazbyt hałaśliwych sąsiadów. Wytapetowane pomieszczenie wydaje się jednak przytulniejsze i cieplejsze, bowiem tapety są bardzo dobrym izolatorem termicznym. Dlatego warto je stosować np. w pokojach dziecięcych. Tapety

59

są też bardziej niż farby przyjazne alergikom, gdyż stanowią swego rodzaju naturalny filtr chroniący przed mikroskopijnymi pyłkami z kruszących się ścian. Wytapetowane ściany nie pylą, a kurz zbierający się na nich można szybko i dość łatwo zmyć wilgotną szmatką.

Nie przypadkiem kilkadziesiąt polskich gospodarstw domowych wybiera tapetowanie jako sposób dekoracji ścian. Istnieją wprawdzie na rynku dobre i nowoczesne farby, ładne i funkcjonalne panele ścienne oraz inne, mniej popularne metody wykończenia ścian, jednak moda na tapetowanie w nowym stylu oraz walory samych tapet są na pewno niepodważalne. Polacy są już chyba wyraźnie znudzeni białymi lub jednokolorowymi ścianami. W tej sytuacji dobrym pomysłem jest wykorzystanie tapet, które pozwalają wzbogacić ściany o dowolnie dopasowany wzór i fakturę. Nierzadko natrafiamy w domach na nierówne miejsca, rysy lub pęknięcia, które trzeba zamaskować. To również można uzyskać przy pomocy tapet. Cały remont przy tym odbywa się szybko, prosto, czysto i dość tanio - po prostu: wygodnie.

Na rynku rozpowszechniły się różne rodzaje tapet, a oferta dobrych sklepów z tapetami pozwala dowolnie wybierać wśród wzorów i kolorów. Systematyczna klasyfikacja wymaga wyodrębnienia grupy tapet winylowych i tapet papierowych. Każda z nich występuje w kilku podgatunkach, z których najistotniejsze krótko scharakteryzujemy.

2. TAPETY WINYLOWE

Tapety winylowe „spieniane" produkowane są z papieru i spienianego PVC. W efekcie otrzymujemy stosunkowo grube i matowe tapety o wyglądzie „piankowym". Należą one do grupy najdroższych produktów, ale pomimo to cieszą się ogromnym powodzeniem. Są produktem o długim okresie

60

użytkowania, mogą przetrwać w niezmienionym stanie kilka lat. Tapety winylowe „płaskie" produkowane są z papieru pokrytego cienką i gładką warstwą tworzywa. Są znacznie cieńsze od tapet spienianych, choć mają podobną trwałość. Szczególnie popularne były przed kilkoma laty. Dzięki świetlanym refleksom błyszczą, optycznie rozjaśniają i powiększają pomieszczenie. Niestety, nie kryją punktowych zgrubień i na nierównej ścianie nie czują się tak dobrze, jak inne rodzaje tapet. Tapety winylowe dzięki bardzo wysokiej odporności na działanie czynników mechanicznych i na wodę świetnie sprawdzają się w kuchniach, łazienkach i przedpokojach, gdzie przecież bardziej są narażone na zabrudzenia, a także na różnego rodzaju uszkodzenia mechaniczne: zadrapania, rozdarcia itp. Nadają się doskonale również do pokojów dziennych. Wybór miejsca zastosowania jest więc podyktowany jedynie wzornictwem.

3.TAPETY PAPIEROWE

Tapety papierowe dzielą się również na mniejsze grupy. Głęboko tłoczone tapety papierowe są wykonane z dwóch warstw papieru, które po zadrukowaniu tłoczy się w celu nadania im faktury przestrzennej. Produkowane są ich odmiany zmywalne lub niezmywalne, które można czyścić wilgotną szmatką. Są stosunkowo grube, a zatem łatwe do położenia na ścianie, są trwałe i niekiedy nawet dwukrotnie tańsze od winylowych. Dzięki fakturze dobrze ukrywają wady ścian.

Jednowarstwowe tapety papierowe wykonane jedynie z płytkim tłoczeniem, są cienkie, więc zazwyczaj wymagają większej fachowości podczas naklejania na ścianę. Znajdują się w grupie tapet tanich, choć ich cena zależy od tego, czy są zmywalne czy nie. Większość tapet papierowych przystosowanych jest obecnie do tego, aby można je było czyścić na wilgotno lub wręcz zmywać,

61

z tego powodu na pewno mocno przesadzone jest stwierdzenie, że tylko tapety winylowe są tapetami „zmywalnymi". Grupę tapet papierowych uzupełniają białe tapety do malowania. Należą do nich głęboko tłoczone białe tapety papierowe, które mają imitować przestrzenny, chropowaty tynk widoczny zarówno przed, jak i po kilkukrotnym malowaniu.

