Temat: Terminy prawa karnego

Kodeks karny został ustanowiony w dniu 6 czerwca 1997 roku. Wszedł w życie 1 września 1998 r.

Poprzednie Kodeksy Karne:

• 1932 - prof. Juliusz Makarewicz

• 1969 - prof. Władysław Wolter

Prawo karne sensu largo (szersze znaczenie) to:

• materialne

• procesowe

• wykonawcze

Prawo karne sensu stricte (wąskie) to prawo karne materialne.

Kodyfikacja karna składa się z:

• Kodeksu Karnego (KK)

• Kodeksu Postępowania Karnego (KPK)

• Kodeksu Wykonawczego (KKW)

Prawo karne wykonawcze to wykonywanie kar (szersze ujęcie), zaś prawo karne penitencjarne to jego część. Zajmuje się wykonywaniem kar pozbawienia wolności.

Prawo karne dzieli się (kodeksy) na:

• część ogólną

• część szczególną

• część wojskową

Prawo wykroczeń to dziedzina spokrewniona z prawem karnym, tak samo jak postępowanie z nieletnimi (UPN). Nieletnim nie przypisujemy winy, stosuje się za to środek poprawczy. Osoba nieletnia do ukończenia 17 roku życia (KK art. 10 § 1). Następny paragraf wymienia za co 15 latek może odpowiadać według KK.

Nauki pokrewne:

• kryminologia - jest to nauka o przestępczości, przestępcy, sprawcy przestępstwa i jego przyczynach

• kryminalistyka - nauka o metodach i środkach wykrywania przestępstw, ściganie ich oraz o utrwalaniu środków dowodowych

• wiktymologia - nauka o ofierze przestępstwa

Prawo karne międzynarodowe są to przepisy wewnętrzne prawa karnego dotyczące przestępstw z elementem obcym (Polak za granicą, cudzoziemiec w Polsce). Międzynarodowe prawo karne są to zaś, przepisy prawa międzynarodowego publicznego (traktaty, konwencje).

Funkcje prawa karnego:

• sprawiedliwościowa - wymierzenie kary („oko za oko, ząb za ząb”), zaspokojenie poczucia sprawiedliwości rodziny pokrzywdzonego przez ukaranie sprawcy

• ochronna - ochrona dóbr (życie i własność)

• gwarancyjna - w myśl zasady „Nullem crimen sine lege” (nie ma przestępstwa bez ustawy)

Adresatem normy sankcjonowanej jest człowiek (np. Nie zabijaj!), a normy sankcjonującej organ wymiaru sprawiedliwości (np. Kto zabija podlega karze!)

Źródła prawa karnego:

• kodeks karny

• konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej

• ustawy dodatkowe (np. administracyjne)

• ratyfikowane umowy międzynarodowe

Ważne są także przepisy z innych kodeksów.

Zasady prawa karnego:

• odpowiedzialności karnej za czyn (tylko za czyn)

• bez winy nie ma przestępstwa (art. 1 §3KK)

• odpowiedzialność indywidualna i osobista (bez zbiorowej)

• humanitaryzmu (art. 3 KK )

• Nullum crimen sine lege - nie ma przestępstwa bez ustawy

• zakaz analogii na niekorzyść sprawcy

• Lex retro non agit - prawo nie działa wstecz

• Nulla poena sine lege - nie ma kary bez ustawy

Szkoły i kierunki w nauce prawa karnego:

• kierunek racjonalistyczno-humanitarny Oświecenia - stworzenie prawa jasnego i przejrzystego (nullum crimen sine lege, nulla poena sine lege), równość wobec prawa, likwidacja przywilejów stanowych

• szkoła klasyczna - punktem wyjścia dla odpowiedzialności karnej jest czyn zabroniony przez ustawę; istotą kary jest sprawiedliwa odpłata za czyn

• szkoła pozytywna - „przestępcy urodzeni” - ludzie mają wrodzone predyspozycje do popełnienia przestępstw - winność stosowania środków zabezpieczających społeczeństwo (rozwój kryminologii!)

• szkoła socjologiczna - przestępczość ma swoje przyczyny tkwiące w warunkach społecznych; przy reakcji na przestępstwo należy większą uwagę zwracać na jego sprawcę i na możliwości prewencyjnego oddziaływania na niego, mniejszą natomiast na wagę popełnionego przestępstwa

Temat: Czas popełnienia przestępstwa

Instytucje ze względu na które czas popełnienia przestępstwa jest ważny:

• zmiana ustawy (art. 4 KK)

• czyn był zabroniony (art.1§1 KK)

• wiek sprawcy (art. 10 i 54 KK)

• wina - trzeba przypisać ją sprawcy

• ustawa amnestyjna

• środki probacyjne - związane z poddaniem sprawcy próbie (np. warunkowe umorzenie postępowania, warunkowe zawieszenie wykonania kary, warunkowe przedterminowe zwolnienie z odbycia kary)

• bieg przestępstw

• recydywa

• przedawnienie (np. zabójstwo jest przestępstwem skutkowym - od skutku mierzymy przedawnienie - art. 101)

Przestępstwa wieloczynowe

• 
  niealimentacja (art. 209§3KK)

• znęcanie się (art. 207KK) przedawnienie liczy się od ostatniego dnia

• 
  szpiegostwo (art. 130KK)

Przestępstwa trwałe:

• pozbawienie wolności (art.189KK)

• nielegalne posiadanie broni (art. 263KK)

Przy przestępstwach zaniechania czasem popełnienia przestępstwa jest ostatni moment gdy sprawca mógł wykonać obowiązek. (prof. Wąsek)

Moment początkowy sytuacji gdy sprawca nie może wykonać obowiązku. (prof. Zoll)

Prawo karne czasowe intertemporalne (art. 4KK).

Ustawa jest ważna od momentu wejścia w życie!

Czas orzekania to wszystkie fazy postępowania sądowego.

Ustawa to cały stan prawny odnoszący się do danego czynu

Penalizacja - (kryminalizacja) - poddanie karze wprowadzenie karalności danego czynu. Depenalizacja - uznanie jakiegoś przepisu za legalny. Może byćpełna i częściowa. Art. 4§4KK określa pełną. Częściowa jest np. w art. 177 o kolizji drogowej. Jest to przesunięcie czynu z kategorii przestępstwa do kategorii wykroczeń. Modyfikacja penalizacji to zmiana w zakresie przestępstwa, a stabilizacja to utrzymanie tego zakresu.

Crimen sine lege poenali anteriori - nie ma przestępstwa bez wcześniejszej ustawy karnej

Przy przedawnieniu sprawy najpierw zestawia się ustawy, a potem wyroki i wybiera się korzystniejszą dla skazanego.

Ustawa pośrednia obowiązuje jako poprzednia

Ustawa epizodyczna - ustawa obowiązująca przez pewny czas, zawarta w związku ze szczególnymi okolicznościami

Lex severior retro non agit - ustawa surowsza nie działa wstecz

Lex mitior retro non agit - ustawa łagodniejsza nie działa wstecz

Res indicato - rzecz osądzona

Wyjątkiem od zasady stabilności jest art. 4§2KK.

