OCHRONA OSÓB

15.1. Przyczyny zamachu na osoby

15.1.1. Charakterystyka motywów ataków

Pojęcie zamach w Słowniku języka polskiego interpretowane jest jako „działanie mające na celu odebranie komuś życia, naruszenie lub odebranie czyjejś własności, tar­gnięcie się, porwanie się na coś lub na kogoś, przeciw czemuś lub komuś". Atak nato­miast określany jest jako „gwałtowne i bezpośrednie wystąpienie przeciwko komuś lub czemuś". Zamach cechuje planowość, celowość i dystans czasowy. Atak natomiast jest efektem podejmowanych wcześniej działań, jest więc ostateczną konsekwencją planowa­nego zamachu.

Skuteczne zapobieganie i przeciwdziałanie zamachom wymaga analizy motywów ich podejmowania oraz poznania ogólnie stosownych metod.

Zamachy miały i mają miejsce w każdej rzeczywistości. Bez względu na czas, domi­nującą religię czy kulturę, każdy naród doświadczył prób lub taktu zamachu na swojego przywódcę. Tendencja powszechności zamachów odzwierciedla się w ich źródłach i bez­pośrednich lub głębszych przyczynach. Ofiarami ataków bywały osoby z różnorodnych regionów świata, żyjące w różnych okresach, sprawujące różne funkcje publiczne.

Pierwszy opis zamachu znajdujemy w Księdze Rodzaju. Wiąże się on z toposem zbrodni bratobójczej, znanej jako zbrodnia kainowa, u źródeł której leży zazdrość i ry­walizacja.

Psychologiczna interpretacja zamachów pozwala wnioskować, że człowiek dokonuje przekroczeń i godzi w znane osoby w wyniku frustracji, niezadowolenia czy braku akceptacji aktualnej rzeczywistości.

Zamachy mają często motywy polityczne, są przejawem walki o władzę, wyrazem ustrojowych niedoskonałości czy rewolucyjnych lub anarchistycznych zachowań pewnych grup społecznych.

450 Blok zawodowy

W miarę doskonalenia ochrony osób publicznych, zamachy stawały się coraz więk­szym wyzwaniem. W odpowiedzi na udoskonalane zabezpieczenia, szukano skutecznych metod ataku.

Na zamachy należy więc patrzeć ze świadomością ich dynamiki i permanentnego rozwoju technik oraz metod ataków na ludzi.

Wśród zamachów posiadających aspekt polityczny można wymienić te najgłośniejsze:

• próba zamachu na Augusto Pinocheta, prezydenta Chile, w 1986 roku,

• próba zamachu na Rajiva Ghandiego, kandydata na prezydenta Indii, w 1991 roku,

• próba zamachu na Ranasinghc Premadasa, prezydenta Sri Lanki, w 1993 roku.

Zamachy na przywódców narodowych lub grupowych mają także motywy ekono­miczne. Takie akty przemocy wynikają z przekonania, że ofiara jest odpowiedzialna za złe warunki ekonomiczne kraju lub zainteresowanego obywatela. Częstym źródłem ata­ków jest też konflikt interesów społecznych i zorganizowanych grup przestępczych. Takie tło miał między innymi zamach na Georgea Shultza, Sekretarza Stanu USA, w 1988 roku.

W grupie ataków o motywach ekonomicznych szczególnym przykładem są najem­nicy, którzy zabijają za pieniądze. Najemnicy podjęli próbę zamachu m.in. na Benito Mussolinicgo, dyktatora Włoch, w 1932 roku.

Zamachy dokonywane z przyczyn ideologicznych odwołują się do przekonania zamachowca, że ofiara zagraża zasadom, które ten uważa za pryncypialne i godne obrony. Fanatyzm ideologiczny może dotyczyć także wybranej grupy etnicznej, religijnej czy społecznej. Wówczas motywem zamachu jest obrona przekonań religijnych lub społecznych. Zamachowiec ma nadzieję zmienić istniejący system przez wyeliminowanie kluczowych postaci lub też może chcieć, aby zwrócono uwagę na niego lub jego grupę. Dąży do tego poprzez głośne akty terrorystyczne.

W historii odnotowano wiele taktów, które u swych źródeł miały ideologiczne przesłanki. Wśród ofiar takich zamachów znaleźli się m.in.:

• Mohammad Anwar al-Sadat, prezydent Egiptu, w 1981 roku,

• Juvenal Habyarimana, prezydent Rwandy oraz Cyprien Ntaryamira, prezydent
  Burundii, w 1994 roku.

Chęć odwetu za odczuwane lekceważenie czy krzywdę, postrzegane jako spowodo­wane przez osobę publiczną, to kolejne przesłanki zamachów. W tej grupie przyczyn osobistych znaleźć się mogą również: zazdrość, nienawiść, szał itp. Ofiarą ataków na takim tle byli m.in. Anastazjo Somoza, były prezydent Nikaragui.

Zaburzenia umysłowe, fanatyzm lub niestabilność emocjonalna są czynnikami domi­nującymi w większości - jeśli nie we wszystkich, przeprowadzonych atakach z przyczyn psychologicznych. Ludzie atakujący inne osoby prawie zawsze odznaczają się psychicz­nymi problemami, nawet jeśli rzeczywiste powody są natury rewolucyjnej lub ekono­micznej. Spośród przytoczonych i domniemanych powodów, wydaję się, że te natury psychologicznej są najpowszechniejsze.

Ochrona osób 45 l

15.2. Metody i etapy ataków na osoby oraz używane środki

15.2.1. Atak z użyciem broni palnej z bliska

Metoda ataku z bliskiej odległości stosowana jest większości przypadków przez psychopatów i fanatyków politycznych, których chęć skutecznego działania determinuje tak bardzo, że są w stanie poświęcić nawet własne życie.

Człowiek chory psychicznie jest zazwyczaj tak osobiście zaangażowany w podejmo­wane działanie, że odczuwa żądzę spojrzenia martwej ofierze w oczy. W wielu przypad­kach taki człowiek uważa, że za swój czyn zostanie okrzyknięty bohaterem. Motyw ten powoduje, że przestępcy ci bez oporu oddają się w ręce sił porządkowych.

Metoda ataku z bliska nie wymaga specjalnych umiejętności. Atakujący musi jedynie zebrać wcześniej informacje o swojej ofierze, a przynajmniej mieć orientację w jej rozkładzie dnia.

W omawianej metodzie najczęściej stosowanym narzędziem ataku jest broń krótka lub nóż. Należy jednak zauważyć, że ostatnio dostrzegany jest wzrost częstotliwości występowania człowieka w roli samobójczej bomby.

