04.10.2001

Finanse - ogół zjawisk ekonomicznych związany z gromadzeniem i wydatkowaniem pieniędzy.

Prawo finansowe - zajmuje się normami prawnymi związanymi z gromadzeniem i podziałem pieniędzy.

Pieniądz - jako miara wartości, korzysta się z niego.

Gospodarka finansowa - jest pojęciem szerszym od finansów, przez gospodarkę rozumiemy wszelkie formy w dziedzinie zjawisk pieniężnych. Wyróżniamy trzy formy:

• przygotowanie operacji pieniężnych

• realizacja planu

• ewidencjonowanie, analiza operacji pieniężnych w przeszłości.

Polityka finansowa wybieranie celów, które chcemy osiągnąć poprzez gospodarkę finansową oraz wybór sposobów realizacji tych celów. Sztuka wyborów w dziedzinie finansów.

Cel finansów publicznych - stymulacja rozwoju gospodarczego i zatrudnienia, stymulacja jak najwyższej konsumpcji.

Zjawiska pieniężne:

• wg kryterium przedmiotowego mamy trzy strumienie:

1. ekwiwalentne - przy zapłacie za dobra (mechanizm rynkowy);

2. transfery (strumień redystybucyjny - brak świadczenia wzajemnego) mechanizm wyboru publicznego;

3. kredytowe - przychody i wydatki związane z operacjami kredytowymi banków; mechanizm kredytowo-likwidacyjny

Odsetki - to wynagrodzenie jednostronne za udostępnienie płynności. Istotą strumienia kredytowego jest kredytacja nowego pieniądza przy udzieleniu kredytu i likwidacja przy jego spłacie;

• wg kryterium podmiotowego:

1. finanse przedsiębiorstw (finanse sektora zarobkowego); składają się

• ze strumieni przychodów:

-ekwiwalentnych (przychody ze sprzedaży)

-transfery (depozyty bankowe i odsetki dla)

-kredytowych (odsetki)

• ze strumieni wydatków:

-ekwiwalentne - zakup surowca

-transferowe - składki

-kredytowe

2. finanse gospodarstw domowych:

• przychody:

-ekwiwalentne

-transferowe (renty, emerytury)

• wydatki:

-ekwiwalentne (towary konsumpcyjne)

3. finanse publiczne (państwa i samorządów):

• przychody:

-transferowe (obligacje, podatki)

-kredytowe (pożyczki zaciągane przez organy administracji publicznej)

• wydatki:

-ekwiwalentne (utrzymanie infrastruktury)

-transferowe (ubezpieczenia społeczne)

4. finanse banków:

• operacje kredytowe nie stanowiące przychodów i wydatków ponieważ tworzą je tylko operacje transferowe, ponieważ bank żyje z odsetek i prowizji;

• wydatki:

-transferowe (podatki)

-ekwiwalentne (zatrudniony personel)

5. finanse ubezpieczeń:

• przychód to składki za przyjęcie ryzyka, są to:

-strumienie transferowe

• wydatki za wypłacenie odszkodowań, są to:

-strumienie transferowe.

Trzy funkcje finansów:

• funkcja alokacyjna - za alokację uważa się dostarczanie dóbr i rozdział ich wg swoistych zasług na rynku w walce wolno rynkowej;

• funkcja redystrybucyjna - osiągana jest przez wydatki transferowe do sprawiedliwego podziału dóbr;

• funkcja stabilizacyjna (stabilizować możemy ceny, wzrost gospodarczy, bilans) poprzez politykę monetarną, finansową.

11.10.2001

RYNEK FINANSOWY

Rynek - miejsce na którym zawiera się transakcje.

Rynek finansowy - miejsce dokonywania transakcji dotyczących walorów finansowych.

Rynek finansowy tworzą rynek pieniężny i rynek kapitałowy.

Uczestnicy rynku finansowego:

• gospodarstwa domowe

• przedsiębiorstwa

• państwo

Gospodarstwa domowe						Przedsiębiorstwa
			Pośrednicy finansowi
		Państwo

Poprzez rynek finansowy realizowane są ruchy pieniądza.

Rynek finansowy ma dwie funkcje:

• rozliczenie transakcji, to są strumienie pieniężne;

• finansowanie działalności gospodarczej, są to strumienie kapitałowe.

Ruch pieniężny może być:

• krótkookresowy - są to strumienie pieniądza;

• długookresowy - są to strumienie kapitałowe.

Na rynku kapitałowym dochodzi do przekazania biorcy kredytów środków pieniężnych pod warunkiem zwrotu kwoty powiększonej o %.




Ziemia / praca / kapitał

rynek rynek rynek dóbr

nieruchomości pracy kapitałowych





rzeczowe finansowe





rynek dóbr rynek

rzeczowych finansowy

giełdy towarowe






Rynek finansowy

Rynek

walutowy

Rynek Rynek Rynek Rynek

pieniężny kredytowy akcji instrumentów

pochodnych

-bony -depozyty bankowe -kontrakty

-rozliczenia -kredyty bankowe terminowe

międzybankowe hipoteczne -futures

-czeki postdatowane -obligacje forward

-weksle -weksle

długoterminowe

Rynek pieniężny służy do rozliczania transakcji, a także finansowaniu bieżącej działalności.

Rynek kapitałowy służy do finansowania inwestycji długoterminowych.

Podział rynku finansowego:

1. Kryterium nabywcy kapitału:

1. rynek pierwotny - pozyskuje się środki pomiędzy emitentem a pierwszym nabywcą;

2. rynek wtórny - inwestorzy na rynku kapitałowym odzyskują zainwestowaną gotówkę odsprzedając walory innym inwestorom. Istnieje gdy przewiduje to prawo, np. bank jako emitent kredytu nie może go odsprzedać, może to zrobić bank hipoteczny który zrefinansuje udzielony kredyt sprzedając list zastawny.

1. Pod względem zasięgu terytorialnego:

1. lokalny

2. regionalny

3. krajowy

4. europejski

5. globalny.

1. Pod względem momentu rozliczania transakcji:

1. rynek transakcji natychmiastowych

2. rynek transakcji terminowych.

1. Pod względem formy organizacji rynku:

1. regulowany (giełdowy)

2. nieregulowany.

18.10.2001

UCZESTNICY RYNKU KAPITAŁOWEGO

Popyt na kapitał zgłaszają emitenci walorów, ich aktywność jest zdeterminowana skłonnością do inwestowania.

































0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6

Wielkość walorów jest wprost proporcjonalna w stosunku do wielkości skłonności do inwestowania.

Wielkość emitowanych walorów kapitałowych jest dopasowana do aktualnych skłonności do inwestowania. Jeżeli jest ona zbyt mała to na rynku nie dokonuje się zbyt wiele emisji instrumentów finansowych, ponieważ emitenci i ich doradcy przewidują niepowodzenie emisji (brak chętnych na zakup).

Stronę podażową rynku kapitałowego (ci co podają kapitał) tworzą przedsiębiorstwa, gospodarstwa domowe, a czasem państwo, którzy działają pośrednio lub bezpośrednio.

W przypadku działania bezpośredniego nazywa się ich inwestorami indywidualnymi.

Inwestor indywidualny - działa samodzielnie na własny rachunek. Oddaje kapitał w zamian za walory. Jeżeli chce osiągnąć większe korzyści, niż te wynikające z lokat na rynku pieniężnym.

W przeważającej mierze inwestorzy indywidualni działają na rynku kapitałowym w sposób pośredni (na rynkach rozwiniętych tworzą oni 80 % podaży).

