Wynik finansowy

Zadaniem kont bilansowych jest ustalenie stanu danego składnika majątku (aktywów) lub źródeł jego pochodzenia (pasywów) na określony moment. Posiadany przez jednostkę majątek jest środkiem służącym do realizacji podstawowego celu działalności jednostki.

Jednostka gospodarcza prowadzi działalność w celu osiągnięcia dodatniego wyniku finansowego czyli zysku, który powoduje zwiększenie kapitału własnego.

Czynniki kształtujące wynik finansowy netto (zysk /strata) to:

1. koszty - wpływające ujemnie na wynik finansowy,

2. przychody - wpływające dodatnio na wynik finansowy,

3. wyniki nadzwyczajne:

• straty nadzwyczajne - wpływające ujemnie na wynik finansowy,

• zyski nadzwyczajne - wpływające dodatnio na wynik finansowy,

4. podatek dochodowy - wpływający ujemnie na wynik finansowy.

Podatek dochodowy wystąpi tylko w przypadku dodatniego wyniku finansowego brutto tzn. zysku brutto.

Wyjaśnienie pojęć:

5. koszty - to wyrażone wartościowo celowe zużycie rzeczowego majątku trwałego i obrotowego, wartości niematerialnych i prawnych, wynagrodzenia pracowników i narzuty na nie, usługi obce, opłaty i podatki o charakterze kosztowym oraz kary, odsetki za zwłokę i odszkodowania,

6. przychody - to należne lub uzyskane kwoty z tytułu sprzedaży wyrobów gotowych, usług, towarów, składników majątku, otrzymane dary, odszkodowania, kary i odsetki,

7. wyniki nadzwyczajne - to finansowe skutki zdarzeń powstających niepowtarzalnie, poza zwykłą działalnością jednostki, a szczególnie spowodowanych zdarzeniami losowymi, zaniechaniem lub zawieszeniem pewnego rodzaju działalności oraz postępowaniem układowym lub naprawczym,

8. podatek dochodowy - to jedna z form obowiązkowego obciążenia (zmniejszenia) wyniku finansowego:

• obliczany od wyniku brutto po uwzględnieniu korekt wynikających z ustawy o podatku dochodowym, czyli od dochodu,

• w celu ustalenia zaliczki na podatek dochodowy, dochód jednostki ustala się w sposób pozaksięgowy,

• odprowadzany jest co miesiąc do urzędu skarbowego w formie zaliczkowej,

• zaliczka na podatek dochodowy obliczana jest jako suma procentowa od dochodu osiągniętego za okres od początku roku do końca danego miesiąca,

• na koniec roku ustala się odpis wyrównawczy, który jest różnicą podatku dochodowego za cały rok obrotowy i naliczonych zaliczek.

Wynik finansowy netto jednostki ustalany jest w sposób księgowy na koncie „Wynik finansowy".

Charakterystyka konta „Wynik finansowy":

1. konto to jest kontem pasywnym:

• zwiększenia księguje się po stronie „Ma",

• zmniejszenia księguje się po stronie „Wn".

• saldo tego konta wykazywane jest w bilansie w pasywach jako składnik kapitałów własnych,

• konto „Wynik finansowy" służy do ustalenia wyniku netto tzn. wyniku brutto pomniejszonego o jego obowiązkowe obciążenia,

• konto „Wynik finansowy" jest kontem wynikowo-bilansowym, ponieważ ustala się na nim wynik netto jednostki, który prezentowany jest w bilansie.

Saldo konta „Wynik finansowy", zarówno zysk jak i strata, wykazywane są w bilansie jako pozycja pasywów, szczegółowo pozycja kapitałów własnych. Zysk jest wielkością dodatnią, natomiast strata to wielkość ujemna wykazywana w bilansie z arytmetycznym znakiem.

Zysk netto podlega podziałowi na przykład na: dywidendy, zasilenie kapitałów zapasowego i rezerwowego, na nagrody i premie. Strata netto podlega pokryciu z kapitału własnego.

W celu dostarczenia szczegółowych informacji o kategoriach kształtujących wynik finansowy dokonano pionowego podziału konta „Wynik finansowy" wydzielając z niego konta:

1. przychodów,

2. kosztów,

3. zysków nadzwyczajnych,

4. strat nadzwyczajnych,

5. podatku dochodowego.

Do ewidencji poszczególnych pozycji przeznaczono odrębne konta.

Konta, które powstały w wyniku pionowego podziału konta „Wynik finansowy" nazywa się kontami wynikowymi, ponieważ służą do szczegółowego przedstawienia wielkości wpływających na wynik netto danej jednostki.

Konta wynikowe zaliczane do kont pozabilansowych to również konta korygujące, ponieważ ujmują korekty czyli zmiany dodatnie i ujemne kapitałów (funduszy) własnych.