Atak metodą z bliska jest łatwiejszy do odparcia, ponieważ wymaga przeła­mania przez napastników szyków ochronnych. Wyjątek stanowi atak zamachowca -samobójczej bomby. Między innymi następujące osoby publiczne zostały zaatakowane z wykorzystaniem omawianej metody:

• George Wallacc, gubernator USA, w 1972 roku,

• Imelda Marcos, żona prezydenta Filipin, w 1972 roku,

• Ronald Rcagan, prezydent USA, w 1981 roku.

15.2.2. Atak z użyciem broni palnej na odległość

Zanim wynaleziono proch strzelniczy, jedynym sposobem ataku była metoda z bli­ska. Ciągłe udoskonalanie techniki, broni i materiałów wybuchowych dały potencjalnemu zamachowcy szansę na bezpieczne dla siebie dokonanie zamachu. Efektywność metody skrytobójczego zamachu z odległości ograniczona jest jedynie wyobraźnią zamachowca. Zamach przeprowadzany z odległości ponad 15 metrów jest więc metodą bezpieczną dla zamachowca i najbardziej skuteczną, dlatego najpowszechniej stosowaną w dzisiejszym świecie.

Atak z odległości, aby był skuteczny, wymaga wyspecjalizowanej broni, np. daleko-nośnego karabinu wyposażonego w teleskopowy celownik, granatnik rakietowy (RPG). Ataku może dokonać osoba posiadająca odpowiednie umiejętności, wiedzę i wyszkole­nie w zakresie posługiwania się danym typem broni, umiejętność oceny zasięgu broni i odległości od ofiary. Taki atak wymaga też zebrania informacji o osobie, na którą planowany jest zamach, dla poznania jej rozkładu dnia oraz uzyskania przesłanek dla doboru odpowiedniego miejscu do ataku.

Ataku z użyciem broni palnej na odległość dokonano m.in. wobec:

• J. F. Kennediego, prezydenta USA, w 1963 roku,

• Martina Luthera Kinga, obrońcy praw Murzynów, w 1964 roku.

452 Blok zawodowy

15.2.3. Atak z użyciem materiałów wybuchowych

Zamach przy użyciu materiałów wybuchowych wymaga wyrafinowania i wysokich umiejętności. Potrzebna jest wiedza do: zbudowania bomby, jej podłożenia oraz zdeto­nowania. Zazwyczaj niezbędne jest także wsparcie logistyczne i wywiadowcze.

Z wykorzystaniem takich metod dokonano prób zamachów m.in. na:

• Aleksandara Haiga, Naczelnego Dowódcę Sprzymierzonych Sił Europy (SA-
  CEUR), w 1975 roku,

• Margaret Thatcher, premiera Wielkiej Brytanii, w 1984 roku.

15.2.4. Uprowadzenia

Uprowadzenie nie jest formą zamachu, lecz szczególną sytuacją z wykorzystaniem ataku. Jest najbardziej wyrafinowaną metodą, zwykle przeprowadzaną przez dobrze zor­ganizowane grupy terrorystyczne. Chociaż zamiarem uprowadzenia nie jest śmierć ofiary, jednak często do niej dochodzi, jeśli stawiane żądania nie zostaną spełnione. Bardzo czę­sto natomiast w bezpośrednim ataku ginie ochrona, której zadaniem jest bezwzględne nie­dopuszczenie do uprowadzenia. Staje się więc konieczną do wyeliminowania przeszkodą.

Uprowadzenie wymaga grupy logistycznej, szczegółowego planu, środków technicz­nych, grupy wywiadowczej i obserwacyjnej, grupy atakującej oraz bezpiecznego miejsca schronienia.

Do najbardziej tragicznych uprowadzeń należy zaliczyć:

• uprowadzenie Aldo Moro, premiera Włoch, w 1978 roku,

• uprowadzenie Melchiora Ndadye, prezydenta Burundi, w 1993 roku.

15.3. Założenia taktyczne przeciwdziałania atakom

15.3.1. Wykrycie zagrożenia

Najskuteczniejszą formą walki z zamachami jest zapobieganie im. Jedna z podstawo­wych zasad służb ochrony USA brzmi:

„Biegłość w posługiwaniu się bronią palną oraz specjalne umiejętności prowadze­nia pojazdu są konieczne; jednakże jeśli ktoś musi posługiwać się tymi umiejętnościami oznacza to, że nie wykorzystano szansy przewidzenia ataku i tym samym zapobiegnię­cia mu."

Przeciwdziałania ochronne wprowadza się, aby wykryć atak na etapie planowania, za­pobiec jego zajściu lub w ostateczności uczynić go trudnym do przeprowadzenia. Cele te realizuje grupa ochronna, do zadań której należy m.in. wykrycie aktualnych i potencjal­nych zagrożeń. Działania grupy ochronnej polegające na uzyskiwaniu, przechowywaniu i analizie informacji dotyczącej zagrożeń noszą nazwę wywiadu ochronnego.

Ochrona osóh 453

Wykrycie potencjalnych zagrożeń wymaga od grupy ochronnej aktualizowania kom­pleksowej wiedzy na temat szczególnych zagrożeń dotyczących osoby ochranianej. Po­czynając od informacji grupy wywiadowczej, potwierdzonych przez grupę obserwacyjną do rozpoznania symptomów bezpośredniego ataku.

Grupa wywiadowcza dla skutecznego działania potrzebuje informacji, które odpo­wiedzą na pytania: - kto? - co? - dlaczego? - gdzie? - kiedy? -jak?

75.3.2. Wykrywanie obserwacji

Spośród faz wspólnych wszystkim czynom terrorystycznym lub przestępczym, faza obserwacji jest pierwszym momentem, w którym przestępca zbliża się do potencjalnego celu swego ataku. Moment ten stwarza najwięcej szans grupie ochrony na wykrycie lub przeciwdziałanie atakowi poprzez możliwość wpływu na decyzje wroga. Przywódcy grup przestępczych powierzają zazwyczaj zadanie obserwacji nowicjuszom, których brak doświadczenia pozwala na łatwość wykrycia podejmowanych działań.

Wykrywanie obserwacji to procedury mające na celu rozpoznanie grupy lub poje­dynczych osób. które obserwują potencjalny cel ataku. Istnieją trzy poziomy wykrywania obserwacji:

• z obrębu kolumny samochodowej,

• ruchoma z osobnego pojazdu,

• z punktu stałego.

Unieszkodliwienie obserwacji jest kolejnym etapem po wykryciu i potwierdzeniu obserwacji, uniemożliwiającym dokonanie planowanego ataku.