Banki (inwestorzy instytucjonalni) lokują oszczędności otrzymane od przedsiębiorstw i gospodarstw domowych na rynkach pieniężnych lub/i na rynkach kapitałowych.

Inwestorzy instytucjonalni lokują oszczędności gospodarstw domowych i przedsiębiorstw które są mu powierzane w różnej formie:

• depozyty (banki)

• składki ubezpieczeniowe (towarzystwa ubezpieczeniowe)

• składki emerytalne (fundusz emerytalny)

• jednostki uczestnictwa (fundusz inwestycyjny).

Banki działają na rynku pieniężnym i kapitałowym. Lokowanie nadwyżek na rynku pieniężnym lub udzielanie pożyczek pozwala zachować wyższą płynność, a przy zakupach instrumentów rynku pieniężnego także zmniejszyć konwersję pieniężną. Działanie banków na rynku pieniężnym wpływa na atrakcyjność rynku kapitałowego, ponieważ system bankowy ustala cenę na kapitał pożyczkowy.




Rynek pieniężny Rynek kapitałowy

Stopa procentowa









6% 8% 10% 12% 14% 16% 18%

Wysoka stopa % zmniejsza atrakcyjność lokat na rynku kapitałowym.

Strategie banków aktywności na rynku kapitałowym.

Każdy bank komercyjny może wybrać różną strategię działalności na rynku kapitałowym. Można tu wyróżnić trzy teoretyczne podejścia do strategii banków:

1. wybór walorów wg branż (banki branżowe: Bank Ochrony Środowiska, Bank Gospodarki Żywnościowej);

2. wybór walorów z uwzględnieniem możliwości kontrolowania emitenta (banki inwestycyjne);

3. wybór walorów z uwzględnieniem określonego stopnia ryzyka spekulatywnego.

Bank inwestycyjny w przeciwieństwie do banków komercyjnych nie działa na rynku pieniężnym tylko na rynku kapitałowym. Wykonuje każdą czynność instytucji finansowej, która powoduje transformację oszczędności w inwestycje rzeczowe i kapitałowe.

Transformacja - zamiana

TYPOWE USŁUGI BANKÓW INWESTYCYJNYCH

1. Obrót papierami wartościowymi:

1. uczestnictwo w działaniach rynku pierwotnego (przy emisjach akcji i uprzywilejowaniu) rola Banku Inwestycyjnego polega na gwarantowaniu emisji. Rodzaje gwarancji:

• auderrigthingowa usługa - bank inwestycyjny z góry nabywa całą emisję akcji a następnie ją rozprowadza;

• podpisanie umowy subemisyjnej w której bank emisowy kupuje te akcje, które nie zostały sprzedane na rynku (nie znalazły nabywcy);

2. uczestnictwo na rynku wtórnym

Banki inwestycyjne kształtują strukturę nabywców na rynku wtórnym, tak by zapewnić stabilizację kursu sprzedaży akcji. Używają do tego domów maklerskich (tzw. usługa market megit).

1. Doradztwo finansowe i zarządzanie aktywami:

• sposobów przeprowadzenia fuzji i przejęć

• doradztwa

Zarządzanie aktywami to usługa polegająca na działaniu na cudzy rachunek, polegająca na podejmowaniu decyzji co do sposobu inwestowania cudzymi inwestycjami. Charakteryzuje się tzw. banch marking ustala się tu granicę ryzyka lub minimalną stopę zwrotu jaka ma być osiągnięta przez zarządzającego.

Banki konstruują portfele wg różnych strategii:

• gwarancja minimalnej stopy jest możliwa przy portfelu papierów dłużnych (obligacji i bonów);

• strategia wzrostu bez gwarancji jest organizowana w portfelach zrównoważonych (mniejsze ryzyko) lub agresywnych;

• występują portfele:

• indeksowe - indeks = wartość od wybranych spółek giełdowych, liczony z uwzględnieniem wzrostu i spadkiem indeksu;

• ślepe - dotyczy osób, które bezpośrednio sami nie mogą inwestować na giełdzie i zlecają grę innym instytucją, sami nie wiedzą co mają w tym portfelu.

1. Operacje łącznia, przejmowania i wykupowania spółek kapitałowych

• przy łączeniu Bank wybiera partnera;

• przy przejmowaniu pomaga zdobyć kapitał na przejęcie jednej firmy przez drugą;

• przy wykupie samodzielnie wykupują firmę, a następnie odsprzedają akcje.

1. Uczestnictwo w zarządzaniu spółkami akcyjnymi.

Akcjonariusze indywidualni - mniejszościowi mogą cedować swoje głosy na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy na bank inwestycyjny. Wtedy to bank inwestycyjne kształtują politykę rozwojową spółki, a także wpływają na wielkość wypłacanej dywidendy, ponieważ dzięki własnym akcjom oraz wykonywanie głosów z cudzej akcji mogą przeforsować korzystniejsze dla siebie decyzje.

FUNDUSZE INWESTYCYJNE

Towarzystwo ubezpieczeniowe jest jednym z wskaźników rynku finansowego

Fundusze kompensacyjne są przeznaczone na pokrycie szkód powstałych wśród członków wspólnoty ubezpieczeniowej, pochodzą ze składek ubezpieczonych.

Ryzyka:

1. standardowe, np. ryzyko kradzieży, można je wycenić.

Fundusze Inwestycyjne jest to koncepcja łączenia środków finansowych inwestorów indywidualnych w celu wspólnego inwestowania.

Opłaca się tworzyć fundusze inwestycyjne bo:

1. ze względów osobistych - nie mamy czasu zajmować się inwestowaniem osobiście;

2. ze względów kapitałowych - więcej kapitału pozwala to nabyć takie instrumenty, które nie mogą być kupowane pojedynczo;

3. przewaga transakcyjna nad inwestorem indywidualnym - szybsze złożenie zamówień, fundusze taniej kupują i taniej sprzedają ponieważ jako duży inwestor mogą wynegocjować niższe prowizje dla maklerów;

4. przewaga koncepcyjna - fundusze są zarządzane przez specjalistyczne firmy menedżerskie;

5. przewaga dywersyfikacyjna - fundusze mogą zróżnicować portfel inwestycyjny lepiej niż inwestor indywidualny, mają umiejętność rozłożenia środków na wiele instrumentów, dzięki temu fundusze umiejętnie dostosowują ryzyko do potrzeb inwestorów;

6. przewaga informacyjna - mają dostęp do informacji, które kreują trendy;

7. przewaga adaptacyjna - szybciej adaptują się do zmiany trendów.

Zróżnicowanie funduszy inwestycyjnych wynika z różnego podejścia portfelowego do 4 podstawowych celów inwestycyjnych:

1. bezpieczeństwo - zabezpieczyć kapitał;

2. dochód - zapewnienie wypłaty zysków z inwestycji na bazie wypłacanych funduszowi odsetek i dywidend;

3. wzrost - zapewnienie stałego wzrostu kapitału inwestycyjnego;

4. płynność - stworzenie możliwości wycofania części lub całości powierzonych środków, możliwość przenoszenia aktywów pomiędzy różnymi strategiami inwestycyjnymi.

Fundusz Powierniczy - właścicielem kapitału są inwestorzy indywidualni, fundusz zarządza tymi środkami.

Fundusz Inwestycyjny - jest własnością funduszu, utworzonej dla celów inwestycyjnych osoby prawnej.

Kryterium miejsca inwestycji:

1. fundusze venture kapital - inwestują w przedsiębiorstwa;

2. te które działają na rynku regulowanym są pod ścisłym nadzorem publicznym, mogą inwestować tylko na rynku regulowanym.

