stres w pracy wyklad, Turystyka, Ergonomia


MARCELA PUZIO

GR. D I

SZCZECIN

STRES W PRACY

PEDAGOGIKA PRACY

DR WOJCIECH OLESZAK

SPIS TREŚCI:

WPROWADZENIE

  1. POJĘCIE STRESU

  1. STRES W PRACY ZAWODOWEJ

  1. PRZYCZYNY STRESU W PRACY

  1. STRES W PRACY PRZYCZYNĄ CHORÓB

  1. STRES JAKO ZEWNĘTRZNA PRZYCZYNA WYPADKU PRZY PRACY

  1. SPOSOBY WYKORZYSTANIA STRESU

  1. WSZECHOBECNY STRES

LITERATURA

WPROWADZENIE

Nasz świat powinien zmierzać ku lepszemu i opierać się na zrozumieniu, współpracy i miłości. Jednak rządzi nim konkurencja, egoizm i wrogość. W naszych czasach tempo życia rośnie, prowadzi do napięć i nowych źródeł stresu. Stres stał się nieodłącznym elementem współczesnego życia. Często żyjemy w ciasnych mieszkaniach i zatłoczonych miastach, mamy zbyt wiele spraw na głowie, wykonujemy frustrującą pracę lub jesteśmy bezrobotni, mamy zbyt mało czasu dla swojej rodziny i na rozrywkę. Jednak życie bez stresu nie stawiałoby przed nami żadnych wyzwań, żadnych trudności do pokonania, żadnych nowych obszarów do zdobycia i żadnego powodu, by rozwijać swoją inteligencję czy doskonalić zdolności. Stres jest nieuniknioną formą życia. Każdy organizm staje wobec wyzwań, jakie stwarza jego środowisko zewnętrzne i osobiste potrzeby; wyzwania te są problemami życiowymi, które dany człowiek musi rozwiązać, aby przetrwać i dobrze funkcjonować.

Stres jest nierozerwalnie związany z pracą. Nasze życie zostało zdominowane przez pracę zawodową. Większość ludzi pracuje osiem godzin dziennie. Do tego należy doliczyć dojazdy, przygotowanie do zajęć oraz godziny nadliczbowe. W sumie praca i czynności z nią związane zabierają większość czasu naszej aktywności przez pięć lub sześć dni w tygodniu. Praca jest koniecznością biologiczną - tak jak nasze mięśnie stają się mniej jędrne i zdegenerowane, jeśli się ich nie używa, podobnie nasz mózg popada w stan chaosu i pomieszania, jeśli nie posługujemy się nim stale, wykonując jakąś pracę, która wydaje nam się warta zachodu. Przeciętny człowiek sądzi, że praca służy ekonomicznemu zabezpieczeniu lub pozycji społecznej, lecz kiedy u kresu nawet najbardziej udanej kariery osiąga wreszcie te cele, nie pozostaje mu nic, o co by musiał walczyć.

Dla wielu z nas praca jest jednym z największych źródeł stresu i problemów w życiu. Niektórzy czują się zmuszeni do jej wykonywania, ponieważ trzeba zapłacić rachunki, inni zaś tolerują swoje zajęcie, aby uciec od napięć domowych. Wrogość względem szefa czy kolegów w pracy jest powszechna, a warunki pracy pozostawiają wiele do życzenia. Nawet ci, dla których praca jest sensem życia, mogą stracić entuzjazm wskutek rutyny i biurokracji. Ludzie, którzy pracowali przez kilka dziesięcioleci, wypracowali sobie emeryturę i odkryli, że bez pracy nie mogą sobie zapełnić pustki.

W nowoczesnym miejscu pracy zaszły szybkie zmiany. Rozkwit techniki przesyłania informacji, dostępność faksów, komputerów osobistych, telefonów komórkowych i poczty elektronicznej przyczyniły się do nasilenia napięć. Wzrosło tempo pracy, a także wymagania względem pracowników, którzy muszą nabywać nowe umiejętności uczyć się nowych metod pracy i poznawać nową technikę. Wszelkie zmiany są dla nas stresujące, zwłaszcza, gdy się nam je narzuca. W rodzinie, w której oboje rodzice pracują na całym etacie niesie za sobą korzyści materialne, oraz satysfakcję, że oboje partnerzy mogą się realizować zawodowo. Rozwiązany został, zatem problem kobiety nie spełnionej, której nie podobała się rola „kury domowej” oraz mężczyzny jedynego żywiciela rodziny. Ale jest i druga strona medalu. Każdy, kto w pracy doświadcza stresu, oczekuje wsparcia, zrozumienia i miłości ze strony partnera, a w domu szuka ciepła i spokoju. Zapracowani partnerzy patrzą na siebie jak na konkurentów, a życie rodzinne staje się polem bitwy. Osoba, która cały tydzień poświęcała na prace domowe, chodzi do pracy, więc nie ma mowy o rozrywce w weekendy trzeba sprzątać, gotować i dokonywać drobnych napraw. Zniknął czas wolny. Psychiatrzy twierdzą, że w tym tkwi przyczyna rosnącej liczby rozwodów i separacji.

