SPIS TREŚCI praca dyplomowa WSIZ RZESZÓW 2007/2008

Wstęp 2

Rozdział I. Podstawa prawna działalności dyrektora Szkoły jako pracodawcy. 3

1.1Ochrona pracy 4

1.1.1.Prawo pracy 4

1.1.2.Przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy 4

1.1.3.Obowiązki pracodawcy i pracowników 5

1.1.4. Prawa i obowiązki dyrektora szkoły jako pracodawcy 18

1.1.5.Wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy w szkołach i placówkach oświatowych 20

Rozdział II. Dokumentacja spraw bhp w szkole 23

2.1. Akta osobowe pracowników 23

2.2. Akta wypadków uczniowskich 23

2.3. Dokumentacja przeglądów, pomiarów i protokołów pokontrolnych 23

2.5. Kontrola stanu technicznego budynku i instalacji 24

Rozdział III. Nadzór i kontrola spraw bhp w Szkole 24

3.1. Państwowa Inspekcja Pracy 24

3.2. Państwowa Inspekcja Sanitarna 25

3.3. Społeczny inspektor pracy 26

3.4. Inspektor ds. bhp 27

3.5. Komisja bezpieczeństwa i higieny pracy 29

Wnioski 30

BIBLIOGRAFIA 31

Spis załączników: 32

Wstęp

Dla każdego człowieka ważne jest bezpieczeństwo fizyczne (nie grożą mu wypadki i choroby) oraz bezpieczeństwo emocjonalne (nie doznaje strachu ani poniżenia).

Celem niniejszej pracy było praktyczne zebranie zagadnień związanych z szeroko pojętym bezpieczeństwem ucznia i pracowników szkoły.

Rozpoczynając pracę na stanowisku dyrektora szkoły podstawowej zostałem zobligowany do zapewnienia bezpiecznych warunków nauki i pracy. Zadanie to było i jest trudnym ponieważ mimo moich poprzednich doświadczeń ze służbami BHP nie przewidywałem do końca ogromu pracy jaki trzeba włożyć aby szkoła funkcjonowała bezpiecznie zarówno dla ucznia jak i dla nauczycieli, pracowników administracji i obsługi, osób odwiedzających.

Swoje działania oparłem na analizie dokumentacji szkoły, ustawach i rozporządzeniach oraz normach i kodeksach.

Moja praca dyplomowa została skonstruowana w oparciu o te dokumenty jak i o informacje zdobyte na konferencjach i seminariach organizowanych dla dyrektorów szkół.

Poszczególne rozdziały ułożyłem w kolejności, którą uważam za odpowiednią, a zawarte w nich informacje stanowią spójną całość.

Materiały źródłowe wykorzystane do napisania niniejszej pracy są aktualne i pochodzą w głównej mierze z:

Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej

Ustawy o Systemie Oświaty,

Karty Nauczyciela,

Kodeksu pracy,

Konwencji Praw Człowieka,

Konwencji Praw Dziecka

Rozporządzeń wydanych w Dziennikach Ustaw

Rozporządzeń MEN

Polskich Norm

Prawa Budowlanego

Publikacji książkowych

Publikacji na stronach internetowych

Całość pracy uzupełniłem o regulaminy i inną dokumentację wypracowaną na posiedzeniach Rady Pedagogicznej na potrzeby szkoły.

Rozdział I. Podstawa prawna działalności dyrektora Szkoły jako pracodawcy.

Stanowisko dyrektora szkoły jest tworzone w oparciu o przepisy zamieszczone w Ustawa o Systemie Oświaty z dnia 7 września 1991 r.

(Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, Nr 273, poz. 2703 i Nr 281, poz. 2781, z 2005 r. Nr 17, poz. 141, Nr 94, poz. 788, Nr 122, poz. 1020, Nr 131, poz. 1091, Nr 167, poz. 1400 i Nr 249, poz. 2104, z 2006 r. Nr 144, poz. 1043, Nr 208, poz. 1532 i Nr 227, poz. 1658, z 2007 r. Nr 42, poz. 273, Nr 80, poz. 542, Nr 115, poz. 791, Nr 120, poz. 818, Nr 180, poz. 1280 i Nr 181, poz. 1292 oraz z 2008 r. Nr 70, poz. 416 z późn. zmianami)

Stanowisko dyrektora szkoły lub placówki, z zastrzeżeniem ust. 2, powierza organ prowadzący szkołę lub placówkę.1

Powierzenie przez organ prowadzący stanowiska dyrektora szkoły lub placówki może nastąpić, jeżeli organ sprawujący nadzór pedagogiczny nie zgłosi, w terminie 14 dni od przedstawienia kandydata na to stanowisko, umotywowanego zastrzeżenia.

Kandydata na stanowisko dyrektora szkoły lub placówki wyłania się w drodze konkursu. Kandydatowi nie można odmówić powierzenia stanowiska dyrektora, chyba że organ sprawujący nadzór pedagogiczny zgłosił zastrzeżenie, o którym mowa w ust. 2.

Dyrektor szkoły lub placówki w szczególności:

kieruje działalnością szkoły lub placówki i reprezentuje ją na zewnątrz;

sprawuje nadzór pedagogiczny, z zastrzeżeniem art. 36 ust. 2;

sprawuje opiekę nad uczniami oraz stwarza warunki harmonijnego rozwoju psychofizycznego poprzez aktywne działania prozdrowotne;

realizuje uchwały rady szkoły lub placówki oraz rady pedagogicznej, podjęte w ramach ich kompetencji stanowiących;

dysponuje środkami określonymi w planie finansowym szkoły lub placówki zaopiniowanym przez radę szkoły lub placówki i ponosi odpowiedzialność za ich prawidłowe wykorzystanie, a także może organizować administracyjną, finansową i gospodarczą obsługę szkoły lub placówki;

wykonuje inne zadania wynikające z przepisów szczególnych;

współdziała ze szkołami wyższymi oraz zakładami kształcenia nauczycieli w organizacji praktyk pedagogicznych;

odpowiada za właściwą organizację i przebieg sprawdzianu i egzaminów, o których mowa w art. 9 ust. 1, przeprowadzanych w szkole lub placówce;

stwarza warunki do działania w szkole lub placówce: wolontariuszy, stowarzyszeń i innych organizacji, w szczególności organizacji harcerskich, których celem statutowym jest działalność wychowawcza lub rozszerzanie i wzbogacanie form działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej szkoły lub placówki.2

Ochrona pracy

Prawo pracy

Podstawową funkcją prawa pracy jest ochrona pracy, opierająca, się na zasadzie zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy i warunków nauki w szkole osób w niej przebywających i obejmuje normy dotyczące:

obowiązków pracodawców w zakresie ochrony zdrowia i życia pracowników,

a więc przepisy regulujące problematykę bezpieczeństwa i higieny pracy,

ochrony pracy kobiet, zatrudniania pracowników młodocianych oraz ochrony

pracy pracowników niepełnosprawnych,

państwowego i społecznego nadzoru nad warunkami pracy,

odpowiedzialności za naruszanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Można również zaliczać do ochrony pracy przepisy o świadczeniach z tytułu

wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

Ochrona pracy dotyczy przede wszystkim pracodawców i pracowników, ale Kodeks pracy rozciągnął tę ochronę (w zróżnicowanym zakresie) również na:

osoby fizyczne wykonujące pracę na innej podstawie niż stosunek pracy

w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę,

studentów i uczniów nie będących pracownikami, którzy odbywają zajęcia na terenie zakładu pracy,

osoby nie biorące udziału w procesie pracy, ale mające dostęp do miejsc prowadzenia prac.

Przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy

Przepisy bhp stanowią bardzo obszerny i zróżnicowany dział prawa pracy. Ich specyficzną cechą jest wkraczanie w problematykę techniczną i organizacyjną, a więc nadanie zasadom technicznym i organizacji pracy rangi prawa, którego przestrzeganie może być egzekwowane środkami przymusu państwowego.

Przepisy bhp mają charakter bezwzględnie obowiązujący, a więc nie mogą być uchylone lub zmienione wolą stron stosunku pracy. Zostały one zamieszczone w dziale X Kodeksu pracy zatytułowanym „Bezpieczeństwo i higiena pracy" 3 i określają podstawowe obowiązki pracodawców oraz prawa i obowiązki pracowników4, jak również osób kierujących pracownikami5.

Dotyczą ponadto: obiektów budowlanych i pomieszczeń pracy,

maszyn, innych urządzeń technicznych oraz narzędzi pracy, substancji chemicznych oraz procesów pracy szczególnie szkodliwych dla zdrowia lub niebezpiecznych,

profilaktycznej ochrony zdrowia,

wypadków przy pracy oraz chorób zawodowych,

szkolenia w zakresie bhp,

środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego służby bezpieczeństwa i higieny pracy,

konsultacji z pracownikami,

komisji bezpieczeństwa i higieny pracy.6

Oprócz Kodeksu Pracy i przepisów wydanych na jego podstawie problematykę bezpieczeństwa i higieny pracy regulują również inne ustawy, które określają sposób wykonywania przez państwo nadzoru, nad warunkami pracy lub wyznaczają szerszy zakres obowiązków w zakresie bhp uzasadniony szczególnym charakterem prowadzonej działalności (np. ustawa. - Prawo budowlane).

Obowiązki pracodawców w dziedzinie bhp określają nie tylko przepisy prawa pracy, ale także zasady bhp oraz osiągnięcia nauki i techniki. Zasady bhp są to reguły bezpiecznego wykonywania pracy, które nie są ujęte w formę przepisów, ale wynikają z wiedzy i doświadczenia, życiowego i są one powszechnie znane, sprawdzone i stosowane.

Obowiązki pracodawcy i pracowników

Ryzyko zawodowe

Termin „ryzyko zawodowe" oznacza możliwość wystąpienia niepożądanych, związanych z wykonywaną pracą, zdarzeń powodujących straty, w szczególności niekorzystne skutki zdrowotne będące wynikiem zagrożeń zawodowych występujących w środowisku pracy lub związane ze sposobem wykonywania pracy. Obowiązkiem pracodawcy jest przedstawienie pracownikowi przed rozpoczęciem przez niego pracy wyczerpującej informacji o związanym z tą pracą ryzyku zawodowym oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami występującymi na danym stanowisku pracy. Sposób informowania pracowników o ryzyku powinien być ustalony w regulaminie pracy, a jeżeli regulaminu w zakładzie nie wprowadzono, to w sposób przyjęty u danego pracodawcy. Zakres informacji (aktualizowanej stosownie do rozwoju wiedzy dotyczącej zagrożeń zawodowych i sposobów zapobiegania) powinien obejmować wiadomości na temat.:

- rodzaju i poziomu czynników uciążliwych, szkodliwych i niebezpiecznych dla zdrowia,

- narażenia na wypadki przy pracy i choroby zawodowe,

- metod zapobiegania i ochrony przed występującymi na danym stanowisku zagrożeniami.

Poinformowanie pracowników o ryzyku zawodowym jest poprzedzone dokonaniem oceny poziomu tego ryzyka dla poszczególnych rodzajów (stanowisk) pracy. Ocena ryzyka, polega na ujawnieniu wszystkich zagrożeń występujących dla danego rodzaju prac oraz porównaniu ryzyka wystąpienia danego zagrożenia z poziomom uznawanym za akceptowalny. Stanowi to podstawę do podjęcia działań prewencyjnych i zastosowania środków chroniących przed zagrożeniami.

Istnieje wiele metod oceny ryzyka zawodowego. Wybór właściwej zależy od wielkości zakładu pracy, złożoności procesów technologicznych i profilu produkcji. Różnią się one niezbędnym nakładem pracy, czasem koniecznym do ich przeprowadzenia oraz kosztem finansowym.

Ocena ryzyka powinna zostać udokumentowana.7

Przeprowadzenie oceny ryzyka zawodowego ma na celu:

sprawdzenie, czy występujące na stanowiskach pracy zagrożenia zostały zidentyfikowane i czy jest znane związane z nimi ryzyko zawodowe,

wykazanie, zarówno pracownikom i/lub ich przedstawicielom, jak i organom nadzoru i kontroli, że przeprowadzono analizę zagrożeń i zastosowano właściwe środki ochronne,

dokonanie odpowiedniego wyboru wyposażenia stanowisk pracy, materiałów oraz organizacji pracy,

ustalenie priorytetów w działaniach zmierzających do eliminowania lub ograniczania ryzyka zawodowego,

zapewnienie ciągłej poprawy bezpieczeństwa i higieny pracy.

zbadanie czy ryzyko zawodowe jest na poziomie akceptowalnym,

wykazanie pracownikom oraz organom kontroli ,że ryzyko zawodowe jest znane

Niezbędne pojęcia:

Identyfikacja zagrożenia - proces rozpoznawania tego, czy zagrożenie istnieje oraz określenia jego charakterystyk,

Ocena ryzyka - proces analizowania ryzyka i wyznaczania dopuszczalności ryzyka

ryzyko zawodowe - prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń związanych z wykonywaną pracą powodujących straty, w szczególności, wystąpienia, u pracowników niekorzystnych warunków zdrowotnych, w wyniku zagrożeń zawodowych występujących w środowisku pracy lub sposobu wykonywania pracy,

stanowisko pracy - przestrzeń pracy, wraz z wyposażeniem w środki i przedmioty pracy, w której pracownik lub zespół pracowników wykonuje pracę,

zagrożenie - stan środowiska pracy mogący spowodować wypadek lub chorobę.

1.2 Podstawa prawna:

rozporządzenie MIPS z dnia 26.IX.1997r. (Dz.U. 1997/129/844 ) w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy ( §39 ),

Kodeks pracy ustawa z dnia 26.VI.1974r. z późn. zmianami ( art. 226 ),

Norma PN-N - 18002:2000.

Wyniki oceny ryzyka zawodowego stanowią podstawę planowania działań korygujących i zapobiegawczych na stanowiskach pracy, wg następujących zaleceń:

Oszacowanie ryzyka zawodowego

Dopuszczalność ryzyka zawodowego

Niezbędne działania

duże

Niedopuszczalne

(nieakceptowane)

Jeżeli ryzyko zawodowe jest związane z pracą już wykonywaną, działania w celu jego zmniejszenia należy podjąć natychmiast ( np. przez zastosowanie środków ochronnych). Planowana praca nie może być rozpoczęta do czasu zmniejszenia ryzyka zawodowego do poziomu dopuszczalnego

średnie

Dopuszczalne

(akceptowalne)

Zaleca się zaplanowanie i

podjęcie działań, których celem jest zmniejszenie ryzyka zawodowego

małe

Konieczne jest zapewnienie, że ryzyko zawodowe pozostanie co najwyżej na tym samym poziomie

Dokumentacja oceny ryzyka zawodowego na poszczególnych. stanowiskach pracy zawiera następujące informacje:

charakterystyka stanowiska pracy: lokalizacja, wielkość, wyposażenie, typowe czynności i sposób ich wykonywania, wymagania ogólne, itp.,

identyfikacja zagrożeń,

ustalenie prawdopodobieństwa wystąpienia zagrożeń,

ustalenie ciężkości szkodliwych następstw tych zagrożeń,

oszacowanie ryzyka poszczególnych zagrożeń,

ewentualne działania profilaktyczne lub/i korygujące,

wynik końcowy oceny ryzyka na stanowisku pracy,

zalecenia dotyczące monitorowania ryzyka i jego okresowej oceny.

Oszacowanie ryzyka zawodowego

Oszacowanie ryzyka zawodowego związanego z poszczególnymi zagrożeniami zidentyfikowanymi na stanowisku pracy polega na :

Prawdopodobieństwie wystąpienia zagrożenia .

Ciężkości szkodliwych następstw tego zagrożenia.

Ryzyko zawodowe zostało oszacowane w skali trójstopniowej wg poniższej reguły :

Prawdopodobieństwo wystąpienia zagrożenia

Ciężkość następstw zagrożenia

MAŁA

ŚREDNIA

DUŻA

MAŁO PRAWDOPODOBNE

(mp. )

RYZYKO MAŁE

RYZYKO

MAŁE

RYZYKO ŚREDNIE

PRAWDOPODOBNE

(P)

RYZYKO MAŁE

RYZYKO ŚREDNIE

RYZYKO DUŻE

WYSOCE PRAWDOPODOBNE

(wp)

RYZYKO ŚREDNIE

RYZYKO DUŻE

RYZYKO DUŻE

Do określania ciężkości szkodliwych następstw zagrożenia kierowano się następującymi wskazówkami :

Następstwa o małej szkodliwości to takie urazy i choroby , które nie powodują długotrwałych dolegliwości i absencji w pracy n. . czasowe pogorszenie stanu zdrowia, niewielkie stłuczenia i zranienia, podrażnienia oczu, objawy niewielkiego zatrucia , bóle głowy itp.

Następstwa o średniej szkodliwości to takie urazy i choroby , które powodują niewielkie , ale długotrwałe lub nawracające okresowo dolegliwości i są związane z okresami absencji np.: zranienia , oparzenia II stopnia niewielkiej powierzchni ciała, alergie skórne , nieskomplikowane złamania, zespoły przeciążeniowe układu mięśniowo-szkieletowego np. zapalenie ścięgna.

Zapobieganie chorobom zawodowym

Pracodawca jest obowiązany stosować środki zapobiegające chorobom zawodowym i innym chorobom związanym z wykonywaną pracą, a w szczególności:

utrzymywać w stanie stałej sprawności urządzenia ograniczające lub eliminujące szkodliwe dla zdrowia czynniki środowiska pracy oraz urządzenia służące do pomiaru tych czynników,

przeprowadzać, na swój koszt, badania i pomiary czynników szkodliwy dla zdrowia, rejestrować i przechowywać ich wyniki oraz udostępniać je pracownikom.

Badania lekarskie i profilaktyka zdrowotna

Jednym z podstawowych elementów działalności profilaktycznej w obszarze ochrony zdrowia pracowników są profilaktyczne badania lekarskie pracowników. Kodeks pracy rozróżnia profilaktyczne badania lekarskie: wstępne, okresowe i kontrolne.

Wstępnym badaniom lekarskim podlega osoba przyjmowana do pracy, a ponadto pracownicy młodociani przenoszeni na inne stanowiska pracy i inni pracownicy przenoszeni na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe.

Okresowym badaniom lekarskim podlegają wszyscy pracownicy, niezależnie od rodzaju wykonywanej pracy. Ich częstotliwość jest. uzależniona od rodzaju czynnika szkodliwego lub uciążliwego, na który narażony jest pracownik.

Kontrolnym badaniom lekarskim podlega pracownik po okresie niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni, spowodowanej chorobą. Badania takie przeprowadza się w celu ustalenia zdolności do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku.

