UMIEĆ ŻYĆ I KOCHAĆ PRZYRODĘ

Program ścieżki edukacji ekologicznej dla klas IV - VI

O P R A C O W A N I E:

mgr Dorota Hejnar

mgr Małgorzata Walczyk

CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU

Program ekologicznej ścieżki edukacyjnej „Umieć żyć i kochać przyrodę” przeznaczony jest do realizacji na II etapie kształcenia, w klasach IV - VI szkoły podstawowej i uczy młodego człowieka szacunku dla przyrody oraz odpowiedzialnej aktywności w otaczającym go świecie.

Program opracowano w oparciu o podstawę programową dla szkół podstawowych oraz na podstawie dokumentów wypracowanych w szkole (Szkolny Program Wychowawczy, Misja Szkoły, Statut Szkoły). Program ma charakter otwarty. Grupa zainteresowanych ekologią nauczycieli może uzupełniać i zmieniać jego założenia w miarę postępu prac nad jego realizacją.

W zakres ścieżki ekologicznej wchodzą treści z różnych dziedzin wiedzy, stanowi to okazję do przyjrzenia się danej problematyce z rozmaitych punktów widzenia, na lekcjach różnych przedmiotów. Dzięki temu uczniowie mają możliwość bardziej całościowego postrzegania współczesnego świata, w tym problemów ekologicznych, z jakimi się on boryka. Jednakże nie chodzi tu wyłącznie o straszenie problemami, w jakie uwikłał się człowiek początku XXI wieku, ale o ukazanie funkcjonowania skomplikowanego systemu przyroda-człowiek i odpowiedź na pytanie - jak zapobiegać dalszemu komplikowaniu sytuacji. Zaletą realizacji treści ekologicznych na różnych zajęciach przedmiotowych jest między innymi to, że uczeń słyszy o problematyce ekologicznej nie na zajęciach jednego, ale na wielu przedmiotach. Z tego wynika, że za realizację ścieżki "Edukacja ekologiczna" odpowiedzialni są wszyscy nauczyciele pracujący w szkole. Oni to do programu własnego przedmiotu włączają odpowiednie treści tej ścieżki, które są najbliższe ich przedmiotowi. Pomysł opracowania programu edukacji ekologicznej dla naszej szkoły powstał pod wpływem kilkuletnich doświadczeń zdobywanych w trakcie współorganizacji corocznych akcji ekologicznych, zarówno tych popularnych szeroko propagowanych przez media ( Sprzątanie Świata, Dzień Ziemi), jak i tych środowiskowych bezpośrednio związanych z tradycją szkoły ( akcje zbiórki surowców wtórnych, wiosenne porządkowanie terenów przyszkolnych).

Podstawa prawna ścieżki edukacyjnej

Podstawa programowa kształcenia ogólnego ( Dz. U. nr 61 z dn. 19. 06. 2001 r. poz. 625)

Zasadniczym celem ścieżki ekologicznej jest przygotowanie dzieci i młodzieży do przyjęcia odpowiedzialnej postawy wobec otaczającego świata. Zadbanie o czystość wód, ziemi, powietrza, jak też ekologiczne podejście do własnego organizmu - to wymóg współczesności. Od zdyscyplinowania wszystkich obywateli już od najmłodszych lat będzie w dużym stopniu zależeć nasze zdrowie, samopoczucie i estetyka otoczenia. Nauczyciele szczególnie winni pomóc uczniom nie tylko w uzyskaniu niezbędnych informacji, ale przede wszystkim w wytworzeniu takich nawyków, by nie zniszczyć tego, co czyste, piękne i wspomaga harmonijny rozwój człowieka.

CELE EDUKACYJNE

1. Dostrzeganie zmian zachodzących w otaczającym środowisku oraz ich wartościowanie.

2. Rozwijanie wrażliwości na problemy środowiska.

ZADANIA SZKOŁY

1. Ukazanie zależności stanu środowiska od działalności człowieka.

2. Ukazywanie mechanizmów i skutków niepożądanych zmian.

TREŚCI NAUCZANIA

1. Wpływ codziennych czynności i zachowań w domu, szkole, miejscu zabawy i pracy na stan środowiska naturalnego.

2. Style życia i ich związek z wyczerpywaniem się zasobów naturalnych.

3. Przykłady miejsc ( w najbliższym otoczeniu), w których obserwuje się korzystne i niekorzystne zmiany zachodzące w środowisku przyrodniczym.

4. Degradacja środowiska - przyczyny, wpływ na zdrowie człowieka oraz jej związek z formami działalności ludzi.

5. Obszary chronione oraz ich znaczenie w zachowaniu różnorodności biologicznej; zasady zachowania się na obszarach chronionych.

OSIĄGNIĘCIA

1. Prowadzenie obserwacji najbliższej okolicy.

2. Wskazywanie pozytywnych i negatywnych aspektów ingerencji człowieka w środowisko.

Cele edukacji ekologicznej „UMIEĆ ŻYĆ I KOCHAĆ PRZYRODĘ”

Program „Umieć żyć i kochać przyrodę” ma na celu:

• zwrócenie uwagi dzieciom i ich rodzinom na zmiany zachodzące w otaczającym nas środowisku oraz ich wartościowanie,

• rozwijanie wrażliwości na problemy środowiska,

• kształtowanie nawyków i przyzwyczajeń selekcjonowania odpadów na poziomie gospodarstwa domowego,

• kształtowanie postawy odpowiedzialności za stan środowiska,

• uświadomienie konieczności własnego udziału w poprawie estetyki swego miejsca zamieszkania,

• kształtowanie świadomego, pozytywnego stosunku do przyrody,

• zaangażowanie osobiste w działania na rzecz środowiska,

• rozwijanie zainteresowań i uzdolnień przyrodniczych uczniów,

• zdobywanie wiedzy ekologicznej atrakcyjnymi metodami angażującymi emocje uczniów,

• wykorzystanie najbliższych okolic szkoły do prowadzenia zajęć,

• rozwijanie różnorodnych zdolności uczniów poprzez ich aktywny udział zajęciach ekologicznych.

Aby wymienione cele stały się faktami należy:

• uczyć myślenia, prezentowania swoich poglądów i wartości,

• uczyć dialogu, kulturalnego dyskutowania na tematy kontrowersyjne,

• pokazywać możliwości rozwiązań, warianty, ale nie wskazywać, jaką należy podjąć decyzję,

• pokazywać rozwiązania optymistyczne, pozytywne jeśli chodzi o zmiany w środowisku,

• uczyć myślenia całościowego,

• ukazywać związek między wiedzą - umiejętnościami - postawami - stanem środowiska,

• uczyć gdzie można zdobywać informacje,

• pokazywać związek edukacji ekologicznej z systemem własnych wartości życiowych.