75.3.3. Taktyka ochrony w obiekcie

Ochrona musi wyeliminować jakiekolwiek zagrożenie osoby ochranianej oraz nie­oczekiwane wydarzenia, utworzyć strefy bezpieczeństwa wokół osoby ochranianej, aby zapewnić jej bezpieczeństwo. W tym celu ochrona tworzy różne, powiązane ze sobą, punkty zabezpieczenia. Każdy z nich pełni określoną funkcję. Najczęściej stosowane punkty zabezpieczenia to:

1. Wcześniej rozstawieni pracownicy ochrony, którzy obserwują i zabezpieczają
   miejsca wcześniej sprawdzone pod względem bezpieczeństwa oraz stanowią część
   obwodu bezpieczeństwa wokół terenu ostatecznej lokalizacji osoby ochranianej.

2. Pracownik ochrony obserwujący dziennikarzy. Monitoruje dziennikarzy i spraw­
   dza, czy nic stanowią oni żadnego zagrożenia dla osoby ochranianej.

3. Posterunki kontroli, które są częścią koncentrycznych pierścieni bezpieczeństwa
   filtrujących osoby lub rzeczy. Tworzone są w określonych punktach zwężenia lub
   w ewentualnych miejscach ataku. Posterunki kontroli pozwalają na wykonywanie
   czynności kontrolujących w bezpiecznej odległości od osoby ochranianej.
   Posterunki le przekazują wszystkie istotne informacje do punktu dowodzenia. Mogą
   być usytuowane na ulicy, przy wejściu do budynku i wewnątrz budynku.

454 Blok zawodowy

Do głównych zadań pracowników ochrony tworzących posterunek należy kontrolo­wanie wstępu na dany obszar, np. poprzez niewpuszczanie osób nieupoważnionych oraz kontrolowanie osób upoważnionych do wejścia, sprawdzając chociażby, czy nie mają przy sobie broni.

Do utworzenia posterunku kontroli może być także wykorzystane zabezpieczenie techniczne, w przypadku braku dostatecznej liczby osób ochrony.

4. Punkty obserwacji są skutecznym sposobem objęcia zasięgiem dużego terenu
przy dysponowaniu ograniczoną liczbą ludzi. Punkty obserwacji można usytuować
w różnych miejscach, np.: na dachach, w tłumie, w halach hotelowych, wzdłuż
ulicy (wzdłuż trasy kolumny samochodowej), w garażach podziemnych, w miejscach
przeznaczonych dla helikoptera.

Punkty te służą obserwowaniu konkretnego obszaru lub zajścia, wypatrywaniu kon­kretnych sygnałów od osób i dostrzeganiu potencjalnych zagrożeń. Zaletą istnienia punktu obserwacyjnego jest też szybka orientacja w sytuacji, w konsekwencji więc podjęcie kroków zapobiegawczych lub przeciwdziałających.

5. Punkty zadań specjalnych. Ich utworzenie może być wymuszone nagłym pojawie­
   niem się w bliskiej odległości od ochranianej osoby zagrożenia w postaci podejrzanej
   rzeczy lub zdarzenia. Czas funkcjonowania takich punktów jest zwykle krótki, a ich
   charakter uzależniony jest od specyfiki konkretnego miejsca.

6. Punkt dowodzenia pełni rolę centrum komunikacji realizacji zadań ochrony osób.
   Zadania pracownika ochrony obejmującego punkt zabezpieczenia: Pracownik

ochrony ochrony, obejmując stanowisko na punkcie zabezpieczenia, musi znać odpo­wiedzi na następujące pytania:

1. Jakie są konkretne instrukcje dotyczące punktu?

2. Co ma być przedmiotem obserwacji?

3. Jaki obszar obejmuje punkt?

4. Czy wstęp na miejsce chronione jest ograniczony?

5. Jakie systemy identyfikacji obowiązują na punkcie?

6. Jacy agenci zwykle obejmują stanowiska na tym punkcie?

7. Ile budynków lub okien posiada swobodne pole widzenia punktu?

8. Ile jest dojść do budynku?

9. Gdzie znajdują się inne posterunki ochrony? Czy pracownik ochrony może porozu­
   mieć się z nimi?

10. Czy w pobliżu znajdują się placówki organów ścigania?

11. Czy istnieją oczywiste niebezpieczeństwa zagrażające osobie ochranianej lub pra­
    cownikowi ochrony, takie jak płyny łatwo palne, materiały wybuchowe, nierówne
    chwiejne podłoże, kabel od głośników w poprzek podłoża?

12. Czy istnieją jakiekolwiek kanały przewodowe ogrzewania lub klimatyzacji prowadzą­
    ce na teren i czy są one zabezpieczone?

13. Czy przeprowadzone są w okolicy kontrole sieci użyteczności publicznej?

14. Gdzie znajdują się gaśnica, przycisk alarmowy przeciwpożarowy i jakie są ich typy?

15. Jakie są obowiązki pracownika ochrony na wypadek alarmu?

16. Jaka jest najlepsza osłona w punkcie?

Ochrona osób 455

17. Czy i gdzie w punkcie znajduje się telefon?

18. Czy pracownik ochrony może nawiązać łączność z punktem dowodzenia przez radio?

19. Czy oczekuje się osohy ochranianej w punkcie? Jeśli tak, to gdzie?

20. Czy zostało przeprowadzone przeszukanie techniczne lub kontrola przez grupę
    pirotechników - saperów?

21. Czy są jakieś specjalne instrukcje?

Pracownik ochrony pr/ed objęciem punktu powinien zapoznać się z harmonogramem osoby ochranianej, którego powinien przestrzegać (w granicach tolerancji od trzech do pięciu minut). Obejmując zaś swoje stanowisko w punkcie, musi zażądać od osoby zmie­nianej raportu o bieżącej sytuacji. W punkcie pozostaje do chwili aż zostanie z niego zwolniony, chyba że zaistnieje konieczność eskortowania osoby ochranianej. W więk­szości przypadków swoje obowiązki pełni na stojąco. W punkcie pracownik ochrony nie spożywa jedzenia ani nic pali papierosów, natomiast jest czujny i gotowy do reakcji.

Stworzenie bc/piecznego terenu jest niezbędne dla bezpieczeństwa osoby ochranianej. Dzięki obwodom bezpieczeństwa, pracownik ochrony jest w stanie kontrolować dostęp do osoby ochranianej i tym samym starać się zapewnić jej bezpieczeństwo.

