Skrypt na egzamin z Systemu Bezpieczeństwa Narodowego

1. Postrzeganie bezpieczeństwa narodowego

2. Zakres pojęciowy bezpieczeństwa narodowego
3. Wymiary bezpieczeństwa narodowego

Prawo do bezpiecznego życia jest niezbywalnym i pierwotnym prawem każdego człowieka a zapewnienie mu bezpieczeństwa jest jednym z podstawowych zadań państwa. Stan, w jakim znajduje się bezpieczeństwo kraju wpływa na rozwój cywilizacyjny człowieka i jego warunki życia.

Według definicji W.Stankiewicza, Bezpieczeństwo Narodowe a walki niezbrojne, Studium, Warszawa 1991, s. 73,

Bezpieczeństwo Narodowe to stan równowagi między zagrożeniem wywołanym możliwością zaistnienia konfliktu a potencjałem obronnym.

Według M.Taylora, W.J. Taylor

Bezpieczeństwo narodowe nie jest tylko ochroną narodu i terytorium przed fizyczną napaścią, lecz również ochroną - za pomocą różnych środków - żywotnych interesów ekonomicznych i politycznych, których utrata zagroziłaby żywotności i podstawowym wartościom państwa.

Według C.Rutkowskiego

Bezpieczeństwo Narodowe to stan świadomości społecznej, w którym istniejący poziom zagrożeń, dzięki posiadanym zdolnościom obronnym, nie budzi obaw, lęku o zachowanie (osiągnięcie) uznanych wartości.

Według Słownika podstawowych terminów dot. bezpieczeństwa państwa

Bezpieczeństwo narodowe to stan społeczeństwa określany stosunkiem wielkości potencjały obronnego, jakim ono dysponuje do skali zagrożeń.

Według Polityki zagranicznej państwa:

Bezpieczeństwo Narodowe to zdolność narodu do ochrony jego wartości wewnętrznych przed zagrożeniami zewnętrznymi.

Według W. Łepkowskiego

Bezpieczeństwo Narodowe to stan uzyskany w wyniku odpowiednio zorganizowanej obrony i ochrony przed zagrożeniami zewnętrznymi i wewnętrznymi określany stosunkiem potencjały obronnego do skali zagrożeń.

Według Dictionary od Military

Bezpieczeństwo Narodowe to wspólne określenie obejmujące zarówno obronę narodową, jak i stosunki zagraniczne USA, a w szczególności warunki związane z:

-militarną lub obronną przewagą nad jakimkolwiek obcym państwem lub grupą państw;

-korzystnymi wzajemnymi relacjami zagranicznymi;

-ze stanem obrony, dającym możliwość stawienia skutecznego oporu wrogim i destrukcyjnym działaniem wewnętrznym lub zewnętrznym, jawnym lub skrytym.

Według M. Reuners

Bezpieczeństwo Narodowe obejmuje: oprócz siły militarnej, zdolności ochrony i ratownictwa ludności, substancji materialnej i środowiska przed zagrożeniami niemilitarnymi także zagrożeniami w postaci katastrof i awarii technicznych, klęsk żywiołowych oraz skażenia środowiska, które są równe skutkom wojny.

Według S.Dworeckiego

Bezpieczeństwo państwa to taki rzeczywisty stan stabilności wewnętrznej i suwerenności państwa, który odzwierciedla brak lub występowanie jakichkolwiek zagrożeń (w sensie zaspokajania podstawowych potrzeb egzystencjalnych i behawioralnych społeczeństwa oraz traktowania państwa jako suwerennego podmiotu w stosunkach międzynarodowych).

Według Słownika podstawowych terminów dot. bezpieczeństwa państwa

Bezpieczeństwo państwa to stan uzyskany w wyniku zorganizowanej ochrony przed możliwymi zagrożeniami, wyrażony stosunkiem potencjału obronnego do skali zagrożeń.

Narodowa polityka bezpieczeństwa zakłada , więc dążenie od ochrony państwa i społeczeństwa przed zagrożeniami zewnętrznymi.

Dlatego według M.Borkowitza:

Bezpieczeństwo narodowe może być zdefiniowane jako zdolność narodu do ochrony jego wewnętrznych wartości przed zagrożeniami zewnętrznymi.

W Koncepcji Strategicznej Sojuszu Północnoatlantyckiego podejście do problematyki bezpieczeństwa jest następujące,

„Ważnym elementem polityki sojuszu jest szerokie podejście do problematyki bezpieczeństwa, zgodnie z którym czynniki polityczne, gospodarcze, społeczne i środowiskowe odgrywają ogromne znaczenie, uzupełniając jedynie niezmiennie ważny wymiar obrony”

ad.3

Do najczęściej prezentowanych i silnie umocowanych w literaturze przedmiotu wymiarów bezpieczeństwa należą te, które wyodrębnia się w oparciu o kryterium:

-podmiotowe

-przedmiotowe

-przestrzenne

-czasu

-źródła zagrożeń.

W oparciu o kryterium podmiotowe wyróżnia się:

-bezpieczeństwo międzynarodowe,

-bezpieczeństwo państwa (narodu)

-bezpieczeństwo jednostki.

Według kryterium przedmiotowego do najważniejszych o najczęściej analizowanych kategorii bezpieczeństwa należą:

-bezpieczeństwo polityczne

-bezpieczeństwo ekonomiczne

-bezpieczeństwo militarne

-bezpieczeństwo ekologiczne

-bezpieczeństwo kulturowe

-bezpieczeństwo informacyjne

-bezpieczeństwo socjalne.

Używając kryterium przestrzennego można wyróżnić

-bezpieczeństwo globalne,

-bezpieczeństwo regionalne,

-bezpieczeństwo lokalne.

Stosując kryterium czasu wyróżnia się:

-stan bezpieczeństwa,

-proces bezpieczeństwa.

Posługując się kryterium położenia źródeł zagrożeń względem podmiotu bezpieczeństwa wyodrębnia się:

-bezpieczeństwo wewnętrzne;

-bezpieczeństwo zewnętrzne.

Typologia bezpieczeństwa:

Kryterium	Znaczenie
Podmiot (kto zapewnia bezpieczeństwo)	Państwo, organizacja międzynarodowe, podmiot nie państwowy
Przedmiot referencyjny (komu bezpieczeństwo jest zapewnione)	Państwo, system międzynarodowy, grupa społeczna, jednostka)
Zakres	Bezpieczeństwo militarne, polityczne, ekonomiczne, społeczne
Zasięg przestrzenny	Bezpieczeństwo lokalne, regionalne, globalne
Sposób zapewnienia	Unilateralne, równowaga sił, system blokowy, bezpieczeństwo zbiorowe.

T; Bezpieczeństwo narodowe w teoriach stosunków mdz.nar.

4. Bezpieczeństwo narodowe wg szkoły realistycznej
5. Bezpieczeństwo narodowe w teoriach liberalnych
6. Bezpieczeństwo narodowe w teoriach pozytywistycznych
7. Model biurokratyczny bezpieczeństwa narodowego

Przedstawiciele realistycznej teorii stosunków międzynarodowych utrzymują, że polityka międzynarodowa jest areną ciągłych zmagań o bezpieczeństwo.

Realizm to nurt filozofii politycznej, akcentujący rolę władzy, państwa i walki o interesy. Głównymi założeniami klasycznego realizmu są: prymat państwa jako podmiotu w stosunkach międzynarodowych, ograniczona lub żadna rola moralności w stosunkach między państwami oraz analiza oparta na pomiarze siły poszczególnych państw.

Interes narodowy jest nadrzędnym celem, do jakiego dążą elity polityczne suwerennych państw. Realizm wyznaje pogląd, że jedynym podmiotem stosunków międzynarodowych jest państwo.

W realizmie występują trzy główne nurty, reprezentujące różne rozwiązania problemu, w jaki sposób państwa mogą sobie zapewnić bezpieczeństwo tj:

-Realizm klasyczny

-Realizm defensywny - celem państwa jest zapewnienie przetrwania.

-realizm ofensywny - gdzie uznaje się rolę i system struktury jako główną przyczynę zachowania się państw. Zakłada, że państwa dążą do zwiększania siły, gdyż nie wiedzą kiedy może nastąpić zagrożenie. Dążą do zajęcia pozycji dominującej na arenie, gotowe do podjęcia ryzyka wojennego.

-realizm zależny - który wyjaśnię zachowanie się państw na arenie za pomocą sił militarnych. Wg tego podejścia bezp. państw jest zależne od warunków jakie są w danym momencie historycznym.

Państwa mają zwykle 3 możliwości zapewnienia sobie B.

- rozwój obrony jednostki

- kontrola Zbrojeń - gdy wysteruje dobre rozpoznanie broni ofensywnej i defensywnej (jest kapot jak traktować niektóre bronie, czy jako do ataku czy do obrony)

Ustalenie limitów - wyścig zbrojeń, gdy atak ma przewagę nad kontrolą)

ad.5

Liberałowie w przeciwieństwie do realistów, bezpieczeństwa nie zaliczają najważniejszych spraw. Wg ich poglądów ostatecznych celem państwa jest, bowiem zapewnienie swoim obywatelom dobrobytu i pomyślności rozwoju. Stąd do najważniejszych problemów działalności państwa zaliczają gospodarkę oraz kwestie społeczne. Uważają, że najskuteczniejszym gwarantem pokoju jest wolny handel i rozprzestrzenienie działalności gospodarczej poza granice państwa.

Wśród liberalnych teorii budowy (zapewnienia) bezpieczeństwa narodowego najpopularniejszymi są:

-Teoria demokratycznego pokoju:

- Argument instytucjonalny - wynika z wieczystego pokoju, w każdym państwie ustrój powinien być republikański

- Argument normatywny - zakłada utworzenie państw demokratycznych. Głownie chodzi o to by pokojowa traktować inne narody.

-Koncepcja bezpieczeństwa zbiorowego: (w razie ataku na jedno państwo inne powinny pomóc - połączenie militarne dla osiągnięcia celu)

* Bezpieczeństwo wspólne - zakłada, ze bezp. może być osiągnięte sojuszami

* Bezpieczeństwo defensywne - czyli tworzenie sił zbrojnych aby bronić własnego terytorium. należy modyfikować strategii i mieć na uwadze zmiany części ofensywnych

* Bezpieczeństwo kooperatywne i wszechstronne. - polega na akceptacji inspekcji. Zgoda przez zainteresowane państwa aby inspekcja poruszała się po danych obszarze i np. sprawdzała sprzęt.

Do pozytywistycznych podstawowych teorii budowy bezpieczeństwa zaliczane są:

-Konstruktywizm - powtarzalne, rutynowe interakcje miedzy państwami

-Teorie krytyczne - bezp. jest tworzone by służyć celom państw. należy odkryć przyczyny iw warunki budowlowy

-Poststrukturalizm - skupia zwolenników, którzy stosuje krytyczne podejście strukturalistyczne np. etykę, politykę, podejście naukowe

-Postmodernizm:

Pogłębianie bezpieczeństwa - np. przez instytucje państwowe.

Pogrubianie bezpieczeństwa - wpływ bezp. na społeczeństwo.

Bezpieczeństwo tworzone jest by służyć określonym celom państw, należy dążyć do odkrycia przyczyn i podstaw budowy bezpieczeństwa, postrzegane przez pryzmat całej grupy państw.

Krytyczne - kulturowy brak poczucia bezp., kwestie społeczne, interesy narodowe.

Oddziaływanie głębokie, bezp. Mówi co dobre a co złe, co kochać a za co umierać.

Model biurokratyczny BN zakłada, że obowiązujące rozwiązania organizacyjne i stosowane procedury działania mają zasadniczy wspływ na dokonywane przez państwo wybory polityczne i opcje działania. Uznaje, że potrzeby, dążenia i oczekiwania państw kształtowane są jednocześnie przez środowisko międzynarodowe oraz istniejące uwarunkowania wewnętrzne.