Okresowe i kontrolne badania lekarskie przeprowadza się w miarę możliwości w godzinach pracy. Za czas niewykonywania pracy w związku z przeprowadzanymi badaniami pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, a w razie przejazdu na te badania do innej miejscowości przysługuje mu zwrot kosztów podróży według zasad obowiązujących przy podróżach służbowych.

Badanie profilaktyczne przeprowadza się na podstawie skierowania wydanego przez pracodawcę. Powinno ono zawierać:

określenie rodzaju badania profilaktycznego, jakie ma być wykonane,

w przypadku osób przyjmowanych do pracy lub pracowników przenoszonych na inne stanowiska pracy - określenie stanowiska pracy, na którym osoba ta ma być zatrudniona; w tym przypadku pracodawca może wskazać w skierowaniu dwa lub więcej stanowisk pracy, w kolejności odpowiadającej potrzebom zakładu,

w przypadku pracowników - określenie stanowiska pracy, na którym pracownik jest zatrudniony,

informacje o występowaniu na stanowisku lub stanowiskach pracy czynników szkodliwych dla zdrowia lub warunków uciążliwych oraz aktualne wyniki badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia, wykonanych na tych stanowiskach.

Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku.

Badania te przeprowadzane są na koszt pracodawcy.

Odzież i obuwie robocze oraz środki ochrony indywidualnej

Rodzaje środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, których stosowanie na określonych stanowiskach jest niezbędne, a także przewidywane okresy użytkowania odzieży i obuwia roboczego ustala pracodawca. Pracodawca dokonuje takich ustaleń w ramach np. konsultacji, w porozumieniu z pracownikami wybranymi w tym celu przez załogę (związki zawodowe), w trybie przyjętym w zakładzie pracy. Środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze stanowią własność pracodawcy.8

Pracodawca ma obowiązek dostarczania pracownikom tylko takich środków ochrony indywidualnej, które uzyskały ocenę pod względem bezpieczeństwa (tj. certyfikat na znak bezpieczeństwa, potwierdzający, że dany wyrób nie stanowi zagrożenia dla życia, zdrowia i środowiska oraz deklarację zgodności, wystawioną przez dostawcę).

Pracodawca może ustalić stanowiska, na których dopuszcza się używanie przez pracowników, za ich zgodą, własnej odzieży i obuwia roboczego, spełniających wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy. Nie dotyczy to jednak stanowisk, na których są wykonywane prace związane z bezpośrednią obsługą maszyn i innych urządzeń technicznych albo prace powodujące intensywne brudzenie.

Pracownikowi używającemu własnej odzieży i obuwia roboczego pracodawca obowiązany jest wypłacać ekwiwalent pieniężny w wysokości uwzględniającej ich aktualne ceny.

Jeżeli pracodawca nie może zapewnić prania odzieży roboczej, czynności te mogą być wykonywane przez pracownika, za jego zgodą, pod warunkiem wypłacania przez pracodawcę ekwiwalentu pieniężnego w wysokości kosztów poniesionych przez pracownika. Nie dotyczy to jednak środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, które w „wyniku stosowania w procesie pracy uległy skażeniu środkami chemicznymi”.

Szkolenie w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy

Szkolenie pracowników w zakresie bhp jest jednym z podstawowych obowiązków każdego pracodawcy. Wypełnianie tego obowiązku przez pracodawcę umożliwia równoczesne zobowiązanie pracownika do brania udziału w szkoleniach i instruktażu z zakresu przepisów i zasad bhp oraz poddawanie się wymaganym egzaminom sprawdzającym.

Pracodawca ponosi pełne koszty szkolenia pracowników, a więc będą to zarówno koszty wynikające ze zorganizowania szkolenia, jak również wypłaty wynagrodzenia za czas nieprzepracowany w związku z udziałem w szkoleniach (szkolenia odbywają się bowiem w czasie pracy).

Odbycie szkolenia jest warunkiem, dopuszczenia pracownika do pracy, a fakt zapoznania się z przepisami oraz zasadami bhp pracownik obowiązany jest potwierdzić na piśmie.

Rodzaje szkoleń

Szkolenie w dziedzinie bhp może być prowadzone w formie instruktażu, seminarium, kursu lub samokształcenia kierowanego jako:

szkolenie wstępne,

szkolenie i doskonalenie okresowe (szkolenie okresowe).

Szkolenie wstępne. Szkolenie wstępne obejmuje szkolenie wstępne ogólne (tzw. instruktaż ogólny), szkolenie wstępne na stanowisku pracy (tzw. instruktaż stanowiskowy)

Szkolenie okresowe. Celem tego szkolenia jest aktualizacja i ugruntowanie wiedzy oraz umiejętności w dziedzinie bhp nabytych przez osoby podlegające szkoleniu.

Szkolenie nauczycieli

Wskazówki źródłowe:

Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 sierpnia 1992 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny w szkołach i placówkach publicznych (Dz.U. Nr 65, poz. 331 z 1992 r.),

rozporządzenie Ministra Edukacji oraz Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 12 października 1993 r. w sprawie zasad i warunków podnoszenia kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego dorosłych (Dz.U. nr 103, poz. 472 z 1993 r),

rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie szczegółowych zasad szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. Nr 62, poz. 285 z 1996 r.).

ZASADY PROJEKTOWANIA PROGRAMU - PRZYKŁAD

Założenia organizacyjno-programowe.

Nazwa formy szkolenia.

Seminarium podstawowe lub okresowe, kurs lub samokształcenie kierowa­ne*' nauczycieli w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Cel szkolenia

Ukończenie szkolenia pozwoli uczestnikom:

poszerzyć, zaktualizować lub ugruntować wiedzę i umiejętności dotyczące identyfikacji i oceny zagrożeń oraz ograniczania ryzyka zawodowego związanego z wykonywaną pracą pedagogiczną i opiekuńczo-wychowawczą,

poszerzyć wiedzę i umiejętności związane ze zdrowymi stylami życia i profilaktyką zaburzeń, także patologii społecznej,

poznać podstawy prawne dotyczące materialnego prawa bezpieczeństwa i higieny pracy oraz prawnej ochrony pracy i nauki w szkole,

podjąć racjonalne działania ratownicze w razie wypadku oraz w sytuacjach zagrożeń (pożaru, awarii, alarmu o podłożeniu ładunków wybuchowych w szkole, itp.),

kształtować postawy dociekliwości i refleksyjności oraz odpowiedzialności za zdrowie i bezpieczeństwo własne oraz uczniów powierzonych opiece szkoły.

Podstawowy cel szkolenia. Podstawowym celem jest nauczenie uczestników umiejętności rozpoznawania zagrożeń oraz szacowania i ograniczania ryzyka zawodowego w szkole, pod kątem zapewnienia bezpieczeństwa dla siebie i uczniów powierzonych opiece szkoły.

Wynika z tego, że trudno mówić o zrealizowaniu celu, gdy kilkunastu nauczycieli spotka się przypadkowo na szkoleniu, raz na sześć lat. Szkolenie będzie efektywne, gdy nauczyciele ci podejmą wspólny wysiłek związany z realizacją celu szkolenia w ramach swoich zajęć przedmiotowych, będą brali udział w cyklicznych zajęciach w ciągu roku szkolnego, dzielili się wiedzą i umiejętnościami na temat, jak bezpiecznie pracować z uczniami, kształtować ich akceptowalne postawy i eliminować złe nawyki. Tematyka bezpieczeństwa pracy i nauki powinna być systematycznie omawiana na zebraniach rad pedagogicznych i komisji przedmiotowych. Nauczyciele powinni wykorzystywać umiejętności natychmiast. Jeżeli pomiędzy szkoleniem a zastosowaniem nastąpi duża luka, nie można się dziwić, że jakaś umiejętność zaniknie. Z tej właśnie przyczyny przeglądy procedur i instrukcji bezpieczeństwa, oraz ćwiczenia ewakuacji na wypadek pożaru najlepiej wykonywać regularnie. Skąd wiadomo, że nauczyciele się czegoś nauczyli Musi nastąpić jakaś zmiana w sposobie ich myślenia i działania, którą zastosują w swoim życiu i pracy zawodowej.

W ustaleniu potrzeb szkoleniowych należy w szczególności wziąć pod uwagę:

treści programowe określone rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej,

opinie na temat błędów, wad, nieprawidłowości i zaniedbań proceduralnych przekazane przez inspektorów pracy Państwowej Inspekcji Pracy lub przedstawicieli innych organów państwowego, społecznego i administracyjnego nadzoru nad warunkami pracy i nauki w szkole, a także informacje uzyskane od organu prowadzącego lub nadzorującego szkołę,

opinie, wnioski i sugestie dyrektora szkoły i nauczycieli,

dokumentację powypadkową, zalecenia powypadkowe, uwzględniając rodzaje popełnianych błędów przez nauczycieli, oraz przyczyny ich popełniania,

dokumentację chorób zawodowych nauczycieli,

wyniki testu wstępnego - przeprowadzonego „na wejściu".

Zasady doboru uczestników szkolenia.

Szkolenie przeznaczone jest dla nauczycieli szkół podstawowych, gimnazjów, liceów, oraz innych placówek oświatowo-wychowawczych, zatrudnionych w szkole publicznej, samorządowej lub niepublicznej. Dla pracowników administracji i obsługi szkoły należy organizować szkolenie według odrębnego programu, ale w powiązaniu z problemami szkoły. Podziału na grupy szkoleniowe (warsztatowe) dokonuje dyrektor szkoły. Efektywna grupa warsztatowa w szkole powinna liczyć do 20 osób. W przypadku większej liczebnie Rady Pedagogicznej (a bywają ponad stu osobowe) oznacza to konieczność zorganizowania kilku grup. Szkolenie powinno być wówczas koordynowane na poziomie organu prowadzącego szkołę i w miarę możliwości organizowane oddzielnie dla nauczycieli o zróżnicowanej specjalności pedagogicznej.

Priorytet mają nauczyciele, których charakter pracy wiąże się z odpowiedzialnością cywilną, karną, kodeksową i służbową, za zdrowie i bezpieczeństwo uczniów powierzonych opiece szkoły (opiekunowie wycieczek, nauczyciele wychowania fizycznego, techniki, chemii, zawodu, itp.)

Sposób organizacji szkolenia

Szkolenie powinno być zorganizowane w formie seminarium, samokształcenia kierowanego lub szkolenia na odległość wspomaganego komputerowo

Zakres tematyczny

Realizacja celu szkolenia podstawowego wymaga zapoznania jego uczest­ników z następującymi tematami:

ogólnymi regulacjami prawnymi dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny pracy, a w szczególności z przepisami regulującymi warunki pracy i nauki: stan techniczny budynku (wymagania prawne i normy), teren otaczający szkołę i użytkowany przez szkołę, sale lekcyjne, pracownie, klasopracownie, sale gimnastyczne, szkolne obiekty sportowe, place gieri zabaw, świetlice szkolne (wyposażenie, zagęszczenie, opieka) oraz stołówki i bufety szkolne (wymogi higieniczno-sanitarne) w zakresie niezbędnym nauczycielom do sprawowania profesjonalnej opieki nad zdrowiem i bezpieczeństwem uczniów,

wytycznymi w sprawie przeciwpożarowego zabezpieczenia obiektu szkoły, organizacji ewakuacji oraz zasadami postępowania na wypadek pożaru szkoły lub innego miejscowego zagrożenia,

psychofizycznymi przesłankami organizowania bezpiecznych i ergonomicznych warunków pracy i nauki,

oceną zagrożeń i ryzyka zawodowego w szkole, podstawowymi kierunkami i zasadami działania organów prowadzących i nadzorujących szkoły na rzecz bezpieczeństwa , higieny pracy i nauki,

kompetencjami organów państwowego, związkowego lub oświatowego nadzoru i kontroli nad warunkami pracy i nauki, zakresem praw i obowiązków w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy poszczególnych grup pracowników szkoły ze szczególnym uwzględnieniem kadry pedagogicznej, osób kierujących pracownikami i dyrektora szkoły, profilaktyką zdrowotną, procedurami wypadkowymi i odszkodowawczymi, szkoleniami, przydziałem odzieży roboczej, obuwia roboczego, odzieży ochronnej i środków higieny osobistej oraz zasadami wypłacania wszelkich ekwiwalentów na cele bhp,

metodyką i techniką prowadzenia zajęć z uczniami w warunkach zwiększonego ryzyka wypadkowego, pracą w warunkach szkodliwych, trudnych i uciążliwych, ochroną pracy kobiet i młodocianych.

Potrzeby szkoleniowe

Realizacja tego zadania wymaga ustalenia, czego nauczyciele nie robią prawidłowo i bezpiecznie i w związku z tym - czego należy ich nauczyć, oraz do czego należy ich zachęcić. Symptomami potrzeb szkoleniowych są zaob

-- w czasie pracy i na koszt szkoły. Należy preferować te formy, ponieważ stwarzają one nauczycielom możliwość zdobycia lub uzupełnienia wiedzy, umiejętności i postaw w dziedzinie bhp, bez konieczności przerywania lekcji, i odrywania się od obowiązków szkolnych. Ten system nie zakłóca pracy szkoły, nie ma potrzeby skracania czy zawieszania zajęć lekcyjnych dla uczniów, i co jest bardzo ważne, nie wpływa na obniżenie jakości nauczania w szkole. Cechą wyróżniającą seminarium i samokształcenie kierowane w porównaniu do kursu (tradycyjnej formy prowadzenia zajęć) są: indywidualne konsultacje, zajęcia kontaktowe ograniczone do niezbędnego minimum, pakiety edukacyjne, wykłady nagrane na kasecie wideo i płytach CD, wresz­cie w przyszłości wykłady umieszczone w Internecie w formule interaktyw­nej.

Dyrektor szkoły powinien:

zadbać o opracowanie szczegółowego programu szkolenia nauczycieli w zakresie bhp, ściśle związanego z materialnym środowiskiem pracy, w którym działają nauczyciele. Program musi uwzględniać potrzeby i możliwości nauczycieli uczących różnych przedmiotów, na różnych poziomach, często w wąskiej dziedzinie, zapewnić wyposażenie w pomoce dydaktyczne niezbędne do właściwej realizacji zaplanowanych ćwiczeń, treningów i projektów,

zapewnić uczestnikom możliwość praktycznego korzystania z pomocy dydaktycznych (np. podręcznego sprzętu gaśniczego, środków opatrunkowych i wyposażenia do udzielania pomocy przedlekarskiej oraz sprzętu ochrony osobistej). W tym celu można przykładowo wykorzystać firmę obsługującą szkołę w zakresie badania i konserwacji sprzętu przeciwpożarowego,

zagwarantować właściwy przebieg szkolenia oraz prowadzenia dokumentacji szkoleniowej: dzienników zajęć, protokołów z przebiegu egzaminów i rejestrów wydanych zaświadczeń,

zapewnić warunki lokalowe do prowadzenia szkolenia,

przestrzegać zasad higieny nauczania,

zatrudnić wykładowców o wysokich kwalifikacjach odpowiednich do Realizacji założonych celów szkoleniowych.

Kwalifikacje wykładowców.

Prestiż zawodu nauczyciela wymaga aby wykładowcy i eksperci zewnętrzni:

legitymowali się ukończonymi studiami podyplomowymi w zakresie objętym problematyką szkolenia (możliwości intelektualne wykładowców powinny być adekwatne do wymagań i poziomu wykształcenia nauczycieli),

dysponowali wiedzą i umiejętnościami z zakresu andragogiki i dydaktyki ogólnej lub specyficznej dla danego obszaru działania uczestników szkolenia, dydaktyki szczegółowej (nauczyciele konsultanci, nauczyciele doradcy),

znali branżowe przepisy regulujące działalność szkół i placówek oświatowych i opiekuńczo-wychowawczych (wyobraźnia i intuicja nie są w stanie zastąpić doświadczenia praktycznego. Konieczne są niebanalne, inspirujące ćwiczenia, wykłady, wsparte licznymi przykładami, ilustracjami itp.),

stosowali aktywizujące metody szkolenia (bierne wysłuchanie wykładu i bezproblemowe ćwiczenia nie są wystarczającą metodą szkolenia),

inicjowali pracę zespołową (dynamikę grupy).

Organizator szkolenia.

Szkolenie nauczycieli w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy może być prowadzone:

przez szkołę, wyłącznie dla własnej kadry pedagogicznej,

na zlecenie dyrektora szkoły, przez wyspecjalizowane jednostki organizacyjne uprawnione do prowadzenia takiej działalności na podstawie odrębnych przepisów.

W tym ostatnim przypadku na wyspecjalizowanym ośrodku szkoleniowym spoczywa obowiązek sporządzenia, przechowywania dokumentacji szkoleniowej i wydania zaświadczeń wszystkim uczestnikom o ukończeniu szkolenia.

Wzór zaświadczenia o ukończeniu szkolenia zawiera załącznik nr 2, 3, 4 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej oraz Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 12 października 1993 r. w sprawie zasad i warunków podnoszenia kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego dorosłych (Dz.U. Nr 103, poz. 472 z 1993 r.).

Czas i częstotliwość trwania szkolenia:

Czas trwania szkolenia podstawowego dla nauczycieli powinien wynosić:

minimum 18 godzin zajęć lekcyjnych, w przypadku szkolenia podstawowego nauczycieli,

minimum 10 godzin zajęć lekcyjnych w przypadku szkolenia okresowego nauczycieli.

Przy planowaniu szkolenia należy pamiętać, iż nauczyciele są pracownikami a równocześnie osobami kierującymi grupą uczniów. Trzeba więc zdawać sobie sprawę, że proponowane wyżej 18 lub 10 godzin zajęć stanowi minimum programowe. W miarę potrzeb i możliwości należy dążyć do zwiększenia ilości godzin (np. nauczyciele zawodu, techniki, wychowania fizycznego itp.).

Częstotliwość szkolenia:

Szkolenie podstawowe powinno być przeprowadzone w okresie nie dłuższym niż 6 miesięcy od rozpoczęcia pracy przez nauczyciela na określonym stanowisku. Szkolenie jest jednorazowe, oznacza to, że nie musi go przechodzić nauczyciel, który ukończył (udokumentowane) szkolenie podstawowe u innego pracodawcy (w innej szkole). Szkolenie okresowe nie może być przeprowadzane rzadziej niż raz na 6 lat.

Częstotliwość przeprowadzania szkolenia okresowego, a także czas trwania tego szkolenia określa dyrektor szkoły - jako pracodawca. W przypadku nauczycieli wychowania fizycznego, techniki, informatyki, chemii, fizyki oraz innych specjalności związanych w występowaniem zwiększonego ryzyka wypadkowego na zajęciach z młodzieżą szkolną zaleca się przeprowadzanie szkoleń okresowych w krótszych odstępach czasu.

Ocenę należy przeprowadzać na różnych etapach:

Ocena na żywo w trakcie szkolenia - gdy wykładowca śledzi minuta po minucie to, co się dzieje.