15.3.4. Taktyka ochrony w miejscu publicznym

Osoba ochraniana zwykle często przebywa w miejscach publicznych. W zależności od właściwości danego miejsca, należy obrać odpowiedni sposób realizacji ochrony.

Jeśli osoba ochraniana ma przebywać na ruchomych schodach czy klatce schodo­wej, wówczas pracownik ochrony z grupy wywiadowczej ma zabezpieczyć to miejsce, czyli:

1. rozmieścić pracowników ochrony po bokach klatki i na górze,

2. wysłać pracownika rozpoznania przed osobą ochranianą,

3. dbać o to, aby nikt nie znalazł się w linii równoległej do osoby ochranianej,

4. umieścić specjalnego pracownika ochrony u podstawy schodów, aby zamknął dostęp
   od tyłu,

5. utrzymać 360-stopniowe pokrycie klatki schodowej.

W przypadku, kiedy osoba ochraniana będzie szła schodami, należy zabezpieczyć górę i dół schodów, poprzez rozmieszczenie tam pracowników ochrony: pracownik rozpoznania i jeden z pracowników ochrony znajdują się na górze schodów, zaś dwóch pozostałych pracowników ochrony - na dole.

Za osobą ochranianą, poza polem widzenia kamery, idzie dowódca ochrony.

Zabezpieczenie przy przejściu pr/ez drzwi obrotowe wymaga, aby pracownik rozpo­znania złożył (ustawił) je tak, aby były w pozycji otwarcia. Jeżeli jest to możliwe, należy unikać przeprowadzania osoby ochranianej przez drzwi obrotowe, aby uniknąć łatwego w tych warunkach ataku.

Ochrona w przypadku, kiedy osoba ochraniana będzie korzystała z windy, wymaga wcześniejszego zatrzymania jej przez pracownika rozpoznania. Następnie osoba ochra­niana powinna zając miejsce w najdalej położonym od wejścia punkcie, a pracownicy

456

Blok zawodowy

pracownik ochrony

pracownik ochrony

!pracownik achrony

osoba ochraniana

dowódca ochrony

P pracownik ochrony

03

'o

•W

'oT

N Q. J*

d)

c

E

0)

pracownik rozpoznania

Rys. I. Rozmieszczenie pracowników ochrony na klatce schodowej lub schodach ruchomych

ochrony powinni oddzielać ją od innych pasażerów. Zalecane jest, aby ochrona wchodziła i wychodziła tak, jak pokazują szkice (rys. nr 2 i 4), zachowując zasadę, iż pracownik rozpoznania wchodzi jako ostatni, a wychodzi jako pierwszy.

pracownik lochrony

pracownik ochrony

pracownik rozpoznania

pracownik ochrony

pracownik ochrony

Rys. 2. Wejście do windy

Sposoby prowadzenia ochrony w sytuacji, kiedy osoba ochraniana znajduje się w oto­czeniu tłumu kształtowane są w zależności od emocji i nastawienia osób go tworzących.

Tłum przyjaźnie nastawiony zapewne zachowa swój charakter, jeśli będzie mu dane tyle wolności i tyle przywilejów, na ile sytuacja zabezpieczenia pozwoli. Kiedy osoby z tłumu stają się zbyt gorliwe podczas podawania dłoni, należy zastosować tzw. rozbicie kciukiem (sposób oderwania dłoni osoby ochranianej od dłoni osoby z tłumu).

Ochrona osób

457

pracownik ochrony

pracownik ochrony

pracownik rozpoznania

osoba ochraniana

pracownik ochrony

Rys. 3. Rozmieszczenie pracowników ochrony w windzie

pracownik ochrony

I pracownik ochrony

pracownik rozpoznania

Rys. 4. Wyjście x winiły

Innego zachowania wymagają tłumy nieprzyjazne lub wrogie. Jeśli istnieją przy­puszczenia, że tłum może wymknąć się spod kontroli, dowódca zmiany winien polecić ochronie otoczyć blisko osobę ochranianą i dokonać ewakuacji. Jeżeli natomiast w tłu­mie zostanie zauważona podejrzana osoba, wtedy pracownik ochrony powinien stanąć pomiędzy ewentualnym napastnikiem, a osobą ochranianą i pozostać w tej pozycji do czasu, kiedy osoba ochraniana nie znajdzie się w bezpiecznej odległości.

W sytuacji, kiedy ktoś z tłumu rzuci jakikolwiek przedmiot, należy zbić go na ziemię. Zabezpieczenie podczas powitania, kiedy tłum ustawiony jest w szpaler przebiega w ten sposób, że pracownicy ochrony ustawieni z tyłu, z lewej strony obserwują osoby two­rzące szpaler, pracownik ochrony dowodzący oraz pracownik rozpoznania lub pracownik ochrony ustawiony z tyłu, z prawej strony obserwują witających się z osobą ochranianą. Pracownik ochrony stojący z przodu, po prawej stronie obserwuje tłum, przed którym ma przejść osoba ochraniana. Wcześniej rozlokowani dodatkowi agenci powinni zostać ustawieni przy wejściu do budynku lub przy samochodach, do których kieruje się osoba ochraniana.

458 Blok zawodowy

dowódca ochrony

pracownik __ _- . .

rozpoznania J \ J \ ochrony

kierunek przejścia

"pracownik ochrony w drugim rzędzie

Rys. 5. Rozmieszczenie pracowników ochrony przy zabezpieczeniu podczas powitania

Linia ogrodzeniowa tworzona jest w sytuacji, kiedy tłum zbiera się za barykadą, ogrodzeniem lub stojakami. Zabezpieczenie to ma zapewnić swobodę w poruszaniu się osoby ochranianej oraz zwiększyć skuteczność ochrony.

Przy linii ogrodzeniowej agenci powinni być rozmieszczeni następująco:

— dwaj pracownicy ochrony pozostają za lewym i prawym barkiem osoby ochranianej,

• pracownik rozpoznania przemieszcza się w tym samym kierunku, co osoba ochra­
  niana,

• za każdym razem, kiedy osoba ochraniana zwrócona jest twarzą do tłumu, to je­
  den z pracowników ochrony musi zostać umieszczony w drugim rzędzie (pierwszym
  szeregu tłumu), przemieszczając się względem osoby ochranianej. Pracownik ochrony
  działający w drugim rzędzie prowadzi obserwację tłumu. Jego obecność wśród zgroma­
  dzonych osób może doprowadzić do zastraszenia ewentualnego napastnika. Pozycja ta
  umożliwia również szybką reakcję na próbę użycia przez napastnika broni. Jest rzeczą
  konieczną, aby pracownik ochrony z drugiego rzędu pamiętał, aby w przypadku ataku
  zawołać, tak aby usłyszała to ochrona.

