Ewangelia wg. św. Jana

1. Czwarta Ewangelia a Ewangelie synoptyczne i charakter literacki Czwartej Ewangelii (str. 6-9)

I Ewangelia Janowa a Ewangelie synoptyczne

1. Różnice:

1. Ramy topograficzne i chronologiczne

• W Ewangeliach synoptycznych głównym ośrodkiem publicznej działalności Jezusa jest - Galilea, natomiast w czwartej Ewangelii - Jerozolima.

• W Ewangeliach synoptycznych Jezus rozpoczyna swoją działalność publiczną po uwiezieniu Jana Chrzciciela; działalność ta trwa tylko jeden rok, gdyż Jezus tylko raz udaje się na święto Paschy do Jerozolimy, kiedy następuje Jego śmierć na krzyżu. Natomiast w czwartej Ewangelii Jezus rozpoczyna swoją działalność publiczną przed uwięzieniem Jana Chrzciciela. Działalność ta trwa przynajmniej dwa lata, gdyż są tu wymienione wyraźnie trzy święta Paschy: Pascha nowej świątyni, Pascha chleba życia i Pascha śmierci Jezusa.

• Autor wspomina o innym święcie żydowskim, mówi o działalności Jezusa w czasie Święta Namiotów i Święta Poświęcenia Świątyni.

2. Odmienność w ujęciu słów i czynów Jezusa

• Jedyne przypowieści, jakie znajdujemy u Jana, są alegoriami: przypowieść o „Dobrym Pasterzu” oraz o „krzewie winnym i latoroślach”

• Ewangelia zamiast przypowieści podaje mowy objawieniowe Jezusa, które rozwijają określony temat, jak: odrodzenie, woda żywa, światłość świata, zmartwychwstanie.

• U Jana Jezus przemawia tu w sposób bardziej abstrakcyjny

• W Ewangeliach synoptycznych naczelną ideą w przypowieściach Jezusa jest tajemnica królestwa Bożego, w Ewangelii Janowej temat ten znajduje się tylko w dialogu Jezusa z Nikodemem

• W dialogach z Żydami nie mówi się o czystości rytualnej i hipokryzji faryzeuszów, lecz o podstawowym zagadnieniu wiary w posłannictwo Jezusa

• U synoptyków znajdują się rozmaite nakazy i rady dotyczące sposobu życia chrześcijańskiego a u Jana wszystko redukuje się do praktyki wiary i miłości

• Opis cudów u Jana jest bardziej symboliczny, duchowy

• Spośród 29 cudów Jezusa, które opisują Ewangelie synoptyczne w czwartej Ewangelii znajdują się tylko trzy (uzdrowienie syna urzędnika królewskiego w Kafarnaum, rozmnożenie chleba i chodzenie po wodzie)

• U Jana są cztery inne cuda, o których nie wspominają Ewangelie synoptyczne, mianowicie znak w Kanie, uzdrowienie paralityka, uzdrowienie ślepego od urodzenia i wskrzeszenie Łazarza

• W czwartej Ewangelii nie ma opisów wypędzania złych duchów i uzdrowień opętanych

• U Jana nie ma opisu ustanowienia Eucharystii i Przemienienia

• Według synoptyków Jezus spożywa Paschę w Dniu Przygotowania, a Jan wyraźnie zaznacza, że w przeddzień święta Paschy Jezus umiera na krzyżu.

2. Podobieństwa:

• Najwięcej podobieństw zachodzi między Ewangelią Janową a Ewangelią według św.

Marka. Należą tu następujące perykopy:

• działalność Jana Chrzciciela

• powrót Jezusa do Galilei

• nakarmienie pięciu tysięcy

• chodzenie Jezusa po wodzie

• żądanie znaków

• wyznanie Piotra

• wyruszenie Jezusa do Jerozolimy

• namaszczenie w Betanii

• ostatnia wieczerza

• pojmanie na Górze Oliwnej

• opis męki i zmartwychwstania

• Z Łukaszem najwięcej podobieństw zachodzi w opisie męki i zmartwychwstania

• Jako klasyczny przykład na podobieństwa i różnice istniejące między Ewangelią Janową a Ewangeliami synoptycznymi podaje się najczęściej opis oczyszczenia świątyni.

II Charakter literacki Czwartej Ewangelii

1. Język, słownictwo i styl

• Mimo rozpowszechnionej opinii, że oryginalnym językiem Ewangelii Janowej był aramejski, dziś bardziej uzasadniona pozostaje teza o greckim oryginale czwartej Ewangelii

• słownictwo Jana jest stosunkowo ubogie gdy idzie o terminy konkretne, częściej występują w nim terminy abstrakcyjne (miłość, życie, prawda, światło, kosmos).

• Ewangelia zawiera 416 charakterystycznych słów i wyrażeń za pomocą których Jan jest w stanie wyrazić zdumiewająco bogatą myśl teologiczną

• Pewne słowa i zwroty spotykamy tylko u Jana, dlatego zalicza się je do tzw. stylu Janowego, np.: „słowo moje”,„zaprawdę, zaprawdę”, „Ten, który mnie posłał” /o Bogu/

• Do stylu Janowego należy składnia, a także technika nieporozumienia, używanie słów lub wyrażeń o podwójnym znaczeniu, ironia, inkluzje, dialogi i podwójne wypowiedzi.

• Technika nieporozumienia polega na tym, że Jezus objawia siebie lub swoje posłannictwo, stosując jakiś obraz lub metaforę.

• Ironia polega na tym, że przeciwnicy Jezusa wydają o nim sąd, który ma za cel ośmieszyć Go lub wyrazić ich niewiarę. Te stwierdzenia wyrażają jednak niezamierzoną przez przeciwników myśl

• Inkluzja polega na tym, że ewangelista przytacza jakiś szczegół na końcu perykopy, który nawiązuje do jej początku

• dialogi u Jana przeobrażają się w monologi Jezusa. Mowy Jezusa mają charakter uniwersalny. W dialogach Jezus posługuje się obrazami i metaforami.

• Podwójne wypowiedzi Jezusa mają prawdopodobnie źródło w przekazywaniu słów Jezusa w tradycji Janowej w różnych kontekstach

2. Symbolika

• symbolika Janowa nie jest tworem sztucznym, lecz na wzór pism prorockich ma charakter konkretny.

• Niektóre słowa zostały tak użyte, że trzeba je rozumieć równocześnie na dwóch płaszczyznach: na płaszczyźnie materialnej i duchowej, np.

• „iść za Jezusem” = iść w ślad za nim = stać się Jego uczniem

• Pneuma (wiatr) = Duch Św.

• Hypso (wywyższać) = wąż na pustyni (Mojżesz) = Jezus na krzyżu

• symbolikę zawierają również miejsca geograficzne oraz wydarzenia z życia Jezusa. np

• Świątynia jerozolimska = nowa świątynia = ciało Jezusa zmartwychwstałego

• Woda źródlana (studnia Jakubowa) = objawienie Boże = woda na żywot wieczny

• Woda z boku Jezusa = zbawcza skuteczność Jego śmierci

• Ślepota ślepego od urodzenia = zaślepienie faryzeuszy

• Noc zdrady Judasza = noc jego duszy

• Cudowny połów po zmartwychwstaniu = apostolstwo Kościoła

• Ewangelia Janowa posługuje się także symboliką cyfr. Cyfra trzy wskazuje na pełnię. Trzykrotne powtórzenie oznacza specjalne znaczenie danej prawdy i pobudza do uwagi, np.

• Jezus trzykrotnie pyta się Piotra, czy Go miłuje

• Na początku prologu trzykrotnie pojawia się wyraz logos

• w mowie o chlebie życia trzy razy występuje słowo „pożywać”

• w dialogu Jezusa z Żydami trzy razy słowo „znać”, dla ukazania jedności Jezusa z Ojcem

• Cyfra siedem ukazuje świętość spraw i doskonałość Bożą.

• występuje siedem tytułów mesjańskich

• Jezus używa siedem razy „Ja jestem”

• siedem obrazowych określeń Jezusa: chleb życia (6,35), światłość świata

• siedem cudów Jezusa

• w czasie ostatniej wieczerzy Jezus siedem razy powtarza „to wam powiedziałem”

• Prawdopodobnie także cyfra 153 przy cudownym połowie ryb ma znaczenie symboliczne. Może być ona sumą kombinacji liter hebrajskich, które tworzą wyrażenie - Kościół miłości, albo - synowie Boży.

2. Autor czwartej Ewangelii (str. 9-12)

1. W starożytności za autora jakiegoś dzieła był uważany człowiek, który wyrażał w nim swoje idee, zaś pisarzem był ten, który to wszystko spisywał.

2. Świadectwa zewnętrzne (tzw. kościelne):

• od końca II wieku istnieją świadectwa, iż autorstwo czwartej Ewangelii należy do Jana Apostoła, jednego z synów Zebedeusza, identyfikowanego z umiłowanym uczniem Jezusa Chrystusa

• Potwierdzenie tego świadectwa znajdujemy w:

• św. Ireneusz, (biskup Lyonu): dzielo Adversus haereses

• Polikrates z Efezu: list napisany do papieża Wiktora i do Kościoła rzymskiego z około 190 roku

• Według tradycji:

• Jan miał być zesłany na wyspę Patmos pod koniec panowania cesarza Domicjana (81-96 r.). W wyniku zamachu stanu, został zabity Domicjan, a jego miejsce zajął Marek Nerwa, który nie prześladował Kościoła, dzięki czemu ponad dziewięćdziesięcioletni Jan mógł opuścić Patmos i przybyć do Efezu

• Nowożytni uczeni, badając owe starożytne świadectwa, które dotyczą osoby Jana, wysunęli hipotezę, iż tradycja kościelna połączyła ze sobą dwie różne postacie, tj. Jana Apostoła z Janem Prezbiterem, o którym wspomina Papiasz, biskup z Hierapolis. Jednak mało prawdopodobne jest to, aby wspominany Jan Prezbiter należał do uczniów Pańskich oraz to, aby mógł być identyfikowany z „umiłowanym uczniem”.

• Istnieje też starożytna tradycja kościelna, która uważa, iż czwarta Ewangelia jest dziełem Jana Apostoła, ale ułożoną przy pomocy sekretarza, którym miał być Prochor, czyli jeden z siedmiu diakonów.

3. Świadectwa wewnętrzne:

• Ewangelistą (autorem) jest Żyd palestyński wywodzący się ze środowiska jerozolimskiego, który był znajomym arcykapłana (wspomina nam o tym Ewangelia w J 18, 16).

• Współcześni egzegeci na ogół nie identyfikują ewangelisty z Janem Apostołem. Wskazują raczej na to, że ewangelista znał słowa i czyny Jezusa z tradycji, której poręczycielem był umiłowany uczeń, i z którym ewangelista miał ścisłą więź.

• Zdania egzegetów na ten temat umiłowanego ucznia są również podzielone i wskazują one na: Jana Apostoła, Jana Marka, Łazarza, Tomasza oraz na ucznia, który jest Symbolem wierzącego.

• Przekonanie o pochodzeniu czwartej Ewangelii od św. Jana Apostoła zostało podważone w XIX wieku przez C. T. Bretschneider

• Obecnie uważa się, że autor nie musiał osobiście pisać tego dzieła, któremu zostało przypisane jego imię, lecz wskazuje się na wiarygodną tradycję apostolską u podstaw czwartej Ewangelii

• Współcześni egzegeci opowiadają się za stopniowym powstawaniem czwartej Ewangelii, wyróżniając kilka etapów redakcji:

• I hipoteza: Ewangelia Janowa została zredagowana w trzech etapach, z których wynikałoby, że wyrosła ona w ciągu długiego procesu, a u jej podstaw stałby autorytet „umiłowanego ucznia” jako norma tradycji

• II hipoteza: opierając się na kryteriach językowych, stylistycznych oraz historycznych wyodrębnia się cztery etapy redakcyjne Ewangelii Janowej, które miałyby pochodzić od trzech różnych autorów

• Żaden z przytaczanych argumentów, które są przeciwne autorstwu Jana apostoła nie jest decydujący. Możemy natomiast przypuszczać, iż miała miejsce kilkakrotna redakcja „homilii” Janowych

• Ostatnia redakcja należała do uczniów ewangelisty i nastąpiła ona już po śmierci „umiłowanego ucznia”, czyli około roku 100

4. Hipoteza historyczno - literacka uznaje „Dzieło Janowe” za owoc długiego procesu formowania się i jest jak najbardziej do przyjęcia, gdyż bierze pod uwagę TEKST oraz TRADYCJĘ

5. Zwolennicy hipotezy historyczno - literackiej próbują także wskazać na fazy lub etapy, przez które przeszła szkoła lub wspólnota Janowa:

• (I etap) - U początku tej SZKOŁY (wspólnoty) mamy osobę Jana syna Zebedeusza, brata Jakuba

• (II etap) - Wokół Jana uformowała się tradycja ewangeliczna - palestyńska ustna sprzed 70 roku

• (III etap) - Następnie powstało, jakby pierwsze wydanie Ewangelii - być może w Efezie

• Redakcja końcowa, umotywowana (być może?) śmiercią Jana dodała epizody rozdziału 21 i drugie zakończenie ogólne

• (IV etap) - Powstanie Księgi Apokalipsy: Jan - prorok, którego wygnanie na Patmos można umiejscowić ok.95 roku w czasie prześladowania Domicjana, mógł należeć do wspólnoty uczniów Jana.

• (V etap) - Czas powstania trzech Listów Jana, które ukazuję drogę którą, kroczy wspólnota Janowa

3. Środowisko powstania i adresaci czwartej Ewangelii (str. 12-15)

1. Ani Ewangelie synoptyczne ani Ewangelia Janowa nie podają nam żadnych bezpośrednich danych o środowisku, w jakim powstały, jak również o tym, kto jest ich autorem.

2. Jedynym źródłem informacji na temat środowiska powstania Ewangelii Janowej są dość fragmentaryczne wzmianki znajdujące się w literaturze starochrześcijańskiej oraz kryteria wewnętrzne Ewangelii Janowej

3. Od początków krytycznych refleksji nad Ewangelią Janową do początków XX wieku były przyjmowane tylko dwa możliwe duchowe środowiska, w jakich mogła ona powstać, to jest: hellenizm bądź judaizm

4. W dalszej kolejności zaczęto rozważać możliwość występowania wpływów wczesnochrześcijańskich, qumrańskich a nawet samarytańskich

5. Kolejne propozycje dotyczące rozwiązania sprawy środowiska i genezy Ewangelii Janowej nie reprezentują istotnie nowych elementów. Wyjątkiem mogą tu być prace Martyna oraz Leroy

• Martyn podejmując się rekonstrukcji środowiska Janowego, wychodzi z przekonania, iż najbardziej pewnym i centralnym wydarzeniem w dziejach było wykluczenie chrześcijan z synagogi, które miało miejsce w drugiej połowie lat 80

• Leroy jeśli chodzi o środowisko Ewangelii Janowej dopatrywał się również w kontrowersji z judaizmem.

6. Poszukując tła religijnego oraz właściwego środowiska duchowego dla Janowego myślenia i wypowiadania się z całą oczywistością nasuwa się wpływ Starego Testamentu.

• Ewangelista pokazuje związek, jaki występuje pomiędzy tekstem starotestamentalnym a jego wypełnieniem się w osobie Jezusa Chrystusa

7. Tłem ostatecznej redakcji Ewangelii Janowej jest życie narodu żydowskiego oraz tych wspólnot, które wyznawały wiarę w Jezusa Chrystusa u końca I wieku.

8. Chrześcijaństwo a Judaizm:

• Pod koniec pierwszego wieku judaizm, poddany wpływom myśli gnostyckiej ewoluował w kierunku pobożności opartej na wypełnianiu prawa.

• Chrześcijaństwo zaś, choć też mocno zagrożone przez gnozę zaczyna coraz wyraźniej organizować się we wspólnoty kościelne i rozwija praktykę sprawowania sakramentów.

• chrześcijaństwo - w którym większość stanowili Izraelici - nadal żyło w łonie judaizmu i powoli kształtowało swoją tożsamość, inną od żydowskiej.

9. Widoczne stają trzy postawy względem chrześcijaństwa, które ukształtowały się pod koniec pierwszego wieku w narodzie wybranym:

• postawa wrogości i separacji,

• postawa asymilacji i propozycja włączenia Chrystusa - Proroka do tradycji żydowskiej,

• postawa wiary w Chrystusa jako Syna Bożego, który był zapowiedziany przez Mojżesza i proroków, a jednocześnie, który przekracza ramy starotestamentalnego objawienia.

Ad1. Postawa wrogości i separacji

Chrześcijanie, którzy złączeni jeszcze byli z synagogą, nie zachowywali już tak bezwzględnie nakazów Prawa, a nawet mówili, iż cały ten rytuał kultowo - obyczajowy ich nie obowiązuje

• Synod w Jamni (Jabne) 85 - 90, Gamaliel II oficjalnie potępia wyznawców Chrystusa

• Do modlitwy „Osiemnastu Błogosławieństw”, dołączono przekleństwo „birkat ha-minim”, które brzmiało: „Niech będą wyniszczeni wszyscy nazarejczycy (chrześcijanie) i minim (heretycy); niech będą wymazani z księgi życia”.

• Około roku 90 formalne ekskomuniki, stosowane przez wiernych Prawu Żydów względem odszczepieńców, czyli chrześcijan.

• Ze względu na rozłam pomiędzy Kościołem a synagogą, Jan przedstawia Jezusa nie jako Żyda, lecz jako ich przeciwnika.

Ad2. Postawa asymilacji i propozycja włączenia Chrystusa

Postawa zamknięcia chrześcijaństwa w judaizmie: chociaż judaizujący chrześcijanie przyjmowali moralną naukę Jezusa, to jednak odrzucali to podstawowe wydarzenie historii zbawienia, jakim było Wcielenie.

Ad3. Postawa wiary w Chrystusa jako Syna Bożego

Ostatnią grupę stanowili ci, którzy poprzez medytację życia i słów Mistrza uświadomili sobie, że nie można w Nim widzieć tylko i wyłącznie Mesjasza - Proroka, ale trzeba też dostrzec to, że jest On Synem Bożym.

10. Kościół Janowy, który w głównej mierze składał się z chrześcijan pochodzenia żydowskiego, wiernych nauczaniu i świadectwu Apostoła, cierpiących dla Jezusa Chrystusa, jest pierwszym adresatem Ewangelii Janowej, a jego życie jest środowiskiem jej powstania.

4. Święta Żydowskie i ich znaczenie dla Ewangelii Janowej (str.15-18)

1. W Ewangelii Jana dla objawienia się Jezusa jako Mesjasza odgrywa wielką rolę liturgia żydowska, a w niej święta judaizmu. Święta te wiążą się ściśle z kalendarzem żydowskim.

2. Kalendarz żydowski jest kalendarzem lunarno - solarnym, co oznacza, że posiada rok solarny obejmujący 12 miesięcy lunarnych.

3. Kalendarz żydowski, kierował się według miesiąca księżycowego. Szczególne znaczenie ma połowa miesiąca, tj. czas pełni księżyca. Dwa wielkie święta izraelskie: Pascha i Święto Namiotów przypada na 14/15 dzień miesiąca. Także późniejsze święto Purim obchodzone było podczas pełni księżyca.

4. W czasach Nowego Testamentu Żydzi obchodzili m in.: Święto Paschy, Święto Tygodni, Święto Namiotów, Święto Poświęcenia Świątyni, Dzień Pojednania czy Święto Purim.

5. Święto Paschy w czasach Nowego Testamentu było głównym świętem Żydów.

Każdorazowa noc paschalna przywoływała na pamięć noc paschalną wyzwolenia z Egiptu. Mesjasza oczekiwano zatem w święto Paschy. Noc paschalna jest także nocą rocznicy Przymierza:

• Jahwe z Abrahamem,

• Ofiara paschalna Jezusa, która jest również zawarciem nowego Przymierza w Jego Krwi.

6. Święto Poświęcenia Świątyni, albo inaczej, Święto Dedykacji.

• W języku hebrajskim nazwa święta brzmi „chanukka”

• Ustanowione w roku 165 przed Chrystusem

• Historycznym tłem powstania święta było zwycięskie powstanie Machabeuszów przeciwko syryjskiemu królowi Antiochowi IV Epifanesowi, który sprofanował świątynię w Jerozolimie i ołtarz całopalenia

• Juda Machabeusz oczyścił sanktuarium i zbudował nowy ołtarz, poświęcając go w trzecią rocznicę profanacji ołtarza - 25 Kislew 164 roku. Odtąd co roku obchodzono to święto na pamiątkę oczyszczenia świątyni i wznowienia kultu.

7. W J 5,1 św. Jan wspomina o święcie, którego nazwy jednak nie podaje.

• Pierwotny tekst zawierał wyraz „święto” bez rodzajnika określonego, Ewangelista nie zamierzał więc określać o jakie święto chodzi. Późniejsza tradycja dodała jednak rodzajnik i zidentyfikowała święto z Paschą.

• Propozycje określenia święta obejmują prawie wszystkie, zarówno większe - pielgrzymkowe święta (Paschę, Pięćdziesiątnicę, Święto Namiotów), jak i mniejsze (Święto Nowego Roku, Purim, Święto Poświęcenia Świątyni).

8. Jako dzień święty obchodzono również, wspominany przez Jana w Ewangelii Szabat.

• Nazwa szabat oznacza „zaprzeczać pracy”, „wypoczywać”.

• Szczególna rola szabatu polega na tym, że jest on częścią przymierza Boga z narodem izraelskim.

• W tekstach prawniczych Starego Testamentu podane są dwa motywy obowiązku obchodzenia szabatu:

• Pierwszy, zawarty w Pwt 5,14b-15, podkreśla humanitarny i społeczny charakter szabatu. Każdy człowiek powinien wówczas wypocząć.

• Drugi motyw obchodzenia szabatu podsuwa Wj 20,11, kiedy mówi o dziele stworzenia świata przez Boga i odpoczynku po jego ukończeniu.

• Faryzeusze czasów Jezusa obwarowali szabat ogromną ilością przeróżnych zakazów.

• Wypowiedzi Jezusa na temat szabatu piętnują faryzeuszów i stanowią doskonałe tło dla objawienia się Jezusa jak Mesjasza Syna Bożego. np.:

• „To szabat został ustanowiony dla człowieka, a nie człowiek dla szabatu”.

5. Struktura Ewangelii Jana (różnorodność propozycji) (str. 18-20)

1. Dla ustalenia struktury najważniejsze są kryteria literackie

2. G. Segalla, gdy chodzi o kryteria literackie, wymienia ich aż siedem kategorii:

• elementy, które wyznaczają ramy bądź to perykopy bądź też części dzieła, a w ich skład wchodzą: 1) wprowadzenia; 2) zakończenia; 3) inkluzje.

• kryteria przestrzenno - czasowe, do których należą: 1) wskazania geograficzne, 2) wskazania czasu, 3) święta liturgiczne

• summaria lub też te perykopy, które pełnią funkcję przejścia między jedną a drugą sceną bądź jedną a drugą sekcją.

• słowa wiązadła, które charakteryzują ustną tradycję a jednocześnie są jej świadectwem w tekście.

• Technika powtórzeń: Takimi powtarzanymi słowami mogą być słowa - klucze (np. „Syn” w 5,19-30), bądź też całe fragmenty

• techniki wprowadzające w opowiadanie pewien dramatyzm, który może dotyczyć osób, scen, czy też sekwencji.

• tematy teologiczne, które pomagają nam odnaleźć literacką strukturę dzieła wskazując na przykład ideę przewodnią.

3. Znając kryteria, jakie są potrzebne do ustalenia struktury dzieła można przejść do propozycji podziałów Ewangelii Janowej. Oto one:

• Bernard proponuje strukturę, która oparta jest na kryterium chronologiczno - geograficznym, dzieląc dzieło na trzy części: działalność w Galilei, w Jerozolimie oraz męka, śmierć i zmartwychwstanie

• Mollat dla niego tematem przewodnim tekstu jest kult, a dokładniej mówiąc żydowskie święta. Ewangelia (pomijając prolog) zbudowana jest zgodnie ze schematem ośmiu tygodni:

1) Pierwszy tydzień publicznej działalności Jezusa

2) Pierwsze Święto Paschy

3) Uzdrowienie chromego w szabat

4) Pascha chleba życia

5) Święto Namiotów

6) Święto Poświęcenia Świątyni

7) Wielki Tydzień

8) Zmartwychwstanie i chrystofanie

• Boismard oraz Lamouille twierdzą, iż Ewangelia Janowa ma budowę opierającą się na schemacie siedmiu dni stworzenia. Oto osiem tygodni wyrażające strukturę Ewangelii:

1) Tydzień pierwszy bez święta - początek znaków

2) Tydzień drugi: pierwsza Pascha i drugi znak

3) Tydzień trzeci: druga Pascha i trzeci znak

4) Tydzień czwarty: Pięćdziesiątnica i czwarty znak

5) Tydzień piąty: Święto Namiotów i piąty znak

6) Tydzień szósty: Święto Poświęcenia i szósty znak

7) Tydzień siódmy: trzecia Pascha bez znaku (odpoczynek)