4.TAPETY TYPU„RAUFAZA"

Kolejną grupę tapet stanowią tapety papierowe typu „raufaza", ze ścierem drzewnym zawartym między warstwami papieru oraz tapety z włókna szklanego przeznaczone do malowania i stosowane na ścianach i sufitach. Tapety sufitowe występują na ogół w odmianie winylowej i są to grube tapety z widoczną fakturą, najczęściej białe, mające za zadanie zastąpić kasetony sufitowe i ukryć ewentualne pęknięcia sufitu. Rzadko spotykane, specyficzne produkty to tapety natryskowe, korkowe lub tekstylne. Pomimo identycznej funkcji, jaką spełniają tapety klasyczne, często w ogóle nie przypominają typowych rolek tapet.

5.TAPETYNA FLIZELINIE

Kolejną grupę stanowią tapety na flizelinie, którym producenci wróżą wielką przyszłość, przewidując, że już niedługo dzięki swoim zaletom wyprą z rynku tapety tradycyjne. Tapety na flizelinie to nowoczesna odmiana tapet winylowych ze spienianego PVC. Flizelina, mieszanka celulozy i poliestru, nadaje im cechy tkanin: miękkość i doskonałe przyleganie do ściany. Tapety na flizelinie są lekkie i niebywale łatwe do ułożenia. Wystarczy posmarować ścianę klejem i rozpocząć tapetowanie, przykładając do ściany suche pasy tapety

62

i dociskając je gumową szczotką lub wałkiem. Nie czekamy, aż tapeta nasiąknie klejem, nie musimy się także obawiać, że ją przemoczymy. Flizełina przepuszcza powietrze, nie rozdziera się, nie kurczy się ani nie rozszerza pod wpływem kleju. Usuwanie tapet jest również bardzo proste: zmywamy na sucho jeden pas po drugim, natomiast na ścianie nie pozostają resztki kleju ani tapet.

6.TAPETY NATRYSKOWE

Tapety natryskowe przygotowuje się zgodnie z instrukcją podaną '

na opakowaniu. Do dużego wiadra wsypuje się barwniki, do nich proszek i wodę. Proszek z wodą najlepiej wymieszać mieszadłem zamocowanym w wiertarce - wtedy na pewno nie będzie grudek. Gotową masę pozostawia się na kilkanaście minut. W trakcie mieszania można też dosypać drobno pociętą folię lub brokat albo dorzucić kolorowe lub pastelowe kłaczki bawełny. Nie wolno dodawać więcej wody niż zaleca producent, może to powodować spływanie mieszanki ze ściany. Dodanie zbyt małej ilości wody wydłuży czas natrysku i zmniejszy wydajność materiału.

Tapetę nakłada się równomiernie na całą ścianę pacą z blachy nierdzewnej lub z tworzywa sztucznego. Można ją rozprowadzić pistoletem do natrysku mas dekoracyjnych. Masę natryskuje się na grubość 2-3 mm. Aby otrzymać gładką fakturę, świeżo nałożoną masę trzeba delikatnie wygładzić pacą. Czasami zdarza się uszkodzić świeżo nałożoną tapetę. Trzeba wówczas poczekać, aż ściana wyschnie, i ponownie natrysnąć mieszankę na uszkodzone miejsce.

63

7.BORDERY

Aby nadać ścianom modny, nowoczesny i estetyczny wygląd nie wystarczy nakleić kilka jednakowych pasków. Zadanie to jest nieco bardziej skomplikowane, choć efekt jest daleko bardziej ciekawy i oryginalny. Moda na kolorowe ściany pozwala zaprojektować wnętrze bardzo interesująco. Polega ona na skomponowaniu dwóch pozornie różnych tapet, w dowolnej kombinacji, w jedną całość na ścianie. Widoczne miejsca zetknięcia obu tapet zaklejamy borderem - ozdobnym paskiem wykończeniowym.