Rodzaj funduszu	Strategia	Stopa ryzyka	Stopa zwrotu (oczekiwana)
Fundusz agresywnego wzrostu	Akcje spekulacyjne Opcje Zakupy na kredyt	Możliwość utraty kapitału Duże wahania wartości	Bardzo wysoka
Fundusz wzrostu	Akcje spekulacyjne	Ryzyko spadku wartości Wahania są średnie	Wysoka
Fundusz globalny	Zakup akcji i obligacji na całym świecie	Ryzyko zmiany kosztów wew. Ryzyko prawne Wahania są średnie korygowane przez zmianę jednego rynku na drugi	Średnio wysoka
Fundusz wzrostu i dochodu	Zakup akcji przedsiębiorstw renomowanych, które stale wypłacają dywidendy Akcje branżowe	Ryzyko małego spadku Wahania małe korygowane wypłacaną dywidendą	Średnio wysoka
Fundusz zrównoważonego wzrostu	Zakup akcji różnych branż które w części przynoszą dochody ale przede wszystkim zapewniają wzrost wartości jednostki z zachowanie kapitału	Ryzyko bardzo małego spadku Wahania bardzo małe	Średnia
Fundusz obligacji przedsiębiorstw	Zachowanie kapitału i wzrost wartości, kupuje się obligacje emitowane przez duże przedsiębiorstwa są zabezpieczone majątkiem	Brak ryzyka i spadku, ale też niewielkie niebezpieczeństwo utraty przy upadłości	Średnio mała
Fundusz obligacji komunalnych	Zachowanie kapitału i mały wzrost	Brak ryzyka spadku, ale ryzyko nie wypłacenia na czas	Mała
Fundusz obligacji państwowych	Zachowanie kapitału i bardzo mały wzrost	Brak	Bardzo mała

RYNEK PIERWOTNY AKCJI

Pierwotny rynek kapitałowy - dokonuje się tam stworzenia instrumentów kapitałowych jakimi są akcje i obligacje.

Segmenty operacyjne na rynku kapitałowym:

1. rynek pierwotny

2. rynek wtórny.

Na rynku pierwotnym sprzedaje się nowo wyemitowane papiery a na rynku wtórnym papiery wartościowe już wyemitowane.

Cele rynku kapitałowego:

1. ma zapewnić przepływy kapitałowe od osób posiadających nadwyżki do jednostek potrafiących zagospodarować nadwyżki.

Rynek pierwotny może być:

1. regulowany

2. wolny.

Rynek regulowany określany jest przez prawo, to prawo określa zasady emisji i nabycia nowych papierów wartościowych - ustawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi, znajduje się pod nadzorem ??????????.

Rynek wolny jest to rynek bez nadzoru publicznego, niesformalizowany prawnie, jedyną instytucją ochrony praw są sądy.

Na rynku regulowanym oprócz sądów występują centralne organy, np. Komisja Papierów Wartościowych.

Większe znaczenie dla osób posiadających nadwyżki (inwestorów) jest rynek regulowany, bo jest bezpieczny i łatwiej zapewnia wzrost.

Rynek pierwotny - powstają na nim instrumenty (w szczególności akcje).

Akcja oznacza:

1. prawa majątkowe:

• prawa właścicieli do udziału w spółce;

• prawo do dywidendy;

• prawo poboru nowej emisji;

• prawo do części majątku w przypadku likwidacji spółki;

2. prawa niemajątkowe (np. decydowanie o sprawach firmy.

Od strony finansowej akcja jest instrumentem finansowym za pomocą którego dochodzi do finansowania działań rozwojowych spółki. Pokrycie akcji tworzy własne zasoby kapitałowe dla spółki.

Akcja jako instrument finansowy umożliwia przekazywanie kapitału od osób posiadających środki do osób potrafiących je zagospodarować.

EMISJA PUBLICZNA

Emisja publiczna - tworzenie instrumentów finansowych. Im więcej akcji się tworzy tym więcej powstaje instrumentów a tym samym więcej jest dróg do rozwoju rynku kapitałowego. Dla rozwoju rynku kapitałowego ważna jest atrakcyjność akcji.

Emisja publiczna - jest to proponowanie nabycia papierów wartościowych przy użyciu środków masowego przekazu lub indywidualnie do więcej niż 300 osób.

Emitowane papiery wartościowe muszą być:

1. emitowane w serii;

2. zdematerializowane

3. opatrzone kodem

4. w jednej z trzech form prawnych, tj.: akcji, obligacji lub papieru wartościowego przewidzianego przez inne przepisy prawne (listy zastawne, certyfikaty inwestycyjne emitowane przez mieszane i zamknięte fundusze inwestycyjne).

Przedmiotem emisji może być instrument pochodny, prawo poboru lub prawo do akcji. Prawo wynikające z papierów wartościowych nie jest przywiązane do osoby, ale do tego papieru.

Publiczny obrót papierami wartościowymi odbywa się poprzez zmiany na elektronicznym rachunku papierów wartościowych. Zaletą tego rozwiązania jest możliwie szybkie skojarzenie nabywcy ze sprzedawcą.

Publiczny obrót:

1. prawo poboru;

2. prawo do akcji

3. prawo do instrumentów pochodnych - sprzedaż tych instrumentów poza giełdą jest możliwa, ale na giełdzie będzie to łatwiejsze co sprzyja ich rozwojowi.

Kalkulacja kosztów emisyjnych - uplasowanie akcji na rynku publicznym wiąże się z pewnymi kosztami i ryzykiem

Koszty Kalkulacja

stworzenia = kosztów

instrumentów emisyjnych

Decyzja o emisji jest uwarunkowana od szacunku kosztów i możliwości pozyskiwania inwestora, ponieważ instrumenty lokacyjne mają różny stopień atrakcyjności.

Płaszczyzny oceny opłacalności emisji:

1. porównanie wielkości kapitału możliwego do uzyskania na giełdzie z wielkością kapitału możliwego do uzyskania dzięki kredytowi bankowemu;

2. porównanie możliwego do zrealizowania zysku z emisji (różnica między ceną emisji, a ceną nominalną) z kosztami emisji (zlecenia ???? to zewnętrznego, nabycie emisyjnych gwarancji, koszt ogłoszeń, koszt wydania prospektu, koszty utrzymania biura spółki publicznej wykonującego dodatkowe obowiązki);

3. porównanie zysków z emisji z wielkością oprocentowania konkurencyjnego do emisji kredytu bankowego;

4. ocena ryzyka zmian w pakiecie kontrolnym i symulację możliwych tego następstw;

5. ocena dodatkowych zagrożeń zewnętrznych jak i niebezpieczeństwo przejęcia przez konkurencję bądź niebezpieczeństwo szybkiego i znacznego spadku wartości firmy ponieważ kwartalne ogłoszenie o wielkości zysku może spotkać się z niezadowoleniem nabywców i spowodować spadek kosztów.

Przeprowadzenie analizy zgodnie z tymi wskazaniami prowadzi do upewnienia się, że emisja publiczna jest dobrą formą pozyskiwania kapitału bądź prowadzi do zmiany decyzji i pozyskiwania kapitału poprze kredyt bankowy albo połączenie się z inną firmą.

GWARANCJE EMISYJNE

Emisja publiczna jest obciążona ryzykiem niepowodzenia polegającego na braku chętnych do nabycia po ustalonej cenie emisyjnej. Ze względu na to niebezpieczeństwo emitenci są gotowi ponieść dodatkowe koszty dla zabezpieczenia wykupu całej emisji.

