dowodcy, materiały na losy 1921-1945


Roman Abraham

Ur. 28 lutego 1891 we Lwowie. Wykszt. ogólne: gimnazjum jezuickie w Chyrowie(1910-koniec edukacji); studia prawnicze na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie(1919 - doktorat).

Wykszt. wojskowe: kurs doszkalający w Szkole Sztabu Generalnego WP(1921); Centrum Wyższych Studiów Wojskowych w Warszawie(1929-1933).

Przebieg służby: Drużyny Bartoszowe i ZMP „Zet”; służba w 1. pułku ułanów Obrony Krajowej; wstąpił do Polskich Kadr Wojskowych(1918); dowódca samodzielnego batalionu, pułku, nast. podgrupy w Grupie Operacyjnej(I-VIII 1919); służba w 59 eskadrze pod Lwowem(VIII 1919); dowódca GO we wsch. Małopolsce(VII 1920); oficer do zadań specjalnych WP(XII 1920); oddelegowany na Górny Śląsk przez Sikorskiego; oficer łącznikowy między Naczelną Komendą Wojsk Powstańczych,
a Ministerstwem Spraw Wojskowych i Polskim Sztabem Generalnym(III powst. śląskie); asystent, nast. kierownik katedry taktyki ogólnej w WSW(XII 1922); dowódca: 26 Pułku Ułanów Wielkopolskich(XII 1927), Brygady Kawalerii „Toruń”(III 1929), Brygady Kawalerii „Bydgoszcz”, Wielkopolskiej(IV 1937). Dowódca Grupy Operacyjnej Kawalerii im. gen. Abrahama(15-21 IX); ranny pod Palmirami; trafił do niewoli niemieckiej(15 X 1939); przebywał w Poznaniu i oflagach: w Biedrujsku, IVB Kőnigstein, VIIIE Johannisbrunn i VIIA Murnau; po wyzwoleniu obozu(30 IV 1945) wyjechał do Paryża, po czym powrócił do Polski.

Stan spoczynku: pracował w administracji państwowej(Państwowy Urząd Reparacyjny, Ministerstwo Administracji Publicznej). Napisał „Wspomnienia wojenne znad Warty i Bzury”(wydane w 1969 w Warszawie). Zmarł 26 sierpnia 1976 w Warszawie. Pochowany na cmentarzu we Wrześni.

Udział w bitwach, wojnach: I WŚ(front: francuski, rosyjski, rumuński, serbski i włoski); wojna polsko-ukraińska(obrona Lwowa); III powst. śląskie; kampania wrześniowa(Bzura, Wólka Węglowa). Odznaczenia: Order Virtuti Militari klasy IV i V; Krzyż Niepodległości z Mieczami; czterokrotnie Krzyż Walecznych; Order Polonia Restituta klasy IV; Złoty Krzyż Zasługi; Srebrny i Złoty Krzyż Orderu Wojennego Virtuti Militari; Krzyż Niepodległości z Mieczami; Krzyż Obrony Lwowa oraz Krzyż Kawalerski Legii Honorowej.

Awanse: podporucznik-1916, porucznik-1917, major-1919, 1922-podpułkownik, 1928-pułkownik dyplomowany, generał brygady-19 marca 1938. Pseudonim: Roman Wydera.

Franciszek Alter

Ur.22 listopada 1889 we Lwowie. Wykszt. ogólne: gimnazjum we Lwowie. Wykszt. wojskowe: austriacka Szkoła Kadetów we Lwowie(1905-1909); kurs wyższych dowódców w Centrum Wyższych Studiów Wojskowych w Warszawie(VIII 1933). Przebieg służby: służba w 56. pułku piechoty(1912); Komenda Uzupełnień w Wadowicach(1912-1916, I-X 1918); wstąpił do WP(XI 1918); służba, a potem dowódca 12. pułku piechoty; służba w 19 Dywizji Piechoty w Wilnie(1921-1923); dowódca: 77. pułku piechoty w Lidzie(1922-1931), 14 Dywizji Piechoty(I 1931), 25 Dywizji Piechoty w Kaliszu(1936-28 IX 1939). Miał możliwość odlotu do Rumunii, lecz pozostał; trafił do niewoli niemieckiej; przebywał w oflagu VIIA Murnau; proponowano mu podpisanie Volkslisty, lecz odmawiał; zmarł 23 stycznia 1945 w Garmisch-Partenkirchen. Spoczął na cmentarzu w Murnau. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ; wojna polsko-bolszewicka; kampania wrześniowa(Bzura, Modlin). Odznaczenia: Order Virtuti Militari klasy V; Order Polonia Restitura klasy IV; 4-krotnie Krzyż Walecznych; Medal Niepodległości. Awanse: chorąży-1909, podporucznik-1912, kapitan piechoty-1918, podpułkownik-1 VI 1919, pułkownik-1927, generał brygady-19 III 1936.

Władysław Anders

Ur. 11 sierpnia 1892 w Błoniu. Wykszt. ogólne: szkoła realna w Warszawie; politechnika w Rydze. Wykszt. wojskowe: szkoła podchorążych rezerwy; wojenny kurs w Mikołajewskiej Akademii Sztabu Generalnego w Petersburgu(1917); Ecole Superieure de Guerre(1921-1924). Przebieg służby: służba w armii rosyjskiej; dowódca szwadronu, nast. dywizjonu jazdy; 3-krotnie ranny podczas I WŚ; wstąpił do 1. Korpusu Polskiego(1917); dowódca szwadronu w 1. Dywizji Strzelców; szef sztabu Armii Wielkopolskiej; dowódca 15. pułku ułanów poznańskich; dyrektor kursów dla wyższych dowódców
w Warszawie(1924); komendant m. st. Warszawa(XI 1925); kierownik obrony Belwederu podczas przewrotu majowego; szef Sztabu Generalnego Inspektoratu Kawalerii; dowódca: Samodzielnej Brygady Kawalerii w Brodach(1928), Nowogródzkiej Brygady Kawalerii(1937). Dowódca Grupy Operacyjnej Kawalerii własnego imienia(12 IX); uwięziony we Lwowie, a później na Łubiance; zwolniony po zawarciu traktatu Sikorski-Majski; dowódca Armii Polskiej w ZSRR(18 VIII 1941); stanął na czele 2. Korpusu Polskiego; pełnił obowiązki Naczelnego Wodza i Generalnego Inspektora Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie(26 II-21VI 1945). Stan spoczynku: zamieszkał w Londynie; Generalny Inspektor Sił Zbrojnych(1947-1954); członek Rady Trzech; członek kierownictwa Skarbu Narodowego; zmarł 12 maja 1970 w Londynie; spoczął na cmentarzu wojennym na Monte Cassino; napisał „Bez ostatniego rozdziału” oraz „Wspomnienia z lat 1939-1946”. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ; wojna polsko-bolszewicka; kampania wrześniowa(Mińsk Mazowiecki, Tomaszów Lubelski); kampania włoska(Monte Cassino, Ankona, Bolonia). Odznaczenia: Order Orła Białego; Order Virtuti Militari klasy II, III, IV i V; Order Polonia Restituta klasy III i IV; 5-krotnie Krzyż Walecznych; 4-krtonie Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami; Krzyż Niepodległości; Legia Honorowa; Order Służby Wybitnej; Legia Zasługi. Awanse: porucznik dragonów-1914, kapitan-1917, podpułkownik-1 VI 1919, pułkownik dyplomowany-15 VIII 1924, generał brygady-1 I 1934, generał dywizji-11 VIII 1941, generał broni-16 V 1954.

Zygmunt Berling

Ur. 26 kwietnia 1896 w Limanowej. Wykszt. ogólne: szkoła powszechna(1906); 2. Gimnazjum Klasyczne w Nowym Sączu(1914); wydział prawa na Uniwersytecie Jagiellońskim. Wykszt. wojskowe: przysposobienie w Związku Strzeleckim w Nowym Sączu(1913-1914); szkoła oficerska 2 pułku piechoty Legionów Polskich(IV-VIII 1915); dwa kursy dla dowódców batalionów; Wyższa Szkoła Wojenna w Rembertowie(XI 1923-XI 1925); Akademia Wojskowa Sztabu Generalnego im. K. Woroszyłowa w Moskwie(XII 1944-10 XI 1947). Przebieg służby: wstąpił do 2 pułku piechoty Legionów(VII 1914); zastępca dowódcy w 13 kompanii(VII 1914-24 I 1915); dowódca plutonu, p.o. dowódcy kompanii i adiutant III baonu 4 pułku piechoty Legionów Polskich(VIII 1916-VIII 1917); dowódca 2 kompanii Polskiego Korpusu Posiłkowego(VIII 1917-II 1918); służba w 32 pułku strzelców armii austriackiej(V-XI 1918); dowódca 10 kompanii w 4 pułku piechoty(VII 1920-II 1921); szef sztabu 15 Dywizjonu Piechoty(XI 1925-XI 1927); szef oddziału w Dowództwie Okręgu Korpusu V - Kraków(XI 1927-XI 1929); zastępca, nast. dowódca 6 pułku piechoty(XI 1932-III 1937); dowódca 4 pułku piechoty(III 1937-VI 1939); aresztowany przez NKWD(4 X 1939); przebywał w Starobielsku, Pawliszczew Borze, Griazowcu, Butyrku i na Łubiance; przeniesiony do Małachówki(XI 1940); szef sztabu 5 Dywizji Piechoty(VIII 1941); komendant bazy w Krasnowodzku; dowódca: 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki(14 V-20 XI 1943), 1 korpusu Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR(VIII 1943-III 1944), armii polskiej w ZSRR(III-VII 1944) i 1 Armii WP(VII-X 1944); zastępca Naczelnego Dowódcy WP(22 VII 1944). Stan spoczynku: komendant Akademii Sztabu Generalnego(IV 1947-VIII 1953); członek PZPR(1963); zmarł 11 lipca 1980 w Warszawie; pochowany na Powązkach. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ; wojna polsko-bolszewicka; wojna obronna ZSRR. Odznaczenia: Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari; Krzyż Niepodległości; 2-krotnie Krzyż Walecznych; Złoty Krzyż Zasługi; Order Budowniczych Polski Ludowej; Order Sztandaru Pracy klasy I; Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski; Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski; Order Krzyża Grunwaldu klasy I. Awanse: plutonowy-1914, sierżant-1915, chorąży-VIII 1915, podporucznik-1917, porucznik-19118, kapitan-1920, major-1923, podpułkownik-1930, pułkownik-1943, generał brygady-11 VII 1943, generał dywizji-13 III 1944, generał broni-7 X 1963.

Ludwik Bittner

Ur. 24 kwietnia 1892 w Stanisławowie. Wykszt. ogólne: szkoła realna we Lwowie; studia filozoficzne i malarstwo na krakowskich uczelniach. Przebieg służby: działalność w Związku Strzeleckim i Związku Walki Czynnej; służba w Legionach Polskich; działalność w POW; służba w WP(XI 1918); zastępca dowódcy, nast. dowódca 34. pułku piechoty; dowódca piechoty w 5. Dywizji Piechoty(1928-1938); pomocnik dowódcy Korpusu Ochrony Pogranicza(1938). Zastępca generała Wilhelma Rickemanna-Orlika; działalność w kierownictwie ZWZ(IV 1941); komendant Okręgu Lublin ZWZ-AK(XII 1942); dowódca 9. Podlaskiej Dywizji Piechoty(1944); przebywał na Majdańcu, w Charkowie i Diagilewie. Stan spoczynku: wrócił do Polski(1947); wiceprezes Rady Naczelnej Związku Bojowników o Wolność i Demokrację; zmarł w Warszawie 24 stycznia 1960; pochowany na Powązkach. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ; wojna polsko-bolszewicka; kampania wrześniowa; konspiracja. Odznaczenia: Krzyż Złoty i Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari; Krzyż Niepodległości; Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski; Krzyż Walecznych; Złoty Krzyż Zasługi. Awanse: podpułkownik-1919, pułkownik-1927, generał brygady-1943. Pseudonim: Halka.

Zygmunt Bohusz-Szyszko

Ur. 19 stycznia 1893 w Chełmie Lubelskim. Wykszt. ogólne: gimnazjum w Chełmie(przerwane w 1907). Wykszt. wojskowe: oficerska szkoła piechoty w Petersburgu; słuchacz WSW w Warszawie(XI 1921-IX 1923). Przebieg służby: służba w armii rosyjskiej; dowódca plutonu grenadierów rosyjskich; dostał się do niewoli austriackiej(1915); służba w II Brygadzie Legionów; internowany na Węgrzech(II 1918); dowódca kompanii, batalionu, nast. 2 kowieńskim pułkiem strzelców(II 1919-1921); służba
w: 62. pułku piechoty(XI 1923), Oddziale Sztabu Generalnego WP; szef Oddziału V w Biurze Ścisłej Rady Wojennej(V 1925); I oficer sztabu w Generalnym Inspektoracie Sił Zbrojnych(VII 1926); I Oficer Inspektoratu Armii; zastępca dowódcy 58. pułku piechoty; przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza(IX 1931); zastępca dowódcy KOP(II 1934); dowódca piechoty dywizyjnej w 1 Dywizji Piechoty Legionów(VIII 1938).Dowódca 16 Dywizjonu Piechoty(2 IX 1939); dowódca Samodzielnej Brygady Strzelców Podhalańskich(I 1940); komendant Centralnego Obozu Wyszkoleniowego I Korpusu PSZ w Crawford(IX 1940-VII 1941); szef Polskiej Misji Wojskowej w ZSRR(VIII 1941-XII 1941); dowódca 7 Dywizji Piechoty(XII 1941-III 1942); szef sztabu Armii Polskiej w ZSRR; dowódca 5. Kresowej Dywizji Piechoty(X 1942-VI 1943); zastępca dowódcy 2. Korpusu Polskiego(VI 1943-III 1945). Stan spoczynku: dowódca 2 Korpusu(do IV 1947); zamieszkał w Londynie; trafił do Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia; opublikował swoje wspomnienia z kampanii wrześniowej, pt. „Wrześniowym Szlakiem”; zmarł 20 czerwca 1982 w Londynie; zgodnie ze swoją wolą pochowany został na Powązkach. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ; kampania wrześniowa(Bzura); bitwa o Narwik; kampania włoska. Odznaczenia: Order Virtuti Militari klasy IV i V; 4-krotnie Krzyż Walecznych; 2-krotnie Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami; norweski Krzyż Wojenny. Awanse: major-1 VI 1919, podpułkownik dyplomowany-1 I 1928, pułkownik-1 I 1934, generał dywizji-1 VI 1945.

Mikołaj Bołtuć

Ur. 21 grudnia 1893 w Petersburgu. Wykszt. ogólne: gimnazjum w Petersburgu. Wykszt. wojskowe: Korpus Kadetów w Omsku; Pawłowska Szkoła Piechoty w Petersburgu; kurs doszkalający w WSW(XI 1921-1922). Przebieg służby: powołany do armii rosyjskiej(1914); wstąpił do III Korpusu(I 1918); służba w 4. Dywizjonie Strzelców(X 1918); dowódca 31. pułku piechoty(VI 1919); praca w Biurze Wojennym, nast. w Generalnym Inspektoracie Sił Zbrojnych; dowódca brygady KOP(1928-VI 1930); p.o. szefa 19. Dywizji Piechoty w Wilnie; dowódca 4. Dywizji Piechoty w Toruniu(1936). Dowódca Grupy Operacyjnej „Wschód”(28 VIII 1939); zginął w bitwie pod Łomiankami(22 IX 1939); spoczął na Powązkach. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ, wojna polsko-bolszewicka(Zamość); kampania wrześniowa(Bzura, Łomianki). Odznaczenia: Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari; 4-krotnie Krzyż Walecznych; Order Polonia Restituta klasy III. Awanse: major-1 VI 1919; podpułkownik-1 VII 1923, pułkownik- 1 X 1928, generał brygady-19 III 1938.

Władysław Bortnowski

Ur. 12 listopada 1881 w Radomiu. Wykszt. ogólne: gimnazjum w Żytomierzu; medycyna na Uniwersytecie Jagiellońskim. Wykszt. wojskowe: szkoła oficerska Związku Strzeleckiego(1913); Ecole Superieure de Guerre(XI 1920-IX 1922). Przebieg służby: działalność w Związku Walki Czynnej oraz w „Strzelcu”(1912); służba w Legionach Polskich; dowódca plutonu w 1. pułku piechoty; dowódca kompanii w 5 pułku piechoty; adiutant w 7 pułku piechoty; ranny pod Łowczówkiem; internowany w Beniaminowie; działalność w sztabie KG POW; Komendant Okręgu Kraków; dowódca kompanii, nast. batalionu w 5. pułku piechoty Legionów; oficer operacyjny w 1 Dywizji Piechoty Legionów(XII 1919); szef sztabu 3 Armii(X 1920-XI 1920); pierwszy oficer sztabu Inspektoratu Armii w Wilnie(IX 1922); dowódca: 37 pułku piechoty w Kutnie(X 1925); piechoty dywizyjnej w 26 Dywizjonie Piechoty(XI 1926); praca w Inspektoracie Armii w Wilnie; dowódca 3 Dywizji Piechoty Legionów w Zamościu; Inspektor Armii i szkół oraz generał w Generalnym Inspektoracie Sił Zbrojnych(1939); dowódca Grupy Operacyjnej „Zaolzie”(1938). Dowódca Armii „Pomorze”; dostał się do niewoli niemieckiej(21 IX); przebywał w oflagu VIIA Murnau; po wyzwoleniu obozu wyjechał do Wlk. Brytanii. Stan spoczynku: udał się do USA(1954); przewodniczący nowojorskiego Koła Legionistów i Peowiaków w Ameryce Płn.; zmarł 21 listopada 1966 w Glencove na Long Island; pochowany na cmentarzu w Doylestown. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ(Łowczówek); wojna polsko-bolszewicka; kampania wrześniowa(Ossa, Bzura). Odznaczenia: Order Virtuti Militari klasy V; Order Polonia Restituta klasy III i IV; 4-krotnie Krzyż Walecznych; Krzyż Niepodległości; Złoty Krzyż Zasługi; Legia Honorowa klasy III. Awanse: kapitan-1917; podpułkownik-1920; pułkownik dyplomowany-15 VII 1924; generał brygady-1 I 1932; generał dywizji-1 III 1939.