Zwolennicy tego modelu uważają, że potrzeby, dążenia oraz oczekiwania określane są przez grupy interesu, środki masowego przekazu oraz opinię publiczną. Podlegają następnie konwersji i agregacji przez państwowe biurokratyczne organy decyzyjne, którymi jest rząd, parlament oraz organy administracji publicznej. Końcowym etapem tego procesu jest wywodzące się z tych działań polityka oraz strategie i programy działania w obszarze polityki bezpieczeństwa.

8. Behawiorystyczne poglądy na przyczyny wojen

Behawioralizm próbował w sposób naukowy wyjaśnić przyczyny prowadzące do wybuchu wojny. Czołowy projekt zwolenników tego nurtu miał na celu odkrycie obiektywnych przyczyn wojen po to, aby można było im skutecznie przeciwdziałać.

Autorzy projektu wyróżnili sześć zmienny, które miały decydujący wpływ na rozpoczęcie wojny:

-liczebność ludności ogółem

-liczebność ludności męskiej

-zużycie energii

-produkcja stali

-liczebność sił zbrojnych

-wydatki zbrojeniowe państwa.

Ponadto sformułowali cztery podstawowe wskaźniki występowania wojen:

-częstotliwość

-surowość

-rozmiary

-intensywność

Jednocześnie przyjęto, że warunkami koniecznymi do rozpoczęcia wojny są:

-agresywność zachowania ludzi

-chęć zdobycia władzy i terytorium

-dostępność transportu i broni

-scentralizowanie władz decyzyjnych

-wiarygodność uzasadnienia przyczyn wojny.

9. Racjonalna teoria odstraszania

Posiadanie przez państwo broni jądrowej i środków jej przenoszenia czyni możliwym bezpośrednie zniszczenie praktycznie każdego przeciwnika. Spowodowało , że broń ta zaczęła pełnić funkcję odstraszania, rozumianego jako groźba uderzenia gdyby przeciwnik planował użycie siły militarnej dla realizacji celów polityki zagranicznej. W wyniku tego powstała racjonalna teoria odstraszania.

Konflikt binarny występuje wtedy kiedy przeciwko sobie walczą dwa mocarstwa.

10. Wyzwania dla bezpieczeństwa narodowego
11. Szanse dla bezpieczeństwa narodowego
12. Zagrożenia dla bezpieczeństwa narodowego

W literaturze przedmiotu, często pojawiają się takie pojęcia jak:

-wyzwania

-szanse

-zagrożenia

Traktowane są one jako uwarunkowania bezpieczeństwa narodowego danego państwa.

Wyzwania są procesem, który zaistniał lub może zaistnieć w przyszłości. Charakteryzuje się on brakiem jasności, co do oceny zaistniałego zjawiska, zdarzenia i skutków jakie może ono wywołać. Na początku pojawienia się danego wyzwania należy ocenić czy wynikają z niego szanse czy też zagrożenia.

Wobec tego wyzwanie jest pojęciem pierwotnym i nadrzędnym oraz oraz odnosi się do wszelkich aktualnych lub prognozowanych zdarzeń, zjawisk. Wyzwaniem dla BN jest wszystko co może się zdarzyć i co państwo musi brać pod uwagę w procesie swojego istnienia i rozwoju.

W perspektywie długofalowej, bezpieczeństwo narodowe w znacznej mierze zależy od zdolności państwa do stawienia czoła wyzwaniom, które wykraczają poza tradycyjne rozumiane zagrożenia bezpieczeństwa. Wyzwania te są konsekwencją sprzężonych ze sobą procesów politycznych, ekonomiczno-społecznych, demograficznych i ekologicznych o zasięgu często wykraczającym daleko poza granice kraju.

Wyzwanie rozpatrywanie w systemie wartości, interesów, zamiarów i celów działania przybiera wartość pozytywną, stając się szansą dla bezpieczeństwa narodowego. Szansa sprzyja rozwojowi i tworzeniu nowych kierunków aktywności społecznej oraz stwarza możliwość osiągnięcia sukcesu rozumianego jako rozwój.

W przypadku gdy wyzwanie odbierane jest subiektywne, a w szczególności, gdy oceniane jest negatywnie, szkodzi państwu i stanowi jego zagrożenie.

Zagrożenie najogólniej są rozumiane przede wszystkim jako brak bezpieczeństwa i postrzegane jako negatywne zjawiska, powodujące prawdopodobieństwo powstania sytuacji kryzysowej i niebezpieczeństwa dla otoczenia, prowadzące w konsekwencji do kryzysu (rozumianego jako kulminacyjny moment sytuacji kryzysowej).

Zagrożenie bezpieczeństwa narodowego było definiowane dawnej w ścisłym związku z militarnym obszarem (zagrożeniami militarnymi) bezpieczeństwa.

Współcześnie zdefiniowano nowe (poza militarnymi) obszary zagrożeń. Postrzegane są on jako „taki splot zdarzeń wewnętrznych lub w stosunkach międzynarodowych, w których z dużym prawdopodobieństwem może nastąpić ograniczenie lub utrata warunków do nie zakłócanego bytu i rozwoju wewnętrznego bądź naruszenie lub utrata suwerenności państwa oraz jego partnerskiego traktowania w stosunkach międzynarodowych - w wyniku zastosowania przemocy politycznej, psychologicznej, ekonomicznej, militarnej itp.”

Zagrożenia dla bezpieczeństwa narodowego także definiuje się jako „działanie lub ciąg zdarzeń, które:

1)zagrażają drastycznie w stosunkowo krótkim okresie, jakości życia mieszkańców danego państwa

lub

2)niosą ze sobą istotne zagrożenie ograniczenia możliwości dokonywania wyborów politycznych przez rząd państwa lub prywatne instytucje pozarządowe (osoby prywatne, grupy, korporacje ) w ramach danego państwa.”

Zagrożenia bezpieczeństwa narodowego można klasyfikować wg następujących kryteriów:

-przedmiotowych,

-źródła zagrożeń,

-środowiska,

-zasięgu zagrożenia,

-skali zagrożenia,

-skutków zagrożeń,

-miejsca zagrożenia,

-charakteru stosunków społecznych.

Powszechnie stosowanym w literaturze jest kryterium przedmiotowe, wg tego kryterium zagrożenia bezpieczeństwa narodowego najczęściej dzielone są na:

-polityczne,

-ekonomiczne,

-militarne,

-społeczne,

-ekologiczne,

Zagrożenia polityczne bezpieczeństwa narodowego - to stan i proces, w którym nasilają się działania zorganizowanych grup politycznych (społecznych) uniemożliwiających wypełnianie przez państwo jego głównych funkcji, a przez to osłabiające lub niweczące działania organów lub instytucji realizujących cele i interesy narodowe. Mogą one prowadzić do obalenia legalnych władz, naruszenia racji stanu, interesów narodowych i praworządności lub podważanie pozycji międzynarodowej państwa.

Zagrożenia ekonomiczne (gospodarcze) bezpieczeństwa narodowego - dotyczą głównie problematyki finansów państwa a także produkcji, wymiany i rozdziału różnych dóbr w państwie oraz racjonalnego nimi dysponowania dla pomnażania ogólnego dobrobytu.

Zagrożenia militarne bezpieczeństwa narodowego- obejmują użycie lub groźbę użycia siły militarnej przez państwa dla osiągnięcia celów politycznych.

Zagrożenia społeczne (społeczno-kulturowe, psychospołeczne, kulturowe, cywilizacyjne) bezpieczeństwa narodowego - odnoszą się do wszystkich przypadków związanych z niebezpieczeństwem utraty życia i zdrowia, tożsamości narodowej i etnicznej poszczególnych społeczności oraz bezpieczeństwa socjalnego i publicznego.

Zagrożenia ekologiczne bezpieczeństwa narodowego dotyczą funkcjonowania żywej przyrody oraz warunków życia człowieka w tym środowisku i stabilnego rozwoju społeczeństwa.

Zagrożenia informacyjne bezpieczeństwa narodowego- dotyczą posiadania, przetwarzania i rozwoju społeczeństwa informacyjnego. Zwykle zalicza się do nich brak informacji lub jej niedostateczną ilość bądź ich przeciwieństwo, czyli nadmiar informacji, powodujący zjawisko tzw. chaosu informacyjnego.

Bezpieczeństwo informacyjne państwa może być zagrożą one przez celowe działania ludzi lub instytucji, prowadzące do:

-nieuprawnionego ujawnienia informacji,

-szpiegostwa,

-walki informacyjnej,

-przestępstw komputerowych,

-cyberterroryzmu,

-naruszenia praw obywatelskich.

Nieuprawnione ujawnienie informacji może mieć charakter:

1)pomyłkowy - przypadkowy

2)celowy:

-komercyjny - ma miejsce wtedy, gdy informacje są sprzedawane podmiotom nieuprawnionym;

-polityczny („przecieki”) - ma na celu dyskredytację przeciwników politycznych.

Szpiegostwo - to przestępstwo polegające na przekazywaniu organom obcego państwa informacji (politycznych, gospodarczych, obronnych) stanowiących tajemnicę państwową lub wojskową.

Wg kryterium przedmiotowego dzieli się ono na:

-wywiad polityczny,

-wywiad gospodarczy,

-wywiad wojskowy,

-wywiad naukowy.

Ze względu na sposób pozyskiwania informacji wyróżnia się:

-wywiad personalny,

-wywiad telekomunikacyjny,

-wywiad obrazkowy,

-wywiad biały,

-wywiad czarny.

Walka informacyjna - dzieli się na:

-walkę informacyjną prowadzoną w czasie konfliktu zbrojnego;

-działania informacyjne prowadzone w czasie pokoju;

-wojnę informacyjną.

Przestępstwa komputerowe - to głównie ataki na systemy komputerowe z wykorzystaniem „metod hakerskich” w celu uniemożliwienia im poprawnego działania.

Cyberterroryzm - to politycznie zmotywowany atak lub groźba ataku na komputery lub systemy informacyjne w celu zniszczenia lub uniemożliwienia poprawnego działania infrastruktury oraz zastraszeni lub wymuszenia na rządzie i ludziach daleko idących ustępstw (zachowań) politycznych i społecznych.

Naruszenie praw obywatelskich - w obszarze informacyjnym może wynikać z działalności państwowych władz ustawodawczych i wykonawczych w zakresie ograniczenia jawności życia politycznego, ingerencji w prywatne życie obywatele, bezprawnego działania służb specjalnych.

DODATKOWO!

10. Wyzwania dla BN:

Wyzwania są procesem który zaistniał lub może zaistnieć w przyszłości. Charakteryzuje się on brakiem jasności, co do oceny zaistniałej zjawiska, zdarzenia i skutków, jakie może ono wywołać. Na początku pojawianie się danego wyzwania należy oceny, czy wynikają z niego szansę czy też zagrożenia.

Wobec tego wyzwanie jest pojęciem pierwotnym i nadrzędnym oraz odnosi się do wszelkich aktualnych lub prognozowanych zdarzeń i zjawisk. Wyzwaniem dla bezpieczeństwa narodowego jest wszystko to, co moze się zdarzyć i co państwo musi brać pod uwagę w procesie swojego istnienia i rozwoju.

W perspektywie długofalowej bezpieczeństwo narodowe w znacznej mierze zależy od zdolności panstwa do stawienia czoła wyzwaniom, które wykraczają poza tradycyjnie rozumienie zagrożenia bezpieczeństwa.

Wyzwania te są konsekwencją sprzężonych ze sobą procesów politycznych, ekonomiczno-społecznych, demograficznych i ekologicznych o zasięgu często wykraczającym daleko poza granice kraju.

Ze strategii BN:

• zmniejszanie dystansu technologicznego między Polską a rozwiniętymi państwami europejskimi.

• zmiany demograficzne w Polsce, a szczególnie charakter i skala migracji z Polski do innych państw w poszukiwaniu pracy i lepszych warunków życia,

• malejący przyrost naturalny i w konsekwencji starzenie się społeczeństwa. Długofalowo spowoduje to niekorzystne przekształcenia struktury społecznej, które mogą prowadzić do załamania systemu emerytalnego. Ponadto zwiększające się różnice w zamożności i poziomie życia obywateli oraz dystans między poszczególnymi regionami Polski mogą wywołać napięcia, przyczyniając się do zmniejszenia spójności społeczeństwa.