Środki zabezpieczające - to środki karne dla osób niepoczytalnych

Przedawnienie liczymy wg nowej ustawy.

Temat: Miejsce popełnienia przestępstwa

O miejscu popełnienia przestępstwa mówi nam art.6§2KK.

Jedno przestępstwo może być popełnione w trzech miejscach na raz. Mówi nam o tym zasada trójmiejscowości (może być ścinane przez trzy organy):

• miejsce czynu

• miejsce skutku

• miejsce skutku zamierzonego

Ważne jest miejsce przestępstwa ze względu na to gdzie należy przeprowadzić postępowanie (w której prokuraturze lub też w którym państwie). Sprawcę sądzi ten, kto ma faktyczną możliwość, czyli złapie sprawcę, ewentualnie ten komu w drodze międzynarodowych umów zostanie on przekazany (ekstradycja).

Zasada terytorialności (art.5KK) mówi, że każdy podlega polskiemu kodeksowi (ustawom, itd.) na terytorium polskim, a także na statkach wodnych i powietrznych (zasada banderowa), w tym także na platformach.

Inne zasady:

• zasada personalna (art. 109KK) - ustawę karną stosuje się do obywatela polskiego, który popełnił przestępstwo

• zasada ochronna ograniczona (110§1KK) - ograniczenie dotyczące tego za co cudzoziemiec może być osądzony

• zasada odpowiedzialności zastępczej (110§2KK) - gdy sprawca przebywa na terenie RP, a nie został ekstradyfikowany

• zasada podwójnej karalności (art. 111§1KK) - za czyn popełniony za granicą, jeśli jest uznany za przestępstwo i w miejscu popełnienia; sąd może uwzględnić przepis zagraniczny (§2), może być karany także funkcjonariusz państwowy (§3)

• zasada narodowości przedmiotowej nieograniczonej (art.112KK) - nieograniczone stosowanie prawa w określonych przez ustawę przykładach

• zasada odpowiedzialności konwencjonalnej (art. 113KK) - przestępcy szukani są za terroryzm, handel ludźmi (odpowiada się bez zasady podwójnej karalności) - delicja iuris gentium (przestępstwa prawa narodów)

• Orzeczenie zagraniczne może być sądzone jeszcze raz (art. 114§1KK) - niezgodne z zasadą res indicato, ne bis In idem (nie można skazać za to samo); (§3) wymienia wyjątki od przepisu, (§4) sąd określa kwalifikowany odpowiednika kary - w stosunku do tej wymierzonej

Konsul honorowy nie ma immunitetu!

Persona non grata - osoba nie pożądana w danym kraju

Popełnienie czynu na terenie ambasady nie oznacza popełnienia czynu na terenie innego państwa. Tak samo na statku w porcie!

Liczy się obywatelstwo podczas czynu. Według niego się stosuje ustawę karną

Temat: Nauka o przestępczości

Przestępstwo - (art. 1KK) czyn człowieka zabroniony pod groźbą kary jako zbrodnia lub występek bezprawny, społecznie szkodliwy w stopniu wyższym niż znikomy i zawiniony. §1 pokazuje nam ujęcie formalne, zaś §2 materialne.

Elementy przestępstwa:

• czyn

• bezprawność

• karalność

• karygodność

• wina

Czyn

Mówimy o nim intuicyjnie jako o czynie człowieka.

Koncepcje czynu:

• naturalistyczno-kauzalna (Liszt, Beling) - spowodowane ludzką wolą zmiany w świecie zewnętrznym (bez zaniechania), później Liszt dodał do tej definicji „dowolne zachowania zewnętrzne…” uzewnętrzniają kompleks ruchu, poza pojawieniem czynu leżała cała sfera przeżyć psychicznych

• finalistyczna (finalna) - ojcem koncepcji był Welzel, a przedstawicielami Hirsch i Mącior - czyn jest to zjawisko ontologiczne (przyrodnicze), celowe zachowanie się człowieka, istota czynu sprowadzana jest do celowości ludzkiego zachowania, stanowi nierozerwalną całość subiektywnej i obiektywnej strony; finalność wynika ze zdolności człowieka do przewidywania skutków swego zachowania, wszystko co czyni człowiek jest finalnie sterowane

• socjologiczna - czynem jest działanie i zaniechanie, bo jest społecznie doniosłe; czyn jest odpowiednio doniosły i spójny, fragment zewnętrznego zachowania się człowieka

• czyn jako wyraz osobowości człowieka

• jurydyczne - wszystko to co prawo uznaje za czyn

Czyn - zewnętrzne zachowanie się człowieka zależne od jego woli;

Zewnętrzne zachowanie się człowieka, psychicznie sterowane, którego warunkiem jest odpowiedni stopień aktywacji siatki nerwowej, dzięki któremu możliwy jest odbiór informacji, ich identyfikacja i wykonanie zamierzonego działania

Zaniechanie to też czyn!

Brak czynów mimo czynów:

• przymus bezwzględny (vis absoluta) - nie może nic zrobić (ktoś potrącony rozbija szybę sklepu)

• niedysponowanie właściwym narzędziem

• brak odpowiedniej aktywacji mózg (sen, lunatyk, śpiączka)

• brak fizjologicznej możliwości wykonania ruchu (paraliż)

• nieodebranie odpowiednich impulsów

Czynności zautomatyzowane są czynem (mycie naczyń, obsługa maszyn)

Cogitationis poenam nemo patitur - za myśli się nie każe!

Vis compulsiva - przymus psychiczny stosowany za pomocą środków fizycznych (nie wyłącza czynu)

Formy czynu:

• trwałe (art. 189, 263, 339KK)

• wieloosobowe (art. 158 - udział w bójce, 258 - , 254 - udział w zbiegowisku)

• wieloczynowe (207, 208, 209)

ustawowe znamiona przestępstwa - są to elementy składające się na opis ustalony określonego typu przestępstwa

logiczny podział znamion:

• potoczne (człowiek) i odsyłające (funkcjonariusz, młodociany)

• ostre i nie ostre

• opisowe (pieniądz w postępowaniu karnym) i ocenne (zeszpecenie ciała)

• pozytywne (cechy, które zachowanie powinno posiadać, aby być zgodne z typem czynu zabronionego) i negatywne

• przedmiotowe (zaszłości ze świata zewnętrznego) i podmiotowe (w psychice człowieka)

W prawie karnym pod stronę podmiotową i stronę przedmiotową?

148§1 - podmiotstrona podmiotowa, przedmiotstrona przedmiotowa

Przy stronie podmiotowej nie pisze się o umyślności czynu!

Typy czynu zabronionego - ustawowe wzorce karalnego naruszenia normy sankcjonującej:

• typy podstawowe (np. 148§1KK)

• typy zmodyfikowane - podstawowy + modyfikacja

• uprzywilejowane (149KK - matka zabijająca dziecko)

• kwalifikowane (148§2) - szczególne okoliczności

Bezprawność - sprzeczność zachowania z nakazem lub zakazem normy sankcjonowanej

Norma sankcjonująca jest właściwa dla prawa karnego, ale musi być naruszona norma sankcjonowana!

Płaszczyzna bezprawności to płaszczyzna normy sankcjonowanej.