Ocena na koniec zajęć - gdy uczestnicy oceniają zajęcia i wykładowcę. Sam wykładowca również ocenia wiedzę, umiejętności i postawy uczestników. Ocenę i reakcję można uzyskać pytając uczestników, jak uplasowaliby siebie w skali od jeden do dziesięciu, przy czym jeden jest stanem zbliżonym do śpiączki, a dziesięć idealnym stanem uczenia się.

Ocena transferu - bez względu na to, jak dobrze sprawowali się uczestnicy podczas zajęć, będzie to bez znaczenia, jeżeli pozostawią swoje umiejętności i wiedzę w sali szkoleniowej. Każde szkolenie bhp dla nauczycieli musi kończyć się egzaminem sprawdzającym. Egzamin może być testowy, ustny lub praktyczny.

Ocena organizacyjna - jest sprawdzeniem sprawności całego procesu szkolenia.

Komisja egzaminacyjna.

W celu przeprowadzenia egzaminu organizator powołuje komisję egzaminacyjną w składzie:

Przewodniczący (dyrektor szkoły lub jego zastępca),

Egzaminatorzy, w liczbie do 2 osób.

Osoby powołane na egzaminatorów powinny spełniać kryteria takie same jak dla wykładowców.

Sekretarzem komisji jest wytypowany przez organizatora szkolenia pracownik administracyjno-biurowy.

Przewodniczący komisji wyznacza termin egzaminu, nie później niż 30 dni od zakończenia szkolenia.

Na tym etapie nie interesuje nas już proces szkolenia-uczenia się, tylko re­zultaty.

Egzamin dla nauczycieli składa się z:

części teoretycznej, obejmującej zagadnienia, dla których program szkolenia przewiduje zajęcia teoretyczne,

części praktycznej, obejmującej zagadnienia, dla których program szkolenia przewiduje zajęcia praktyczne (np. opracować regulamin pracowni, sporządzić kartę wycieczki, opracować kartę analizy ryzyka dla wycieczki autokarowej z młodzieżą, opatrzyć pozorowaną ranę poszkodowanego ucznia, przeprowadzić pokaz praktycznego użycia podręcznego sprzętu gaśniczego, itp.).

Są dwa sposoby pomiaru umiejętności:

ustalić zadanie i mierzyć rezultaty,

ustalić zadanie i ocenić zastosowaną metodę.

Do zadań zespołu egzaminacyjnego należy:

przygotowanie tematów i testów egzaminu pisemnego,

przygotowanie zestawów pytań egzaminu ustnego,

określenie zadań do realizacji w ramach części praktycznej egzaminu,

przeprowadzenie egzaminu i wystawienie ocen.

Tematy, testy, zestawy pytań, zadania egzaminacyjne o których mowa wyżej oraz protokół z przebiegu egzaminu stanowią jego dokumentację. Protokół z przebiegu egzaminu bhp zawiera w szczególności: wykaz nauczycieli, którzy zgłosili się na egzamin, oceny wystawione przez każdego egzaminatora oraz uzgodnioną ocenę łączną, a także uwagi zgłaszane w trakcie trwania egzaminu przez jego uczestników. Protokół podpisują wszyscy członkowie zespołu egzaminacyjnego oraz sekretarz komisji. Osoba, która nie zdała egzaminu teoretycznego lub praktycznego, może przystąpić ponownie do egzaminu w każdym czasie, nawet po roku.

Egzamin sprawdzający - inna forma.

Organizator szkolenia może zrezygnować z powoływania komisji egzaminacyjnej i wyznaczyć do przeprowadzenia egzaminu tylko jedną osobę (np. wykładowcę prowadzącego seminarium lub samokształcenie kierowane). Powyższe zasady powinny być szczegółowo uregulowane w założeniach organizacyjno-programowych.

Wypadki

1. Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną

powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:

podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń

przełożonych;

podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz

pracodawcy, nawet bez polecenia;

w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą

pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.9

Na podstawie art. 237 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy:

Pracownik, który uległ wypadkowi, jeżeli stan jego zdrowia na to pozwala, powinien poinformować niezwłocznie o wypadku swojego przełożonego.

Do czasu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku pracodawca ma obowiązek zabezpieczyć miejsce wypadku w sposób wykluczający:

dopuszczenie do miejsca wypadku osób niepowołanych,

uruchamianie bez koniecznej potrzeby maszyn i innych urządzeń technicznych, które w związku z wypadkiem zostały wstrzymane,

dokonywanie zmiany położenia maszyn i innych urządzeń technicznych, jak również zmiany położenia innych przedmiotów, które spowodowały wypadek lub pozwalają odtworzyć jego okoliczności.

Zgodę na uruchomienie maszyn i innych urządzeń technicznych lub dokonanie zmian w miejscu wypadku wyraża pracodawca, w uzgodnieniu ze społecznym inspektorem pracy, po dokonaniu oględzin miejsca wypadku oraz po sporządzeniu, jeśli zachodzi potrzeba, szkicu lub fotografii miejsca wypadku.

Zgodę, o której mowa w ust. 2, w sytuacji zaistnienia wypadku śmiertelnego, ciężkiego lub zbiorowego wyraża pracodawca po uzgodnieniu z właściwym inspektorem pracy i prokuratorem, a w razie zaistnienia takich wypadków w zakładzie górniczym - także po uzgodnieniu z właściwym organem państwowego nadzoru górniczego.

Dokonywanie zmian w miejscu wypadku bez uzyskania zgody, o której mowa w ust. 2 i 3, jest dopuszczalne, jeżeli zachodzi konieczność ratowania osób lub mienia albo zapobieżenia grożącemu niebezpieczeństwu.

Okoliczności i przyczyny wypadków ustala, powoływany przez pracodawcę, zespół

powypadkowy, w którego skład wchodzi pracownik służby bezpieczeństwa i higieny pracy oraz społeczny inspektor pracy.10

Niezwłocznie po otrzymaniu wiadomości o wypadku zespół powypadkowy jest obowiązany przystąpić do ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku, a w szczególności:

dokonać oględzin miejsca wypadku, stanu technicznego maszyn i innych urządzeń technicznych, stanu urządzeń ochronnych oraz zbadać warunki wykonywania pracy i inne okoliczności, które mogły mieć wpływ na powstanie wypadku,

jeżeli jest to konieczne, sporządzić szkic lub wykonać fotografię miejsca wypadku,

wysłuchać wyjaśnień poszkodowanego, jeżeli stan jego zdrowia na to pozwala,

zebrać informacje dotyczące wypadku od świadków wypadku,

zasięgnąć opinii lekarza, a w razie potrzeby opinii innych specjalistów, w zakresie niezbędnym do oceny rodzaju i skutków wypadku,

zebrać inne dowody dotyczące wypadku11

Po ustaleniu okoliczności i przyczyn wypadku zespół powypadkowy sporządza - nie później niż w ciągu 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku - protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku, zwany dalej "protokołem powypadkowym", według wzoru ustalonego przez ministra właściwego do spraw pracy na podstawie art. 237 § 2 Kodeksu pracy.

Ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku w terminie późniejszym niż określony w ust. 1, wskutek uzasadnionych przeszkód lub trudności, wymaga podania przyczyn tego opóźnienia w treści protokołu powypadkowego.12

Zespół powypadkowy sporządza protokół powypadkowy w niezbędnej liczbie egzemplarzy i wraz z pozostałą dokumentacją powypadkową doręcza niezwłocznie pracodawcy w celu zatwierdzenia orzeczenia sądów.

Członek zespołu powypadkowego ma prawo złożyć do protokołu powypadkowego zdanie odrębne, które powinien uzasadnić. W przypadku rozbieżności zdań członków zespołu powypadkowego, o treści protokołu powypadkowego decyduje pracodawca.

Zespół powypadkowy jest obowiązany zapoznać poszkodowanego z treścią protokołu powypadkowego przed jego zatwierdzeniem.

Poszkodowany ma prawo zgłoszenia uwag i zastrzeżeń do ustaleń zawartych w protokole powypadkowym, o czym zespół powypadkowy jest obowiązany pouczyć poszkodowanego. Poszkodowany ma prawo wglądu do akt sprawy oraz sporządzania z nich notatek i odpisów oraz kopii.13

Protokół powypadkowy wraz z pozostałą dokumentacją powypadkową pracodawca

przechowuje przez 10 lat.

Pracodawca prowadzi rejestr wypadków przy pracy na podstawie wszystkich protokołów

Powypadkowych.14

1.1.4. Prawa i obowiązki dyrektora szkoły jako pracodawcy

1. Planowanie pracy szkoły zgodnie z wymogami bhp i prawem pracy

Postawa i działalność dyrektora szkoły jako pracodawcy wpływa w zasadniczy sposób na stan bhp w szkole. W polskim prawie pracy podmiotami obowiązków w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy są strony stosunku pracy, tj. pracodawca i pracownik. Podstawowe, ramowe obowiązki w dziedzinie bhp dla pracodawcy zostały określone w rozdziale pierwszym „Podstawowe obowiązki pracodawcy" działu dziesiątego „Bezpieczeństwo i higiena pracy" Kodeksu pracy. Szczególnie ważne obowiązki zostały zawarte w art. 207. Zgodnie z § 1 tego artykułu pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy. Oznacza to, że tylko pracodawca - dyrektor szkoły jest odpowiedzialny za ten stan, a nie żadna inna osoba, na przykład inspektor bhp czy społeczny inspektor pracy. W rozdziałach: trzecim, czwartym i piątym działu dziesiątego Kodeksu pracy zostały określone szczegółowe obowiązki pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy w odniesieniu do budynków, pomieszczeń pracy, maszyn i innych urządzeń technicznych, substancji chemicznych, materiałów oraz procesów technologicznych w tym zwłaszcza szczególnie szkodliwych dla zdrowia i niebezpiecznych. W rozdziałach: szóstym, siódmym, ósmym i dziewiątym działu dziesiątego Kodeksu pracy zostały określone obowiązki pracodawcy dotyczące zapewnienia pracownikom profilaktycznej ochrony zdrowia, postępowania w sprawach wypadków przy pracy i chorób zawodowych, szkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy i zapewniania pracownikom środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego.

Pozostałe obowiązki dyrektora szkoły - pracodawcy w zakresie bhp zawarte w Ko­deksie pracy:

Art. 304 § 1 nakłada na pracodawcę obowiązek zapewnienia bezpiecznych i higie­nicznych warunków pracy, o których mowa w art. 207 § 2, również osobom fizycznym wykonującym pracę na innej podstawie niż stosunek pracy w szkole lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę.

W § 2 art. 304 zobowiązuje się dyrektora szkoły-pracodawcę do zapewnienia szczególnie bezpiecznych i higienicznych warunków zajęć odbywanych na terenie zakładu pracy przez studentów i uczniów nie będących pracownikami. Paragraf 4 art. 304 określa, że w razie prowadzenia prac w miejscu, do którego mają dostęp osoby nie biorące udziału w procesie pracy (na przykład uczniowie), pracodawca jest obowiązany zastosować środki niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia tym osobom.

Art. 304 ustala obowiązek pracodawcy przydzielania niezbędnej odzieży roboczej i środków ochrony indywidualnej osobom wykonującym prace albo czynności inspekcyjne, w czasie których może ulec zniszczeniu lub znacznemu zabrudzeniu własna odzież, a także ze względu na bezpieczeństwo wykonywania tych prac lub czynności.

Przepisy Kodeksu pracy oraz aktów wykonawczych do tej ustawy, dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy, charakteryzują się tvm, że maia one charakter prawa bezwzględnie obowiązującego. Oznacza to, że przepisy te nie mogą być zmienione, choćby strony stosunku pracy (pracodawca i pracownik) sobie tego życzyły. Różnorodność środowiska prący sprawią, że nie jest możliwe uregulowanie wszystkiego obowiązującymi przepisami - stąd wynika również obowiązek przestrzegania zasad bezpieczeństwa i higieny prący, wynikających z przyjętych powszechnie prawidłowych i bezpiecznych metod pracy ukształtowanych w wyniku praktyki. Należy zwrócić uwagę, że dział dziesiąty Kodeksu pracy został opracowany w bardzo przystępnej formie tak, aby był zrozumiały także dla pracowników i ich przedstawicieli. Spełnia on więc niewątpliwie funkcję instrukcyjną. Bezpieczeństwo jest miarą profesjonalizmu dyrektora szkoły - i jako pracodawca nie może zasłaniać się nieznajomością podstawowych i szczegółowych obowiązków określonych w tej dziedzinie.

Planowanie pracy powinno uwzględniać m.in.:

L.p.

Zadanie

Uwagi

1.

Ułożenie planu zajęć dydaktycznych z uwzględnieniem zasad bhp.

Roz.1 §4 ROZPORZĄDZENIE MENiS

z dnia 31 grudnia 2002 r.

2.

Zamieszczenie w regulaminie pracy szczegółowych rozstrzygnięć dotyczących spraw pracowniczych i organizacji pracy w szkole.

Art. 104 § 1 Kodeks pracy.

3.

Terminowe i zgodne z przepisami prowadzenie spraw kadrowych i socjalnych.

Kodeks Postępowania Administracyjnego

4.

Kontrolowanie jakości pracy (przydziały obowiązków nauczycieli i pracowników, określenie szczegółowych wymagań bhp przy wykonywaniu prac szczególnie niebezpiecznych, dyscyplina pracy).

Art. 108 § 1 Kodeks pracy Art. 100 §1 i 211 Kodeks pracy § 81 Rozporządzenia MPiPS z 26 września 1997 r.

5.

Szkolenie nauczycieli i pracowników (ustawiczne).

Art. 2372 i 2374 Kodeks pracy

6.

Troską o zdrowie pracowników (profilaktyka zdrowotna, monitorowanie środowiska pracy, udzielanie pierwszej pomocy , powoływanie komisji wypadkowych, itp.)

Art. 226 Kodeks pracy Art. 234 § 1 Kodeks pracy § 44 Rozporządzenia MPiPS z 26 września 1997 r.

7.

Nadzór i kontrola nad bezpieczeństwem (organizacją służb bhp, powoływanie komisji bhp).

Art. 237" § 1 Kodeks pracy Art. 23712§1 Kodeks pracy

8.

Troską o zdrowie i bezpieczeństwo uczniów.

Rozporządzenie MEN z 17 sierpnia 1992 r. Dz. U. nr 65 oraz Dz.U. nr 119 z 1996 r.

2. Troska o bezpieczeństwo i odpowiednie warunki pracy i nauki

Zapewnienie odpowiednich pomieszczeń do nauki i pracy dla określonej liczby uczniów i pracowników.

Utrzymywanie budynków, pomieszczeń oraz terenu szkolnego w stanie zapewniającym bezpieczne warunki pracy i nauki.

Utrzymywanie maszyn i urządzeń technicznych w takim stanie aby zapewniały bezpieczeństwo użytkowania i uwzględniały zasady ergonomii. Wyposażenie ich w niezbędne instrukcje obsługi.

Kontrola stanu budynków, wyposażenia, urządzeń technicznych i terenu szkoły.

Wyłączenie z użycia na zajęciach maszyn i urządzeń nie odpowiadających obowiązującym normom i przepisom lub będących w stanie zagrażającym bezpieczeństwu.

Utrzymywanie w stałej sprawności - sprzętu ochrony przeciwpożarowej.

Przeprowadzanie (zlecanie) okresowych przeglądów stanu technicznego budynku i instalacji.

3. Dbanie o bezpieczeństwo nauczycieli i pracowników szkoły

Zapoznanie pracowników z ryzykiem zawodowym i zasadami ochrony przed zagrożeniami.

Przeszkolenie pracowników w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Stosowanie środków zapobiegających chorobom zawodowym.

1.1.5.Wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy w szkołach i placówkach oświatowych

Szczegółowe zasady i przepisy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy w szkole zawarte zostały w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach

Teren wokół szkoły

Teren szkoły i placówki ogradza się i oznacza. Na terenie szkoły i placówki zapewnia się:

właściwe oświetlenie;

równą nawierzchnię dróg, przejść, boisk;

instalacje do odprowadzania ścieków i wody deszczowej.

Otwory kanalizacyjne, studzienki i inne zagłębienia na terenie szkoły lub placówki zakrywa się odpowiednimi pokrywami lub trwale zabezpiecza w inny sposób.

Szlaki komunikacyjne wychodzące poza teren szkoły i placówki zabezpiecza się w sposób uniemożliwiający bezpośrednie wyjście na jezdnię. W miarę możliwości szlaki komunikacyjne kieruje się na ulicę o najmniejszym natężeniu ruchu.

W razie opadów śniegu przejścia na terenie szkoły i placówki oczyszcza się ze śniegu i lodu oraz posypuje piaskiem.15

Pomieszczenia szkoły

Urządzenia higieniczno-sanitarne są utrzymywane w czystości i w stanie pełnej sprawności technicznej.

W pomieszczeniach szkoły i placówki zapewnia się właściwe oświetlenie, wentylację i ogrzewanie.

Sprzęty, z których korzystają osoby pozostające pod opieką szkoły lub placówki, dostosowuje się do wymagań ergonomii.

Szkoły i placówki nabywają wyposażenie posiadające odpowiednie atesty lub certyfikaty.

Kuchnie i jadalnie utrzymuje się w czystości, a ich wyposażenie we właściwym stanie technicznym zapewniającym bezpieczne używanie.

Gorące posiłki spożywa się wyłącznie w jadalniach lub innych pomieszczeniach wydzielonych w tym celu.

W razie braku sieci wodociągowej, w szkole i placówce zapewnia się inne źródło wody spełniającej wymagania dla wody zdatnej do picia.

Pomieszczenia, w których odbywają się zajęcia wietrzy się w czasie każdej przerwy, a w razie potrzeby także w czasie zajęć.

Niedopuszczalne jest prowadzenie jakichkolwiek zajęć bez nadzoru upoważnionej do tego osoby.

Przerwy w zajęciach uczniowie spędzają pod nadzorem nauczyciela.

Jeżeli pozwalają na to warunki atmosferyczne umożliwia się uczniom przebywanie w czasie przerw w zajęciach na świeżym powietrzu.

Miejsca pracy oraz pomieszczenia, do których jest wzbroniony dostęp osobom nieuprawnionym są odpowiednio oznakowane i zabezpieczone przed swobodnym do nich dostępem.

Schody wyposaża się w balustrady z poręczami zabezpieczonymi przed ewentualnym zsuwaniem się po nich. Stopnie schodów nie mogą być śliskie.

Otwartą przestrzeń pomiędzy biegami schodów zabezpiecza się siatką lub w inny skuteczny sposób.

W pomieszczeniach, w których odbywają się zajęcia zapewnia się temperaturę co najmniej 18o C.