Mieczysław Boruta-Spiechowicz

Ur. 20 lutego 1894 w Rzeszowie. Wykszt. ogólne: gimnazjum realno-filozoficzne im. J. Kreczmara w Warszawie(1913); Akademia Handlowa w Antwerpii(1913-1914). Wykszt. wojskowe: szkoła podoficerska; kurs doszkalający w Szkole Sztabu Generalnego(XI 1920). Przebieg służby: działalność w Związku Strzeleckim oraz w Drużynach Strzeleckich; dowódca 11 kompanii w 2 Brygadzie; zastępca dowódcy 1 batalionu 4 pułku piechoty; ranny pod Rarańczą; dostał się do niewoli pod Kaniowem, lecz zbiegł z niej; działalność w POW na Ukrainie; dowódca: 1 i 3 pułku strzelców w Błękitnej Armii(I-III 1919), 19. Pułku Strzelców Podhalańskich(X 1919); szef sztabu 8 Dywizji Piechoty w Modlinie(IX 1921); dowódca 32 pułku piechoty w Modlinie(XI 1922);

zastępca szefa sztabu Dowództwa Okręgu Korpusu VII w Poznaniu(1924-1925); dowódca 71 pułku piechoty w Zambrowie; oficer w Generalnym Inspektoracie Sił Zbrojnych; dowódca: 20 Dywizji Piechoty w Baranowiczach(1928-1934), 22 Dywizji Piechoty Górskiej w Przemyślu(1936-1939). Dowódca Grupy Operacyjnej „Bielsko”(III 1939); aresztowany przez Sowietów we Lwowie(20 IX 1939); dowódca 5 dywizji piechoty w Armii Polskiej w ZSRR(IX 1941); dowódca w I Korpusie w Wlk. Brytanii(II 1943). Stan spoczynku: na własną prośbę przeszedł do rezerwy(VII 1946); zastępca szefa Departamentu Piechoty i Kawalerii(I 1946); prowadził gospodarstwo rolne pod Szczecinem(do 1964); osiedlił się w Zakopanem(1964); jeden z założycieli ugrupowania politycznego o nazwie Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela(1977); zmarł 13 października 1985 w Zakopanem; spoczął na miejscowym cmentarzu w kwaterze legionowej. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ(Rokitno, Rarańcza, Kaniów); wojna polsko-ukraińska; kampania wrześniowa(pierwsza bitwa pod Tomaszowem Lubelskim). Odznaczenia: Order Virtuti Militari klasy V; Krzyż Niepodległości z Mieczami; Order Polonia Restituta klasy IV; 7-krotnie Krzyż Walecznych; Złoty Krzyż Zasługi. Awanse: podporucznik-1916, kapitan-1918, podpułkownik-1919, pułkownik-VIII 1924, generał brygady-19 III 1936, generał dywizji-1939. Pseudonim: Boruta.

Antoni Chruściel

Ur. 16 czerwca 1895 we wsi Gniewczyna Łańcucka. Wykszt. ogólne: gimnazjum w Jarosławiu(1914); prawo na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. Wykszt. wojskowe: szkoła podoficerska, nast. oficerów rezerwy(1915); studia ma WSW(1929-1932). Przebieg służby: działalność w drużynie skautowej im. Dyonizego Czachowskiego(1909); wstąpił do Legionu Wschodniego(1914); wcielony do armii austriackiej(IX 1914); dowódca: kompanii w 90. pułku piechoty, 5. kompanii w 14. pułku piechoty WP we Włocławku(XII 1919), 1 batalionu w 14 pułku piechoty(XII 1921), 3, nast. 6 kompanii w 42. pułku piechoty w Białymstoku(X 1922), kompanii w Korpusie Kadetów nr 1 we Lwowie(1923-1925); przeniesiony do 6. pułku strzelców podhalańskich w Samborze, gdzie dowodził 2 batalionem(1927); kierownik taktyki piechoty w WSW; zastępca dowódcy 40 pułku piechoty we Lwowie(I 1937). Dowódca 82 Syberyjskiego Pułku Strzelców im. Tadeusza Kościuszki w Brześciu Litewskim (III 1938-28 IX 1939); trafił do niewoli niemieckiej(28 IX), lecz zbiegł z obozu w Działdowie(X 1939); działalność w ZWZ(III 1940); szef Wydziału III Taktyczo-Wyszkoleniowego; szef sztabu i zastępca komendanta Okręgu Warszawa-Miasto(X 1940); komendant Okręgu Warszawa-Miasto(V 1941); po upadku Powstania Warszawskiego trafił do oflagu XIII-73 Langwasser, nast. do oflagu IVC w Colditz; uwolniony przez armię amerykańską. Stan spoczynku: zamieszkał w Londynie; zastępca Szefa Sztabu Głównego Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie do Spraw Wojska(VII-IX 1945); szef Głównej Komisji Likwidacyjnej Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie; członek Rady Naczelnej Koła AK; pozbawiony obywatelstwa polskiego przez władze komunistyczne; później osiedlił się w Waszyngtonie; zmarł 30 listopada 1960 w Waszyngtonie; pochowany został na cmentarzu polskim w Doylestown w Pensylwanii. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ; kampania wrześniowa(obrona Modlina); konspiracja; Powstanie Warszawskie. Odznaczenia: Krzyż Orderu Wojennego Virtuti Militari klasy III, IV i V; 3-krotnie Krzyż Walecznych; Krzyż Armii Krajowej. Awanse: porucznik-1915, kapitan-VI 1919, major-VII 1925, podpułkownik-1932, pułkownik-V 1942, generał brygady-13 X 1944. Pseudonimy: Adam, Cięciwa, Dozorca, Konar, Madej, Monter, Nurt, Ryż, Sokół.

Walerian Czuma

Ur. 24 grudnia 1890 w Niepołomicach. Wykszt. ogólne: szkoła powszechna w Kętach; gimnazjum w Niepołomicach(1911); studia na Wydziale Rolnym wiedeńskiej Akademii Rolniczej. Wykszt. wojskowe: kurs wyższych dowódców w Rembertowie(1922). Przebieg służby: działalność w Polskich Drużynach Strzeleckich; wstąpił do Legionów Polskich(VII 1914); dowódca batalionu w 3 pułku piechoty; ciężko ranny pod Wołoczeckiem(1916); uwięziony pod Rarańczą; dowódca 5 Dywizji Strzelców na Syberii; do Polski wrócił w 1922; dowódca: 19 Dywizji Piechoty, Obszaru Warownego Wilno; 5 Dywizji Piechoty(1928-1938); komendant Straży Granicznej(IV 1938). Dowódca Obrony Warszawy(IX 1939); trafił do niewoli niemieckiej; przebywał w oflagach: VIIA Murnau, VIIE Johannisbrunn, VIB Dőssel. Stan spoczynku: osiedlił się na stałe w Anglii; w 1961 miał wylew krwi do mózgu; zmarł 7 kwietnia 1962 w polskim szpitalu w Penley; spoczął na cmentarzu w Wrexham. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ(Kostiuchnówka, Rarańcza); kampania wrześniowa(obrona Warszawy). Odznaczenia: Order Virtuti Militari klasy III, IV i V; Krzyż Niepodległości z Mieczami; 4-krotnie Krzyż Walecznych; Order Polonia Restituta klasy IV; Złoty Krzyż Zasługi; Legia Honorowa; Krzyż Leopolda. Awanse: porucznik-1915, kapitan-1916, pułkownik-1 VI 1919, generał brygady-1 I 1929.

Stefan Dąb-Biernacki

Ur. 7 stycznia 1890 we wsi Gnojno. Wykszt. ogólne: studia rolnicze w Wyższej Szkole Rolniczej w Dublanach. Wykszt. wojskowe: kurs oficerski w Polskich Drużynach Strzeleckich(19139). Przebieg służby: dowódca kompanii oraz batalionu 1 i 3 pułku piechoty; internowany w Beniaminowie; komendant POW Okręgu Ciechanów(VIII 1918); przyjęty do WP(XI 1918); dowódca: 32. pułku piechoty, 5. pułku piechoty Legionów oraz 1. Brygady Legionów(XI 1918-VII 1920); dowódca 1. Dywizji Piechoty w Wilnie(VII 1920-1926); praca w Generalnym Inspektoracie Sił Zbrojnych; Inspektor Armii „Wilno”(1930). Stał na czele Armii „Prusy”; dowódca Grupy Armijnej własnego imienia(11 IX); uciekł do Francji, a później do Wlk. Brytanii; trafił do obozu Rothway w Szkocji; zdegradowany i wydalony z wojska(XI 1940). Stan spoczynku: zamieszkał w Londynie; zmarł 9 lutego 1959; spoczął na cmentarzu Brompton w Londynie. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ; kampania wrześniowa(Piotrków Tryb., Tomaszów Maz., Tomaszów Lubelski). Odznaczenia: Order Virtuti Militari klasy III, IV i V; Krzyż Niepodległości z Mieczami; Order Polonia Restituta klasy III; 4-krotnie Krzyż Walecznych; Złoty Krzyż Zasługi; Legia Honorowa klasy V. Awanse: porucznik-1914, kapitan-1916, major-1918, pułkownik-1920, generał brygady-1923, generał dywizji-1931.

Stanisław Dąbek

Ur. 28 marca 1892 w Nisku. Wykszt. ogólne: seminarium nauczycielskie w Sokalu(1913); studia prawnicze na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. Wykszt. wojskowe: podoficerska szkoła rezerwy w Baring(1914). Przebieg służby: powołany do armii austriackiej; służba w 34. pułku strzelców w Jarosławiu; ciężko ranny(1915); służba w marsz-batalionie 90. pułku piechoty; przyjęty do WP(XII 1918); dowódca batalionu w 14. pułku piechoty; szef batalionu w 8. pułku piechoty; komendant Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty w Tomaszowie Mazowieckim. Dowódca Lądowej Obrony Wybrzeża(VII 1939); ranny w okolicach Babich Dołów; popełnił samobójstwo strzelając sobie pistoletem w głowę(19 IX); spoczął na Kempie Oksywskiej; po wojnie ciało zostało przeniesione na cmentarz wojskowy Gdynia-Redłowo. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ; wojna polsko-ukraińska; wojna polsko-bolszewicka; kampania wrześniowa(obrona Gdyni oraz Oksywia). Odznaczenia: Order Virtuti Militari klasy V; 2-krotnie Krzyż Walecznych; Krzyż Grunwaldu klasy II; Złoty Krzyż Zasługi; Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski. Awanse: major-1919, pułkownik-1932, generał brygady-1964.

Henryk Dobrzański

Ur. 22 czerwca 1897 w Jaśle. Wykszt. ogólne: szkoła realna w Krakowie. Wykszt. wojskowe: kurs w Centralnej Szkole Kawalerii w Grudziądzu(1923). Przebieg służby: działalność w Polskich Drużynach Strzeleckich; wstąpił do 2. brygady Legionów(VIII 1914); wstąpił do WP(XI 1918); reprezentant Polski w zawodach jeździeckich; służba w: 20. pułku ułanów w Rzeszowie, 2. pułku strzelców konnych w Hrubieszowie, 4. pułku ułanów w Wilnie(1936). Zastępca dowódcy 110. rezerwowego pułku ułanów; dowódca Oddziału Wydzielonego Kawalerii WP(23 IX); zmarł 30 kwietnia 1940 niedaleko wsi Anielin; miejsce pochówku jest nieznane. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ(Rarańcza); wojna polsko-bolszewicka; kampania wrześniowa; partyzantka. Odznaczenia: Order Virtuti Militari klasy IV; Krzyż Niepodległości; 4-krotnie Krzyż Walecznych. Awanse: porucznik-1920, rotmistrz-1922, major-1927. Pseudonim: Hubal.

Juliusz Drapella

Ur. 3 listopada 1886 w Wieprzy Małopolskim. Wykszt. ogólne: gimnazjum w Kromieryżu; studia na politechnice i Akademii Handlowej w Wiedniu(1906-1909). Wykszt. wojskowe: studia w WSW w Warszawie(1923-1924). Przebieg służby: służba w armii austriackiej(1907-1098); powołany do 56. pułku piechoty; dowódca batalionu zapasowego w Żywcu; szef sztabu grupy gen. Aleksandrowicza(I 1919-V 1919); szef sztabu: 4 dywizji piechoty, 18 dywizji piechoty(1920); praca w Dowództwie Korpusu Okręgu VI we Lwowie; dowódca: 73. pułku piechoty w Katowicach(1926), piechoty dywizyjnej 27 Dywizji Piechoty w Kowlu(V 1927), nast. dowódca tej Dywizji(1932). Ciężko ranny w czasie walk w Puszczy Kampinoskiej; trafił do niewoli niemieckiej(29 IX); przebywał w oflagu VIIA Murnau. Stan spoczynku: po wyzwoleniu obozu wyjechał do Francji; zmarł 25 października 1946 w Nicei. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ; kampania wrześniowa(obrona Gdańska, obrona Modlina). Odznaczenia: Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari; 3-krotnie Krzyż Walecznych; Złoty Krzyż Zasługi. Awanse: podporucznik-1914, porucznik-1915, major-1918, podpułkownik-1922, pułkownik-15 VIII 1924, generał brygady-1934.

Konstanty Drucki-Lubecki

Ur. 13 marca 1893 w Prochońsku(Białoruś). Wykszt. ogólne: Liceum Aleksandryjskie w Petersburgu. Wykszt. wojskowe: Mikołajewska Szkoła Kawalerii w Petersburgu; WSW w Warszawie. Przebieg służby: wstąpił do armii rosyjskiej(1914); służba w: 17. pułku dragonów, 12. pułku huzarów; wstąpił do WP(XII 1918); dowódca szwadronu, nast. zastępca dowódcy 13. pułku ułanów; dyrektor nauk w Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu; dowódca 2. pułku szwoleżerów; wykładowca taktyki w WSW(1932-1938). Dowódca Wileńskiej Brygady Kawalerii; ranny w przełyk i tchawicę w miejscowości Leszczesno oraz dostał się do niewoli sowieckiej(26 IX); zamordowany w Katyniu. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ; wojna polsko-bolszewicka; kampania wrześniowa(druga bitwa pod Tomaszowem Lubelskim). Odznaczenia: Order Virtuti Militari klasy V; 2-krotnie Krzyż Walecznych; Złoty Krzyż Zasługi. Awanse: podporucznik-1914, major-1922, podpułkownik-1927, pułkownik-1932, generał brygady-1964.

Bronisław Duch

Ur. 15 listopada 1896 w Borszczowie. Wykszt. ogólne: gimnazjum w Samborze. Wykszt. wojskowe: WSW(1929-1931). Przebieg służby: działalność w skautingu(„Sokół”, „Zarzewie”); wstąpił do Legionu Wschodniego(VIII 1914); służba w: 3 pułku piechoty Legionów Polskich, III Korpusie Polskim na Wschodzie, I Korpusie Polskim; dowódca Samodzielnego Oddziału Murmańskiego(XI 1919); wrócił do kraju, gdzie został dowódcą 3 batalionu 64. pułku piechoty; dowódca batalionu w Korpusie Kadetów(1925-1926); praca w sztabie Oddziału III Sztabu Generalnego; dowódca batalionu w Korpusie Kadetów(1925-1926); zastępca dowódcy 60. pułku piechoty w Ostrowcu Wlkp.(1931); dowódca 73. pułku piechoty w Katowicach(1935-1938); dyrektor nauk w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie. Dowódca piechoty dywizyjnej w 39. rezerwowej Dywizji Piechoty(ze względu na stan zdrowia gen. Olbrychta dowodził całą dywizją); dowódca 1 Dywizji Grenadierów we Francji; generał do zleceń przy Naczelnym Wodzu w Londynie; wyjechał do Kanady, gdzie miał szukać ochotników do walki(III 1941-V 1942); dowódca: 1 Brygady Strzelców I Korpusu Polskiego w Szkocji, 3 Dywizji Strzelców Karpackich w Palestynie(VII 1943). Stan spoczynku: zamieszkał w Londynie na stałe; zmarł 9 października 1980 w Londynie; zgodnie ze swoją wolą pochowany został na cmentarzu pod Monte Cassino; napisał książkę, pt. „Wykonać 4444”. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ(Rarańcza, Kaniów); wojna polsko-bolszewicka; kampania wrześniowa(Krasnystaw, druga bitwa pod Tomaszowem Lubelskim); obrona Francji(Lagarde); kampania włoska(Monte Cassino, Bolonia). Odznaczenia: Złoty Krzyż Orderu Wojennego Virtuti Militari; Order Virtuti Militari klasy III, IV i V; 8-krotnie Krzyż Walecznych; Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami; Krzyż Niepodległości; Croix de Guerrre; Militari Cross. Awanse: podporucznik-1914, porucznik-1919, major-15 VIII 1924, podpułkownik-1 I 1930, pułkownik dyplomowany-1938, generał brygady-3 V 1940, generał dywizji-1 VI 1945.

Kazimierz Fabrycy

Ur. 3 marca 1888 w Odessie. Wykszt. ogólne: gimnazjum w Niemirowie; studia na Politechnice Lwowskiej i Monachijskiej(1914-inżynier). Wykszt. wojskowe: Wyższa Szkoła Oficerska Związku Strzeleckiego(1913). Przebieg służby: organizator Związku Walki Czynnej we Lwowie(VI 1908); trafił do Legionów Polskich(VIII 1914); dowódca kompanii w 1. pułku piechoty 1. brygady; oficer sztabu Komendy Legionów; trafił do Polskich Sił Zbrojnych(IV 1918); dowódca kadry 4. pułku piechoty; przyjęty do WP(XI 1918); dowódca: 4. pułku piechoty, 31, 20, 22 brygady piechoty, 3. Dywizji Piechoty Legionów w Zamościu; drugi(1920), nast. pierwszy(1931) wiceminister spraw wojskowych; Inspektor Armii we Lwowie(V 1934). Dowódca Armii „Karpaty”(VII 1939); opuścił dowodzone jednostki(12 IX); internowany w Rumunii, lecz zbiegł na Bliski Wschód; trafił do Ośrodka Zapasowego Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich. Stan spoczynku: zamieszkał w Londynie; zmarł 17 sierpnia 1958 w Londynie. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ; kampania wrześniowa. Odznaczenia: Order Virtuti Militari klasy V; Krzyż Niepodległości; Order Polonia Restituta klasy II; 6-krotnie Krzyż Walecznych; Złoty Krzyż Zasługi; Legia Honorowa klasy II i III. Awanse: podporucznik-1913, porucznik-1914, kapitan-1914, major-1915,podpułkownik-1918, pułkownik-1919, generał brygady-1924, generał dywizji-1931.

Emil Fieldorf

Ur. 20 marca 1895 w Krakowie. Wykszt. ogólne: gimnazjum humanistyczne w Krakowie. Wykszt. wojskowe: szkoła oficerska Związku Strzeleckiego; szkoła oficerska w Różanach(1915); kurs wyższych dowódców w Coetquidan. Przebieg służby: działalność w Związku Strzeleckim(1912); wstąpił do Legionów Polskich(VIII 1914); służba w 4. batalionie I Brygady; wcielony do 2. brygady cesarskich strzelców armii austriackiej; zdezerterował po czym wstąpił do POW, nast. do WP(XI 1918); dowódca kompanii w 1. pułku piechoty Legionów; inspektor rejonowy wojskowego i wychowania fizycznego(II 1925); zastępca dowódcy 1. pułku piechoty Legionów(1931); przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza; komendant Okręgu Polskiego Związku Strzeleckiego we Francji(1936); dowódca 51. pułku piechoty Strzelców Kresowych w Brzeżanach(III 1938). Internowany na Węgrzech; dotarł do Francji(I 1940); nast. udał się do Anglii po kapitulacji Francji; pierwszy emisariusz Rządu i Naczelnego Wodza do kraju; inspektor w Oddziale I Komendy Głównej Związku Walki Zbrojnej; kierownik Okręgu ZWZ-Białystok(1941-1942); komendant Kedywu KG AK(1942); odwołany z funkcji Komendanta Kedywu(II 1944); komendant „Nie”; zastępca Komendanta Głównego AK(X 1944); aresztowany przez NKWD(7 III 1945); wysłany w głąb Syberii; powrócił do Polski(X 1947).Stan spoczynku: zamieszkał w Łodzi; w Rejonowej Komendzie Uzupełnień podał swe prawdziwe nazwisko(ukrywał się pod nazwiskiem Walenty Gdanicki); aresztowany(10 III 1950); skazana na śmierć przez Sąd Wojewódzki dla m.st. Warszawa(16 IV 1952); powieszony 24 marca 1953; ciało pochowany na Służewcu. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ(front rosyjski); wojna polsko-bolszewicka; kampania wrześniowa(Iłża); konspiracja; Powstanie Warszawskie. Odznaczenia: Order Orła Białego; Złoty i Srebrny Krzyż Orderu Wojennego Virtuti Militari; 4-krotnie Krzyż Walecznych; Krzyż Niepodległości; Krzyż Armii Krajowej; Order Polonia Restituta klasy II; Złoty Krzyż Zasługi. Awanse: sierżant-1915, porucznik-1918, kapitan-1 VI 1919, major-1 I 1928, podpułkownik-1932, pułkownik-3 V 1940, generał brygady-28 IX 1944. Pseudonimy: Nil, Maj, Sylwester, Waluś, Weller.

Władysław Filipkowski

Ur. 1 maja 1892 w Filipowie. Wykszt. ogólne: gimnazjum w Suwałkach; studia na UJ oraz Politechnice Lwowskiej. Przebieg służby: oficer artylerii w armii austriackiej; służba w Legionach Polskich; dowódca batalionu, nast. dywizjonu w 2. brygadzie; zastępca dowódcy, nast. dowódca 1. pułku artylerii konnej; zastępca szefa Administracji Armii; dowódca 15. pułku artylerii konnej. Dowódca piechoty dywizyjnej w 1. Dywizji Piechoty Legionów; zbiegł z niewoli sowieckiej; członek kierownictwa KG ZWZ(1940); inspektor Obszaru Południowo-Wschodniego ZWZ-AK, nast. komendant tego obszaru; aresztowany przez sowietów(VIII 1944); trafił do obozu w Diagilewie; uwolniony po strajku głodowym(XI 1947). Stan spoczynku: powrócił do Polski; praca w hucie szkła; zmarł 17 kwietnia 1950 w Pieńsku; spoczął na Powązkach. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ; wojna polsko-bolszewicka; kampania wrześniowa(Brześć nad Bugiem, Janów Lubelski); konspiracja. Odznaczenia: Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari; Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski; Krzyż Niepodległości; 2-krotnie Krzyż Walecznych; Złoty Krzyż Zasługi; Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Korony Rumunii. Awanse: podporucznik-1916, major-1917, podpułkownik-VI 1919, pułkownik-1927. Pseudonimy: Cis, Faust, Janka, Orkan, Stach.

Julian Filipowicz

Ur. 13 września 1895 we Lwowie. Wykszt. ogólne: gimnazjum we Lwowie. Wykszt. wojskowe: WSW w Warszawie. Przebieg służby: wstąpił do Legionów Polskich; służba w 1. pułku ułanów Władysława Beliny-Prażmowskiego; wcielony do armii austriackiej po kryzysie przysięgowym(VII 1917); zbiegł z armii austriackiej i wstąpił do POW; przyjęty do WP(XI 1918); dowódca szwadronu, dywizjonu, nast. p.o. dowódcy 11. pułku ułanów w Ciechanowie; dowódca: 7. pułku ułanów w Mińsku Maz.(1930), 3. pułku strzelców konnych w Wołkowysku(VII 1935-VI 1939). Dowódca Wołyńskiej Brygady Kawalerii; komendant Służby Zwycięstwu Polski; komendant ZWZ Okręgu Kraków(V 1941). Stan spoczynku: przeniesiony do rezerwy AK; dostał się do niewoli niemieckiej; powrócił do Polski(IV 1945); zmarł 14 sierpnia 1945 w Otwocku. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ; wojna polsko-bolszewicka; kampania wrześniowa(Mokra, druga bitwa pod Tomaszowem Lubelskim); konspiracja. Odznaczenia: Order Virtuti Militari klasy V; Krzyż Niepodległości; 2-krotnie Krzyż Walecznych; Złoty Krzyż Zasługi. Awanse: rotmistrz-VI 1919, major-1924, podpułkownik dyplomowany-1930, pułkownik-1933, generał brygady-1942. Pseudonimy: Kogan, Pobóg, Róg.

Stanisław Grzmot-Skotnicki

Ur. 13 stycznia 1894 w Skotnikach. Wykszt. ogólne: szkoła handlowa w Radomiu; studia w Akademii Handlowej w St. Gallen. Wykszt. wojskowe: Szkoła Jazdy w Saumur we Francji(X 1919); Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu. Przebieg służby: komendant zagranicznego oddziału Związku Strzeleckiego; wstąpił do Legionów Polskich(VII 1914); adiutant, dowódca plutonu i szwadronu w 1. pułku ułanów; służba w 1. Kompani Kadrowej(VIII 1914); internowany w Szczypiornie, nast. w Havelbergu, Rastadt i Werl; przyjęty do WP(XI 1918); zastępca dowódcy 1. pułku szwoleżerów; dowódca VII Brygady Jazdy, nast. p.o. dowódcy II Dywizji Jazdy; dowódca 15. pułku ułanów w Poznaniu(VI 1924); dowódca IX Samodzielnej Brygady Kawalerii i Pomorskiej Brygady Kawalerii. Dowódca: Grupy Operacyjnej „Czersk”(VIII 1939), Grupy Operacyjnej Kawalerii własnego imienia; zmarł 19 września 1939 na skutek ran; pochowany we wsi Hilarów; w 1952 przeniesiony na Powązki. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ; wojna polsko-bolszewicka; kampania wrześniowa(Bzura). Odznaczenia: Order Wojenny Virtuti Militari; Krzyż Niepodległości; 4-krotnie Krzyż Walecznych; Order Polonia Restituta klasy III i IV; Złoty Krzyż Zasługi; Legia Honorowa klasy III i V. Awanse: podporucznik-1914, porucznik-I 1915, podpułkownik-VI 1919, pułkownik-1 VI 1923, generał brygady-1 I 1930. Pseudonim: Grzmot.

Jan Kiwerski

Ur. 23 maja 1910 w Krakowie. Wykszt. wojskowe: słuchacz Korpusu Kadetów w Modlinie(1923-1928); Szkoła Podchorążych Inżynierii w Warszawie(1931); WSW w Warszawie(1937-VIII 1939). Przebieg służby: służba w: 77. pułku piechoty 19. Dywizji Piechoty w Lidzie(1928), 3. batalionie saperów w Wilnie(1931); dowódca Batalionu Mostowego w Kazuniu(1934-1936). Służba w 33. Rezerwowej Dywizji Piechoty w Grodnie; członek Oddziału III Sztabu Komendy Głównej ZWZ(II 1940); służba w Kedywie KG AK; komendant Okręgu Wołyńskiego AK(I 1944); dowódca 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty(11 II 1944); zginął 18 kwietnia 1944 w okolicach Kowla po zasadzce niemieckiej; spoczął nieopodal gajówki Huta Stężarzycka na Wołyniu. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ; kampania wrześniowa(Kock); konspiracja(akcja pod Arsenałem). Odznaczenia: Krzyż Virtuti Militari klasy IV i V; Krzyż Walecznych. Awanse: podporucznik-1931, porucznik-1932, kapitan-19 II 1937, major dyplomowany-XI 1942, generał brygady-20 IV 1990. Pseudonimy: Dyrektor, Kalinowski, Lipieński, Oliwa, Rudzki, Ziomek.

Franciszek Kleeberg

Ur. 1 marca 1888 w Tarnopolu. Wykszt. ogólne: szkoła realna w Hranicach; matura w Wiedniu(1905). Wykszt. wojskowe: Wydział Artylerii w Wojskowej Akademii Technicznej w Mődling; Wyższa Szkoła Wojenna w Wiedniu; Ecole Superieure de Guerre(1924-1925). Przebieg służby: służba w 2. pułku haubic polowych w Wiedniu; oficer sztabu 5. Brygady Górskiej; szef sztabu II Brygady Legionów(V 1915); oficer sztabu Komendy Legionów; służba w sztabie III Brygady(V 1916); dowódca 1. Pułku Artylerii Legionów; karnie wysłany na front włoski, po tym jak chciał zmienić obywatelstwo z austriackiego na polskie; przyjęty do WP(XI 1918); szef sztabu Armii „Wschód” generała Rozwadowskiego; szef sztabu: GO gen. Raszewskiego(VIII 1920), dowództwa Okręgu Generalnego; dowódca piechoty dywizyjnej 14. Dywizji Piechoty w Poznaniu, nast. dowodził tą Dywizją(1923-1924); dowódca: 29. Dywizji Piechoty w Grodnie(1927), Okręgu Korpusu nr III w Grodnie(1934-1936); przeniesiony na stanowisko dowódcy DOK nr IX w Brześciu nad Bugiem(1936-8 IX 1939). Dowódca GO „Polesie”; trafił do niewoli niemieckiej(6 X 1939); przebywał w oflagu IVB Kőnigsten; zmarł 5 kwietnia 1941 w Weisser Hirsch; pochowany na cmentarzu Neustadt w Dreźnie; w 1969 prochy Kleeberga zostały złożone na cmentarzu wojskowym w Kocku. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ; wojna polsko-bolszewicka; kampania wrześniowa(Kobryń, Kock). Odznaczenia: Order Virtuti Militari klasy III i V; Order Polonia Restituta klasy IV; 4-krotnie Krzyż Walecznych; Legia Honorowa; Signum Laudis; Krzyż Żelazny klasy II; Order Zabójcy Niedźwiedzia. Awanse: podporucznik-1908, kapitan-1 XI 1915, major-VII 1917, podpułkownik-1918, pułkownik-1 VI 1919, generał brygady-1 I 1928.

Ludwik Kmicic-Skrzyński

Ur. 26 sierpnia 1893 w Odessie. Wykszt. ogólne: gimnazjum w Tyflisie(Tbilisi); studia chemiczne w Leodium(Liege) i Nancy. Wykszt. wojskowe: kurs w szkole oficerskiej „Strzelca” w Krakowie; kurs dokształcający w Centralnej Szkole Kawalerii w Grudziądzu(III 1921); kurs doszkalający w WSW w Warszawie(X 1924). Przebieg służby: działalność Związku Strzeleckim; twórca V plutonu kompanii belgijskiej Związku Strzeleckiego; wstąpił do Legionów(VIII 1914); dowódca plutonu w 1. pułku ułanów; służba w 5. pułku ułanów(V 1915-II 1916); powrócił do 1. pułku ułanów; internowany w Beniaminowie; współorganizator, nast. zastępca dowódcy 1. pułku szwoleżerów(X 1918); dowódca 16. pułku ułanów wielkopolskich(VII 1920); p.o. dowódcy, nast. dowódca 11. pułku ułanów(1922); szef sztabu 2 Dywizji Kawalerii(X 1925); szef wydziału w Departamencie Kawalerii w Ministerstwie Spraw Wojskowych; przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza(VI 1927). Dowódca XVIII Brygady Kawalerii „Białystok”(III 1929), przemianowanej później na „Podlaską”; dostał się do niewoli niemieckiej; trafił do oflagu IIB Arnswalde, nast. do IID Gross-Born; po uwolnieniu(IV 1945) wyjechał do Włoch; wstąpił do 2. Korpusu Polskiego. Stan spoczynku: po rozwiązaniu Korpusu wyjechał do Anglii; zamieszkał w Manchesterze; zmarł 14 lutego 1972 w Manchesterze; spoczął na South End Cemetery. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ; wojna polsko-bolszewicka(Warszawa, Niemen); kampania wrześniowa(Kock). Odznaczenia: Srebrny Krzyż Orderu Wojennego Virtuti Militari; Krzyż Niepodległości; Order Polonia Restituta klasy IV; 10-krotnie Krzyż Walecznych; Złoty Krzyż Zasługi; Krzyż Oficerski Gwiazdy Rumuńskiej. Awanse: major-1 VI 1919, podpułkownik-11 VII 1923, pułkownik dyplomowany-1 I 1928, generał brygady-19 III 1938. Odznaczenia: Kmicic.

Edmund Knoll-Kownacki

Ur. 24 lipca 1891 w Pomiechówku. Wykszt. ogólne: gimnazjum w Pensie i Kałudze; studia na Wydziale Przyrodniczym Uniwersytetu Moskiewskiego; Moskiewski Instytut Rolniczy(dyplom agronoma-1913). Wykszt. wojskowe: przeszkolenie wojskowe w artylerii konnej(1912-1913); kurs wyższych dowódców w Warszawie oraz dowódców artylerii w Toruniu; Ecole Superieure de Guerre. Przebieg służby: działalność w Drużynach Strzeleckich; wstąpił do Legionów(VIII 1914); dowódca plutonu w 2. baonie strzelców; służba w 1. szwadronie ułanów Władysława Beliny-Prażmowskiego; dowódca: baterii artylerii konnej przy dywizjonie kawalerskim Beliny Prażmowskiego(VII 1915-koniec 1915), 3. i 2. dyonu 1. pułku artylerii; opublikował „Podręcznik artylerii dla podoficerów i kanonierów”(Kraków-Piotrków 1915-1916); internowany w Beniaminowie; dowódca 1. pułku artylerii piechoty legionowej; ranny pod Przemyślem(XI 1918); komendant Szkoły Podchorążych Arylerii(1919-1920); dowódca: 1. brygady artylerii 1. Dywizji Piechoty Legionów(III-15 VII 1920), 1. brygady piechoty Legionów, 13. Dywizji Piechoty(1923-1925); prezes okręgowego: Związku Legionistów, Ligi Ochrony Powietrznej Polski; szef Wołyńskiego Klubu Jeździeckiego. Dowódca: Okręgu Korpusu nr VII w Poznaniu(III 1935), Grupy Operacyjnej „Koło”(3 IX 1939); dostał się do niewoli niemieckiej po kapitulacji Warszawy(28 IX); przebywał w oflagach: IVA Hohnstein, IVB Kőnigsten, VIIIE Johannisbrunn, VIIA Murnau; po uwolnieniu(30 IX 1945) został przyjęty do 2. Korpusu Polskiego. Stan spoczynku: po demobilizacji zamieszkał we Francji, a później osiedlił się w Walii; zmarł 2 września 1953 w Beaumaris; spoczął na miejscowym cmentarzu. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ; wojna polsko-ukraińska; wojna polsko-bolszewicka; kampania wrześniowa(Bzura, obrona Warszawy). Odznaczenia: Order Virtuti Militari klasy V; Krzyż Niepodległości; Order Polonia Restituta klasy III i IV; 6-krotnie Krzyż Walecznych; Złoty Krzyż Zasługi; Legia Honorowa klasy III; Order Korony Rumunii klasy II; Signum Laudis. Awanse: chorąży rezerwy-1913, porucznik-1915, kapitan-1916, major-1918, pułkownik-1920, generał brygady-1927. Pseudonim: Kownacki.

Tadeusz Komorowski

Ur. 1 czerwca 1895 w Chorobrowie. Wykszt. ogólne: gimnazjum we Lwowie(1905-1913). Wykszt. wojskowe: Akademia Wojskowa w Wiener-Neustadt; kurs ekwitacji w Grudziądzu(1922). Przebieg służby: dowódca plutonu w armii austriackiej; wstąpił do WP(XI 1918); służba w szwadronie karabinów maszynowych; dowódca: dywizjonu 9. pułku ułanów małopolskich(I 1919-VIII 1920), 12. pułku ułanów(VIII 1920); ranny pod Komarowem(1920); zastępca dowódcy 9 pułku ułanów w Żółkwi(1921); instruktor jazdy konnej w Oficerskiej Szkole Artylerii w Toruniu(1923); zastępca dowódcy 8 Pułku Ułanów im. Ks. Józefa Poniatowskiego w Krakowie(1924-1926); reprezentant Polski na IO w Paryżu; komendant Zawodowej Szkoły Podoficerskiej Kawalerii w Jaworowie(1926-1928); dowódca 9 pułku ułanów(1928-1938); szef polskiej ekipy jeździeckiej na Olimpiadę w Berlinie(1936); komendant Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu(XI 1938). Dowódca ułanów z Ośrodka Zapasowego; twórca Organizacji Wojskowej w Krakowie; komendant Obszaru Kraków-Śląsk ZWZ(8 II 1940); zastępca Komendanta Głównego ZWZ Roweckiego(VII 1941); Komendant Armii Krajowej po aresztowaniu „Grota”(17 VII 1943); Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie(30 IX 1944); trafił do niewoli niemieckiej(5 X 1944); przebywał w oflagach: XIII-73 Langwasser, IVC Colditz i Markt-Pongau; Naczelny Wódz(28 V 1945-8 XI 1946). Stan spoczynku: premier Rządu Rzeczpospolitej na Uchodźstwie(VII 1947-IV 1949); członek Rady Politycznej(1949-1954); należał do Rady Trzech(VII 1954); opublikował swoje pamiętniki, pt. „Armia Podziemna”(Londyn 1951); zmarł 24 sierpnia 1966 w Londynie; został pochowany w Londynie. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ(front włoski i rosyjski); wojna polsko-bolszewicka(Komarów); kampania wrześniowa; konspiracja; Powstanie Warszawskie. Odznaczenia: Order Orła Białego; Order Virtuti Militari klasy II, IV i V; Order Polonia Restituta klasy IV; 3-krotnie Krzyż Walecznych; Złoty Krzyż Zasługi; Krzyż Armii Krajowej. Awanse: podporucznik kawalerii-1915, porucznik-1916, major-1923, podpułkownik-1928, pułkownik-1933, generał brygady-3 V 1940, generał dywizji-18 III 1944. Pseudonimy: Bór, Korczak, Lawina, Znicz.

Stanisław Kopański

Ur. 19 maja 1895 w Petersburgu. Wykszt. ogólne: gimnazjum w Petersburgu; studia na: Instytucie Komunikacji, Politechnice Warszawskiej(1921-1923). Wykszt. wojskowe: Mikołajewska Szkoła Artylerii w Petersburgu; kurs dowódców dywizjonów w Oficerskiej Szkole Artylerii w Toruniu(1924); Ecole Superieure de Guerre; kurs doszkalający w Centrum Wyższych Studiów Wojskowych(III 1938-1939). Przebieg służby: powołany do armii rosyjskiej(1916); służba w: zapasowym dywizjonie artylerii konnej; po rewolucji 1917 wstąpił do I Korpusu Polskiego; służba w: 3. pułku ułanów i 2 baterii konnej 1. Korpusu Polskiego; oficer 1 Dywizjonu Artylerii Konnej WP(XI 1918); stracił oko w walkach o Wilno(IV 1919); dowódca baterii w 1. Dywizjonie Artylerii Konnej; dyrektor nauk w Szkole Podchorążych Artylerii(1924-1927); praca w Oddziale III Sztabu Generalnego WP(1930-1931, 1933-1934); dowódca dywizjonu w 6 Pułku Artylerii Ciężkiej; zastępca dowódcy broni pancernej WP(1935-1936); dowódca 1. pułku artylerii motorowej w Stryju(1937-1938); szef Oddziału III Szkoleniowo-Operacyjnego Sztabu Generalnego(III-IX 1939). Wraz z Rydzem-Śmigłym przedostał się do Francji; szef broni pancernej Naczelnego Dowództwa WP; dowódca: Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich(IV 1940-15 IX 1942), 3. Dywizji Strzelców Karpackich(1942-21 VII 1943); szef Sztabu Głównego PSZ(21 VII 1943-1947). Stan spoczynku: Generalny Inspektor Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia w Anglii(1947-1949); jest autorem prac „Wspomnienia wojenne 1939-1946”(Londyn 1961) oraz „Moja Służba w Wojsku Polskim 1917-1939”(Londyn 1965); zmarł 23 marca 1976 w Londynie; spoczął na cmentarzu w Northwood. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ(front niemiecki); wojna polsko-ukraińska(Lwów); wojna polsko-bolszewicka(Wilno); bitwa o Tobruk. Odznaczenia: Order Virtuti Militari klasy IV i V; Order Polonia Restituta klasy II, III i IV; 2-krotnie Krzyż Walecznych; Złoty Krzyż Zasługi. Awanse: podporucznik-1917, porucznik-1918, kapitan-1 VI 1919, major-1924, podpułkownik dyplomowany-1932, pułkownik dyplomowany-III 1939, generał brygady-V 1940, generał dywizji-23 X 1944.

Aleksander Krzyżanowski

Ur. 18 lutego 1895 w Briańsku. Wykszt. ogólne: gimnazjum w Homlu; studia na: Wydziale Elektromechanicznym Instytutu Technologicznego w Petersburgu, Uniwersytecie Warszawskim. Wykszt. wojskowe: półroczny kurs w Konstantynowskiej Szkole Artylerii w Piotrogrodzie(1917); kurs dla dowódców baterii artylerii w Rembertowie. Przebieg służby: służba w artylerii rosyjskiej(1916); służba w 18. Syberyjskim Dywizjonie Artylerii Polowej(VII 1917); oficer artylerii w 1. Korpusie Polskim(1917-1918); służba w 3. Pułku Artylerii Konnej(XII 1918); dowódca: 6 baterii w 15. Pułku Artylerii Konnej(1929), III dywizjonu w 20 Pułku Artylerii Lekkiej(IV 1934), I dywizjonu w 12 Pułku Artylerii Lekkiej(1935). Dowódca I dywizjonu w 26 Pułku Artylerii Lekkiej(1938); organizator Okręgu Wileńskiego Służby Zwycięstwu Polski; kwatermistrz, nast. szef sztabu tego Okręgu; szef Wileńskiego Okręgu ZWZ po aresztowaniu Nikodema Sulika(1941-1944); dowódca Okręgów AK Wileńskiego i Nowogródzkiego(12 VI 1944); aresztowany przez NKWD(17 VII 1944); trafił do obozu w Griazowcu, skąd zbiegł(VII 1947). Stan spoczynku: ponownie aresztowany przez NKWD; trafił do obozu w Diagilewie; powrócił do Polski(XI 1947); podjął pracę w roszarni lnu w Pakości; aresztowany przez Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego(VII 1948); zmarł 29 września 1951 w szpitalu więziennym; zwłoki pochowano w zbiorowej mogile; w marcu 1957 ekshumowane je i pochowano na Powązkach. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ(front niemiecki);wojna polsko-bolszewicka; kampania wrześniowa(Bzura); konspiracja(Operacja Ostra Brama). Awanse: chorąży-1917, podporucznik-1918, porucznik-1919, kapitan-XII 1924, major-II 1934, podpułkownik-31 III 1941, pułkownik-28 IX 1944, generał brygady-1994.Pseudonimy: Andrzej, Dziemido, Smętek, Wesołowski, Wilk.

Józef Kustroń

Ur. 16 października 1892 w Stryju na Ukrainie. Wykszt. ogólne: gimnazjum klasyczne w Nowym Sączu(1910); studia prawnicze i filozoficzne na UJ; krakowska Akademia Handlowa. Wykszt. wojskowe: kurs oficerski Związku Strzeleckiego; kurs dowódców pułku w Centralnej Szkole Strzelania w Toruniu; przeszkolenie w Centrum Wyższych Studiów Wojskowych. Przebieg służby: działalność w Polskich Drużynach Strzeleckich i Związku Strzeleckim; wstąpił do Legionów(VIII 1914); dowódca: plutonu w 2. pułku piechoty, 8 kompanii w 4. pułku piechoty; adiutant 4. pułku piechoty(XI 1916); dwukrotnie ranny podczas walk; karnie wcielony do armii austriackiej po kryzysie przysięgowym; wstąpił do WP(XI 1918); szef Biura Prasowego dowództwa Okręgu Generalnego w Krakowie; kierownik referatu w Departamencie Intendentury Ministerstwa Spraw Wojskowych; szef sztabu 42. pułku piechoty w Białymstoku(1923); dowódca: 55. pułku piechoty w Lesznie, 16. Dywizji Piechoty w Grudziądzu. Dowódca 21. Dywizji Piechoty Górskiej w Bielsku-Białej(X 1935); ranny pod wsią Lebiedź(16 IX 1939); zginął 16 września 1939 po walce w okolicy wsi Oleszyce; pochowany został w Włazowie; w 1945 ciało ekshumowano i przewieziono do Lubaczowa, a 21 grudnia 1953 na cmentarz w Nowym Sączu. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ; wojna polsko-bolszewicka; kampania wrześniowa(Oleszyce). Odznaczenia: Order Virtuti Militari klasy III, IV i V; Order Polonia Restituta klasy IV; Krzyż Niepodległości; 3-krotnie Krzyż Walecznych; 2-krotnie Złoty Krzyż Zasługi; Order Białego Orła; Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Korony Rumunii. Awanse: podporucznik-1914, porucznik-1915, kapitan-1916, podpułkownik-1918, pułkownik-1925, generał brygady-1939.

Tadeusz Kossakowski

Ur. 27 stycznia 1888 w Kiszyniowie. Wykszt. ogólne: szkoła realna w Chersoniu; Wydział Budowy Maszyn na Politechnice Lwowskiej. Wykszt. wojskowe: szkoła oficerska „Strzelca” w Stróży; szkoła piechoty w Czugajewie; kurs Inżynierii Wojskowej; studia specjalne we Francji(1923); kurs wyższych dowódców w Brytyjskiej Wyższej Szkole Wojennej w Cumberly(1941). Przebieg służby: działalność w Związku Walki Czynnej oraz Związku Strzeleckim(1909); powołany do armii rosyjskiej; dowódca kompanii, nast. batalionu piechoty; służba w 2 kompanii telegraficznej 1 Pułku Inżynierii w I Korpusie Polskim; wstąpił do POW(V 1918); służba w 1 Pułku Telegraficznym; komendant oddziału wywiadowczego w Łodzi; dowódca kompanii saperów w 2. dywizji piechoty Legionów(III 1919); dowódca batalionu saperów(X 1920); p.o., nast. dowódca batalionu maszynowego wojsk saperskich(XII 1921); dowódca 2 pułku saperów(X 1924); kierownik Głównego Zaopatrzenia

Inżynierii i Saperów w Warszawie(XI 1925); dowódca broni pancernych w Polsce(23 XI 1930). Dowódca Saperów w Ministerstwie Spraw Wojskowych(1935); dostał się do Francji; dowódca: saperów w Sztabie Naczelnego Wodza, saperów I Korpusu, nast. zastępca dowódcy Korpusu; przeniesiony do Oddziału III Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie(X 1941); dowódca 2 Brygady Czołgów(VII 1942); szef motoryzacji i broni pancernej Armii Polskiej na Wschodzie(IX 1942); zastępca dowódcy 2 Brygady Czołgów; na własną prośbę został zesłany do Polski(29/30 V 1944); dostał się do niewoli po upadku Powstania Warszawskiego; przebywał w oflagach: XIII-73 Landwasser, IVC Colditz, nast. w XVIII-317C Markt Pengau; po uwolnieniu obozu przybył do Anglii, lecz potem powrócił do Polski(XII 1945). Stan spoczynku: praca w Biurach Projektów; zmarł 24 listopada 1965 w Warszawie; pochowany został na Powązkach. Udział w bitwach, walkach: I WŚ; wojna polsko-bolszewicka; kampania wrześniowa; Powstanie Warszawskie. Odznaczenia: Order Virtuti Militari klasy V; Order Polonia Restituta; 4-krotnie Krzyż Walecznych; Krzyż Niepodległości; Złoty Krzyż Zasługi; Legia Honorowa; Order Korony Rumunii klasy IV. Awanse: chorąży-1 IX 1915, podpułkownik-VI 1919, pułkownik-I 1928, generał brygady-19 III 1939, generał dywizji-30 V 1944. Pseudonim: Krystek.

Wincenty Kowalski

Ur. 11 września 1892 w Warszawie. Wykszt. ogólne: studia na Instytucie Politechnicznym w Liege. Wykszt. wojskowe: WSW w Warszawie(1921-1923); Centrum Wyższych Studiów Wojskowych w Paryżu. Przebieg służby: służba w: 1 Kompanii Kadrowej(VIII 1914), 1. pułku artylerii Legionów Polskich; internowany w Beniaminowie; wstąpił do WP(XI 1918); dowódca batalionu w 1. krakowskim pułku artylerii; służba w 1 Pułku Artylerii Polowej Legionów; dowódca II batalionu w 5.pułku piechoty Legionów(1920); zastępca dowódcy 1. pułku piechoty Legionów w Wilnie(1923); praca w Inspektoracie Armii(1924); zastępca szefa Oddziału II Sztabu Generalnego w Warszawie(1927); zastępca dowódcy Obszaru Warownego w Wilnie(1932). Dowódca 1 Dywizji Piechoty Legionów(1939); dostał się do niewoli niemieckiej pod wsią Tarnawka(24 IX 1939); przebywał w oflagu VIIA Murnau. Stan spoczynku: po wojnie zamieszkał w Anglii; przeniósł się do Stanów, gdzie zamieszkał w Nowym Jorku; dyrektor Instytutu Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku(1956-1963); zmarł 29 listopada 1984; 6 września 1986 urna z prochami została przeniesiona na cmentarz wojskowy w Kałuszynie. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ; wojna polsko-ukraińska; wojna polsko-bolszewicka; kampania wrześniowa. Odznaczenia: Order Virtuti Militari klasy IV i V; Krzyż Niepodległości; 4-krotnie Krzyż Walecznych; Złoty Krzyż Zasługi; Order Polonia Restituta klasy IV i V. Awanse: podporucznik-1916, porucznik-1918, podpułkownik-1 VI 1919, pułkownik-1 I 1928, generał brygady-III 1939.

Marian Kukiel

Ur. 15 maja 1885 w Dąbrowie Tarnowskiej. Wykszt. ogólne: gimnazjum klasyczne w Tarnowie; studia filozoficzne we Lwowie. Wykszt. wojskowe: kurs oficerski Związku Strzeleckiego. Przebieg służby: działalność w Związku Walki Czynnej oraz w Związku Strzeleckim; szef sztabu, nast. komendant Okręgu Lwowskiego Związku Strzeleckiego(VIII-X 1914); wstąpił do Legionów(I 1915); dowódca kompanii, nast. 6 batalionu w 1. pułku piechoty; adiutant II Brygady Legionów(III 1917); komendant Szkoły Podchorążych PSZ(IX-XII 1918); zastępca szefa Sztabu Generalnego WP(XII 1918); dowódca: 51. pułku piechoty(IV 1920), 13 dywizji piechoty (IV 1923); szef Biura Historycznego Sztabu Generalnego(I 1925-V 1926); przedostał się do Francji; wiceminister spraw wojskowych(X 1939-26 VII 1940); dowódca I Korpusu Polskiego w Szkocji(27 VII 1940); minister spraw wojskowych(1942-1949). Stan spoczynku: prezes Instytutu Historycznego im. gen. Sikorskiego i Polskiego Towarzystwa Historycznego w Wielkiej Brytanii; napisał wiele książek historycznych, m.in. „Dzieje Polski porozbiorowej” czy „Generał Sikorski-żołnierz i mąż stanu Polski Walczącej”; laureat nagrody pisarskiej Stowarzyszenia Polskich Kombatantów(1951); zmarł 15 sierpnia 1973 w Mabledon; pochowany został w Londynie. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ(Kostiuchnówka); wojna polsko-bolszewicka; kampania wrześniowa(obrona Lwowa). Odznaczenia: Order Virtuti Militari klasy V; 4-krotnie Krzyż Walecznych; Order Polonia Restituta klasy III; Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami. Awanse: major-1 XII 1918, podpułkownik-1 VI 1919, pułkownik-V 1920, generał brygady-1 VII 1923, generał dywizji-3 V 1940.

Tadeusz Kutrzeba

Ur. 15 kwietnia 1886 w Krakowie. Wykszt. ogólne: wyższa szkoła realna w Hranicach(1900-1903). Wykszt. wojskowe: Wydział Inżynieryjno-Saperski Wojskowej Akademii Technicznej w Mődling; studia w Akademii Sztabu Generalnego w Wiedniu(1910-1913). Przebieg służby: służba w armii austriackiej; oficer łącznikowy przy niemieckiej 9. Armii w Siedmiogrodzie i Rumunii; wstąpił do WP(XI 1918); oficer Oddziału I, nast. Oddziału III w Naczelnym Dowództwie; szef sztabu: 1 Dywizji Piechoty Legionów(X 1919), Grupy Operacyjnej gen. Rydza-Śmigłego(IV-VI 1920), 3 Armii, frontu południowo-wschodniego(VI-VIII 1920), 2 Armii(VIII 1920-I 1921); szef sekcji planów w Biurze Ścisłej Rady Wojennej(V 1921); szef: Oddziału III, Biura Ścisłej Rady Wojennej; p.o. drugie zastępcy szefa Sztabu Generalnego, nast. drugi zastępca szefa Sztabu Generalnego; komendant WSW(XI 1928) i generał do prac w GISZ; inspektor Armii(1935). Dowódca Armii „Poznań”(23 III 1939); zastępca dowódcy Armii „Warszawa”(22 IX); prowadził rozmowy kapitulacyjne Warszawy; trafił do niewoli niemieckiej; przebywał w oflagach: IVA Hohnstein, IVB Kőnigsten i VIIA Murnau. Stan spoczynku: zamieszkał w Londynie; przewodniczący Podkomisji Kampanii Wrześniowej w ramach Komisji Historycznej przy Sztabie Głównym PSZ na Zachodzie; zmarł na raka 8 stycznia 1947 w Londynie; prochy generała spoczęły na Powązkach w 1957; jest autorem wielu książek m.in. „Bitwa nad Bzurą”, „Wojna bez walnej bitwy” oraz „Wyprawa kijowska”. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ; wojna polsko-bolszewicka(Kijów, Warszawa); kampania wrześniowa(Bzura, obrona Warszawy). Odznaczenia: Order Virtuti Militari klasy II, III i V; Order Polonia Restituta klasy III i IV; 3-krotnie Krzyż Walecznych; Złoty Krzyż Zasługi; Legia Honorowa klasy III, IV i V; Krzyż Komandorski Orderu Gwiazdy Rumunii; Krzyż Komandorski Orderu Korony; Order Zabójcy Niedźwiedzia klasy III. Awanse: podporucznik-1906, porucznik-1911, kapitan-1915, major-XII 1919, podpułkownik-VII 1920, pułkownik-V 1922, generał brygady-1 I 1927, generał dywizji-19 III 1939.

Władysław Langner

Ur. 18 czerwca 1896 w Jaworowie na Ukrainie. Wykszt. ogólne: gimnazjum w Złoczowie i Tarnowie. Wykszt. wojskowe: szkoła podoficerska PDS w Tarnowie. Przebieg służby: działalność w „Zarzewiu” oraz PDS; wstąpił do Legionów(VIII 1914); dowódca plutonu, nast. kompanii w 1. pułku piechoty 1 brygady; wcielony do armii austriackiej i wysłany na front włoski po kryzysie przysięgowym; wstąpił do WP(XI 1918); dowódca batalionu w 5. pułku piechoty Legionów; p.o. dowódcy 1. pułku piechoty Legionów; dowódca: batalionu w 1. pułku piechoty(VI 1919), Bytomskiego Pułku Strzelców(VI 1920), 40 pułku piechoty we Lwowie(V 1923), piechoty dywizyjnej w 12 Dywizjonie Piechoty w Tarnopolu(IV 1927); szef Biura Ogólno-Administracyjnego w Ministerstwie Spraw Wojskowych(XI 1928); zastępca szefa drugiego wiceministra spraw wojskowych(VIII 1931); dowódca Okręgu Korpusu nr IV w Łodzi(VIII 1931). Dowódca OK nr VI we Lwowie(1938-IX 1939); dostał się do Francji, nast. do Wlk. Brytanii; dowódca 3 Brygady Strzelców w I Korpusie w Szkocji(X 1940); członek Wojskowego Trybunału Orzekającego; dowódca Brygady Szkolnej(VIII 1941); praca w sztabie Inspektora Wyszkolenia Wojska w Anglii(VIII 1943-XI 1945). Stan spoczynku: po wojnie gospodarował farmę w Walii; zmarł 28 września 1972 w Newcastle up on Tyne; został pochowany na miejscowym cmentarzu. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ(front włoski); wojna polsko-bolszewicka; kampania wrześniowa(obrona Lwowa). Odznaczenia: Order Virtuti Militari klasy IV i V; Order Polonia Restituta klasy IV; Krzyż Niepodległości; 4-krotnie Krzyż Walecznych; Złoty Krzyż Zasługi. Awanse: podporucznik-X 1914, porucznik-1916, podpułkownik-VI 1920, pułkownik-15 VIII 1924, generał brygady-1 I 1931, generał dywizji-1964.