Zadania szkoły w dziedzinie realizacji programu ścieżki ekologicznej

1. Tworzenie warunków do współpracy nauczycieli różnych przedmiotów oraz organizacji zajęć pozalekcyjnych umożliwiających badania współzależności między różnymi elementami środowiska.

2. Kształtowanie proekologicznej motywacji uczniów.

3. Wspieranie kontaktów z osobami i instytucjami zajmującymi się ochroną środowiska w regionie.

4. Tworzenie warunków do zdobywania przez uczniów wiadomości z różnych źródeł.

Program edukacji ekologicznej „Umieć żyć i kochać przyrodę” w klasach IV - VI

Treści ekologiczne wyznaczone w ramach programu realizowane są w następujących formach:

• lekcje różnych przedmiotów, w ramach wybranych tematów zajęć, np. języka polskiego, przyrody, sztuki, języka angielskiego,

• tematyczne programy organizowane dla chętnych uczniów ze wszystkich klas z udziałem zaproszonych gości,

• wycieczki tematyczne połączone z wykonywaniem przez uczniów zadań ekologicznych,

• zajęcia ekologiczne organizowane przez poszczególne klasy w ramach spotkań pozalekcyjnych,

• imprezy pozalekcyjne o tematyce ekologicznej organizowane przez grupy zainteresowanych nauczycieli dla uczniów z różnych klas,

• wystawy, sejmiki ekologiczne i inne imprezy organizowane we współpracy z Urzędem Gminy i innymi szkołami podstawowymi,

• spotkania z przedstawicielami służby zdrowia - pogadanki tematyczne, dyskusje,

• Coroczne akcje ekologiczne o zasięgu ogólnopolskim : „Sprzątanie Świata", „Dzień Ziemi",

• Zbiórka surowców wtórnych: puszek aluminiowych, butelek, makulatury,

• Konkursy.

Realizacja edukacji ekologicznej na poszczególnych przedmiotach

J Ę Z Y K P O L S K I

Szczegółowe cele kształcenia:

• Zapoznanie ucznia z podstawowym modelem życia społecznego, rolach ludzi tworzących i działających w społeczności i wynikającej stąd odpowiedzialności.

• Poznawanie zakładów pracy w najbliższym otoczeniu pod kątem używanych w zakładzie surowców, korzystania z energii i otrzymywanego produktu.

• Podejmowanie indywidualnych i grupowych działań, zwiększających świadomość społeczną w zakresie ochrony środowiska naturalnego.

• Zrozumie odpowiedzialności, jaką ponosi każdy człowiek za szkodzące środowisku działania.

• Wyjaśnienie związku między stylem życia a korzystaniem ze środków i zdobyczy techniki, kultury i cywilizacji, do których wykorzystuje się zasoby naturalne.

• Przekonanie o konieczności utrzymywania aktywnego kontaktu z przyrodą.

• Rozpoznawanie kulturotwórczych walorów przyrody.

• Rozpoznawanie niekorzystnych zmian w środowisku naturalnym.

• Zrozumienie związku między realizowaniem potrzeb życiowych, a korzystaniem ze środowiska.

• Przekonanie o możliwości korzystania ze środowiska bez konieczności wywoływania jego degradacji.

• Zrozumienie zasad tworzenia parków krajobrazowych, jako miejsc chroniących niepowtarzalne walory przyrodnicze, krajobrazowe i kulturowe regionu.

• Doskonalenie umiejętności zachowania się na terenach chronionych.

Zakres treści:

1. Wpływ codziennych czynności i zachowań w domu, szkole, miejscu zabawy i pracy na stan środowiska naturalnego.

• Życie w rodzinie - dom i jego urządzenie, organizacja, czynności i prace domowe.

• Członkowie rodziny - wzajemna troskliwość, odpowiedzialność, współpraca.

• Życie w szkole - szkolne role społeczne, współpraca i współodpowiedzialność, twórcze zespoły uczniów, wycieczki.

• Życie w środowisku społeczno - przyrodniczym: miasto, wieś, urządzenia socjalne, instytucje usługowe, komunikacja, handel, zakłady przemysłowe i gospodarstwa rolne.

Style życia i ich związek z wyczerpywaniem się zasobów naturalnych.

• Praca ludzi na wsi i w mieście w różnych zawodach, wytwory pracy.

• Wspólne sprawy społeczności lokalnej, sukcesy i zagrożenia.

• Przykłady miejsc ( w najbliższym otoczeniu), w których obserwuje się korzystne i niekorzystne zmiany zachodzące w środowisku przyrodniczym.

• Kontakty z przyrodą, parki, ogrody, lasy, wody.

• Korzystanie z przyrody i współżycie z nią.

• Degradacja środowiska - przyczyny, wpływ na zdrowie człowieka oraz jej związek z formami działalności ludzi.

• Troska o przyrodę i jej ochrona.

• Zawód jako służba, twórczość i powołanie życiowe.

• Obszary chronione oraz ich znaczenie w zachowaniu różnorodności biologicznej; zasady zachowania się na obszarach chronionych. 

• Kontakty z przyrodą - rośliny i zwierzęta.

• Różnorodność kultury polskiej, mała i wielka ojczyzna.

Procedury osiągania celów:

• Analiza codziennych prac, pod kątem ich wpływu na stan środowiska naturalnego.

• Dyskusja na temat ról społecznych członków rodziny, opis ich działań pozytywnych i  negatywnych na rzecz środowiska.

• Projektowanie wspólnych działań w rodzinie i szkole poprawiających stan środowiska naturalnego.

• Opis stylów życia ludzi z różnych środowisk społecznych i kulturowych.

• Dyskusja na temat zakupów nieprzemyślanych i zbędnych - kierowanie się fantazją, modą, zachcianką, chęcią zaimponowania, a nie rzeczywistymi potrzebami.

• Projektowanie słownej reklamy naturalnych tworzyw i mądrych zakupów.

• Wywiad z rodzicami na temat: Co dzisiaj kupiliście i dlaczego właśnie to?

• Opis pięknych miejsc w najbliższym otoczeniu.

• Omówienie kulturotwórczych walorów przyrody.

• Dyskusja na temat różnych form korzystania z bogactw przyrody w sensie materialnym i estetycznym.

• Prezentacja wybitnych dzieł literatury, traktującej o pięknie przyrody.

• Omówienie charakterystycznych dla regionu gatunków roślin i zwierząt.

• Prezentacja dzieł literackich i naukowych związanych z najbliższym otoczeniem ze zwróceniem uwagi na styl regionu i sztukę ludową.

• Potyczki ortograficzno - przyrodnicze - konkurs.

Przewidywane osiągnięcia ucznia:

• Wyjaśnia wpływ określonej grupy społecznej na styl życia ludzi, rodzaj zakupów, wybór firmy, rodzaju opakowania i typu placówki handlowej.

