KOMPARATYSTYKA LITERACKA - EGZAMIN Z WYKŁADU

LISTA ZAGADNIEŃ

Wykład wprowadzający

• Komparatystyka literacka - próba definicji

To inaczej literaturoznawstwo porównawcze literatur narodowych, dziedzina nauk o literaturze zajmująca się porównywaniem literatur w różnych aspektach o stosunkami między tymi literaturami. Poszukiwanie różnic i analogii między literaturami, kontrasty kultur literackich, związki literackie.

E. Kasperski wskazuje na ważność komparatystyki w kształtowaniu literatury powszechnej.

Narratywizm, czyli literaturoznawstwo wobec teorii historii

• Literaturoznawcza teoria narracji a badania historyczne

(nie wiem czy dobrze)

Narracja to wypowiedź prezentująca fabułę w czasie obiektywnym

Fabuła jest przekazywana za pomocą narracji.

Rosner - filozoficzna debata nad historią

Przełom antypozytywistyczny przeciwko filologii i dominującej literatury. Odejście od przyrodoznawstwa.Histeriografia obudziłą się później pod wpływem literatury. „Struer” - struktura, całość funkcjonalna i dynamiczna metoda badawcza, która przeformułowała myślenie.

Początek XXw.

Język jest systemem różnic.

W literaturze lata 30/40 -> pruska szkoła, Roman Jacobson

Po II wojnie światowej dochodzą dokonania etnologii (np. Straus)

„Struktura nie jest przedmiotem empirycznym tylko modelem wyeliminowanym z analizy rzeczywistości. Strukturalizm jako poszukiwanie cech wspólnych w całej aktywności języka.

Lata 60 „zwrot antystrukturalistyczny”

Strukturalizm umarł, ale jego największe dokonanie zaczęło dawać się we znaki.

3. Krótka historia narratologii: od Proppa - przez strukturalną teorię opowiadania - do White'a

(też nie wiem czy o to chodzi)

1928r „Morfologia bajki” W. Propa

W 100 baśniach zawarł schemat funkcji -> zdarzeń, oraz 7 postaci działających

Narracja jest czynnikiem integrującym

- schemat fabularny w różnych bajkach podlega różnym modyfikacjom, dotyczy to wszystkich bajek magicznych

- katalogowo wyodrębnione zdarzenia w samej narracji mają charakter relacyjny (nie istnieją osobno)

Dopóty narracja trwa dopóki trwa sens zdarzeń, dopiero ostatnie zdarzenie przyczyni się do rekapitulacji zdarzeń poprzednich.

1958r - przekład ang „Morfologii bajki”

Kariera koncepcji Propa i narratologii jako refleksji

Narratologia - docieka się mechanizmów wytwarzania fabuł opowiadanie jako zdanie

Struktura każdej historii odpowiada strukturze wypowiedzi.

W ten sposób sztucznie oddzielano schemat fabularny. W połowie lat 60 zaczęło się to zmieniać. Opowiadanie jest zjawiskiem językowym; ten sam przebieg fabularny może mieć przeciwstawne znaczenie zależne od tego w jakim stopniu został językowo opowiedziany.

Do lat 40 XXwieku (narracja jest nauką empiryczną)

Pomysły, by narrację historyczną porównać do fikcji literackiej.

Robin George Collingwood - wpływ na rozwój narratywizmu. Historyk ma dostęp nie do zdarzeń fizycznych, ale do czynów ludzi, których motywację musi zinterpretować. Świadectwa historyczne są podważalne, a w rekonstrukcji przeszłości pomaga wyobraźnia.

Narracja to struktura feliologiczna, zmierzająca do jakiegoś końca. Historia jest zawsze czyjąć historią. Faktów nie da się zbadać empirycznie. Wiedza o przeszłości jest zapośredniczona. Przeszłość jest wytworem historyków. To początek konstruktywistycznego myślenia o historii. Narracja to nie wynik badan, a procedura badawcza. Narracja jest strukturą rozumienia.

Hayden White - zadaniem historyka jest uwolnienie nas od niej. Był badaczem literatury. Podważył rozważania na temat struktury.

Inspiracji szukał w strukturalizmie francuskim. Jego zainteresowanie literaturą bierze się stąd, że literatura jest w złej kondycji, która zapomniała o ważnym ogniwie wyobraźni literackiej. Historia jest bliższa tworzeniu sztuki niż dyskursów akademickich. White traktuje historiografię jako rodzaj pisarstwa.