8) Tydzień ósmy: bez święta znak ostateczny Jezusa:

zmartwychwstanie Zakończenie: siódmy znak

• Westcott podaje propozycję struktury, gdzie myślą przewodnią jest stopniowe objawienie się Jezusa:

• Jezus objawia się światu

• Jezus objawia się uczniom

• Potterie według tego autora Ewangelia składałaby się z dwóch części:

• objawienie się światu

• szczyt objawienia w godzinie Jezusa

• Brown Ewangelię Janową dzieli na dwie główne części, jakimi są:

1) Księga znaków: nauka Jezusa, liczne cuda, rozmowy z przeciwnikami i tłumem, przemieszczenie się między Galileą a Judeą

2) Księga chwały: dyskusje z uczniami

4. Na podstawie punktów wspólnych, jakie pojawiają się w różnych propozycjach, przyjmiemy następującą ogólną strukturę Ewangelii Janowej:

PROLOG (1, 1-18)

Jezus - Słowo i Jego dzieło objawienia (1, 1-5)

Jezus - Słowo i Jego wcielenie (1, 6-14)

Jezus - Słowo i Jego Nowe Przymierze (1, 15-18)

Część I:

DYSKUSJA POMIĘDZY OBJAWIENIEM A WIARĄ I NIEWIARĄ (1, 19-12, 50)

A. Świadectwa o Jezusie (1, 19-51)

Pierwsze świadectwo Jana Chrzciciela (1, 19-34)

Pójście uczniów za Jezusem (1, 35-51)

B. Pierwsze objawienie się Jezusa (2, 1-4, 54)

Podstawowe znaki objawienia się Jezusa (2, 1-25)

Różne odpowiedzi dane ludziom (3, 1-4, 54)

C. Samoobjawienie się Jezusa jako Syna Bożego i niewiara

Judejczyków (5, 1-10, 42)

Uzdrowienie w Szabat - Jezus równy swemu Ojcu (5, 1-47)

Święto Paschy - Jezus chlebem życia (6, 1-71)

Święto Namiotów - Jezus światłością jako przeciwstawienie świata (7, 1-10, 21)

Święto Poświęcenia świątyni, Jezus Dobrym Pasterzem (10, 22-42)

D. Jezus zbliża się do godziny śmierci, która jest „chwałą” (11, 1-12, 50)

Wskrzeszenie Łazarza zapowiedzią śmierci Jezusa (11, 1-57)

Konkluzja „Księgi Znaków” i wprowadzenie do „Księgi Chwały” (12, 1-50)

Część II:

PRZEJŚCIE JEZUSA DO OJCA:

MĘKA, ŚMIERĆ, ZMARTWYCHWSTANIE, CHRYSTOFANIE (13, 1-20, 31)

A. „Duchowy testament” Jezusa (13, 1-17, 26)

Miłość i pokora Syna Bożego (13, 1-38)

Pierwsza mowa:

Jezus umacnia wiarę i miłość wspólnoty, zapowiada Ducha - Pocieszyciela (14, 1-31)

Druga mowa:

Jezus zachęca do miłości i wiary, oraz przeciwstawieniu się światu (15, 1-16, 33)

Modlitwa arcykapłańska Jezusa (17,1-26)

B. Opowiadanie o chwalebnej męce Jezusa (18, 1-19, 42)

Pojmanie Jezusa w ogrodzie (18, 1-11)

Przesłuchanie u Annasza i zaparcie się Piotra (18, 12-27)

Jezus przed Piłatem (18, 28-19, 16a)

Ukrzyżowanie i śmierć Jezusa na Kalwarii (19, 16b-37)

Złożenie Jezusa do grobu w ogrodzie (19, 38-42)

C. Chrystofanie i wiara uczniów zmartwychwstanie (20, 1-29)

Dwaj uczniowie w drodze do grobu (20, 1-10)

Jezus ukazuje się Marii Magdalenie (20, 11-18)

Jezus ukazuje się zebranym uczniom (20, 19-25)

Jezus ukazuje się Tomaszowi (20, 26-29)

D. Konkluzja cel Ewangelii (20, 30-31)

Epilog: ostatnie ukazanie się Jezusa zmartwychwstałego uczniom (21, 1- 25)

Jezus ukazuje się nad brzegiem Jeziora Tyberiadzkiego (21, 1-14)

Piotr otrzymuje władzę pasterską (21, 15-19)

Posłannictwo Umiłowanego ucznia (21, 20-25).

12