Bordery stanowią eleganckie wykończenie także wówczas, gdy są naklejone wokół okien i drzwi lub bezpośrednio pod sufitem. Sklepy oferują ogromny wybór bolderów, sprzedawanych z myślą o komponowaniu tapet w zestawy, nawet najbardziej wymagający klient nie będzie miał problemu z nabyciem odpowiedniego wzoru. Można także wytapetować dwie przeciwległe ściany pokoju jednokolorową, słonecznie żółtą tapetą, a do wyklejenia trzeciej ściany użyć tapety niebieskiej o odpowiednim odcieniu. W tym przypadku dla nadania wnętrzu odpowiedniego charakteru również konieczne jest użycie bordera na górze i u dołu ściany.

8. WYBÓR TAPET

Dobór pasujących wzajemnie do siebie tapet i borderów nie jest przesadnie trudny, gdyż specjalistyczne sklepy prezentują swoim klientom gotowe koncepcje połączeń różnych wzorów tapet z borderami. Ponadto bogactwo wzorów tapet pozwala na zrealizowanie autorskiego pomysłu, a tym samym stworzenie zupełnie indywidualnego wnętrza. Niezależnie od tego,

64

czy tapetujemy pokój dzienny czy dziecięcy, sypialnię czy przedpokój, warto ciągle pamiętać o doborze właściwej kolorystyki i wzornictwa do posiadanych pomieszczeń.

Kolory jasne sprawiają przecież, że wnętrze staje się bardziej przestronne, przez co pokój wydaje się większy i wyższy. Dlatego polecane są do pokojów małych lub słabo oświetlonych. Kolory ciemne powodują, że wnętrze staje się bardziej przytulne i wyciszone. Kolory żywe nadają się do pomieszczeń domowych oraz pokoi dziecięcych. Żywe barwy przyciągają uwagę, dlatego stanowią dobry akcent w pomieszczeniach o pastelowej kolorystyce. Pastele mają działanie odprężające i uspokajające. Stosowane są często w sypialniach. Wzory z wyraźnymi pasami pionowymi optycznie podwyższają pomieszczenie. Dla odmiany duże wzory na ścianach powodują wrażenie, że ściany są bliżej siebie. Znając wpływ kolorystyki i wzoru tapety na końcowy wygląd pomieszczenia, łatwo jest optymalnie zorganizować wygląd wnętrz, w których spędzamy czas. Tapetę powinno się zmieniać co 3-4 lata.

9.BEZPIECZNA EUROROLKA

Polacy najczęściej tapetują swoje mieszkania bez zatrudniania fachowców, wykorzystując łatwość i szybkość układania tapet. Jednak zawsze przed rozpoczęciem tapetowania należy zapoznać się ze wskazówkami producenta tapety i uwzględnić je w pracy, np. jaki zastosować klej, aby odpowiadał rodzajowi tapet. Tapety używane w naszych domach produkowane są według ustalonych dla nich europejskich norm. W sklepach występują w postaci tzw. eurorolek o szerokości 53 cm i długości 10 metrów.

Wymogi stawiane tapetom używanym w obiektach użyteczności publicznej (hotelach, biurach itp.) są bardzo rygorystyczne ze względów bezpieczeństwa. Dla zagwarantowania przestrzegania przepisów, tapety są certyfikowane przez

65

upoważnione do tego instytucje. Od zwykłych mieszkaniowych tapet różnią się przede wszystkim grubością i wyższą odpornością na działanie czynników mechanicznych. Produkowane są ze specjalnie modyfikowanych tworzyw, najczęściej z uniepalnionego PVC lub włókna szklanego. Dla zmniejszenia kosztów remontu oraz szybkości i wygody tapetujących są sprzedawane w postaci rolek o szerokości powyżej 1 metra i długości 20 metrów. Tapety te ponadto należą do tapet ciężkich i z tego powodu należy je kleić przy pomocy specjalnych klejów do tapet. Ich układaniem zajmują się zazwyczaj wyspecjalizowani fachowcy.

66

VIII. TAPETOWANIE

1.KLE JE DO TAPET

Tapety należą do grupy okładzin mocowanych do podłoży przy pomocy kleju. Kleje do tapet produkowane są w postaci bezwonnych proszków do rozpuszczenia w wodzie. Właściwy klej powinien charakteryzować się:

• dobrą rozpuszczalnością w zimnej wodzie,

• czystością roztworu (bez obcych wtrąceń),

• zdolnością uzyskania optymalnych właściwości w krótkim czasie,

• właściwą siłą sklejenia z zachowaniem otwartego czasu klejenia
  do 45 minut,

• brakiem szkodliwego oddziaływania na tapetę,

f» całkowitym brakiem substancji szkodliwych dla zdrowia, ' • obojętnym odczynem pH,

• zawartością dodatków uniemożliwiających rozwój bakterii i grzybów.
Produkowany zestaw klejów pod wspólną nazwą Atlas ALPAN zapewnia

możliwość nie tylko przyklejenia każdego rodzaju tapety, ale także ich usunięcia po czasie eksploatacji. Klej do tapet ALPAN służy do przyklejania tapet papierowych oraz do gruntowania podłoża pod wszystkie rodzaje tapet. Klej ALPAN SPECJALNY przeznaczony jest do przyklejania tapet tekstylnych, winylowych, jedwabnych, tłoczonych oraz papierowych. Tapety z włókna szklanego, ciężkie tapety tekstylne i strukturalne wymagają kleju ALPAN PLUS. Płyn do usuwania tapet ATLAS ALPAN umożliwi natomiast łatwe i dokładne usunięcie tych przyklejonych w czasie poprzedniego remontu.

68

2.PRZED TAPETOWANIEM

Przed przystąpieniem do tapetowania należy odłączyć zasilanie wyłączników elektrycznych i gniazdek a jeśli to możliwe zdjąć je lub odkręcić. Trzeba wynieść również z pokoju lekkie meble, a ciężkie odsunąć od ścian i przykryć folią.

Jak niemalże wszystkie prace w budownictwie, tak i tapetowanie należy
zacząć od przygotowania podłoża, którym może być każdy rodzaj tynku
mineralnego, powierzchnia betonowa lub powierzchnia płyt gipsowo-
kartonowych. ^

Podłoża tynkowe powinny spełniać w odniesieniu do gładkości i równości wymagania tynku III kategorii. Równa i gładka powierzchnia podłoża jest szczególnie istotna w przypadku cienkich, gładkich tapet papierowych. W celu zapewnienia lepszej przyczepności kleju do podłoża należy je wstępnie zagruntować wykorzystując klej do tapet ALPAN rozrobiony z wodą w stosunku 1:80.

3. ODKLE JANIE STAR YCH TAPET

Często zdarza się, że pomieszczenie tapetujemy nie pierwszy raz. Podstawową czynnością przed przystąpieniem do położenia nowej tapety jest usunięcie tapety zużytej. Można to przeprowadzić przy pomocy płynu do usuwania tapet ATLAS ALPAN. Płyn ten umożliwia szybkie i bezproblemowe usunięcie z podłoża każdego rodzaju tapety.

Dzięki swoim właściwościom przenika on przez strukturę tapety, pozwalając na łatwe odspojenie jej od ściany, nie niszcząc przy tym podłoża. Właściwości penetracyjne nie pozwalają jedynie przeniknąć przez wodoszczelną warstwę

69

tapet zmywalnych, w związku z czym takie powierzchnie należy przetrzeć wstępnie gruboziarnistym papierem ściernym.

Płyn do usuwania tapet ALPAN dostarczany jest w postaci koncentratu w opakowaniach plastikowych o pojemności 0,5 litra. Taka ilość po rozcieńczeniu, wystarcza do usunięcia ok.300 m tapet ciężkich. Do usuwania tapet papierowych należy użyć roztworu przygotowanego z 0,5 litra płynu i 20 litrów wody. W przypadku tapet ciężkich opakowanie płynu należy rozcieńczyć w 10-15 litrach wody.

Po przygotowaniu roztworu nanosimy go na zużyte tapety pędzlem, szczotką lub natryskiem, a po odczekaniu 10-15 minut możemy usuwać tapety w całości lub warstwami. W razie potrzeby roztwór należy nanieść powtórnie - dotyczy to szczególnie tapet ciężkich.

4.KOLEJNOSC TAPETOWANIA

1. Narożnik ściany prostopadłej do okna (jeśli jest nierówny, kleimy
tapetę na zakładkę - pierwszy bryt powinien zachodzić około 3 cm

na ścianę okienną).

2. Ściana z oknem.

r

3. Ściana prostopadła do okna.

4. Ściana przeciwległa do okna.

70

5.PRZYGOTOWANIA

Przy użyciu pionu sznurkowego (ciężarek zawieszony na sznurku) wyznaczamy na ścianie pionową linię, na której znajdzie się krawędź pierwszego brytu. Zaznaczamy długość potrzebnych odcinków tapety (wysokość ściany powiększona o 10 cm - po 5 cm na podłogę i sufit). Rozwijamy rolkę i zaginamy ją na wyznaczonej długości, układając kolejne pasy tapety jeden na drugim. Pasy przycinamy nożem tapeciarskim. Jeżeli nie mamy noża tapeciarskiego, do tej czynności możemy użyć zamiennie nożyka introligatorskiego i stalowej szyny. Wtedy przycinamy bryty wzdłuż narysowanych linii.

6.PRZYSTĘPUJEMYDOKLEJENIA

Przygotowanie kleju polega na wsypaniu proszku do odmierzonej ilości czystej zimnej wody i intensywnym wymieszaniu. Po upływie 3 minut klej należy jeszcze raz wymieszać i pozostawić na około 15-30 minut.

Układamy 3-4 bryty. Rozprowadzamy klej na spodniej stronie tapety, od środka na zewnątrz. Po posmarowaniu połowy szerokości pierwszego brytu przesuwamy go na drugi brzeg stołu, aby uniknąć zabrudzenia stołu klejem. Przy tapetowaniu większych powierzchni warto kupić specjalną klej arkę do tapet, która przyspiesza prace i zapewni równomierne nakładanie kleju. Bryt składamy posmarowaną stroną do środka. Dociskamy wzdłuż brzegów i pozostawiamy na kilka minut do nawilżenia i rozkurczenia. Jednorazowo smarujemy i składamy trzy bryty. Naklejamy je w tej samej kolejności.

Pierwszy bryt naklejamy na ścianę tak aby jego brzeg dokładnie pokrył się z narysowaną wcześniej pionową linią pomocniczą. Powinien też zachodzić

71

na sufit i podłogę po 5 cm. Dociskamy go wstępnie dłońmi do podłoża. Następnie dociskamy go do ściany wałkiem z gumy gąbczastej lub szczotką tapeciarską, przesuwając od środka do krawędzi brytów. W ten sposób usuniemy pęcherze powietrza. Po przyklejeniu pierwszego brytu przyklejamy dwa kolejne na styk. Bryty nie powinny na siebie zachodzić, nie może też być między nimi odstępów. Specjalnym wałkiem (do dociskania styków tapet) dociskamy brzegi brytów do podłoża, aby wysychając i kurcząc się, nie odrywały się od ściany. Szpachlą dociskową dociskamy tapety w trudno dostępnych miejscach, np. na styku ściany z sufitem lub listwą przyścienną. Przyklejoną tapetę, jeszcze wilgotną docinamy przy listwie przyściennej. Lekko odklejamy tapetę od ściany i odcinamy jej nadmiar. Podobnie odcinamy nadmiar tapety przy suficie.

Przy podłodze tapeta powinna być osłonięta listwą przypodłogową na szerokości min. 15mm. Jeżeli styk ściany i sufitu nie jest linia prostą zalecane jest osłonięcie również tego styku listewką. W miejscu, gdzie pod warstwą przyklejonej tapety jest puszka, robimy nacięcie w kształcie krzyża (gdy tapeta jest jeszcze mokra). Zbędne kawałki tapety zaginamy do środka puszki lub obcinamy wzdłuż krawędzi otworu. Po zakończeniu prac montowane są uprzednio zdjęte gniazdka i włączniki.

Gotowa okładzina z tapety przy jej oględzinach nie powinna wykazywać widocznych nierówności podłoża, fałd, pęcherzy, plam i innych wad powierzchni licowej, odstawania krawędzi na stykach lub zakładach, sztukowania arkuszy w poziomie lub tzw. łatek. Tapety można przyklejać również na sufitach, ale tylko wtedy, gdy podłoże jest wyjątkowo gładkie.

72

7.NAJCZĘSTSZE BŁĘDY

Czasami pod ułożoną tapetą tworzą się pęcherze powietrza. Małe pęcherze najczęściej znikają po wyschnięciu tapety. Jeżeli jednak zostaną, wtedy trzeba wybrzuszenie zmoczyć i naciąć je ostrym nożem lub żyletką, najlepiej na krzyż. Podcięte brzegi należy lekko odchylić, posmarować klejem i dokładnie docisnąć dopasowując poszczególne fragmenty.

Nakładając tapety akrylowe, trzeba uważać, aby nie zerwać z ich powierzchni pianki - tapetę wygładza się więc tylko miękką szczotką lub wałkiem.

Ważne jest aby tapet nie smarować zbyt dużą ilością kleju. Klej nie może wypływać poza krawędzie tapety. Ewentualne naddatki kleju usuwa się wilgotną gąbką.