Ludwik de Laveaux

Ur. 18 czerwca 1891 we Frysztaku. Wykszt. ogólne: studia na Wydziale Architektury Politechniki Lwowskiej. Wykszt. wojskowe: kurs wojenny w: Szkole Sztabu Generalnego WP(1919), WSW(1922). Przebieg służby: działalność w Związku Strzeleckim; wstąpił do Legionów(VIII 1914); służba w 4. pułku piechoty 1. brygady; aresztowany przez Austriaków po kryzysie przysięgowym, lecz uniknął internowania; komendant Okręgu POW w Stryju; dowódca Okręgu POW we Lwowie(11 X 1918); dostał się do niewoli ukraińskiej, lecz zbiegł(3 XI 1918); szef sztabu 5. Dywizji Piechoty(1919); dowódca 1. Dywizji Piechoty Górskiej; szef sztabu Dowództwa Okręgu Korpusu nr I(1926-1929); dowódca 2. pułku piechoty(1929). Dowódca piechoty dywizyjnej w 8. Dywizji Piechoty(1936); trafił do niewoli niemieckiej(29 IX); przebywał w oflagach IID Gross-Born oraz VIB Doessel; po uwolnieniu został przyjęty do 2. Korpusu Polskiego we Włoszech. Stan spoczynku: po wojnie zamieszkał w Londynie; zmarł 16 grudnia 1969 w Londynie; spoczął na cmentarzu South Ealing. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ; wojna polsko-ukraińska(Lwów); kampania wrześniowa(obrona Modlina). Odznaczenia: Order Virtuti Militari klasy V; 4-krotnie Krzyż Walecznych; Krzyż Niepodległości z Mieczami; Order Polonia Restituta klasy IV; 2-krotnie Złoty Krzyż Zasługi. Awanse: podporucznik-1916, major-1919, podpułkownik-1924, pułkownik-1932, generał brygady-1966. Pseudonim: Randolf.

Stanisław Maczek

Ur. 31 marca 1892 w Szczerzecu. Wykszt. ogólne: gimnazjum w Drohobyczu; studia polonistyczne i filozoficzne na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie(1910-1914). Wykszt. wojskowe: szkoła oficerów rezerwy w armii austriackiej; kurs doszkalający w WSW. Przebieg służby: działalność w Związku Strzeleckim; powołany do armii austriackiej; służba w pułku tyrolskim; wstąpił do WP(XI 1918); dowódca kompanii szturmowej 4. Dywizji Piechoty; służba w oddziale operacyjnym 2 Armii; dowódca batalionu szturmowego 1 Dywizji Jazdy(1920-1921); oficer operacyjny: Oddziału III Sztabu Armii i Frontu, 5 dywizji piechoty; dowódca batalionu w 26. pułku piechoty we Lwowie(1921-1923); szef Ekspozytury Oddziału II Sztabu Generalnego we Lwowie(1924-1927); zastępca dowódcy 76. pułku piechoty w Grodnie(1927-1928); dowódca: 81. pułku piechoty im. Stefana Batorego w Grodnie(1929-1935), piechoty dywizyjnej w 7 DP w Częstochowie(1935-1938). Dowódca 10. Brygady Kawalerii(1939); przedostał się do Francji; dowódca: oddziałów WP w obozie w Coetquidan, Lekkiej Dywizji Motorowej i Obozu Wojsk Pancernych w St. Cecile(II 1940); odtwórca i dowódca 10. Brygady Kawalerii w Anglii, przemianowanej na 1. Dywizję Pancerną; dowódca 1. Korpusu Polskiego w Szkocji(V 1945-IX 1947). Stan spoczynku: pozbawiony obywatelstwa polskiego przez władze komunistyczne; osiedlił się w Edynburgu; zmarł 11 grudnia 1994 w Edynburgu; zgodnie ze swoją wolą pochowany został na cmentarzu w Bredzie, wśród swoich podkomendnych; wydał swoje pamiętniki, pt. „Od podwody do czołga”. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ(front włoski); wojna polsko-ukraińska; wojna polsko-bolszewicka; kampania wrześniowa(Jordanów); obrona Francji; operacja Overlord(Falaise, Caen, Chambois); zdobycie Axel i Bredy. Odznaczenia: Order Orła Białego; Order Virtuti Militari klasy III, IV i V; Krzyż Walecznych; Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami; Krzyż Komandorski Legii Honorowej; Krzyż Komandorski Korony Belgijskiej; Order Brązowego Lwa; Order Służby Wybitnej; Krzyż Wojenny; Order Łaźni. Awanse: podporucznik-1916, porucznik-1918, kapitan-1919, major-1921, podpułkownik-1924, pułkownik-1931, generał brygady-15 XI 1939, generał dywizji-1 VI 1945, generał broni-11 XI 1990.

Jan Mazurkiewicz

Ur. 27 sierpnia 1896 we Lwowie. Wykszt. ogólne: gimnazjum we Lwowie. Przebieg służby: działalność w „Zarzewiu” oraz Związku Strzeleckim; wstąpił do Legionów(VIII 1914); służba w 4. kompanii 1. batalionu 1. brygady; ranny pod Łowczówkiem; dostał się do niewoli rosyjskiej, lecz zbiegł; służba w 1. i 3. brygadzie; karnie wcielony do austriackiego 13. pułku piechoty po kryzysie przysięgowym; zbiegł z transportu skierowanego na front włoski; służba w 2. Korpusie Polskim; uniknął niewoli niemieckiej; wstąpił do WP(1919); służba w 13. Dywizji Piechoty; opuścił WP(1922); powrócił w 1927; dowódca kompanii w 44. pułku piechoty(1928-1930); inspektor Związku Strzeleckiego w Wilnie; dowódca batalionu w 9. Dywizji Piechoty; wykładowca taktyki w Centrum Wyszkolenia Piechoty(1938); praca w Sztabie Generalnym WP(VIII 1939). Komendant: południowo-zachodniego odcinka dywersji pozafrontowej, Tajnej Organizacji Wojskowej(IX 1939); zastępca komendanta(IV 1943-II 1944), nast. komendant Kierownictwa Dywersji KG AK(1 II 1944); ranny w Powstaniu Warszawskim; uniknął niewoli; komendant Obszaru Centralnego; delegat Obszaru Centralnej Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj. Stan spoczynku: aresztowany przez sowietów(VIII 1945); zawarł układ z MBP; przewodniczący Komisji Likwidacyjnej AK; ponownie trafił do więzienia(II 1949); skazany na karę śmierci, nast. zamienioną na dożywocie; uzyskał wolność po wydarzeniach października 1956; wiceprzewodniczący Zarządu Głównego Związku Bojowników o Wolność i Demokrację(1964); zmarł 4 maja 1988 w Warszawie; pochowany został na Powązkach. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ(Łowczówek, Kaniów); wojna polsko-bolszewicka; konspiracja; Powstanie Warszawskie. Odznaczenia: Order Virtuti Militari klasy IV i V; Krzyż Niepodległości z Mieczami; 11-krotnie Krzyż Walecznych; Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski; Krzyż Armii Krajowej; Warszawski Krzyż Powstańczy. Awanse: sierżant-1915, podporucznik-1919, porucznik-1920, kapitan-1922, major-1936, podpułkownik-IV 1943, pułkownik-2 X 1944, generał brygady-1980. Pseudonimy: Jasio, Radosław, Sęp, Socha, Zagłoba.

Czesław Młot-Fijałkowski

Ur. 14 kwietnia 1892 w Okalewie. Wykszt. ogólne: szkoła realna w Skierniewicach; studia na uniwersytecie w Leodium(Liege 1912-1914). Wykszt. wojskowe: szkoła podoficerska, szkoła podchorążych i kurs podoficerski PDS w Nowym Sączu(1913); kurs wyższych dowódców w Warszawie i Paryżu. Przebieg służby: komendant Okręgu Zachodniego PDS; wstąpił do Legionów(VIII 1914); dowódca kompanii 5. batalionu w 1. i 5. pułku 1. brygady; ciężko ranny na Wołyniu(VII 1916); internowany w Beniaminowie; dowódca 3. batalionu w 1 pułku piechoty Polskiej Siły Zbrojnej(V 1918); przyjęty do WP(XI 1918); dowódca: 3. batalionu w 7. pułku piechoty Legionów(IV 1919),batalionu w 42. pułku piechoty; inspektor piechoty w Dowództwie Okręgu Generalnego w Poznaniu(VI-IX 1920); p.o. dowódcy, nast. dowódca: 13. pułku piechoty(XI 1920-1926), piechoty dywizyjnej w 26. Dywizji Piechoty(XI 1926), 18. Dywizji Piechoty w Łomży(II 1928). Dowódca Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Narew”(23 III 1939); trafił do niewoli niemieckiej pod Kockiem; przebywał w obozach IVB Kőnigstein oraz VIIA Murnau; zmarł 17 kwietnia 1944 w Murnau na zawał serca; spoczął na cmentarzu obozowym. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ; wojna polsko-ukraińska; kampania wrześniowa(Kock). Odznaczenia: Order Virtuti Militari klasy V; Krzyż Niepodległości; Order Polonia Restituta klasy III i IV; 4-krotnie Krzyż Walecznych; Złoty Krzyż Zasługi. Awanse: podporucznik-1914, porucznik-1915, kapitan-1916, major-1919, podpułkownik-1920, pułkownik-1923, generał brygady-1 I 1930. Pseudonim: Młot.

Leopold Okulicki

Ur. 12 listopada 1898 w Bartucicach. Wykszt. ogólne: gimnazjum w Bochni. Wykszt. wojskowe: szkoła oficerów rezerwy w Koszycach; WSW(1923-1925). Przebieg służby: działalność w Związku Strzeleckim; służba w: 3. pułku piechoty Legionów(VIII 1914), 1. batalionie 3. pułku piechoty 2. brygady(X 1915); wcielony do 93. pułku piechoty austriackiej po kryzysie przysięgowym; wstąpił do POW; ranny podczas obrony Lwowa(1919); dowódca kompanii, nast. p.o. dowódcy batalionu w 4. pułku piechoty; oficer sztabu Dowództwa Okręgu Korpusu nr III w Grodnie(X 1925-IV 1930); dowódca batalionu w 75. pułku piechoty(1930); wykładowca taktyki w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie(VII 1931); szef sztabu 13 Dywizji Piechoty w Równem(IV 1934); praca w Sztabie Generalnym w Warszawie(IX 1935); szef Wydziału „Wschód” w Oddziale III Sztabu Generalnego(1936); zastępca szefa Oddziału III w Sztabie Generalnym(IV 1939). Oficer łącznikowy Naczelnego Dowództwa przy Dowództwie Obrony Warszawy oraz szef Sztabu Obrony Warszawa-Zachód; dowódca Zgrupowania Okulickiego(18 IX 1939); uniknął niewoli niemieckiej po kapitulacji Warszawy; komendant Okręgu Łódź Służby Zwycięstwu Polski-ZWZ(X 1939-IV 1940); inspektor KG ZWZ; aresztowany przez NKWD we Lwowie(22 I 1941); przebywał w więzieniu Lefortowo; odzyskał wolność po podpisaniu układu Sikorski-Majski; szef sztabu Armii Polskiej w ZSRR(VIII 1941); dowódca 7. Dywizji Piechoty(III 1942); zrzucony do kraju(21/22 V 1944); szef operacji, pierwszy zastępca szefa sztabu KG AK oraz dowódca organizacji „Nie”; Komendant Główny AK(3 X 1944); aresztowany przez NKWD w Pruszkowie(27 III 1945); przetransportowany do Moskwy; był jednym z oskarżonych w procesie szesnastu; skazany na 10 lat więzienia; jego dalsze nie są znane; najprawdopodobniej został zamordowany 24 grudnia 1946; miejsce spoczynku jest nieznane. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ; wojna polsko-ukraińska(obrona Lwowa); wojna polsko-bolszewicka; kampania wrześniowa(obrona Warszawy); konspiracja. Odznaczenia: Order Orła Białego; Order Virtuti Militari klasy IV i V; Krzyż Niepodległości; 4-krotnie Krzyż Walecznych; Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami; Krzyż Armii Krajowej; Legion of Merit. Awanse: podporucznik-1919, major-7 I 1928, podpułkownik dyplomowany-19 III 1936, pułkownik dyplomowany-3 V 1940, generał brygady-V 1944. Pseudonimy: Jan, Kobra, Kula, Mrówka, Niedźwiadek, Sęp, Termit.

Józef Olszyna-Wilczyński

Ur. 27 listopada 1890 w Krakowie. Wykszt. ogólne: gimnazjum św. Anny w Krakowie; studia na Wydziale Budownictwa Lądowego na Politechnice Lwowskiej. Wykszt. wojskowe: szkoła oficerów rezerwy przy 16. pułku piechoty Obrony Krajowej w Krakowie(1912-1913); szkoła podchorążych PDS; kurs w Centrum Wyższych Studiów Wojskowych w Warszawie. Przebieg służby: roczna służba w armii austriackiej; działalność w PDS; dowódca kompanii, nast. plutonu w PDS; służba w 1. pułku piechoty oraz w 5. batalionie 3. pułku piechoty 1. brygady; skierowany na front francuski i włoski po kryzysie przysięgowym; wstąpił do WP(XI 1918); dowódca kompanii w grupie pułkownika Rybińskiego; ciężko ranny pod Mikulińcami i dostał się do niewoli ukraińskiej(XII 1918); uwolniony przez polskich żołnierzy(VI 1919); dowódca 1. i 3. brygady piechoty Legionów; komendant miasta Kijów(9 V-VI 1920); dowódca: 6. Dywizji Piechoty, 13. brygady piechoty; szef Wydziału w Departamencie Inżynierii i Saperów(1921); dowódca: 2. brygady w KOP(1924), 10 Dywizji Piechoty w Łodzi(1928); Dyrektor Państwowego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Obronnego w Warszawie(1935-1936); dowódca: 10. Dywizji Piechoty(1936), Okręgu Korpusu nr III w Grodnie(1938). Dowódca Grupy Operacyjnej „Grodno”; zastrzelony przez żołnierzy radzieckich pod wsią Sopoćkinie(22 IX 1939); miejsce spoczynku jest nie znane; wydał swój pamiętnik, pt. „Z dziennika lwowskiego Drużyniaka 1911-1914”(Lwów 1937). Udział w bitwach, wojnach: I WŚ(front francuski i włoski); wojna polsko-ukraińska; wojna polsko-bolszewicka; kampania wrześniowa(obrona Grodna). Odznaczenia: Order Virtuti Militari klasy V; Order Polonia Restituta klasy III; Krzyż Niepodległości; 4-krotnie Krzyż Walecznych; Złoty Krzyż Zasługi; Order Zabójcy Niedźwiedzia klasy III. Awanse: chorąży rezerwy-1913, kapitan-1915, podpułkownik-1919, pułkownik-1920, generał brygady-1927.

Gustaw Orlicz-Dreszer

Ur. 2 października 1889 w Jadowie. Wykszt. ogólne: gimnazjum w Częstochowie; studia prawnicze we Lwowie i Leodium(Liege); akademia handlowa w Leodium i w Hawrze. Przebieg służby: działalność w Związku Młodzieży Polskiej „Zet”; powołany do armii rosyjskiej; przeszedł na stronę polską(14 VIII 1914); dowódca szwadronu, dywizjonu, nast. zastępca dowódcy pułku w 1 pułku ułanów; internowany w Szczypiornie, Havelbergu, Rastattau i Werlu; dowódca: 1. Pułku Szwoleżerów, IV Brygady Jazdy, 2. Dywizji Jazdy; inspektor kawalerii(1921-1923); dowódca 2, nast. 3 dywizji kawalerii(1924-1926); praca w Generalnym Inspektoracie Sił Zbrojnych(1930); inspektor Armii(XII 1930-1936); inspektor Obrony Powietrznej Państwa(4 VII 1930); prezes Zarządu Głównego Ligi Morskiej i Kolonialnej(X 1930); twórca Funduszu Obrony Morskiej; zmarł 16 lipca 1936 w katastrofie samolotu; został pochowany na Cmentarzu Marynarskim w Oksywiu. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ; wojna polsko-bolszewicka. Odznaczenia: Order Virtuti Militari klasy V; Krzyż Niepodległości; Order Polonia Restituta klasy III; 4-krotnie Krzyż Walecznych; Krzyż Zasługi; Legia Honorowa; Order Świętej Sawy. Awanse: major-10 XI 1918, pułkownik-1919, generał brygady-XI 1923, generał dywizji-1931.

Gustaw Paszkiewicz

Ur. 20 marca 1893 w Wasiliszkach. Wykszt. ogólne: gimnazjum w Mińsku Litewskim. Wykszt. wojskowe: Wileńska Szkoła Wojskowa; kurs doszkalający w WSW; kurs w Centrum Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie. Przebieg służby: dowódca kompanii w zapasowym 159. pułku piechoty armii rosyjskiej; służba w 14 . i 77. syberyjskim pułku piechoty; wstąpił do 1. Korpusu Polskiego(XII 1917); dowódca kompanii w 3. pułku strzelców; wstąpił do WP(XI 1918); służba w 1. pułku strzelców wielkopolskich; komendant Szkoły Podchorążych i Oficerskiej Szkoły Piechoty w Warszawie(1924-V 1926); internowany w Wilanowie po zamachu majowym(stanął po stronie rządowej); dowódca piechoty dywizyjnej w 24. Dywizji Piechoty w Jarosławiu(X 1926). Dowódca 12. Dywizji Piechoty w Tarnopolu(1935); zastępca dowódcy Armii „Karpaty”(15 IX); dwukrotnie ranny podczas kampanii; internowany na Rumunii; zdołał jednak dostać się do Francji; p.o. zastępcy Komendanta Głównego(XII 1939-V 1940); praca w Sztabie Naczelnego Wodza; dowódca: 1. brygady strzelców 1. Korpusu w Szkocji, 4. Dywizji Piechoty, 2. Samodzielnej Brygady Pancernej; zastępca dowódcy 1 Korpusu Polskiego; powrócił do Polski; dowódca 18. Dywizji Piechoty w Białymstoku; przewodniczący Wojewódzkiego Komitetu Bezpieczeństwa Publicznego; dowódca Warszawskiego Okręgu Wojskowego(1946-1948); dyrektor Biura Wojskowego w Ministerstwie Leśnictwa(IX 1949); poseł na Sejm Ustawodawczy(1947); zmarł 27 lutego 1955 w Warszawie; spoczął na Powązkach. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ; wojna polsko-bolszewicka; kampania wrześniowa(Iłża). Odznaczenia: Order Virtuti Militari klasy III, IV i V; Krzyż Niepodległości; Order Polonia Restituta klasy III; 4-krotnie Krzyż Walecznych; Krzyż Grunwaldu klasy III. Awanse: podporucznik-1915, porucznik-1916, kapitan-1917, podpułkownik-1919, pułkownik-1924, generał brygady-1938, generał dywizji-1946.