Jeżeli nie jest możliwe zapewnienie temperatury, o której mowa w pkt 15, dyrektor zawiesza zajęcia na czas oznaczony, powiadamiając o tym organ prowadzący.

Dyrektor za zgodą organu prowadzącego może zawiesić zajęcia na czas oznaczony:

jeżeli temperatura zewnętrzna mierzona o godz. 21.00 w dwóch kolejnych dniach poprzedzających zawieszenie zajęć wynosi - 15o C lub jest niższa;

jeżeli wystąpiły na danym terenie zdarzenia, które mogą zagrozić zdrowiu uczniów.

Jeżeli pomieszczenie lub inne miejsce, w którym mają być prowadzone zajęcia lub stan znajdującego się w nim wyposażenia stwarza zagrożenia dla bezpieczeństwa, niedopuszczalne jest rozpoczęcie zajęć.

Jeżeli stan zagrożenia powstanie lub ujawni się w czasie zajęć - niezwłocznie się je przerywa i wyprowadza się z zagrożonych miejsc osoby powierzone opiece szkoły lub placówki.

Pomieszczenia szkoły i placówki, w szczególności pokój nauczycielski, laboratoria, pracownie, warsztaty szkolne, pokój nauczycieli wychowania fizycznego, kierownika internatu (bursy) oraz kuchnię, wyposaża się w apteczki zaopatrzone w środki niezbędne do udzielania pierwszej pomocy i instrukcję o zasadach udzielania tej pomocy.

Nauczyciele, w szczególności prowadzący zajęcia w warsztatach, laboratoriach, a także zajęcia wychowania fizycznego, podlegają przeszkoleniu w zakresie udzielania pierwszej pomocy. Udział uczniów w pracach na rzecz szkoły i środowiska może mieć miejsce po zaopatrzeniu ich w odpowiednie do wykonywanych prac urządzenia, sprzęt i środki ochrony indywidualnej oraz po zapewnieniu właściwego nadzoru i bezpiecznych warunków pracy.16

Wychowanie fizyczne, sport, turystyka

W czasie zawodów sportowych organizowanych przez szkołę lub placówkę uczniowie nie mogą pozostawać bez opieki osób do tego upoważnionych.

Stopień trudności i intensywności ćwiczeń dostosowuje się do aktualnej sprawności fizycznej i wydolności ćwiczących.

Uczestnika zajęć uskarżającego się na dolegliwości zdrowotne zwalnia się w danym dniu z wykonywania planowanych ćwiczeń, informując o tym jego rodziców (prawnych opiekunów).

Ćwiczenia prowadzone są z zastosowaniem metod i urządzeń zapewniających pełne bezpieczeństwo ćwiczących.

Bramki i kosze do gry oraz inne urządzenia, których przemieszczenie się może stanowić zagrożenie dla zdrowia ćwiczących są mocowane na stałe.

Stan techniczny urządzeń i sprzętu sportowego sprawdza się przed każdymi zajęciami.

W salach i na boiskach oraz w miejscach wyznaczonych do uprawiania ćwiczeń fizycznych, gier i zabaw umieszcza się tablice informacyjne określające zasady bezpiecznego użytkowania urządzeń i sprzętu sportowego.17

Prowadzący zajęcia zapoznaje osoby biorące w nich udział z zasadami bezpiecznego wykonywania ćwiczeń oraz uczestniczenia w grach i zabawach.

Przy organizacji zajęć, imprez i wycieczek poza terenem szkoły lub placówki liczbę opiekunów oraz sposób zorganizowania opieki ustala się uwzględniając wiek, stopień rozwoju psychofizycznego, stan zdrowia i ewentualną niepełnosprawność osób powierzonych opiece szkoły lub placówki, a także specyfikę zajęć, imprez i wycieczek oraz warunki w jakich będą się one odbywać.18

Opiekun wycieczki sprawdza stan liczbowy jej uczestników przed wyruszeniem z każdego miejsca pobytu, w czasie zwiedzania, przejazdu oraz po przybyciu do punktu docelowego.19

Niedopuszczalne jest realizowanie wycieczek podczas burzy, śnieżycy i gołoledzi.

Jeżeli specyfika wycieczki tego wymaga, jej uczestników zaznajamia się z zasadami bezpiecznego przebywania nad wodą.

Osoby pozostające pod opieką szkoły lub placówki mogą pływać oraz kąpać się tylko w obrębie "kąpielisk" i "pływalni" w rozumieniu przepisów określających warunki bezpieczeństwa osób przebywających w górach, pływających, kąpiących się i uprawiających sporty wodne.

Nauka pływania może odbywać się tylko w miejscach specjalnie do tego celu wyznaczonych i przystosowanych.

Uczącym się pływać i kąpiącym się zapewnia się po stały nadzór ratownika lub ratowników i ustawiczny nadzór opiekuna lub opiekunów ze strony szkoły bądź placówki.

Kajaki i łodzie, z których korzystają uczestnicy wycieczek wyposaża się w sprzęt ratunkowy.

Ze sprzętu pływającego korzystają jedynie osoby przeszkolone w zakresie jego obsługi oraz posługiwania się wyposażeniem ratunkowym.

Niedopuszczalne jest używanie łodzi i kajaków podczas silnych wiatrów.

Niedopuszczalne jest urządzanie ślizgawek i lodowisk na rzekach, stawach, jeziorach i innych zbiornikach wodnych.

Niedopuszczalne jest wydawanie osobom pozostającym pod opieką szkoły lub placówki sprzętu, którego użycie może stwarzać zagrożenie dla zdrowia lub życia, w tym dysku, kuli, młota, oszczepu, łuku, szpady, sportowej broni strzeleckiej - jeżeli szkoła nie ma możliwości zapewnienia warunków bezpiecznego korzystania z tego sprzętu.

Rozdział II. Dokumentacja spraw bhp w szkole

2.1. Akta osobowe pracowników

Teczka akt osobowych w części A powinna zawierać:

dokumenty potwierdzające kwalifikacje zawodowe, wymagane do wykonywania oferowanej pracy, umiejętności i osiągnięcia zawodowe,

orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku,

dokumenty stanowiące podstawę do korzystania ze szczególnych uprawnień w zakresie stosunku pracy.

W części B:

zakres czynności (zakres obowiązków),

pisemne potwierdzenie zapoznania się pracownika z treścią regulaminu pracy,

zaświadczenie o ukończeniu wymaganego szkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy,

dokumenty związane z przyznaniem pracownikowi nagrody lub wyróżnienia oraz wymierzeniem kary porządkowej,

orzeczenia lekarskie wydane w związku z przeprowadzonymi badaniami okresowymi lub kontrolnymi,

korespondencję z reprezentującą pracownika zakładową organizacją związkową.

W części C dokumenty związane z ustaniem zatrudnienia:

orzeczenia lekarskie wydane w związku z przeprowadzonymi badaniami okresowymi po rozwiązaniu stosunku pracy.20

2.2. Akta wypadków uczniowskich

Szkoła zobowiązana jest prowadzić rejestr wypadków uczniowskich wg wzoru podanego w zarządzeniu oraz przechowywać kopie protokołów ustalenia okoliczności i przyczyn wypadków uczniowskich oraz inne gromadzone przy dochodzeniu powypadkowym dokumenty. Dokumenty wypadków uczniowskich służą do celów statystycznych.21

2.3. Dokumentacja przeglądów, pomiarów i protokołów pokontrolnych

Certyfikaty maszyn i urządzeń oraz sprzętu na znak bezpieczeństwa lub deklaracje zgodności tych wyrobów z normami.

Certyfikaty bądź deklarację zgodności winien dostarczyć wraz z maszyną bądź innym urządzeniem producent, importer, dystrybutor lub nny dostawca. Powyższe dotyczy także narzędzi i sprzętu ochrony indywidualnej. W szkole deklaracja zgodności wymagana jest ponadto na niżej wymienione grupy towarów: meble szkolne.

Kopie instrukcji obsługi maszyn i urządzeń eksploatowanych w szkole.

Dyrektor szkoły jako pracodawca obowiązany jest udostępnić pracownikom do stałego korzystania, aktualne instrukcje bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczące:

stosowanych w szkole procesów technologicznych oraz wykonywania prac związanych z zagrożeniami wypadkowymi lub zagrożeniami zdrowia pracowników, obsługi maszyn i innych urządzeń technicznych,

postępowania z materiałami szkodliwymi dla zdrowia i niebezpiecznymi, udzielania pierwszej pomocy. Każda instrukcja powinna odpowiednio określać czynności do wykonania przed rozpoczęciem danej pracy, zasady i sposoby bezpiecznego wykonywania danej pracy, czynności do wykonania po jej zakończeniu oraz zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych stwarzających zagrożenia dla życia lub zdrowia pracowników, instrukcja obsługi maszyny ma taki sam status jak maszyna Gest integralną częścią maszyny). Powinny one być wywieszone przy maszynach urządzeniach na widocznym miejscu. Ponadto każde urządzenie techniczne musi Posiadać dokumentację techniczno-ruchową.

Potwierdzenia dopuszczenia maszyn i urządzeń do eksploatacji przez organy dozoru technicznego

Dozorowi technicznemu podlegaja przykładowo:

urządzenia ciśnieniowe, w których są zawarte ciecze lub gazy pod ciśnieniem różnym od atmosferycznego (kotły warzelne w kuchni itp.), bezciśnieniowe zbiorniki oraz zbiorniki ciśnieniowe o ciśnieniu nie wyższym niż 0,07 MPa, przeznaczone do magazynowania materiałów niebezpiecznych o właściwościach trujących lub żrących oraz transportu tych materiałów, których przewóz jest dopuszczony na podstawie przepisów szczególnych

2.5. Kontrola stanu technicznego budynku i instalacji

1. Jeżeli przerwa w działalności oświatowej szkoły lub placówki trwa co najmniej 2 tygodnie dyrektor dokonuje kontroli obiektów należących do szkoły lub placówki pod kątem zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków korzystania z tych obiektów.

2. Z ustaleń kontroli sporządza się protokół, który podpisują osoby biorące w niej udział. Kopię protokołu dyrektor przekazuje organowi prowadzącemu.22

Rozdział III. Nadzór i kontrola spraw bhp w Szkole

3.1. Państwowa Inspekcja Pracy

Państwowa Inspekcja Pracy działa na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 1981 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U. Nr 54, poz.276 z 1985 r. z późniejszymi zmianami).23Państwowa Inspekcja Pracy podlega Sejmowi R. P. a nadzór nad inspekcją sprawuje Rada Ochrony Pracy powołana przez prezydium Sejmu. PIP realizuje swoje zadania poprzez okręgowe inspektoraty. Podstawowym uprawnieniem inspektora pracy PIP jest prawo kontrolowania zakładu pracy obejmujące prawo: wizytowania zakładu pracy, żądania informacji w sprawach objętych właściwością inspektora pracy i wglądu w dokumenty dotyczące tych spraw. Inspektor pracy dysponuje środkiem represyjnym w postaci kar pieniężnych stosowanych wobec osób fizycznych w razie stwierdzenia czynów zagrożonych karami, o których mowa w art. 281, 282 i 283 Kodeksu pracy oraz w Kodeksie wykroczeń.

Inspektor pracy PIP z przeprowadzonych kontroli sporządza protokół, który stanowi podstawę do wydania decyzji prawnych i nadzorczych. Może to być:

Nakaz -jest to wydane przez inspektora pracy zarządzenie usunięcia rozpoznanego zagrożenia lub naruszenia przepisów oraz zasad bhp, ze wskazaniem podstawy prawnej lub naruszenia zasady bhp oraz terminu wykonania.

Wystąpienie - za pomocą którego inspektor pracy występuje o usunięcie stwierdzonych naruszeń prawa pracy, a także w razie potrzeby o wyciągnięcie konsekwencji w stosunku do osób winnych.

Protokół przesłuchania osoby co do której istnieje uzasadniona podstawa do sporządzenia przeciwko niej wniosku o ukaranie.

Wszystkie decyzje inspektora PIP sporządzane są na drukach jednolitych dla całej inspekcji i posiadają informacje o terminach dotyczących odwołania od wydanych decyzji. Należy pamiętać, iż inspektor PIP ma nie tylko prawo kontroli, ale także może dokonywać pewnych regulacji na przykład w zakresie ochrony pracy i stosunków pracy. Przede wszystkim inspektor PIP bada kto naruszył przepisy i kto personalnie ponosi odpowiedzialność. Dyrektor szkoły, jak każdy pracodawca, ma prawo do obrony czyli złożenia wyjaśnień. Zarzut przedstawiony przez inspektora PIP musi być następnie opisany. Do niego należy decyzja czy w danej sprawie nałoży mandat karny czy skieruje sprawę do kolegium ds. wykroczeń. W zależności od okoliczności i tzw. szkodliwości społecznej czynu inspektor PIP może odstąpić od sporządzenia protokołu. Inspektor PIP nie tylko kontroluje, wstrzymuje pracę, ale może też współpracować i doradzać. Od 1 września 1998 r. inspektorzy pracy PIP utracili prawo do orzekania grzywien za wykroczenia przeciwko prawom pracownika. Od 2001 r. orzekać w sprawach o wykroczenia będą sądy grodzkie. Do tego czasu orzekanie przejmą kolegia ds. wykroczeń. W sytuacji zagrożenia karą obwiniony dyrektor szkoły powinien podjąć ekspresowe działania, aby znieść ten stan zagrożenia i obalić zarzut (mamy na to aż siedem dni). Co można zrobić? - trzeba na przykład ekspresowo przeszkolić pracowników i przedstawić zaświadczenia o szkoleniu bhp, zlecić dokonanie oceny narażenia zawodowego na poszczególnych stanowiskach pracy i przedstawić protokoły lub ekspresowo przedstawić do kontroli karty okresowe badań zdrowotnych pracowników.

Tak na marginesie - porządne szkolenie w zakresie bhp opłaci się zawsze i nie warto tego robić tylko pod presją zagrożenia karą. Przykładowo: jeżeli zaistnieje w szkole śmiertelny, ciężki lub zbiorowy wypadek przy pracy, to inspektor pracy PIP bada w szczególności:

czy poszkodowany pracownik miał kwalifikacje do wykonywania pracy,

czy pracownik miał predyspozycje zdrowotne i szkoleniowe; tym momencie pracodawca musi przedstawić dowody (zaświadczenia),

czy pracownik w dniu wypadku miał zabezpieczone stanowisko pracy,

czy nadzór nad pracą pracownika był prawidłowo prowadzony.24

Jeżeli dyrektor szkoły jako pracodawca coś zleca swoim podwładnym, to bierze na siebie całkowitą odpowiedzialność za ich niekompetencje zawodowe. Podczas kontroli inspektor PIP z reguły rozlicza dyrektora szkoły jako pracodawcę, a dyrektor ma zawsze tzw. regres służbowy w stosunku do niekompetentnych podwładnych.

3.2. Państwowa Inspekcja Sanitarna

Do zakresu działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej w dziedzinie zapobiegawczego nadzoru sanitarnego należy w szczególności:

1) uzgadnianie projektów planów zagospodarowania przestrzennego województwa, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz ustalanie warunków zabudowy i zagospodarowania terenu pod względem wymagań higienicznych i zdrowotnych,

2) uzgadnianie dokumentacji projektowej pod względem wymagań higienicznych i zdrowotnych dotyczących:

a) budowy oraz zmiany sposobu użytkowania obiektów budowlanych, statków morskich, żeglugi śródlądowej i powietrznych,

b) nowych materiałów i procesów technologicznych przed ich zastosowaniem w produkcji lub budownictwie,

3) uczestniczenie w dopuszczeniu do użytku obiektów budowlanych, statków morskich, żeglugi śródlądowej i powietrznych oraz środków komunikacji lądowej,

4) inicjowanie przedsięwzięć oraz prac badawczych w dziedzinie zapobiegania negatywnym wpływom czynników i zjawisk fizycznych, chemicznych i biologicznych na zdrowie ludzi.

Do zakresu działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej w dziedzinie bieżącego nadzoru sanitarnego należy kontrola przestrzegania przepisów określających wymagania higieniczne i zdrowotne, w szczególności dotyczących:

1) higieny środowiska, a zwłaszcza wody do spożycia, czystości powietrza atmosferycznego, gleby, wód i innych elementów środowiska w zakresie ustalonym w odrębnych przepisach,

2) utrzymania należytego stanu higienicznego nieruchomości, zakładów pracy, instytucji, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej, dróg, ulic oraz osobowego i towarowego transportu kolejowego, drogowego, lotniczego i morskiego,

3) warunków produkcji, transportu, przechowywania i sprzedaży żywności oraz warunków żywienia zbiorowego,

3a) nadzoru nad jakością zdrowotną żywności,

4) warunków zdrowotnych produkcji i obrotu przedmiotami użytku, materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością, kosmetykami oraz innymi wyrobami mogącymi mieć wpływ na zdrowie ludzi,

5) warunków zdrowotnych środowiska pracy, a zwłaszcza zapobiegania powstawaniu chorób zawodowych i innych chorób związanych z warunkami pracy,

6) higieny pomieszczeń i wymagań w stosunku do sprzętu używanego w szkołach i innych placówkach oświatowo-wychowawczych, szkołach wyższych oraz w ośrodkach wypoczynku,

7) higieny procesów nauczania.25

3.3. Społeczny inspektor pracy

Społeczna inspekcja pracy jest służbą społeczną pełnioną przez pracowników, mającą na celu zapewnienie przez zakład pracy bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz ochronę uprawnień pracowniczych, określonych w przepisach prawa pracy26. Społecznych inspektorów pracy wybierają i odwołują pracownicy zakładu pracy. Społecznych inspektorów pracy wybiera się na okres 4 lat

Społeczny inspektor pracy ma prawo wstępu w każdym czasie do pomieszczeń i urządzeń zakładu pracy dla wykonywania zadań określonych w art. 4.

Społeczny inspektor pracy ma prawo żądać od kierownika zakładu pracy oraz oddziału (wydziału) i od pracowników informacji oraz okazania dokumentów w sprawach wchodzących w zakres jego działania.

Wykonywania czynności, o których mowa w ust. 1 i 2, następuje z zachowaniem przepisów o ochronie tajemnicy państwowej i służbowej.

W razie stwierdzenia, że nie są przestrzegane przepisy, o których mowa w art. 4, społeczny inspektor pracy informuje o tym kierownika zakładu pracy oraz oddziału (wydziału), czyniąc jednocześnie stosowny zapis w księgach.27

Kierownik zakładu pracy oraz oddziału (wydziału) podejmuje decyzję w sprawie usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości i informuje o tym społecznego inspektora pracy.

W razie stwierdzenia naruszenia przez pracownika przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, społeczny inspektor pracy zwraca uwagę pracownikowi na obowiązek przestrzegania tych przepisów i zasad.