• Malejący poziom zastępowalności pokoleń spowoduje, że aby utrzymać tempo rozwoju gospodarczego, Polska i inne kraje UE będą musiały w perspektywie długo okresowej przyjmować znaczne ilości imigrantów. Wymusi to konieczność wypracowywania skutecznych polityk i działań włączających nowo przybyłych do społeczeństw poszczególnych krajów, z pełnym poszanowaniem ich odrębności kulturowej i religijnej, aby uniknąć negatywnych zjawisk obserwowanych w niektórych krajach Europy Zachodniej.

• Pogłębiające się dysproporcje w poziomie życia pomiędzy państwami UE a innymi obszarami świata, jak również niestabilna sytuacja polityczna i konflikty zbrojne, mogą stać się przyczyną masowych ruchów migracyjnych. Zagrożeniem dla Polski może być nielegalna migracja, a zwłaszcza jej zorganizowane formy.

• dokończenie transformacji polskiego systemu prawnego, ze szczególnym

• uwzględnieniem prawa własności i wynikających z tego konsekwencji.

• poprawa stanu infrastruktury, w szczególności stworzenie nowoczesnej sieci transportowej, telekomunikacyjnej i sieci służącej do przesyłu i magazynowania nośników energii.

• Niezbędne jest zwiększenie sprawności struktur administracyjnych w celu optymalnego wykorzystania możliwości rozwojowych Unii Europejskiej i w innych instytucjach międzynarodowych.

Szanse dla BN:

Wyzwanie rozpatrywane w systemie wartości, interesów, zamiarów i celów działania przybiera wartość pozytywną, stając się szansa dla bezpieczeństwa narodowego.

Szansa sprzyja rozwojowi i tworzeniu nowych kierunków aktywności społecznej oraz stwarza możliwość osiągnięcia sukcesu rozumianego jako rozwój.

W przypadku gdy wyzwanie odbierane jest subiektywnie a szczególnie gdy oceniane jest negatywnie, szkodzi państwu i stanowi jego zagrożenie.

Ze Strategii BN:

• Polska jest państwem dobrze umocowanym w strukturach europejskich i euroatlantyckich. Jesteśmy aktywnym i solidarnym członkiem NATO oraz tworzących się europejskich struktur obronnych.

• W polskim interesie leży, aby Sojusz Północnoatlantycki pozostał instrumentem zbiorowej obrony państw członkowskich, adaptując jednocześnie swe zdolności cywilne i wojskowe do zwalczania nowych zagrożeń.

• Interesom polskim służy umacnianie transatlantyckiej wspólnoty, zacieśnianie stosunków między Stanami Zjednoczonymi i UniąEuropejską, zwłaszcza ich kooperatywności oraz komplementarności w dziedzinie bezpieczeństwa.

• Polsce, jako bliskiemu sojusznikowi Stanów Zjednoczonych, zależy na umacnianiu zaangażowania tego państwa w Europie, jako siły gwarantującej bezpieczeństw stabilizującej relacje polityczno - militarne na kontynencie.

• Integracja Unii Europejskiej stwarza warunki dla rozwijania stosunków z partnerami w oparciu o wspólnotę wartości i interesów.

• Biorąc udział w kształtowaniu procesu integracji Polska ma wpływ na jego wymiar funkcjonalny i instytucjonalny.

• Uzyskane dzięki członkostwu w Unii Europejskiej dogodne warunki polityczne i ekonomiczne wykorzystywane są do zmniejszenia różnic w poziomie rozwoju między Polską a czołowymi państwami świata zachodniego.

• Przynależność do Unii Europejskiej stwarza nowe możliwości oddziaływania na arenie międzynarodowej oraz przyczynia siędo umocnienia pozycji Polski w świecie.

• Dynamika procesów demokratyzacji i transformacji gospodarczej w Europie Środkowej, Wschodniej i Południowej oraz wola wielu państw tego regionu zbliżenia z Sojuszem Północnoatlantyckim i Unią Europejskąprzyczyniająsiędo umocnienia pokoju i stabilizacji na kontynencie europejskim. Wspierając te procesy, zwłaszcza w stosunkach z Ukrainą, Mołdowąoraz państwami Bałkanów Zachodnich i Kaukazu Południowego, Polska rozwija partnerskąwspółpracęz tymi państwami w celu wzmocnienia ich dążeńdo demokratycznego rozwoju. Pozytywny wpływ na umocnienie bezpieczeństwa Polski miałaby demokratyzacja Białorusi.

Zagrożenia dla BN:

Zagrożenia najogólniej są rozumiane jako przede wszystkim jako brak bezpieczeństwa i postrzegane jako negatywne zjawiska powodujące prawdopodobieństwo powstania sytuacji kryzysowej i niebezpieczeństwa dla otoczenia prowadząc w konsekwencji do kryzysu (rozumianego jako kulminacyjny moment sytuacji kryzysowej).

Zagrożenie bezpieczeństwa narodowego bylo definiowane dawnej w ścisłym związku z militarnym obszarem (zagrożeniami militarnym) bezpieczeństwa.

Współcześnie zdefiniowano nowe (poza militarnym) obszary zagrożeń. Postrzegane są one jako "taki splot zdarzeń wewnątrz lub w stosunkach międzynarodowych, w których z dużym prawdopodobieństwem moze nastąpić ograniczenie lub utrata warunków do nie zakłóconego bytu i rozwoju wewnetrznego badź naruszenie lub utrata suwerenności panstwa oraz jego partnerskiego traktowania w stosunkach międzynarodowych-w wyniku zastosowania przemocy politycznej, psychologicznej, ekonomicznej, militarnej itp."

Zagrożenia dla bezpieczeństwa narodowego także definiuje się jako "działanie lub ciąg zdarzeń, które:

1. Zagrażają drastycznie w stosunkowo krótkim czasie, jakości życia mieszkańców danego panstwa

Lub

2. Niosą za sobą istotne zagrożenia ograniczenia mozliwosci dokonywania wyborów politycznych przez rząd panstwa lub prywatne instytucje pozarządowe(osób prywatne, grupy, korporacje) w ramach danego panstwa" (J. Stańczyk)

Zagrożenia bezpieczeństwa narodowego można klasyfikować według następujących kryteriów:

-przedmiotowych

-źródła zagrożeń

-środowiska

-zasięgu zagrożenia

-skali zagrożenia

-skutków zagrożenia

-miejsca zagrożenia

-charakteru stosunków społecznych

Powszechnie stosowanym w literaturze jest kryterium przedmiotowe wg tego kryterium zagrożenia bezpieczeństwa narodowego najczęściej dzielone są na:

-polityczne

-ekonomiczne

-militarne

-społeczne

-ekologiczne

-informacyjne

-terrorystyczne

Zagrożenia polityczne bezpieczeństwa narodowego-to stan i proces w którym nasilają nie działania zorganizowanych grup politycznych (społecznych) uniemożliwiających wypełnianie przez państwo jego głównych funkcji, a przez to osłabiające cele lub niweczącd działania organów lub instytucji realizujących cele i interesy narodowe. Mogą one prowadzić do obalenia legalnych władz, naruszenia racji stanu, interesów narodowych i praworządności lub podważenia pozycji międzynarodowej państwa.

Zagrożenia ekonomiczne (gospodarcze) bezpieczeństwa narodowego- dotyczą głównie problematyki finansów panstwa, a także produkcji, wymiany i rozdziału różnych dóbr w państwie oraz racjonalnego nim dysponowania dla pomnażania ogólnego dobrobytu.

Zagrożenia społeczne (społeczno-kulturowe, psychologiczne, kulturowe, cywilizacyjne) bezpieczeństwa narodowego-odnoszą się do wszystkich przypadków związanych z niebezpieczeństwem utraty życia i zdrowia, tożsamości narodowej e etnicznej poszczególnych społeczności oraz bezpieczeństwa socjalnego i publicznego.

Zagrożenia ekologiczne bezpieczeństwa narodowego- dotyczą funkcjonowania żywej przyrody oraz warunków życia człowieka wtym środowisku i stabilnego rozwoju społeczeństwa.

Zagrożenie informacyjne bezpieczeństwa narodowego-dotyczy posiadania, przetrwania i rozwoju społeczeństwa informacyjnego. Zwykle zalicza się do nich brak informacji lub jej niedostateczna ilość bada ich przeciwieństwo, czyli nadmiar informacji powodujący zjawisko tzw. Chaosu informacyjnego.

Bezpieczeństwo informacyjne panstwa moze być zagrożone przez celowe działania ludzi lub instytucji prowadzące do:

-nieuprawnione ujawniania informacji

-szpiegostwa

-walki informacyjnej

-przestępstw komputerowych

-cyberterroryzmu

-naruszania praw obywatelskich

Nieuprawnione ujawnianie informacji moze mieć charakter

A) pomylkowy-przypadkowy

B) celowy:

-komercyjny- ma miejsce wtedy gdy informacje są sprzedawane podmiotom nieuprawnionym

-polityczny ("przecieki")- ma na celu dyskredytacje przeciwników politycznych.

Szpiegostwo-to przestępstwo polegające na przekazaniu organom obcego panstwa informacji (politycznych, gospodarczych, obronnych) stanowiących tajemnicę państwową lub wojskową. Według kryterium przedmiotowego dzieli się ono na:

-wywiad polityczny

-wywiad gospodarczy

-wywiad wojskowy

-wywiad naukowy

Ze względu na sposób pozyskiwania informacji wyróżnia się:

-wywiad personalny

-wywiad telekomunikacyjny

-wywiad obrazkowy

-wywiad biały

-wywiad czarny

Walka informacyjna dzieli się na:

-walkę informacyjną prowadzoną w czasie konflikt zbrojnego

-działania informacyjne prowadzone w czasie pokoju

-wojnę informacyjną

Przestępstwa komputerowe to główne ataki na systemy komputerowe z wykorzystaniem "metod hakerskich" w celu uniemożliwinia im poprawnego działania.

Cyberterroryzm-to politycznie zmotywowany atak lub groźba ataku na komputery lub systemy informacyjne w celu zniszczenia lub uniemożliwienia poprawnego działania i infrastruktury oraz zastraszenie lub wymuszenie na rządzie i ludziach daleko idących ustępstw...

Naruszenie praw obywatelskich- w obszarze informacyjnym moze wynikać z działalnosci państwowych władz ustawodawczych i wykonawczych w zakresie ograniczenia jawności życia politycznego, ingerencji w prywatne ayciw obywateli, bezprawnego działania służb specjalnych

• Zagrożenia o charakterze zewnętrznym:

• uzależnienie polskiej gospodarki od dostaw surowców energetycznych - ropy naftowej i gazu ziemnego z jednego źródła. Aby przeciwdziałać temu zagrożeniu należy dążyć do zapewnienia alternatywnych źródeł energii i zróżnicowanego zaopatrzenia w surowce energetyczne.

• załamanie procesu integracji europejskiej na skutek powrotu państw do podejmowania działań wyłącznie przez pryzmat interesów narodowych oraz ambicji traktowania UE jako przeciwwagi dla Stanów Zjednoczonych, a także niezdolności UE do kreowania wspólnej polityki.

• osłabienie więzów łączących wspólnotę transatlantycką, co spowodowałoby oddalanie się od siebie państw położonych po obu brzegach Atlantyku.

• umocnienie porządków autorytarnych na kontynencie oraz nasilenie się postaw konfrontacyjnych. Pewien potencjał destabilizujący kryją w sobie napięcia w Naddniestrzu i na Kaukazie Południowym, które wciąż czekają na trwałe rozwiązania pokojowe. Nie w pełni uregulowane są także kwestie sporne na Bałkanach, aczkolwiek obecnie niebezpieczeństwo powrotu do otwartego konfliktu jest niewielkie.

• Zagrożeniem dla Europy, w tym i dla Polski, jest zorganizowany terroryzm międzynarodowy.