Tadeusz Pełczyński

Ur. 14 lutego 1892 w Warszawie. Wykszt. ogólne: gimnazjum w Warszawie; medycyna na UJ. Wykszt. wojskowe: studia w WSW. Przebieg służby: działalność w ZWC oraz Związku Strzeleckim; wstąpił do Legionów(VIII 1914); dowódca plutonu, nast. kompanii w 6. pułku piechoty; internowany w Beniaminowie; dowódca batalionu w: 6. pułku piechoty Legionów, Szkole Podchorążych w Warszawie; oficer Biura Ścisłej Rady Wojennej(1924-1927); praca w II Oddziale Sztabu Generalnego WP; dowódca 5. pułku piechoty w Wilnie(1932-1935); szef II Oddziału Sztabu Generalnego WP. Dowódca piechoty dywizyjnej w 19. Wileńskiej Dywizji Piechoty; Komendant Okręgu Lubelskiego ZWZ(VIII 1940); szef sztabu KG ZWZ(VII 1941); zastępca Komendanta Głównego AK; ciężko ranny w głowę; trafił do niewoli niemieckiej po upadku Powstania Warszawskiego; przebywał w oflagach XIII-73 Langwasser oraz IVC Colditz. Stan spoczynku: po wyzwoleniu obozu zamieszkał w Londynie; przewodniczący Rady Studium Polski Podziemnej(1956-1969); zmarł 3 stycznia 1985 w Londynie; pochowany został w Londynie. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ; kampania wrześniowa; konspiracja; Powstanie Warszawskie. Odznaczenia: Order Virtuti Militari klasy IV i V; Krzyż Niepodległości; 4-krotnie Krzyż Walecznych; Krzyż Armii Krajowej; Złoty Krzyż Zasługi. Awanse: chorąży-1915, podporucznik-1916, kapitan-1919, major-1919, podpułkownik dyplomowany-1927, pułkownik-1934, generał brygady-1943. Pseudonimy: Adam, Grzegorz, Robak, Wolf.

Tadeusz Piskor

Ur. 1 lutego 1889 w Borze. Wykszt. ogólne: gimnazjum w Warszawie; studia na Wydziale Nauk Ścisłych na uniwersytecie w Liege; Wydział Budowy Maszyn na Politechnice we Lwowie. Wykszt. wojskowe: szkoła oficerska Związku Strzeleckiego; kurs Sztabu Generalnego w Warszawie; kurs dla wyższych dowódców w Centrum Wyższych Studiów Wojskowych(1924). Przebieg służby: działalność w Związku Walki Czynnej i Związku Strzeleckim; służba w sztabie I Brygady; dowódca: kompanii w 6. batalionie, 6. batalionu, 2. batalionu w 1. pułku piechoty i 2. batalionu w 5. pułku piechoty; szef sztabu I Brygady; ranny pod Łowczówkiem; internowany w Beniaminowie; wstąpił do WP(XI 1918); szef sztabu: 2 Dywizji piechoty Legionów(później powrót w IV 1919), Grupy Operacyjnej Kawalerii Beliny-Prażmowskiego, Grupy Operacyjnej gen. Rydza-Śmigłęgo; adiutant generalny Naczelnego Wodza; p.o., nast. szef Oddziału III Naczelnego Dowództwa(VII 1920); dowódca 28 Dywizji piechoty w Warszawie(X 1925); szef Sztabu Generalnego(VI 1926); Inspektor Armii(XII 1931-4 IX 1939). Dowódca Armii „Lublin”; dostał się do niewoli niemieckiej; przebywał w oflagach: VIIA Murnau, VIIIB Silberberg, IVC Colditz, XC Lubeka, nast. w VIB Dőssel; po wyzwoleniu obozu wyjechał do Londynu. Stan spoczynku: członek Komisji Historycznej Sztabu Głównego; szef Komisji do Spraw Żołnierzy Września 1939; zmarł 21 marca 1951 w Londynie; spoczął na cmentarzu St. Marys w Kensel Green; jest autorem książki „Działania 1 Dywizji Kawalerii”(Warszawa 1928). Udział w bitwach, wojnach: I WŚ(Łowczówek); wojna polsko-bolszewicka(Warszawa); kampania wrześniowa(Tomaszów Lubelski). Odznaczenia: Order Virtuti Militari klasy V; Krzyż Niepodległości; Order Polonia Restituta klasy III i IV; 4-Krotnie Krzyż Walecznych; Złoty Krzyż Zasługi; Krzyż Komandorski i Kawalerski Legii Honorowej; Krzyż Komandorski Orderu Gwiazdy Rumunii; Krzyż Komandorski Orderu Orła Białego; Krzyż Komandorski Orderu Leopolda. Awanse: podporucznik-1912, porucznik-1913, kapitan-1915, major-1918, podpułkownik-1919, pułkownik-1922, generał brygady-1924, generał dywizji-1928.

Konstanty Plisowski

Ur. 8 czerwca 1890 w Nowosiółce. Wykszt. wojskowe: Korpus Kadetów w Odessie; Mikołajewska Szkoła Jazdy w Petersburgu; kurs w Centrum Wyższych Studiów Wojennych w Rembertowie. Przebieg służby: służba w 12. achtyrskim pułku huzarów(1910-1917); dowódca: dywizjonu, nast. pułku ułanów w 4. Dywizji Strzelców na Kubaniu, 14. pułku ułanów, 4. brygady, 8. brygady, 1. Dywizji Kawalerii, 5. Samodzielnej Brygady Kawalerii; przeszedł w stan spoczynku(31 XII 1930). Powrócił do służby(IX 1939); dowódca: twierdzy w Brześciu nad Bugiem, Nowogródzkiej Brygady Kawalerii; trafił do niewoli radzieckiej pod Wolą Sudkowską(27 IX 1939); przebywał w Starobielsku; zginął w Katyniu. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ; wojna polsko-ukraińska; wojna polsko-bolszewicka; kampania wrześniowa(obrona Brześcia). Odznaczenia: Order Virtuti Militari klasy V; Krzyż Niepodległości; 4-krotnie Krzyż Walecznych. Awanse: major-1918, pułkownik-1919, generał brygady-1929, generał dywizji-2007.

Zygmunt Podhorski

Ur. 25 maja 1891 w Popudni. Wykszt. ogólne: prywatna szkoła Edwarda Rontalera w Warszawie; szkoła handlowa w Warszawie; nauki rolnicze na UJ. Wykszt. wojskowe: wyższy kurs oficerski we Francji. Przebieg służby: uczestnik strajków szkolnych(1905); służba w 9. pułku ułanów buguskich(1909-1910); powołany do armii rosyjskiej do 9. pułku ułanów buguskich(1914); służba w: pułku ułanów w Dywizji Strzelców Polskich(1917), 1. pułku ułanów w 1. Korpusie Polskim(VII 1917); uniknął internowania(1918); wstąpił do 4. Dywizji Strzelców na Kubaniu; służba 1. pułku ułanów krechowieckich(1918); dowódca szwadronu zapasowego, nast. 203. pułku ułanów(II-IX 1920); p.o., nast. dowódca 1. pułku ułanów w Augustowie; kierownik Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu(VII 1927-1935); dowódca: XIII Brygady Kawalerii(1935). Dowódca Suwalskiej Brygady Kawalerii(1937); dostał się do niewoli pod Kockiem; przebywał w oflagach: VIIIB Hohenstein, VIIE Johannisbrunn, VIIA Murnau; komendant organizacji ruchu oporu w Murnau; po wyzwoleniu obozu wstąpił do II Korpusu Polskiego; dowódca Bazy Korpusu we Włoszech, nast. w Anglii. Stan spoczynku: zamieszkał w Londynie; zmarł 12 września 1961 w Londynie; został pochowany na cmentarzu Brompton. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ(Krechowce); wojna polsko-ukraińska(Lwów); wojna polsko-bolszewicka; kampania wrześniowa(Kock). Odznaczenia: Order Virtuti Militari klasy IV i V; Krzyż Niepodległości; Krzyż Walecznych; Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami; Order Polonia Restituta klasy IV; Legia Honorowa; Order Małego Orła klasy III. Awanse: porucznik-1917, podpułkownik kawalerii-1 VI 1919, pułkownik-15 VIII 1924, generał brygady-1938. Pseudonim: Zaza.

Marian Porwit

Ur. 25 września 1895 w Gorlicach. Wykszt. ogólne: gimnazjum w Gorlicach. Wykszt. wojskowe: Szkoła Sztabu Generalnego. Przebieg służby: służba w 3. pułku piechoty II Brygady; oficer w Sztabie Generalnym; szef wydziału w Departamencie Naukowo-Szkolnym Ministerstwa Spraw Wojskowych(1919); referent w Generalnym Inspektoracie Piechoty; szef wydziału w III oddziale Sztabu Generalnego; dyrektor nauk w Oficerskiej Szkole Piechoty; szef Wojskowego Instytutu Naukowo-Wydawniczego; dyrektor nauk w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie; zastępca dowódcy 1. pułku strzelców podhalańskich(1932); dowódca 44. pułku piechoty w Równem(1934); kierownik pierwszego rocznik WSW(1936). Oficer do zleceń w Sztabie Naczelnego Wodza; oficer dyspozycyjny dowódcy obrony Warszawy(7 IX); dowódca obrony Warszawy lewobrzeżnej(9 IX); trafił do niewoli niemieckiej(28 IX 1939); przebywał w oflagach: XIA Osterode, IVB Kőnigstein, VIIA Murnau, XC Lubeka, VIB Dőssel; po wyzwoleniu obozu wyjechał do Paryża, nast. do Londynu. Stan spoczynku: powrócił do Polski(XI 1946); praca w Wydawnictwach Naukowo-Technicznych; zmarł 26 kwietnia 1988 w Warszawie; został pochowany na Powązkach. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ; wojna polsko-radziecka; kampania wrześniowa(obrona Warszawy). Odznaczenia: Order Virtuti Militari klasy IV i V; Krzyż Niepodległości; Order Polonia Restituta klasy IV i V; 4-krotnie Krzyż Walecznych; Złoty Krzyż Zasługi; Krzyż Kawalerski Legii Honorowej. Awanse: chorąży-1916, kapitan-1919, major-1920, podpułkownik-1929, pułkownik-1937.

Bronisław Prugar-Ketling

Ur. 2 lipca 1891 w Trześniowie. Wykszt. ogólne: gimnazjum w Sanoku; Wydział Prawniczy i Umiejętności Polityczne na Uniwersytecie Jana Kazimierza. Wykszt. wojskowe: kurs oficerski w Brzuchowicach i Dublanach; Szkoła Sztabu Generalnego. Przebieg służby: działalność w „Zarzewiu”, PDS i Drużynach Bartoszowych; dowódca plutonu i kompanii w 10. i 89. pułku piechoty; trafił do niewoli rosyjskiej, lecz zbiegł; dowódca: kompanii i batalionu w 2. pułku strzelców pieszych w Armii Polskiej we Francji, batalionu w 44. pułku piechoty; szef sztabu: 2. Dywizji Górskiej w Przemyślu, 22. Dywizji Piechoty; drugi oficer sztabu Inspektoratu IV Armii; zastępca dowódcy 34. pułku piechoty w Białej Podlaskiej; dowódca 45. pułku piechoty w Równem; szef Departamentu Piechoty Ministerstwa Spraw Wojskowych. Dowódca 11. Karpackiej Dywizji Pancernej w Stanisławowie; przedostał się do Francji przez Rumunię; wstąpił do PSZ na Zachodzie; dowódca 2. Dywizji Strzelców Pieszych(11 IX 1939); internowany w Szwajcarii; powrócił do Polski. Stan spoczynku: szef: Gabinetu Naczelnego Dowódcy LWP, Departamentu Piechoty Ministerstwa Obrony Narodowej; zmarł 18 lutego 1948 w Warszawie; został pochowany na Powązkach. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ; wojna polsko-ukraińska; wojna polsko-bolszewicka; kampania wrześniowa(Przemyśl, Jaworów); obrona Francji. Odznaczenia: Order Virtuti Militari klasy IV i V; Krzyż Niepodległości; Order Polonia Restituta klasy III i IV; 2-krotnie Krzyż Walecznych; Krzyż Grunwaldu klasy III; Złoty Krzyż Zasługi. Awanse: podporucznik-1915, major-1919, podpułkownik-1924, pułkownik-1932, generał brygady-1947. Pseudonim: Ketling.

Emil Przedrzymirski-Krukowicz

Ur. 25 stycznia 1886 w Niemirowie. Wykszt. wojskowe: Wydział Artylerii w Wojskowej Akademii Technicznej w Mődling(1904-1906); kurs w WSW(1923). Przebieg służby: służba w 32. i 30. pułku artylerii lekkiej; delegat wojskowy w Jugosławii i na Węgrzech(1918); dowódca 16. pułku artylerii polowej(1919); szef sztabu DOK nr V w Krakowie; szef Departamentu Artylerii MSWoj; dowódca: piechoty w 7. Dywizji Piechoty w Częstochowie, 30. Dywizji Piechoty w Kobryniu. Dowódca Armii „Modlin”(23 III 1939); skapitulował pod Tereszpolem; przebywał w oflagu VIIA Murnau. Stan spoczynku: po wyzwoleniu obozu osiedlił się we Francji; po pobycie w Anglii(1947-1949) zamieszkał w Kanadzie; zmarł 29 maja 1957 w Toronto; spoczął na cmentarzu Świętego Krzyża. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ; wojna polsko-bolszewicka; kampania wrześniowa(Mława, Tomaszów Lubelski). Odznaczenia: Order Virtuti Militari klasy V; Order Polonia Restituta klasy IV; Złoty Krzyż Zasługi; Krzyż Komandorski Orderu Gwiazdy Rumunii; Krzyż Komandorski Orderu Zasługi z Gwiazdą. Awanse: porucznik-1911, kapitan-1915, major-1919, podpułkownik-1921, pułkownik-1922, generał brygady-1931, generał dywizji-1945.

Władysław Raginis

Ur. 27 czerwca 1908 w Dyneburgu. Wykszt. wojskowe: Oficerska Szkoła Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej. Przebieg służby: dowódca: plutonu, nast. kompanii karabinów maszynowych 76. pułku piechoty w Grodnie, kompanii fortecznej KOP w Obozie Warownym „Sarny”(1939). Dowódca 3. kompanii karabinów maszynowych w batalionie fortecznym KOP „Osowiec”; popełnił samobójstwo pod Wizną 10 września 1939. Udział w bitwach, wojnach: kampania wrześniowa(Wizna). Odznaczenia: Order Virtuti Militari klasy IV. Awanse: podporucznik-1930, kapitan-1939.

Bronisław Rakowski

Ur. 20 czerwca 1895 w Szczucinie. Wykszt. ogólne: Szkoła Realna w Krakowie; Akademia Górnicza w Leoben. Wykszt. wojskowe: Szkoła Oficerów Rezerwy przy 7. Korpusie w Sibiu(VII 1917); kurs doskonalenia oficerów kawalerii w Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu(1925); WSW(XI 1926-X 1928). Przebieg służby: działalność w PDS i Związku Strzeleckim; służba w: 1. kompanii 1. batalionu 1. pułku piechoty Legionów, 3. szwadronie 1. pułku ułanów Legionów(I 1915); po kryzysie wcielony do armii austriackiej; służba w 11., 13., nast. 8 pułku huzarów; internowany na Węgrzech w Gyulafehervar, nast. w obozie Bekas-Caba; dowódca 3. szwadronu 7. pułku ułanów(VII 1920); główny instruktor bojowy w CWK; dowódca 12. pułku ułanów podolskich w Krzemieńcu(VIII 1931-II 1936); szef Wojskowego Biura Historycznego w Warszawie(15 II 1936). Szef sztabu Frontu Południowego(10 IX 1939); trafił do niewoli sowieckiej(XI 1939); dowódca: Ośrodka Organizacyjnego Armii(X 1941), 8. Dywizji Piechoty(XII 1941), 5. Kresowej Dywizji Piechoty(III 1942); szef sztabu Armii Polskiej na Wschodzie(IX 1942-VIII 1943); dowódca: 2. Samodzielnej Brygady Pancernej(IX 1943), zgrupowania „RAK”, 2. Warszawskiej Dywizji Pancernej(I 1945). Stan spoczynku: po wojnie wyjechał do Argentyny; zmarł 28 grudnia 1950 w Buenos Aires. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ(Rarańcza); wojna polsko-bolszewicka(Warszawa); kampania wrześniowa; kampania włoska(Monte Cassino, Piedimonte, Ankona, Bolonia). Odznaczenia: Order Virtuti Militari klasy IV i V; Order Polonia Restituta klasy IV; 8-krotnie Krzyż Walecznych; Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami; Order Służby Wybitnej; Legia Honorowa klasy IV; Ordine Dei SS. Maurizio e Lazzaro Commeda. Awanse: rotmistrz-1919, major-15 V 1924, podpułkownik dyplomowany-1930, pułkownik-I 1934, generał brygady-11 XII 1941.

Ludomił Rayski

Ur. 28 grudnia 1892 w Krakowie. Wykszt. ogólne: szkoła realna w Krakowie; kurs w Akademii Handlowej; Politechnika Lwowska. Wykszt. wojskowe: kurs doszkalający w WSW(1925). Przebieg służby: działalność w Związku Strzeleckim; ranny pod Łowczówkiem; służba w armii tureckiej; wstąpił do oddziału lotniczego 4. Dywizji Strzelców(I 1919); dowódca: 10. eskadry lotniczej, 7. eskadry myśliwskiej, 21. eskadry; komendant Wyższej Szkoły Pilotów w Ławicy(1920); szef: sekcji w Departamencie IV-Żeglugi Powietrznej MSWoj, wydziału lotniczego Biura Ścisłej Rady Wojennej(1924-1925), Departamentu Lotnictwa w MSWoj(7 V 1926); dowódca polskiego lotnictwa wojskowego(8 VIII 1936); zastępca wiceministra spraw wojskowych. Służba w Polskich Siłach Powietrznych(1943); zastępca, nast. Delegat Dowództwa Polskich Sił Powietrznych na Bliskim Wschodzie. Stan spoczynku: prezes Stowarzyszenia Lotników Polskich; autor „Słowa prawdy o lotnictwie polskim w latach 1918-1939”; zmarł 11 kwietnia 1977 w Londynie. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ(Łowczówek); Powstanie Warszawskie(zrzucanie broni powstańcom). Odznaczenia: Order Virtuti Militari klasy III; Krzyż Niepodległości; 4-krotnie Krzyż Zasługi; Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami. Awanse: podpułkownik-1 VI 1919, generał brygady-1 I 1934.