Swoiste zarządzanie ryzykiem polega na zawarciu umów gwarancyjnych z instytucjami finansowymi.

Umowy gwarancyjne:

1. umowa subemisji inwestycyjnej

2. umowa subemisji usługowej (underwriter).

Subemisja usługowa zwana umową underwritingu prowadzi do przejęcia w całości emisji przez instytucje finansowe, które sprzedają inwestorom strategicznym.

Underwriterem może być bank inwestycyjny i duże domy maklerskie. Underwriting polega na całkowitym uniknięciu ryzyka emisyjnego.

Subemisja inwestycyjna subemitent zobowiązuje się do nabycia akcji, ale tylko tych, na które inwestorzy nie złożyli zapisu. Subemitentem może być, oprócz banków inwestycyjnych i dużych domów maklerkich zwykły bank, zakład ubezpieczeniowy, towarzystwo funduszy inwestycyjnych. Dzięki subemisji inwestycyjnej dochodzi do transferu ryzyka inwestycyjnego w określonym zakresie.

22.11.2001

METODY USTALANIA CENY

Metoda ceny stałej - polega ona na wyznaczeniu przez emitenta sztywnej ceny zakupu. Emitent oczekuje określonej ilości kapitałów, pod warunkiem, że wszystkie akcje sprzeda. Jest to metoda dyktator dla rynku. Rynek albo w całości przyjmuje albo tylko w części, a wtedy emisja się niepowiedzie.

Plusy metody:

1. brak możliwości spekulacji przez rynek ceny;

2. zmniejszone koszty emisji, ze względu na zaniechanie zlecenia usług wykonywanych przez instytucje specjalizujące się we wprowadzaniu akcji na rynek;

3. uzyskanie nadwyżki w pierwszym notowaniu giełdowym względem ceny emisyjnej;

4. stabilizowanie polityki finansowej przedsiębiorstwa - jeżeli cena będzie wyznaczona ostrożnie.

Minusy metody:

1. potrzeba zaniżenia ceny, aby zapewnić atrakcyjność instrumentu;

2. trudność wyznawania optymalnej ceny, ponieważ doradztwo specjalistyczne bez badań rynkowych nie zapewni nigdy maksymalizacji zdobycia kapitału i dodatkowo jest obciążane ryzykiem niepowodzenia.

Należy ją stosować:

1. przy niedostatecznym rozeznaniu rynku lub przy braku możliwości nawiązania korzystnej współpracy z instytucjami finansowymi wspomagającymi działania na rynku pierwotnym (domy maklerskie, banki inwestycyjne);

2. stosować jeżeli planuje się dalsze emisje, dzięki stworzeniu ceny atrakcyjnej można wykreować wizerunek blue chip - spółki, która gwarantuje duże wzrosty kursów akcji, w takiej sytuacji emitent łatwo zdobędzie nabywców na nowe emisje;

3. stosować przy dobrze zorganizowanych działaniach polityki emisyjnej polegającej na udostępnieniu tylko części akcji i jednoczesnym zatrzymaniu dużych transz w ręku spółek kontrolowanych, które skonsumują nadwyżkę nad celowo zaniżaną ceną emisyjną.

Metoda ceny zmiennej - polega na ustaleniu ceny przez rynek. Cena wyznaczana będzie przez wielkość podaży i zgłaszany popyt. Popyt na akcję na rynku pierwotnym jest ustalony poprzez oferty emitenta (rozprowadzanie emisji) cena jest wyznaczana przez swoisty przetarg.

Cechy metody:

1. brak wpływu emitenta na cenę;

2. wielkość zebranego kapitału jest uzależniona od popytu, duża skuteczność przy dużym popycie i mała przy niskim popycie;

3. większa elastyczność od stałego wyznaczenia cechy, co pozwala sprzedać wszystkie akcje, ale po mniejszej cenie;

4. spekulacyjność - na początku okresu składania lub przyjmowania ofert inwestorzy nisko wyceniają akcje (nawet bardzo nisko) i dopiero z upływem okresu składania i przyjmowania ofert, jeżeli obserwują one wzrost popytu to podwyższają cenę, największe wzrosty są w dniu zamknięcia subskrybcji.

Plusy metody ceny zmiennej:

1. cena emisyjna jest zbliżona do ceny na pierwotnych notowaniach rynkowych;

2. większa skuteczność nabycia kapitału przy dobrym rozeznaniu rynkowym;

3. wysoka cena na pierwszym notowaniu, jeżeli jest hossa.

Minusy metody ceny zmiennej:

1. konieczność przeprowadzenia testów rynkowych, jeżeli tworzy się minimalną cenę nabycia;

2. w przypadku braku reakcji rynku (brak chęci nabycia) wizerunek firmy ulega pogorszeniu;

3. gwaranci obejmujący niechciane przez rynek pakiety wpływają na spadek kursów w ten sposób, że sprzedają obejmowane akcje po niskich cenach na co mogą sobie pozwolić dzięki dyskontu otrzymanemu na nabywane akcje.

Taka działalność stanowi sygnał dla sprzedaży.

Należy ją stosować (rekomendacja):

1. stosować przy dobrym rozeznaniu rynku z przewidywaniem, że po cenie minimalnej nastąpi znaczna przewaga popytu nad podażą w rezultacie rynek wyceni akcje wyżej aniżeli mógłby to zrobić sam emitent.

Metoda księgi zamówień - cena ustalana jest przez kreowany rynek.

Cechy:

1. udoskonalona metoda ceny zmiennej;

2. wskazanie ceny widełkowej dla ograniczenia swobody rynku;

3. marketing emisji realizowany przez konsorcjum dystrybucyjne, które jest:

• współorganizatorem instytucjonalnym emisji;

• doradcą emisji;

• gwarantem emisji - konsorcjum udziela rekomendacji z gwarancją;

4. tworzenie księgi popytu przed ustaleniem ceny emisyjnej na podstawie deklaracji nabycia przedkładanych przez ankietowanych klientów konsorcjum.

Proces emisyjny - etapy:


Ustalenie ceny widełkowej


Ankietowanie klientów


Marketing emisji

Sporządzanie księgi popytu




Ustalenie ceny emisyjnej





Zawarcie umowy gwarancyjnej


Upublicznienie warunków nabycia i warunków gwarantowanych


Rozpoczęcie zapisów


Zamknięcie zapisów

Ogłoszenie wyników subskrybcji

Plusy metody:

1. aktywna sprzedaż;

2. optymalizacja ceny dzięki przewidywaniu trendu rynkowego;

3. rekomendacja z gwarancją;

4. kreacja popytu dzięki wpływowi konsorcjum ma nabywców;

5. łatwość w ustaleniu korzystnych warunków gwarancji, przykładowo zakaz sprzedaży niechcianych pakietów w ciągu roku.

Minusy metody:

1. konsorcjum dystrybucyjne przejmuje dużą część korzyści z wykreowanego rynku;

2. metoda przydatna tylko dla spółek o dużej kapitalizacji i dużej renomie, ponieważ tylko takie mogą być przedmiotem aktywnego marketingu.

Należy ją stosować:

1. przy spółkach o bardzo dobrej kondycji i dużej kapitalizacji i płynności.

Metoda ceny stałej	Metoda ceny zmiennej	Metoda księgi zamówień
Ceny ustala emitent	Ceny ustala rynek	Ceny ustala kreowany rynek

29.11.2001

PLASOWANIE EMISJI W OFERCIE PUBLICZNEJ

Plasowanie - umiejscowienie, lokowanie określonego instrumentu na rynku. Ogół metod wykorzystywanych dla znajdowania nabywcy.