Kontratypy - okoliczności wyłączają bezprawie, części normy sankcjonowanej „nie zabijaj, nie w obronie koniecznej!” (ze znakiem negacji)

Ujęcie bezprawności:

• uniwersalne - zachowanie sprzeczne z normą prawa cywilnego jest sprzeczne w prawie karnym (w Polsce!)

• partykularne - zachowanie bezprawne z normą cywilną obowiązuje tylko w prawie cywilnym

KARALNOŚĆ - czyn zabroniony przez ustawę pod groźbą kary (art. 115KK)

KARYGODNOŚĆ - czyn społecznie szkodliwy w stopniu wyższym niż znikomy (art. 1§2KK). Jest stopniowalna oraz jest elementem materialnym.

Nullum sine lege periculo sociali - nie ma przestępstwa bez społecznego niebezpieczeństwa czynu.

Katalog zamknięty zawarty jest w art. 115§2KK.

Karygodność jest stopniowalna i ocenna. Stopień winy nie decyduje o stopniu społecznym szkodliwości.

Art. 66§1KK - instytucja warunkowego umorzenia.

WINA 

Podmiot przestępstwa - osoba fizyczna, która w chwili ukończenia czynu ukończyła 17 lat (10§1KK, wyjątek 15 latek z §2, złagodzenie kary w §3). Wiek nieletniego w art. 54KK). Młodociany to osoba poniżej 21 lat i taka, która w momencie wyrokowania nie ma nieukończone 24 lata.

Zabójstwo jest „w domyśle” umyślne. Nieumyślne np. w art. 155KK.

Nie mówi się w Polsce o morderstwie, ale o zabójstwie w trybie podstawowym i kwalifikowanym.

Art. 10§4KK informuje o osobach które skończyły 17 rok życia, ale nie 18. Wobec nich stosuje się środki wychowawcze - są traktowani jak nieletni.

Przedmiotowe znamiona przestępstwa:

• czynność wykonana (sprawcza) - to co sprawca robi - np. „zabija”

• skutek

• 
  
  czas (art. 356KK)

• miejsce (art. 136KK)

• sytuacja (art. 242KK)

• sposób popełnienia (art. 197, 235KK)

• przedmiot wykonawczy (czynność wykonawcza) art. 267, 207KK - przedmiot materialny, na którym dokonuje się przestępstwo

Przedmiot nie należy do znamion w myśl art. 212 i 265KK.

Przedmiot przestępstwa (ochrony, zamachu) to dobro prawne (zdrowie, życie, bezpieczeństwo, nietykalność):

• rodzajowy

• indywidualny

• grupowy

Podział przestępstw (klasyfikacja):

• ze względu na podmiot

• powszechne (ogólnosprawcze) - może popełnić każdy („Kto…”)

• indywidualne - może być popełnione przez osoby mające szczególne predyspozycje (wymienione przez ustawę)

• właściwe - jeśli ktoś nie ma cech to go nie popełni (art. 228, 343, 179KK)

• nie właściwe (art. 149, 160§2KK) - ktoś kto nie ma cechy odpowie z innego artykułu

• ze względu na wagę (art. 7KK)

• zbrodnia - większy stopień szkodliwości, kara min. 3 lata - np. zabójstwo

• występek - kradzież, udział w pobiciu

• ze względu na stronę podmiotową (art. 8KK)

• umyślna - „Kto zabija człowieka” - bez wyszczególnienia

• nieumyślna - „Kto nieumyślnie…” (art. 177KK)

• umyślno-nieumyślna (art. 156KK)

• nieumyślno-nieumyślna (art. 163§4, 166§3KK)

• Zbrodnia jest umyślna, a występek może być nieumyślny!

• znamię skutku

• Skutek - zmiana w świecie zewnętrznym odrywająca się od sprawcy (da się oddzielić od samego zachowania sprawcy); zmiana w układzie elementów rzeczywistości różna od samego czynu

• Rodzaje zmian:

• materialne (zniszczenie mienia)

• funkcjonalne (uczynienie przedmiotu niezdatnym do użytku)

• fizjologiczno-biologiczne (śmierć człowieka)

• psychologiczne (obawa spełnienia groźby)

• sytuacyjna (sprowadzenie niebezpieczeństwa)

• w układzie społecznym (bigamia)

• skutkowe (materialne) - zabójstwo, śmierć mózgowa - 156, 288, 163, 189, 160, 190KK

• bezskutkowe (formalne) - nieudzielanie pomocy - 162, 233, 204§1

• forma czynu

• tylko z działania - kradzież (art. 278KK), gwałt (197KK)

• tylko z zaniechania - nieudzielanie pomocy (np. art. 240KK - nieudzielanie informacji o przestępstwie)

• z działania lub zaniechania - zabójstwo

• tryb ścigania

• publiczno-skargowe - ścigane z oskarżenia publicznego

• z urzędu - gdy nic nie piszą w ustawie

• na wniosek - jest napisane, wniosek uprawnionej osoby inicjuje postępowanie

• Można cofnąć wniosek (oprócz gwałtu!!!) do momentu czytania aktu oskarżenia lub za zgodą prokuratora

• względnie wnioskowe (art. 278§4)

• bezwzględnie wnioskowe (art. 288)

• prywatno-skargowe (212, 216, 217KK)

• przedmiot ochrony

• naruszenie dobra prawnego (zabójstwo art. 148KK, 189KK - pozbawienie wolności)

• narażenie dobra prawnego na niebezpieczeństwo

• konkretne (164§1, 158§1KK) - przeważnie przy skutkowym

• abstrakcyjne (159, 200KK) - przy formalnym

Ćwiczenia:

• art. 148§1 KK - powszechne, zbrodnia, umyślna, działanie/zaniechanie, skutkowe (inaczej materialne), konkretne, publiczno-skargowe

• art. 149 KK - indywidualne (nie właściwe), występek, umyślne, działanie /zaniechanie, skutkowe, naruszenie dobra, publiczni-skargowe

• art. 155 KK - powszechne, występek, nie umyślne, działanie/ zaniechanie, skutkowe, naruszenie, publiczno-skargowe

• art. 156§3 KK - powszechne, występek, umyślno-nie umyślne (słówko: „następstwo”!), działanie/zaniechanie, skutkowe, naruszenie, publiczno-skargowe

• art. 158§1 KK - powszechne, występek, umyślne, działanie, skutkowe, naruszenie dóbr, publiczno-skargowe

• art. 162 KK - powszechne, występek, umyślne, zaniechanie, bez skutkowe, abstrakcyjne, publiczno-skargowe

• art. 278§1 KK - powszechne, występek, skutkowe, umyślne, działanie, naruszenie, publiczno- skargowe (ale już §4 jest prywatno-skargowy)

Temat: Strona podmiotowa przestępstwa

Strona podmiotowa przestępstwa

Strona podmiotowa przestępstwa (subiektywna) - podmiotowa zawartość bezpra(?) zjawiska towarzyszące stronie przedmiotowej (psychika człowieka)

Zamiar popełnienie czynu zabronionego to ukierunkowane zachowanie na osiągnięcie określonego celu i sterowaniu tym zachowaniu

• strona intelektualna - świadomość sprawcy, rozpoznawalny świat zewnętrzny

• strona woluntatywna (wolicjonalna) - wola

Formy bezprawności

• strona intelektualna - sprawca ma świadomość możliwości realizacji znamion typu zabronionego (np. pijak i butelka wódki ze sklepu, którą ukradł wybijając szybę) | sprawca ma świadomość konieczności realizacji znamion czynu zabronionego

• strona wolicjonalna - chęć realizacji znamion

Świadomość konieczności realizacji równa się umyślności! Nie przesądza o działaniu z zamiarem bezpośrednim.