Częstym problemem jest odklejanie się tapety. Przyczyną może być niedokładne posmarowanie jej klejem lub złe przygotowanie podłoża. Jeżeli tapeta odkleja się tylko na stykach brytów, można je ponownie posmarować klejem i przykleić. Jeżeli jednak tapeta odchodzi większymi płatami, trzeba ją zerwać, powtórnie przygotować podłoże i nakleić nowy bryt.

73

IX. STYL TAPET

1. DYSKRETNE, NIEWIDOCZNE

Tapety o charakterze tłowym są najczęściej jednobarwne. Mogą też mieć delikatne, rozmyte, mało widoczne wzory. Są neutralne, niczego nie narzucają, nie mają określonego stylu. Ich kolorystyka to delikatne beże, rozbielone róże, pastelowe zielenie, żółcie, szarości. Nie męczą wzroku, z pełną dyskrecją pozostają w tle.

Pastelowe, rozbielone kolory odbijają światło, dlatego sprawdzają się w niewielkim wnętrzu, które optycznie powiększają. Doskonale się prezentują w oszczędnych, wyciszonych wnętrzach, w których nacisk kładzie się na formę i gdzie posłużyć mogą jako tło tworzące chłodny klimat do wyeksponowania form pojedynczych przedmiotów.

Bardzo ładnie wyglądają w sypialni, gdzie wnoszą nastrój spokoju i wyciszenia. Można je uatrakcyjnić, zestawiając z kolorowymi bordiurami.

2.Z FAKTURĄ

Ściana znacznie wyraźniej zaznaczy swoją obecność, gdy zastosujemy tapety strukturalne, czyli takie, które mają nierówną powierzchnię. Takie tapety mogą mieć regularne, wytłaczane wzory (w jodełkę, paski, koła, kwadraty) lub nieregularne wgłębienia, karbowania, tłoczenia, przypominać fakturę tkaniny czy przecieranego tynku. Ich kolory są spokojne, dominuje faktura, nie kolor. Dostępne są tapety strukturalne przeznaczone do malowania. Często wykorzystywane we wzornictwie tapet strukturalnych są różnie ujęte motywy roślinne. Producenci proponują jeden wzór w całej gamie kolorystycznej, na przykład liście akantu wytłaczane na ostrym tle zielonym, bordo, pomarańczowym. W zależności od wzoru faktury ściana wyłożona taką tapetą

75

posłuży jako tło we wnętrzu minimalisty cznym albo pomoże nadać wnętrzu stylowy charakter.

3.KOLOROWE

Kolorowe tapety dynamizują wnętrze, silnie oddziaływując na nasze zmysły. Najnowsze kolekcje zawierają dużo propozycji dla osób odważnych, są bowiem nie tylko w ostrych kolorach, ale i nietypowych zestawieniach, na przykład bordo z różem, pomarańczowy z czerwonym. Aby wnętrze wykończone taką tapetą nie męczyło wzroku, pozostałe elementy wyposażenia powinny być w stonowanych barwach zharmonizowanych z tapetą.

Kolorowe tapety często występują w zestawach z bordiurą. Są też kolekcje łączące ten sam wzór i kolor tapety z materiałem obiciowym i zasłonowym. Kolorowe są tapety dziecięce z postaciami z bajek, zwierzątkami, chmurkami. Są to najczęściej tapety papierowe (kładzie się je na kilka lat - nie muszą być zbyt trwałe), do nich proponowane są zasłony i bordiury dla dzieci. Nowością są dekoracje fluorescencyjne (gwiazdki, księżyc).

4.NATURALNE

Styl naturalny to silny trend we wzornictwie tapet. Tworzą go tapety bezpretensjonalne, proste, w przy gaszonych odcieniach zielno-szarych, beżowych i oliwkowych. Oddziaływująna człowieka uspokajająco. Imitacje w tym stylu są niewskazane, więc papierowa tapeta wygląda jak szary papier, a tkaninowa jak naturalne płótno czy len. Piękne, chociaż kosztowne są tapety z wzorem układanym ręcznie, na przykład z nitek z surowego jedwabiu.

76

Niekiedy robią wrażenie niewykończonych, z nitkami, supełkami, węzełkami na powierzchni. Dzięki temu czarują nie tylko wzorem, ale i fakturą. Układa się na nich nie tylko tkaniny, ale też trawę lub słomę - tapety te przypominają nieco popularne kiedyś maty słomiane, chociaż są od nich znacznie delikatniejsze. Na ściany weszły też motywy skór dzikich, egzotycznych zwierząt - lamparta, zebry, a nawet krokodyla.

5. WZORZYSTE

Modny jest styl orientalny. Tworzą go tapety w japońskie lub chińskie znaki, z tradycyjną wschodnią grafiką bądź kaligrafią w kolorze czarnym na rozbielonym tle (barwy piasku, różne odcienie bieli), niekiedy zestawione z głęboką czerwienią. Tego typu tapety dobrze komponują się z prostymi meblami, dywanami z niewielką ilością wzorków etnicznych lub gładkimi tkaninami.

Nadal popularne są kwiaty w różnych ujęciach (tradycyjne, romantyczne, ekspresyjne, geometryczne)-od grzecznych, drobnych kwiatuszków po wyraziste, rytmiczne, wibrujące kwiaty o nietypowych barwach czy kształtach.

Tapety do wnętrz bardzo nowoczesnych mają proste wzory, najczęściej geometryczne, połączone z metalizowaną kolorystyką (srebro, miedź, ale też metalizowany błękit, oliwka, kolory piasku). Coraz bardziej popularne są tapety graficzne w kolorach skontrastowanych, pop-art, opierające się na grze kolorów i rytmicznie układających się wzorach geometrycznych.

77

6.HISTORYCZNE

Tapety w stylu historycznym mają wzory inspirowane stylami różnych epok. Na tapety przenoszone są najczęściej secesyjne wzory kwiatowe - bogate, wijące się kompozycje z liści i kwiatów, piękne zwłaszcza w wydaniu tapet materiałowych, arkadyjskie obrazy nawiązujące do sielskich scenek, świątyń dumania z XVIII wieku, obrazy inspirowane historycznymi wnętrzami, królewskie lilie, XVIII-wieczne motywy kwiatowe, ale także XX-wieczne, a już historyczne wzory awangardowego wzornictwa.

Nawet te tapety, które wiernie powtarzają wzory z danej epoki, są wykonane zgodnie z nową technologią. Nie płowieją, są zmywalne, trwałe i łatwe do położenia.

78

X. OKŁADZINY KORKOWE

1. WIADOMOŚCI OGÓLNE

Płyty korkowe pokryte transparentną farbą akrylową o wymiarach 600x300x3 mm z fazowaną lub prosta krawędzią. Płyty te mogą być pokryte warstwą wosku lub naturalne - bez warstwy wykończeniowej.

Należy pamiętać, że:

• płyty korkowe i klej powinny aklimatyzować się w pomieszczeniu,
  w którym będziemy je przyklejać przez co najmniej 24 godziny;

• wyjmujemy je z opakowań bezpośrednio przed montażem;

• idealna temperatura do montażu płyt to 18 C; nie może być niższa
  niż 15° C;

• płyty mogą różnić się odcieniem, po wyjęciu z opakowań można je
  przemieszać, aby osiągnąć ciekawą kompozycję;

• podłoże musi być równe, suche i czyste oraz wolne od tłuszczów, olejów
  czy wosku;

• trzeba sprawdzić chłonność podłoża, żeby dobrać odpowiedni klej.

2.PRZYGOTOWANIE PODŁOŻA

Wszelkie nierówności, ubytki, rysy lub pęknięcia należy naprawić chłonną masą szpachlową do ścian. Jeżeli ściany są pokryte tapetami, farbami kredowymi lub wapiennymi, powłoki te trzeba bezwzględnie usunąć. Podłoże wykonane z tynków gipsowych, tynków wapienno-cementowych, lub płyt gipsowo-kartonowych możemy odpowiednio wcześniej zagruntować, żeby zwiększyć przyczepność i wydłużyć czas nakładania kleju. Ważne jest aby w trakcie montażu starannie wietrzyć pomieszczenia.

80

3.MIERZENIE 1PRZYCINANIE

Przy użyciu sznurka traserskiego, taśmy mierniczej i przymiaru kątowego wyznaczamy na ścianie dwie prostopadłe do siebie linie - tak aby można było od punktu ich przecięcia rozpocząć układanie płyt korkowych. Następnie (jeśli jest to konieczne) przycinamy płyty korkowe na odpowiedni wymiar. Zrobimy to łatwo przy użyciu ostrego noża (np. do tapet) oraz przymiaru kątowego. Przyciętą odpowiednio płytę układamy na podkładce.

4.PRZYKLEJANIE NA PODŁOŻE NIECHŁONNE

Na 1-2 m (dł.) ściany nanosimy cienką warstwę kleju kontaktowego o dużej zawartości rozpuszczalnika. Stosując klej kontaktowy, po przyłożeniu płyty do podłoża nie skorygujemy już jej położenia. Następnie tym samym klejem smarujemy odpowiednią liczbę płyt i odkładamy je na kilka minut., aby klej mógł wstępnie przeschnąć. Obydwie powierzchnie powinny być ze sobą połączone w czasie nie dłuższym niż 10 minut od momentu nałożenia kleju. Czekamy około 10 minut aż klej wstępnie przeschnie - inaczej pod płytami powstaną pęcherze i korek zacznie się odklejać. Trzeba starać się idealnie dopasować krawędzie płyt do wyznaczonych wcześniej na ścianie prostopadłych linii. Po przyklejeniu płyty dociskamy ją do podłoża gumowym młotkiem lub wałkiem dociskowym. Powinniśmy to zrobić bardzo dokładnie, na całej powierzchni każdej płytki, a szczególnie precyzyjnie na jej krawędziach bocznych. W taki sposób jak poprzednio, przyklejamy do ściany pozostałe płytki korkowe, również te docięte wcześniej na odpowiedni wymiar (najlepiej, aby znalazły się one przy krawędzi ściany).

81

5 PRZYKLEJANIE NA PODŁOŻE CHŁONNE

Klej dyspersyjny zawierający żywice akrylowe (nie zawiera rozpuszczalnika) nanosimy ząbkowaną szpachlą tylko na tę część podłoża, na której w ciągu 10-15 minut położymy płyty. Po nałożeniu kleju układamy płyty korkowe. Dociskamy je delikatnie ręką, tak aby cały spód płyty został zwilżony klejem. Po chwili dociskamy płyty gumowym wałkiem. Zabrudzenia usuwamy wilgotną szmatką.

82

BIBLIOGRAFIA

1. Błaszczak Andrzej : Sposoby na wnętrze „Atlas" 2004 nr 70,
   s. 11-15

2. Dekoral: Powiększenie barwne „M jak mieszkanie" 2001 nr 10 ,
   s. 30-31

3. Dekoral: Głowa do góry „M jak mieszkanie " 2001 nr 11, s. 52-53

4. Kamiński Marek: Kupujemy farby do wnętrza „Murator" 1997
   nr 12, s. 40-41

5. Łysiak M, Radzikowska M.: Czerwony „M jak mieszkanie" 2003
   nr 6, s. 22-26

6. Łysiak M, Radzikowska M.: Apetyt na błękit „M jak mieszkanie"
   2003 nr 7, s. 30-34

7. Mastalerz Piotr : Malowanie krok po kroku „M jak mieszkanie"
   2003 nr 5, s. 84-87

8. Malowanie wnętrz dobór kolorów i farb OBI 2004

9. Michałowski Piotr : Wszystko o farbach „Atlas" 2001 nr 50,
   s. 11-13

lO.Michałowski Piotr : Maluj z Atlasem „ Atlas" 2001 nr 50, s. 7 -10 11.Murat Radosław, Kitonowicz Henryk : Pokojowe farby „Murator"

2002 nr 11, s. 63-69 12.Murator: Kolorowa szkoła Mjm „M jak mieszkanie" 2003 nr 1,

s. 14-17

13.Opracowanie: Barwy we wnętrzu „Murator" „Atlas" nr 7, s. 60-61 14.Plantosz Ryszard : Kolor w budownictwie „Atlas" 2003 nr 64,

s. 11-12

15.Pyszkowska Magdalena : Tapety „Murator" 1997 nr 11, s. 82-95 ló.Rak Mariusz :Kolor i farba „M jak mieszkanie" 2003 nr 5, s. 88-90 17.Romoniak Anna : Co można powiedzieć o pomarańczowym

„M jak mieszkanie" 2003 nr 3, s. 18-19 18.Sławecka Justyna : Ściany w korku „M jak mieszkanie" 2003 nr 5,

s. 94-97 19.Swobodziński Marek : Tapety na każdą ścianę „Atlas" nr 64,

s. 13-15

2O.Urban Leonard : Ustroje i roboty budowlane, 1986 21.Wojciechowska Anna : Co na tapecie „Murator" 2003 nr 2,

s. 59-62

22.www. Murator. pl 23.Zgoła Błażej : Wykończenia wnętrza „Atlas" 2001 nr 50, s.7-10

84

---