Warunki pracy, cechy, postawy i wynikające stąd sposoby zachowania pracownika, a także stres oraz wyczerpanie emocjonalne może być przyczyną zjawiska określanego w literaturze jako „wypalenie zawodowe”. Polega ono głównie na przeżywaniu poczucia braku satysfakcji z wykonywanej pracy, na depersonalizacji kontaktów z podopiecznymi, doświadczaniu chronicznego stanu złego samopoczucia i spadku jakości pracy .

POJĘCIE STRESU

Czym jest ten tajemniczy i manipulujący nami stres? Stres należy do najbardziej popularnych haseł naszego wieku. Stres kontroluje reakcje ciała, wpływa na wydajność pracy, efektywność działania. Stres inspiruje do życia, ale jest też odpowiedzialny za jego szybki, nagły koniec: śmierć pod wpływem stresu.

Istnieje wiele definicji stresu, które odzwierciedlają różne orientacje metodologiczne badaczy. Według H. Selye'go stres to stan zaburzonej równowagi fizjologicznej, wyrażający się w syndromie, na który składają się wszystkie niespecyficzne zmiany w organizmie na wszelkie stawiane mu wymagania.

W psychologii współcześnie szeroko stosowany jest poznawczy model stresu R. Lazarusa. Autor ten definiuje stres jako spostrzeganie przez jednostkę istnienia znacznej rozbieżności pomiędzy wymaganiami środowiska, a samooceną możliwości ich spełnienia w sytuacji, w której niepowodzenie w spełnieniu tych wymagań wiąże się z poważnymi dla niej konsekwencjami w postaci kary lub utraty możliwej do zdobycia nagrody . Ocena (wartościowanie sytuacji) jest w koncepcji Lazarusa pojęciem kluczowym. Jednoczy ona wpływ zmiennych środowiskowych i osobowościowych na stan człowieka, który nazywamy stresem. Z powyższego wynika, że stres to nie tyle reakcja, ile interakcja między człowiekiem i otoczeniem.

Stres w najogólniejszym ujęciu to "nieswoista reakcja organizmu na wszelkie stawiane mu zadania":

Stres ma 3 stadia: alarmowe, adaptacji i wyczerpania. W stadium alarmowym człowiek odczuwa działanie stresora i przeżywa poczucie bezsilności i zagrożenia.Pod wpływem autonomicznego układu nerwowego dochodzi w organizmie do wielu zmian pozwalających na opanowanie zagrożenia, organizm wykazuje tendencje do stabilizacji (adaptacja).

W przypadkach, gdy stresor jest bardzo silny lub jego działanie przedłuża się, dochodzi do wyczerpania możliwości przystosowawczych, wówczas może dojść do rozwijania się różnych chorób wywołanych nieprzystosowaniem, np.: chorób układu krążenia, choroby reumatycznej, zaburzeń trawienia, metabolizmu (przemiana materii), reakcji alergicznych.

Głównymi regulatorami zespołu stresu są: mózg, nerwy, przysadka mózgowa, gruczoł tarczowy, nadnercza, wątroba, nerki, naczynia krwionośne, tkanka łączna, krwinki białe.

W kategoriach fizjologicznych i biochemicznych stan alarmowy, reakcja stresowa w organizmie ludzkim nie przebiega inaczej, niż w organizmie zwierzęcia. Zwierzęta walczą lub uciekają, dlatego musza być przygotowane do wzmożonego wydatku energetycznego.

Wielu ludzi ucieka. Bardzo wielu próbuje walczyć, ale często przyjmuje to formę agresji, ( a agresja niesie nowe destrukcyjne problemy)

Zjawisko stresu wg. Selye'go (1960) przebiega w trzech fazach, a mianowicie:

  1. Stadium reakcji alarmowej (alarm reaction) - początkowa, alarmowa reakcja zaskoczenia i niepokoju z powodu naszego niedoświadczenia i konfrontacji z nowa sytuacją.

Faza mobilizacji: