RYNKI FINANSOWE

Dr A. Lejman-Gąska

19.03.2011

ĆWICZENIA 1

Konsultacje budynek A 312 wtorki godzina 16.30

Zaliczenie: 2 pytania teoria i zadania

Odrabiamy w niedzielę 03.04.11

Zaliczenie 25.06.2011

RYNEK FINANSOWY - jest to wyodrębniona część systemu gospodarczego gdzie podejmowane są celowe, uwzględniające kryterium wyboru, decyzje gospodarcze związane z cyrkulacją, rozmieszczaniem i użyciem środków finansowych.

Miejsce zawierania transakcji mających za przedmiot kapitał finansowy. Dzięki tym transakcjom dochodzi do przesuwania środków od podmiotów mających ich nadwyżki ( oszczędności) do podmiotów zgłaszając zapotrzebowanie na środki finansowe i to zarówno na krótki okres czasu (płynność) jak i na okresy dłuższe (inwestycje)

PRAWA NA RYNKU FINANSOWYM:

1. Prawo do majątku:

1. Akcje

2. Udziały

2. Prawo do zwrotu:

1. Obligacje

2. Bony skarbowe

3. Commercial papers

3. Prawo do otrzymania w przyszłości określonego dobra lub rozliczenia pieniężnego:

1. Instrumenty pochodne

FORMY TRANSFERU NA RYNKU FINANSOWYM:

Inwestor Inwestor Inwestor

Pośrednik Pośrednik

(dom maklerski) (fundusz inwestycyjny)

Emitent Emitent Emitent

RODZAJE TRANSAKCJI NA RYNKU FINANSOWYM:

Cel zawarcia transakcji

1. Rzeczywiste- celem ich jest rzeczywiste przeniesienia prawa własności przedmiotu wymiany miedzy sprzedającym a kupującym w przypadku rynku towarowego polega na fizycznym dostarczaniu przedmiotu umowy.

2. Nie rzeczywiste- celem jest rozliczenie kontraktu a nie fizyczna dostawa przedmiotu umowy.

Termin dostawy

1. Natychmiastowe (spot)- to transakcje których dostawa następuje w ciągu kilku dni roboczych od zawarcia kontraktu.

2. Terminowe- dostawa przedmiot umowy lub rozliczenie transakcji następuje w z góry określonym terminie (do określonego terminu)przez strony transakcji po cenie z góry ustalonej.

Funkcje Rynku Finansowego

1. Alokacyjne- polega na przemieszczeniu występujących w gospodarce nadwyżek pieniężnych od podmiotów mających ich nadmiar do podmiotów ich potrzebujących.

2. Wartościujące - ułatwia ocenę finansową dokonanych transakcji.

3. Informacyjne- dotyczy głównie sytuacji ekonomicznej emitentów przy dokonywanej inwestycji przez inwestora.

STRUKTURA PODMIOTOWA RYNKU FINANSOWEGO:

1. Bezpośredni uczestnicy rynku finansowego

1. Emitenci

2. Inwestorzy

2. Podmioty pośredniczące

1. Banki !!!!

2. GPW !!!

3. CTO

4. KNF

5. Krajowy depozyt papierów wartościowych

6. Izba zarządzająca funduszami i aktywami

INSTRUMENTY FINANSOWE:

I. Papiery Wartościowe

1. Akcje !!!

2. Obligacje !!!

3. Kwity depozytowe

4. Certyfikaty inwestycyjne funduszy zamkniętych !!!

5. Prawa poboru

6. Prawa do akcji

7. Warranty subskrypcyjne

8. Listy zastawne

II. Jednostki uczestnictwa w funduszach otwartych i specjalistycznych otwartych.

III. Instrumenty rynku pieniężnego

IV. Instrumenty pochodne

Finansowe kontrakty terminowe opcje kupna i sprzedaży instrumentów finansowych umowy forward i swapy.

FUNKCJE PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH:

1. Umożliwia cyrkulację i efektywną alokację środków pieniężnych w systemie gospodarczym

2. Umożliwia pozyskanie środków finansowych przez poszczególne podmioty.

3. Umożliwiają inwestowanie ( lokowanie) nadwyżek środków finansowych

4. Realizuje funkcje zastawnicze

RYNEK FINANSOWY

Pierwotny Wtórny

Wprowadzenie Obrót instrumentów

instrumentów finansowych finansowych

do obiegu wprowadzonymi do

obiegu.