W przypadku gdy zachowanie pracownika na stanowisku pracy wskazuje na niedostateczną znajomość przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz nieumiejętność wykonywania pracy w sposób bezpieczny dla siebie lub innych pracowników, społeczny inspektor pracy zwraca się do kierownika właściwej komórki organizacyjnej o czasowe odsunięcie pracownika od tej pracy i zapoznaje go z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.

Na podstawie ustaleń własnych, oddziałowego (wydziałowego) lub grupowego społecznego inspektora pracy zakładowy społeczny inspektor pracy wydaje kierownikowi zakładu pracy, w formie pisemnej, zalecenie usunięcia w określonym terminie stwierdzonych uchybień.

W razie bezpośredniego zagrożenia mogącego spowodować wypadek przy pracy, zakładowy społeczny inspektor pracy występuje do kierownika zakładu pracy o natychmiastowe usunięcie tego zagrożenia, a w wypadku niepodjęcia odpowiednich działań wydaje, w formie pisemnej, zalecenie wstrzymania pracy danego urządzenia technicznego lub określonych robót, zawiadamiając o tym równocześnie zakładowe organizacje związkowe.

Kierownik zakładu pracy może wnieść sprzeciw od zalecenia zakładowego społecznego inspektora pracy do właściwego inspektora pracy Państwowej Inspekcji Pracy. Sprzeciw od zalecenia, o którym mowa w ust. 1, wnosi się w terminie 7 dni od dnia doręczenia zalecenia, a od zalecenia, o którym mowa w ust. 2 - niezwłocznie.

W razie wniesienia sprzeciwu, o którym mowa w ust. 3, inspektor pracy Państwowej Inspekcji Pracy wydaje decyzję lub podejmuje inne środki prawne przewidziane w przepisach o Państwowej Inspekcji Pracy.

3.4. Inspektor ds. bhp

Służbę bezpieczeństwa i higieny pracy, zwaną dalej "służbą bhp", stanowią wyodrębnione komórki organizacyjne jednoosobowe lub wieloosobowe.28

Do zakresu działania służby bhp należy:

1) przeprowadzanie kontroli warunków pracy oraz przestrzegania przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,

2) bieżące informowanie pracodawcy o stwierdzonych zagrożeniach zawodowych, wraz z wnioskami zmierzającymi do usuwania tych zagrożeń,

3) sporządzanie i przedstawianie pracodawcy, co najmniej raz w roku, okresowych analiz stanu bezpieczeństwa i higieny pracy zawierających propozycje przedsięwzięć technicznych i organizacyjnych mających na celu zapobieganie zagrożeniom życia i zdrowia pracowników oraz poprawę warunków pracy,

4) udział w opracowywaniu planów modernizacji i rozwoju zakładu pracy oraz przedstawianie propozycji dotyczących uwzględnienia w tych planach rozwiązań techniczno-organizacyjnych zapewniających poprawę stanu bezpieczeństwa i higieny pracy,

5) udział w ocenie założeń i dokumentacji dotyczących modernizacji zakładu pracy albo jego części, a także nowych inwestycji, oraz zgłaszanie wniosków dotyczących uwzględnienia wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy w tych założeniach i dokumentacji,

6) udział w przekazywaniu do użytkowania nowo budowanych lub przebudowywanych obiektów budowlanych albo ich części, w których przewiduje się pomieszczenia pracy, urządzeń produkcyjnych oraz innych urządzeń mających wpływ na warunki pracy i bezpieczeństwo pracowników,

7) zgłaszanie wniosków dotyczących wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy w stosowanych oraz nowo wprowadzanych procesach produkcyjnych,

8) przedstawianie pracodawcy wniosków dotyczących zachowania wymagań ergonomii na stanowiskach pracy,

9) udział w opracowywaniu zakładowych układów zbiorowych pracy, wewnętrznych zarządzeń, regulaminów i instrukcji ogólnych dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy oraz w ustalaniu zadań osób kierujących pracownikami w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy,

10) opiniowanie szczegółowych instrukcji dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy na poszczególnych stanowiskach pracy,

11) udział w ustalaniu okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz w opracowywaniu wniosków wynikających z badania przyczyn i okoliczności tych wypadków oraz zachorowań na choroby zawodowe, a także kontrola realizacji tych wniosków,

12) prowadzenie rejestrów, kompletowanie i przechowywanie dokumentów dotyczących wypadków przy pracy, stwierdzonych chorób zawodowych i podejrzeń o takie choroby, a także przechowywanie wyników badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy,

13) doradztwo w zakresie przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,

14) udział w dokonywaniu oceny ryzyka zawodowego, które wiąże się z wykonywaną pracą,

15) doradztwo w zakresie organizacji i metod pracy na stanowiskach pracy, na których występują czynniki niebezpieczne, szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe, oraz doboru najwłaściwszych środków ochrony zbiorowej i indywidualnej,

16) współpraca z właściwymi komórkami organizacyjnymi lub osobami, w szczególności w zakresie organizowania i zapewnienia odpowiedniego poziomu szkoleń w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz zapewnienia właściwej adaptacji zawodowej nowo zatrudnionych pracowników,

17) współpraca z laboratoriami upoważnionymi, zgodnie z odrębnymi przepisami, do dokonywania badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia lub warunków uciążliwych, występujących w środowisku pracy, w zakresie organizowania tych badań i pomiarów oraz sposobów ochrony pracowników przed tymi czynnikami lub warunkami,

18) współpraca z laboratoriami i innymi jednostkami zajmującymi się pomiarami stanu środowiska naturalnego, działającymi w systemie państwowego monitoringu środowiska, określonego w odrębnych przepisach,

19) współdziałanie z lekarzem sprawującym profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami, a w szczególności przy organizowaniu okresowych badań lekarskich pracowników,

20) współdziałanie ze społeczną inspekcją pracy oraz z zakładowymi organizacjami związkowymi przy:

a) podejmowaniu przez nie działań mających na celu przestrzeganie przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, w trybie i w zakresie ustalonym w odrębnych przepisach,

b) podejmowanych przez pracodawcę przedsięwzięciach mających na celu poprawę warunków pracy,

21) uczestniczenie w pracach, powołanej przez pracodawcę, komisji bezpieczeństwa i higieny pracy oraz w innych zakładowych komisjach zajmujących się problematyką bezpieczeństwa i higieny pracy, w tym zapobieganiem chorobom zawodowym i wypadkom przy pracy,

22) inicjowanie i rozwijanie na terenie zakładu pracy różnych form popularyzacji problematyki bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii.

3.5. Komisja bezpieczeństwa i higieny pracy

Pracodawca zatrudniający więcej niż 250 pracowników powołuje komisję bezpieczeństwa i higieny pracy, jako swój organ doradczy i opiniodawczy. W skład komisji wchodzą pracownicy służby bhp, lekarz sprawujący opiekę zdrowotną nad pracownikami, społeczny inspektor pracy, a także przedstawiciele pracowników - wybrani przez zakładową organizację związkową, a w przypadku gdy u pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa - przez pracowników, w trybie przyjętym w zakładzie pracy. Przewodniczącym komisji jest pracodawca lub osoba przez niego upoważniona, a wiceprzewodniczącym - społeczny inspektor pracy.

Zadaniem komisji jest dokonywanie przeglądu warunków pracy, okresowej oceny stanu bezpieczeństwa i higieny pracy, opiniowanie podejmowanych przez pracodawcę środków zapobiegających wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym, formułowanie wniosków dotyczących poprawy warunków pracy oraz współdziałanie z pracodawcą w realizacji jego obowiązków w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.29

Wnioski

W trakcie pisania niniejszego opracowania można było zauważyć jak szybko zmieniają się w obecnym czasie przepisy i rozporządzenia. Wprowadzane były i są dyrektywy unijne, zmieniają się ustawy. Jakiekolwiek opracowania książkowe tracą na aktualności. Starałem się stworzyć coś na obraz mini poradnika chciałem aby był on zbiorem informacji podstawowych dzięki, którym można opracowywać strategie na cały rok kalendarzowy lub w potoku różnych spraw nie zapomnieć (nie zaniedbać rzeczy ważnych).

Pełniąc zadania szkolnego inspektora bhp przez ostatnie 10 lat starałem się nie przerwanie dokształcać i zdobywać wiedzę z dziedziny bhp mimo pracy na innym stanowisku. Uważam, że kiedy 1.09.2007 roku zostałem dyrektorem szkoły obowiązki moje wzrosły niewspółmiernie jak również i odpowiedzialność. Jako na pracodawcy i nauczycielu spada na mnie bezpośrednia odpowiedzialność za zdrowie i życie powierzonych mi uczniów, jak i pracowników szkoły.

Wiadomości potrzebne do napisania tej pracy zaczerpnąłem z kilku publikacji książkowych, jednak w głównej mierze korzystałem z Kodeksu Pracy, a przede wszystkim z portali internetowych Państwowej Inspekcji Pracy, Państwowej Inspekcji Sanitarnej, Centralnego Instytutu Ochrony Pracy, itd.

Taka forma zdobywania informacji jest obecnie powszechna gdyż zapewnia szybki i jak najbardziej aktualny dostęp do ustaw i rozporządzeń oraz wielu opracowań.

Wymiana informacji pomiędzy kolegami z branży BHP również była bardzo pomocna i dostarczyła mi odpowiedzi na wiele spraw które pracodawca musi rozwiązywać na co dzień w swojej pracy. Uważam, że napisana przeze mnie praca być może już niedługo straci na aktualności, mimo to czas poświęcony na jej napisanie nie uważam za stracony poszerzyłem swoją wiedzę, nauczyłem się poszukiwać informacje gromadzić je i w odpowiedni sposób przetwarzać.

BIBLIOGRAFIA

Kodeks Pracy, Wydawnictwo CH Beck Warszawa 2008

Bogusław Dołęgowski, Stefan Janczura, Praktyczny poradnik dla służb bhp- ODDK Gdańsk 2000

Marek Gałusza, Wiesław Langer - Wypadki nie tylko przy pracy- Tarbonus 2001

pod red Marka Gałusza, -BHP w przepisach prawnych, Tarbonus 2001

Dariusz Smoliński, - Zanim nadejdzie kontrola -ODDK Gdańsk 1999

Spis załączników:

Karty oceny ryzyka zawodowego

Tabela normy przydziału środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego dla pracowników

Plany szkoleń

Protokół przeglądu bhp

Regulamin Sali gimnastycznej

Regulamin boiska szkolnego

Regulamin placu zabaw

Regulamin pracowni komputerowej

Regulamin organizacji wycieczek szkolnych

Regulamin bhp Szkoły Podstawowej

Karta oceny ryzyka zawodowego

Stanowisko: nauczyciele kształcenia zintegrowanego

Ilość podobnych stanowisk ilość osób zatrudnionych na stanowisku

Czas pracy (narażenia) na stanowisku; 18 godzin tygodniowo

Osoby narażone: nauczyciele kształcenia zintegrowanego

Identyfikacja zagrożeń, skutków i ryzyka oraz środków redukcji dla wykonywanych czynności na stanowisku.

Rodzaj (opis) wykonywanej czynności

Zagrożenia

Skutek

Skala

Ryzyko

Środki redukcji ryzyka

Oszacowanie ryzyka wykonywanej czynności po zastosowaniu środków redukcji

Prawdopodobieństwo

Skutki

Dojście do pomieszczenia dydakt, przemieszczanie się po korytarzu, dojście do WC

- potknięcie, poślizgnięcie się - upadek ze schodów

- ogólne stłuczenia,

zwichnięcia

- ogólne stłuczenia, zwichnięcia, złamania

M

M

M

Ś

M

Ś

Dyżurowanie na korytarzu

- uszkodzenie słuchu

- niedosłuch

Ś

Ś

D

- uwrażliwienie dzieci i młodzieży na szkodliwe skutki nadmiernego hałasu, redukowanie hałasu, uciszanie

A

Prowadzenie zajęć

- nadwyrężenie strun głosowych

- utrata głosu, choroby laryngologiczne

D

D

D

- racjonalne wykorzystywanie możliwości głosowych

A

Wycieczki piesze, autobusowe

- uszkodzenie ciaia, obrażenia ze skutkiem śmiertelnym

- kalectwo, utrata życia

M

D

Ś

- świadome planowanie przebiegu wycieczki, sprawdzanie stanu technicznego pojazdów, kompletowanie apteczki p.p.

A

Zajęcia ruchowe

- nadwyrężenie strun głosowych

- uderzenie piłką

- potknięcie

- utrata głosu

- ogólne stłuczenia

- zwichnięcia

S

S

Ś

- uwrażliwienie na szkodliwe skutki nadmiernego hałasu

Karta oceny ryzyka zawodowego

Stanowisko: nauczyciele przedmiotów humanistycznych (j. polski, j. angielski, historia)

Ilość podobnych stanowisk: ilość osób zatrudnionych na stanowiskach:

Czas pracy: 18 godzin tygodniowo.

Osoby narażone: nauczyciele w/w przedmiotów.

Identyfikacja zagrożeń, skutków i ryzyka oraz środków redukcji dla wykonywanych czynności na stanowiskach.

Rodzaj(opis wykonywanej czynności)

Zagrożenie

Skutek

Skala

Ryzyko

Środki redukcji ryzyka

Oszacowane ryzyko wykonywanej czynności po zastosowaniu środków redukcji

Prawdopodobieństwa

skutków

Dojście do pomieszczeń dydaktycznych, przemieszczanie się po korytarzu, dojście do WC

Potknięcia, stłuczenia, zwichnięcia

Ogólne stłuczenia, zwichnięcia.

M

M

M

Utrzymanie przejść komunikacyjnych w należytym stanie.

A

Upadek ze schodów

Ogólne stłuczenia, zwichnięcia, złamania.

M

S

S

Utrzymanie przejść komunikacyjnych w należytym stanie.

A

Prowadzenie lekcji

Zwiotczenie nadwerężonych strun głosowych

Utrata głosu, choroby laryngologiczne

D

D

D

Racjonalne wykorzystywanie możliwości głosowych.

A

Zagrożenie alergologiczne

Astma, schorzenia dermatologiczno-laryngologiczne

S

S

S

Zapewnienie odpowiedniej czystości pomieszczeń, środki chemiczne czystości dopuszczalne do używania w pomieszczeniach zamkniętych

A

Dyżurowanie na korytarzu

Uszkodzenie słuchu

Niedosłuch

Ś

Ś

D

Uwrażliwianie dzieci i młodzieży na szkodliwe hałasu, uciszanie. skutki nadmiernego hałasu

A

Obsługa urządzeń elektrycznych -

Przebicie, niesprawna instalacja

Porażenie prądem elektrycznym

M

D

S

Dokonywanie przeglądów instalacji elektrycznej oraz urządzeń zasilanych energią elektryczną.

A

Przebywanie w grupie ludzi

Zagrożenie biologiczne, np. wirus WZW, grypa

Choroby, przewlekłe choroby

D

D

S

Szczepienia ochronne

A

Wycieczki autokarowe, piesze

Uszkodzenia ciała, śmierć

Kalectwo, utrata życia

M

D

S

Świadome planowanie przebiegu wycieczek, sprawdzanie przed wyjazdem stanu technicznego pojazdu, kompletna apteczka pierwszej pomocy

A

Karta oceny ryzyka zawodowego

1. Stanowisko: nauczyciele przedmiotów matematyczno-przyrodniczych. :

Ilość podobnych stanowisk: ilość osób zatrudnionych na stanowiskach:

Czas pracy: 18 godzin tygodniowo.

Osoby narażone: nauczyciele w/w przedmiotów.

Identyfikacja zagrożeń, skutków i ryzyka oraz środków redukcji dla wykonywanych czynności na stanowiskach.

Rodzaj(opis wykonywanej czynności)

Zagrożenie

Skutek

Skala

Ryzyko

Środki redukcji

ryzyka

Oszacowane

ryzyko wykonywanej

czynności

zastosowaniu środków redukcji

Prawdopodobieństwa

skutków

Dojście do pomieszczeń dydaktycznych, przemieszczanie się po

korytarzu, dojście do WC

Potknięcia, stłuczenia, zwichnięcia

Ogólne stłuczenia, zwichnięcia.

M

M

M

Utrzymanie przejść komunikacyjnych w należytym stanie.

A

Upadek ze schodów

Ogólne stłuczenia, zwichnięcia, złamania.

M

Ś

Ś

Utrzymanie przejść komunikacyjnych w należytym stanie.

A

Prowadzenie lekcji

Zwiotczenie nadwerężonych strun głosowych

Utrata głosu, choroby laryngologiczne

D

D

D

Racjonalne wykorzystywanie możliwości głosowych.

A

Zagrożenie alergologiczne

Astma, schorzenia dermatologiczno-laryngologiczne

Ś

Ś

Ś

Zapewnienie odpowiedniej czystości pomieszczeń, środki chemiczne czystości dopuszczalne do używania w pomieszczeniach zamkniętych

A

Dyżurowanie na korytarzu

Uszkodzenie słuchu

Niedosłuch

Ś

Ś

D

Uwrażliwianie dzieci i młodzieży na szkodliwe skutki nadmiernego hałasu, uciszanie

A

Obsługa urządzeń elektrycznych

Przebicie, niesprawna instalacja

Porażenie prądem elektrycznym

M

D

Ś

Dokonywanie przeglądów instalacji elektrycznej oraz urządzeń zasilanych energią elektryczną.

A

Praca z komputerem

Promieniowanie, naświetlenie oczu

Osłabienie wzroku, napromieniowanie

M

Ś

M

Zapewnienie odpowiednio nowoczesnego sprzętu.

A

Urządzenia pracowni technicznej

Skaleczenia, odrapania, otarcia, stłuczenia

Krwotok, porażenie, odprysk

D

D

Ś

Dostosowanie się do przepisów BHP oraz dyscyplina na lekcji, wykonywanie prac pod ścisłym nadzorem.

A

Wycieczki autokarowe, piesze

Uszkodzenia ciała, śmierć

Kalectwo, utrata życia

M

D

Ś

Świadome planowanie przebiegu wycieczek, sprawdzanie przed wyjazdem stanu technicznego pojazdu, kompletna apteczka pierwszej pomocy

A

Karta oceny ryzyka zawodowego

Stanowisko: pracownik obsługi

Ilość podobnych stanowisk: ilość osób zatrudnionych na stanowisku:

Czas pracy (narażenia) na stanowisku: 8 godzin dziennie.

Osoby narażone: pracownik wykonujący niżej wymienione czynności.

Identyfikacja zagrożeń, skutków i ryzyka oraz środków redukcji dla wykonywanych czynności na stanowisku:

Rodzaj (opis) wykonywanej czynności

Zagrożenia

Skutek

Skala

Ryzyko

Środki redukcji ryzyka

Oszacowane ryzyko wykonywanej czynności po zastosowaniu środków redukcji

Prawdopodobieństwa

Skutków

Dojście do pomieszczeń socjalnych (szatni) przemieszczanie się po pomieszczeniach pracy, klatkach schodowych.