Jeśli nie jest możliwe przemieszczanie się pracownika ochrony wraz z osobą ochrania­ną, wówczas kilku wcześniej rozstawionym pracownikom ochrony pozostającym w dru­gim rzędzie należy przydzielić nadzór nad mad małymi grupami tłumu.

Zabezpieczenie podczas przemówienia lub konferencji prasowej jest najbardziej efektywne, kiedy pracownik ochrony dowodzący może stać na podium przy osobie ochranianej. Pracownik ochrony rozpoznania zaś powinien rozpoznać rozkład miejsc siedzących i ustalić, kto je zajmuje. Pozostali agenci ochrony winni być rozmieszczeni przy wejściu i zejściu ze sceny, za sceną, przed sceną oraz za publicznością. Dodatkowo agenci ochrony winni być rozmieszczeni na balkonie, w kabinie projekcyjnej.

Ochrona osób

459

pracownik ochrony w drugim rzędzie

pracownik rozpoznania

osoba n pracownik

ochraniana J | ochrony

obserwuje tłum

pracownik ochrony obserwuje tłum

fl B osoba n

11 .J ochraniana 11

dowódca ochrony

A

V pracownil •• ochrony

kierunek przejścia

' t

Rys. 6. Rozmieszczenie pracowników ochrony podczas zabezpieczenia przy linii ogrodzeniowej

f

•f pracownik 11 ochrony

N pracownik f l ochrony

^^1 osoba ^H ochraniana

i t

fl pracownik fl

11 ochrony II

pracownik ochrony

pracownik ochrony w drugim rzędzie

t

Rys. 7. Rozmieszczenie pracowników ochrony podczas przemówienia lub konferencji prasowej

460 Blok zawodowy

75.3.5. Taktyka ochrony w środkach transportu

Osoba ochraniana z różnych względów może podróżować innymi niż samochód środkami komunikacji, np. pociągiem, statkiem czy samolotem.

W takim przypadku planowanie i realizacja ochrony nie różnią się zasadniczo od procedur obowiązujących w czasie przemieszczania się osoby ochranianej samochodem. Mają jednak cechy charakterystyczne, wynikające ze specyfiki danego środka transportu, które należy uwzględnić zarówno w fazie planowania, jak i realizacji ochrony.

Osoby ochraniane o bardzo wysokim stopniu zagrożenia powinny podróżować po­ciągiem tzw. ponsz - pociąg nadzwyczajny specjalnego zastosowania. W skład takiego pociągu wchodzą:

• lokomotywa pilotująca, poruszająca się 10 minut przed składem ponsz, która
  wykorzystywana jest do sprawdzania stanu torów, wiaduktów, mostów, stacji kolejowych
  pod względem bezpieczeństwa oraz wnioskowania o optymalnej prędkości składu;

• lokomotywa ciągnąca skład,

• wagon buforowy, który jest osłoną w sytuacji np. wypadku, zderzenia,

• wagon salonka - dla osoby ochranianej,

• wagon, w którym znajduje się część ochrony oraz osoby towarzyszące osobie
  ochranianej,

• wagon łączności.

Przed przyjazdem osoby ochranianej cały skład musi zostać dokładnie sprawdzo­ny pod względem obecności materiałów wybuchowych i zabezpieczony posterunkami ochrony.

Wszystkie możliwe miejsca ataku na całej trasie przejazdu składu muszą być zabezpieczone przez służby prewencyjne.

Osoby o wysokim i średnim stopniu zagrożenia podróżują w wagonie dołączonym do składu pasażerskiego, dokładnie odizolowanego pracownikami ochrony od pozostałej części składu. Ten wagon umieszczony jest jako drugi za lokomotywą, w tym przypadku wagonem buforowym jest wagon pierwszy. Przed przyjazdem osoby ochranianej wagon, w którym będzie ona podróżować musi być dokładnie sprawdzony pod względem obec­ności materiałów wybuchowych i zabezpieczony posterunkami ochrony. Wszystkie stacje, na których zatrzymuje się pociąg muszą być zabezpieczone służbami prewencyjnymi.

Podróż osób o niskim stopniu zagrożenia może odbywać się w wynajętych i zabezpie­czonych trzech przedziałach w drugim wagonie za lokomotywą. Przedziały te powinny być izolowane od pozostałej części składu posterunkami ochrony.

Podczas podróży drogą wodną działania ochronne należy prowadzić tak, jak w obiek­cie stałym. Przed wejściem osoby ochranianej na pokład jednostki pływającej, agenci ochrony powinni sprawdzić pokład, natomiast saperzy - płetwonurkowie winni dokonać lustracj kadłubu poniżej poziomu wody, ze szczególnym zwróceniem uwagi na miejsca w pobliżu zbiorników paliwa i maszynowni. Jednostki stojące na kotwicy muszą być permanentnie ochraniane, a agenci ochrony powinni przede wszystkim skoncentrować swoją uwagę na potencjalnym zagrożeniu ze strony napastników - płetwonurków.

Ochrona osób 461

Wskazane jest, ahy co najmniej jeden z pracowników ochrony był wyposażony w szybkostrzelni} broń i amunicję o dużej sile przebicia, zdolni} skutecznie uszkodzić atakującą jednostkę pływającą.

Ze względu na możliwość zatopienia jednostki, w rejsie powinna towarzyszyć osobie ochranianej druga, mniejsza jednostka pływająca, np. motorówka.

Podróż rejsowym samolotem pasażerskim, ze względu na rutynowe środki ostrożno­ści podejmowane przez służby lotnicze, wymaga wcześniejszego zgłoszenia faktu posia­dania przez pracowników ochrony broni palnej i zdeponowania jej (w myśl obowiązują­cych przepisów) przed wejściem na pokład u kapitana załogi.

Miejsca wokół osoby ochranianej zajmują pracownicy ochrony, którzy wcześniej powinni nawiązać kontakt z ochroną samolotu (jeżeli taka się w nim znajduje).

Wskazane jest obserwowanie przez wyznaczonego pracownika ochrony wszystkich pasażerów wchodzących na pokład w celu wykrycia osób podejrzanych. Osoba ochraniana powinna wejść na pokład samolotu jako ostatnia.

Jeżeli przed odlotem przewidziana jest konferencja prasowa lub ceremonia poże­gnania, należy ją zorganizować w wydzielonym pomieszczeniu, w którym łatwiej jest realizować zadania ochrony.

Gdy podróż ma odbywać się prywatnym samolotem, należy postępować według procedur obowiązujących w czasie podróżowania samochodem. Wówczas powinno się poświęcić większą uwagę zagrożeniom ze strony zamachowców - strzelców wyborowych, ze względu na małą odporność samolotów nawet na ogień z broni strzeleckiej.

Wskazana jest też zmiana trasy przelotu tuż po starcie, aby zmniejszyć możliwość przechwycenia samolotu z osobą ochranianą napastników posługujących się innym sa­molotem.

15.4. Organizacja grupy ochronnej 15.4.1. Szyki ochronne

Grupa ochronna może być formowana w różnego rodzaju szyki ochronne. Rodzaj przyjętego szyku zależy od: liczby pracowników ochrony i jakości ich wyszkolenia, oczekiwań osoby ochranianej oraz potencjalnego zagrożenia.

Zasadą generalną jest to, że agenci ochrony w szyku ochronnym znajdują się w odle­głości na długość ręki od osoby ochranianej. Ochrona dąży do 360-stopniowego pokrycia zabezpieczającego wokół osoby chronionej. Każdy pracownik ochrony musi pokrywać sektor, za który odpowiada.

Grupę ochronną prowadzi, idąc przed szykiem i nadając kierunek marszu, pracownik rozpoznania.

Najbliżej osoby ochranianej pozostaje dowódca ochrony, który w razie ataku, ma jej zapewnić natychmiastową osłonę ciałem, czyli osłonić własnym ciałem przede wszystkim tułów i głowę.

Jeden z pracowników ochrony jest w tylnej części szyku ochronnego i zapewnia spójność formacji, poprzez udzielanie wskazań taktycznych grupie ochrony. Zapewnia

462 Blok zawodowy

to, że pracownicy ochrony pozostając na właściwych miejscach, pokrywają potencjalne luki w szyku ochronnym.

Pracownik ochrony w szyku ochronnym winien bezwzględnie stosować się do następujących zasad:

• zawsze wiedzieć, gdzie przebywa osoba ochraniana,

• obserwować swój konkretny obszar pokrycia,

• być przygotowanym na szybką reakcję,

• uważać na inne, poza atakiem, niebezpieczeństwa (mokre lub śliskie podłogi,
  nierówne chodniki, schody itd.).

Optymalną formą ochrony jest szyk ochronny w kształcie rombu. Zapewnia on osobie ochronionej bliską osłonę cielesną i skuteczne powstrzymanie atakujących.

Formacja rombowa zapewnia łatwość dostosowania formy ochrony do otoczenia i warunków realizacji ochrony. W miejscach zagęszczone należy stosować szyki zwarte, zaś w terenie otwartym - szyk luźny.

Warianty szyków ochronnych:

1. Jeden pracownik ochrony - szyk ten tworzy dowódca ochrony, który zapewnia 360-
   stopniowe pokrycie obszaru wokół osoby ochranianej.

2. Dwóch pracowników ochrony - szyk ten składa się z dowódcy ochrony oraz pracow­
   nika rozpoznania. Każdy z nich odpowiada za 180-stopniowe pokrycie. Pracownik
   rozpoznania jest liderem miejsca i prowadzi formację pieszą.

3. Trzech pracowników ochrony, tzw. klin, który tworzą dowódca ochrony, pracownik
   rozpoznania oraz pracownik ochrony. Każdy z pracowników ochrony zapewnia
   pokrycie 120-stopniowe. Szyk ten stosowany jest często w miejscach zagęszczonych.

4. Czterech pracowników ochrony, tzw. prosty romb, w skład którego wchodzą: do­
   wódca ochrony, pracownik rozpoznania oraz dwóch pracowników ochrony. Pracownik
   rozpoznania wraz z dwoma pracownikami ochrony pokrywają po 120-stopni. Jest to
   szyk, który umożliwia dowódcy ochrony koncentrację wyłącznie na osłonie osoby
   ochranianej.

5. Pięciu pracowników ochrony, tzw. romb. Formację tę tworzą: dowódca ochrony,
   pracownik rozpoznania oraz trzech pracowników ochrony. Pracownik rozpoznania
   i pracownicy ochrony zapewniają 90-stopniowe pokrycie. W tej strukturze dowódca
   ochrony zajmuje się, jak poprzednio, tylko osobą ochranianą. Jest to szyk elastyczny,
   który w zależności od potrzeb może być przekształcany w inne formacje.

Rys. 8. Jednoosobowy szyk ochronny Rys. 9. Dwuosobowy szyk ochronny

Ochrona osób

463

^^f UH • l pracownik

n • j\^och™y

dowódca f 1 ^K

ochrony f l Bj|

osoba W ł

ochraniana ftfe

• • pracownik

• l rozpoznania

Rys. 10. Trzyosobowy szyk ochronny

Rys. 11. Czteroosobowy szyk ochronny

6. Sześciu pracowników ochrony, tzw. rozszerzony romb, w skład którego wchodzą: dowódca ochrony, pracownik rozpoznania oraz czterech pracowników ochrony. Pra­cownik rozpoznania oraz pracownicy ochrony zapewniają 72-stopniowe pokrycie, przy czym dowódca ochrony zajmuje się tylko osobą ochranianą. Szyk ten zapewnia dużą elastyczność.

pracownik • | pracownik l

ochrony f | ochrony '

)t

ochrony

Rys. 12. Pięcioosobowy szyk ochronny

Rys. 13. Sześcioosobowy szyk ochronny

15.4.2. Pierścienie bezpieczeństwa

Pierścień bezpieczeństwa jest to odpowiednie rozstawienie ochrony wokół osoby ochranianej. Zazwyczaj powinny być tworzone trzy pierścienie bezpieczeństwa, które pozwalają na kontrolowanie dostępu do osoby ochranianej:

464 Blok zawodowy

• zewnętrzny,

• środkowy,

— wewnętrzny.

ZEWNĘTRZNY (siły przydzielane, np. policja, wojsko)

"' VIP
.a , WEWNĘTRZNY (ochrona bezpośrednia)

ŚRODKOWY (grupa wsparcia) Rys. 14. Rozmieszczenie pierścieni bezpieczeństwa

Zewnętrzny pierścień bezpieczeństwa jest pierwszą linią ochrony, tworzoną przez służby lokalne. Wstęp na ten obszar mają wyłącznie osoby upoważnione.

Środkowy pierścień bezpieczeństwa znajduje się wokół obszaru wewnętrznego i jest obsadzony przez pracowników ochrony spoza szyku ochronnego, którzy powinni być rozmieszczeni tak, aby tworzyć szczelne zabezpieczenie. Na ten obszar mogą być wpuszczane wyłącznie osoby, których obecność jest niezbędna, np. pracownicy ochrony, pirotechnicy - saperzy, urzędnicy lub asystenci osoby ochranianej.

Wewnętrzny pierścień bezpieczeństwa to obszar znajdujący się bezpośrednio wokół osoby ochranianej. Powinien być obsadzony tylko przez pracowników ochrony tworzących szyk ochronny. Jest to pierścień najbardziej ograniczający dostęp do osoby ochranianej i powinien być zawsze utworzony jako pierwszy. Tylko szczególne osoby mogą mieć dostęp do tego pierścienia, np. doradca osoby ochranianej, członek rodziny.

Przy tworzeniu pierścieni bezpieczeństwa należy brać pod uwagę znajdujące się na danym terenie naturalne i architektoniczne bariery, które mogą mieć cechy trwałe (np. ściany, ogrodzenia, rzeki), lub tymczasowe (np. barierki ochronne, pojazdy, łańcuchy).

W każdym pierścieniu bezpieczeństwa powinien zostać utworzony punkt kontroli, w którym agenci ochrony powinni wymagać od osób wchodzących:

• poddania się sprawdzeniu na liście gości,

• przedstawienia dokumentu tożsamości,

• przejścia przez bramkę wykrywającą metal.

Do rozpoznawania osób upoważnionych do przebywania na danym obszarze stosowa­ne są różnego typu identyfikatory, które oprócz zalet organizacyjnych mają tę właści­wość, że oddziałują psychologicznie, powstrzymując osoby nieupoważnione przed próbą zbliżenia się do osoby ochranianej. Członkowie ochrony posługują się identyfikatorami trwałymi, np. w postaci wpinck w klapie. Identyfikatory tymczasowe mogą być zróżni­cowane w zakresie kształtu czy koloru, w zależności od stref", w których mają przeby­wać osoby upoważnione. Inne rodzaje identyfikatorów stosowane są wobec dziennikarzy, pracowników ochrony podróżujących z osobą ochranianą, pojazdów samochodowych. Identyfikatory tymczasowe powinny być stosowane tylko raz. Personel punktu kontroli powinien zostać pouczony o zastosowanym systemie identyfikacji.

Ochrona osób 465

15.4.3. Kawalkady samochodowe

Dla zapewnienia bezpieczeństwa osobie ochranianej podczas jej przemieszczania się samochodem, tworzy się kawalkady ochronne.

Wielkość i układ kawalkady zależy od stopnia zagrożenia osoby ochranianej, dyskre­cji i szybkości przemieszczania się, liczby pracowników ochrony i pojazdów, wsparcia lokalnych służb.

Samochody uczestniczące w kawalkadzie nie mogą różnić się wyglądem zewnętrznym - muszą być tej samej marki i koloru oraz mieć przyciemnione szyby. Pojazdy ochronne powinny jednak, ze względu na agresywny styl jazdy, posiadać silnik o większej mocy. Jednakowy wygląd samochodów umożliwia zmianę ich pozycji w kawalkadzie w celu zdezorientowania i utrudnienia ataku ewentualnym napastnikom.

W momencie wjazdu na teren zabudowany szyby powinny być opuszczone - co ułatwia obserwację otoczenia i pozwala na szybkie otwarcie ognia w przypadku zamachu.

Warianty układów kawalkady:

1. Jeden samochód - limuzyna, w której oprócz osoby ochranianej (VIP) znajdują się dowódca ochrony (DO) i pracownik ochrony prowadzący pojazd (POP). Taki sposób przemieszczania się stosowany jest w przypadku osoby mało zagrożonej.

Strefa obserwacji kierowcy

Strofa obserwacji dowódcy ochrony

POP

DO

Rys. 15. Rozmieszczenie pracowników ochrony i osoby ochranianej podczas przemieszczania się jednym

samochodem

2. Kawalkada składająca się z dwóch samochodów - limuzyny i samochodu zamyka­
   jącego. W limuzynie znajdują się osoba ochraniana (VIP), dowódca ochrony (DO)
   oraz pracownik ochrony prowadzący pojazd (POP), a w samochodzie zamykającym -
   trzech lub czterech pracowników ochrony (PO). W przypadku trzech pracowników
   ochrony siedzących z tyłu, środkowy zajmuje pozycję tyłem do kierunku jazdy i w ta­
   kiej pozycji prowadzi obserwację. Kawalkada ta stosowana jest przy ochronie osób
   o niskim poziomie zagrożenia. Jest to standardowy, najczęściej stosowany, układ ka­
   walkady.

3. Kawalkada składająca się z trzech samochodów - samochodu poprzedzającego, li­
   muzyny i samochodu zamykającego. W samochodzie poprzedzającym znajdują się
   pracownik ochrony prowadzący pojazd (POP) oraz dwóch albo trzech pracowników
   ochrony (PO), w limuzynie osoba ochraniana (VIP) oraz dowódca ochrony (DO) i pra­
   cownik ochrony prowadzący pojazd (POP). W samochodzie zamykającym - pracow­
   nik ochrony prowadzący pojazd (POP) i trzech lub czterech pracowników ochrony.
   Układ ten stosowany jest przy ochronie osób o wysokim poziomie zagrożenia.

466

Blok zawodowy

Strefa obserwacji dowódcy ochrony

Strefa obserwacji kierowcy

Strefa obserwacji pracownika ochrony siedzącego z przodu

Strefa obserwacji

pracownika ochrony

siedzącego z tyłu,

z prawej strony

Strefa obserwacji

pracownika ochrony

siedzącego z tylu

z lewej strony

Strefa obserwacji

pracownika ochrony,

siedzącego z tyłu,

pośrodku

Rys. 16. Rozmieszczenie pracowników ochrony i osoby ochranianej podczas przemieszczania się dwoma

samochodami

Strefa obserwacji kierowcy

Strefa obserwacji pracownika ochrony siedzącego z przodu

Strefa obserwacji dowódcy ochrony

Strefa obserwacji kierowcy

Strefa obserwacji pracownika ochrony, siedzącego z przodu

Strefa obserwacji kierowcy

Strefa obserwacji

pracownika ochrony

siedzącego z tyłu,

z lewej strony

Strefa obserwacji

pracownika ochrony

siedzącego z tyłu,

z prawej strony

Strefa obserwacji

pracownika ochrony,

siedzącego z tyłu,

pośrodku

Rys

17 Rozmieszczenie pracowników ochrony i osoby ochranianej podczas przemieszczania się trzema

samochodami

Ochrona osób 467

samochód pilotujący - poprzedza kawalkadę o dwie do pięciu minut, aby spraw­4. Pełna oficjalna kawalkada, w skład której wchod/.ą:

1. 
   dzić warunki bezpieczeństwa ruchu na trasie. Jedzie w nim pracownik ochrony
   i pirotechnik;

2. oznakowany samochód prowadzący (Policja, Żandarmeria Wojskowa) - używa­
   ny do kontroli ruchu i jako przewodnik trasy dla kawalkady. W samochodzie tym
   znajduje się pracownik ochrony ochrony, który dba o łączność z właściwą ochroną;

3. samochód poprzedzający - ten nieoznakowany pojazd tworzy osłonę przednią li­
   muzyny; znajdują się w nim pracownik ochrony prowadzący pojazd (POP) oraz
   dwóch albo trzech pracowników ochrony (PO);

4. limuzyna — znajdują się w niej: osoba ochraniana (VIP) oraz dowódca ochrony
   (DO) i pracownik ochrony prowadzący pojazd (POP);

5. limuzyna zapasowa - jedzie w niej tylko pracownik ochrony prowadzący pojazd
   (POP);

I) samochód zamykający- znajdują się w nim pracownik ochrony prowadzący pojazd

(POP) i trzech lub czterech pracowników ochrony; g) samochód wsparcia z pracownikami ochrony (PO) przygotowanymi do przejęcia

ataku i odparcia go w celu umożliwienia ewakuacji osoby ochranianej; h) inne pojazdy:

• samochód personelu - używany do przewożenia np. doradców osoby ochra­
  nianej:

• karetka pogotowia - używana do pomocy medycznej osobie ochranianej oraz
  pracowników ochrony;

i) oznakowany samochód zamykający - kontroluje ruch i zamyka kawalkadę, j) oznakowane motocykle (Policja):

• kontrolują skrzyżowania przed przybyciem osoby ochranianej,

• zapewniają, jadąc przy limuzynie, osłonę osobie ochranianej.

Pełna oficjalna kawalkada stosowana jest przy ochronie bardzo ważnych osób, o bardzo wysokim stopniu zagrożenia.

Podstawowe obowiązki pracowników ochrony w kawalkadzie:

1) dowódca ochrony:

- osłona i ewakuacja osoby ochranianej,

— umożliwienie płynnego wejścia i wyjścia z samochodu,

- kontrolowanie zamków w drzwiach limuzyny (czy nikt poza nim nie próbował
otworzyć drzwi);

2) pracownik ochrony siedzący obok kierowcy samochodu zamykającego (dowódca
zmiany):

• odpowiedzialność za pracę pracowników ochrony na danej zmianie,

• podejmowanie decyzji taktycznych dotyczących kawalkady - określenie prędkości
  pojazdów, potrzebę blokowania lub ustawienia samochodów w ruchu drogowym,
  użycie broni;

3) pracownik ochrony siedzący obok kierowcy samochodu poprzedzającego:

- zapewnienie zabezpieczenia z przodu,

468

Blok zawodowy

Strefa obserwacji pracownika ochrony, siedzącego z przodu

Strefa obserwacji kierowcy

Strefa obserwacji

pracownika ochrony

siedzącego z tylu,

z prawej strony

Strefa obserwacji

pracownika ochrony

siedzącego z tyłu,

z lewej strony

Strefa obserwacji \

kierowcy

Strefa obserwacji pracownika ochrony, siedzącego z przodu

Strefa obserwacji kierowcy

Strefa obserwacji

pracownika ochrony

siedzącego z tylu,

z lewej strony

Strefa obserwacji

pracownika ochrony

siedzącego z tyłu,

z prawej strony

Strefa obserwacji

pracownika ochrony

siedzącego z tylu,

pośrodku

SAMOCHÓD PILOTUJĄCY

OZNAKOWANY SAMOCHÓD PROWADZĄCY

SAMOCHÓD POPRZEDZAJĄCY

LIMUZYNA

LIMUZYNA ZAPASOWA

SAMOCHÓD ZAMYKAJĄCY

SAMOCHÓD WSPARCIA

(grupa specjalna wykorzystywana

w przypadku zamachu

do nawiązania walki)

INNE POJAZDY

OZNAKOWANY SAMOCHÓD ZAMYKAJĄCY

Rys. 18. Rozmieszczenie pracowników ochrony, osoby ochranianej oraz innych osób podczas przemieszczania

się pełną oficjalną kawalkadą

Ochrona osób 469

- osłanianie limuzyny na zewnątrz podczas postojów lub podczas biegu przy
błotnikach;

4) pracownicy ochrony samochodu poprzedzającego siedzący na tylnym siedzeniu:

• obserwują obszar, za który są odpowiedzialni,

• utrzymują łączność z dowódcą zmiany;

5) pracownicy ochrony samochodu zamykającego siedzący na tylnym siedzeniu:

• zapewnienie zabezpieczenia z lewej i prawej strony oraz od tyłu,

• osłanianie limuzyny na zewnątrz podczas postojów,

• tworzenie szyku ochronnego podczas wyprowadzania z samochodu osoby ochra­
  nianej.

Agenci ochrony uczestniczący w kawalkadzie odpowiedzialni są za poszczególne stre­fy bezpieczeństwa, które są modyfikowane w zależności od układu kawalkady. Na przy­kład odpowiedzialność pracowników ochrony kawalkady składającej się z trzech samo­chodów za strefy bezpieczeństwa przedstawia się następująco (obszar, za ochronę któ­rego odpowiedzialni są agenci ochrony wyznaczony jest układem wskazówek na tarczy zegara):

1. kierowca samochodu poprzedzającego - od 9.00 do 2.00

2. pracownik ochrony siedzący obok kierowcy samochodu poprzedzającego - od 10.00
   do 3.00

3. dowódca ochrony - od 10.00 do 3.00

4. kierowca limuzyny - od 9.00 do 2.00

5. kierowca samochodu zamykającego - od 9.00 do 2.00

6. pracownik ochrony siedzący obok kierowcy samochodu zamykającego - od 11.00 do
   3.00

7. pracownik ochrony siedzący z tyłu z prawej strony samochodu poprzedzającego lub
   zamykającego - od 3.00 do 5.00

8. pracownik ochrony siedzący z tyłu z lewej strony samochodu poprzedzającego lub
   zamykającego - od 7.00 do 9.00

9. pracownik ochrony siedzący z tyłu pomiędzy dwoma pozostałymi (jeżeli występuje)
   - od 5.00 do 7.00

---