Pozyskanie kapitału----------------------------------Cel----------------------------------------zmiana struktury

aktywów finansowych

Emitent, pierwszy ----------------------------------Uczestnicy--------------------------------kolejni posiadacze

Nabywca instrum. Finansowych

Emisyjna------------------------------------------------Cena--------------------------------------Rynkowa

EMISJA:

1. Publiczna

2. Niepubliczna

RYNEK FINANSOWY:

1. Pieniężny

2. Kapitałowy

3. Walutowy

4. Kredytów i lokat bankowych

5. Instrumentów pochodnych

RYNEK PIENIĘŻNY - rynek, na którym przedmiotem obrotu są, kapitał krótkoterminowy z okresem zwrotu nie dłuższym niż 1 rok.

Jest on rynkiem najbardziej płynnych aktywów finansowych, które służą emitentom do pokrycia zapotrzebowania na kapitał obrotowy a więc na utrzymanie lub przywrócenie bieżącej płynności finansowej.

Rynek pieniężny jest również wykorzystywany w celu realizacji określonej polityki monetarnej państwa. Dzięki niemu Państwo ma wpływ na podaż pieniądza a przez to na ilość pieniądza pozostającego a obiegu.

Cechy Rynku Pieniężnego

1. Duża konkurencja między uczestnikami rynku związane ze sprawnym obiegiem informacji.

2. Wysoki strumień płynności instrumentów będących przedmiotem obrotu na rynku finansowym.

3. Wysoki stopień bezpieczeństwa transakcji

4. Decentralizacja wymiany pomiędzy podmiotami ( rynek typu over the countr)

Funkcje Rynku Pieniężnego

1. Umożliwienie efektywnej alokacji środków.

2. Optymalizacja lokacji środków krótkoterminowych w systemie gospodarczym.

3. Wyrównanie krótkoterminowych zaburzeń płynności uczestników rynku.

4. Umożliwienie zdywersyfikować portfela inwestycyjnego.

Największe Segmenty Rynku Finansowego

1. Rynek lokat międzybankowych

2. Rynek bonów skarbowych

RYNEK LOKAT MIĘDZYBANKOWYCH - jeśli bank komercyjny posiada nadwyżki środków pieniężnych może wystąpić na rynku międzybankowym w charakterze pożyczkodawcy. Jeśli bank komercyjny zgłasza zapotrzebowanie na środki pieniężne może wystąpić na Rynu międzybankowym w charakterze pożyczkobiorcy. Jest to rynek najbardziej po gotówce płynnych aktywów. Transakcje te zawierane są bowiem na okres od 1-go dnia do 1-go roku, z tym że przeważają transakcje na okres do kilku dni.

Na rynku tym najczęściej stosowanymi stopami procentowymi są:

1. Libor- to średnia arytmetyczna stóp procentowych, po jakiej najważniejsze banki w WB gotowe są udzielić pożyczki innym bankom.

2. Libid- to średnia arytmetyczna stóp procentowych w WB gotowe są przyjąć środki od innych banków.

W Polsce odpowiednikiem są:

WIBOR stopa procentowa po jakiej bank jest gotów pożyczyć środki innym bankom

WIBID stopa procentowa po jakiej bank jest gotów przyjąć od innego banku środki w depozyt.

Rodzaje Depozytów:

1. Krótkoterminowe do 1-go miesiąca

2. Długoterminowe powyżej 1-go miesiąca

Depozyty jednodniowe:

ON - (over night) - wysokość rocznej stopy procentowej, jaką banki zapłacą za środki przyjęte na jeden dzień.

TN - (tommorow next) - wysokość rocznej stopy procentowej, jaką banki zapłacą za środki pożyczone od jutra na jeden dzień.

SW - (spot week) - środki pożyczone na jeden tydzień od momentu dostawy, która następuje po dwóch dniach roboczych.

03.04.2011

ĆWICZENIA 2

INSTRUMENTY RYNKU PIENIĘŻNEGO:

1. Bony skarbowe

2. Weksle

3. Akcepty bankowe

4. Bony pieniężne

5. Czeki

6. Commercial papers

BONY SKARBOWE - krótkoterminowe papiery wartościowe emitowane przez Państwo w celu sfinansowania potrzeb wynikających z budżetu.

Charakteryzują się :

1. Zerowym ryzykiem

2. Wysoką płynnością

3. Niskim oprocentowaniem

Bony skarbowe sprzedawane są z dyskontem ( poniżej wartości nominalnej). Dyskonto stanowi więc jedyny zysk nabywcy bonu. Ich cena jest określona przez ich nabywców.

Po upływie okresu na jaki bony skarbowe zostały wyemitowane zostają one wykupione przez emitenta po wartości nominalnej w momencie wykupu podlegają umorzeniu.

BONY PIENIĘŻNE:

1. Emitowane przez NBP

2. Wykorzystywane do regulowania przepływu pieniądza w gospodarce.

COMMERCIAL PAPERS - (bony komercyjne przedsiębiorstwa, skrypty dłużne).

- Jest to instrument rynku pieniężnego, w którym emitent zobowiązuje się do jego wykupu w określonym terminie po jego wartości nominalnej.

- Wykorzystuje się je do uzupełnienia kapitału obrotowego przedsiębiorstwa.

- Dzięki możliwości rolowania emisji ( przeprowadzenie kolejnej transzy w dniu zapadalności poprzedniej emisji) mogą być wykorzystane w celu finansowania przedsięwzięć inwestycyjnych.

Korzyści dla emitenta

1. Niższy koszt pozyskania kapitału w porównaniu z kredytem bankowym.

2. Możliwość wykupu przed terminem

3. Elastyczne dostosowanie finansowania ( poprzez kolejne transze) do rzeczywistych potrzeb emitenta.

4. Prezaentacja firmy na rynku finansowym ( funkcja informacyjna - „ reklama”)

Korzyści dla inwestora:

1. Możliwość uzyskania wyższej stopy zwrotu niż z lokaty bankowej

2. Możliwość odzyskania środków przed terminem zapadalności dzięki sprzedaży na rynku wtórnym

3. Instrument wykorzystywany do dywersyfikacji portfela lokacyjnego.

FORMY KRÓTKOTERMINOWYCH PAPIERÓW DŁUŻNYCH:

1. Obligacja - ustawa o obligacjach

2. Weksel - prawo wekslowe

3. Dług - kodeks cywilny

OBLIGACJA - to papier wartościowy o charakterze wierzycielskim, w którym emitent zobowiązuje się zwrócić posiadaczowi obligacji jej wartość nominalna w oznaczonym terminie i zapłacić ewentualne odsetki.

Celem jest pozyskanie środków długoterminowych przez emitenta przede wszystkim na cele inwestycyjne.

Korzyści z emisji obligacji:

1. Brak prowizji bankowej za udzielenie kredytu.

2. Brak nadzoru na nad wykorzystaniem poszczególnych transz kredytu.

3. Niższe oprocentowanie.

Wady Emisji Obligacji:

1. Koszt emisji wysoki (nie opłaca się na tej drodze pozyskiwać małych kwot na krótkie terminy)

2. Trudność z uplasowaniem emisji na rynku.

3. Potencjalne dyskonto

Korzyści dla inwestora:

1. Wyższe oprocentowanie

2. Potencjalne dyskonto

3. Możliwość sprzedaży bez utraty odsetek.

Wady dla potencjalnego nabywcy

1. WIĘKSZE RYZYKO!!!

Cena emisyjna , Wartość nominalna, Cena rynkowa.

Termin wykupu ( zapadalności, ważności, wymagalności) to czas od momentu emisji obligacji do momentu jej wykupu, czyli zwrotu środków posiadaczowi obligacji ( obligatariuszom).

Podział obligacji:

1. Emitenta

2. Czas

3. Prawa posiadaczy

4. Oprocentowanie ( odsetki, dyskonto)

Emitent obligacji:

1. Skarbowe -emitowane przez państwo

2. Municypalne - emitowane przez podmiot samorządu terytorialnego ( gminy)

3. Instytucji finansowych ( banki, instytucje, ubezpieczenia)

4. Przedsiębiorstwa

OBLIGACJE SKARBOWE - są emitowane w celu pokrycia deficytu budżetowego. Są to na ogół papiery wartościowe długoterminowe, dla których termin wykupu wynosi przeciętnie od 5- 30 lat,

- zerowe ryzyko,

- niska stopa zwrotu.

Czynniki kształtujące cenę obligacji:

1. Oprocentowanie obligacji.

2. Wartość nominalna obligacji.

3. Zmiana rynkowych stóp procentowych - wzrost rynkowych stóp procentowych powoduje spadek ceny obligacji a spadek rynkowych stóp procentowych wzrost ceny rynkowej obligacji.

4. Ocena ryzyka emitenta- z wzrostem ryzyka kredytowego spada cena obligacji.

5. Zmiana różnicy oprocentowania obligacji w porównaniu z obiegiem skarbowym . Im ta różnica mniejsza, tym cena obligacji wyższa.

6. Termin wykupu.

7. Istnienie rynku wtórnego.

8. Dodatkowe przywileje.

9. Istnienie opcji.

Wycena obligacji Wzór

P	=	n	Ct (1 + YTM)^t
					Σ
					t - 1

Oprocentowanie obligacji a YTM:

1. Gdy oprocentowanie obligacji jest niższe niż wymaga stopa zwrotu to jej wartość rynkowa jest niższa niż wartość nominalna.

2. Gdy oprocentowanie obligacji jest wyższe niż wymagana stopa zwrotu to jej wartość rynkowa jest wyższa niż wartość nominalna.

3. Gdy oprocentowanie obligacji jest równe wymaganej stopie zwrotu to jej wartość rynkowa jest równa wartości nominalnej.

USTALENIE STOPY ZWROTU Z INWESTYCJI A OBLIGACJE.

400 400 400 400 + 5000

10% 10% 10%

Zadanie

Obliczyć cenę rynkową obligacji czteroletniej o wartości nominalnej 5000 i oprocentowaniu 8 %, jeżeli kupony płacone są co roku z YTM wynosi 10 %.

P= 4683,013

RYZYKO REINWESTYCJI

FV=PV ( 1+r) ⁿ

FV- wartość przyszła

PV wartość obecna

n- czas w latach

r- stopa procentowa

Zadanie

Obliczyć zrealizowaną stopę zwrotu z inwestycji w obligacje jeśli odsetki są inwestowane prz stopie równe 10 %.

FVn = 6 600

FV= 400* (1,1)³ + 400*(1,1)²+400*(1,1)+5000+400= 532,40+484+440+5400= 6856,40

WARTOŚĆ PRZYSZŁA WPŁYWÓW

FV_n = K₁ (1+r_e)^n-1 + K₂(1+r_e)^n-2 +…..+ K _n-1 (1+r_e)¹ + K_n + W_n

_{FVn- Wartość przyszła wpływów}

_{re- stopa reinwestycji}

n- czas w latach do wykupu

ZREALIZOWANA STOPA DOCHODU

RCY= ( FV_n/ P)^1/n -1

RCY = (6856,40/4683,013) ^¼ -1

RCY= (1,464)^1/4-1

RCY= 1,1-1= 0,1

Zadanie

Obliczyć zrealizowaną stopę zwrotu z inwestycji w obligacje jeśli odsetki są reinwestowane przy stopie równej 8 %

FV= 400*(1,08)³+ 400*(1,08)² + 400(1,08) +5400= 503,88+466,56+432+5400= 6802,44

RCY=(6802,44/4683,013)^1/4-1= 0,097

Zadanie

Obliczyć zrealizowaną stopę z inwestycji w obligacje jeśli odsetki są reinwestowane prz stopie równej 12 %.

FV= 400*(1,12)³+400*(1,12)² + 400*(1,12)+ 5400= 561,97+501,76+448+5400=6911,73

RCY= (6911,73/4683,013)^1/4 -1= 0,1022

16.04.2011

ĆWICZENIA 3

RYZYKO- sprzedaż przed terminem.

Zadanie 1

Obliczyć zrealizowaną stopę zwrotu z inwestycji w obligacji, jeśli odsetki są reinwestowane przy stopie równej 10%, a sprzedaż następuje rok przed terminem wykupu.

K= 400

P= 4683, 013- cena zakupu obligacji.

YTM= 10%

Ps= 5400(1+01)1 Obligacja jednoroczna (ostatni okres)

WZÓR NA CENĘ OBLIGACJI:

k1(1+YTM)1+ k2(1+YTM)2+ Wn(1+YTM)n

Gdy wystąpią dwa lata: 4001,1+ 54001,12

400* 1,12=484

484+4909,09+400+484+440= 6233,09

RCY = 6233,09134683,013- 1=0,0997=10%

Zadanie 2

Obliczyć zrealizowaną stopę zwrotu z inwestycji w obligacje, jeśli odsetki są reinwestowane przy stopie równej 8%, s sprzedaż następuje rok przed terminem wykupu.

K=400

P= 4683,013

Ps= 54001,08= 5000

400* 1,082=466,56

400*1,08= 432

400= 400

Suma= 6298,56

RCY= 6298,56134683,013-1=10,38%

Zadanie 3

Obliczyć zrealizowaną stopę zwrotu z inwestycji w obligacje, jeśli odsetki są reinwestowane przy rocznej stopie 8%, a sprzedaż następuje rok przed terminem wykupu.