- potknięcie, - poślizgnięcie się

- upadek ze schodów.

-ogóle stłuczenia, zwichnięcia.

-ogólne stłuczenia, zwichnięcia, złamania

M M

M Ś

M Ś

- utrzymywanie dróg i przejść komunikacyjnych w należytym stanie.

- utrzymywanie dróg i przejść komunikacyjnych w należytym stanic.

A A

Mycie okien.

- potknięcie, poślizgnięcie się. -upadek ze schodów.

upadek z drabiny podczas mycia okien

- ogólne stłuczenia. złamania kończyn. zwichnięcia stawów skokowych, -ogólne stłuczenia, złamania kończyn.

M

Ś Ś

Ś Ś

Zapewnienie prawidłowych dróg komunikacyjnych - nic śliskich, - odpowiednie oświetlenie dróg komunikacyjnych

stosowanie właściwych drabin

A A

wypadnięcie przez okno podczas mycia okien

- ogólne potłuczenia, złamania, obrażenia ze skutkiem śmiertelnym

M

D

D

stosowanie zabezpieczeń przed upadkiem z wysokości podczas mycia okien, przestrzeganie przepisów i zasad bhp,

A

używanie środków żrących do czyszczenia i odkażania sanitariatów.

- zachlapania oczu środkiem żrącym .służącym do dezynfekcji

- oblanie się środkami służącymi do utrzymania czystości,

- urazy oczu,

choroby skóry, uczulenia,

M M

Ś

M

Ś

Ml

zachowanie ostrożności podczas używania środków żrących,

stosowanie środków ochrony indywidualnej w postaci rękawic.

A A

Obsługa urządzeń zasilanych energią elektryczną.

- przebicia, niesprawna instalacja elektryczna.

- porażenie prądem elektrycznym, w tym ze skutkiem śmiertelnym.

M

D

D

przeprowadzania zgodnie z obowiązującymi przepisami i zasadami pomiarów skuteczności ochrony przeciwporażeniowej, dokonywanie przeglądów urządzeń zasilanych energią elektryczną.

A

Obsługa urządzeń zasilanych gazem.

-nieszczelność instalacji gazowej.

-zatrucie gazem, w tym ze skutkiem śmiertelnym.

M

D

D

dokonywanie przeglądu instalacji gazowej, kuchenek gazowych, kotła gazowego do ogrzewania, przeglądy kominiarskie,

A

Przygotowanie napoju gorącego (herbaty).

- oblanie się wrzątkiem.

- oparzenia ciała II stopnia,

M

Ś

Ś

zapewnienie odpowiedniej powierzchni pomieszczenia.

A

Karta oceny ryzyka zawodowego

Stanowisko: nauczyciele wychowania fizycznego

Ilość podobnych stanowisk, ilość osób zatrudnionych na stanowiskach: 1

Czas pracy: 18 godzin tygodniowo.

Osoby narażone: nauczyciele wychowania fizycznego

Identyfikacja zagrożeń, skutków i ryzyka oraz środków redukcji dla wykonywanych czynności na stanowiskach.

Rodzaj opis wykonywanej czynności

Zagrożenie

Skutek

Skala

Ryzyko

Środki redukcji ryzyka

Oszacowane ryzyko wykonywanej czynności po zastosowaniu środków redukcji

Prawdopodobieństwa

skutków

Dojście do sali gimnastycznej, dojście na boisko szkolne, przemieszczanie się po korytarzu, dojście do WC

Potknięcia, stłuczenia, zwichnięcia

Ogólne stłuczenia, zwichnięcia.

M

M

M

Utrzymanie przejść komunikacyjnych w należytym stanie.

A

Dyżurowanie na korytarzu

Upadek ze schodów

Ogólne stłuczenia, zwichnięcia, złamania.

M

S

S

Utrzymanie przejść komunikacyjnych w należytym stanie.

A

Prowadzenie lekcji

Zwiotczenie nadwerężonych strun głosowych, uszkodzenie słuchu

Utrata głosu, choroby laryngologiczne, niedosłuch

D

D

D

Racjonalne wykorzystywanie możliwości głosowych. Uwrażliwianie dzieci i młodzieży na szkodliwe skutki nadmiernego hałasu, uciszanie.

A

Zagrożenie alergologiczne

Astma, schorzenia dermatologiczno-laryngologiczne

D

D

D

Zapewnienie odpowiedniej czystości pomieszczeń, środki chemiczne czystości dopuszczalne do używania w pomieszczeniach zamkniętych

Uwrażliwianie dzieci i młodzieży na szkodliwe skutki nadmiernego hałasu, uciszanie.

Wykonywanie ćwiczeń z asekuracją.

Prawidłowa rozgrzewka przed pokazem ćwiczeń

Odpowiedni ubiór, kremy ochronne

Pokaz i objaśnianie ćwiczeń

Ćwiczenia gimnastyczne na przyrządach

Sporty zimowe

Zespołowe gry sportowe

Upadek na płaszczyźnie, potknięcie, upadek z wysokości.

Wymuszona pozycja ciała

Czynniki atmosferyczne

Skręcenie,

Uszkodzenie słuchu

Stłuczenie,

zwichnięcie,

skręcenie

naderwanie ścięgien, stłuczenie, odmrożenia przemoknięcia, ogólne stłuczenia, niedosłuch

D

D

M

Świadome planowanie przebiegu wyjazdów, sprawdzanie (w miarę możliwości) przed wyjazdem stanu technicznego pojazdu, kompletna apteczka pierwszej pomocy

Przebywanie w grupie ludzi

Wycieczki autokarowe, piesze, Wyjazdy na zawody sportowe

Zagrożenie biologiczne, np. wirus WZW, grypa

Zagrożenia komunikacyjne

Choroby,

przewlekłe

choroby

Kalectwo, utrata życia

D

D

M

Szczepienia ochronne

Załącznik nr 2

SZKOŁA PODSTAWOWA W WYDRZU

TABELA

normy przydziału środków ochrony indywidualnej oraz odzieży

i obuwia roboczego dla pracowników

zgodnie z art. 237 Kodeksu Pracy

§ 1.

Stanowiska dla których dopuszcza się używanie przez pracownika, za ich zgodą, odzieży własnej i obuwia roboczego, spełniających wymagania BHP:

bibliotekarz

nauczyciel wychowania fizycznego

§ 2.

Pracownikowi używającemu własnej odzieży i obuwia roboczego pracodawca wypłaca ekwiwalent pieniężny w wysokości uwzględniającej ich aktualne ceny. /zał. 1/

§ 3.

Za pranie fartuchów roboczych na stanowiskach nauczycielskich oraz pracowników administracji i obsługi wypłacany jest ekwiwalent pieniężny w kwocie ustalonej dla poszczególnych stanowisk /zał. 2/

Lp

Stanowisko pracy

Zakres wyposażenia:

R — odzież i obuwie robocze

0 — ochrony indywidualne

Przewidywany okres używalności w miesiącach, w okresach zimowych (o.z)

do zniszczenia (d.z)

1

2

3

4

1

Bibliotekarz, pracownik biblioteki

R - fartuch z tkanin syntetycznych

min. 36 m-cy

2

Rzemieślnik pracownik porządkowo- gospodarczy, konserwator

R - fartuch lub ubranie drelichowe

R - czapka

R - obuwie robocze

O - kamizelka ciepłochronna

O - rękawice ochronne drelichowe

O - okulary ochronne

12

12

24

3 o.z

12

12

Nauczyciel wychowania fizycznego

R - dres

R - podkoszulek

R - spodenki gimnastyczne

R - obuwie sportowe

36

12

12

d.z min 24

Nauczyciel informatyki (technologii informacyjnych),

Opiekun pracowni komputerowej

O - okulary profilaktyczne

d.z

Sprzątaczka

R - fartuch drelichowy, tekstylny

R - nakrycie głowy (chustka, czapka)

R - obuwie profilaktyczne

O - rękawice gumowe lub z tworzywa sztucznego

O - kalosze gumowe wg potrzeb

O - szelki bezpieczeństwa wg potrzeb

18

36

12

d.z

d.z

wg potrzeb

Wysokość ekwiwalentów pieniężnych dla pracowników używających własnej odzieży i obuwia roboczego

1. Koszulka

2. Spodenki gimnastyczne

3. Buty sportowe

4. Dresy

5. KURTKA

Wysokość miesięcznego ekwiwalentu dla pracowników za pranie odzieży roboczej:

Nauczyciele i pracownicy administracji i obsługi -

Wypłata ekwiwalentu pieniężnego za pranie odzieży roboczej przysługuje za okres świadczenia pracy - nie przysługuje pracownikom w okresie urlopów wypoczynkowych oraz innych okresów usprawiedliwionej nieobecności w pracy, trwających 30 dni w miesiącu

Załącznik nr 3

PLAN SZKOLENIA

Szkolenie podstawowe nauczycieli

Lp.

Temat szkolenia

Liczba godzin

1

Regulacje prawne z zakresu ochrony pracy, w tym dotyczące:

a) praw i obowiązków uczniów, nauczycieli i dyrektora szkoły w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz odpowiedzialności za naruszenie przepisów i zasad bhp,

b) ochrony pracy kobiet i młodocianych,

c) wypadków w nauce, przy pracy i chorób zawodowych oraz świadczeń z nimi związanych, d) profilaktycznej ochrony zdrowia uczniów i pracowników,

e) nadzoru nad warunkami pracy i nauki,

f) opieki nad dziećmi powierzonymi opiece szkoły podczas zajęć organizowanych w szkole i poza szkołą.

5

2

Ergonomia w kształtowaniu warunków pracy i nauki - meble szkolne, ich dostosowanie do psychofizycznych, a zwłaszcza antropometrycznych warunków uczniów, certyfikacja na znak bezpieczeństwa

2

3

Ocena zagrożeń czynnikami szkodliwymi dla zdrowia, uciążliwymi i niebezpiecznymi występującymi w procesach pracy i nauki oraz metody ochrony przed tymi zagrożeniami

4

4

Organizacja stanowisk pracy i nauki z komputerami i innymi urządzeniami biurowymi oraz pomieszczeń do nauki (pdn), w tym klaso pracowni i laboratoriów

3

5

Zasady postępowania w razie wypadków i w sytuacjach zagrożeń (pożaru, awarii, alarmu ...), w tym zasady udzielania pomocy przedlekarskiej w razie wypadku

4

Razem

min. 18*

Szkolenie okresowe nauczycieli

Lp.

Temat szkolenia

Liczba godzin

1

Regulacje prawne z zakresu ochrony pracy i nauki, z uwzględnieniem zmian, w tym dotyczące:

a) praw i obowiązków uczniów, nauczycieli i dyrektora szkoły w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz odpowiedzialności za naruszenie przepisów i zasad bhp,

b) ochrony pracy kobiet i młodocianych,

c) wypadków w nauce, przy pracy i chorób zawodowych oraz świadczeń z nimi związanych, d) profilaktycznej ochrony zdrowia uczniów i pracowników,

e) opieki nad dziećmi powierzonymi opiece szkoły podczas zajęć organizowanych w szkole i poza szkołą.

3

2

Postęp w zakresie oceny zagrożeń czynnikami występującymi w procesach pracy oraz w zakresie metod ochrony przed zagrożeniami dla zdrowia i życia uczniów

2

3

Problemy z organizacją stanowisk pracy uczniów w pomieszczeniach do nauki, ze szczególnym uwzględnieniem stanowisk z komputerami i urządzeniami multimedialnymi

2

4

Postępowanie w razie wypadków i w sytuacjach zagrożeń (pożaru, awarii ...), w tym zasady udzielania pomocy przedlekarskiej w razie wypadku

2

* Minimum programowe.

Razem

min. 10 h*

Załącznik nr 4

Szkoła Podstawowa w Wydrzu

Protokół

z przeglądu Szkoły Podstawowej w Wydrzu

pod względem bezpiecznej nauki i pracy uczniów i pracowników szkoły

w dniach 03-05.09.2007 r.

komisja w składzie:

Piotr Michno - dyrektor szkoły (specjalista ds. bhp)

- nauczyciel przedstawiciel ZNP

- nauczyciel koordynator ds. Bezpieczeństwa

Otoczenie Szkoły:

l.p.

Temat

Usterki

Uwagi

1

Ogrodzenie terenu szkoły

W ogrodzeniu szkolnym od frontu częściowo zniszczone segmenty, brak bramki od strony boiska szkolnego

2.

Teren szkolny

Częściowo zniszczone chodniki, znaczne nierówności terenu trawników wokół boiska i placu zabaw, brak pełnego odprowadzenia wody deszczowej z rynien pionowych,

Budynek Szkoły z zewnątrz:

1.

Elewacja

Liczne ubytki, pęknięcia, nacieki

2.

Okna

Pęknięte szyby zewnętrzne

3.

Dach

Pęknięcia pokrycia dachu dachu, uszkodzone okucia

Budynek Szkoły wewnątrz:

- parter

1.

Korytarz, klatka schodowa

Nieszczelne drzwi wejściowe, uszkodzony zamek drzwi wewn.

Nie zabezpieczona klatka schodowa powyżej poręczy

2

Sala nr 1gimnastyczna

Niedomykające się okna

3

Sala nr 2 oddz. Przedszkolny

4

Sala nr 3

5

Sala nr 4

- piętro

1.

Sala nr 10

2.

Sala nr 11

3.

Sala nr 12

4.

Pokój nauczycielski

5.

Pomieszczenie gospodarcze 15

6.

Sala nr 16

7.

Łazienki

8.

9.

10

Pomieszczenie kotłowni i pozostałe

Protokół zatwierdzono dnia…………………….

Podpisy członków komisji:

Przewodniczący:……………..

Członek………………………

Członek………………………

Załącznik nr 5

Regulamin sali gimnastycznej

Założenia ogólne

Sala gimnastyczna jest miejscem przeznaczonym wyłącznie do prowadzenia zajęć wychowania fizycznego, zajęć szkolnego koła sportowego, rozgrywek sportowych i innych zajęć sportowych.

Za bezpieczeństwo ćwiczących podczas zajęć odpowiada prowadzący zajęcia. Uczniów, personel pedagogiczny oraz zrzeszenia i organizacje pozaszkolne obowiązuje zgodne z niniejszym regulaminem zachowanie się na sali gimnastycznej i w jej pomieszczeniach.

Wszystkie zajęcia na sali odbywają się w sposób zorganizowany.

Za stan sali, sprzętu i urządzeń odpowiadają: dyrektor szkoły, nauczyciele wychowania fizycznego, personel pedagogiczny oraz osoby korzystające z sali.

Sprzęt gimnastyczny i urządzenia są dobrem społecznym szkoły. Opiekę nad nimi w czasie zajęć sprawuje zespół ćwiczący. Za stan sprzętu używanego do ćwiczeń odpowiada nauczyciel, osoba prowadząca zajęcia.

Postanowienia szczegółowe

Wszystkich ćwiczących obowiązuje strój gimnastyczny: obuwie gimnastyczne (halówki, trampki itp.), spodenki, koszulka.

Nauczyciele, sędziowie i personel techniczny zawodów wchodzą na salę w obuwiu gimnastycznym.

Należy dbać o to, aby strój gimnastyczny był czysty.

Ze względów higienicznych niewskazane jest pożyczanie stroju gimnastycznego.

Każda klasa czy zespół korzystający z sali jest odpowiedzialny za ład i porządek

Sprzęt do ćwiczeń należy rozstawiać tylko w obecności nauczyciela. Wszelkie uszkodzenia sprzętu należy natychmiast zgłosić prowadzącemu zajęcia.

Grupy ćwiczebne mogą przebywać na sali gimnastycznej tylko w obecności nauczyciela.

Każdy wypadek uczniowie zgłaszają nauczycielowi.

Załącznik

Regulamin boiska szkolnego

Właścicielem boiska szkolnego jest Szkoła Podstawowa w Wydrzu.

Zajęcia wychowania fizycznego odbywają się w obecności nauczyciela. Z boiska szkolnego mogą korzystać tylko uczniowie szkoły oraz inne grupy sportowe. Sposób i zasady korzystania winny być wcześniej ustalone z dyrektorem szkoły.

Grupy zorganizowane korzystające z obiektu podczas zajęć lekcyjnych, rozgrywek sportowych i zajęć pozalekcyjnych muszą przebywać pod opieką nauczycieli bądź osób dorosłych.

Korzystający z boiska szkolnego winni dbać o porządek podczas zajęć.

Obowiązuje kategoryczny zakaz jazdy po boisku wszelkimi pojazdami.

Dojście do boiska sportowego odbywa się wyłącznie wyznaczonymi ścieżkami.

W godzinach trwania zajęć lekcyjnych na boisku szkolnym mogą przebywać tylko uczniowie odbywający zajęcia wychowania fizycznego pod nadzorem nauczyciela.

Nie wolno wydawać uczniom sprzętu sportowego (oszczep, dysk), który samowolnie użyty może być zagrożeniem dla ćwiczących. Sprzęt ten może być używany tylko w obecności nauczyciela lub trenera.

Uczniowie powinni być przeszkoleni w zakresie bezpiecznego i prawidłowego posługiwania się sprzętem sportowym.

Za zdarzenia, które zaistnieją na boisku szkolnym, a wynikają z nieprzestrzegania powyższego regulaminu, kierownictwo szkoły nie ponosi odpowiedzialności.

Szkoła nie ponosi odpowiedzialności za osoby przebywające na terenie boiska szkolnego po zakończeniu zajęć edukacyjnych, teren szkolny jest terenem zamkniętym.

REGULAMIN PLACU ZABAW

Plac zabaw jest obiektem Szkoły Podstawowej w Wydrzu.

Z placu zabaw w godzinach 8.00-15.00 korzystają przede wszystkim dzieci i młodzież szkolna.

Dzieci do lat 7 mogą przebywać na terenie placu zabaw wyłącznie pod opieka osób dorosłych.

Podczas korzystania przez uczniów z urządzeń (huśtawki, zjeżdżalnie) nauczyciele muszą zwrócić szczególną uwagę na bezpieczny sposób korzystania z nich.

Zabrania się:

przebywania osobom pod wpływem alkoholu lub pod działaniem innych środków odurzających,

wnoszenia i spożywania napojów alkoholowych,

palenia papierosów,

niszczenia sprzętu i urządzeń,

zaśmiecania terenu,

wprowadzania zwierząt.

Osoby korzystające z placu zabaw powinny stosować się do poleceń dyrekcji szkoły.

Osoby niszczące sprzęt i urządzenia placu zabaw bądź ich opiekunowie prawni ponoszą odpowiedzialność materialną.

Osoby naruszające porządek publiczny lub przepisy niniejszego Regulaminu będą usuwane z terenu placu zabaw.