Czyn może być umyślny lub nieumyślny, ale wina jest tylko jedna!

Świadomość, a wiedza (art. 208 KK) - np. wujek upijający małoletniego bratanka ma wiedzę, ale nie posiada świadomości.

Świadomość wiedza w danym momencie (zaktualizowana wiedza)

Definicja czynu popełnionego umyślnie jest w art. 9KK. Zamiar bezpośredni jest wtedy gdy chce go popełnić (art. 318KK), a przy czynie ewentualnym sprawca przewiduje, że go chce popełnić.

Przestępstwo kierunkowe - tylko z zamiarem bezpośrednim (w celu, zataja, ukrywa - np. kradzież, oszustwo)

Cel -

Motyw -

Pobudka -

Dolus directus coloratus - zarzut bezpośredni szczególnie zabarwiony

Przy zamiarze ewentualnym sprawca ma możliwość i się godzi na ten czyn.

Teorie godzenia się:

• zgody (Frank) - zamiar ewentualny gdy ustali się, że sprawca mimo pewność, że czyn nastąpi i nie rezygnuje z realizacji tego czynu

• J. Makarewicza - wola bezwarunkowa (ewentualny) - wola warunkowa (na wypadek gdyby zrealizowano go)

• obojętności (Woltera) - gdy chce popełnić czyn (czyn bezpośredni), gdy nie chce go popełnić (nieumyślność), a gdy ani chce i ani nie chce (ewentualny)

• prawdopodobieństwa (Mayer, Saper) gdy sprawca przewidując znaczne prawdopodobieństwo realizacji znamion to działa z zamiarem ewentualnym, gdy nieznaczne prawdopodobieństwo (nieumyślność)

• ryzyka (Fisch) - sprawca podjął decyzję zachowania się mimo świadomości, że ryzyko działania nie jest społecznie tolerowane

• obiektywnej manifestacji (Jescheck, Kauffman) - zamiar ewentualny nie zachodzi gdy sprawca dążąc do jakiegoś celu podjął środki mające zapobiec nastąpieniu czynu

• użyteczności (Patryas) - człowiek racjonalny wykonał spośród kilku czynów ten najbardziej dla niego użyteczny, ale w związku z nim realizuje też jakiś mało użyteczny

Prof. Zoll proponuje teorię obiektywnej manifestacji wraz z teorią prawdopodobieństwa.

Zamiar quasi ewentualny - odmiana zamiaru ewentualnego

Zamiar ogólny - (dolus generalia) - ogólnie chce skrzywdzić (przy przestępstwach ciała)

Nieumyślność (art. 9§2KK)- znamię podmiotu charakteryzujące czyn zabroniony

Nie jest prostym zaprzeczeniem umyślności!

• świadoma

• nieświadoma

Przy nieumyślności świadomej prawdopodobieństwo jest niewielkie, a przy zamiarze ewentualnym znaczne!

Warunek obiektywny odpowiedzialność za nieumyślne przestępstwo - niezachowanie ostrożności (nie uwzględnia się cech człowieka - abstrakcyjny, tak jak zachowałby się dobry człowiek)

Czy dany sprawca mógł sobie uświadomić do czego doprowadzi jego zachowanie - cechy indywidualne

Art. 9§3KK mówi o kwalifikowanym następstwie (umyślno-nieumyślne - 158§2 i §3). Typy podstawowe (156§1, 157§1, 177§1 i §2)

Odmiany strony podmiotowej (czy czyn zabroniony kwalifikowany określony w ustawie w następstwie):

• umyślno-nieumyślny - czyn umyślny, ale następstwo jest nieumyślne (bójka z zabójstwem)

• nieumyślno-nieumyślny - 163§4, 173§4, 165§4

• umyślno-umyślne -

Dynamiczne - to następstwo dynamiczne (skutek chwilkę po czynie), a czyn szczególnego okrucieństwa to statyczne

Temat: Wina

Na końcu sprawdzania przestępcy bada się winę.

Nullum crimen sine lege culpa - Bez winy nie ma przestępstwa

Nie jest przestępcą podmiot, któremu nie możemy przypisać winy! Taki podmiot określa się jako sprawcę, gdyż zrealizował znamiona. O przestępcy mówimy gdy wyrok uprawomocni się. Wcześniej jest tylko oskarżonym!

W Polsce jest domniemanie niewinności zapisane w konstytucji w art. 41.2 i w kodeksie karnym w 1§3.

Wina - personalna, zaadresowana do konkretnej osoby zarzucalnośc popełnionego czynu

Naganność procesu decyzyjnego w sytuacji możliwości postępowania z normą prawną. (prof. Zoll)

Wadliwość procesu decyzyjnego w warunkach możliwości podjęcia decyzji zgodnej z wymogami prawa.

Odrzucamy odpowiedzialność obiektywną.

Teorie winy:

• psychologiczna - utożsamia winę ze stroną podmiotową (umyślno-nieumyślna); psychologiczny stosunek sprawcy do czynu zabronionego

• normatywna (Frank, Goldsmidt)

• starsza (kompleksowa) - wina to zarzucalna umyślność lub zarzucalna nieumyślność

• nowsza (czysta) - wina to sam zarzut - tzw. das Nichtseinsollenende wollen

Funkcje winy:

• legitymująca (legitymizująca) - uzasadnia wymierzenie sprawcy kary (art. 1§3)

• limitująca - stopień winy wyznacza granice kary (art. 53§1KK)

Osoba niepoczytalna nie popełnia winy, więc nie ma przestępstwa. Stosuje się środek zabezpieczający (art. 93).

Przesłanki przypisania winy

• podmiot musi być zdolny do zawinienia (zdolność do auto determinacji - samo podjęcia decyzji)

• dojrzałość (wiek)

• poczytalność

• możliwość sprawcy do rozpoznania bezprawności czynu (art. 30KK), a tak rozpoznania czy zachodzi okoliczność wyłączająca bezprawność lub winę (art. 29KK)

• wymagalność zgodnego z prawem zachowania się (przedstawicielem prof. Wolter - działanie w anormalnej sytuacji - np. fałszywe zeznanie, oponentem prof. Gardocki:

• niebezpieczeństwo nadużyć

• zwiększenie władzy sądowniczej nad ustawodawczą

• ewenement na skalę światową

Katalog wyłączający winę nie jest zamknięty!

Sprawcy trzeba przypisać winę w czasie czynu - zasada koincydencji

Okoliczności wyłączające winę:

• nieletność sprawcy

• niepoczytalność sprawcy (art. 31§1KK)

• stan wyższej konieczności (art. 26§2KK)

• działa na rozkaz przełożonego (art. 318KK)

• nieświadomość bezprawności czynu (art. 30KK)

• usprawiedliwiony błąd co do okoliczności wyłaczającej bezprawność lub winę (art. 29KK)

Działanie na rozkaz przełożonego

Ustawodawca normuje wierne wykonywanie rozkazów. Stąd pojawiły się trzy koncepcje:

• ślepych bagnetów (inaczej ostrych bagnetów) - żołnierz musi okazać wierne posłuszeństwo

• myślących bagnetów (inteligentnych bagnetów) - żołnierz ma prawo i obowiązek zbadania zgodności rozkazu z prawem

• umiarkowanego posłuszeństwa (art. 318KK)

Definicja żołnierza (art. 115§17KK)

Definicja rozkazu (art. 115§18KK)

Niewykonanie rozkazu i wyjątek. Niedopełnienie z braku winy (art. 318 - np. generał, który kazał żołnierzowi spalić szopę wroga)

Przepisy odnoszą się do:

• policji

• funkcjonariuszy Państwowej Straży Pożarnej

• Służb Bezpieczeństwa Wewnętrznego

• agentów wywiadu

• służb granicznych

UOP podzielił się na Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego i ABW

Temat: Niepoczytalność

Niepoczytalność (art. 31§1KK) - definicja

Przesłanki podczas procesu - regułą jest, że każdy jest poczytalny:

• zachowanie

• zaświadczenie z zakładu psychiatrycznego

• choroba mózgu

Wyznacza się minimum dwóch biegłych lekarzy psychiatrów, którzy nie mogą być małżeństwem i uzależnieni od siebie (ojciec i syn)!

Definicja jest określona: medyczno (racje) i psychologiczne (następstwo)

Choroba psychiczna:

• schizofrenia

• psychoza maniakalno-depresyjna (cyklofrenia)

Upośledzenie umysłowe:

• genetyczne (od urodzenia)

• po urazach mózgu

• naczyń krwionośnych

Musi mieć trwały charakter.

Upośledzenie umysłowe określa się jako:

• stare: idiotyzm - głuptactwo - debilizm

• obecnie: głębokie (poniżej 20 IQ) - znaczne, umiarkowane, lekkie, pograniczne upośledzenie (70-84)

Choroba jest dynamiczna (jasne chwile) - lucida intervalla ­- jeśli się stwierdzi to odpowiada normalnie. Chorobę może spowodować stres, nerwica, alkohol, narkotyki, anomalie osobowości (np. piromania)

In tempore crimini­ - w czasie czynu

Ograniczenie poczytalności - może rozpoznać lub popełnia przestępstwo - sąd może karę złagodzić

Art. 31§3 mówi, że pod wpływem używek nie stosuje się przepisu o niepoczytalności, gdy będzie miał zakłócenia funkcji umysłu (taktuje się jak w pełni poczytalnego).

Koncepcje:

• koncepcja zawinienia na przedmiot zabroniony (actio libéra in causa - działanie wolne w przyczynie) - zawinił na przedpolu czynu

Przyjmuje ona, że podstawą zawinienia w zachowaniach podjętych w stanie poczytalności, sprawca traktowany jest jako poczytalny jeżeli wprawił się w stan niepoczytalności by popełnić czyn zabroniony

• Rauschdelikt (Niemcy, Austria) - w miejsce odpowiedzialności za popełniony czyn zabroniony sprawca odpowiada za to, że wprawił się w sposób zawiniony w stan niepoczytalności; obiektywnym warunkiem odpowiedzialności jest jednak popełnienie w tym stanie jakiegoś czynu zabronionego.

U nas stosowało się ochronę społeczną z ZSRR. Obecnie ochronę społeczną z elementami Rauschdeliktu (31§3) - odpowiedzialność jakby był poczytalny.

Upojenie patologiczne wyłącza odpowiedzialność w momencie gdy organizm nie toleruje alkoholu i popełnia przestępstwo (nietypowa reakcja organizmu).

Gdy zachodzi choroba psychiczna z użyciem alkoholu: omamica alkoholowa, paranoja alkoholiczna, choroba Korzonkowa.

Art. 148§4 - zabójstwo w afekcie - gdy wzburzenie i taki sam powód niepoczytalności - a gdy jedna łagodzi to 31§2.

Chory ba epilepsję odpowiada normalnie.

Temat: Przestępstwo z zaniechania

Czyn zabroniony - zachowanie (115) nadrzędne

Do przestępstw z zaniechania należą m.in.:

• nieudzielanie pomocy (162)

• nieudzielanie informacji o popełnionym przestępstwie

Zaniechanie:

• formalnie - nie podjęcie działalności do której było się zobowiązanym

• materialne - nie wykonanie działania?

Staje się przestępstwem indywidualnym - na kim ciążył prawny obowiązek.

Przepis ustawy (formalne) określa karę za niepodjęcie zachowania.

Materialne są ustawy, umowy i przyjęcie funkcji (obowiązek rodzice-dzieci), orzeczenie sądu (opieka nad ubezwłasnowolnionym).

Art. 2 mówi o przestępstwach skutkowych. Trzeba przy nich stwierdzić czy istniał prawny i szczególny obowiązek (nakierowany na zapobieżenie nie nastąpienia skutku). Dawniej chodziło o wywołanie niebezpiecznej sytuacji.

Odsuwamy pozycję gwaranta (nie nastąpienie skutku):

• dana osoba jest zobowiązana do ochrony określonego dobra przed wszelkimi zagrożeniami (np. rodzic - małe dziecko)

• dana osoba jest zobowiązana do ochrony wszelkich dóbr prawnych przed określonym zagrożeniem (strażak przed ogniem, właściciel niebezpiecznego psa­)

• dana osoba jest zobowiązana do ochrony określonych dóbr przed niebezpieczeństwem pochodzącym z określonego źródła (osoba w fabryce za bezpieczeństwo innych w stosunku do określonych prac)

Zaniechanie (wg prof. Zolla) - nie jest po prostu bezczynnością, lecz cechą ludzkiej aktywności spostrzeganą na wskutek oczekiwań, które z tą aktywnością wiąże norma prawna chroniąc dobro prawne

Zaniechanie nie jest przyczynowe - odpowiada za to, że nie przeszkodził, nie wykonał obowiązku, a nie za spowodowanie skutku.

Gwarant musi podjąć wszelkie czynności prowadzące z normą, wiedzą i doświadczeniem do zneutralizowania lub zmniejszenia niebezpieczeństwa.

Brak możliwości działania w chwili aktualizowania czynności nie można tłumaczyć, bo gwarant sam pozbawił się możliwości działania.

Musi działać racjonalnie nie można nakazać czegoś czemu nie jest w stanie sprostać, przeciwdziałać niebezpieczeństwu, które jest skonkretyzowane i które da się zneutralizować, nie ma obowiązku przeciwdziałać obowiązkowi, który jest nierozpoznawalny i nieprzewidywalny.

Gdy małżeństwo istnieje faktycznie to małżonkowie są gwarantami swojego bezpieczeństwa!

Obowiązek udzielenia pomocy jeśli nie pomoże odpowiada także za skutek śmiertelny. Lekarz na urlopie za nieudzielanie pomocy tylko z 162, a jeśli się nie dotrze do pracy to nie odpowiada się!

Temat: Skutek

Podręcznik!

Element strony przedmiotowej

Przypisanie skutku odbywa się tylko na płaszczyźnie normatywnej (norma uzależnia od tego czy ustawodawca zadecydował czy także zachowanie sprawcy powoduje skutek prawny). Podmiot naruszył regułę ostrożności - norma regulująca ostrożność, której przestrzeganie miało chronić przed takim rozwojem wydarzeń.

Ex post ­- później

Ex ante - wcześniej

Prawdopodobnie graniczącym z pewnością skutek nastąpiłby nawet wówczas gdyby sprawca zachował się zgodnie z prawem (naruszył regułę ostrożności) - to podstawa do przypisania skutku.

Związek przyczynowy - powiązanie w sferze empiryczno przyrodniczo kauzalnym

Przyczynowość utożsamiana jest z uwarunkowaniem (matka nie daje dziecku pokarmu) albo z przekazaniem Negri (matka zaciąga dziecku pętlę na szyi).

Teorie

• ekwiwalencji (Mill) - równowartość przyczyną skutku jest suma warunków - sine qua non (warunek konieczny)

• adekwatności - skutek jest normalne, typowi następstwo zachowania

• relewancji (irrekwantny ???

• obiektywne przemyślenie - ktoś wywołujący dany skutek jeśli nie wywołał - gdy w danym skutku spełniło się niebezpieczeństwo, któremu przestrzeganie miało posłużyć naruszenie reguły

• test warunku właściwego - polega na stwierdzeniu czy zdaniem ekspertów w danej dziedzinie badane zachowanie jest właściwym warunkiem nastąpienia skutków to znaczy, że nasza wiedza i doświadczenie pozwalają stwierdzić, że dane zachowanie wywołuje określony skutek

Temat: Słowniczek

115§4 - korzyść majątkowa - zwiększenie aktywów lub zmniejszenie pasywów majątkowych (rzeczy, prawa majątkowe, zapis, testament)

115§5 - mienie znacznej wartości to 200 krotna wartość minimalnego wynagrodzenia

115§6 - mienie o dużej wartości to 1000 krotna wartość (296 - szkoda wielkich rozmiarów)

115§20 i 21

115§17 - żołnierz - więcej w Ustawie o Powszechnym Obowiązku Obrony RP - zasadnicza służba, nadterminowa, okresowa, służba w okresie mobilizacji. Gdy stanowi się w wyznaczonym miejscu i w czasie.

115§16 !!!!

Stan po użyciu alkoholu 0,2 ‰ i 0,2 miligrama

115§12 - groźba szersze niż groźba karalna

115§14 - dokument (np. żeton do obiadu, egzemplarz podpisanej umowy, kwit zastawny, karta telefoniczna, bilet MPK, faktura VAT, bon towarowy; nie są: niewypełniony druk, stempel, pieczęć, tablica rejestracyjna; sporne: wydruk komputerowy, kopia nie potwierdzona za zgodność z orginałem)

115§11 - osoba najbliższa (190§1, 207§1, 239§3, 240§3, 233§3). Wstępny to rodzice, dziadkowie, pradziadkowie, zstępni: dzieci, wnuki, prawnuki. Krewni męża są dla żony powinowatymi. Jest osobą najbliższą pasierb, maż siostry oskarżonego, rodzeństwo przybrane, wychowanek. Nie są mąż siostry żony, brat męża żony, ojczym lub macocha drugiego małżonka.

Nie popełnia przestępstwa sprawca czynu zabronionego, jeżeli nie można mu przypisać winy w czasie czynu.

Kary oraz inne środki przewidziane w tym kodeksie stosuje się z uwzględnieniem zasad humanitaryzmu, w szczególności z poszanowaniem godności człowieka.

Jeżeli w czasie orzekania obowiązuje ustawa inna niż w czasie popełnienia przestępstwa, stosuje się ustawę nową, jednakże należy stosować ustawę obowiązującą poprzednio, jeżeli jest względniejsza dla sprawcy.

Odpowiedzialności karnej podlega ten tylko, kto popełnia czyn zabroniony pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia.

Na zasadach określonych w tym kodeksie odpowiada ten, kto popełnia czyn zabroniony po ukończeniu 17 lat.

§ 1. Wymierzając karę nieletniemu albo młodocianemu, sąd kieruje się przede wszystkim tym, aby sprawcę wychować. § 2. Wobec sprawcy, który w czasie popełnienia przestępstwa nie ukończył 18 lat, nie orzeka się kary dożywotniego pozbawienia wolności.

Jeżeli pokrzywdzonemu przyznano świadczenie z funduszu alimentacyjnego, ściganie odbywa się z urzędu.

Kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą najbliższą lub nad inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy albo nad małoletnim lub osobą nieporadną ze względu na jej stan psychiczny lub fizyczny, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Kto bierze udział w działalności obcego wywiadu przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

Kto pozbawia człowieka wolności, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Kto bez wymaganego zezwolenia wyrabia broń palną albo amunicję lub nią handluje, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

Jeżeli w czasie orzekania obowiązuje ustawa inna niż w czasie popełnienia przestępstwa, stosuje się ustawę nową, jednakże należy stosować ustawę obowiązującą poprzednio, jeżeli jest względniejsza dla sprawcy.

Jeżeli według nowej ustawy czyn objęty wyrokiem nie jest już zabroniony pod groźbą kary, skazanie ulega zatarciu z mocy prawa.

Jeżeli według nowej ustawy czyn objęty wyrokiem nie jest już zabroniony pod groźbą kary, skazanie ulega zatarciu z mocy prawa.

Czyn zabroniony uważa się za popełniony w miejscu, w którym sprawca działał lub zaniechał działania, do którego był obowiązany, albo gdzie skutek stanowiący znamię czynu zabronionego nastąpił lub według zamiaru sprawcy miał nastąpić.

Ustawę karną polską stosuje się do sprawcy, który popełnił czyn zabroniony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jak również na polskim statku wodnym lub powietrznym, chyba że umowa międzynarodowa, której Rzeczpospolita Polska jest stroną, stanowi inaczej.

Ustawę karną polską stosuje się do obywatela polskiego, który popełnił przestępstwo za granicą.

Ustawę karną polską stosuje się do cudzoziemca, który popełnił za granicą przestępstwo skierowane przeciwko interesom Rzeczypospolitej Polskiej, obywatela polskiego, polskiej osoby prawnej lub polskiej jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej.

Ustawę karną polską stosuje się w razie popełnienia przez cudzoziemca za granicą przestępstwa innego niż wymienione w §1, jeżeli przestępstwo jest w ustawie karnej polskiej zagrożone karą przekraczającą 2 lata pozbawienia wolności, a sprawca przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i nie postanowiono go wydać.

Warunkiem odpowiedzialności za czyn popełniony za granicą jest uznanie takiego czynu za przestępstwo również przez ustawę obowiązującą w miejscu jego popełnienia.