Charakterystyka kont wynikowych:

1. konta te nie posiadają stanów początkowych na początek roku obrotowego,

2. konta wynikowe otwiera się księgując na nich pierwszą operację dotyczącą danego zagadnienia,

3. bieżące księgowanie operacji wynikowych powoduje kumulowanie się obrotów na kontach,

4. ewidencja operacji wynikowych na kontach prowadzona jest do końca roku obrotowego,

5. na koniec roku obrotowego obroty z kont wynikowych przenoszone są na konto „Wynik finansowy", dlatego konta wynikowe nie posiadają sald końcowych na koniec roku obrotowego,

6. wynik finansowy w sposób księgowy ustala się tylko na koniec roku obrotowego.

Kategorie przychodów i kosztów są bardzo złożone, dlatego w celu dostarczenia szczegółowych informacji dokonuje się ich poziomego podziału.

Klasyfikacja przychodów:

1. przychody operacyjne - są wynikiem podstawowej inaczej zwykłej działalności jednostki, przychody operacyjne dzielą się na:

• przychody ze sprzedaży; są wynikiem działalności jednostki związanej bezpośrednio z jej podstawowymi zadaniami, wyróżnia się:

• przychody ze sprzedaży wyrobów gotowych ,

• przychody ze sprzedaży usług,

• przychody ze sprzedaży towarów,

• przychody ze sprzedaży materiałów.

• pozostałe przychody operacyjne; nie są związane bezpośrednio z podstawową działalnością jednostki np. otrzymane darowizny, przychody ze sprzedaży środków trwałych.

• przychody finansowe; są wynikiem przeprowadzonych operacji finansowych np. przychody ze sprzedaży papierów wartościowych, odsetki od udzielonych pożyczek, odsetki od środków pieniężnych ulokowanych na rachunkach bankowych.

Klasyfikacja kosztów:

1. koszty operacyjne; są ponoszone podczas realizacji podstawowej działalności jednostki, koszty operacyjne dzielą się na:

• koszty zwykłej działalności operacyjnej; są ponoszone w jednostce podczas realizacji zadań związanych bezpośrednio z jej podstawową działalnością,

• pozostałe koszty operacyjne; nie są związane bezpośrednio z podstawową działalnością jednostki np. przekazane darowizny, koszty związane ze sprzedażą środków trwałych, odszkodowania, kary, grzywny.

• koszty finansowe; są ponoszone podczas realizacji operacji finansowych np. wartość sprzedanych papierów wartościowych po cenie nabycia, odsetki i prowizje od zaciągniętych kredytów i pożyczek.

Koszty zwykłej działalności operacyjnej jako kategoria najbardziej złożona podlegają dalszemu podziałowi.

W zależności od postanowień danej Jednostki gospodarczej ewidencja kosztów prowadzona jest w jednym z trzech wariantów:

1. wariant pierwszy - ewidencja kosztów w układzie rodzajowym (zespół 4); stosowany w jednostkach prowadzących jednorodną działalność gospodarczą i posiadających nie rozbudowaną strukturę organizacyjną,

2. wariant drugi - ewidencja kosztów w układzie funkcjonalno - podmiotowym i nośnikowym (zespół 5); stosowany w jednostkach prowadzących różną działalność gospodarczą i posiadających rozbudowaną strukturę organizacyjną,

3. wariant trzeci - wstępna ewidencja kosztów w układzie rodzajowym (zespół 4), a następnie rozliczenie kosztów na konta układu funkcjonalno - podmiotowego i nośnikowego (zespół 5) za pośrednictwem konta „Rozliczenie kosztów"; wariant, ten dostarcza najwięcej informacji na temat kosztów.

Ewidencję kosztów i przychodów reguluje zasada memoriałowa według, której koszty i przychody powstają w momencie ich wystąpienia niezależnie od terminu ich regulacji.

Podczas ustalania wyniku finansowego obowiązuje zasada współmierności przychodów i kosztów:

6. współmierność czasowa nakazuje uwzględnianie podczas ustalania wyniku finansowego przychodów i kosztów dotyczących tego samego okresu,

7. współmiemość przedmiotowa nakazuje uwzględnianie podczas ustalania wyniku finansowego przychodów i tylko tych kosztów, które są źródłem ich uzyskania a nie wszystkich poniesionych w danym czasie.

Wynik finansowy - Po co?

1. ocena działalności przedsiębiorstwa,

2. podstawa do rozliczeń finansowych z budżetem (z tytułu podatku dochodowego),

3. podstawa do rozliczeń z właścicielami przedsiębiorstwa z tytułu dywidendy (w spółkach prawa handlowego).

Elementy wyniku finansowego (RZiS)

1. przychody ze sprzedaży i zrównane z nimi oraz dotyczące tych przychodów koszty,

2. pozostałe przychody operacyjne oraz pozostałe koszty operacyjne,

3. przychody z operacji finansowych oraz koszty operacji finansowych,

4. zyski nadzwyczajne i straty nadzwyczajne,

5. obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego.