• Porównuje kryteria, jakie stosuje w czasie wyboru towaru ludność miejska i wiejska.

• Analizuje reklamy telewizyjne podstawowych środków czystości pod kątem ich wpływu na środowisko.

• Wymienia działania negatywne wpływające na stan środowiska przyrodniczego.

• Wymienia wybitne dzieła literackie związane z przyrodą.

• Streszcza wybrane działo literackie lub film związany treścią z pięknem przyrody.

• Prezentuje literackie opisy piękna przyrody.

• Projektuje różne sposoby wpływania na ludzi z najbliższego otoczenia zwiększające ich świadomość prośrodowiskową.

• Wymienia autorów poruszających w swych pracach naukowych i dziełach literackich walory przyrodnicze regionu.

• Porównuje stan rzeczywisty otoczenia i opisywany przez poetów, pisarzy i naukowców.

H I S T O R I A I S P O Ł E C Z E Ń S T W O

Szczegółowe cele kształcenia:

• Zrozumienie swoich mocnych i słabych stron.

• Przekonanie o konieczności uwzględniania wpływu naszych codziennych czynności na środowisko naturalne.

• Wyjaśnianie zasadności swoich zainteresowań i doskonalenie sposobów ich rozwijania.

• Zrozumienie zachowań własnych i innych, a także przewidywanie ich konsekwencji.

• Poznawanie zależności życia dawnych ludzi od środowiska i środowiska od stylu życia ludzi współczesnych.

• Rozwijanie umiejętności organizowania własnej pracy.

• Przekonanie o własnej oraz cudzej godności.

• Analizowanie zależności życia człowieka od środowiska w którym żyje.

• Przekonanie, że dalszy nieuchronny rozwój cywilizacji i techniki nie musi wiązać się ze zniszczeniem przyrody.

• Poznanie czynników degradujących środowisko w przeszłości i obecnie.

• Zrozumienie nieuchronności występowania czynników degradujących środowisko w miarę rozwoju cywilizacji.

• Rozróżnianie zmian kulturowych w środowisku od działań dewastacyjnych.

• Przekonanie o konieczności przestrzegania przepisów o ochronie środowiska we wszystkich rodzajach działalności człowieka.

• Analizowanie tekstów źródłowych z historii Polski, związanych z ochroną środowiska.

Zakres treści:

1. Wpływ codziennych czynności i zachowań w domu, szkole, miejscu zabawy i pracy na stan środowiska naturalnego.

• Ja. Kim jestem - co lubię, co potrafię, co jest dla mnie ważne.

• Ja i inni. Moja postawa wobec innych.

• Elementy historii życia codziennego w Polsce.

• Znaczenie pracy w życiu indywidualnym i zbiorowym.

• Style życia i ich związek z wyczerpywaniem się zasobów naturalnych.

• Godność moja i innych.

• Prawa moje i prawa innych.

• Organizacja pracy w różnych epokach i współcześnie.

• Przykłady miejsc ( w najbliższym otoczeniu), w których obserwuje się korzystne i niekorzystne zmiany zachodzące w środowisku przyrodniczym.

• Zagospodarowanie terenu w miejscu zamieszkania.

• Uwarunkowania życia ludzi danego obszaru od warunków przyrodniczych.

• Degradacja środowiska - przyczyny, wpływ na zdrowie człowieka oraz jej związek z formami działalności ludzi.

• Stosunek człowieka do środowiska naturalnego dawniej i dziś.

• Swoisty charakter regionu efektem wykorzystywania zasobów środowiska przyrodniczego.

• Mój krąg cywilizacyjno - kulturowy.

• Obszary chronione oraz ich znaczenie w zachowaniu różnorodności biologicznej; zasady zachowania się na obszarach chronionych.

• Ochrona i wykorzystanie warunków przyrodniczych i pozaprzyrodniczych regionu.

• Wydarzenia i osoby związane z ochroną przyrody dawniej i dziś.

Procedury osiągania celów:

• Opis mocnych i słabych stron człowieka jako kryteriów jego możliwości osiągania zakładanych celów życiowych.

• Zrozumienie swojej roli w życiu społecznym - rodzinie, regionie, państwie, świecie teraz i w przyszłości.

• Analiza życia dawniej a dziś w zależności od możliwości uniezależnienia się od świata przyrody.

• Dyskusja na temat znaczenia pracy w życiu dawniej i dziś.

• Omówienie zależności życia dawnych ludzi od warunków środowiska naturalnego.

• Opis różnych rodzajów postępowania człowieka w stosunku do środowiska naturalnego.

• Omówienie wykorzystania różnych technologii, ułatwiających uniezależnienie się od wpływów środowiska przyrodniczego oraz wykorzystania sił przyrody w miarę rozwoju cywilizacji.

• Analiza tekstów źródłowych - statutu Kazimierza Wielkiego, statutu wareckiego z 1420 i 1423 roku, statutu litewskiego z 1529 i 1588 roku, statutu sejmu warszawskiego z 1557 roku.

Przewidywane osiągnięcia ucznia:

• Zna swoje mocne i słabe strony, ocenia je i potrafi rozwijać lub zwalczać.

• Identyfikuje się z grupą społeczną: rodziną, regionem, krajem.

• Analizuje zasady życia codziennego dawniej i dziś.

• Ocenia łatwość uniezależnienia się od wpływów przyrody teraz i w przeszłości.

• Porównuje przydatność podstawowych przedmiotów codziennego użytku wykonywanych z surowców naturalnych odnawialnych i nieodnawialnych.

• Porównuje wykorzystanie sprawdzonych rozwiązań technologicznych z przeszłości do zmniejszenia zużycia surowców nieodnawialnych.

• Dowodzi związku zużywania zasobów naturalnych z warunkami klimatycznymi regionu, rodzajem zabudowy i świadomością prośrodowiskową mieszkańców.

• Wymienia przyczyny ingerencji człowieka w środowisko naturalne.

• Porównuje zasięg działań degradujących środowisko w przeszłości i obecnie.

• Wymienia najstarsze akty prawne dotyczące ochrony przyrody w Polsce.

S Z T U K A ( P L A S T Y K A, M U Z Y K A )

Szczegółowe cele kształcenia:

• Umiejętność plastycznego przedstawiania codziennych czynności z czytelnym przesłaniem do odbiorcy o odpowiedzialność za stan środowiska naturalnego.

• Analizowanie tekstów piosenek traktujących o przyrodzie i jej walorach estetycznych.

• Przekonanie o możliwości rozwijania świadomości prośrodowiskowej przez sztukę.

• Przekonanie o potrzebie wpływania przez pieśń i artystyczny obraz na wrażliwość człowieka na walory przyrody.

• Ocenianie szkodliwości niektórych materiałów dekoracyjnych, w tym farb i lakierów, oraz zbyt głośnej muzyki na zdrowie człowieka.

Zakres treści:

1. Wpływ codziennych czynności i zachowań w domu, szkole, miejscu zabawy i pracy na stan środowiska naturalnego.

• Tworzenie plakatu „Czysty dom - czyste środowisko”

• Komunikacja pozawerbalna - język przestrzeni i kolor w plastycznym przedstawianiu stanu środowiska naturalnego.

• Nauka piosenek o odpowiedzialnym postępowaniu w środowisku naturalnym.

• Style życia i ich związek z wyczerpywaniem się zasobów naturalnych.

• Działania plastyczne w różnych materiałach, technikach i formach.

• Racjonalność wykonywania i wykorzystania różnych form użytkowych.

• Przykłady miejsc ( w najbliższym otoczeniu), w których obserwuje się korzystne i niekorzystne zmiany zachodzące w środowisku przyrodniczym.

• Piosenki opiewające piękno najbliższej okolicy, regionu i kraju.

• Wykonanie prac artystycznych z odpadów znajdujących się w najbliższej okolicy.

• Plakat informacyjno - reklamowy do wykorzystania w miejscach dzikich wysypisk śmieci - „To miejsce było piękne - sam je zniszczyłeś”

• Degradacja środowiska naturalnego - przyczyny, wpływ na zdrowie człowieka oraz jej związek z formami działalności ludzi.

• Środowisko a zdrowie człowieka - temat prac plastycznych.

• „Ten człowiek jest chory - dlaczego?” - artystyczne przedstawienie wpływu zanieczyszczeń, katastrof, niehigienicznego trybu życia na zdrowie człowieka.

• Obszary chronione oraz ich znaczenie w zachowaniu różnorodności biologicznej; zasady zachowania się na obszarach chronionych.

• Sztuka ludowa najbliższego regionu

• Nawyki kulturowe naszego regionu - tańce, pieśni, obrzędy.

Procedury osiągania celów:

• Opis stanu środowiska naturalnego przy pomocy różnorodnych środków wyrazu plastycznego.

• Prezentowanie prac konkursu na temat „Czysty dom - czyste środowisko”

• Zrozumienie konieczności używania materiałów odnawialnych lub możliwych do ponownego przetworzenia i technik przyjaznych środowisku.

• Analiza funkcjonalności przedmiotów codziennego użytku.

• Prezentowanie własnych prac promujących ochronę zasobów naturalnych.

• Nauka piosenek o treści prośrodowiskowej.

• Prezentowanie własnych prac artystycznych z wykorzystaniem materiałów odpadowych.

• Zrozumienie, że żadna praca nie jest dla środowiska obojętna - zużywa materiał, zasoby energetyczne i produkuje odpad.

• Prezentowanie prac w organizowanych konkursach.

• Analiza sztuki ludowej pod kątem inspirowania twórców bogactwem przyrody.

Przewidywane osiągnięcia ucznia:

• Wymienia codzienne czynności, które można przedstawić w postaci plastycznego obrazu.

• Identyfikuje ludzkie zachowania z zagrożeniami, jakie mogą przynieść środowisku.

• Wybiera sposób plastycznego artykułowania swojego stosunku do środowiska.

• Projektuje plakat reklamowy o prośrodowiskowym przesłaniu.

• Analizuje treści i walor muzyczny piosenek o treści przyrodniczej.

• Ocenia poziom komunikacyjny i estetyczny prac swoich i kolegów w klasowym konkursie „Czysty dom - czyste środowisko”

• Proponuje plakat informacyjny na temat segregacji odpadów.

• Planuje swoje działania z uwzględnieniem ich wpływu na stan środowiska.

• Wymienia materiały - środki wyrazu plastycznego, uzyskane z przetwórstwa zasobów naturalnych.

• Identyfikuje materiał użyty do wykonania niektórych dzieł sztuki.

• Charakteryzuje przydatność materiałów pochodzących z przetworzenia zasobów naturalnych do wykonania dzieł artystycznych i użytkowych.

• Proponuje własne rozwiązania wykonywania ozdób z materiałów przyjaznych środowisku.

• Projektuje swoje prace i uczestniczy w konkursach.

J Ę Z Y K A N G I E L S K I

Szczegółowe cele kształcenia:

• Poznanie podstawowych międzynarodowych zwrotów, słów i symboli stosowanych w ekologii i ochronie środowiska.

• Umiejętność budowy prostych zdań opisujących daną czynność i jej wpływ na stan środowiska.

• Doskonalenie umiejętności tłumaczenia i rozumienia prostych tekstów umieszczonych na folderach reklamowych opisujących miejsca o wielkich wartościach przyrodniczych.

• Przekonanie o konieczności pogłębiania znajomości języka obcego, jako środka do porozumiewania się ludzi z różnych krajów w celu wspólnego działania na rzecz ochrony przyrody.

• Tworzenie obcojęzycznych haseł - kluczy promujących zdrowy i prośrodowiskowy styl życia.

Zakres treści:

1. Wpływ codziennych czynności i zachowań w domu, szkole, miejscu zabawy i pracy na stan środowiska naturalnego.

• Sprzątanie domu - używanie środków czystości.

• Łazienka - dobór środków przyjaznych środowisku.

• Segregowanie śmieci - odzysk surowców wtórnych.

• Style życia i ich związek z wyczerpywaniem się zasobów naturalnych.

• Ochrona powietrza, wody, gleby - tworzenie obcojęzycznych haseł propagujących ochronę zasobów naturalnych.

• Przykłady miejsc ( w najbliższym otoczeniu), w których obserwuje się korzystne i niekorzystne zmiany zachodzące w środowisku przyrodniczym.

• Rozpoznawanie zmian pozytywnych i negatywnych - opis ich w języku obcym.

• Degradacja środowiska naturalnego - przyczyny, wpływ na zdrowie człowieka oraz jej związek z formami działalności ludzi.

• Czynniki środowiska wpływające na zdrowie człowieka.

• Styl życia młodzieży krajów rozwiniętych.

• Obszary chronione oraz ich znaczenie w zachowaniu różnorodności biologicznej; zasady zachowania się na obszarach chronionych.

• Teksty - foldery reklamowe polskich i zagranicznych obszarów chronionych.

Procedury osiągania celów:

• Opis codziennych czynności z uwzględnieniem ich wpływu na środowisko.

• Prezentowanie scenek związanych z codziennymi pracami i zachowaniami.

• Ułożenie harmonogramu codziennych zajęć z uwzględnieniem pracy i aktywnego wypoczynku.

• Omówienie zasad zdrowego stylu życia, ułożenie w obcym języku haseł - kluczy.

• Dyskusja prostymi zwrotami na temat aktywnego wypoczynku.

• Prezentowanie zebranych materiałów obcojęzycznych o różnych obszarach chronionych.

Przewidywane osiągnięcia ucznia:

• Nazywa w obcym języku przedmioty najbliższego otoczenia i czynności, które wykonuje.

• Wymienia czynności, które mogą być szkodliwe dla środowiska.

• Zadaje proste pytania na tematy codziennych zajęć, wykonywanej pracy, wypoczynku i zainteresowań.

• Udziela prostych odpowiedzi na zadane pytania.

• Układa krótkie teksty na temat działań prośrodowiskowych.

• Za pomocą słownika tłumaczy krótkie teksty na folderach reklamowych.

• Porównuje swój styl życia ze stylem życia młodzieży z krajów wysoko i słabo rozwiniętych.

M A T E M A T Y K A

Szczegółowe cele kształcenia:

• Zrozumienie konieczności planowania działań i konsekwentnego przestrzegania planu.

• Doskonalenie umiejętności prawidłowego konstruowania schematów zależności czynność - skutek.

• Przekonanie o konieczności wyciągania logicznych wniosków i przewidywania konsekwencji własnych zachowań.

• Przeliczanie danych statystycznych dotyczących przetwórstwa surowców naturalnych.

• Graficzne przedstawienie (wykres słupkowy) dopuszczalnych norm zanieczyszczeń powietrza ze stanem faktycznym - analizowanie komunikatów medialnych.

• Obliczanie powierzchni terenów objętych różnymi rodzajami ochrony - parki narodowe, obszary chronionego krajobrazu, parki krajobrazowe, rezerwaty i inne.

Zakres treści:

1. Wpływ codziennych czynności i zachowań w domu, szkole, miejscu zabawy i pracy na stan środowiska naturalnego.

• Dostrzeganie problemów i sposoby ich rozwiązywania.

• Struktury działań planowych.

• Mapy mentalne i ich zastosowanie w logicznych działaniach.

• Style życia i ich związek z wyczerpywaniem się zasobów naturalnych.

• Obliczanie rocznego zużycia niektórych zasobów na statystycznego mieszkańca Polski.

• Tabele statystyczne - odczytywanie danych.

• Przykłady miejsc ( w najbliższym otoczeniu), w których obserwuje się korzystne i niekorzystne zmiany zachodzące w środowisku przyrodniczym.

• Kopalnie i ich wpływ na środowisko - wydobycie, przeróbka, wypełnienie chodników po eksploatacji materiałem zastępczym - piaskiem, hałdy - umiejętność szacowania strat w stosunku do zysków.

• Degradacja środowiska naturalnego - przyczyny, wpływ na zdrowie człowieka oraz jej związek z formami działalności ludzi.

• Porównywanie dopuszczalnych norm i stanu faktycznego zanieczyszczeń powietrza.

• Obszary chronione oraz ich znaczenie w zachowaniu różnorodności biologicznej; zasady zachowania się na obszarach chronionych.

• Graficzne (wykres kołowy) przedstawienie udziału różnych typów obszarów chronionych w stosunku do powierzchni Polski.

Procedury osiągania celów:

• Opis stanu środowiska językiem matematycznym przy pomocy tabel, wykresów, szacunków.

• Przeliczanie wielkości przy zastosowaniu równań, proporcji, wzorów.

• Projektowanie własnego sposobu gromadzenia danych.

Przewidywane osiągnięcia uczniów:

• Wymienia główne zagrożenia dla środowiska, wynikające z naszego codziennego zachowania i z powodu zanieczyszczeń przemysłowych.

• Posługuje się rocznikiem statystycznym.

• Wylicza ilości różnych rodzajów zanieczyszczeń i odpadów na podstawie danych statystycznych.

• Porównuje na wykresach słupkowych i kołowych wielkości.

• Dowodzi na podstawie obliczeń, jakie straty gospodarcze i ekologiczne przynoszą różne gałęzie przemysłu.

• Ocenia wielkość różnych obszarów chronionych i konfrontuje dane z powierzchnią zabudowy, upraw rolniczych i leśnych oraz powierzchnią nieużytków.

P R Z Y R O D A

Szczegółowe cele kształcenia:

• Zapoznanie uczniów z pojęciem środowiska, jego elementami składowymi, zasobami odnawialnymi i nieodnawialnymi.

• Analizowanie najczęściej występujących czynników negatywnie wpływających na środowisko - hałasu, zanieczyszczeń komunikacyjnych i odpadów.

• Projektowanie działań zmniejszających ilość wpływów antropogenicznych na środowisko.

• Poznanie różnych stylów życia.

• Zrozumienie potrzeby powszechnego sprzeciwu wobec bezmyślnych działań prowadzących do degradacji powietrza, wody i gleby oraz wyczerpywania się zasobów naturalnych.

• Rozwijanie umiejętności obserwacji otoczenia, oceny zmian w środowisku.

• Doskonalenie umiejętności gromadzenia i przetwarzania danych otrzymanych w wyniku obserwacji i dokonywania jej opisu, analizowanie przydatności zmian.

• Poznanie założeń i celów utworzenia najbliższych obiektów chronionych.

• Analizowanie walorów przyrodniczych i kulturowych najbliższych obszarów chronionych.

Zakres treści:

1. Wpływ codziennych czynności i zachowań w domu, szkole, miejscu zabawy i pracy na stan środowiska naturalnego.

• Czynniki wpływające na stan środowiska.

• Jak produkujemy odpady?

• Jak ograniczyć powstawanie odpadów?

• Obserwujemy i badamy wpływ zanieczyszczeń na środowisko życia i życie organizmów.

• Style życia i ich związek z wyczerpywaniem się surowców naturalnych.

• Komunikacja środkami publicznymi i indywidualnymi - szacowanie strat paliwa.

• Wykorzystywanie technologii i projektów materiałochłonnych w budownictwie indywidualnym i publicznym - metal, energia z kopalin.

• Przykłady miejsc ( w najbliższym otoczeniu), w których obserwuje się korzystne i niekorzystne zmiany zachodzące w środowisku przyrodniczym.

• Prace związane z budownictwem, komunikacją, siecią kanalizacyjną, wodociągową i elektryczną.

• Prace melioracyjne, cięcia sanitarne i przecinki przeciwpożarowe w lasach, infrastruktura turystyczna.

• Degradacja środowiska naturalnego - przyczyny, wpływ na zdrowie człowieka oraz jej związek z formami działalności ludzi.

• Dzikie wysypiska śmieci.

• Spływ nieczystości do rzek, potoków i studni.

• Dymy i pyły z zakładów przemysłowych i gospodarstw domowych.

• Metale ciężkie, środki ochrony roślin, aerozole.

5. Obszary chronione oraz ich znaczenie w zachowaniu różnorodności biologicznej,   zasady zachowania się na obszarach chronionych.

• Parki narodowe i krajobrazowe, rezerwaty, obszary chronionego krajobrazu, rezerwaty biosfery.

• Cele i zadania ochrony terytorialnej i gatunkowej.

• Pomniki przyrody.

Procedury osiągania celów:

• Obserwacja wysypisk śmieci.

• Notowanie ilości samochodów przejeżdżających obok szkoły w określonym czasie.

• Spisywanie wyrzuconych do kosza odpadów w ciągu dnia w szkole i w domu, notowanie ich rodzaju i wielkości.

• Ćwiczenia doskonalące umiejętność prawidłowego segregowania śmieci.

• Opis działań degradujących środowisko w skali globalnej, regionalnej i indywidualnie przez ludzi.

• Omówienie i badanie najczęściej spotykanych zanieczyszczeń.

• Zrozumienie konieczności przekształcania środowiska dla celów rozwoju mieszkalnictwa, komunikacji, infrastruktury turystycznej i rekreacyjnej, zakładów przemysłowych i rolnictwa.

• Prezentowanie własnych projektów działań na rzecz lokalnego środowiska naturalnego.

Przewidywane osiągnięcia ucznia:

• Wymienia czynniki antropogeniczne wpływające na stan środowiska naturalnego.

• Analizuje wpływ poszczególnych czynników na walory przyrodnicze i krajobrazowe środowiska.

• Obserwuje, bada i opisuje stan środowiska.

• Proponuje działania zmniejszające powstawanie odpadów.

• Wymienia najważniejsze związki chemiczne wywołujące trwałe zanieczyszczenia w środowisku i ich wpływ na zdrowie człowieka.

• Wylicza ilości odpadów produkowanych w ciągu doby, tygodnia, miesiąca i roku, ilość zużytej energii elektrycznej, benzyny, węgla i wody.

• Wybiera sposób oszczędzania tych surowców i energii.

• Analizuje skład florystyczny, zróżnicowanie gatunkowe roślin i cechy krajobrazowe swojego regionu.

• Planuje działania prośrodowiskowe w najbliższym otoczeniu - zakładanie budek lęgowych, dokarmianie ptaków, sadzenie drzew i żywopłotów.

T E C H N I K A

Szczegółowe cele kształcenia:

• Doskonalenie umiejętności rozpoznawania rodzajów materiału i jego segregowania do wtórnego przerobu.

• Analizowanie urządzeń pod kątem materiało- i energochłonności.

• Analiza negatywnych zmian w środowisku - bezmyślna dewastacja, dzikie wysypiska, samowola budowlana.

• Ocenianie niebezpieczeństw, jakie niesie wyrzucanie do środowiska niektórych materiałów.

• Poznanie zasad zachowania się na terenach chronionych, zachowanie ciszy, stosowanie się do regulaminu, zabieranie za sobą odpadów, pozostawienie roślin i zwierząt w ich naturalnym środowisku.

Zakres treści:

1. Wpływ codziennych czynności i zachowań w domu, szkole, miejscu zabawy i pracy na stan środowiska naturalnego.

• Urządzenia techniczne w domu, mieszkaniu, miejscu pracy i zabawy.

• Materiały odpadowe - opakowania, stłuczka, złom, makulatura, odzież.

• Style życia i ich związek z wyczerpywaniem się surowców naturalnych.

• Związek stylu życia z posiadaniem i użytkowaniem urządzeń elektromechanicznych, telekomunikacyjnych, audiowizualnych, multimedial- nych środków komunikacji, standardu wyposażenia, komfortu.

• Materiały służące do wyrobu i zasilania tych urządzeń.

• Źródła energii, paliwa pochodzenia naturalnego - ropa, węgiel, gaz ziemny.

• Przykłady miejsc ( w najbliższym otoczeniu), w których obserwuje się korzystne i niekorzystne zmiany zachodzące w środowisku przyrodniczym.

• Bezmyślna dewastacja, dzikie wysypiska śmieci, samowola budowlana.

• Degradacja środowiska naturalnego - przyczyny, wpływ na zdrowie człowieka oraz jej związek z formami działalności ludzi.

• Skład chemiczny materiałów budowlanych, opakowań, baterii zasilających, farb i in.

• Wpływ metali ciężkich i związków organicznych na zdrowie człowieka.

• Obszary chronione oraz ich znaczenie w zachowaniu różnorodności biologicznej, zasady zachowania się na obszarach chronionych.

• Regulamin zachowania się na obszarze chronionym.

Procedury osiągania celów:

• Opis materiałów budowlanych i stosowanych do sporządzania przedmiotów codziennego użytku.

• Omówienie konieczności segregowania odpadów w celu ponownego odzysku surowców, a tym samym zmniejszenia tempa zużywania zasobów naturalnych.

• Obserwacja najbliższego otoczenia pod kątem zmian w środowisku naturalnym - dzikie wysypiska, wycinanie starych, wysokich drzew.

• Prezentowanie wyników obserwacji, dokumentacja fotograficzna i opisowa niezgodnych z prawem zmian w środowisku naturalnym.

• Budowanie budek lęgowych i dokarmianie zwierząt.

• Sadzenie drzew i krzewów ozdobnych i użytkowych, zakładanie oczek wodnych.

• Projektowanie działań zmniejszających zanieczyszczenia szlaków turystycznych.

• Opracowanie regulaminu zachowania się na obszarach chronionych.

Przewidywane osiągnięcia uczniów:

• Wymienia materiały występujące w najbliższym otoczeniu, szkodliwe lub uciążliwe dla środowiska.

• Wylicza straty w budżecie domowym wywołane nadmiernym zużyciem prądu elektrycznego, wody, paliw, zbędnymi lub nierozważnymi zakupami.

• Organizuje segregowanie odpadów, zna miejsca skupu lub składowania odpadów segregowanych.

• Projektuje własne sposoby poprawiania stanu czystości w najbliższym otoczeniu.

• Proponuje działania poprawiające estetykę najbliższego otoczenia.

I N F O R M A T Y K A

Szczegółowe cele kształcenia:

• Poznanie podstawowych możliwości pracy za pomocą komputera.

• Doskonalenie umiejętności docierania przez Internet do danych o zanieczyszczeniach środowiska w najbliższym otoczeniu i odległych miejscach świata.

• Ocenianie zmian pozytywnych i negatywnych w środowisku.

• Gromadzenie danych, skanowanie dokumentów tekstowych, mapek sytuacyjnych i zdjęć.

• Przekonanie o konieczności aktywnego włączenia się w prace na rzecz ochrony środowiska.

Zakres treści:

1. Wpływ codziennych czynności i zachowań w domu, szkole, miejscu zabawy i pracy na stan środowiska naturalnego.

• Komputer jako źródło wiedzy, planowania czynności i narzędzie gromadzenia i przetwarzania danych.

• Komputer jako źródło nieograniczonego kontaktu, sposobu komunikacji, organizacji wspólnych działań, wymiany doświadczeń.

• Komputer jako produkt zbudowany z materiałów szkodliwych dla środowiska.

• Style życia i ich związek z wyczerpywaniem się zasobów naturalnych.

• Internet jako źródło informacji na temat społecznych działań w dziedzinie ochrony środowiska.

• Nawiązanie kontaktów z organizacjami ekologicznymi w Polsce i innych krajach.

• Przykłady miejsc (w najbliższym otoczeniu) w których obserwuje się korzystne i niekorzystne zmiany zachodzące w środowisku przyrodniczym.

• Dokumentowanie zmian zauważonych w najbliższym otoczeniu.

• Skanowanie mapek sytuacyjnych i zdjęć.

• Degradacja środowiska - przyczyny, wpływ na zdrowie człowieka oraz jej związek z formami działalności ludzi.

• Dostęp do danych i artykułów na temat wpływu zanieczyszczeń na zdrowie człowieka.

• Obszary chronione oraz ich znaczenie w zachowaniu różnorodności biologicznej, zasady zachowania na obszarach chronionych.

• Flora i fauna najbliższej okolicy.

Procedury osiągania celów:

• Opis możliwości zastosowania komputera w życiu codziennym.

• Omówienie pozytywnych i negatywnych skutków, jakie niesie rozwój informatyki.

• Zrozumienie nieuchronności dalszego rozwoju techniki elektronicznej w komunikacji, organizacji i automatyzacji pracy.

• Dyskusja na temat - czy dostęp do nowoczesnych środków multimedialnych ma wpływ na zmiany stylu życia.

• Projektowanie przy użyciu programów graficznych i edytora tekstu plakatów, ulotek, folderów i druków promujących ideę powszechnej świadomości prośrodowiskowej.

Przewidywane osiągnięcia ucznia:

• Wymienia sposoby wykorzystania komputera do pogłębiania zainteresowań ekologią i ochroną środowiska.

• Wybiera sposób dotarcia do danych o sposobie użytkowania środowiska.

• Projektuje przy pomocy programów graficznych i edytora tekstu plakaty, ulotki, foldery, druki promujące ideę powszechnej świadomości prośrodowiskowej.

• Ocenia stan środowiska na podstawie zgromadzonych danych, sporządza zestawienia, przygotowuje je do upowszechnienia.

W Y C H O W A N I E F I Z Y C Z N E

Szczegółowe cele kształcenia:

• Zrozumienie, że współczesny kreatywny człowiek prowadzi aktywny i higieniczny tryb życia w ścisłym kontakcie z naturą.

• Uzupełnienie własnego rozkładu dnia o aktywne zajęcia prośrodowiskowe - hasło „15 minut dla natury”

• Analizowanie postawy swojej i kolegów na podstawie stosunku do środowiska.

• Organizowanie wspólnych gier i zabaw na świeżym powietrzu, przygotowanie terenu do tych zajęć i dbanie o czystość, estetykę i bezpieczne użytkowanie wybranego terenu.

• Ocenianie pozytywnych i niekorzystnych zmian w środowisku pod kątem jego przydatności do celów sportowych, rekreacyjnych i turystycznych.

• Przekonanie o konieczności rozwijania aktywności ruchowej, prowadzącej do zwiększenia odporności na choroby, dotlenienia organizmu, odprężenia po stresach, wytrzymałości na zmęczenie.

• Uczestniczenie w organizowanych przez szkołę wycieczkach terenowych

Zakres treści:

1. Wpływ codziennych czynności i zachowań w domu, szkole, miejscu zabawy i pracy na stan środowiska naturalnego.

• Rozkład dnia uwzględniający czas na czynny wypoczynek i aktywność sportową.

• Połączenie aktywności sportowej, rekreacji z pracami na rzecz środowiska.

• Style życia i ich związek z wyczerpywaniem się zasobów naturalnych.

• Zdrowy styl życia oparty na potrzebie kontaktu z naturą.

• Przykłady miejsc w najbliższym otoczeniu, w których obserwuje się korzystne i niekorzystne zmiany zachodzące w środowisku przyrodniczym.

• zmiany w środowisku zmierzające do rozszerzenia terenów sprzyjających uprawianiu sportu, rekreacji i turystyki.

• Degradacja środowiska - przyczyny, wpływ na zdrowie człowieka oraz jej związek z formami działalności ludzi.

• Zmiany w środowisku i ich wpływ na zdrowie człowieka.

• Obszary chronione oraz ich znaczenie w zachowaniu różnorodności biologicznej, zasady zachowania się na obszarach chronionych.

• Wycieczki na teren najbliższego obszaru chronionego.

Procedury osiągania celów:

• Opis terenów przydatnych do uprawiania sportu, rekreacji i turystyki.

• Analiza przydatności najbliższych terenów do uprawiania aktywności ruchowej.

• Dyskusja na temat możliwości przystosowania nieużytków do prowadzenia zajęć ruchowych.

• Prezentowanie postawy zdrowego i higienicznego stylu życia.

• Organizowanie wycieczek i zlotów młodzieży w obrębie najbliższego obszaru chronionego.

• Podejmowanie prac w najbliższym środowisku w celu poprawy jego czystości i estetyki.

Przewidywane osiągnięcia ucznia:

• Wymienia różne formy prowadzenia aktywności ruchowej.

• Porównuje swój styl życia ze stylem życia kolegów i osób związanych z działalnością prośrodowiskową.

• Projektuje wyposażenie swojego najbliższego otoczenia w przyrządy i urządzenia wspomagające aktywność ruchową.

• Proponuje różne formy atrakcyjnego spędzania czasu w kontakcie z naturą, uczestniczy w wycieczkach zawodach i konkursach organizowanych przez szkołę i organizacje młodzieżowe, a sprzyjających poprawie stanu zdrowia, kondycji, działaniom na rzecz środowiska.

G O D Z I N Y D O D Y S P O Z Y C J I

W Y C H O W A W C Y

Szczegółowe cele kształcenia:

• Poznanie własnych obowiązków zgodnych z pełnionymi rolami społecznymi.

• Zrozumienie, że nie tylko własne poglądy i potrzeby, ale ogólnie przyjęte wartości decydują o naszym stylu życia.

• Doskonalenie umiejętności współdziałania w zespole dla podjęcia i realizowania pożytecznych zadań w stosunku do człowieka i środowiska naturalnego.

• Ocenianie czynów niegodnych i szkodliwych jako skutek przypadku, nieświadomości, głupoty, wandalizmu, agresji, zysku z przestępstwa.

Zakres treści:

1. Wpływ codziennych czynności i zachowań w domu, szkole, miejscu zabawy i pracy na stan środowiska naturalnego.

• Obowiązki człowieka względem siebie, innych, przyrody.

• Co mi sprawia kłopoty - w domu, w szkole, wśród kolegów.

• Style życia i ich związek z wyczerpywaniem się zasobów naturalnych.

• Kwestia przetrwania - wybór celu i sposobu życia.

• Czy warto się starać i dążyć do czegoś w życiu?

• Przykłady miejsc w najbliższym otoczeniu, w których obserwuje się korzystne i niekorzystne zmiany zachodzące w środowisku przyrodniczym.

• Jak postępować zarazem rozumnie i uczciwie?

• Kłopotliwe następstwa zdarzeń przypadkowych.

• Niepewność metod postępowania.

• Degradacja środowiska - przyczyny, wpływ na zdrowie człowieka oraz jej związek z formami działalności ludzi.

• Czy żyjemy w wyjątkowej epoce?

• W poszukiwaniu harmonii życia.

• Obszary chronione oraz ich znaczenie w zachowaniu różnorodności biologicznej, zasady zachowania się na obszarach chronionych.

• Komu coś zawdzięczamy, komu powinniśmy być wdzięczni?

• Czy jest możliwy kodeks etyczny?

Procedury osiągania celów:

• Opis potrzeb podstawowych i wyższych człowieka.

• Omówienie zasad współdziałania dla dobra wspólnego człowieka i środowiska.

• Analiza postępowania różnych postaci literackich i rzeczywistych - wobec człowieka i środowiska przyrodniczego.

• Dyskusja na temat tempa rozwoju cywilizacji i zadań jakie w związku z tym stoją przed człowiekiem.

Przewidywane osiągnięcia ucznia:

• Wymienia uznawane przez siebie wartości, stara się dążyć do ich osiągnięcia.

• Wylicza podstawowe i wyższe potrzeby człowieka.

• Wybiera swój sposób na życie.

• Przewiduje skutki swoich działań.

• Analizuje ludzkie czyny na podstawie ich motywów.

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów




Dokonywane są w ramach poszczególnych przedmiotów nauczania objętych programem ścieżki ekologicznej ,,UMIEĆ ŻYĆ I KOCHAĆ PRZYRODĘ '' ze szczególnym uwzględnieniem następujących narzędzi:

• analiza wytworów uczniów,

• wyniki obserwacji zachowania uczniów w środowisku przyrodniczym,

• skale postaw.

Oceniając osiągnięcia z zakresu ścieżki edukacyjnej należy brać pod uwagę przede wszystkim zdobyte umiejętności i wykształcone postawy. W przypadku realizacji elementów ścieżki na rożnych przedmiotach, sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno być oparte o poszczególne przedmiotowe systemy oceniania..

OBSZARY EWALUACJI OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW.

1. Zachowania uczniów w sytuacjach typowych i prowokowanych.

2. Podejmowane działania na rzecz ochrony środowiska.

3. Wykonanie zielników, albumów, plakatów, badań w środowisku itp.

4. Udział w konkursach i badaniach .

5. Umiejętność wypełniania kart badań terenowych.

6. Aktywność podczas zajęć lekcyjnych i terenowych.

7. Projektowanie działań zmierzających do poprawy stanu środowiska.

8. Umiejętność współdziałania w zespole.

9. Umiejętność pracy z programami komputerowymi.

Ewaluacja programu




1. Zastosowanie opracowanych przez nauczycieli poszczególnych przedmiotów kart ewaluacyjnych.

2. Projektowanie przez uczniów tras wycieczek.

3. Wykonywanie plakatów i posterów.

4. Organizowanie przez uczniów konkursów tematycznych.

5. Debaty i dyskusje w gronie rówieśników.

OPINIA

Opinia dotyczy programu ścieżki edukacji ekologicznej „Umieć żyć i kochać przyrodę” przeznaczonego do realizacji w klasach IV - VI Szkoły Podstawowej w Głowience.

Program opracowały panie: mgr Dorota Hejnar i mgr Małgorzata Walczyk. Opracowany program oparty jest na podstawie programowej kształcenia ogólnego (Dz. U. nr 61 z dn. 19. 06. 2001 r. poz. 625) dla szkół podstawowych oraz na podstawie dokumentów wypracowanych w szkole (Szkolny Program Wychowawczy, Misja Szkoły, Statut Szkoły).

Zawiera on:

• cele, zadania, treści nauczania,

• procedury osiągania celów i ewaluację programu.

W zakres ścieżki ekologicznej wchodzą treści z różnych dziedzin wiedzy, co stwarza możliwość rozpatrzenia danej problematyki z rozmaitych punktów widzenia, na lekcjach różnych przedmiotów.

Treści ekologiczne wyznaczone w ramach programu realizowane są w następujących formach:

• lekcje różnych przedmiotów, w ramach wybranych tematów zajęć, np. języka polskiego, przyrody, sztuki, języka angielskiego,

• tematyczne programy organizowane dla chętnych uczniów ze wszystkich klas z udziałem zaproszonych gości,

• wycieczki tematyczne połączone z wykonywaniem przez uczniów zadań ekologicznych,

• zajęcia ekologiczne organizowane przez poszczególne klasy w ramach spotkań pozalekcyjnych,

• imprezy pozalekcyjne o tematyce ekologicznej organizowane przez grupy zainteresowanych nauczycieli dla uczniów z różnych klas,

• wystawy, sejmiki ekologiczne i inne imprezy organizowane we współpracy z Urzędem Gminy i innymi szkołami podstawowymi,

• spotkania z przedstawicielami służby zdrowia - pogadanki tematyczne, dyskusje,

• coroczne akcje ekologiczne o zasięgu ogólnopolskim : „Sprzątanie Świata", „Dzień Ziemi",

• zbiórka surowców wtórnych: puszek aluminiowych, butelek, makulatury,

• konkursy.

Program zwraca uwagę na elementy ekologiczne, które integrują różne przedmioty nauczania. Ukazuje, jak wiele zależy od naszego postępowania już od najmłodszych lat.

Ów program:

• rozwija poczucie odpowiedzialności za stan środowiska naturalnego w którym żyjemy,

• zwraca uwagę na wartości kulturowo - przyrodnicze swojszczyzny danej okolicy,

• propaguje zdrowy styl życia wzbogacony kontaktami z przyrodą, naturą,

• ukazuje pozytywną i negatywną działalność człowieka,

• przewiduje liczne wycieczki i zajęcia terenowe,

• posiada dobrze dobrane obszary ewaluacji osiągnięć uczniów, pozwalające na twórczą działalność.

Opracowała: mgr Maria Walczak - dyplomowany nauczyciel biologii w Liceum Ogólnokształcącym w Dukli

24

---