Skargi i wnioski można składać u Dyrektora szkoły.

REGULAMIN PRACOWNI KOMPUTEROWEJ

Szkoła Podstawowa w Wydrzu

1. Pracownia wyposażona jest w stanowiska komputerowe działające w sieci LAN, włączonej do rozległej sieci internetowej.

2. O sposobie logowania się w sieci, wykorzystania jej zasobów informuje użytkownika nauczyciel i administrator sieci komputerowej.

3. Podłączenie komputerów do instalacji sieciowej i elektrycznej jest zgodne z obowiązującymi polskimi normami, jednakże w celu bezpieczeństwa zabrania się:

rozłączania komputerów na stanowiskach sieciowych,

otwierania obudów komputerów,

podłączania i instalowania urządzeń nie znajdujących się na wyposażeniu pracowni,

jakiejkolwiek manipulacji przy sprzęcie komputerowym bez wyraźnej zgody nauczyciela lub administratora

4. Użytkownik pracowni zobowiązany jest do korzystania z komputerów włączonych w sieć lokalną i internetową zgodnie z instrukcją obsługi sprzętu.

5. Wszystkich użytkowników sieci internetowej obowiązuje stosowne zachowanie się w sieci i działanie zgodne z regułami tak zwanej netykiety. Zbiór tych zasad przedstawiony jest w odpowiednich serwisach internetowych.

6. Do szczególnych obowiązków użytkowników sieci komputerowej należą:

działanie odpowiedzialne i zgodne z ustalonym prawem (Art. 267,268,269 Kodeksu Karnego, dotyczą włamań do systemów i otwierania zasobów bez stosownych uprawnień),

bezpieczne korzystania z zasobów sieci internetowej,

dbanie o sprzęt komputerowy i wyposażenie pracowni,

bezwzględne dostosowanie się do poleceń nauczyciela i administratora sieci

7. We wszystkich kwestiach spornych decyduje nauczyciel lub administrator sieci komputerowej lub osoba do tego upoważniona.

8. Wszelkie nieprawidłowości w działaniu sprzętu komputerowego należy zgłaszać bezzwłocznie do nauczyciela lub administratora sieci.

9. Nie wypełnianie punktów powyższego regulaminu może pociągnąć za sobą konsekwencje dyscyplinarne, finansowe lub karne.

Regulamin obowiązuje od 1 stycznia 2008 roku

Opiekun pracowni komputerowej mgr Piotr Michno

Załącznik nr 6

REGULAMIN ORGANIZACJI WYCIECZEK SZKOLNYCH

§1

Działalność w zakresie krajoznawstwa i turystyki może być organizowana w ramach zajęć lekcyjnych i pozalekcyjnych.

Działalność ta obejmuje następujące formy:

wycieczki przedmiotowe - inicjowane i realizowane przez nauczycieli w celu uzupełnienia obowiązującego programu nauczania, w ramach danych zajęć edukacyjnych,

wycieczki krajoznawczo-turystyczne, w których udział nie wymaga od uczestników przygotowania kondycyjnego i umiejętności specjalistycznych.

imprezy krajoznawczo-turystyczne i turystyki kwalifikowanej: rajdy, zloty, biwaki.

§2

Organizacja i program wycieczki powinny być dostosowane do wieku, zainteresowań i potrzeb uczniów, ich stanu zdrowia, sprawności fizycznej, stopnia przygotowania i umiejętności specjalistycznych.

Obowiązkiem organizatora jest sprawdzenie stanu zdrowia i umiejętności uczniów, wymaganych podczas wycieczki.

W wycieczkach turystyczno-krajoznawczych nie mogą brać udziału uczniowie, w stosunku do których istnieją przeciwwskazania lekarskie.

Uczniowie niepełnosprawni, o ile nie ma przeciwwskazań zdrowotnych, mogą brać udział w wycieczkach i imprezach, a organizatorzy tych wycieczek i imprez powinni zapewnić im warunki odpowiednie do specyficznych potrzeb wynikających z rodzaju i stopnia niepełnosprawności.

Organizację wycieczek zagranicznych regulują odrębne przepisy.

§3

Wycieczka musi być należycie przygotowana pod względem programowym i organizacyjnym, a także omówiona ze wszystkimi uczestnikami w zakresie: celu wycieczki, trasy, zwiedzanych obiektów, harmonogramu i regulaminu zachowania uczniów podczas wycieczki.

2. Dokumentacja wycieczki zawiera:

kartę wycieczki,

listę uczestników,

preliminarz finansowy wycieczki, przewidujący koszty realizacji programu oraz rozliczenie finansowe wycieczki po jej zakończeniu,

pisemna zgoda rodziców na udział dziecka w wycieczce.

Przed rozpoczęciem wycieczki organizator powinien przedstawić dyrektorowi lub osobie upoważnionej jej plan w następujących terminach:

wycieczka kilkudniowa -- 2 tygodnie przed wyjazdem

biwak -- 1 tydzień przed wyjazdem

wycieczki jednodniowe --- 2 dni przed wyjazdem

Program wycieczki lub imprezy organizowanej przez szkołę, listę uczestników oraz imiona i nazwiska kierownika i opiekunów zawiera karta wycieczki, którą zatwierdza dyrektor szkoły lub upoważniona przez niego osoba. (załącznik nr 1)

Do karty wycieczki należy dołączyć listę uczestników wycieczki (załącznik nr 2) , która powinna zawierać:

nazwisko i imię dziecka ,

klasa,

datę i miejsce urodzenia,

adres zamieszkania

numerem telefonu do rodziców / opiekunów/

numerem legitymacji szkolnej.

Wychowawca klasy zobowiązany jest do sporządzenia listy uczniów pozostających w szkole i dostarczeniu jej do dyspozycji wicedyrektorowi szkoły.

Dokumentacja powinna być sporządzona w dwóch egzemplarzach , z których jeden pozostaje w szkole, drugi zabiera ze sobą kierownik wycieczki , a kopia po powrocie z wycieczki - znajduje się w dokumentacji wychowawcy klasy.

Na wypadek zmiany warunków pogodowych należy mieć przygotowany program zastępczy wycieczki.

Wszystkie wyjścia i wycieczki powinny być wpisane do zeszytu wyjść.

§4

Organizator wycieczki zobowiązany jest do zapewnienia właściwej opieki i bezpieczeństwa jej uczestnikom.

Osobami odpowiedzialnymi za bezpieczeństwo uczniów podczas wycieczek są kierownik wycieczki oraz opiekunowie grup. Opieka ich ma charakter ciągły.

Miejscem zbiórki uczniów rozpoczynającej i kończącej wycieczkę jest szkoła, skąd uczniowie udają się do domu; po godzinie 21:00 - wyłącznie pod opieką rodziców lub osób upoważnionych.

Udział uczniów w wycieczce (z wyjątkiem przedmiotowych odbywających się w ramach zajęć lekcyjnych) wymaga pisemnej zgody rodziców albo opiekunów prawnych, którzy powinni przed jej rozpoczęciem pokryć koszty związane z udziałem w niej ich dziecka. (załącznik nr 3)

Opiekun wycieczki zobowiązany jest sprawdzać stan liczbowy uczniów przed wyruszeniem z każdego miejsca pobytu, w czasie zwiedzania, przejazdu oraz po przybyciu do punktu docelowego.

Zabrania się prowadzenia wycieczek podczas burzy, śnieżycy, gołoledzi.

W razie wypadku uczestników wycieczki stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące postępowania w razie wypadków w szkołach i placówkach publicznych.

Uczestnicy wycieczek i imprez powinni być objęci ubezpieczeniem od następstw nieszczęśliwych wypadków.

§5

Plan finansowy wycieczki, po zaopiniowaniu przez rodziców dzieci biorących w niej udział, zatwierdza organizator oraz rada klasowa rodziców.

Plan finansowy musi określać ogólny koszt wycieczki, wysokość i źródła dochodu, koszt jednego uczestnika wycieczki oraz przewidywane koszty organizacyjne i programowe.

Kierownik i opiekunowie nie ponoszą kosztów przejazdu, zakwaterowania i wyżywienia. Wydatki z tego tytułu pokrywa się ze środków, o których mowa w ust. 2.

Rozliczenia wycieczki dokonują osoby wymienione w ust. 1., określając sposób zagospodarowania nadwyżki, względnie uzupełnienia niedoboru finansowego.

Dowodami finansowymi są przede wszystkim podpisane przez rodziców dzieci listy wpłat oraz rachunki, faktury i bilety wydawane przez uprawnione do danego rodzaju działalności podmioty gospodarcze - w wyjątkowych, uzasadnionych przypadkach mogą to być oświadczenia o poniesionym wydatku podpisane przez kierownika wycieczki oraz wszystkich opiekunów, jednak wydatki tego typu nie mogą przekroczyć 20 % kosztów wycieczki.

§6

Kierownikiem szkolnej wycieczki krajoznawczo-turystycznej może być wyłącznie nauczyciel zatrudniony w naszej placówce.

Kierownikiem imprezy, o której mowa w §1 ust. 2, p. 3 może być nauczyciel posiadający uprawnienia do kierowania tego typu formami działalności krajoznawczo-turystycznej.

Do podstawowych obowiązków kierownika wycieczki należy:

opracowanie z udziałem uczestników szczegółowego programu i harmonogramu oraz wypełnienie karty wycieczki,

opracowanie regulaminu wycieczki i zapoznanie z nim wszystkich uczestników,

zapewnienie warunków do pełnej realizacji programu i regulaminu wycieczki oraz sprawowanie nadzoru w tym zakresie,

zapoznanie uczestników z zasadami bezpieczeństwa oraz zapewnienie warunków do ich przestrzegania,

określenie zadań dla opiekuna w zakresie realizacji programu,

zapewnienia opieki i bezpiecze ństwa uczestnikom wycieczki,

nadzór nad zaopatrzeniem uczestników w niezbędny, sprawny sprzęt i ekwipunek oraz apteczkę pierwszej pomocy,

organizacja transportu, wyżywienia i noclegów dla uczestników,

podział zadań wśród uczestników,

przygotowanie projektu planu finansowego wycieczki oraz przedstawienie go rodzicom do akceptacji,

dysponowanie środkami finansowymi przeznaczonymi na organizację wycieczki,

podsumowanie, ocena i rozliczenie finansowe wycieczki po jej zakończeniu.

§7

Opiekunami wycieczki powinni być nauczyciele albo, w uzgodnieniu z dyrektorem szkoły, rodzice uczniów biorących udział w wycieczce.

Przy wyjściu (wyjeździe) z uczniami poza teren szkolny w obrębie tej samej miejscowości na wycieczki przedmiotowe lub krajoznawczo-turystyczne powinien być zapewniony przynajmniej jeden opiekun dla grupy 30 uczniów.

Przy wyjściu (wyjeździe) z uczniami poza miejscowość, która jest

siedzibą szkoły, powinien być zapewniony jeden opiekun dla grupy do 15 uczniów.

W przypadku turystyki kwalifikowanej (wysokogórskiej, kajakarskiej, rowerowej i innych jej form) na jednego opiekuna nie powinno przypadać więcej niż 10 uczniów, jeżeli przepisy szczegółowe nie przewidują mniejszej liczebności uczestników.

O zwiększeniu liczby opiekunów ponad przyjęte normy decydują rodzice uczniów, zatwierdzając plan finansowy wycieczki.

W przypadku większej niż jeden liczby opiekunów przynajmniej jednym z nich powinien być nauczyciel.

Do podstawowych obowiązków opiekuna należy:

sprawowanie opieki nad powierzonymi mu uczestnikami wycieczki,

współdziałanie z kierownikiem w zakresie realizacji programu i harmonogramu wycieczki,

nadzór nad przestrzeganiem regulaminu przez uczestników, ze szczególnym uwzględnieniem zasad bezpieczeństwa,

nadzór nad wykonywaniem przez uczestników przydzielonych zadań,

wykonywanie innych zadań zleconych przez kierownika.

Załączniki :

Karta wycieczki

Lista uczestników wycieczki

Pisemna zgoda rodziców / opiekunów /

Regulamin Bezpieczeństwa i Higieny Pracy

Zarządzenie Dyrektora

z dnia r.

w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy i nauki w Szkole Podstawowej w Wydrzu

Na podstawie:

art. 2374 ustawy z dnia z dnia 26 lipca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.:

Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.),

rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny

pracy w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach

(Dz. U. z 2003 r. Nr 6, poz. 69),

- rozporządzenia Ministra Pracy z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny

pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650),

zarządza się, co następuje:

Rozdział I. Postanowienia wstępne

§1

1. Instrukcja określa:

prawa i obowiązki pracowników i pracodawcy w zakresie ogólnych zasad bezpieczeństwa i higieny pracy w szkole,

warunki bezpiecznego i higienicznego pobytu w szkole i uczestnictwa uczniów

w zajęciach organizowanych przez szkołę, także poza obiektami należącymi do szkoły,

zasady postępowania w razie wypadku przy pracy lub wypadku z udziałem ucznia.

Instrukcja nie określa szczegółowych norm konstrukcji obiektów, wymiarów pomieszczeń oraz parametrów technicz­nych stanowisk pracy, które są wymagane przez szczegółowe przepisy o bezpieczeństwie i higienie pracy.

W zakresie nieuregulowanym w instrukcji należy stosować normy BHP, określone

w stanowiskowych instrukcjach BHP oraz powszechnie obowiązujących aktach prawnych.

§2

Użyte w regulaminie określenia oznaczają:

„organ prowadzący" — Gmina Rakszawa,

„szkoła" — Szkoła Podstawowa w Wydrzu,

„pracownik" bez bliższego określenia — każdego pracownika szkoły, bez względu na charakter pracy i podstawę nawiązania stosunku pracy,

„nauczyciel"— pracownika szkoły, zatrudniony na podstawie przepisów ustawy z dnia 26 stycznia 1982r. - Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 112, poz. 1118 z późn. zm.), do którego zadań należy sprawowanie nadzoru i opieki nad uczniami szkoły,

„BHP" — bezpieczeństwo i higiena pracy.

Rozdział II. Obiekty szkolne i teren szkoły

§3

Szkoła jest obowiązana zapewnić pracownikom i uczniom bezpieczne i higieniczne warunki pracy i nauki. Za stan BHP budynków szkolnych wobec organu prowadzącego i innych organów państwowych lub samorządowych odpowiada dyrektor szkoły.

Pracownicy szkoły i uczniowie ponoszą odpowiedzialność porządkową lub regulaminową przed dyrektorem szkoły za naruszenie zasad, określonych w niniejszej instrukcji.

§4

W celu wykonania postanowień § 3 zaleca się:

utrzymywanie budynku oraz terenu szkoły w czystości,

sprzątanie śmieci pozostawionych poza miejscami gromadzenia odpadów oraz informowanie pracowników obsługi o zanieczyszczeniu budynku.

zgłaszanie dyrektorowi wszelkich dostrzeżonych usterek, uszkodzeń w budynku lub jego otoczeniu.

Zakazuje się:

zaśmiecania budynku oraz terenu szkoły,

wylewania płynów lub wyrzucania odpadów stałych w miejscach do tego nie przeznaczonych,

niszczenia lub uszkadzania wnętrza budynku lub jego otoczenia,

spożywania gorących posiłków poza stołówką szkolną.

§5

Miejsca niebezpieczne w budynku, w których grozi kolizja z przeszkodami, upadek lub spadanie przedmiotów i do których mają stały dostęp pracownicy lub uczniowie, jak zwłaszcza: schody, podesty, niskie futryny itp., znakuje się taśmą z ukośnymi pasami czarno-żółtymi.

Schody wyposaża się w balustrady z poręczami zabezpieczonymi przed ewentualnym zsuwaniem się po nich. Stopnie schodów nie mogą być śliskie. Otwartą przestrzeń pomiędzy biegami schodów zabezpiecza się siatką stalową lub w inny skuteczny sposób.

Drogi ewakuacyjne, a także wyposażenie przeciwpożarowe, powinny być trwale

i prawidłowo oznakowane powszechnie stosowanymi znakami bezpieczeństwa, tak aby doprowadzić osoby uczestniczące w ewakuacji do łatwo dostępnych wyjść na obszar bezpieczny.

Zabrania się:

trwałego zamykania dróg ewakuacyjnych w sposób uniemożliwiający ich niezwłoczne otwarcie w razie potrzeby,

zastawiania dróg ewakuacyjnych wewnątrz budynku przedmiotami, np. tablicami, meblami, okratowaniem itp.,

zagradzania drogi pożarowej zaparkowanymi pojazdami lub trwałymi przeszkodami (np. słupkami betonowymi lub metalowymi).

Zaleca się, aby klucze do wyjść ewakuacyjnych znajdowały się stale w pobliżu drzwi ewakuacyjnych.

Przeglądu dróg ewakuacyjnych, oznaczeń i stanu bezpieczeństwa budynku pod względem przygotowania do ewaku­acji dokonuje się nie rzadziej niż raz w roku. Przeglądu dokonuje komisja, w skład której wchodzi dyrektor, inspektor BHP i przedstawiciel lokalnej jednostki Państwowej Straży Pożarnej.

Z przeglądu stanu budynku sporządza się protokół, a stwierdzone uchybienia niezwłocznie usuwa. Postanowienie ni­niejszego ustępu nie uchybia kontrolom stanu BHP, wymaganym zgodnie z § 7 instrukcji.

§6

Nawierzchnia ciągów komunikacyjnych wewnątrz i na zewnątrz budynku szkoły, jak również boisk i całego terenu

szkoły powinna być wyrównana, a wszelkie otwory i zagłębienia trwale zabezpieczone.

Dyrektor Szkoły jest odpowiedzialny za nadzór nad utrzymaniem stanu nawierzchni dróg, przejść i boisk szkolnych.

Remonty i modernizację budynków oraz terenu szkoły prowadzi się w czasie ferii szkolnych albo w innym czasie wolnym od zajęć szkolnych. Jeżeli wykonanie remontu w czasie wolnym od zajęć jest niemożliwe, na czas prac remontowych przenosi się zajęcia do miejsc, w których nie są one prowadzone.

§7

Jeżeli przerwa w działalności oświatowej szkoły lub placówki trwa co najmniej 2 tygodnie, dyrektor dokonuje kontroli obiektów szkolnych pod względem zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków korzystania z tych obiektów. Z ustaleń kontroli sporządza się protokół, który podpisują osoby biorące w niej udział. Kopię protokołu dyrektor prze­kazuje organowi prowadzącemu.

Rozdział III. Zajęcia szkolne

§8

W miarę możliwości zajęcia szkolne powinny być planowane w taki sposób, aby spełnione były następujące warunki:

równomierne obciążenie zajęciami we wszystkie dni tygodnia,

niełączenie zajęć tego samego przedmiotu w bloki większe niż dwie kolejne godziny w jednym dniu,

zestawianie w planie zajęć o różnej tematyce.