Tworzenie wyniku finansowego





Segmenty w rachunku zysków i strat

1. zasadniczej działalności operacyjnej,

2. pozostałej działalności operacyjnej,

3. działalności finansowej,

4. losowy (zdarzeń nadzwyczajnych),

5. obowiązkowych obciążeń wyniku finansoweg

Wybór metody ustalania WF





Metoda kalkulacyjna ustalania WF Metoda porównawcza ustalania WF







Koszt własny sprzedaży

• Koszt wytworzenia sprzedanych produktów, towarów i materiałów

• Koszty zarządu

• Koszty sprzedaży

Koszt własny sprzedaży = koszty według rodzaju -/+ zmiana stanu produktów

Zmiana stanu produktów = Sk - Sp następujących składników:

• zapasów wyrobów gotowych,

• odchyleń od cen ewidencyjnych wyrobów gotowych,

• zapasów półproduktów i produkcji niezakończonej,

• operacyjnych rozliczeń międzyokresowych kosztów, zarówno czynnych, jak i biernych

• rezerw na zobowiązania, których utworzenie obciążyło podstawową działalność operacyjną (rezerwy na świadczenia emerytalne i podobne).

Poniżej przedstawiono zależności pomiędzy WYNIKIEM FINANSOWYM a pozostałymi kontami Zakładowego Planu Kont :





Ustalanie wyniku na sprzedaży w wariancie kalkulacyjnym, gdy jednostka ewidencjonuje koszty działalności podstawowej w zespole 4 i 5









Ustalanie wyniku na sprzedaży w wariancie kalkulacyjnym, gdy jednostka ewidencjonuje koszty działalności podstawowej w zespole 5









Ustalanie wyniku na sprzedaży w wariancie porównawczym, gdy jednostka ewidencjonuje koszty działalności podstawowej w zespole 4 i 5









Ustalanie wyniku na sprzedaży w wariancie porównawczym, gdy jednostka ewidencjonuje koszty działalności podstawowej w zespole 4









Podsumowując - możliwe są 2 warianty ustalania wyniku finansowego w jednostkach gospodarczych :

1. wariant porównawczy

2. wariant kalkulacyjny

W przypadku sporządzania wyniku finansowego w wersji kalkulacyjnej - po przeniesieniu na konto 860 „Wynik finansowy” określonych przychodów ze sprzedaży - przeciwstawia się im KOSZT WŁASNY SPRZEDAŻY, który obejmuje : koszt wytworzenia sprzedanych wyrobów gotowych, koszty zarządu oraz koszty sprzedaży.

W przypadku sporządzania wyniku finansowego w wersji porównawczej - na konto wyniku finansowego przenoszone są koszty z układu rodzajowego (zespół 4 planu kont). Nie są one równe kosztowi własnemu sprzedaży - gdyż część zaewidencjonowanych u układzie rodzajowym kosztów „osiada” w postaci sald końcowych na kontach : „Produkcja podstawowa”, „Wyroby gotowe”, „Odchylenia od cen ewidencyjnych wyrobów gotowych”, „Rozliczenie kosztów zakupu” oraz „Rozliczenia międzyokresowe kosztów”.

Porównania wysokości kosztów rodzajowych oraz kosztu własnego sprzedaży dokonuje się na koncie „Rozliczenie kosztów rodzajowych - 490”, po przeniesieniu na jego stronę Dt - kosztu własnego sprzedaży. Na stronie Ct konta „Rozliczenie kosztów rodzajowych - 490” księgowane są w ciągu roku operacje księgowe dotyczące kosztów prostych (rodzajowych) - które mogą być rozliczane na konta zespołu 5 (koszty według typu działalności). Po przeksięgowaniu kosztu własnego sprzedaży na konto „„Rozliczenie kosztów rodzajowych” wykazuje ono saldo DT lub CT. Saldo DT konta „„Rozliczenie kosztów rodzajowych” oznacza zmniejszenie stanu produktów. Saldo CT konta „„Rozliczenie kosztów rodzajowych” oznacza zwiększenie stanu produktów.

Saldo Dt lub Ct konta „Rozliczenie kosztów rodzajowych” podlega przeksięgowaniu na konto 860 „Wynik finansowy”.

W rachunku zysków i strat zmiana stanu produktów wykazywana jest :

1. po stronie Ct (dodatnia) jako zwiększenie przychodów

2. po stronie Dt (ujemna) jaki zwiększenie kosztów

Konto wyniku finansowego 860 - może wykazywać na koniec roku obrotowego saldo Dt oznaczające stratę za dany rok lub saldo Ct oznaczające zysk - pozostający do dyspozycji danej jednostki. Saldo to wykazywane jest w pasywach bilansu - zysk (wartość dodana) lub strata (wartość ujemna) .