Literatura i filozofia

Literatura i filozofia (dwa odmienne dyskursy):

• Niesymetryczność- filozofia (wypowiedz naukowa), literatura (dzieło artystyczne)

• Im bardziej literatura staje sie problemem filozoficznym tym istotniejszy jest podział na prozę i poezję

• Ostateczna granica pomiędzy filozofią, a literaturą jest trudna do ustalenia. Oba dyskursy ustalają swoje granice, lecz istota żadnego z nich nie jest ściśle zakreślona.

• Filozofia jest wielogatunkowa (istnieje wiele dzieł filozoficznych, które można zaliczyć do literatury i odwrotnie).

• Granice zacierają się.

4. Krótka historia relacji literatury i filozofii

Metafora tożsamości i różnicy jako ujęcie dwóch skrajnych relacji wg. Macieja Michalskiego:

Metafora różnicy:

Grecja przedpiśmienna (przed Platonem):

• poezja jako technika przekazu, nie miała na celu wpływać na uczucia, lecz utrwalać wiedzę (charakter użytkowy), poezja jako wielka encyklopedia, starano się nic nie zmieniać, lecz utrzymywać pewną stałą formę (chwyty retoryczne, wzniosłość, stała rytmizacja), co skutkowało jednokierunkowością przekazu i uwspólnieniem systemu wartości

Platon:

• Należy wyrzucić poetów, ponieważ poezja może sterować ludźmi, jest w opozycji do filozofii, ponieważ uwrażliwia, zamiast pogłębiać wiedzę

Cechy opozycyjne:

• Filozofia wyjaśnia, poezja mowi mimochodem

• Filozofia wchodzi w polemikę, posługuje się wykładem, zaś poezja nie potrzebuje polemiki

Metafora tożsamości:

Romantyzm, XIX wiek (Nietzsche, Bergson) i XX wiek (hermeneutyka i Heidegger), orzyczyniają się do zauważenia podobieństw między tymi dyskursami.

• Przedmiotem zainteresowania prawda o człowieku, sens istnienia - myślenie z pogranicza metafizyki

• Używają argumentów subiektywnych, wartościujących, ich droga jest nieempiryczna

• Utrzymują więź ze świadomością potoczną (ogólnie działającymi ideami)

• Filozofia- forma zapisu, zatem należy do jakiegoś gatunku i opowiada pewną historię

• Posługiwanie się metaforą

• Wzajemna przekładalność (nie jako prosta forma, lecz możliwość zapisania tego samego w inny sposób)

Odwołanie do Kanta i Hegla wg. Markowskiego :

• Sposób hermetyczny- konstytuuje wizje świata, na podstawie Kanta. Świat- empiria i umysł. Sztuka nie ma w świecie tym żadnej mocy, władzy poznawczej. Daje tylko przyjemność. Jest celowością, bez celu. Znajdujemy to w poezji czystej (np.u Leśmiana - wiersz jest, istnieje odcięty od rzeczywistości, lecz nie ma żadnego celu). Konflikt sztuki i nauki.

• Model hermeneutyczny- Hegel. Pojednanie sztuki z rzeczywistością. Poezja przyswojenia- w procesie interpretacji przyswajamy jako swoje, to co wczesniej było obce. Wspólny język sztuki i nauki

5. Na czym polega „filozoficzność” literatury?

• Literatura bywa filozoficzna

• Wiersz staje się refleksją filozoficzną (Heidegger)

• Poezja filozoficzna wg. Balcerzaka:

1. Poetycki traktat filozoficzny - Słowacki "O naturze rzeczy"

2. Poetycka ilustracja idei filoficznych, język traktatu zastąpiony językiem poezji- stoicyM w wierszach Kochanowskiego

3. Filozofia ukryta w poezji - aforyzacja języka filozoficznego, pojawiają się pytania i odpowiedzi

6. Na czym polega „literackość” filozofii? Poezja i filozofia

• Poststrukturalistyczny charakter

• Filozofia jako pisarstwo

• Zmiana filozofii (jej statusu) pod wpływem literatury

• Współczesna zmiana myślicieli w stronę wszechwiedzy (stan duszy ktory uniemożliwia przeźywanie)

7. Dlaczego filozofowie czytają poezję?

Wg Markowskiego- Burzenie dwóch stereotypów:

• Filozofia jako nauka ścisła

• Literatura jako bezcelowe, pełniąca tylko estetyczną fukcję

8. Poezja według Martina Heideggera

• Rozumienie jako struktura egzystencji - rozumienie to nie poznanie, istniejemy dzięki rozumieniu

• Lata 50/ 60 zajmuje się językiem, mowa/ język- domostwa bycia

• Poezja jako jedyna odpowiada na pytanie odnośnie bytu, ona ustanawia prawdę. Myślenie niepoetyczne to tylko porozumiewanie się.