Metody plasowania:

1. plasowanie emisji z zabezpieczeniem zakupu poprzez gwarancję lub pierwotny zakup - underwriting - zabezpieczenie na wypadek bessy;

2. plasowanie z podziałem transzowym - pozwala zróżnicować sytuacje względem nabywcy, że różni nabywcy korzystają z różnego zakresu praw tak że niektóre grupy inwestorów otrzymują przywileje. Uprzywilejowanie może dotyczyć:

• dywidendy (pierwszeństwo otrzymania bądź prawo do zwiększonej dywidendy);

• głosu (na jedną akcję można przyznać do 3 głosów);

• poboru nowej emisji (prawo pierwszeństwa objęcia nowej emisji akcji);

• wyższego udziału w podziale majątku dokonywanej po likwidacji spółki.

Podział transzowy oznacza rozbicie całej oferty emisyjnej na kilka transz, które mogą mieć różne ceny zróżnicowane ze względu na różny rodzaj przywilejów.

1. plasowanie z rozbiciem okresu zapisowego - taka technika polegająca na stworzeniu 2 okresów zapisów na akcje. W pierwszym okresie wystawia się cenę wyższą a w drugim okresie cenę niższą tak aby w drugim sprzedać wszystkie pozostałe akcje;

2. plasowanie na podstawie praw do akcji - pozwala ustalić cenę emisyjną poprzez rynek. Emisja akcji zanim wyemituje się akcje. PDA jest to instrument notowany na giełdzie, który stanowi roszczenie o nabycie akcji, przy czym cena roszczenia jest wyznaczana przez rynek. Dzięki tej formie plasowania spółka uzyskuje kapitał przed zrealizowaniem emisji akcji. Każda emisja PDA wyprzedza emisję akcji która nie może być mniejsza od emisji instrumentu, np. przy 10 000 PDA emituje się 20 000 akcji. Sprzedaż PDA pozwala sfinansować koszty emisji akcji. PDA mogą nabywać tylko inwestorzy indywidualni którzy mogą się wycofać z zamiaru nabycia akcji za PDA. Prawo wycofania nadaje PDA charakter instrumentu opcyjnego - opcja kupić czy nie kupić. Cena PDA sprzedawanego na rynku pierwotnym musi być niższa od aktualnego kursu giełdowego tak by w sytuacji spadku kursu, kurs PDA nie był wyższy od ceny akcji bo wtedy inwestorzy wycofają się. Niektóre PDA podlegają grze rynkowej co oznacza że ich cena ustalona przez rynek zbliżać się będzie do ceny akcji. ??? PDA są zarzewiem spekulacji, stąd lepiej jest z góry ograniczyć możliwość jej odsprzedawania. PDA mogą być prawem akcjonariusza, bądź instrumentem finansowym notowanym na giełdzie. Tylko ten drugi charakter PDA jest narzędziem w polityce emisyjnej spółki plasujacej akcje na rynku regulowanym. Na zasadach ogólnych wynikających z kodeksu spółek handlowych każdy akcjonariusz posiada prawo pierwszeństwa do nabycia nowo wyemitowanych akcji po to aby mógł zachować określony procent w kapitale spółki. W takiej sytuacji prawo nie podlega obrotowi handlowemu. Spółka notowana na giełdzie może temu prawu nadać charakter instrumentu i doprowadzić do handlu tym prawem;

3. plasowanie na rynkach zagranicznych - jest to metoda użyteczna dla polskich emitentów w przypadku bessy w Polsce która powoduje odpływ kapitału. Celem takiego plasowania jest sprzedaż akcji na obcych rynkach zagranicznych gdzie łatwiej o dostęp do kapitału. Ten rodzaj plasowania jest możliwy dzięki instrumentowi o nazwie ADR - American Deposity Receyd - Amerykańskie Kwity Depozytowe. Kwity te inkorkorują prawo do akcji lub pakietu akcji jednej bądź wielu spółek. Plasowanie to prowadzi do sytuacji że przykładowo 75% akcji jest oferowana na rynku polskim, a 25% akcji na rynku amerykańskim. Technicznie realizuje się to w ten sposób że 25% akcji w formie papierów wartościowych deponuje się w krajowym depozycie papierów wartościowych, który dematerializuje akcje (umiejscawiając je w ofercie publicznej, a 25% akcji jest deponowana w banku zagranicznym który na ich podstawie emituje kwity podlegające obrotowi na rynku amerykańskim bądź innym rynku zagranicznym. W sensie prawnym kwit ten jest bankowym papierem wartościowym. Plasowanie z kwitami depozytowymi jest możliwe na 2 sposoby:

1. emisja niesponsorowana - inwestor kupuje akcje w Polsce a następnie deponuje je w banku depozytowym który wystawia kwit. Odbywa się bez udziału emitenta;

2. emisja sponsorowana polegająca na zawarciu formalnej umowy pomiędzy emitentem a bankiem depozytowym który emituje i rozprowadza kwity depozytowe.

Oprócz ADR-ów mamy kwity depozytowe, tj.: GDR (Global...), PDR (Polish...),służą do pozyskiwania kapitału na rynku polskim przez spółki zagraniczne. Istnieją 3 poziomy ADR-ów:



1 poziom - najmniejsze rygory

2 poziom

3 poziom

06.12.2001

RYNEK WTÓRNY

Rynek wtórny - jest to rynek transakcji na rynku akcji, obligacji i instrumentów pochodnych, w których nie bierze udziału emitent. Miejsce spotkań nabywców i sprzedawców walorów kapitałowych w formach akcji, obligacji, instrumentów pochodnych, praw do akcji.

Funkcje rynku wtórnego:

1. mobilizacja kapitału - rynek wtórny ułatwia gromadzenie kapitału ze względu na stałą tendencję przepływu kapitału od osób posiadających go w nadmiarze do podmiotów gospodarczych zgłaszających zapotrzebowanie na ten kapitał.

Po przejściu przez emitenta rynku pierwotnego może on na rynku wtórnym plasować nowe emisje akcji lub obligacji.

Możliwość ta znacząco wpływa na mobilizowanie kapitału ponieważ nie ponosi już wtedy wszystkich kosztów związanych z pozyskiwaniem kapitałów na rynku pierwotnym.

Przy pozytywnych trendach rynkowych - wzrost cen akcji rynek wtórny przyciąga nowych inwestorów i dodatkowe kapitały;

2. transformacja kapitału - na rynku wtórnym dokonuje się stała zamiana wierzytelności finansowych na pieniądz przy sprzedaży akcji, jak również pieniędzy na wierzytelności finansowe przy kupnie akcji.

Sprawność tej transformacji zależy od przejrzystości i płynności akcji. Akcje przejrzyste są transformowane w warunkach doskonałej konkurencji. Można więc powiedzieć, że stopień przejrzystości zależy od łatwości dostępu do informacji.

Oprócz tej przejrzystości rynkowej wyróżnia się także przejrzystość prawną. Jeżeli transformacja kapitałów jest zawsze dokonywana zgodnie z ustalonymi przepisami to taki rynek akcji nazywać będziemy rynkiem bezkolizyjnym.

Płynność jest taką cechą przynależną transakcjom określonym walorem, które dokonywane są w warunku dużego zainteresowania kupujących i sprzedających. Stopień płynności to stopień koncentracji wtórnej podaży i wtórnego popytu na określony papier.

Jeżeli na określony walor jest zawsze dużo zleceń to dany podrynek nazywać będziemy rynkiem stałym;

3. ocena kapitału - wycenianie kapitału na giełdzie jest dokonywane na bieżąco przy ustalaniu ceny akcji, która w zależności od rodzaju rynku wtórnego może być ustalana w określonym przedziale czasu, np.: raz na dzień. Albo może podlegać stałym fluktacją (zmianom) (notowania) na rynku wtórnym.

Wycena akcji bezpośrednio ustala wartość kapitałów zgromadzonych na rynku wtórnym, ale też pośrednio wpływa na cenę instrumentów finansowych sprzedawanych poza rynkiem regulowanym. Wartość kapitału zakumulowanego w spółce giełdowej jest to iloczyn ceny rynkowej akcji i ilości akcji. Suma wartości wszystkich spółek określa wartość giełdy i pozwala porównywać giełdy w różnych krajach.

Segmenty operacyjne rynku wtórnego:

1. rynek prywatny - niepubliczny - dotyczy transakcji papierami wartościowymi, jak również udziałami w spółkach z o. o., wedle reguł wyznaczonych przez prawo cywilne i kodeks spółek handlowych. Jest to obrót wąskiego kręgu osób, gdzie kupujący szuka sprzedawcy i odwrotnie;

2. rynek pozagiełdowy - jest to rynek regulowany, lecz transakcje są zawierane poza giełdą. Dotyczy on akcji i obligacji, które mają charakter zdematerializowany. Kupujący nie musi szukać sprzedającego i odwrotnie, ponieważ pomagają mu w tym domy maklerskie jak również opublicznienie oferty sprzedaży lub kupna - oferty są składane w domu maklerskim, który je przesyła do Centralnej Tabeli Ofert. Oferta jest umieszczana na ekranie CTO, który jest opubliczniony w telegazecie, internecie. Ustaanie warunków transakcji odbywa się bezpośrednio między członkami CTO za pomocą sieci kompleksowej. Nie ma utaj ograniczeń zmienności kursu a transakcje rozlicza Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych.

CTO zapewnia tylko określony stopień przejrzystości i płynności co może zniechęcać inwestorów instytucjonalnych.

Rynek pozagiełdowy jest dobry dla niewielkich spółek, które nie posiadają wartości księgowej umożliwiającej wejście na rynek giełdowy.

Plasowanie akcji na rynku pozagiełdowym nie wymaga tak dużych kosztów emisyjnych - zamiast kosztownych prospektów emisyjnych wystarcza menedżerom informacyjne.

Spółki na rynku pozagiełdowym zyskują dostęp do szerszego grona inwestorów oraz zyskują wiarygodność ze względu na zasadę publicznej wyceny akcji oraz reguły sprawozdawczości finansowej;

3. rynek giełdowy - miejsce spotkań sprzedających i kupujących papiery wartościowe przeznaczonych do publicznego obrotu, które zostały dopuszczone do uczestnictwa w transakcjach regulowanych regulaminami giełdowymi wydawanymi przez specjalistyczne instytucje finansowe.

Rynek giełdowy - jest to regularne co do miejsca, czasu i zasad spotkania osób kupujących i sprzedających akcje, obligacje i instrumenty pochodne, przy wykorzystaniu technologii informatycznych za pośrednictwem maklerskim.

Elementy instytucjonalne giełd papierów wartościowych:

1. regulamin - określa zasady zarządzania giełdą, wykonywania nadzoru, zasady określania kursów, funkcjonowanie sądów rozjemczych.

Regulamin określa prawo wewnętrzne giełdy. Giełda ma charakter instytucjonalny ponieważ jasne są reguły gry, dzięki ustawą i regulaminom;

2. obecność organów giełdy. Giełda ma osobowość prawną:

• walne zgromadzenie

• rada giełdy

• zarząd giełdy.

Do walnego zgromadzenia należą akcjonariusze - podmioty dopuszczone przez ustawę: NBP, skarb państwa, domy maklerskie, banki, towarzystwa funduszy inwestycyjnych, towarzystwa funduszy emerytalnych.

Wiesław Rozłódźki - prezes zarządu giełdy;

3. instytucje specjalistyczne:

• Komisja Dopuszczeniowa - w Polsce jest nią Komisja papierów Wartościowych i Giełd, jest to centralny organ administracji państwowej, czyli część administracji publicznej, który działa pod bezpośrednim nadzorem premiera.

Funkcje Komisji Papierów Wartościowych i Giełd:

1. wydaje zezwolenia na prowadzenie działalności maklerskiej;

2. dokonuje wpisu na listę maklerów;

3. czuwa pod powszechnym dostępem do informacji - jest to związane zapewnieniem warunków doskonałej konkurencji;

• Izba Maklerów - w Polsce jest nazywana Samorządem Maklerskim kontroluje on należyte wykonywanie zawodu, orzekanie w sprawach etyki zawodowej. Samorząd maklerski kształtuje zwyczaje maklerskie z ?? je upublicznia;

• Izba Rozrachunkowa - w Polsce jest to krajowy Depozyt Papierów Wartościowych. Ma formę spółki akcyjnej. Akcjonariuszem Komisji Papierów Wartościowych i Giełd może być ten kto jest już akcjonariuszem giełdy papierów wartościowych. Funkcje:

1. rejestruje transakcje;

2. przechowuje papiery wartościowe materialne;

3. rozlicza transakcje

4. prowadzi indywidualne konta depozytowe (tzw. rachunek papierów wartościowych);

• Dom Maklerski - organizowane w formie spółki akcyjnej wprowadzają nowe emisje do publicznego obrotu - wszystkie z wyjątkiem skarbowych - mamy wówczas przymus maklerski, są pośrednikiem w nabywaniu lub zbywaniu papierów wartościowych na rynku wtórnym, pełnią także funkcje dodatkowe, które nie są objęte przymusem maklerskim, np.: dystrybutor lub gwarant akcji na rynku pierwotnym, na rynku wtórnym: doradztwo, zarządzanie pakietem, usługi brokerskie.

Zawieranie transakcji na rynku wtórnym

Transakcje kupna i sprzedaży są dokonywane za pośrednictwem maklerskim. Zlecenia kupna i sprzedaży są bardzo zróżnicowane.

Rodzaje zleceń:

1. market order - jest to zlecenie wykonywane niezwłocznie w ciągu kilku minut;

2. limit order - zlecenie z limitem, w USA limitowanie zakupu jest dopuszczone tylko na okres jednego dnia w celu zachęcenia do aktywnego uczestnictwa inwestora. W Polsce wzorem niemieckim przyjęto limitowanie do końca miesiąca. Przykład limitu: kurs 100 zł - sprzedaj za nie mniej niż 105 zł;

3. stop order - zatrzymaj sprzedaż - jest to zlecenie w którym określa się limit najniższej ceny po której inwestor jest gotów sprzedać instrument. Wykorzystywane przy sprzedaży bardzo dużych pakietów akcji, co wiąże się ze spadkiem kursu;

4. open order - jest to zlecenie ważne aż do odwołania;

5. do not redvce - wartości portfela - jest to zlecenie sprzedaży, w którym makler wybiera instrument z posiadanego przez inwestora portfela tak aby sprzedawać ten walor, który ma najlepsze ceny;

6. switch (zamiana) - sprzedaj a,b lub c i kup d;

7. scale (waga) - sprzedaj a i kup b;

8. on the opening / on the close - jest to zakup na otwarcie giełdy o ciągłych notowaniach lub zakup na zamknięcie giełdy. Nabyte na giełdzie papiery wartościowe mogą być sprzedane poza giełdą po zapłaceniu 2 % opłaty skarbowej i otrzymaniu zgody giełdy.

Warunki dopuszczenia do obrotu giełdowego określone w regulaminie

Regulamin stwarza różne warunki uprawniające do wejścia na rynek wolny, równoległy i podstawowy.

Kryterium dostępu	Rynek wolny	Rynek równoległy	Rynek podstawowy
Wartość nowej emisji (wartość minimalna)	4 mln zł	14 mln zł	40 mln zł
Wartość księgowa emitenta	4 mln zł	22 mln zł	65 mln zł
Minimalny kapitał akcyjny	1,5 mln zł	3 mln zł	7 mln zł
Minimalny okres sprawozdawczości finansowej	Za 1 rok	Za 2 lata	Za 3 lata
Zysk brutto	Nie ma takiego wymogu	Zysk jakikolwiek za ostatni rok	Minimum 10 mln zł zysku za ostatnie 3 lata

Wspólnie dla wszystkich jest przeprowadzenie opinii audytoru i zapewnienie nieograniczonej zbywalności.

Spełnienie powyższych warunków kontroluje zarząd giełdy i składa wniosek do Rady Giełdy o dopuszczenie spółki do obrotu giełdowego. W przypadku dopuszczenia innych instrumentów niż akcje Rada Giełdy podejmuje uchwałę, w której określa warunki obrotu nowym instrumentem.

Indeks giełdowy

Każdy indeks jest konstrukcją sztuczną. Nie obejmuje całego rynku tylko jego próbkę. W Polsce mamy indeksy: WIG, WIG 20, WIG TECH. Wielkość indeksu odzwierciedla wartość spółek notowanych na giełdzie wedle określonych kryteriów. Przykładowo wartość WIG uwzględnia wypłacane dywidendy i wartość praw poboru stąd nazywa się go Indeksem dochodowym.

WIG nalicza się z uwzględnieniem progów dywersyfikacji, to znaczy jedna spółka nie może tworzyć więcej niż 10 % wartości WIG - ów, a jeden segment nie może tworzyć więcej niż 30 % wartości WIG.

WIG 20 nie jest indeksem dochodowym. Ma charakter czysto określony według kapitalizacji 20 największych spółek.

Wielkość WIG oddaje trendy rynkowe i atmosferę inwestowania.

Posiada on funkcje informacyjno-weryfikacyjną ponieważ weryfikuje działania inwestycyjne - jeżeli portfel inwestora rośnie szybciej niż WIG to jest to dobry inwestor, mamy do czynienia z dobrym zarządzaniem.

03.01.2002

INSTRUMENTY POCHODNE

Instrumenty pochodne (derywatywy) - instrumenty finansowe, które stanowią o nieznanej i przyszłej wartości instrumentów bazowych, osiąganej przez nabywców tych instrumentów.

Instrument bazowy:

• papier wartościowy,

• indeks giełdowy,

• stopa procentowa,

• kurs waluty

• dobra rzeczowe

• dowolny wskaźnik finansowy.

Sprzedaż instrumentu bazowego jest przedmiotem kontaktu terminowego lub opcyjnego.

Tworzenie instrumentów pochodnych dokonuje się z chwilą zawarcia kontraktu terminowego, który formalno-prawnie jest umową sprzedaży, lecz materialnie-finansowo dotyczy ryzyka zmian ceny i przepływów pieniężnych związanych z tą zmianą.

Zasadniczą funkcją rynków terminowych jest tworzenie warunków do przenoszenia ryzyka, od podmiotu wykazujący awersję do ryzyka, na podmioty skłonne je przyjąć w nadziei osiągnięcia zysku.

Transakcja terminowa polega na zawarciu umowy zobowiązującej sprzedającego do dostarczenia określonego do ilości i jakości dobra, a kupującego do odebrania w wyznaczonym przyszłym terminie po określonej z góry cenie.

Element spekulacyjny transakcji terminowych - nabywany instrument bazowy w przyszłości bardzo rzadko posiada dokładnie taką cenę jaką z góry oznaczono, jest ona wyższa lub niższa, przez co Jedna ze stron odnosi korzyść za to że lepiej przewidziała zmianę ceny.

Występowanie ryzyk transakcyjnych:

1. Transakcje kasowe - natychmiastowa zapłata wyznaczonej w umowie ceny - transakcje natychmiastowe - brak ryzyka .niezapłacenia określonej kwoty;

2. Transakcje z odroczeniem terminu - zapłata wyznaczonej ceny odroczona w czasie - ryzyko niezapłacenia określonej kwoty;

3. Transakcje terminowe - zapłata po cenie ustalonej przez przyszłe notowania - ryzyko ustalenia zbyt niskiej ceny sprzedaży względem nowych notowań rynkowych i ryzyko niezapłacenia kwoty;

4. Transakcje terminowe na rynkach regulowanych - ryzyko usta zbyt niskiej ceny sprzedaży.

Kontrakt terminowy i opcyjny rozróżnia się ze względu na różny sposób przeniesienie instrumentu lub towaru, bezwarunkowy lub warunkowy.

Efekt dźwigni finansowej - inwestując relatywnie niewielki kapitał możną uzyskać znaczne zyski, nawet przy niewielkich zmianach instrumentu bazowego, jeżeli dokonają się one w pożądanym kierunku. W praktyce polega to na zakupie kontraktu terminowego za przykładowo 1/10 wartości, która stanowi tzw. depozyt zabezpieczający. Jeżeli tendencja wzrost lub spadek została dobrze obstawiona, to realizuje się zyski. Straty są ograniczone do wartości depozytu; jeżeli skonsumowany został cały depozyt, to nabywca instrumentu może dodatkowo go rozszerzyć (dopłacić), albo stracić kontrakt. Przy zakupie za 1/10 wartość można pozwolić na zakup dziesięciokrotnie więcej kontraktów, co może dawać dziesięciokrotnie większe zyski, a jednocześnie naraża na dziesięciokrotne większe straty.

Kontrakty terminowe - kontrakt forward i financial futures to kontrakty terminowe kupna lub sprzedaży określonych aktywów (instrumentów finansowych lub towarów) w określonym czasie po określonej cenie.

CECHY	FORWARD	FUTURES
Cena kontraktu	Stała, wyznaczona z chwilą zawarcia umowy. Nie następują przepływy pieniężne przed datą realizacji kontraktu.	Zmienia się wraz ze zmianą wartości (cen) instrumentu bazowego. Najpierw sprzedaż za 30 zł za 30 dni. Gdy zmiana ceny po 2 dniach na 28 zł, to nowa cena sprzedaży - 28 zł na 27 dni (utrzymanie wartości zerowej). Na rachunku dopisuje się 2 zł razy ilość zakupionych dóbr.
Standaryzacja Instytucjonalizacja	Nie standaryzowane	Standaryzowane w ramach giełd (standard miejsca, terminu, wielkości kontraktu). Izba rozrachunkowa pośredniczy między nabywcą i sprzedawcą kontraktu i zapewnia wykonanie kontraktów.
Zbywalność kontraktów	Zasadniczo nie zbywalne	Zbywalne ze względu na ciągłe dostosowanie ceny do realiów rynkowych.
Warunki realizacji wykupu instrumentów bazowych	Zawsze wykonywany kontrakt podstawy	Kontrakt podstawowy często nie wykonywany. Emitent wykupuje instrument by nie dochodziło do dostawy w ramach instrumenty pochodnego.
Ryzyko wykonania kontraktu Zabezpieczenie wykonania	Ponoszą strony i dlatego stosowanie zabezpieczeń dla prawidłowego wykonania kontraktu	Ponosi giełda, która zapewnia wykonanie kontraktów.

Kontrakty opcyjne:

Umowa: sprzedaży prawa z zastrzeżeniem warunku i terminu.