• Obecny poziom zintegrowania światowego życia ekonomicznego oraz rynków

• finansowych powoduje, iż gwałtowne zmiany i kryzysy zachodzące nie tylko w najbliższym otoczeniu Polski, ale i w innych rejonach świata, mogą oddziaływać negatywnie na stabilność, konkurencyjność i możliwości rozwojowe polskiej gospodarki, a tym samym i bezpieczeństwo państwa.

• zorganizowana przestępczość międzynarodowa. Wynika ono z tranzytowego położenia Polski oraz charakteru i sposobów działania międzynarodowych grup przestępczych. Przystąpienie Polski do pełnej realizacji Układu z Schengen, a co za tym idzie, zniesienie kontroli granicznej na odcinkach wewnętrznej granicy UE, może skutkować ograniczeniem barier dla przepływu osób poszukiwanych, utrudnieniem przeciwdziałania zagrożeniom terrorystycznym, a także ułatwieniem wwozu na teren Polski odpadów zanieczyszczających środowisko, substancji odurzających z państw UE, w których dozwolone jest ich posiadanie czy też nielegalnym wywozem z Polski dóbr kultury.

• oddziaływanie w cyberprzestrzeni, skierowane w systemy i sieci teleinformatyczne infrastruktury krytycznej.

• zagrożenia o charakterze ekologicznym, będących następstwem niewłaściwego wykorzystania postępu technicznego i technologicznego oraz naruszenia równowagi pomiędzy człowiekiem a przyrodą.

13. Systemy zarządzania bezpieczeństwa narodowego

Zapewnienie bezpieczeństwa narodowego wiąże się z działaniem wielu organów administracji rządowej i administracji samorządowej, podmiotów działających na rynku, różnych organizacji społecznych, a także poszczególnych obywateli, które dzieli się na 2 podstawowe grupy:

- organy władzy publicznej, organy dyplomatyczne i konsularne, siły zbrojne, gospodarka narodowa, straże, inspekcje, technologia, obiekty i ośrodki kultury

- organizacja państwa i społeczeństwa, kultura i jakość władzy, morale narodowe, kultura i dziedzictwo narodowe, strategia i polityka władz, prawo państwowe, nauka i edukacja.

System zarządzania bezpieczeństwem narodowym stanowią:

- organy

- rozwiązania administracyjno - prawne

- wartości

System zarządzania bezpieczeństwem narodowym postrzegany jest, jako odpowiednio uporządkowany zbiór elementów organizacyjnych aparatu zarządzającego, wyróżnionego ze względu na realizowane funkcje w systemie bezpieczeństwa narodowego, a także relacje łączące ten zbiór.

Jest definiowany jako całość działania organów władzy, których zadaniem jest przygotowanie się i realizacja przedsięwzięć mających na celu zapobieganie, przeciwdziałanie i reagowanie w razie wystąpienia zagrożeń interesu narodowego oraz przywracanie normalnego stanu funkcjonowania państwa.

W strukturze organizacyjnej systemu zarządzania b.n. RP wyróżnia się

1. podsystem kierowania

a. prezydent

b. brygady adm. rządowej i samorządowej

(druk 16 A i 16 B)

14. Organizacja zarządzani bezpieczeństwa narodowego

Struktura organizacyjna bezpieczeństwa narodowego RP budowana jest z uwzględnieniem następujących wymagań, ma:

- zapewnić sprawne funkcjonowanie organów władzy i administracji publicznej we wszystkich stanach okolicznościach funkcjonowania państwa

- uwzględniać wszystkie wyzwania i zagrożenia bezpieczeństwa narodowego

- umożliwić stosowanie wszystkich posiadanych środków i narzędzi polityki bezpieczeństwa

- zapewniać koordynację działań państwa (przede wszystkim dyplomatycznych, ekonomicznych, militarnych, specjalnych) ze szczebla najwyższych organów władzy wykonawczej, w wymiarze narodowym NATO, UE

- umożliwić monitoring i wczesne ostrzeganie o zagrożeniach

- zapewnić obieg informacji

- umożliwić analizę i ocenę bezpieczeństwa narodowego we wszystkich jego aspektach

Państwa formułując swoją politykę bezpieczńęstwa kierują się takimi podstawowymi wartościami jak:

- przetrwanie państw

- integralność terytorialna

- niezależność polityczna

- jakość życia obywateli - zapewnienie wysokiego standardu życia, bezp. życia zdrowia mienia

 

W zarządzaniu bezpieczeństwem narodowym RP występują hierarchiczne szczeble odpowiedzialności:

- nadrzędny

- centralny

- roboczy

15. Zadania administracji publicznej w dziedzinie bezpieczeństwa narodowego

Do podstawowych zadań administracji publicznej w dziedzinie BN należą:

Ochrona porządku konstytucyjnego rozumiana jako działalność organów i instytucji państwowych oraz system reguł prawnych gwarantujących ciągłość konstytucjonalną ustroju państwa, a w tym ochronę państwa jako organizacji prawnej i politycznej

Ochrona informacji niejawnych a także ochrona wolności i praw człowieka i obywatela

Zapewnienie bezpieczeństwa kulturowego

Edukacja na rzecz bezpieczeństwa

Zapewnieni funkcjonowania organów władzy i administracji w warunkach pokoju, kryzysu i wojny

Zapewnienie bezpieczeństwa i porządku publicznego, czyli utrzymanie spokoju i normalności zachowań w stosunkach międzyludzkich oraz ochronę życia, zdrowia i dóbr przed bezprawnymi zamachami

Zapewnienie ochrony życia i zdrowia ludzi oraz ochrona dóbr i środowiska przed negatywnymi skutkami działań człowieka i sił natury

Zapewnienie materialnych i duchowych warunków przetrwania ludności w warunkach bezpieczeństwa, kryzysu i wojny

Zapewnienie integralności terytorialnej i nienaruszalności granic

Ochrona interesów gospodarczych

Ochrona granicy państwowej

Reakcja na zagrożenia bezp. i porządku publ. rozpoczyna się w gminie, by w miare narastania skali zagrożenia stawać się domwna władz wyższego szczebla, powiatu itd.

Rola kontrolna parlamentu…

Kompetencje prezydenta RP:

126 Konstytucji RP

 Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej jest najwyższym przedstawicielem Rzeczypospolitej Polskiej i gwarantem ciągłości władzy państwowej.

 Prezydent Rzeczypospolitej czuwa nad przestrzeganiem Konstytucji, stoi na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz nienaruszalności i niepodzielności jego terytorium.

 Prezydent Rzeczypospolitej wykonuje swoje zadania w zakresie i na zasadach określonych w Konstytucji i ustawach

Uprawnienia i zakres działania RBN

Jest organem doradczym przydenta RP w zakresie wew i zew bezp. państwa.

ZADANIA (uzup.)

Kompetencje RM

- zapewnia porządek publiczny i bezp. wew

- bezp. zew

- sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie obronności

ART. 149

1. Ministrowie kierują określonymi działami administracji rządowej lub wypełniają zadania wyznaczone im przez Prezesa Rady Ministrów. Zakres działania ministra kierującego działem administracji rządowej określają ustawy.

2. Minister kierujący działem administracji rządowej wydaje rozporządzenia. Rada Ministrów, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, może uchylić rozporządzenie lub zarządzenie ministra.

3. Do przewodniczącego komitetu, o którym mowa w art. 147 ust. 4, stosuje się odpowiednio przepisy odnoszące się do ministra kierującego działem administracji rządowej.

Kompetencje MON:

- kierowanie w czasie pokoju całokształtem sil zbrojnych

- przygotowanie założeń obronnych państwa, w tym propozycji dot. rozwoju i struktury sil zbrojnych

Kompetencje wojewodów

- kierowanie bezp. w woj.,

16. Istota bezpieczeństwa politycznego państwa

wg zestawu zagrożeń politycznych przyjętych w 1996 przez organizacje Bezp. i współpracy w Europie są to:

1. naruszenie zobowiązań wynikających z Karty Narodów Zjednoczonych i traktatów mdz,nar.

2. niemożność rozwiązywania sporów wew i zew powstałych na tle etnicznych i terytorialnych konfliktów oraz dążeń do suwerenności

3. agresywne ruchy kwestionujące integralności państwa

4. akty i praktyki terrorystyczne

5. zew poparcie dal ruchów, których celem jest podważenie suwerenności i integralności terytor. państw

6. próby stworzenia sfer wpływów lub regionalnej dominacji

7. próby zastraszani państw a celu wpływania na ich wolna wole do wstępowania lib pozostawiania poza organizacjami bezp.

Do tych 14 zagrożeń politycznych dodano tj:

- niewystarczająca demokratyczna kontrolna nad siłami zbrojnymi i planowaniem obronnym

- ruchy polityczne odwołujące się do agresywnego nacjonalizmu, rasizmu it

- powiązania elementów przestępczych ze strukturami państwowymi

- polaryzacja i fragmentacja społeczeństwa

J. Czaplutowicz zagrożenia polityczne ograniczył do 6 głównych:

- poważanie suwerenności terytorialnej i integralności państw przez państwa trzecie

- słabość rządów prawa i struktur społeczeństwa obywatelskiego

- sprawy na tle etnicznym dot. dążeń do suwerenności

- dążenia do hegemonii tworzenia sfer wpływów lub regionalnej dominacji

- korupcja, powiązania elementów przestępczych ze strukturami państwowymi

- akty terrorystyczne przeciwko instytucji państwa

Zagrożenia polityczne to zespół okoliczności, w których pojawia się przesłanka zaistnienia stanu niebezpiecznego dal interesów narodowych w obszarze istnienia i funkcjonowani podmiotów polityki organów władzy, ich udziału w tworzeniu idei i wartości norm systemu politycznego oraz procesów decyzyjnych dot. funkcjonowania państwa w skali lokalnej, regio., krajowej i mdz.nar.

Bezpieczeństwo polityczne - stan, w którym organizacje i instytucje uczestniczące w życiu politycznym i organizujące to życie mogą realizować swoje funkcje w sposób niezagrożony

Bezpieczeństwo polityczne - proces polegający na usuwaniu zakłóceń i tworzeniu sprzyjających warunków realizacji interesów politycznych państwa oraz poszczególnych podmiotów struktury jego systemu politycznego

Bezpieczeństwo polityczne należy postrzegać w dwóch wymiarach:

Międzynarodowym (bezpieczeństwo w sferze polityki zagranicznej)

Narodowym (bezpieczeństwo w sferze polityki wewnętrznej)

Bezpieczeństwo w wymiarze zewnętrznym

Tworzą je takie wartości jak:

Uczestnictwo oraz rola państwa w organizacji bezpieczeństwa zbiorowego

Uczestnictwo oraz rola państwa w sojuszach polityczno - militarnych

Stan stosunków z państwami sąsiednimi

Kwestie sporne z innymi państwami

Cele, motywy oraz styl uprawiania polityki (zagranicznej i wewnętrznej) przez państwa otoczenia

Jakość dyplomacji

Sieć powiązań traktatowych

Stanowią takie wartości jak:

Bezpieczeństwo w bezpośrednim otoczeniu RP

Członkostwo Polski w UE i w NATO

Działalność RP w ramach WPZiB oraz EPBiO

Związki RP z USA

Pozycja RP na arenie międzynarodowej

Globalizacja

Współpraca regionalna

Bezpieczeństwo w wymiarze wewnętrznym

Tworzą je takie wartości jak:

Materialno - energetyczne

Społeczne i kulturowe

Stanowią takie wartości jak:

Jakość (kultura) władzy przekształceniu uległ dialog między władzą a społeczeństwem

Organizacja państwa i społeczeństwa

Potencjał ekonomiczny

Potencjał społeczny

Dziedzictwo kulturowe

17. Wartości tworzące bezpieczeństwo polityczne państwa

Bezpieczeństwo polityczne w wymiarze zewnętrznym tworzą takie wartości, jak:

- uczestnictwo oraz rola państwa w organizacjach bezpieczeństwa zbiorowego

- uczestnictwo oraz rola państw w sojuszach polityczno-militarnych

- stan stosunków z państwami sąsiednimi

- sieć powiązań traktatowych

- kwestie sporne z innymi państwami

- cele, motywy oraz styl uprawiania polityki przez państwa otoczenia

- jakość dyplomacji

 

Bezpieczeństwo polityczne w wymiarze wewnętrznym tworzą takie wartości, jak:

- materialno-energetyczne

- społeczne i kulturowe

18. Bezpieczeństwo polityczne RP

Bezpieczeństwo polityczne Polski w obszarze wewnętrznym stanowią takie wartości, jak:

- jakość(kultura) władzy

- organizacja państwa i społeczeństwa

- potencjał ekonomiczny

- potencjał społeczny

- dziedzictwo kulturowe

 

Bezpieczeństwo polityczne Polski w obszarze zewnętrznym stanowią takie wartości, jak:

- bezpieczeństwo w bezpośrednim otoczeniu RP

- członkostwo RP w NATO i UE

- działalność RP w ramach WPZiB oraz EPBiO

- związki RP z USA

- pozycja RP na arenie międzynarodowej

- współpraca regionalna

19. Istota bezpieczeństwa militarnego

Bezpieczeństwo militarne państwa w istocie to relacja jaka zachodzi między tym państwem a środowiskiem międzynarodowym, w której uczestniczy czynnik militarny ze strony, którego może dojść lub dochodzi do zagrożenia interesów państwa, związanymi z jego istnieniem, rozwojem i funkcjonowaniem.