• Poezja jest bliska świętości, pierwotna; filozofii czegoś brakuje, nie wszystko jest w stanie powiedzieć

• Poezja podpowiada języka filozofii (filozofia żeruje na poezji)

• Holderlin - poeta interpretowany orzez Heideggera, jego filozofia silnie opiera się na jego dziełach, często parafrazuje; „to co zostaje ustanawiają poeci”

9. Poezja i filozofia - spór hermeneutyki z dekonstrukcją

Spór Gadamer, a Derrida o teorię i możliwości interpretacji oraz ustalenie granic pomiędzy interpretacją, a nadinterpretacją; na podstawie poezji Paula Celan'a; Hermeneutyka i dekonstrukcjonizm miały wspólnego wroga - strukturalizm

Gadamer:

• Rozumienie to nie myślenie, lecz istnienie (za Heideggerem); naszym zadaniem jest przezwyciężanie obcości świata

• Wielka literatura jest odpowiedzią na naszą przeszłość (wywoływanie ducha przeszlosci zamrożonego w literaturze)

• Wszelkie rozumienie ma charakter językowy, przez co docenia literaurę

• Najważniejszy jest czytelnik i akt czytania jako rozmowa; słuchanie tekstu (u Heideggera tylko poeci mogą usłyszeć szept bycia); rozmowa- fuzja horyzontów (czytelnika i pisarza)

• Relacja niędzy cudzym tekstem, a poznawaniem siebie- wkładając wysiłek w czytanie i rozumienie, poznaje siebie, więcej mogę włożyć w tekst - i tak w kółko. Interpretacja to niekończąca się rozmowa

• Tekst poetycki jest ważnym zadaniem, z którym musimy się zmierzyć, lecz jest to niemożliwe, gdyż hermeneutyka to ciągła praca nad tekstem

Derrida:

• Oskarżony przez literaturoznawców o literalizację dyskursu filozoficznego i filozofię nad literaturą

• Wg niego Celan tworzył swoją poezję dla skrycie filozofii

Spór o:

• Różne podejscie do rozumienia:

• Gadamer- rozumienie buduje tożsamość, sa sprzeczności lecz mozna je pokonać, trzeba w tekście znalezc sens (idiomatyczność, pojedynczosc - cecha poezji Celan'a)

• Derrida - w trakcie interpretacji nie mamy znalezc sensu, lecz wykazać różnice (idiomatyczność u Celan'a- zasada nie do pokonania)

2. Pojęcie logosu

• Gadamer- skupienie, tożsamość

• Derrida- poezja wyraża się poza logosem, tekst jest pojedynczy, jednostkowy

3. Czytanie literatury:

• Gadamer- czytanie dzieła skończonego

• Derrida- teksty otwarte, niezliczona ilość kontekstów

4. Metoda czytania (interpretacja)

• Gadamer - koło hermeneutyczne (czytanie od siebie do tekstu, od ogółu do szczegółu)

• Derrida- każde odczytanie jest dobre, nie ma jednego słusznego odczytania, nie jest możliwe pełne odczytanie

Powieść i filozofia

10. „Mądrość powieści” a „mądrość filozofii”.

Socjologia literatury

11. Czym zajmuje się socjologia literatury? (próba definicji i najważniejsze obszary badawcze)

Socjologia literatury- rozwija się na pograniczu literatury i socjologii. Właściwa socjologia literatury rozpoczyna się w drugiej połowie XX wieku. Jest uważana za nieaktualną, ponieważ odsyła odbiorcę do czegoś, co jest poza dziełem np.do wyglądu całej epoki.