Jeżeli zachodzą różnice między ustawą polską a ustawą obowiązującą w miejscu popełnienia czynu, stosując ustawę polską, sąd może uwzględnić te różnice na korzyść sprawcy.

Warunek przewidziany w §1 nie ma zastosowania do polskiego funkcjonariusza publicznego, który pełniąc służbę za granicą popełnił tam przestępstwo w związku z wykonywaniem swoich funkcji, ani do osoby, która popełniła przestępstwo w miejscu nie podlegającym żadnej władzy państwowej.

Niezależnie od przepisów obowiązujących w miejscu popełnienia przestępstwa, ustawę karną polską stosuje się do obywatela polskiego oraz cudzoziemca w razie popełnienia:

1. przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu wewnętrznemu lub zewnętrznemu Rzeczypospolitej Polskiej,

2. przestępstwa przeciwko polskim urzędom lub funkcjonariuszom publicznym,

3. przestępstwa przeciwko istotnym polskim interesom gospodarczym,

4. przestępstwa fałszywych zeznań złożonych wobec urzędu polskiego.

Niezależnie od przepisów obowiązujących w miejscu popełnienia przestępstwa, ustawę karną polską stosuje się do obywatela polskiego oraz cudzoziemca, którego nie postanowiono wydać, w razie popełnienia przez niego za granicą przestępstwa, do którego ścigania Rzeczpospolita Polska jest zobowiązana na mocy umów międzynarodowych.

Orzeczenie zapadłe za granicą nie stanowi przeszkody do postępowania karnego o to samo przestępstwo przed sądem polskim.

Przepisu § 1 nie stosuje się, jeżeli wyrok skazujący zapadły za granicą został przejęty do wykonania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jak również wtedy, gdy orzeczenie zapadłe za granicą dotyczy przestępstwa, w związku z którym nastąpiło przekazanie ścigania lub wydanie sprawcy z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Jeżeli nastąpiło przejęcie obywatela polskiego, skazanego prawomocnie przez sąd obcego państwa, do wykonania wyroku na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, sąd określa według polskiego prawa kwalifikację prawną czynu oraz podlegającą wykonaniu karę lub inny środek przewidziany w tej ustawie; podstawę określenia kary lub środka podlegającego wykonaniu stanowi wyrok wydany przez sąd państwa obcego, kara grożąca za taki czyn w polskim prawie, okres rzeczywistego pozbawienia wolności za granicą oraz wykonana tam kara lub inny środek, z uwzględnieniem różnic na korzyść skazanego.

Odpowiedzialności karnej podlega ten tylko, kto popełnia czyn zabroniony pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia.

Nie stanowi przestępstwa czyn zabroniony, którego społeczna szkodliwość jest znikoma.

Kto zabija człowieka, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 8, karze 25 lat pozbawienia wolności albo karze dożywotniego pozbawienia wolności.

Kto zabija człowieka:

1. ze szczególnym okrucieństwem,

2. w związku z wzięciem zakładnika, zgwałceniem albo rozbojem,

3. w wyniku motywacji zasługującej na szczególne potępienie,

4. z użyciem broni palnej lub materiałów wybuchowych,

podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 12, karze 25 lat pozbawienia wolności albo karze dożywotniego pozbawienia wolności.

Czynem zabronionym jest zachowanie o znamionach określonych w ustawie karnej.

Nie stanowi przestępstwa czyn zabroniony, którego społeczna szkodliwość jest znikoma.

Przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości czynu sąd bierze pod uwagę rodzaj i charakter naruszonego dobra, rozmiary wyrządzonej lub grożącej szkody, sposób i okoliczności popełnienia czynu, wagę naruszonych przez sprawcę obowiązków, jak również postać zamiaru, motywację sprawcy, rodzaj naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia.

Sąd może warunkowo umorzyć postępowanie karne, jeżeli wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne, okoliczności jego popełnienia nie budzą wątpliwości, a postawa sprawcy nie karanego za przestępstwo umyślne, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa.

3. W wypadku określonym w § 2 orzeczona kara nie może przekroczyć dwóch trzecich górnej granicy ustawowego zagrożenia przewidzianego za przypisane sprawcy przestępstwo; sąd może zastosować także nadzwyczajne złagodzenie kary.

Wymierzając karę nieletniemu albo młodocianemu, sąd kieruje się przede wszystkim tym, aby sprawcę wychować.

Kto nieumyślnie powoduje śmierć człowieka, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

W stosunku do sprawcy, który popełnił występek po ukończeniu lat 17, lecz przed ukończeniem lat 18, sąd zamiast kary stosuje środki wychowawcze, lecznicze albo poprawcze przewidziane dla nieletnich, jeżeli okoliczności sprawy oraz stopień rozwoju sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste za tym przemawiają.

Żołnierz, który, po wyznaczeniu go do służby lub będąc w służbie, narusza obowiązek wynikający z przepisu lub zarządzenia regulującego tok tej służby, przez co stwarza bezpośrednie niebezpieczeństwo powstania szkody, której wyznaczona służba miała zapobiec, podlega karze ograniczenia wolności, aresztu wojskowego albo pozbawienia wolności do lat 3.

Kto na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dopuszcza się czynnej napaści na głowę obcego państwa lub akredytowanego szefa przedstawicielstwa dyplomatycznego takiego państwa albo osobę korzystającą z podobnej ochrony na mocy ustaw, umów lub powszechnie uznanych zwyczajów międzynarodowych,

podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5

Kto uwalnia się sam, będąc pozbawionym wolności na podstawie orzeczenia sądu lub prawnego nakazu wydanego przez inny organ państwowy, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Kto przemocą, groźbą bezprawną lub podstępem doprowadza inną osobę do obcowania płciowego, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

Kto, przez tworzenie fałszywych dowodów lub inne podstępne zabiegi, kieruje przeciwko określonej osobie ściganie o przestępstwo, w tym i przestępstwo skarbowe, wykroczenie, wykroczenie skarbowe lub przewinienie dyscyplinarne albo w toku postępowania zabiegi takie przedsiębierze, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Kto bez uprawnienia uzyskuje informację dla niego nie przeznaczoną, otwierając zamknięte pismo, podłączając się do przewodu służącego do przekazywania informacji lub przełamując elektroniczne, magnetyczne albo inne szczególne jej zabezpieczenie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą najbliższą lub nad inną osobą pozostającą w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy albo nad małoletnim lub osobą nieporadną ze względu na jej stan psychiczny lub fizyczny, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Kto pomawia inną osobę, grupę osób, instytucję, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nie mającą osobowości prawnej o takie postępowanie lub właściwości, które mogą poniżyć ją w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności, podlega grzywnie, karze ograniczenia albo pozbawienia wolności do roku.

Kto ujawnia lub wbrew przepisom ustawy wykorzystuje informacje stanowiące tajemnicę państwową, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Kto, w związku z pełnieniem funkcji publicznej, przyjmuje korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę lub takiej korzyści żąda, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

Żołnierz, który nie wykonuje lub odmawia wykonania rozkazu albo wykonuje rozkaz niezgodnie z jego treścią, podlega karze aresztu wojskowego albo pozbawienia wolności do lat 3.