Strony: wystawca opcji (sprzedawca) i posiadacz opcji (kupujący).

Treść: sprzedawanego prawa: kupujący nabywa uprawnienia do kupna (opcja kupna), lub sprzedaży (opcja sprzedaży) instrumentu bazowego.

Rodzaje kontraktów opcyjnych: warranty i opcje (put option - opcja sprzedaży, call option - opcja kupna).

Ceny:

• cena rozliczenia - ustalana w momencie zawarcia umowy, niezmienna;

• cena rynkowa - cena jaką należy zapłacić za nabycie opcji;

• cena instrumentu bazowego - wartość rynkowa instrumentu bazowego.

Warrant - opcja emitowana przez przedsiębiorstwo dająca prawo do zakupu (subskrybowania) akcji, po wcześniej określonej cenie, w określonym czasie.

Uzasadnienie ekonomiczne: spółka otrzymuje kapitał, z zawieszonymi prawami korporacyjnymi - odroczony obowiązek wypłaty dywidendy, odroczone rozpłynnienie kapitału.

Instrument pochodny	Kontrakt opcyjny	Kontrakt terminowy
Funkcja instrumentu	Funkcja gwarancyjna	Funkcja zakładu spekulacyjnego
Względność transakcji.	Wystawca ma obowiązek kupić lub sprzedać. Nabywca może kupić lub sprzedać.	Wystawca: ma obowiązek kupić lub sprzedać Nabywca: ma obowiązek kupić lub sprzedać
Ustalanie ceny, sposób rozliczenia	Inwestor koncentruje się na wartości rynkowej opcji przy ustalonej cenie realizacji.	Cena realizacji jest ustalana tak, aby bieżąca wartość rynkowa kontraktu równała się zero. Wraz ze zmianą ceny dobra ulega zmianie wartość rynkowa kontraktu.

Hedging - celem jest ochrona przed stratami wynikającymi ze zmiany cen. Z hedgingu korzystają, producenci, dostawcy określonych dóbr, którym zmniejszenie cen na rynku zagraża płynności bilansu. W zarządzaniu przedsiębiorstwem ważny jest wzrost cen. W zarządzaniu finansowym, dla zabezpieczenia się przed stratami z tytułu spadku cen należy zawrzeć transakcje przeciwną obstawić spadek cen. Odpowiednie ich zastosowania pozwala pokryć straty z działalności bieżącej, zyskami finansowymi z tytułu obstawienia spadku cen na produkowane, dostarczane dobro.

Oddanie ryzyka - hedging

Przyjęcie ryzyka - trading

Strategie inwestowania w instrumenty pochodne: zakup/kupno instrumentów pochodny wiąże się z następującymi motywami angażowania się w transakcje.

Cele inwestycyjne:

1. Inwestowanie zrównoważone - potrzeba rozbudowy dywersyfikacji portfela - inwestowanie w instrumenty pochodne bez użycia dźwigni finansowej;

2. Inwestowanie agresywne - potrzeba zwiększenia efektów spekulacyjnych - inwestowania w instrumenty pochodne z użyciem dźwigni finansowej;

3. Inwestowanie zawieszone - potrzeba warunkowego nabycia instrumentu pochodnego - zastosowanie możliwości użycia derywatywy (opcje na futures, opcje na transakcje swap).

Cele asekuracyjne:

4. Potrzeba zarządzania ryzykiem - hedging i trading dla asekuracji przed określonym stopniem ryzyka.

10.01.2002

OBLIGACJE

Obligacje - to papiery wartościowe poświadczające zobowiązanie pieniężne (rzadziej nie pieniężne) oprocentowane wg różnych kryteriów. W sensie prawnym tworzy ona stosunek zobowiązaniowy gdzie wierzycielem jest posiadacz papieru wartościowego a dłużnikiem jego emitent. Spłata długu następuje przez wykup obligacji. W sensie finansowym obligacja jest alternatywnym źródłem zewnętrznego zasilania kapitałowego w stosunku do kredytu kapitałów z nowych emisji akcji. Jest to instrument finansowy dający możliwość korzystania z pozabankowych funduszy średnio i długoterminowych.

Rodzaje emisji obligacji:

1. Emisja niezabezpieczona - emitent nie przedstawia zabezpieczeń majątkowych wykupu obligacji;

2. Emisja zabezpieczona - zabezpieczeń dokonuje się na:

• papiery wartościowe

• hipotece

• poręczeniem lub gwarancją instytucji państwowej

W USA powstają coraz to nowe rodzaje zabezpieczeń, np.: pierwszeństwo zaspokojenia z masy upadłości.

Wartość obligacji - może mieć charakter stały lub zmienny. Wartość zmienna występuje przy obligacjach notarialnych na giełdzie. Wartość stała przy obligacjach wykupywanych poza giełdą.

Termin zapadalności obligacji - jest to okres od daty emisji do terminu wykupu, który może mieć charakter:

1. jednorazowy

2. ratalny

3. stały lub przedterminowy wg życzenia emitenta.

Rodzaje oprocentowania obligacji:

1. Różnorodny sposób wypłacania odsetek:

1. odsetki wypłacane po terminie wykupu - obligacje zero kuponowe;

2. odsetki wypłacane w trakcie terminu zapadalności - wszystkie;

3. odsetki wypłacane w sposób losowy - obligacje premiowe.

2. Sposób naliczania odsetek:

1. odsetki naliczane wg stałej stopy - papiery o stałym dochodzie, które podlegają wykupowi, bądź wyjątkowo nie podlegają wykupowi (w USA wykupuje się tylko kupony z naliczonym oprocentowaniem);

2. odsetki naliczane wg stopy zmiennej w relacji do wskaźników rynków finansowych bądź wg uznania.

Postać obligacji - w ujęciu tradycyjnym obligacja to dokument zapisany na papierze składający się z tzw. płaszcza i arkuszu kuponowego w nowoczesnym ujęciu obligacje są zdematerializowane. Jest to zapis w pamięci komputera a transakcje na rynku obligacji wiążą się z przeksięgowaniem i ustaleniem sald rachunków posiadanych przez strony transakcji.

Rodzaje obligacji:

1. Kryterium właściciela:

1. imienne

2. na okaziciela

2. Kryterium emitenta:

1. skarbowe - emitowane dla pokrycia deficytu budżetowego;

2. komunalne - emitowane dla sfinansowania inwestycji gminnych, powiatowych;

3. przedsiębiorstw - emitowane przez duże i wiarygodne firmy w szczególności rekrutują się one ze spółek giełdowych.

3. Kryterium uprzywilejowania:

1. zwykłe - bez szczególnych przywilejów;

2. zamienne - zawierają opcje zamiany na akcje jeżeli posiadacz zrezygnuje z wykupu;

3. z prawami poboru - stosowane wtedy kiedy wielkość emisji jest nieznana i nie można zaoferować obligacji zamiennych.

4. Kryterium zróżnicowania czasu wykupu:

1. krótkoterminowe - obligacje jest wtedy instrumentem pieniężnym, do 1 roku;

2. średnioterminowe - w USA 3 do 10 lat, w Polsce od 1 roku do 5 lat;

3. długoterminowe - w USA powyżej 10 lat, w Polsce powyżej 3 lat.

INWESTYCJE FINANSOWE

39

Zaspokojony popyt na kapitał

1

2

3

% skłonność do inwestowania

Nakładają wyższe standardy informacyjne, finansowe, którym polskie firmy nie mogą sprostać, ale które ułatwiają dostęp do większych kapitałów i pozwalają osiągać wyższe ceny.

---