Główne problemy:

• Bada społeczne warunki rozwoju i przemian literatury

• Rola i funkcja pisarza w każdej epoce, oraz ich badania

• Problem analogii miedzy właściwościami danej epoki, a właściwościami literatury danego autora

12. Na czym polegają badania nad społecznymi uwarunkowaniami procesu twórczego i dzieła?

Przedstawiciele:

• Hipolit Taine- (pozytywistyczna socjologia literatury) - badanie wytworów sztuki metodami badań przyrodniczych. Dzieło sztuki - wyraz społeczeństwa, to ono dyktuje treść dzieła. Najważniejszymi elementami jego badań były: rasa, środowisko, moment

• Gieorgij Plechonow- (XIX/ XX w) - sztuka podporządkowana społeczeństwu, szkatułkowa hierarchia + ideologia marksistowska w sztuce

• Geörgij Lukacs- skupił się na roli powieści w społeczeństwie mieszczańskim i uznał, że podobny jest do eposu w społeczeństwie antycznym; powieść- kronika życia mieszczaństwa, przemiany, stosunki w czasach walki przeciw feudalizmowi; podczas kapitalizmu mieszczaństwo rozwija się, a potem czyli ku upadkowi (rozkład narracji powieściowej)

• Walter Benjamin- pytał o społeczne uwarunkowania dzieł; zarzut redukcjonizmu (redukcja literatury do tego czym nie jest)

13. Czym zajmuje się socjologia życia literackiego?

Zajmuje się społecznymi warunkami podczas powstawania, rozwoju i odbiorze dzieł literackich, zainteresowanie okolicznościami. Literatura to nie tylko opis świata społecznego, lecz również część tego świata.

Zainteresowania:

• Instytucje życia literackiego

• Instytucje rozpowszechniania i rozwoju twórczości np.cenzura

• Formy mecenatu

• Polityka wydawnicza i związek z rynkiem czytelniczym

• Formy dostępu do książki i jej obiegi

• Kuktura literacka i jej wewnętrzne zróżnicowanie

• Badania nad repertuarem ról życia literackiego takie jak: role społeczne twórców (sytuacja życiowa pisarzy), rola czytelnika, rola pośredników (rynek księgarski, media)

14. Czym zajmuje się socjologia komunikacji literackiej?

Produkcja i nadawania, połączone z rozpowszechnieniem i odbiorem. Badanie odbioru literatury.

Przedstawiciele:

• Robert Escarpit- literatura jest literaturą, wówczas, gdy jest czytana, interesuje go, co ludzie robią z literaturą- nie interesuje go sama budowa dzieła, lecz akt odbioru jako akt twórczości

15. Na czym polega „zdolność” literatury do objaśniania społeczeństwa?

• Socjologia nie zajmuje się oiteraturą jako źródłem wiedzy socjologicznej (Literatura jako fikcja - subiektywizm); Literatura - rzadko jest probleme socjologów - bardziej zajmują się rynkiem, odbiorem

• Literatura i socjologia- forma oglądu rzeczywistości, posługują się innymi środkami

• Pisarz- świadomy lub nie, lecz socjolog

Socjologia literatury - przykładowe koncepcje

16. Walka nauki (socjologii) z literaturą według Wolfa Lepeniesa

• Wolf Lepenies - "3 kultury" - książka "Walka nauki z literaturą" - tytuł jego szkicu

• Reprezentuje interdyscyplinarne podejście do nauki; zachowaniem i wiedza sa połączone

• "3 kultury" - główny temat to źródła socjologii i jej uwikłania w różne struktury

• Socjologia jako trzecia kukltura, pomiędzy naukami przyrodniczymi, a humanistycznymi (literaturą)

• Ceni literaturę, darzy ją sentymentem, ponieważ uważa ją za źródło wiedzy grupowej / społecznej

• XVII wiek- nauki społeczne zbliżone naukom przyrodniczym; koniec XVIII wieku następuje krytyka przeceniania rozumu (ratowanie doświadczenia życiowego), nauki społeczne zbliżają się do literatury

• Do XVIII wieku nauka rozwija się równocześnie z powieścią, następuje zmiana i odejście nauk od literaury; nauka usamodzielnia sie

• Początek XIX wieku socjologia wyodrębnia się jako nauka, która waha sie pomiędzy scjentyczną, a hermeneutyczną wizją

• Od połowy XIX wieku literatura i socjologia spierają się o to, która lepiej opisuje społeczeństwo

Antropologia literatury

17. Antropologia literatury - trzy główne obszary zainteresowań

Literatura jawi sie jako przedmiot, zjawisko kulturowe; zatem literatura jest obszarem badań antropologii; antropologiczne spojrzenie na fakt pisania i czytania literatury

Antropologia jako literatura :

• Uwaga skierowana na literackość opisu antropologicznego; jest on zbliżony do literatury, autorski, często nazywany narracją antropologiczną

• Dyskurs antropologiczny nie musi spełniac wymogów tekstu akademickiego ; przekoanienie ze antropologia zawsze była blisko literatury (subiektywizm, zapis szybki, dziennikarski)

Literatura jako antropologia:

• Literatura jako dyskurs antropologiczny

• Pisarze mają wiedzę antropologiczną i korzystają z niej

• Pojawia się pytanie czy cała literatura jest antropologiczna czy tylko jej fragmenty?

• Literatura zawsze może byc źródłem antropologicznym, ponieważ pisarz i jego twórczość zawsze występują w określonym kontekście kulturowym

• Każdy tekst jest uwikłany w kulturę i jest jej świadectwem

• Celem jest badanie kultury poprzez badanie literatury (tekst pozwala na rekonstrukcje; jest źródłem wiedzy, śladem życia człowieka w danym czasie)

• Literaturoznawstwo i wiedza powiązana z ta dziedziną, są pomocne antropologii

18. Antropologia literatury: literatura jako praktyka kulturowa

Literatura jawi sie jako przedmiot, zjawisko kulturowe; zatem literatura jest obszarem badań antropologii; antropologiczne spojrzenie na fakt pisania i czytania literatury

• Co człowiek robi z literaturą?

• Co literatura robi z człowiekiem?

Literatura jako czesc ludzkiej egzystencji; antropologia interesuje się człowiekiem, który robi cos z literatura

19. Antropologia literatury: antropologia jako literatura / literackość antropologii

Antropologia jako literatura :

• Uwaga skierowana na literackość opisu antropologicznego; jest on zbliżony do literatury, autorski, często nazywany narracją antropologiczną

• Dyskurs antropologiczny nie musi spełniac wymogów tekstu akademickiego ; przekoanienie ze antropologia zawsze była blisko literatury (subiektywizm, zapis szybki, dziennikarski)

Przedstawiciele:

• Cliford Geertz jako pierwszy zwrócił uwagę na literackość zapisu antropologicznego,

• Wojciech Burszta- odwoływał się do Geertza; antropologia zajmuje się faktami by dociec prawdy, literatura jest fikcją natury, różnice te paradoksalnie pomagają tworzyć pomost; przy użyciu technik literaturoznawczych badane są teksty antropologiczne, antropologia i jej narracja przypomina literaturę; antropolog jako pisarz

20. Antropologia literatury: literatura jako antropologia / antropologizacja literatury

Literatura jako antropologia:

• Literatura jako dyskurs antropologiczny

• Pisarze mają wiedzę antropologiczną i korzystają z niej

• Pojawia się pytanie czy cała literatura jest antropologiczna czy tylko jej fragmenty?

• Literatura zawsze może byc źródłem antropologicznym, ponieważ pisarz i jego twórczość zawsze występują w określonym kontekście kulturowym

• Każdy tekst jest uwikłany w kulturę i jest jej świadectwem

• Celem jest badanie kultury poprzez badanie literatury (tekst pozwala na rekonstrukcje; jest źródłem wiedzy, śladem życia człowieka w danym czasie)

• Literaturoznawstwo i wiedza powiązana z ta dziedziną, są pomocne antropologii

Antropologia literatury - przykładowe koncepcje

21. Erich Auerbach jako antropolog literatury.

Psychologia a literaturoznawstwo

22. Tradycja psychologicznych orientacji w badaniu literatury

Dwa wektory oddziaływań:

• Od literatury do psychologii

2. Od psychologii do literatury

• Psychologiczne orientacje w badaniu literatury- przekonanie ze podstawą bytową dzieła jest umysł autora lub czytelnika; w poznaniu/ badaniu literatury opieramy się na metodach wypracowanych przez psychologię

• Do przełomu XIX/ XX wieku- analiza literatury jako sposob na dotarcie do umysłu/ psychiki autora - psychologizm pozytywistyczny