System bezpieczeństwa militarnego państwa należy postrzegać jako złożoną organizację, której zasadniczym elementem składowym są siły zbrojne odpowiednio powiązane relacjami wewnętrznymi z pozostałymi elementami potencjału obronnego (gospodarczego i społecznego) państwa oraz relacjami zewnętrznymi (w postaci sojuszów wojskowych, politycznych i gospodarczych) z innymi państwami.

Oceniając stan bezpieczeństwa militarnego państwa, zwykle analizie poddaje się:

- czynniki sprzyjające pojawieniu się zagrożenia militarnego państwa

- czynniki redukujące możliwość pojawienia się zagrożenia militarnego państwa

- własne możliwości i zdolności do przeciwstawiania się potencjalnemu i realnemu zagrożeniu militarnemu państwa.

20. Wartości tworzące bezpieczeństwo militarne

Stan bezpieczeństwa militarnego państwa zależy od jego elementów składowych zwanych ,,wartościami”, do których należą przede wszystkim:

Stan sił zbrojnych państwa

Członkostwo w sojuszach politycznych i wojskowych

Zdolność do odstraszania atomowego

Dostęp do największych technologii wojskowych

Zdolność do uniknięcia uderzeń terrorystycznych (zagrożenia asymetryczne)

Istnienie porządku międzynarodowego opartego na zobowiązaniach państw do przestrzegania ustalonych norm

Uczestnictwo w modelu bezpieczeństwa kooperacyjnego

21. Bezpieczeństwo militarne RP

Nadrzędnym celem działań w obszarze bezpieczeństwa militarnego jest gotowość do obrony terytorium i niepodległości Polski oraz sojuszników, eliminacja zagrożeń o charakterze zbrojnym, a także przeciwdziałanie ewentualnym, niekorzystnym zmianom równowagi wojskowej w regionie. Polska buduje swoją politykę obronną w powiązaniu z zasadą solidarności i lojalności sojuszniczej. Gotowość przyjścia z pomocą każdemu członkowi NATO wzmacnia potencjał odstraszania, zapewniający bezpieczeństwo państw członkowskich i NATO jako całości.

W dającej się przewidzieć perspektywie istnieje małe prawdopodobieństwo wybuchu konfliktu zbrojnego na dużą skalę. Bardziej prawdopodobne będą konflikty o charakterze regionalnym oraz lokalnym, w których Polska nie będzie bezpośrednio zaangażowana. Ich przebieg i skutki mogą stwarzać sytuacje kryzysowe niosące groźbę rozszerzenia się i przerodzenia w wojnę. Polska musi być gotowa do reagowania na kryzysy, które mogą wywołać konflikty wymagające realizacji zadań obronnych w świetle art.V Traktatu Waszyngtońskiego.

Udział Polski w obronie kolektywnej zgodnie z artykułem V Traktatu Waszyngtońskiego oraz wspieranie polityki ONZ, NATO, UE w dziedzinie reagowania kryzysowego i w działaniach stabilizacyjnych, wiązał się będzie z potrzebą uwzględnienia w planowaniu strategicznym rozszerzonego spektrum zagrożeń, zwłaszcza o charakterze asymetrycznym oraz nowego kontekstu technologicznego.

 

 

Warunkami powodzenia operacji wojskowych będą przede wszystkim:

- uzyskanie przewagi informacyjnej

- użycie struktur zadaniowych sił zbrojnych, wyposażonych w nowocześniejszy sprzęt techniczny od sprzętu przeciwnika

- zastosowanie zaawansowanych technologii w zakresie dowodzenia, posiadanie możliwości skutecznego rażenia, dokonywanie manewru i ochrony przed rażeniem przeciwnika

- umiejętne stosowanie symetrycznej strategii wobec działań przeciwnika, pełne wykorzystanie zasobów logistycznych kraju współpracy cywilno-wojskowej

Siły zbrojne tworzą organizację o złożonej silnie zhierarchizowanej strukturze i rozbudowanym systemie dowodzenia w tym hierarchicznym układzie wyróżnia się 3 poziomy dowodzenia:

a. strategiczny

b. operacyjny - w państwach średniej wielkości

c. taktyczny - dywizje, brygady, bataliony, załogi, sekcje itd.

Odwróceniu może ulec clausewiczowski paradygmat zwycięstwa w wojnach zasadzający się na znanej triadzie:

1. siły zbrojne przeciwnika zniszczyć

2. teren opanować

3. istotę oporu złamać

Wiele wskazuje na to, że górę może wziąć filozofia Sun Tzy, który w analogicznej triadzie nie zniszczenie wojsk przeciwnika stawia na pierwszym miejscu ale idei. złamanie.

Interesującą :futurystyczną wizje” nowych sił zbrojnych i ich nowych funkcji a także sylwetek żołnierze XXI w. naszkicował niedawno Gustaw Danker, oto kilka z jego tez:

- siły zbrojne będą spełniać funkcje prewencji, interwencji i przywracania porządku. Odstraszanie i walka odchodzą na drugi

- ostatecznym celem nie będzie zwycięstwo ale stworzenie warunków dla uszanowania pokoju, z włączeniem byłych wrogów

- SZ będą angażowały do walki z przestępczością do udziału w doprowadzeniu przestępców przed trybunał mdz. nar

- interwencji militarne (strony trzeciej) w konflikty lokalne traktować Sie będzie jako pierwszy krok w procesie pojednania stron

- przeciwnika nie trzeba pobić lub zrujnować lecz należy zatrzymać jego akcję tak ab przygotować go do zmiany.

- żołnierz ma myśleć i zachowywać się nie tylko wg czysto militarnych praw i norm. Oficer ma być zdolny do myślenia w kat. politycznych i dyplomatycznych, co powinno być przedmiotem kształcenia

- elastyczność i wielofunkcyjność na poli walki będą bardziej pożądane niż ogień i ruch.

Bezpieczeństwo militarne - siły strategiczne (militaria)

a. triada lądowa

- strategiczne samoloty, bombowce

- b16 (4 silnikowe)

- b2 (samoloty niewidzilane do prznoszenia bomby jądrowej)

- b54

b. wyrzutnie (silosy)

- rakieta…

c. okręty podwodne atomowe

ARMIA LĄDOWA

- lotniskowce desantowe

- av 7

- kobra (śmigłowiec)

- śmigłowce transportowe

MARYNARKA WOJENNA

- lotniskowce uderzeniowe

POLSKA

- Loara (system przeciwlotniczy) sztuki, 2 rakiety GROM, armaty kaliber 24 mm

- rosomaki (transporter opancerzony) brygada pancerna na gąsienicach

- pt91 -system kierowania ogniem, 60 km prędkości

Lotnictwo

- 49 sztuk f 16

- SUV 29

- VIG 24

- drony

- W3 Sokół

Marynarka wojenna

- 3 kutry rakietowe

- korweta

- śmigłowiec Anakonda

i wiele innych…

22. Istota bezpieczeństwa ekonomicznego państwa

Bezpieczeństwo ekonomiczne państwa - stan rozwoju krajowego systemu gospodarczego, który zapewnia wysoką sprawność jego funkcjonowania, poprzez należyte wykorzystanie wewnętrzne czynników rozwoju oraz zdolności do skutecznego przeciwstawiania się zewnętrznym naciskom, mogącym doprowadzić do zaburzeń rozwojowych.

Bezpieczeństwo ekonomiczne państwa - stan, gdy zapewnione są warunki gospodarcze konieczne dla przetrwania, dobrobytu oraz zrównoważonego rozwoju społecznego zamykającego się w granicach danego państwa, jak również dla przetrwania i sprawnego funkcjonowania jego instytucji.

Bezpieczeństwo ekonomiczne państwa postrzegane jest przez trójelementową strukturę:

1. Ekonomiczna niezależność

2. Stabilność oraz zrównoważenie, a także zdolność do samorozwoju

3. Postępu

Składowe bezpieczeństwa ekonomicznego państwa:

1. Bezpieczeństwo surowcowe - zdolność systemu gospodarczego państwa do zapewnienia dostępności do surowców gospodarczych ze źródeł krajowych i zagranicznych na poziomie i strukturze odpowiadającym potrzebom gospodarczym oraz społecznym, a zarazem gwarantującym potencjał do przeciwstawiania się naciskom zewnętrznym oraz zabezpieczającym zagrożony rozwój gospodarki narodowe

2. b. żywnościowe - zdolność systemu gospodarczego do zapewnienia dosteu społeczeństwa do żywności

3. Bezpieczeństwo finansowe - należy przestrzegać wymiarów:

Wymiar zewnętrzny - przez pryzmat zadłużenia zagranicznego, a także poprzez zdolności do przeciwstawiania się gospodarki kryzysom finansowym

• Wymiar wewnętrzny - zdolność systemu finansów publicznych do zapewnienia finansowania gospodarki narodowej, a także jako zdolność instytucji finansowych do realizacji narodowych interesów.

Tworzenia i utrzymanie bezpieczeństwa ekonomicznego ma ograniczony charakter, a to ze względu na występujące we współczesnym świecie współzależności i zależności ekonomicznych, wpływających ograniczająco na sferę krajowej suwerenności. Powinno być ono kształtowane przede wszystkim przez:

1. Wzrost własnej siły gospodarczej w stosunku do drugiego kraju

2. Zmniejszenie własnej zależności oraz stabilizujące oddziaływanie międzynarodowej współpracy gospodarczej

Wzrost znaczenia czynnika ekonomicznego w zachowaniu bezpieczeństwa narodowego wynika z:

1. Zmiana w architekturze bezpieczeństwa światowego

2. Duże rozwarstwienie społeczne występujące w świecie między krajami szeroko rozumianego Południa i Północy

3. Postęp naukowo - techniczny

4. Występuje wzrost współzależności międzynarodowych

Wszystko to powoduje wzrost współzależności międzynarodowej. Rezultatem tego są:

1. Wzrost skali i intensywności zagrożeń niemilitarnych

2. Zwiększenie dynami wyzwań i zagrożeń spowodowanych polityką państw

3. Wyzwania i zagrożenia wynikające z postępu naukowo - technicznego

4. Zagrożenia wynikające ze stosunku człowiek - środowisko naturalne

5. Nowości techniczne i zagęszczająca się sieć powiązań między państwami oraz uczestnikami pozapaństwowymi, a także między ludźmi

6. Ograniczenie stosowania siły militarnej i wzrost znaczenia instrumentów politycznych w kształtowaniu bezpieczeństwa państw i systemów międzynarodowych, przy zachowaniu współpracy z innymi państwami

7. Odchodzenie od działań podejmowanych indywidualnie, a preferowania przedsięwzięć kolektywnych w celu umocnienia bezpieczeństwa

Charakterystykę poziomów wyznaczników bezpieczeństwa ekonomicznego umożliwia odpowiednio dobrany zbiór mierników i wskaźników.