Stanisław Rostworowski

Ur. 19 grudnia 1888 w Krakowie. Wykszt. ogólne: przyroda we Fryburgu; filozofia na UJ. Wykszt. wojskowe: kurs doszkalający w WSW(1922). Przebieg służby: służba w 2. szwadronie ułanów Legionów; oficer sztabu II Brygady(1915); praca w Departamencie Wojskowym NKN(II 1916-X 1917); zastępca, nast. szef: Oddziału Operacyjnego Dowództwa Grupy Poleskiej, 5. i 3. Armii; szef sztabu Naczelnej Komendy Wojsk III Powstania Śląskiego; zastępca szefa Sztabu DOK nr VII w Poznaniu(IV 1921); szef sztabu 14. Dywizji Piechoty w Grudziądzu(X 1923); zastępca dowódcy 2. pułku strzelców konnych; dowódca: 27. Pułku Ułanów im. Króla Stefana Batorego w Nieświeżu, 22. Pułku Ułanów Podkarpackich w Brodach; przeszedł w stan spoczynku(31 I 1935). Dowódca obrony przeciwlotniczej Kalisza; dostał się do Francji; komendant bazy przerzutowej w Budapeszcie(I 1941); służba w AK; aresztowany przez gestapo(11 VIII 1944); prawdopodobnie zmarł 11 sierpnia 1944 po katorgach gestapowców. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ; kampania wrześniowa(obrona Kalisza i Warszawy); konspiracja. Odznaczenia: Order Virtuti Militari klasy IV i V; Krzyż Niepodległości; 4-krotnie Krzyż Walecznych; Krzyż Armii Krajowej. Awanse: podpułkownik dyplomowany-1 VII 1923, pułkownik dyplomowany-31 I 1931, generał brygady-1 XI 1943. Pseudonimy: Odra, Prawdzic.

Stefan Rowecki

Ur. 25 grudnia 1895 w Piotrkowie Trybunalskim. Wykszt. ogólne: gimnazjum Narcyza Jacobsona w Piotrkowie Tryb.; studia w Szkole Mechaniczno-Technicznej H. Wawelberga i S. Rotwanda(1912-1914). Wykszt. wojskowe: kurs podoficerski i oficerski w PDS; kurs Szkoły Wojennej Sztabu Generalnego(1919); WSW(1922). Przebieg służby: działalność w PDS; dowódca plutonu w 5. i 1. batalionie 1. i 5. pułku piechoty; internowany w Beniaminowie; wykładowca umocnień polowych w Szkole Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej; służba w 34. pułku piechoty(IV 1919); szef: II Oddziału Frontu Południowo-Wschodniego, Frontu Środkowego, Grupy Operacyjnej gen. Śmigłego; kierownik Wydziału Naukowo-Wydawniczego, nast. zastępca szefa w Instytucie Naukowo-Wydawniczym(1923); I oficer Sztabu Inspektoratu Armii i Biura Ścisłej Rady Wojennej(IX 1926); dowódca: 55. pułku piechoty w Lesznie(II 1930), Brygady KOP „Podole”(1935), piechoty dywizyjnej w 2. Dywizji Piechoty w Kielcach(1938). Dowódca Warszawskiej Brygady Pancerno-Motorowej(VI 1939); uniknął niewoli niemieckiej pod Tomaszowem Lubelskim; szef Sztabu i zastępca dowódcy SZP; komendant Obszaru nr 1 ZWZ(I 1940); zastępca Komendanta Głównego ZWZ(18 VI 1940), nast. Komendant Główny ZWZ(30 VI 1940); dowódca AK(14 II 1942); Delegat Ministra Obrony Krajowej(7 XII 1942); zatrzymany przez gestapo(30 VI 1943); trafił do Berlina; po odrzuceniu propozycji o rozwiązaniu AK trafił do obozu w Sachsenhausen; prawdopodobnie został zamordowany w pierwszych dniach Powstania Warszawskiego; miejsce pochówku jest nieznane. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ; wojna polsko-bolszewicka; kampania wrześniowa(Tomaszów Lubelski); konspiracja. Odznaczenia: Order Orła Białego; Order Virtuti Militari klasy IV i V; Krzyż Niepodległości; Order Polonia Restituta klasy Iv; 8-krotnie Krzyż Walecznych; 2-krotnie Złoty Krzyż Zasługi; Legia Honorowa klasy IV; Krzyż Armii Krajowej; Legia Zasługi klasy II. Awanse: podporucznik-1915, porucznik-1917, major-VI 1919, podpułkownik-1924, pułkownik-1932, generał brygady-1940, generał dywizji-1 I 1944. Pseudonimy: Grot, Grabica, Inżynier, Jan, Kalina, Rakoń, Tur.

Juliusz Rómmel

Ur. 2 czerwca 1881 w Grodnie. Wykszt. wojskowe: Korpus Kadetów w Pskowie; Konstantynowska Szkoła Wojskowa w Petersburgu. Przebieg służby: służba w 1. brygadzie artylerii gwardii w armii rosyjskiej; dowódca: dywizjonu artylerii konnej i lekkiej brygady w 3. Korpusie Polskim(1918), 8. pułku artylerii polowej, 1. brygady artylerii Legionów, 1. Dywizji Piechoty Legionów(VI 1920), 1. Dywizji Kawalerii(VII 1920-VI 1921); Inspektor Jazdy przy Inspektoracie Armii nr 1 w Wilnie(1921-1924); Inspektor Armii we Lwowie, nast. w Warszawie. Dowódca Armii „Łódź”(23 III 1939-7 IX); dowódca Grupy Armii „Warszawa” oraz Armii „Warszawa”; po kapitulacji Warszawy dostał się do niewoli niemieckiej; przebywał w oflagu VIIA Murnau. Stan spoczynku: po wyzwoleniu obozu wyjechał do Francji, ale powrócił do kraju w lipcu 1945; doradca Naczelnego Dowódcy LWP do spraw szkolenia; zmarł 3 września 1967 w Warszawie; spoczął na Powązkach; jest autorem wspomnień: „Moje Walki z Budiennym. Dziennik wojenny byłego dowódcy 1-ej dywizji kawalerii”(Lwów 1932), „Wspomnienia z bojów kawalerii”(Warszawa 1934), „Za Honor i Ojczyznę. Wspomnienia dowódcy Armii „Łódź” i „Warszawa””(Warszawa 1958). Udział w bitwach, wojnach: I WŚ; wojna polsko-bolszewicka(Komarów); kampania wrześniowa(obrona Warszawy). Odznaczenia: Order Virtuti Militari klasy II, IV i V; Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski; Krzyż Grunwaldu klasy II; 5-krotnie Krzyż Walecznych; Złoty Krzyż Zasługi; Legia Honorowa klasy II, III i IV. Awanse: pułkownik-1916, generał brygady-1919, generał dywizji-1928.

Wilhelm Orlik-Rűckemann

Ur. 1 sierpnia 1894 we Lwowie. Wykszt. ogólne: szkoła realna we Lwowie; studia na Politechnice Lwowskiej. Wykszt. wojskowe: szkoła oficerów rezerwy(1917); kurs czołgów w Versaites(1922). Przebieg służby: działalność w PDS; dowódca kampanii, nast. batalionu w 6. pułku piechoty Legionów; wcielony do armii austriackiej po kryzysie przysięgowym; szef sztabu w grupie pułkownika Rybińskiego(1918); trafił do niewoli ukraińskiej(29 XI 1918); dowódca batalionu zapasowego 6. pułku piechoty Legionów; adiutant sztabu dowództwa 3. brygady piechoty Legionów; dowódca 1. pułku czołgów(VIII 1920); inspektor broni czołgowej w Departamencie Piechoty MSWoj(IX 1921); drugi(1928), nast. pierwszy dowódca piechoty dywizyjnej w 23. Dywizji Piechoty w Katowicach; dowódca 9. Dywizji Piechoty w Siedlcach(1932-1938). Zastępca dowódcy(XII 1938), nast. dowódca KOP(8 VIII 1939); przez Litwę i Szwecję dostał się do Anglii; służba w Generalnym Inspektoracie Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia(VIII 1945-IV 1947). Stan spoczynku: zamieszkał w Londynie; wyjechał do Kanady, gdzie zamieszkał w Ottawie; zmarł 18 października 1986 w Ottawie; spoczął na miejscowym cmentarzu Notre Dame. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ; wojna polsko-ukraińska; kampania wrześniowa. Odznaczenia: Order Virtuti Militari klasy V; Krzyż Niepodległości; Order Polonia Restituta klasy III; 4-krotnie Krzyż Walecznych; Złoty Krzyż Zasługi. Awanse: porucznik-1915, podpułkownik-1920, pułkownik-1924, generał brygady-1933.

Klemens Rudnicki

Ur. 28 marca 1897 w Żydaczowie. Wykszt. wojskowe: WSW. Przebieg służby: działalność w Zarzewiu i PDS; służba w: Legionie Wschodnim(VIII 1914), armii austriackiej(1914), 2. pułku szwoleżerów(1918-1926), szwadronie KOP „Powiśle”(1926), 7. pułku strzelców konnych(1933-1934); szef katedry taktyki ogniowej w WSW. Dowódca 9. pułku ułanów małopolskich w Trembowli(XI 1938); uniknął niewoli niemieckiej po kapitulacji Warszawy; zastępca Komendanta Okręgu Kraków SZP; szef Sztabu Obszaru Lwów ZWZ(I 1940); zatrzymany przez NKWD(25 II 1940); zastępca dowódcy, nast. dowódca 6. Dywizji Piechoty w APW(IX 1941); zastępca dowódcy 5. Kresowej Dywizji Piechoty(X 1943); dowódca Zgrupowania „Rud”(1945); zastępca dowódcy 1. Dywizji Pancernej(IV 1945). Stan spoczynku: zamieszkał w Londynie, gdzie zmarł 12 sierpnia 1992; autor „Na polskim szlaku (wspomnienia z lat 1939-1947)” (Londyn 1952). Udział w bitwach, wojnach: I WŚ(front włoski); wojna polsko-bolszewicka; kampania wrześniowa(Uniejów, Kutno, Warszawa); konspiracja; kampania włoska(Monte Cassino, Ankona, Bolonia). Odznaczenia: Order Virtuti Militari klasy IV i V; Zloty Krzyż Zasługi z Mieczami; 5-krotnie Krzyż Walecznych; Krzyż Armii Krajowej. Awanse: rotmistrz-1919, major-1 I 1928, podpułkownik dyplomowany-1 I 1934; pułkownik dyplomowany-XII 1941; generał brygady-1 IV 1945. Pseudonim: Klimek.

Edward Rydz-Śmigły

Ur. 11 marca 1886 w Brzeżanach. Wykszt. ogólne: gimnazjum św. Anny w Brzeżanach; studia w ASP oraz Wydziale Filozoficznym UJ. Wykszt. wojskowe: szkoła oficerów rezerwy(1911); niższa i wyższa szkoła oficerska Związku Strzeleckiego; kurs informacyjny dla wyższych dowódców w Wersalu(1925). Przebieg służby: działalność w Związku Walki Czynnej oraz Związku Strzeleckim; komendant Związku Strzeleckiego Okręgu Lwowskiego(1913); dowódca 3. batalionu, 1. pułku piechoty, nast. zastępca dowódcy brygady 1. brygady Legionów; komendant POW(1917); minister spraw wojskowych oraz naczelny wódz Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej(1918); dowódca: Okręgu Generalnego Warszawa(XI 1918), GO „Kowel”(II 1919), 1. Dywizji Piechoty Legionów(IV 1919), 3. Armii(1920), 2. Armii(1920-1922); Inspektor Armii w Wilnie(1921-1926); Inspektor Armii w Warszawie(1926); Generalny Inspektor Sił Zbrojnych(13 V 1935). Naczelny Wódz i następca prezydenta(1 IX 1939); internowany w Craiovie, nast. w Dragoslavele; zbiegł z Dragoslavele(10 XII 1940); zmarł 2 grudnia 1941 w Warszawie na atak serca; został pochowany na Powązkach. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ; wojna polsko-ukraińska; wojna polsko-bolszewicka(Kijów, Warszawa). Odznaczenia: Order Orła Białego; Order Virtuti Militari klasy II i V; Krzyż Niepodległości z Mieczami; Złoty Krzyż Zasługi; 4-krotnie Krzyż Walecznych; Krzyż Armii Krajowej; Legia Honorowa klasy I, II i III; Order św. Sawy klasy I; Krzyż Zasługi Wojennej; Order Pogromcy Niedźwiedzia klasy III; Order Wschodzącego Słońca; Order Korony Włoch; Order Zasługi; Order Białej Róży; Gwiazda Rumunii. Awanse: chorąży-1911, major-1914, podpułkownik-1915, pułkownik-V 1916, generał brygady-XI 1918, generał dywizji-1920, generał broni-10 XI 1936, marszałek Polski-11 XI 1936. Pseudonimy: Śmigły, Tarłowski.

Jan Sadowski-Jagmin

Ur. 24 czerwca 1895 w Grójcu. Wykszt. ogólne: szkoła handlowa w Tomaszowie Maz.; Politechnika Lwowska. Wykszt. wojskowe: WSW(VI 1919); WSW we Francji(IX 1919-1921). Przebieg służby: dowódca plutonu, nast. kompanii w 1., nast. 5. pułku piechoty; internowany w Beniaminowie; dowódca batalionu w Obozie Ćwiczebnym Szkoły Podoficerskiej w Dęblinie(IX 1919); szef sztabu 3. Dywizji Piechoty Legionów(1920); dowódca batalionu w 61. pułku piechoty w Bydgoszczy; praca w Oddziale I Sztabu Generalnego(1923); dowódca: 15. pułku piechoty w Dęblinie, piechoty dywizyjnej w 23 Dywizji Piechoty w Katowicach(I 1931), nast. dowódca dywizji(1936-VIII 1939). Dowódca GO „Śląsk”(VIII 1939); trafił do niewoli niemieckiej(20 IX 1939); przebywał w oflagu VIIA Murnau. Stan spoczynku: wyjechał do Francji, lecz wrócił do kraju(1947); zmarł 5 października 1977 w Warszawie. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ; wojna polsko-bolszewicka; kampania wrześniowa(obrona Śląska, Tomaszów Lubelski). Odznaczenia: Order Virtuti Militari, net. Awanse: podporucznik-1915, major-1919, podpułkownik-1923, pułkownik dyplomowany-1924, generał brygady-19 III 1938.

Franciszek Sikorski

Ur. 4 października 1889 we Lwowie. Wykszt. ogólne: gimnazjum we Lwowie; studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jana Kazimierza. Wykszt. wojskowe: kurs oficerski Związku Strzeleckiego; kurs doszkalający oficerów Sztabu Generalnego WP(1921). Przebieg służby: działalność w Związku Strzeleckim; dowódca: kompanii w 3. pułku piechoty Legionów, batalionu w 3. i 4. pułku piechoty Legionów; wcielony do armii austriackiej po przysięgówce; wstąpił do POW; dowódca: Okręgu Lwowskiego POW(1918), 13. pułku strzelców 4. Dywizji Strzelców Polskich(1918-1919), 20. pułku piechoty 19. i 20. brygady piechoty, piechoty dywizyjnej w 9. Dywizji Piechoty w Siedlcach, nast. dowódca dywizji, Okręgu Korpusu nr IX w Brześciu nad Bugiem(1932-1933); przeszedł w stan spoczynku(30 VI 1933-IX 1939). Dowódca obrony Lwowa, nast. dowódca Dowództwa Grupy Obrony Lwowa(15 IX); trafił do niewoli sowieckiej; przebywał w Starobielsku; zginął w Charkowie(1940). Udział w bitwach, wojnach: I WŚ; kampania wrześniowa(obrona Lwowa). Odznaczenia: Order Virtuti Militari klasy V; Krzyż Niepodległości; 3-krotnie Krzyż Walecznych. Awanse: kapitan-1915, major-1918, pułkownik-1919, generał brygady-1927.

Władysław Sikorski

Ur. 20 maja 1881 w Tuszowie Narodowym. Wykszt. ogólne: studia na Wydziale Dróg i Mostów Politechniki Lwowskiej. Wykszt. wojskowe: słuchacz szkoły wojskowej w Sankt Pőlten; studia wojskowe we Francji. Przebieg służby: działalność w ZWC oraz w Związku Strzeleckim(prezes obszaru Lwów); sekretarz, nast. referent spraw wojskowych w Komisji Tymczasowej Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych(1912); szef Departamentu Wojskowego w Naczelnym Komitecie Narodowym(1914); dowódca 3. pułku piechoty Legionów(IX-XI 1916); szef Krajowego Inspektoratu Zachodniego(XI 1916); dowódca obozu ćwiczebnego PSZ w Zambrowie(1917); szef Sztabu Dowództwa WP na Galicję Wschodnią i Śląsk(1918); dowódca: 9. Dywizji Piechoty(VIII 1919), 5. Armii(1920), 3. Armii(X 1920); szef Sztabu Generalnego WP(IV 1921); premier oraz minister spraw wojskowych(1922); Generalny Inspektor Piechoty(XI 1923-17 II 1924); minister spraw wojskowych w rządzie Grabskiego(17 II 1924-13 XI 1925); dowódca Okręgu Korpusu nr VI we Lwowie; zwolniony z dowództwa Okręgu po przewrocie majowym; przebywał we Francji(1928-1939); współtwórca Frontu Morges(1936). Dotarł do Paryża przez Rumunię(24 IX); premier, minister spraw wojskowych oraz sprawiedliwości Rządu Rzeczpospolitej Polskiej na Uchodźstwie(30 IX 1939); Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie(7 XI 1939) oraz Generalny Inspektor Sił Zbrojnych; twórca ZWZ(4 XII 1939); po kapitulacji Francji dostał się do Anglii; zginął 4 lipca 1943 w katastrofie lotniczej nad Gibraltarem; spoczął na cmentarzu w Newark; 17 września 1993 sprowadzono prochy Sikorskiego do kraju, gdzie złożono je w krypcie św. Leonarda na Wawelu; jest autorem: „O polską politykę państwową. Mowy i deklaracje z okresu pełnienia urzędu prezesa Rady Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej”(Kraków 1923), „Nad Wisłą i Wkrą. Studium z polsko-rosyjskiej wojny 1920 roku.”(Lwów 1928); „Polska i Francja w przeszłości i w dobie współczesnej”(Lwów 1931) oraz „Przyszła wojna, jej możliwości i charakter oraz związane z nią zagadnienia obrony kraju”(Warszawa 1934). Udział w bitwach, wojnach: I WŚ; wojna polsko-ukraińska(obrona Przemyśla i Lwowa); wojna polsko-bolszewicka(Warszawa). Odznaczenia: Order Orła Białego; Order Virtuti Militari klasy II i V; Krzyż Walecznych; Krzyż Grunwaldu; Legia Honorowa klasy I. Awanse: podporucznik rezerwy-1907, generał brygady-1920, generał dywizji-II 1921, generał broni-1940. Pseudonimy: Baca, Eugeniusz Strażnica.

Stanisław Sosabowski

Ur. 8 maja 1892 w Stanisławowie na Ukrainie. Wykszt. ogólne: gimnazjum matematyczno-przyrodnicze Stanisławowie; Akademia Handlowa w Krakowie. Wykszt. wojskowe: WSW(1922-1923). Przebieg służby: działalność w Zarzewiu; komendant 24. PDS w Stanisławowie(1912); służba w 58. pułku piechoty w Stanisławowie; ranny nad rzeką Leśną(15 VI 1915); służba w sztabie austriackim w Bolzano; kierownik Komisji Likwidacyjnej byłego austriackiego Generalnego Gubernatorstwa w Lublinie; delegat Głównego Urzędu Likwidacyjnego oraz szef wydziału w IV oddziale Sztabu Generalnego; uczestnik konferencji w Spa; dowódca: 75. pułku piechoty w Królewskiej Hucie, 3. pułku strzelców podhalańskich w Bielsku; kierownik Katedry Służby w WSW(1929-1937); dowódca: 9. pułku piechoty Legionów w Zamościu(I 1937). Dowódca 21. pułku piechoty „Dzieci Warszawy”(1939); dostał się do Francji; dowódca: piechoty dywizyjnej w 1. i 4. Dywizji Piechoty, 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej(1941-9 XII 1944); inspektor w Polskim Korpusu Przysposobienia. Stan spoczynku: zmarł 25 września 1967 w Hillingdon; zgodnie ze swoją ostatnią wolą został pochowany na Powązkach; jest autorem: „Najkrótszą drogą”(Londyn 1957) oraz „Droga wiodła ugorem”(Londyn 1967). Udział w bitwach, wojnach: I WŚ(front austriacko-rosyjski); kampania wrześniowa(obrona Warszawy); operacja Market Garden. Odznaczenia: Order Virtuti Militari klasy V; Krzyż Niepodległości; Order Polonia Restituta klasy V; Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami; Komandoria Orderu Imperium Brytyjskiego; Order Brązowego Lwa. Awanse: podporucznik-1916, porucznik-1918, podpułkownik-1927, pułkownik dyplomowany-19 III 1939, generał brygady-15 VI 1944. Pseudonim: Węglarz.

Kazimierz Sosnkowski

Ur. 19 listopada 1885 w Warszawie. Wykszt. ogólne: gimnazjum rosyjskie w Warszawie; Politechnika Warszawska(zamknięcie uczelni po strajku); Politechnika Lwowska. Przebieg służby: zastępca komendanta, nast. komendant okręgu warszawskiego OB PPS; współzałożyciel ZWC oraz Związku Strzeleckiego; zastępca Komendanta Legionów; p.o. dowódcy 1. brygady(VII-21 IX 1916); szef Departamentu Wojskowego przy Tymczasowej Radzie Stanu(IV-VII 1917); aresztowany przez Niemców na skutek kryzysu przysięgowego; przebywał w Gdańsku, Spandau, Wesel i Magdeburgu; wiceminister spraw wojskowych(III 1919-24 V 1920); dowódca Armii Rezerwowej(1920); minister spraw wojskowych(10 VIII 1920-17 II 1924) i członek Rady Obrony Państwa; dowódca Okręgu Korpusu nr VII w Poznaniu; uczestnik konferencji w Genewie; podjął nieudaną próbę samobójczą(13 V 1926); szef Inspektoratu Armii: „Podole”(III 1927), Wołyń oraz analogiczne stanowisko w Armii „Polesie”(1928-VIII 1939); przewodniczący Komitetu do spraw Uzbrojenia i Sprzętu oraz Komitetu WSW w Warszawie. Dowódca Frontu Południowego(10 IX); dostał się do Paryża; wicepremier oraz następca prezydenta Rzeczpospolitej Władysława Raczkiewicza(13 XI 1939); Komendant Główny ZWZ(13 XI 1939-30 VI 1940); Naczelny Wódz PSZ na Zachodzie(8 VII 1943-30 IX 1944). Stan spoczynku: po dymisji wyjechał do Kanady; zamieszkał w Arundel, gdzie zmarł 11 października 1969; zgodnie ze swoją wolą został pochowany w kościele św. Stanisława w Paryżu; prochy generała zostały złożone w podziemiach archikatedry św. Jana w Warszawie(12 XI 1992); autor „Cieniom września”(Warszawa 1988). Udział w bitwach, wojnach: I WŚ(Łowczówek); kampania wrześniowa(obrona Lwowa). Odznaczenia: Order Orła Białego; Order Virtuti Militari klasy II i V; Krzyż Niepodległości z Mieczami; Order Polonia Restituta klasy I; 4-krotnie Krzyż Walecznych; 2-krotnie Złoty Krzyż Zasługi; Legia Honorowa; Order Imperium Brytyjskiego. Awanse: pułkownik-1916, generał brygady-XI 1918, generał dywizji-1920, generał broni-1936. Pseudonim: Józef Godziemba.

Henryk Sucharski

Ur. 12 listopada 1898 w Gręboszewie. Wykszt. ogólne: szkoła ludowa w Gręboszewie; gimnazjum w Tarnowie. Wykszt. wojskowe: szkoła oficerów rezerwy w Opawie. Przebieg służby: służba w: 32. pułku piechoty strzelców armii austriackiej(1917), 42. kompanii marszowej(1918), 16. pułku piechoty(1919); dowódca: drużyny, nast. plutonu w 16. pułku piechoty, 2. kompanii batalionu szkolnego w 6. Dywizji Piechoty(II-VII 1920), kompanii w 20. pułku piechoty w Krakowie(VII 1920-1928); instruktor Szkoły Podchorążych w Ostrowi Mazowieckiej; dowódca kompanii w 35. pułku piechoty w Brześciu nad Bugiem. Komendant Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte(IX 1938); po ataku placówki wpadł w załamanie nerwowe; po kapitulacji przebywał w oflagach IIB Arnswalde oraz IID Gross-Born; po odzyskaniu wolności wyjechał do Włoch; dowódca 6. batalionu w 2. brygadzie strzelców karpackich; zmarł 30 sierpnia 1946 w szpitalu wojskowym w Neapolu na skutek zapalenia otrzewnej; spoczął na cmentarzu w Casamassina; 1 września 1971 złożono prochy majora na Westerplatte. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ(front włoski); wojna polsko-bolszewicka; kampania wrześniowa(Westerplatte). Odznaczenia: Order Virtuti Militari klasy III i V; 2-krotnie Krzyż Walecznych. Awanse: podporucznik-14 I 1920, porucznik-1922, kapitan-1928, major-1938.

Nikodem Sulik

Ur. 15 sierpnia 1893 we wsi Kamienna-Stawa. Przebieg służby: wcielony do armii rosyjskiej; wstąpił do POW(1918); dowódca: kompanii w białostockim pułku strzelców(I 1919), kompanii i batalionu w 1. Dywizji Piechoty Litewsko-Białoruskiej(1919); oficer sztabu w 29. Dywizji Piechoty(1922); dowódca kompanii w 76. pułku piechoty w Grodnie(IX 1926-1927); komendant Centralnej Szkoły Straży Granicznej(1927); kierownik Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego w Toruniu(1929); dowódca batalionu w: 65. pułku piechoty w Grudziądzu(1932), KOP „ Dederkały”(VII 1933), „Stopce”(V 1935); zastępca dowódcy pułku „Baranowicze”(IV 1937). Dowódca batalionu , nast. pułku w KOP „Sarny”(X 1937); zastępca(I 1940-IV 1941), nast. komendant Okręgu ZWZ Wilno; aresztowany przez Rosjan(IV 1941); uwolniony po zawarciu układu Sikorski-Majski; dowódca: 14. pułku, piechoty dywizyjnej w 7. Dywizji Piechoty(III 1942), dowódca 5. Kresowej Dywizji Piechoty(VIII 1943). Stan spoczynku: po wojnie został we Włoszech; przetransportowany do Anglii; wstąpił do Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia; zmarł 14 stycznia 1954; został pochowany w Londynie. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ; kampania wrześniowa(Kock); konspiracja; kampania włoska(Monte Cassino, Ankona, Bolonia). Odznaczenia: Order Virtuti Militari klasy IV i V; Order Polonia Restituta klasy III; Krzyż Niepodległości z Mieczami; 4-krotnie Krzyż Walecznych; Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami. Awanse: kapitan-1919, major-1928, podpułkownik-1935, pułkownik-VII 1940, generał brygady-1 III 1944. Pseudonimy: Jodko, Ładyna.

Antoni Szylling

Ur. 31 sierpnia 1884 w Płoniawach. Wykszt. ogólne: studia w Wyższej Szkole Rolniczej w Warszawie. Przebieg służby: działalność w PPS; aresztowany przez policję carską; służba w armii carskiej; działalność w Związku Wojskowych Polaków w Kiszyniowie(1917); dowódca 75. rezerwowego pułku piechoty; dostał się do niewoli niemieckiej pod Kaniowem; praca w Komisji Weryfikacyjnej Oddziału Personalnego Sztabu Generalnego(1919); dowódca: 2. pułku strzelców(V 1919), 25. brygady piechoty(1919-1920), piechoty dywizyjnej w 13. Dywizji Piechoty(XII 1920); przeszedł w stan spoczynku(1922-1926); dowódca piechoty dywizyjnej w: 28. Dywizji Piechoty, 23. Dywizji Piechoty, 8. Dywizji Piechoty, nast. dowódca tej dywizji; generał do prac w Generalnym Inspektoracie Sił Zbrojnych(1937-1939). Dowódca Armii „Kraków”(III 1939); dostał się do niewoli niemieckiej(20 IX 1939); przebywał w oflagu VIIA Murnau. Stan spoczynku: po wyzwoleniu obozu zamieszkał we Francji, Anglii, a na końcu w Montrealu, gdzie zmarł 17 czerwca 1971; spoczął na miejscowym cmentarzu St. Satveur des-Mont. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ(Kaniów); wojna polsko-bolszewicka; kampania wrześniowa(Tomaszów Lubelski). Odznaczenia: Order Virtuti Militari klas IV i V; Order Polonia Restituta klasy III i IV; 3-krotnie Krzyż Walecznych; Złoty Krzyż Zasługi. Awanse: pułkownik-1919, generał brygady-1 I1929, generał dywizji-1946.

Wiktor Thommee

Ur. 30 listopada 1881 w Święcianach. Wykszt. ogólne: szkoła prywatna w Święcianach, Lidzie i Dyneburgu; szkoła realna w Petersburgu(1895-1900). Wykszt. wojskowe: wyższa szkoła wojskowa w Petersburgu; Wojenna Akademia Sztabu Generalnego(1914-1917); WSW(1921-1923). Przebieg służby: służba w 124. pułku piechoty w Woroneżu; dowódca kompanii, nast. batalionu w 276. kupiańskim pułku piechoty; służba w sztabie 47. Korpusu Piechoty; szef sztabu: 4. Dywizji Strzelców Polskich(1917), 10. Dywizji Piechoty(1919); dowódca: 28. pułku strzelców kaniowskich, 19. brygady piechoty; oficer sztabu Inspektoratu Armii nr III(1923-1924); dowódca: 15. Dywizji Piechoty w Bydgoszczy(1924-1936), Okręgu Korpusu nr VIII w Toruniu(1936-1938), Okręgu Korpusu nr IV w Łodzi(1938-1 IX 1939). Dowódca Grupy Operacyjnej „Piotrków”; aresztowany przez gestapo(7 XI 1939); przebywał w oflagach: VIIIE Johannisbrunn, VIIA Murnau oraz VIB Dőssel. Stan spoczynku: szef sztabu Naczelnego Wodza w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie; wrócił do Polski, powrócił do Polski; zamieszkał w Warszawie, gdzie zmarł 13 listopada 1962; spoczął na Powązkach. Udział w bitwach, wojnach: wojna rosyjsko-japońska 1904-1905; I WŚ; wojna polsko-ukraińska; wojna polsko-bolszewicka(Warszawa); kampania wrześniowa(obrona Modlina). Odznaczenia: Order Virtuti Militari klasy IV i V; Order Polonia Restituta klasy III; 4-krotnie Krzyż Walecznych; Krzyż Niepodległości; Złoty Krzyż Zasługi. Awanse: porucznik-1907, sztabskapitan-1911, podpułkownik-1916, pułkownik-1919, generał brygady-1924, generał dywizji-1964.

Michał Karaszewicz-Tokarzewski

Ur. 5 stycznia 1893 we Lwowie. Wykszt. ogólne: gimnazjum w Drohobyczu; medycyna na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie oraz na UJ. Wykszt. wojskowe: kurs oficerski Związku Strzeleckiego; szkoła oficerów rezerwy armii austriackiej. Przebieg służby: działalność w ZWC i Związku Strzeleckim; dowódca batalionu w 5. i 6. pułku piechoty; dowódca 5. pułku piechoty; internowany w Beniaminowie; dowódca: 5. pułku piechoty Legionów(1918), piechoty dywizyjnej w 1. Dywizji Piechoty Legionów; zastępca inspektora i szefa Departamentu Piechoty MSWoj; dowódca 19. Dywizji Piechoty w Wilnie(1924); szef Biura Personalnego MSWoj(1926); dowódca: 25. Dywizji Piechoty w Kaliszu(1928), Okręgu Korpusu nr III w Grodnie(1932), Okręgu Korpusu nr VI we Lwowie(1936). Dowódca: Okręgu Korpusu nr VIII w Toruniu(1938), Grupy Operacyjnej własnego imienia; zastępca dowódcy Armii „Warszawa”; Komendant Główny Służby Zwycięstwu Polski; aresztowany przez NKWD pod Muniną(6/7 III 1940); dowódca 6. Dywizji Piechoty(21 VIII 1941); zastępca dowódcy APW(16 III 1943); dowódca 2. Korpusu Polskiego(VIII-XII 1946). Stan spoczynku: zamieszkał w Anglii; minister obrony narodowej(1954, 1961); Generalny Inspektor Sił Zbrojnych; zmarł 22 maja 1964 ww Casablance; spoczął na cmentarzu Brompton w Londynie. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ; wojna polsko-ukraińska(obrona Lwowa); kampania wrześniowa(obrona Warszawy); konspiracja. Odznaczenia: Order Virtuti Militari klasy II i V; Krzyż Niepodległości z Mieczami; Order Polonia Restituta klasy III i IV; 4-krotnie Krzyż Walecznych; 2-krotnie Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami. Awanse: major-1917, podpułkownik-1918, pułkownik-1919, general brygady-15 VIII 1924, generał dywizji-1943, generał broni-1964. Pseudonimy: Doktor, Torwid, Stolarski.

Franciszek Wład

Ur. 17 października 1888 w Ottyni. Wykszt. ogólne: gimnazjum we Lwowie. Wykszt. wojskowe: Ecole Superieure de Guerre(X 1919). Przebieg służby: służba w armii austriackiej; zastępca szefa Oddziału V Sztabu Generalnego; szef Frontu Wołyńskiego; szef sztabu 1. Dywizji Piechoty Legionów; praca w Oddziale IV Sztabu Generalnego(1921); szef Oddziału III Sztabu Generalnego(1923); dowódca: 1. Pułku Strzelców Podhalańskim w Nowym Sączu(1927), piechoty dywizyjnej w 25. Dywizji Piechoty w Kaliszu(1928). Dowódca 14. Dywizji Piechoty w Poznaniu(X 1930); śmiertelnie ranny 18 września 1939 w okolicy gajówki Januszew; został pochowany w Iłowie; ekshumowany i pochowany na Powązkach. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ(front rosyjski i włoski); kampania wrześniowa(Bzura). Odznaczenia: Order Virtuti Militari klasy V; Order Polonia Restituta klasy III; 3-krotnie Krzyż Walecznych; Złoty Krzyż Zasługi. Awanse: podporucznik-1910, kapitan-1915, major-1919, pułkownik dyplomowany-15 III 1924, generał brygady-1 I 1933.

Juliusz Zulauf

Ur. 20 sierpnia 1891 we Lwowie. Wykszt. ogólne: szkoła realna we Lwowie; Politechnika Lwowska. Przebieg służby: działalność w ZWC i Związku Strzeleckim; służba w armii austriackiej; dowódca kompanii w: 2. pułku piechoty(1914), 4. pułku piechoty(VII 1915); dostał się do niewoli rosyjskiej, lecz zbiegł z niej(6 VIII 1916); wcielony do armii austriackiej; dowódca: 4. pułku piechoty Legionów(11 V 1919), garnizonu w Radomiu(1 X 1919), 28. pułku Strzelców Kaniowskich(23 III 1921), 19. pułku piechoty(1921), 3. pułku piechoty(1926-1927), piechoty dywizyjnej w 5. Dywizji Piechoty, 2. Dywizji Piechoty w Legionów w Kielcach(IV 1930); Dowódca 5. Dywizji Piechoty we Lwowie(1937); trafił do niewoli niemieckiej; przebywał w oflagach VIIA Murnau oraz XA Itzehoe; zmarł 21 maja 1943 w Murnau. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ; wojna polsko-ukraińska(obrona Lwowa); kampania wrześniowa(obrona Warszawy). Odznaczenia: Order Virtuti Militari klasy IV i V; Order Polonia Restituta klasy III i IV; Krzyż Niepodległości; 4-krotnie Krzyż Walecznych; Złoty Krzyż Zasługi. Awanse: kapitan-20 VIII 1915, podpułkownik-IX 1918, pułkownik-VII 1923, generał brygady-1 I 1932.

Michał Żymierski

Ur. 4 września 1890 w Krakowie. Wykszt. ogólne: Wydział Prawa UJ; Akademia Handlowa w Krakowie. Wykszt. wojskowe: szkoła oficerów rezerwy armii austriackiej w Bolzano(1911-1912); WSW w Paryżu(1921-1923). Przebieg służby: działalność w PDS; szef sztabu 2. Korpusu Polskiego; działalność w POW; dowódca 2. pułku piechoty w 4. Dywizji Piechoty; oficer Sztabu Generalnego WP(I 1919); zastępca szefa administracji armii ds. uzbrojenia; skazany na więzienie(1927); przebywał we Francji(1931-1938); działalność w PPR i Gwardii Ludowej(1942); doradca wojskowy Sztabu GL(V 1943); naczelny dowódca: Armii Ludowej(1 I 1944), WP(21 VII 1944). Stan spoczynku: aresztowany(1952-1955); wiceprezes NBP(1956-1967); honorowy prezes Zarządu Głównego Związku Bojowników o Wolność i Demokrację(1974); zmarł 15 października 1989 w Warszawie. Udział w bitwach, wojnach: I WŚ(Kaniów); I powst. śląskie. Odznaczenia: Order Virtuti Militari klasy I; Order Krzyża Grunwaldu klasy I; Order Zwycięstwa. Awanse: pułkownik-1918, generał brygady-1924, generał broni-21 VII 1944, marszałek Polski-3 V 1945. Pseudonimy: Lipski, Morski, Rola, Zawisza.



Wyszukiwarka