Ps= 54001,12=4821,43

400* 1,122= 501,76

400*1,12= 448

400=400

Suma= 6171,19

RCY= 6171,191/34633,013- 1=0,096=9,6%

OGÓLNY WZÓR NA ZREALIZOWANĄ

STOPĘ DOCHODU Z OBLIGACJI:

RCY = k1+r21+r3….1+rn+k1+r31+r4…(1+rn+k1+rn+k+PnP do 1/n - 1

P- cena zakupu obligacji

Pn- cena sprzedaży obligacji po latach

Rt- stopa reinwestycji w t-tym roku posiadania obligacji.

Zadanie 4

Obliczyć zrealizowaną stopę zwrotu z inwestycji w obligacje 5 letnią o wartości nominalnej 5000 i r= 12%, jeśli odsetki są reinwestowane przy stopie równej 8% po pierwszym, 9% po drugim roku, a sprzedaż następuje w dwa lata przed terminem wykupu. Cena wykupu obligacji wyniosła 5379,08z zł.

5000*12%=600

56001,092+6001,09=4713,41+ 550,46= 5263,87

600* 1,081* 1,091= 706,32

600*1,09= 654

600=600

Suma= 7224,19

RCY= 7224,19135379,08-1=10,33%

CZYNNIKI KSZTAŁTUJĄCE CENĘ OBLIGACJI:

1. Oprocentowanie obligacji.

2. Czas do wykupu( im bliższy do wykupu, tym cena bliższa Wn).

3. Im wyższe YTM, tym cena obligacji mniejsza.

4. Wartość nominalna!!!

5. Zmiana rynkowych stóp procentowych - wzrost rynkowych stóp procentowych powoduje spadek ceny obligacji, a spadek rynkowych stóp procentowych wzrost powoduje wzrost ceny rynkowej obligacji.

6. Ocena ryzyka emitenta z wzrostem ryzyka kredytowego….

7. Zmiana różnicy oprocentowania obligacji w porównaniu z obligacjami skarbowymi ( im ta różnica mniejsza tym cena obligacji niższa).

8. Termin wykupu.

9. Istnienie rynku wtórnego(płynność obligacji).

10. Dodatkowe przywileje.

11. Istnienie opcji np. wcześniejszego wykupu.

DURATION- ( śr. Termin wykupu, czas trwania obligacji)

Jest to średnim ważonym terminem zapłaty całego strumienia płynności, gdzie termin każdego uiszczenia jest ważony przez iloraz płynności i całkowitej wartości obligacji.

Gdy obligacja zero kuponowa to średni termin wykupu = termin wykupu.

W związku z tym obligacje 10 letnia z kuponami płaconymi, co pół roku będzie miała taki sam termin wykupu jak obligacja 10 letnia zero kuponowa.

Duration, a termin wykupu obligacji

Termin wykupu obligacji informuje jedynie o ….

Średni termin wykupu lepiej obrazuje czas niezbędny do odzyskania środków, które zainwestowało się w obligacje.

Obligacja z kuponami płaconymi, co pół roku będzie miała krótszy termin wykupu niż obligacja zero kuponowa.

Wskaźnik ten służy do szacowania ryzyka zmiany ceny. Pozwala porównać obligacje o różnych terminach do wykupu i różnych oprocentowaniach,

Im niższe oprocentowanie tym większe ryzyko zmiany ceny obligacji.

Im dłuższy okres do terminu wykupu tym większe ryzyko zmiany ceny.

DURATION ZALEŻY OD:

1. Oprocentowania obligacji( im wyższe oprocentowanie tym krótszy czas trwania)

2. Czas do terminu wykupu ( im ten czas dłuższy tym dłuższy czas trwania)

3. Stopa dochodu w okresie do wykupu(im wyższe YTM tym krótszy czas trwania)

4. Możliwe jest szacowanie zmian stóp zwrotu, jeśli przejdziemy z jednej struktury płaskiej stóp procentowych na inną ( wyższą lub niższą) strukturę stóp procentowych.

5. Stopa zwrotu w terminie do wykupu w przypadku krótkiego czasu trwania bardziej zmienna, niż w przypadku długiego czasu trwania.

6. Trudno wyznaczyć czas trwania dla innych papierów wartościowych (akcje) więc jeszcze trudniej będzie dla portfeli mieszanych.

DURATION:

D= tkt1+YTMtP

D- średni termin wykupu obligacji.

t- numer okresu z jakiego jest płatność

D= 1k(1+YTM)1+ 2k(1+YTM)2+…….+(K+Wn)(1+YTM)nP

P- wycena po której obligacja została zakupiona

14

---