1. Wskaźniki bezwzględne

2. Wskaźniki względne

Uwzględniając specyfikę wyznaczników bezpieczeństwa ekonomicznego, wyróżnia się dwa rodzaje

1. Ogólne: globalne, cząstkowe, szczegółowe

2. Progowe

Próg krytycznego bezpieczeństwa ekonomicznego państwa oznacza wejście w stan, w którym dany kraj nie może już autonomicznie decydować o własnym rozwoju gospodarczym, nie może skutecznie przeciwstawiać się transmisji niepożądanym zewnętrznym efektom w sferze ekonomicznej (np. w formie sankcji), nie jest w stanie utrzymać swojego osiągniętego już poziom życia za pomocą własnych środków, nie może zapewnić dostatecznych środków na zachowanie wojskowej zdolności obronnej, musi zrezygnować z własnej odrębności państwowej, z zachowaniem specyficznych wartości, struktur i mechanizmów charakterystycznych dla niego.

Suwerenność ekonomiczna państwa - przyrodzone prawo wszystkich narodów do pełnego i swobodnego posiadania i użytkowania ich bogactw i zasobów naturalnych, a także prawo do samodzielnego decydowania o nich oraz możliwości niezależnego wyboru najkorzystniejszych powiązań ekonomicznych z zagranicą oraz utrzymania równowagi między importem a produkcją. Stanowi ona część składową ogólnej suwerenności narodowej.

Gospodarka obronna państwa - gospodarka narodowa rozpatrywana z punktu widzenia jej roli i wkładu w realizację funkcji obronnych państwa, czyli jest to gospodarcze odzwierciedlenie zaspokojonych potrzeb systemu obronnego państwa stosownie do stanów napięcia i zagrożenia militarnego państwa.

Polityka gospodarczo - obronna państwa - sztuka zarządzania gospodarką obronną w taki sposób, aby łączyć realizację celów oraz zadań obronnych i ekonomicznych. Polityka ta spełnia rolę równowagi miedzy wymaganiami obronnymi a możliwościami ekonomicznymi państwa.

23. Wartości tworzące bezpieczeństwo ekonomicznego państwa

Wartości tworzące bezpieczeństwo ekonomiczne państwa:

1. W warstwie wewnętrznej - bilans surowców energetycznych, zasoby wody, podaż mięsa i zboża, bilans płatniczy, eksport i import, stopy procentowe, kursy walut, system bankowy, inwestycje bezpośrednie, dopływ technologii, skuteczność ściągania podatków.

2. W warstwie zewnętrznej - import surowców energetycznych metali i podstawowych środków spożywczych, środki i kierunki importu związków chemicznych, globalizacja (spekulacje, destabilizujące rozwój gospodarczy za pomocą transferu kapitału krótkoterminowego, omijanie opodatkowania, szpiegostwo przemysłowe i pranie brudnych pieniędzy).

Podstawowym warunkiem zapewnienia bezpieczeństwa ekonomicznego państwa jest utrzymanie właściwych proporcji między wielkością występujących zagrożeń ekonomicznych, a zdolnością gospodarki państwa do ich neutralizacji. Współcześnie można to robić przy użyciu 4 alternatywnych strategii:

1. Strategia pomniejszania gospodarczego potencjału zagrożeń może być skierowana na pomniejszanie potencjału zagrożenia wewnętrznego i zewnętrznego

2. Strategia pomniejszania prawdopodobieństwa zaistnienia konfliktu gospodarczego

3. Strategia powiększania własnego potencjału gospodarczego (obronnego)

4. Strategia niezależności absolutnej ( strategia autarkiczna)

Zapewnienie pożądanego stanu bezpieczeństwa ekonomicznego państwa obejmuje:

1. Dywersyfikacja źródeł zaopatrzenia

2. Wprowadzanie substytutów

3. Zmniejszenie energochłonności (ropochłonności, gazochłonności, węglochłonności) przez lepsze gospodarowanie lub zmianę struktury produkcji i konsumpcji

4. Tworzenie rezerw i wzajemnych uzależnień

5. Polityka protekcjonistyczna

6. Tworzenie mechanizmów zarządzania konfliktami wybuchającymi na tle gospodarczym

7. Dysponowanie służbami wywiadu oraz kontrwywiadu gospodarczego

8. Udziału w pracach organizacji międzynarodowych dotyczących zagadnień gospodarczych

9. Właściwe kształtowanie swoich interesów gospodarczych i zapobieganiu zarzucania sobie mdz.nar. niekorzystnych regulacji

24. Bezpieczeństwo ekonomiczne RP

• Energetyka

• Finanse

• Przemysłowy potencjał obronny

• Infrastruktura transportowa i łączności

25. Istota bezpieczeństwa społecznego państwa

Bezpieczeństwo społeczne -składowa bezp. narodowego, definiowane jest jakos tan społeczeństwa zapewniający nie tylko trwanie i przetrwanie narodu, lecz również jego rozwój.

Najogólniej przez bezp. Społ. Możemy rozumieć zapewnianie przetrwania, pomyślności i warunków do rozwoju dla osób i rodzin tworzących społeczeństwo, poprzez ochronę i obronę przed zagrożeniami zdrowia, życia, bytu oraz więzi i wartości społecznych.

By społeczeństwo przetrwało, potrzebny jest wzrost gospodarczy.

Z teoretycznego punktu widzenia, bezp. Społ. w aspekcie bezp. Narodowego można rozpatrywać w oparciu o teorie i badania zajmujące się:

• Istotą i naturą osoby oraz życia społecznego

• Relacji jednostka a społeczeństwo (dobro wspólne, zasada pomocniczości, służba jednostce działania mające nie dopuścić do powstania społeczeństwa zamkniętego)

• Integracji i dezintegracji społeczeństwa

• Anomii społecznej

• Konfliktu społecznego

• Reprezentacji pozytywnych ………?

• Grup odniesienia

Oceniając działania na rzecz budowy bezp. Społ. realizowane w ramach całego państwa, można przyjąć, że funkcjonuje w tym obszarze systemu bezp. Społ., który składa się z trzech głównych elementów:

1. Podsystemu publicznego, obejmującego działalność instytucji rządowych oraz organów samorządowych

2. Podsystemu nieformalnego (wspólnotowego), obejmującego wsparcie społ. i wzajemną wymianę świadczeń oraz usług pomiędzy rodziną, sąsiadami i przyjaciółmi

3. Podsystemu ochotniczego (obywatelskiego) opartego na idei samopomocy i inicjatywie społeczności lokalnych

Analizując systemy bezp. Społ. państwa z punktu widzenia prowadzonej polityki społecznej, wyróżnia się zwykle 3 podstawowe modele:

• Liberalny -obywatel sam jest w stanie zapewnić sobie bezpieczeństwo, pomoc państwa jest marginalna

• Motywacyjny -rozwiązywaniem problemów społecznych może zajmować się państwo, np. poprzez przymus do ubezpieczenia

• Instytucjonalno -redystrybucyjny -odpowiedzialność ciąży na państwie

26. Wartości tworzące bezpieczeństwa społecznego państwa

Do wartości, które współcześnie stanowią o tym czy w określonym państwie mamy zapewnione czy tez nie mamy zapewnionego bezpieczeństwa społecznego stanowią przede wszystkim:

- bezrobocie (omówił rodzaje, do ilu % jakie, humanitarny stopień bezrobocia)

- ubóstwo (podział, absolutny: utrudniona realizacja podstawowych potrzeb, względne: mające środki wystarczające na realizację podstawowych potrzeb)

- edukacja (jako inwestycja w przyszłość)

- korupcja

- demografia Należy tu ująć kwestie:

27. Bezpieczeństwa społecznego RP

Bezpieczeństwo społeczne

1. Istota bezpieczeństwa społecznego państwa

Bezpieczeństwo społeczne, wiec jako składowa bezpieczeństwa narodowego, definiowane jest jako stan społeczeństwa zapewniający nie tylko trwanie oraz przetrwanie narodu lecz również jego rozwój.

Bezpieczeństwo społeczne to taki stan rzeczy w którym społeczeństwo nie jest niczym zagrożone.

Najogólniej przez bezpieczeństwo społeczne można rozumieć zapewnienie przetrwania, pomysłowości i warunków rozwoju dla osób i rodzin tworzących społeczeństwo, poprzez ochronę i obronę przez zagrożeniami życia, zdrowia, bytu oraz więzi i wartości społecznych

Z teoretycznego punktu widzenia bezpieczeństwo społeczne w aspekcie bezpieczeństwa narodowego można rozpatrywać w oparciu o teorie i badania zajmujące się:

-istotą i natura osoby oraz życia społecznego

-relacji: jednostka a społeczeństwo

-integracji i dezintegracji społecznej

-anomii społecznej

-konfliktu społecznego

-reprezentacji pozytywnych

-grup odniesienia

Oceniając działania na rzecz budowy bezpieczeństwa społecznego realizowane w ramach całego państwa można przyjąć że funkcjonuje w tym obszarze systemu bezpieczeństwa społecznego, który składa się z trzech głównych elementów:

1) podsystemu publicznego, obejmującego działalność instytucji rządowych oraz organów samorządowych

2) podsystemu nieformalnego (wspólnotowego) obejmującego wsparcie społeczne i wzajemna wymianę świadczeń oraz usług pomiędzy rodzina, m sąsiadami i przyjaciółmi

3) podsystemu ochotniczego (obywatelskiego) opartego na idei samopomocy i inicjatywie społeczności lokalnych, wolontariacie, itd.

Analizując systemy bezpieczeństwa społecznego państwa z punktu widzenia prowadzonej polityki wyróżnia się modele:

-liberalny- cześć obywateli może zapewnić sobie jakiś poziom życia, polityka zatrudnienia jest zostawiona dla wolnego rynku.

-motywacyjny- rozwiązywaniem tych problemów powinno zajmować się państwo, może zmuszać poprzez zmuszenie do ubezpieczeń społecznych, nabywane prawa socjalne są związane z wywiązywaniem się z pełnego stosunku pracy, kobiety powinny być w domu i powinny zajmować się rodzina.

-instytucjonalno-redystrybucyjny- za rozwiązywanie problemów odpowiedzialne jest państwo czyli my a nie wirtualny rząd.

Wartości tworzące bezpieczeństwo społeczne państwa

Do wartości które współcześnie stanowią o tym czy w określonym państwie mamy zapewnione, czy tez nie mamy bezpieczeństwa społecznego należą przede wszystkim:

-bezrobocie-problem ekonomiczny, społeczny i moralny. praca jest podstawowym sposobem uzyskania dochodu, jedni wkładają w to więcej lub mniej wysiłku. Od posiadania pracy w dużej mierze zależy zdrowie psychiczne i fizyczne człowieka, jego prestiż w społeczności, w której on żyje, świadomość własnej wartości oraz więzi z innymi ludźmi. Często godność osoby bezrobotnej jest obniżona. Wpływa to na rodzinę, relacje między ich członkami, często towarzyszy temu alkohol i narkomania. Wyróżnia się: koniunkturalne (faza zniżkowa i wzrastająca) frykcyjne (wszystko jest w ruchu, pracodawcy zwalniają, zatrudniają) strukturalne (gospodarka chce aby byli wykształceniem tak jak ona oczekuje) technologiczne (informatyzowanie inwestycji) jawnie ukryte ( jest w statystykach; te co jest np na wsi) powszechne, krótkookresowe, długookresowe. Bezpieczny poziom to 4%, u nas jest 14% bezrobocia.

-ubóstwo- jest identyfikowane z brakiem dostatecznych środków do życia, kojarzy się z biedą i niedostatkiem, odnosi się do pewnego progu w czasie jeśli rozpatrujemy próg dochodu. Jeżeli nie jest przekroczony to nie idzie zapewnić dobrego życia, wyróżnia się: absolutne, względne (rozbieżności w poziomie życia), skutki to poczucie niesprawiedliwości, obniżenie poczucia wartości, dezintegracja rodziny, obniżenie stanu psychicznego, marginalizacja w życiu społecznym, postawy roszczeniowe wobec państwa.

-edukacja- przez pryzmat inwestycji w kwalifikacje obywateli. Jest to najtańszy sposób podnoszenia konkurencyjność gospodarki, jest uważane za najważniejszy kapitał narodowy, wyksztalcenie ale na odpowiednim poziomie według określonych standardów. musi być kontrolowana aby dyplomy miały ta samą wagę. Wymiar jakościowy a nie tylko ilościowy. wykształcenie wszystkich którzy edukują. Współpraca z pozostałymi sektorami gospodarkę narodowej. Powinno wykazywać się dobrem wspólnym.

-korupcja- przywłaszczenie zasobów publicznych lub takie nim dysponowanie aby uzyskać z tego korzyści. mówi sie tutaj o nepotyzmie (zatrudnianie rodziny, czasem jest na porządku dziennym) płatnej protekcji ( na porządku dziennym) przekupstwo,

-demografia-postrzegana poprzez pryzmat biologicznego przetrwania narodu, wymaga systematyczne reprodukcji populacji, powinno się to przemawiać wzrostem liczby ludności

3. Bezpieczeństwo społeczne RP (ze Strategii BN).

Praca i polityka społeczna. Nadrzędnym celem działań państwa

w dziedzinie bezpieczeństwa społecznego jest zapewnienie szybkiej

i odczuwalnej poprawy jakości życia obywateli. Wymaga to prowadzenia aktywnej

polityki społecznej - przede wszystkim radykalnego ograniczania sfery ubóstwa

i zmniejszenia obszarów wykluczenia społecznego poprzez wzrost realnych

dochodów wszystkich grup społecznych oraz zmniejszenie stopy bezrobocia.

Działania instytucji państwowych winny mieć również na celu zapobieżenie

nadmiernemu rozwarstwieniu społecznemu i politykę wyrównywania różnic

w rozwoju społecznym poszczególnych regionów.

64. Aktywna polityka społeczna powinna również zmierzać do zapewnienia

wzrostu bezpieczeństwa socjalnego obywateli. Priorytetami w tym zakresie będzie

wzrost zatrudnienia, ze szczególnym uwzględnieniem aktywizacji grup społecznych

znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej; wzrost integracji społecznej

i doskonalenie systemu zabezpieczenia społecznego; niwelowanie różnic

cywilizacyjnych pomiędzy miastem i wsią; przeciwdziałanie niekorzystnym zmianom

demograficznym oraz migracji obywateli młodego pokolenia.

Nauka i edukacja.

Polska dąży do budowy społeczeństwa opartego na wiedzy. W tym celu zabiega o wysoką jakość kształcenia na wszystkich szczeblach

systemu edukacyjnego, podniesienie poziomu wiedzy ogólnej w społeczeństwie, jak

również o dalszy rozwój nauczania specjalistycznego, upowszechnianie wśród

obywateli innowacyjności i nowych technologii, a także wspieranie badań

naukowych. Przedmiotem wyjątkowej troski państwa musi być system szkolnictwa 17

wyższego, a zwłaszcza jego powiązanie z rynkiem pracy, kierunkami rozwoju

gospodarki oraz potrzebami administracji publicznej.

Kultura fizyczna

Aktywne i sprawne społeczeństwo. W zakresie zapewnienia

bezpieczeństwa społecznego priorytetowym zadaniem jest tworzenie w państwie

warunków zapewniających rozwój szeroko rozumianej bazy sportowej i zapewnienie

dostępu do niej jak najszerszym kręgom społeczeństwa. Stały rozwój kultury

fizycznej i związanej z nią wiedzy o celowości podnoszenia sprawności fizycznej,

a tym samym stanu zdrowia społeczeństwa, jest ważnym czynnikiem wpływającym

również na bezpieczeństwo narodowe. Należy promować aktywność fizyczną, jako

szczególny walor w szeroko pojmowanym systemie wartości indywidualnych

i społecznych, służący wszechstronnemu rozwojowi człowieka.

28. Istota bezpieczeństwa Informacyjnego państwa

Bezpieczeństwo informacyjne przez praktyków bardzo często rozumiane jest jako ochrona informacji przed niepożądanym (przypadkowym lub świadomym) ujawnianiem, modyfikacja, zniszczeniem lub uniemożliwieniem jej przetrwania.

Środki bezpieczeństwa podejmowane są w celu zapewnienia poufności, integralności i dostępności informacji. Ich celem jest wyeliminowanie zagrożenia dla informacji.

* Poufność-dostęp do informacji jest ograniczony jedynie do uprawnionych osób. M

* Integralność-informacja jest przekazywana w swej oryginalnej postaci z wyjątkiem przypadków gdy jest legalnie aktualizowana lub usuwana przez osoby uprawnione, oznacza też pewność ze informacja na drodze transmisji nie uległa przypadkowym lub celowym zniszczeniom.

* Dostępność-informacja jest dostępna dla uprawnionych osób zawsze gdy maja taka potrzebę

Bezpieczeństwo informacyjne to taki stan warunków wewnętrznych i zewnętrznych który pozwala państwu na posiadanie, przetwarzanie i swobodę rozwoju społeczeństwa informacyjnego.

Stan ten jest osiągnięty gdy spełnione są następujące warunki:

-nie są zagrożone strategiczne zasoby informacyjne państwa

-organy władzy podejmują decyzje w oparciu o wiarygodne, , istotne dokładne i aktualne informacje 0, zaś przepływ informacji między tymi organami nie jest zakłócony

-bezpieczeństwo sieci teleinformacyjnych (publicznych, resortowych i prywatnych m tworzących krytyczna infrastrukturę teleinformatyczna państwa)

-prawny system ochrony informacji oraz ochrona danych osobowych obywateli są z mocy prawa gwarantowane przez państwo

-zapewnione jest prawo obywateli do prywatności

-instytucje prywatne i publiczne zbierają informacje o obywatelach, organizacjach i ich działalności, nie naruszają norm prawnych

-obywatele i ich przedstawiciele (media, organizacje pozarządowe, parlamentarzyści, organy kontrolne) posiadają dostęp do informacji o działalności władz państwa.

Bezpieczeństwo informacyjne n stanowi zbiór działań, metod, procedur podejmowanych przez uprawnione podmiotu, zmierzające do zapewnienia integralności gromadzonych, przechowywanych i przetwarzanych zasobów informacyjnych poprzez zabezpieczenie ich przed niepożądanym, nieuprawnionym ujawnieniem, modyfikacja, zniszczeniom. Tak definiowane bezpieczeństwo informacyjne wg kryterium rozwiązań organizacyjnych mieści w sobie:

-antywirusowa ochronę komputerów prywatnych i ich zasobów

-zabezpieczenie techniczne wszelkich postaci m danych osobowych w zakresie identyfikacji i tożsamości, tajemnicy lekarskiej, poufności bankowej, karalności, gwarancji tajemnicy korespondencji sieciowej

-ochronę parametrów komputerów m zarządzających systemami w przemyśl, bankowości, ochronie zdrowia, energetyce i łączności

-procedury reagowania na ataki hackerskie i cyberterrorystyczne

-ochronę prawną zasobów i systemów operacyjnych

- zabezpieczenia techniczne wszelkich postaci danych osobowych

29. Wartości tworzące bezpieczeństwa Informacyjnego państwa

O bezpieczeństwie informacyjnym państwa stanowi

-bezpieczeństwo zasobów informacyjnych (bezpieczeństwo informacji)-ograniczenie tylko jeżeli chodzi o zapewnienie prawa, jeżeli mamy na uwadze dobrobyt społeczny, moralność

-bezpieczeństwo infrastruktury teleinformacyjnej warunkuje funkcjonowanie infrastruktury krytycznej. Mogą być odseparowane od innych. otwarte czyli dostęp jest do wszystkich

-warunki posiadania i rozwoju społeczeństwa informacyjnego dużą rolę odgrywa tu społeczeństwo

Cechy takiego społeczeństwa

- wysoko rozwiniety sektor usług

- gospodarka oparta na wiedzy

- decentralizacja społeczeństwa

- urozmaicone życie społeczne

- otwartość społeczeństwa

Art.61 konstytucji RPZ

Najważniejszym aktem prawnym regulujących bezpieczeństwo informacyjne RP w aspekcie ochrony informacji niejawnych jest ustawa z 5 czerwca 2013 o ochronie informacji niejawnych.

Określa ona zasady ochrony informacji niejawnych, niezależnie od formy i sposobu ich wyrażenia, także w trakcie ich opracowania, a szczególnie...

Skutecznie należy zapobiegać próba destrukcyjnego oddziaływania na infrastrukturę telekomunikacyjna państwa poprzez redukowanie jej podatności na to oddziaływanie, minimalizowanie skutków ewentualnych ataków oraz przywrócenia w krótkim czasie stanu jej pełnej funkcjonalności. Wobec tego należy tworzyć i rozwijać długofalowe plany ochrony kluczowych systemów teleinformatycznych przed uzyskaniem dostępu do danych przez podmiot do tego niepowołane.

30. Bezpieczeństwo Informacyjne RP

Należy skutecznie zapobiegać próbom destrukcyjnego oddziaływania na

infrastrukturę telekomunikacyjną państwa poprzez redukowanie jej podatności na to

oddziaływanie, minimalizowanie skutków ewentualnych ataków oraz przywrócenie

w krótkim czasie stanu pełnej jej funkcjonalności.

Należy tworzyć i rozwijać długofalowe plany ochrony kluczowych systemów

teleinformatycznych przed uzyskiwaniem dostępu do danych przez podmioty do tego

niepowołane, zakłócaniem normalnego ich funkcjonowania, kradzieżą tożsamości

i sabotażem. Trzeba stale oceniać możliwości wtargnięcia do systemów

teleinformatycznych, przygotować możliwe formy odpowiedzi na ataki oraz rozwijać

metody ewaluacji poniesionych strat informacyjnych. Priorytetem państwa będzie

wspieranie narodowych programów i technologii informacyjnych.

Zwalczanie zagrożeń rządowych systemów teleinformatycznych i sieci

telekomunikacyjnych ma na celu przeciwdziałanie przestępczości komputerowej oraz

innym wrogim działaniom wymierzonym w infrastrukturę telekomunikacyjną, w tym

zapobieganie atakom na elementy tej infrastruktury. Szczególne znaczenie ma

ochrona informacji niejawnych przechowywanych lub przekazywanych w postaci

elektronicznej. Ważnym zadaniem jest opracowanie i wdrożenie przejrzystych zasad

dostępu uprawnionych organów państwa do treści przesyłanych drogą elektroniczną.

Wymaga to ciągłego dostosowywania przepisów prawa telekomunikacyjnego, by

- mimo szybkiego postępu technologicznego - stale odpowiadały współczesnym

realiom, uwzględniając bezpieczeństwo Polski.

Zapewnienie należytego poziomu bezpieczeństwa telekomunikacyjnego

wymaga rozwoju środków zapobiegania zakłóceniom, jakie mogą wystąpić w tej

sferze, a także zwiększania zdolności do koordynacji procesów dochodzeniowych

w ramach instytucji posiadających elementy rządowej infrastruktury

telekomunikacyjnej. Wyznaczone służby będą podejmować odpowiednie działania

samodzielnie lub wspólnie z analogicznymi strukturami w innych państwach,

zwłaszcza krajach członkowskich NATO i UE, a także z producentami i dostawcami

urządzeń informatycznych oraz oprogramowania, krajowymi operatorami

telekomunikacyjnymi, dostawcami usług internetowych, ośrodkami badawczymi

i szkoleniowymi. Szczególną uwagę należy zwracać na zapewnienie bezawaryjnego

funkcjonowania infrastruktury informatycznej systemu bankowego. Polska powinna

w pełnym możliwym wymiarze uczestniczyć w pracach NATO nad przeciwdziałaniem

próbom destrukcji infrastruktury informacyjnej państwa.

Krytycznym dla bezpieczeństwa państwa jest zapewnienie systemu łączności

dla administracji rządowej, sił zbrojnych i innych kluczowych instytucji państwowych,

opartego na najnowocześniejszych technologiach telekomunikacyjnych

i najwyższych standardach bezpieczeństwa. Państwo polskie powinno jak 21

najszybciej zbudować własny system łączności satelitarnej, wykorzystując w tym celu

przyznane geostacjonarne pozycje orbitalne.

31. Istota bezpieczeństwa ekologicznego państwa

Stosując kryterium przedmiot, zagrożenia ekologiczne można podzielić na:

-naturalne-powodowane są siłami przyrody i działalnością człowieka, zaliczane są do nich skutki klęsk i katastrof żywiołowych, które wywołują powodzie, susze, huragany, trąby powietrzne, trzęsienia ziemi, wybuchy wulkanów, długotrwałe silne mrozy, lokalny rozwój pasożytów lub szkodników, pożary przestrzenne lasów;

-cywilizacyjne-należą do nich materialne zanieczyszczenia różnego rodzaju typu wprowadzane do środowiska na skutek działalności człowieka, tj. awarie, katastrofy chemiczne, katastrofy jądrowe, zanieczyszczenie odpadami, długotrwałe emisje szkodliwych substancji, zanieczyszczenia ropą naftową.

Bezpieczeństwo ekologiczne dotyczy zachowania środowiska naturalnego na poziomie koniecznym do przetrwania i rozwoju ludzkości - czaplutowicz

Bezpieczeństwo ekologiczne definiowane jest jako stan uzyskany w rezultacie uwzględnienia szeregu uwarunkowań chroniących człowieka i środowisko oraz takie kształtowanie stosunków naturalnych i społecznych w biosferze Ziemi, które tworzy właściwe warunki życia dla całej ludzkości, nie podważając zarazem podstaw życia na naszej planecie, głównie poprzez wdrożenie i realizację koncepcji zrównoważonego rozwoju.

Bezpieczeństwo ekologiczne oznacza taki stan stosunków społecznych, w tym treści, formy i sposobów organizacji stosunków międzynarodowych, który nie tylko ogranicza czy eliminuje zagrożenia ekologiczne, lecz również promuje pozytywne działania, umożliwiając realizację istotnych wartości dla istnienia i rozwoju narodów i państwa. - wojtaszczyk

Bezpieczeństwo ekologiczne w wymiarze przestrzennym i problemowym może dotyczyć ekosystemu tj. fragmentu przyrody stanowiącego funkcjonalną całość w której zachodzi wymiana między jej częścią żywą- biocenozą a nieożywioną-biotypem)

-rejonu

-państwa

-regionu

-kontynentu

-globu ziemskiego

Współcześnie można wyróżnić dwa podstawowe sposoby podejścia do zagadnień budowy bezpieczeństwa ekologicznego:

1.Negatywny

2.Kreatywny

Bezpieczeństwo ekologiczne postrzegane jest również, jako kategoria:

-praktyczna- dotyczy stanu faktycznego środowiska naturalnego w danym miejscu i czasie, który zależy od polityki (na rzecz ochrony środowiska), negocjacji, stosunków między państwami itp. Podejmowane działania w tym obszarze dotyczą takich zagadnień jak:

A)utrzymanie już istniejącego stanu środowiska

B)przywracanie zakłóconego stanu środowiska przyrodniczego do poziomu obowiązujących norm.

C)podejmowanie przedsięwzięć w celu jego poprawy

-psychiczna-mamy do czynienia z pełną i powszechną świadomością środowiska przez populacje ludzką tzn. świadomością ekologiczną. Jednym z najbardziej widocznych przejawów w tej świadomości jest tworzenie odpowiednich aktów prawnych, stanowiących podstawę do podejmowania decyzji strategicznych oraz działań planistycznych i inwestycyjnych na rzecz ochrony środowiska naturalnego.

32. Wartości tworzące bezpieczeństwa ekologicznego państwa

Poszukiwanie związków między bezpieczeństwem i ekologią skłania do zastanowienia się nad wpływami zagrożeń ekologicznych na podmioty stosunków międzynarodowych.

L.Brown twierdzi, iż napięcia ekologiczne mogą prowadzić do napięć gospodarczych, inflacji, bezrobocia, niestabilności kursów walutowych, a w konsekwencji do kryzysów społecznych i politycznej destabilizacji.

K.Booth wskazuje na podwójną naturę problemów środowiska-pozytywną i negatywną czyli z jednej strony tworzą one pole do współpracy, a z drugiej-pole konfliktów między państwami.

L.Brock wyróżnił trzy możliwe zależności przyczynowe, gdy środowisko jest źródłem konfliktów między państwami, a także czynnikiem ograniczającym zakres pomocy między nimi.

Reasumując mogą występować dwa rodzaje sprzężeń:

-negatywne

-pozytywne

czyli z jednje strony tworzą one pole do współpracy z drugiej pole do konfliktów.

Badania nad środowiskiem naturalnym prowadzą do formułowania polityki państw w zakresie ochrony środowiska naturalnego i zapewnienia bezpieczeństwa ekologicznego. Do metod i środków państwa w zapewnieniu bezpieczeństwa ekologicznego należą:

-dążenie do zachowania równowagi w systemie przyrodniczym.

-zarządzanie dostępem do zasobów naturalnych

-likwidacja i zapobieganie powstawianiu negatywnych dla środowiska skutków działalności gospodarczej

-racjonalne użytkowanie zasobów przyrodniczych.

Mimo znanych metod i środków państwa w zapewnieniu bezpieczeństwa ekologicznego, pojedyncze państwo nie jest w stanie zapewnić sobie bezpieczeństwa ekologicznego, jak również niektóre kraje wymagają pomocy zewnętrznej, aby mieć zapewnione bezpieczeństwo ekologiczne.

Mając na uwadze zasadę zrównoważonego rozwoju, należy zabiegać, aby rozwój gospodarczy współczesnych państw był tak ukierunkowany, aby:

-każda działalności produkcyjna była prowadzona przez możliwie małym zużyciu naturalnych zasobów, zwłaszcza zasobów nieodwracalnych (surowców i energii) oraz przy możliwie jak najmniejszym oddziaływaniu na środowisko.

-wytwarzane wyroby były trwałe, wartościowe i służyły zaspokajaniu rzeczywistych a nie wyimaginowanych przesłanek mody i konsumpcyjnego stylu życia, potrzeb egzystencjalnych społeczeństwa.

33. Bezpieczeństwo ekologiczne RP

Art. 5 i Art 74 Konstytucji RP!

Zapis art 5 Konstytucji RP został rozszerzony w ustawie z dnia 24.04.2001 o ochronie środowiska.

Nadrzędnym celem działań państwa w obszarze bezpieczeństwa ekologicznego jest zapewnienie obywatelom warunków do lepszego życia w zdrowym środowisku poprzez ochronę przyrody, w tym stymulowanie procesów zrównoważonego rozwoju.

Szczególnie ważnymi zadaniami są poprawa czystości wód, zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza zapobieganie degradacji gleb a także ograniczanie ryzyka wystąpienia katastrof ekologicznych, wywołanych przyczynami naturalnymi bądź spowodowanych przez człowieka oraz minimalizacja ich skutków poprzez rozwój ratownictwa chemicznego i ekologicznego.

Państwo polskie, kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju dąży do:

-zachowania możliwości odtwarzania zasobów naturalnych,

-racjonalnego użytkowania zasobów nieodnawialnych i zastępowania ich (w miarę możliwości) substytutami,

-ograniczania uciążliwości dla środowiska naturalnego i nieprzekraczania granic (norm) jego odporności,

-zachowania różnorodności biologicznej

-zapewnienia obywatelom bezpieczeństwa ekologicznego

-tworzenia podmiotom gospodarczym warunków uczciwej konkurencji w dostępie do ograniczonych zasobów naturalnych i możliwości odprowadzania zanieczyszczeń,

-zapewnienia ochrony i racjonalnego kształtowania środowiska stanowiącego dobro ogólnonarodowe

-tworzenia warunków sprzyjających urzeczywistnianiu prawa obywateli do równoprawnego korzystania z wartości środowiska naturalnego.

34. Istota bezpieczeństwa kulturowego państwa
35. Wartości tworzące bezpieczeństwa kulturowego państwa
36. Bezpieczeństwo kulturowe RP

Pojęcia kultury można zdefiniować jako całokształt materialnego i duchownego dorobku ludzkiej zbiorowości gromadzony, utrwalany oraz wzbogacany w ciągu dziejów i przekazywanych kolejnym pokoleniom

Chcąc dokonać typologii kultury należy wyróżnić:

-kulturę materialną (wszelkie wytwory człowieka)

-kulturę duchową (wartości, idee, nurty filozoficzne, religia, literatura i sztuka)

-kulturę społeczną (organizacja życia społecznego, normy społecznego działania i zachowania)

Dobra kultury:

-ruchome (obrazy, rzeźby)

-nieruchome (kościoły, zabytki architektoniczne, biblioteki, muzea),

które mają wielką wartość dla dziedzictwa kulturalnego narodu a niekiedy i całej ludzkości

Wartości kultury mają charakter niematerialnych i są na to np. język zwyczaje, wierzenia czy rytuały.

Cywilizacja - to stan społeczeństwa uwarunkowanego w stopni opanowania przez niego przyrody. To ogół dóbr materialnych, środków, umiejętności produkcji oraz inwestycji społecznych.

Tożsamość - to zespól cech własnych danej kultury, które stanowią swoistość i samoistność względem innych oraz skłaniają ludzi w niej żyjących do identyfikacji z wartościami kultury wytwarzając tym samym w świadomości poczucie odrębności.

Wyróżnić można 3 rodzaje tożsamości

- wspólne zamieszkanie na określonym terytorium

- wspólnota więzi kulturowych (język, religia, historia)

-…………………………………………………………………………..

Pojęcie bezpieczeństwa kulturalnego ma charakter dualistyczny - odnosi się do sfery:

-państwowej- bezpieczeństwo kulturowe państwa

-społecznej- bezpieczeństwo kulturowe jednostek i wspólnot kulturowych: narodów, grup etnicznych

Za b. kulturowe należy uznać stan, w którym społeczeństwo zamieszkujące terytorium sanego państwa może utrwalać i potęgować wartości decydujące o jego tożsamości a jednoczenie czerpiąc wzór i doświadczenie innych narodów. To również pewność rozwoju tożsamości narodowej czy religijne danej społeczności oraz ochrona przed obcymi wpływami a zatem niebezpieczeństwem osłabienia spójności wew.

Wśród czynników warunkujących bezpieczeństwo kulturowe należy wymienić takie jak:

-dynamika życia społecznego,

-homogeniczność narodowa i etniczna państwa

-struktura narodowościowo-etniczna

-wykształcenie społeczeństwa

-dysproporcja rozwojowa

-uwarunkowania historyczne

- systemy polityczne społeczeństwa

-struktura i zasięg umownych powiązań mdz. nar.

Pozytywny pod wieloma względami proces globalizacji prowadzi do pojawienia się zagrożeń o charakterze kulturowym:

- uniwersalizacji kultury

- kryzys tożsamości

- asymilacja imigrantów

- konflikty narodowościowe, etniczne, religijne

Do najważniejszych zagrożeń kulturowych Polski nalezą

- spadek poczucie więzi kulturowej

- osłabienie tożsamości narodowej będącej konsekwencja postępującej globalizacji i westrenizacji społeczeństwa polskiego i jego laicyzacje

- zła sytuacja ekonomiczna części polskiego społeczeństwa skutkuje niemożnością pełnego uczestnictwa w życiu kulturowym

- nasilone ruchy migracyjne w sytuacji wciąż niskiego przyrostu naturalnego

34

---