§9

W trakcie zajęć uczniowie powinni stale znajdować się pod opieką nauczyciela, który jest odpowiedzialny za nich także wówczas, gdy znajdują się oni poza salą.

Zaleca się niestosowanie, w charakterze środka dyscyplinującego, nakazu opuszczenia przez niesubordynowanych uczniów sali, w której odbywają się zajęcia, gdyż w takim przypadku nauczyciel w dalszym ciągu ponosi odpowiedzial­ność za bezpieczeństwo ucznia, który jest poza jego kontrolą.

Nauczyciel ma obowiązek kontroli obecności uczniów na każdej lekcji oraz natychmiastowego reagowania na oddalenie się ucznia ze szkoły w czasie trwania zajęć.

W razie stwierdzenia nieobecności ucznia nauczyciel wychowawca powinien:

ustalić razem z pozostałymi uczniami danego oddziału, czy uczeń był w danym dniu obecny na wcześniejszych zajęciach,

skontaktować się z rodzicami nieobecnego ucznia.

§10

1. Każdy nauczyciel musi systematycznie kontrolować miejsce, gdzie prowadzi zajęcia. Dostrzeżone zagrożenie powinien usunąć samodzielnie tylko wówczas, gdy oceni, że nie stwarza to niebezpieczeństwa dla niego samego. W pozostałych wypadkach powinien niezwłocznie zgłosić zagrożenie dyrektorowi.

Szczególnie groźne są:

pęknięte i rozbite szyby,

odsłonięte przewody elektryczne,

ostre przedmioty,

uszkodzone sprzęty i narzędzia.

2. W pracowniach o zwiększonym ryzyku wypadku (fizyka, chemia, technika) każdy prowadzący zajęcia musi zadbać szczególnie o:

wyłączenie głównego zaworu gazu (gaz nie może dochodzić do palników czy kuchenek po zakończeniu zajęć),

wyłączenie napięcia prądu elektrycznego ze stanowisk uczniowskich, zabezpieczenie maszyn i urządzeń,

kontrolowanie, czy sprzęt przeciwpożarowy (gaśnica i koc p.poż) znajdują się w widocznym i dostępnym miejscu,

uniemożliwienie samowolnego dostępu uczniów do substancji trujących, parzących lub mających inne skutki groźne dla zdrowia lub życia ludzkiego, ostrych lub ciężkich narzędzi.

Opiekun pracowni opracowuje regulamin pracowni, a w nim zasady bezpieczeństwa i każdorazowo na początku roku szkolnego zapoznaje z nim uczniów.

W czasie alarmu przeciwpożarowego (także alarmu próbnego), nauczyciel ma bezwzględny obowiązek przerwania zajęć i zgodnego z ustaloną procedurą przeprowadzenia ewakuacji uczniów, będących pod jego opieką, do strefy bezpiecznej. Nieprzestrzeganie tego zalecenia może stanowić podstawę do zastosowania odpowiedzialności porządkowej za naruszenie przepisów przeciwpożarowych.

§11

1. Podczas zajęć wychowania fizycznego należy:

sprawdzić sprawność sprzętu sportowego przed rozpoczęciem zajęć,

zadbać o dobrą organizację zajęć i zdyscyplinowanie uczniów.

Nauczyciele muszą dostosować wymagania i formę zajęć do możliwości fizycznych uczniów, uwzględniając również indywidualne uwarunkowania psychofizyczne danej osoby. Podczas ćwiczeń na przyrządzie uczniowie muszą być asekurowani przez nauczyciela.

Pod nieobecność nauczyciela, nie wolno wydawać dzieciom:

kuli,

oszczepu,

dysku,

ciężarów,

skoczni.

§12

Pomieszczenia, w których odbywają się zajęcia, wietrzy się w czasie każdej przerwy,

a w razie potrzeby także w czasie zajęć.

Temperatura wewnątrz pomieszczeń, w których odbywają się zajęcia, nie powinna być niższa niż 18°C. Jeżeli temperatura jest niższa, dyrektor zawiesza zajęcia na czas określony, zawiadamiając o tym organ prowadzący.

Za zgodą organu prowadzącego dyrektor może zawiesić zajęcia, jeżeli:

temperatura zewnętrzna mierzona o godz. 2100 w dwóch kolejnych dniach poprzedzających zawieszenie zajęć wynosi -15°C lub jest niższa,

wystąpiły na danym terenie zdarzenia, które mogą zagrozić zdrowiu uczniów.

4. Jeżeli pomieszczenie lub inne miejsce, w którym mają być prowadzone zajęcia, lub stan znajdującego się w nim wyposażenia stwarza zagrożenia dla bezpieczeństwa, niedopuszczalne jest rozpoczęcie zajęć. Jeżeli stan zagrożenia powstanie lub ujawni się w czasie zajęć, niezwłocznie się je przerywa i wyprowadza się z zagrożonych miejsc osoby powierzone opiece szkoły.

§ 13

W trakcie przerwy uczniowie znajdują się pod opieką nauczycieli dyżurujących.

Dyżury nauczycielskie wyznacza się w następujący sposób:

przydział dyżurów określa grafik, zatwierdzany przez dyrektora lub wicedyrektora na każdy miesiąc;

nauczyciele pełnią dyżury rotacyjnie;

nauczyciele wyznaczeni do pełnienia dyżurów pełnią je w następującym porządku: jeden nauczyciel na parterze,

- jeden nauczyciel na piętrze,

w razie nieobecności nauczyciela, jego zastępcę wyznacza doraźnie dyrektor.

Dyżur powinien być pełniony w sposób czynny. Nauczyciele mają bezwzględny obowiązek reagowania na:

niszczenie mienia szkoły lub usiłowanie jego niszczenia,

wyrzucanie śmieci lub wylewanie płynów w budynku lub na terenie szkoły,

obecność uczniów w miejscach, które stwarzają zagrożenie dla ich zdrowia lub życia,

użycie przemocy fizycznej przez uczniów.

Rozdział IV. Bezpieczeństwo form turystyki i wypoczynku

§14

W czasie wycieczek, biwaków i innych form turystyki szkolnej, uczniowie powinni stale znajdować się pod opieką odpowiedniej liczby nauczycieli lub innych pełnoletnich opiekunów.

Kierownikiem na wycieczce może być każdy nauczyciel (pracownik pedagogiczny szkoły), posiadający wymagane uprawnienia kierownika wycieczki. Opiekunem grupy zaś może być każda osoba pełnoletnia (po uzgodnieniu z dyrektorem szkoły).

Ustala się następujące proporcje liczby uczniów do liczby opiekunów:

jeden opiekun na 20 uczniów — jeśli wycieczka ma charakter lokalny i nie korzysta się z publicznych środków lo­komocji,

jeden opiekun na 15 uczniów:

- jeśli wycieczka ma charakter lokalny, nie korzysta się z publicznych środków lokomocji i grupa składa się z dzieci, które nie ukończyły 10 lat,

- przy rajdach rowerowych,

jeden opiekun na 10 uczniów — w pozostałych przypadkach.

4. Powyższych norm nie stosuje się, jeżeli w danej dziedzinie turystyki obowiązują przepisy prawne, określające inne proporcje liczby uczestników do opiekunów.

§15

Na udział w wycieczce oraz w imprezie turystycznej, kierownik wycieczki musi uzyskać zgodę rodziców uczniów. Zgoda powinna być udzielona na piśmie.

Wszystkie wycieczki i imprezy pozaszkolne wymagają wypełnienia karty wycieczki, zgodnej z wzorem załączonym do

rozporządzenia MEN z dnia 8 listopada 2001 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki krajoznawstwa i turystyki (Dz. U. Nr 135, poz. 1516).

§16

Nie wolno organizować żadnych wyjść w teren w wypadku: burzy, śnieżycy i gołoledzi.

Podczas wycieczki do lasu szczególną uwagę zwracać należy na bezpieczeństwo przeciwpożarowe i możliwość zagubienia się uczestników.

Kąpiel podczas wycieczki jest dozwolona tylko jeżeli temperatura powietrza przekracza 20°C, liczebność grupy nie przekracza 15 osób, a kąpiel odbywa się na kąpielisku strzeżonym (z ratownikiem).

Obowiązkiem każdego kierownika imprezy (opiekuna grupy) jest liczenie uczestników:

przed wyruszeniem z każdego miejsca postoju lub odpoczynku, oraz

po przybyciu do celu.

Kierownik wycieczki (biwaku) wydaje polecenia uczestnikom, w razie wypadku podejmuje decyzje, tak jak dyrektor szkoły i odpowiada za nie.

Rozdział V. Postępowanie w razie wypadków z udziałem uczniów

§17

Nauczyciele mają prawny obowiązek podjąć działania zapobiegawcze i ratunkowe w razie zajścia wypadku, którym ulegli uczniowie w czasie zajęć lekcyjnych, pozalekcyjnych

i pozaszkolnych (włącznie z przerwami międzylekcyjnymi), prowadzonych na terenie szkoły lub poza jej terenem, jeżeli uczniowie znajdowali się lub powinni znajdować pod opieką i nadzorem pracowników szkoły.

§18

1. Nauczyciel, który jest świadkiem wypadku z udziałem ucznia, natychmiast wykonuje następujące czynności:

sprawdza, czy poszkodowany uczeń nie utracił przytomności i może się poruszać,

jeżeli zdarzenie dzieje się podczas lekcji, powierza opiekę nad pozostałymi uczniami innemu nauczycielowi, znajdującemu się najbliżej sali, w której prowadzone są zajęcia,

w miarę możliwości doprowadza poszkodowanego do gabinetu lekarskiego (pielęgniarki szkolnej), zawiadamiając zaraz potem dyrektora,

sprawuje pieczę nad uczniem do momentu przybycia rodzica lub opiekuna prawnego dziecka albo pogotowia ratunkowego, chyba że zostanie z tego obowiązku zwolniony przez dyrektora lub wicedyrektora.

Dyrektor lub wicedyrektor podejmuje decyzję o sposobie powiadomienia rodziców lub innych prawnych opiekunów dziecka o zdarzeniu.

Pielęgniarka szkolna udziela pomocy w przypadku lekkich obrażeń ciała, nagłych zachorowań, jeśli stan pacjenta nie wymaga interwencji lekarza, opatruje rany i podaje leki ogólnodostępne. W przypadku cięższych obrażeń, a także jeśli gabinet pielęgniarski jest nieczynny, niezwłocznie wzywa się pogotowie ratunkowe.

Zabrania się:

prób przenoszenia poszkodowanego ucznia w jakiekolwiek inne miejsce, jeżeli doszło do uszkodzenia kręgosłupa,

prób samodzielnego podawania przez nauczyciela jakichkolwiek leków.

5. Jeżeli wypadek został spowodowany niesprawnością techniczną pomieszczenia lub urządzeń — miejsce wypadku należy zabezpieczyć przed dostępem osób trzecich

i pozostawić nienaruszone w celu dokonania oględzin lub szkicu.

§19

Jeżeli wypadek zdarzył się poza godzinami pracy szkoły, nauczyciel sam decyduje o sposobie postępowania.

W czasie zorganizowanej formy turystyki i wypoczynku, o sposobie postępowania decyduje kierownik wycieczki.

Rozdział V. Postępowanie w razie wypadków przy pracy

§20

1. Wypadkiem przy pracy jest nagłe zdarzenie, wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:

podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych,

podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia,

w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedziba pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

2. Za śmiertelny wypadek przy pracy uznaje się taki, w wyniku którego nastąpiła śmierć w okresie nie przekraczającym 6 miesięcy od dnia wypadku.

§21

O zajściu zdarzenia stanowiącego wypadek przy pracy, poszkodowany - jeżeli stan zdrowia na to pozwala - powinien niezwłocznie poinformować dyrektora lub wicedyrektora. Obowiązek ten dotyczy również każdego innego pracownika, który ma obowiązek zawiadomić o zauważonym w zakładzie pracy wypadku albo o zagrożeniu zdrowia lub życia ludzkiego.

O wypadkach ciężkich, śmiertelnych lub zbiorowych zawiadamia się prokuraturę i organ Państwowej Inspekcji Pracy. Decyzję o sposobie zawiadomienia podejmuje dyrektor.

Pracownik znajdujący się w pobliżu miejsca zdarzenia powinien w miarę możliwości udzielić pomocy poszkodowanemu; postanowienia instrukcji, dotyczące procedury postępowania w razie wypadku z udziałem ucznia, stosuje się odpowiednio. Poszkodowanego, jeżeli zdarzenie nie pozwala na kontynuowanie przez niego pracy, zwalnia się od pracy w danym dniu z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.

§22

Okoliczności i przyczyny wypadku ustala zespół powypadkowy, w skład którego wchodzi szkolny inspektor BHP, osoba przeszkolona w zakresie BHP wyznaczona przez dyrektora szkoły, dyrektor szkoły.

Zespół jest obowiązany:

dokonać oględzin miejsca wypadku, stanu technicznego urządzeń,

zbadać warunki wykonywania pracy i inne okoliczności, które mogły mieć wpływ na powstanie wypadku, przesłuchać poszkodowanego, jeżeli stan jego zdrowia na to pozwala,

wysłuchać świadków wypadku,

w miarę potrzeby zasięgnąć opinii lekarza lub innych specjalistów.

Po ustaleniu okoliczności i przyczyn wypadku zespół powypadkowy sporządza nie później niż w ciągu 14 dni od uzyskania zawiadomienia o wypadku protokół powypadkowy. Okres ten może być przekroczony wyłącznie wówczas, gdy zachodzą istotne przyczyny uniemożliwiające dotrzymanie tego terminu.

Szczegółowego uzasadnienia wymaga decyzja o wyłącznej winie poszkodowanego oraz ustalenie, że zdarzenie nie jest wypadkiem przy pracy.

Protokół powypadkowy zatwierdza dyrektor szkoły, niezwłocznie po jego sporządzeniu, nie później jednak niż w ciągu 5 dni od jego sporządzenia.

Zespół powypadkowy jest obowiązany zapoznać poszkodowanego pracownika z treścią protokołu przed jego zatwierdzeniem. Poszkodowany pracownik ma prawo zgłosić uwagi i zastrzeżenia do ustaleń protokołu, o czym zespół ma obowiązek go poinformować.

Zatwierdzony protokół powypadkowy niezwłocznie dostarcza się poszkodowanemu, pouczając go o sposobie i trybie odwołania,

Rozdział VI. Postanowienia końcowe i wprowadzające

§23

Niniejsza instrukcja została uzgodniona z zakładową organizacją związkową.

§24

Instrukcja wchodzi w życie w dniu jej przekazania do wiadomości pracowników na ogólnym zebraniu pracowników.

1Art. 36a Ustawa o Systemie Oświaty z dnia 7 września 1991 r.

(Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, Nr 273, poz. 2703 i Nr 281, poz. 2781, z 2005 r. Nr 17, poz. 141, Nr 94, poz. 788, Nr 122, poz. 1020, Nr 131, poz. 1091, Nr 167, poz. 1400 i Nr 249, poz. 2104, z 2006 r. Nr 144, poz. 1043, Nr 208, poz. 1532 i Nr 227, poz. 1658, z 2007 r. Nr 42, poz. 273, Nr 80, poz. 542, Nr 115, poz. 791, Nr 120, poz. 818, Nr 180, poz. 1280 i Nr 181, poz. 1292 oraz z 2008 r. Nr 70, poz. 416)

2Tamże art. 39

3Art. 207-209 Kodeks Pracy, Wydawnictwo C.H.Beck 2008 stan prawny grudzień 2007

4Tamże, art. 210-211

5Tamże, art. 212

6Tamże, art. 213-23713

7Załącznik nr 1

8Załącznik nr 2

9Rozdział 1 art.3.1 (Dz.U. Nr 199, poz. 1673 z późn. zm.)Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. (Dz. U. z dnia 28 listopada 2002r.), źródło www.pip.gov.pl 20.03.2008 r

10(Dz.U. nr 115, poz. 744 z późn. zm.)Rozp.R.M z dnia 28 lipca 1998 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu ich dokumentowania, a także zakresu informacji zamieszczanych w rejestrze wypadków przy pracy. Źródło www.pip.gov.pl

11Tamże § 6. 1

12Tamże § 8. 1

13Tamże § 9. 1

14Tamże § 15-16.1

15§ 7, §8 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej I Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r.

w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach

16§ 9-22 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r.

w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach

17załącznik nr 5

18Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 8 listopada 2001 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki krajoznawstwa i turystyki.

19Załącznik nr 6

20§ 6.1 Dz.U.96.62.286 2006.07.28 zm.Dz.U.06.125.869 Rozp.MPiPS z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika. (Dz. U. z dnia 1 czerwca 1996 r.)

21Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r.

w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach

22§ 3.1, 3.2 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej I Sportu Z Dnia 31 Grudnia 2002 R. W Sprawie Bezpieczeństwa I Higieny W Publicznych I Niepublicznych Szkołach I Placówkach. Na Podstawie Art. 95a Ustawy Z Dnia 7 Września 1991 R. O Systemie Oświaty (Dz. U. Z 1996 R. Nr 67, Poz. 329 I Nr 106, Poz. 496, Z 1997 R. Nr 28, Poz. 153 I Nr 141, Poz. 943, Z 1998 R. Nr 117, Poz. 759 I Nr 162, Poz. 1126, Z 2000 R. Nr 12, Poz. 136, Nr 19, Poz. 239, Nr 48, Poz. 550, Nr 104, Poz. 1104, Nr 120, Poz. 1268 I Nr 122 Poz. 1320, Z 2001 R. Nr 111, Poz. 1194 I Nr 144, Poz. 1615 Oraz Z 2002 R. Nr 41, Poz. 362 I Nr 141, Poz. 1185)patrz załącznik nr 4

23Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy, źródłowww.bip.gov.pl 2008/01/22

24tamże Rozdział 2 art. 10,11,12

25Ustawa z dnia 14 marca 1985 r.

o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz.U. z 2006 r. Nr 122, poz. 851, Nr 104, poz. 708, Nr 143, poz. 1032,

Nr 170, poz. 1217, Nr 171, poz. 1225 i Nr 220, poz. 1600, z 2007 r. Nr 176, poz. 1238)

26Rozdział 1 art. 1 Ustawa z dnia 24 czerwca 1983 r.o społecznej inspekcji pracy.(Dz. U. z dnia 30 czerwca 1983 r.), źródło: www.tygodniksolidarnosc.com

27Tamże art. 12

28Rozporządzenie RM z dnia 2 listopada 2004 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy )(Tekst jednolity: Dz. U. Nr 246, poz. 2468)Na podstawie art. 23711 § 5 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.2) źródło www.ciop.pl

29Art. 23712 Kodeks Pracy, Wydawnictwo C.H.Beck 2008 stan prawny grudzień 2007

---