• Przełom- przesunięcie akcentu z genezy dzieła (co jest przedstawione) do samego dzieła czyli struktury (jak to jest zrobione)

Główne nurty wpływające na badania nad literatura:

• Psychologia postaci

• Behawioryzm

• Psychologia poznawcza (pamięć, rozumowanie, podejmowanie decyzji)

• Psychoanaliza

23. Psychoanalityczna krytyka - inspiracje i obszary zainteresowań

Nowa szkoła:

• Posługuje się narzędziami wypracowanymi przez Freuda- analogia pomiędzy wypowiedzią pacjenta, a tekstem literackim; ksiazka jest symptomem autora tak jak sen symptomem pacjenta

• Bada dzieło jako świadectwo przezywania danych autorów i bohaterów

Obszary badań:

• Pisarz jako psychoanalityk- pisarz zdolny do obserwowania siebie i innych; interpretacja adaptacyjna- wkładamy zewnętrzna teorię do tekstu (pisarze po Freudzie)

• Percepcja- głównym przedmiotem jest czytelnik/ odbiorca; problem tożsamości odbiorcy, nieświadomych orocesów uruchamianych podczas czytania, od pasywności do aktywności; to co dzieje się z naszą tożsamością podczas czytania

• Analiza dzieła jako dokumentu psychologicznego- pozwala na pokazanie swiata psychicznego autora

Psychologia a literaturoznawstwo - wybrane szkoły

24. Krytyka mitograficzna (archetypowa)

• Odnosi sie do Junga i Fruda

• Jung- w dziełach sztuki odsłaniają się archetypowe wyobrażenia wykraczające poza nieświadomość; nieświadomość zbiorowa- nawarstwienie różnic kulturowych i historycznych oraz powtarzalnych sytuacji (rezerwuar archetypów), nie podlega zmianom, jest uniwersalna i ahistoryczna; Kocepcja sztuki wg. Junga- proces twórczy jako wynikający z postawy introwertycznej (świadomy zamysł autora) i ekstrawertycznej (bez udziału świadomości, czasem wbrew niej np.dzieło symboliczne)

• Podział: Sztuka wizjonerska- powstaje mimo świadomości (pierwotne stany artysty). Zawierają się w niej prawizje ludzkości zakorzenione w nieświadomości zbiorowej; sztuka psychologiczna- treści wyniesione na wyżyny artystycznego przeżycia, zrozumiały, odtwarzający świadomośc potoczną

• Archetyp- pierwotny wzór, pierwsza przyczyna, absolut, treści nieświadomości zbiorowej tworzą archetypy; nie jest tym samym co mit czy topos, mit wyrasta na archetypie, topos ściśle kulturowy i wyrasta z archetypu; świadomośc nie moze dotrzeć do archetypów, dostępne sa tylko pośrednio poprzez obrazy symboliczne, sny, mity, twórczość symboliczną; jest niezmienny, lecz moze byc aktualizowany

• Badania krytyki archetypowej prowadzą do odnalezienia prastarych wzorców, archetypów w literaturze

• Przykłady archetypów: archetyp matki, bogów, dzieciństwa

• Nazwiska: Mircea Eliade, Eleazar Mieletinski, Joseph Campbell

25. Krytyka tematyczna

• Lata 60/ 70 XX wieku

• Temat- występujący w dziele element obrazowy, będący kategoria przez ktora poeta pojmuje swiat; tematy powtarzają się w twórczości danego autora; pojawia się poprzez powtarzający się obrazy np.sposob odczuwania, mówienia; w trakcie lektury tematy same się narzucają

• Przykłady tematów: cztery żywioły, czas i przestrzeń

• Idea utożsamienia- utożsamienia świadomości krytyka i twórcy, krytyk dociera do najbardziej ukrytych znaczeń poprzez przyjęcie punktu widzenia twórcy

• W badaniach ważny jest kontekst całości twórczej danego autora

• Prekursorzy: Gaston Bachelard- psychoanaliza jako najlepsze narzędzie poznania świadomości; stawia siebie jako interpretatora dzieła, ktory utożsamia się z dziełem; ważne znaczenie twórczości danego autora; Jean Pierre Richard; Georges Poulet

Badania kulturowe

26. Kulturowa teoria literatury

. Postkolonializm

27. Postkolonializm: próba definicji

28. Postkolonializm: poszerzanie obszarów zainteresowań