Kto wbrew szczególnemu obowiązkowi dopuszcza do ruchu pojazd mechaniczny albo inny pojazd w stanie bezpośrednio zagrażającym bezpieczeństwu w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym lub dopuszcza do prowadzenia pojazdu mechanicznego albo innego pojazdu na drodze publicznej przez osobę znajdującą się w stanie nietrzeźwości, będącą pod wpływem środka odurzającego lub osobę nie posiadającą wymaganych uprawnień, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Matka, która zabija dziecko w okresie porodu pod wpływem jego przebiegu, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Jeżeli na sprawcy ciąży obowiązek opieki nad osobą narażoną na niebezpieczeństwo, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Przestępstwo jest zbrodnią albo występkiem.

Zbrodnię można popełnić tylko umyślnie; występek można popełnić także nieumyślnie, jeżeli ustawa tak stanowi.

Kto, naruszając, chociażby nieumyślnie, zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, powoduje nieumyślnie wypadek, w którym inna osoba odniosła obrażenia ciała określone w Art. 157 § 1, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

§ 2. Jeżeli sprawca działa nieumyślnie, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. § 3. Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1 jest śmierć człowieka, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.

Jeżeli następstwem czynu określonego w § 2 jest śmierć człowieka lub ciężki uszczerbek na zdrowiu wielu osób, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

Jeżeli następstwem czynu określonego w § 2 jest śmierć człowieka lub ciężki uszczerbek na zdrowiu wielu osób, sprawca podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 5 albo karze 25 lat pozbawienia wolności.

Czyn zabroniony popełniony jest umyślnie, jeżeli sprawca ma zamiar jego popełnienia, to jest chce go popełnić albo przewidując możliwość jego popełnienia, na to się godzi.

Nie popełnia przestępstwa żołnierz, który dopuszcza się czynu zabronionego będącego wykonaniem rozkazu, chyba że wykonując rozkaz umyślnie popełnia przestępstwo.

Każdy pozbawiony wolności nie na podstawie wyroku sądowego ma prawo odwołania się do sądu w celu niezwłocznego ustalenia legalności tego pozbawienia. O pozbawieniu wolności powiadamia się niezwłocznie rodzinę lub osobę wskazaną przez pozbawionego wolności.

Sąd wymierza karę według swojego uznania, w granicach przewidzianych przez ustawę, bacząc, by jej dolegliwość nie przekraczała stopnia winy, uwzględniając stopień społecznej szkodliwości czynu oraz biorąc pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które ma osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

Sąd może orzec przewidziany w tym rozdziale środek zabezpieczający związany z umieszczeniem w zakładzie zamkniętym tylko wtedy, gdy jest to niezbędne, aby zapobiec ponownemu popełnieniu przez sprawcę czynu zabronionego związanego z jego chorobą psychiczną, upośledzeniem umysłowym lub uzależnieniem od alkoholu lub innego środka odurzającego; przed orzeczeniem tego środka sąd wysłuchuje lekarzy psychiatrów oraz psychologa.

Nie popełnia przestępstwa, kto dopuszcza się czynu zabronionego w usprawiedliwionej nieświadomości jego bezprawności; jeżeli błąd sprawcy jest nieusprawiedliwiony, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.

Nie popełnia przestępstwa, kto dopuszcza się czynu zabronionego w usprawiedliwionym błędnym przekonaniu, że zachodzi okoliczność wyłączająca bezprawność albo winę; jeżeli błąd sprawcy jest nieusprawiedliwiony, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.

Nie popełnia przestępstwa, kto, z powodu choroby psychicznej, upośledzenia umysłowego lub innego zakłócenia czynności psychicznych, nie mógł w czasie czynu rozpoznać jego znaczenia lub pokierować swoim postępowaniem.

Nie popełnia przestępstwa także ten, kto, ratując dobro chronione prawem w warunkach określonych w § 1, poświęca dobro, które nie przedstawia wartości oczywiście wyższej od dobra ratowanego.

Nie popełnia przestępstwa żołnierz, który dopuszcza się czynu zabronionego będącego wykonaniem rozkazu, chyba że wykonując rozkaz umyślnie popełnia przestępstwo.

Nie popełnia przestępstwa żołnierz, który dopuszcza się czynu zabronionego będącego wykonaniem rozkazu, chyba że wykonując rozkaz umyślnie popełnia przestępstwo.

Żołnierzem jest osoba pełniąca czynną służbę wojskową.

Rozkazem jest polecenie określonego działania lub zaniechania wydane służbowo żołnierzowi przez przełożonego lub uprawnionego żołnierza starszego stopniem.

§ 1. Żołnierz, który nie wykonuje lub odmawia wykonania rozkazu albo wykonuje rozkaz niezgodnie z jego treścią, podlega karze aresztu wojskowego albo pozbawienia wolności do lat 3. § 2. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 działa wspólnie z innymi żołnierzami lub w obecności zebranych żołnierzy albo następstwem czynu określonego w § 1 jest znaczna szkoda majątkowa lub inna poważna szkoda, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. § 3. Żołnierz, który wchodzi w porozumienie z innymi żołnierzami w celu popełnienia czynu zabronionego określonego w § 1 lub 2, podlega karze ograniczenia wolności, aresztu wojskowego albo pozbawienia wolności do lat 2. § 4. Ściganie przestępstwa określonego w § 1 lub 3 następuje na wniosek dowódcy jednostki.

§ 1. Nie popełnia przestępstwa określonego w Art. 343 żołnierz, który odmawia wykonania rozkazu polecającego popełnienie przestępstwa albo nie wykonuje go. § 2. W razie wykonania rozkazu, o którym mowa w § 1, niezgodnie z jego treścią w celu istotnego zmniejszenia szkodliwości czynu, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary lub odstąpić od jej wymierzenia.

Nie popełnia przestępstwa, kto, z powodu choroby psychicznej, upośledzenia umysłowego lub innego zakłócenia czynności psychicznych, nie mógł w czasie czynu rozpoznać jego znaczenia lub pokierować swoim postępowaniem.

Przepisów § 1 i 2 nie stosuje się, gdy sprawca wprawił się w stan nietrzeźwości lub odurzenia powodujący wyłączenie lub ograniczenie poczytalności, które przewidywał albo mógł przewidzieć.

to zabija człowieka pod wpływem silnego wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

Jeżeli w czasie popełnienia przestępstwa zdolność rozpoznania znaczenia czynu lub kierowania postępowaniem była w znacznym stopniu ograniczona, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary.

1

Prawo karne (ćwiczenia)

wyrok

ustawa B

czyn

ustawa A

10

15

7

Liczymy wtedy wg drugiego

modalne znamiona

umyślność (art. 9§1):

- zamiar ewentualny (dolus eventualis)

- zamiar bezpośredni (dolus directus)

przemyślany nagły (praemeditatus) (repentinus)

nie umyślność (art. 9§2):

- świadoma (lekkomyślność)

- nieświadoma (niedbalstwo)

mieszana (art. 9§3):

- umyślno-nieumyślna

- nieumyślno-nieumyślna

- umyślno-umyślna

---