PARAFUNKCJE NARZADU ZUCIAz, Stomatologia UMED Łódź, normy okluzji


PARAFUNKCJE NARZĄDU ŻUCIA

Lekarz analizujący wyłącznie zwarcie popełnia identyczny błąd jak lekarz w ogóle nie analizujący zwarcia...

PARAFUNKCJE NARZADU ZUCIA:

  1. Rys historyczny

  2. Parafunkcje : definicja i powstawanie

  3. Parafunkcje zwarciowe i niezwarciowe

  4. Diagnostyka para funkcji

  5. Leczenie para funkcji

  6. Bibliografia

0x01 graphic

  1. RYS HISTORYCZNY

Na przestrzeni lat dysfunkcje układu ruchowego narzadu zucia definiowano za pomoca różnorodnych pojec. Ojcem leczenia zaburzen narzadu zucia był Karolyi, który dał początek nauce, która ma dzisiaj uzasadnienia we wszystkich dziedzinach stomatologii

Od 1930 roku dysfunkcje znalazly się w polu zainteresowania klinicystów (Goodfriend , Costen , Shultz , Shuyler , Gray ). Wprowadzili oni szereg klasyfikacji i teorii powstawania schorzenia. Punktem wyjścia była obecność lub brak objawów somatycznych (np. bóle, zgrzytanie zębami) i objawy fizykalne (trzaski, ograniczona ruchomość żuchwy). Różnorodność objawów oraz rozpoznań zaowocowała w znacznej liczbie konkurujących ze sobą modeli-teorii wyjaśnieniających etiologię schorzenia, jak też i w metodach leczenia. W latach 40 ubiegłego wieku wykrystalizowały się dwie szkoły: okluzjonistów i tych podnoszących zgryz (ang. bite-raisers). Podzas gdy pierwsi widzieli w dysharmonii okluzji główną przyczynę schorzenia, drudzy popierali Costena. Jedni leczyli poprzez ekwilibrację okluzji, a drudzy podnosili zgryz. Próbą kompromisu pomiędzy dwoma grupami była koncepcja Gotlieb'a o bioczynności mięśni żucia . Wprowadził on do terminologii stomatologicznej określenie szpara spoczynkowa . Sporu jednak nie zażegnano.

Zespół Costen'a polegający na trzaskach w okolicy stawów, bólach głowy, dzwonieniu w uszach, pieczeniu błony śluzowej jamy ustnej, języka i nosa, był uznawany przez międzynarodową opinię lekarską przez 15 lat. Costen nie był jednak pierwszym autorem zajmującym się tą problematyką. Poczynając od lat osiemdziesiątych XIX w. opublikowano prace zajmujące się terapią zaburzeń czynnościowych ukł. Stomatognatycznego; wymienić tu należy takie nazwiska jak: Goodwillie (1881) , Ritter (1883) i Karolyi (1901). Autorzy ci jako pierwsi zastosowali szyny okluzyjne.

Postępem w diagnostyce ssż były przeprowadzone w roku 1947 przez Norgaard prace nad artrografią stawów skroniowo-żuchwowych .
W latach 50 podjęto próbę zdefiniowania „zespołu skroniowo-żuchwowego” określając go jako dysfunkcję stawu skroniowo-żuchwowego wynikającą z zapalenia tego stawu spowodowanego przemieszczeniem żuchwy lub „ zbytnim zamknięciem” zgryzu (ang.overclosure). Z definicji tej wynika zaklasyfikowanie przez WHO dysfunkcji narządu żucia do schorzeń reumatycznych. Uznanymi metodami terapii była, w tym czasie, ekwilibracja okluzji, alternatywnie meniscectomia, sterydoterapia, wysoka kondylektomia lub kondylotomia zamknięta. Na ten okres przypada także rozwój technik diagnostycznych. W latach 1952-1955 Moyers , Prozansky , MacDougall, Andrew i Perry prowadzą pierwsze analizy elektromiograficzne mięśni żucia. Poczynając od roku 1953 Updegrave doskonali techniki radiologiczne. Ricketts wprowadza w tym samym roku tomografię do stomatologii. Sicher (1949) niezależnie od Rees'a (1954) opisują anatomię czynnościową żuchwy. McCollum i Stuart w rok po doniesieniach Rees'a wprowadzają termin gnatologia, jako określenie zbiorcze dla całej tematyki.

Rok 1951 należy uznać za przełomowy dla diagnostyki i leczenia dysfunkcji narządu żucia. Ukazuje się pierwszy podręcznik na arenie międzynarodowej autorstwa Sarnat, Sicher, Weinmann, Zimmerman, Brodie i Thompson - „STAW SKRONIOWO-ŻUCHWOWY” , w którym Thompson opisuje metodę szynowania jego autorstwa. Szyna Thompsona była prostą szyną z akrylu, charakteruzującą się obecnośćią wywierconych dziurek w miejscu kontaktów zębowych. Pokrywa ona całą powierzchnię zwarciową.

Dopiero w latach 60 wzięto pod uwagę rolę mięśni żucia ( Kraus , Travell , Sicher , Schwartz , Bell ) oraz podkreślono wpływ psychiki (Moulton , Lupton ) na powstawanie dysfunkcji. Na wadze traci terapia poprzez ekwilibrację zgryzu uzupełnieniami trwałymi na rzecz tymczasowo noszonych szyn.W roku 1959 Schwartz', jako pierwszy, opisuje „zespół dysfunkcji bólu skroniowo-żuchwowego” i leczy go poprzez mioterapię.

Po trzynastu latach Laskin koryguje założenia Schwartz'a , wprowadzając ostatecznie pojęcie zespołu bólu mięśniowo-powięziowego do terminologii medycznej . Ramfjord i Ash opisują w podręczniku „Occlusion” z roku 1966 szynę Michigan zwaną też szyną Ash'a.
Myoterapia rozwija się w pełni w latach 70. Aż do doniesień Farrar'a . W etiologi zaburzeń ssż kładzie on nacisk na zaburzenia okluzji. Rozpowszechnił on techniki repozycji krążka na drodze ingerencji w okluzję. Lata 80 wprowadziły tomografię komputerową do diagnostyki .

  1. PARAFUNKCJE: DEFINICJA I POWSTAWANIE

Parafunkcje - nawyki ruchowe narządu żucia. Wyróżniamy dwa rodzaje parafunkcji. Parafunkcje zwarciowe i niezwarciowe. Pierwsza z nich polega na nawykowym zaciskaniu i zgrzytaniu zębami (bruksizm), która odbywa się z kontaktem zębów przeciwstawnych. Natomiast w drugim przypadku są to takie nawyki ruchowe w obrębie narządu żucia przy których nie dochodzi do kontaktu zębów przeciwstawnych. Zaburzenia mogą mieć tlo wieloprzyczynowe i żadne postepowanie zorientowane selektywnie ku jednej tylko przyczynie nie może w tym przypadku być skuteczne lub tez zaburzenie to nie jest jedynym problemem a pod jego pojeciem kryja się rozne dysfunkcje.

Prawidlowa czynność + wydarzenie > tolerancja fizjologiczna => objawy dysfunkcji

0x01 graphic

Odsetki dzieci ze średnią lub zaawansowaną wadą zgryzu w badanej populacji kontrolnej z uwzględnieniem wieku.

  1. PARAFUNKCJE ZWARCIOWE I NIEZWARCIOWE

  1. ZWARCIOWE

Czynności, które odbywają się z kontaktem zębów przeciwstawnych i występują jako nawykowe zaciskanie i/lub zgrzytanie zębami.

Etiologia: - czynniki psychogenne, - czynniki miejscowe, - zaburzenie w jednym z trzech stawów ze współdziałającym czynnikiem psychogennym. Parafunkcje te uprawiane są nieświadomie - we śnie, dlatego do diagnozy przydają się obserwacje chorego przez otoczenie. Najważniejsze jest rozpoznanie parafunkcji i uświadomienie choremu ich uprawiania. Zaciskaniu i zgrzytaniu zawsze towarzyszy: - patologiczne starcie zębów, - ubytki klinowe, - uszkodzenie szkliwa na powierzchni policzkowej zębów przednich. Poprzez wykrycie objawów często diagnozujemy nieuświadomione parafunkcje zwarciowe. Najczęstszą i najszkodliwszą dla narządu żucia parafunkcją zwarciową jest bruksizm centryczny (dzienny) oraz ekscentryczny (nocny). Bruksizm często występuje łącznie z innymi parafunkcjami, co zwiększa ich szkodliwy wpływ na rozwój i funkcjonowanie narządu żucia zaburzając czynność mięśni oraz doprowadzając do zmian w stawach skroniowo−żuchwowych.

Parafunkcje mogą być wykonywane w różnych położeniach żuchwy, mogą one wywoływać objawy zarówno w mięśniach jak i w stawach narządu żucia. Zaciskania i zgrzytania może przebiegać w różnych parafunkcjonalnych położeniach żuchwy. Parafunkcje zwarciowe mogą występować stadnie, lub mogą ujawniać się wraz z parafunkcjami niezwarciowymi.

0x01 graphic

  1. NIEZWARCIOWE

Parafunkcje niezwarciowe

Czynności, które odbywają się bez kontaktu zębów przeciwstawnych. Należy do nich: nagryzanie błony śluzowej warg i policzków, mimowolne błądzenie językiem, obgryzanie ołówków, długopisów, paznokci, żucie gumy, nawyki związane z wykonywanym zawodem, np. przytrzymywanie nici i igieł zębami przez krawców.

Parafunkcje niezwarciowe mogą z czasem doprowadzić do rozwoju zaburzeń zgryzu oraz do  występowania dolegliwości bólowych w stawie skroniowo-żuchwowym i w mięśniach. Parafunkcje niezwarciowe mogą być wywoływane przez czynniki psychogenne i miejscowe predysponujące (luka po usuniętym zębie, w której tkwi język, duża dolna warga, ołówek).

0x01 graphic

  1. DIAGNOSTYKA PARAFUNKCJI

  1. W obrębie stawu zębowo-zębowego:

  • W obrębie stawu zębowo-zębodołowego: