„Finanse - zadanie 4”

• Elementy techniki podatkowej:

• Funkcjonowanie kategorii podatku związane jest z stworzeniem warunków i narzędzi zapewniających obliczenie wysokości podatku, określeniu, jakie czynności będą podlegały opodatkowaniu, a także skutecznego ściągnięcia podatku. Stanowią je elementy konstrukcji podatków składające się na technikę podatkową.

• Zaliczamy do nich:

• Przedmiot podatku - czyli przedmiot opodatkowania jest to zjawisko, stan prawny lub faktyczny, którego powstanie powoduje powstanie obowiązku podatkowego bez względu na to czy forma prawna została zachowana.

• Podmiot opodatkowania - wskazuje, kto na podstawie ustawy podatkowej zobowiązany jest do zapłacenia podatku. Ustawodawca określa podatnika stosując terminy: osoba fizyczna, osoba prawna, jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, ustawodawca może ustalić podatnikiem inny podmiot niż wymieniony. Rozpatrując termin podmiotu podatkowego możemy wyróżnić zarówno podmiot czynny oraz bierny. Podmiotem czynnym jest związek publicznoprawny korzystający z atrybutu władzy i przymusu administracyjnego w ściąganiu podatków. Podmiotem biernym jest podmiot zobowiązany do zapłacenia podatku w związku z ciążącym na nim obowiązkiem podatkowym.

• Podstawa opodatkowania - to wyrażony ilościowo (powierzchnia, ciężar) lub wartościowo (wartość rynkowa, przychód, dochód) przedmiot podatku.

• Stawka podatkowa - określa, jaką część podstawy opodatkowania należy odprowadzić z tytułu podatku, występują stawki kwotowe i stawki procentowe.

• Skala podatkowa - zbiór stawek podatkowych, informuje o tym, jaką stawkę należy zastosować do danej podstawy opodatkowania.

• Zwolnienia, zwyżki i ulgi podatkowe - decydują one o ostatecznym wymiarze podatku. Zwolnienie jest zaniechaniem poboru podatku, występują podmiotowe i przedmiotowe zwolnienia. Ulga polega na wyłączeniu określonych wartości z podstawy opodatkowania lub na obniżeniu stawek podatkowych. Zwyżka podatkowa oznacza dodatkowe, przekraczające przyjęte normy, opodatkowanie pewnych kategorii podatników. Ma ona zwykle charakter sankcyjny. Zwolnienia, ulgi i zwyżki podatkowe mogą realizować cele ekonomiczne, społeczne lub polityczne.

• Przepływy finansowe w działalności operacyjnej, inwestycyjnej i finansowej:

• Sprawozdanie z przepływów pieniężnych - to jedno z trzech podstawowych sprawozdań finansowych. Obrazuje ono, jak w ostatnim roku obrachunkowym przemieszczały się środki finansowe w firmie. Ponadto przedstawia, które z trzech zasadniczych sfer funkcjonowania firmy dostarczają najwięcej środków, które zaś najwięcej ich konsumują.

• Przepływ środków finansowych następuje w obrębie trzech głównych obszarów funkcjonowania każdej firmy:

• działalności operacyjnej,

• działalności inwestycyjnej,

• działalności finansowej.

• Każda z tych trzech podstawowych sfer działania firmy może być zarówno dostarczycielem, jak też konsumentem środków finansowych. Podział działalności przedsiębiorstwa na trzy podstawowe obszary działalności zaprezentowano na schemacie

• Działalność operacyjna:

• Dla każdego przedsiębiorstwa podstawowe znaczenie ma sfera działalności operacyjnej. Ma ona najszerszy zakres, związana jest, bowiem z funkcjonowaniem podmiotu jako producenta produktów lub dostarczyciela usługi.

• Do działalności operacyjnej zaliczamy, zatem: zakup surowców, materiałów, towarów oraz maszyn i urządzeń z jednej strony oraz sprzedaż wytworzonych wyrobów, usług, towarów czy składników majątkowych z drugiej.

• Ostatecznym efektem działalności operacyjnej firmy jest nadwyżka finansowa, na którą składa się wypracowany zysk netto oraz amortyzacja.

• Działalność inwestycyjna:

• Drugą sferą działalności firmy jest działalność inwestycyjna, polegająca na zwiększaniu lub zmniejszaniu wartości składników majątku trwałego. Zmiana wartości może być wynikiem całkowitego lub częściowego umorzenia środków trwałych, jak również nabycia nowych lub sprzedaży tych posiadanych przez firmę.

• Działalność finansowa:

• Natomiast działalność finansowa obejmuje wszelkie operacje związane ze zmianami kapitałów firmy, rozliczeniami wypracowanych zysków czy zaciągnięciem lub spłatą kredytów i pożyczek.

• Dostarczyciele i konsumenci

• W sporządzonym rachunku przepływów pieniężnych ustala się saldo, czyli wzrost lub zmniejszenie wartości zasobów pieniężnych w każdym z trzech rodzajów działalności:

• operacyjnej,

• finansowej,

• inwestycyjnej.

• Saldo jest zatem ostatecznym wynikiem łączącym wszystkie sfery funkcjonowania przedsiębiorstwa. Wskazuje ono dodatkowo kierunki przepływu środków finansowych w firmie, czyli odpowiada na pytanie, która ze sfer jest największym dostarczycielem, a która największym konsumentem środków finansowych.

• W prawidłowo funkcjonującej firmie, zajmującej się produkcją lub usługami (nie bierzemy pod uwagę firm zajmujących się pośrednictwem finansowym) największym dostarczycielem środków finansowych powinna być sfera operacyjna, wspomagana ewentualnie przez sferę finansową (kredyty, emisja obligacji). Zaś największym konsumentem środków pieniężnych sfera inwestycyjna oraz dodatkowo sfera finansowa.

• Dwie metody analizy

• Analizę przepływów pieniężnych przeprowadza się dwiema podstawowymi metodami:

• metodą bezpośrednią W metodzie bezpośredniej, w obrębie działalności operacyjnej uwzględnia się wszystkie składniki kształtujące wynik finansowy firmy, czyli przede wszystkim przychody netto ze sprzedaży oraz koszty ich uzyskania wraz z wyodrębnioną amortyzacją.

• metodą pośrednią Metoda pośrednia jest uproszczeniem metody bezpośredniej. Uwzględnia jedynie syntetyczne wartości zysku przed lub po opodatkowaniu, wraz z odpisami amortyzacyjnymi.

• Osiem scenariuszy

• Analizując przepływy finansowe w przedsiębiorstwie każdy z właścicieli może na własny użytek dokonać chociażby wstępnej analizy kondycji finansowej swojej firmy.

• Wniosków na temat sytuacji finansowej firmy może dostarczyć analiza - dodatnich lub ujemnych - wartości sald przepływu środków pieniężnych.

• Oceniając łącznie te trzy sfery możemy wyróżnić aż osiem możliwych kombinacji przepływów pieniężnych, co przekłada się na osiem różnych sytuacji finansowych przedsiębiorstwa. Zostały one zaprezentowane w tabeli.

• Tabela

• Spójrzmy, zatem, w jaki sposób różne sytuacje finansowe przedsiębiorstwa odzwierciedlają się w przepływach pieniężnych firmy.

• Wariant pierwszy. Wszystkie trzy rodzaje przepływów charakteryzują się dodatnim saldem. Jest to sytuacja, która wyróżnia firmy o stabilnej sytuacji finansowej. Firma korzysta z wewnętrznych źródeł finansowania, wykorzystując je zarówno w bieżącym funkcjonowaniu, jak i finansując działalność inwestycyjną.

• W wariantach drugim i trzecim mamy do czynienia z sytuacją restrukturyzacji przedsiębiorstwa zmierzającej do zwiększenia mocy produkcyjnych lub modernizacji posiadanego majątku trwałego (wariant trzeci) lub spłatę zobowiązań (wariant drugi).

• W wariancie czwartym mamy do czynienia z firmą, która do sfinansowania potrzeb inwestycyjnych korzysta z zewnętrznych źródeł finansowania (kredyty długoterminowe, emisja obligacji).

• W wariantach piątym i szóstym mamy już do czynienia z trudną sytuacją finansową przedsiębiorstwa. Firma nie generuje dodatniego salda z działalności operacyjnej - musi, zatem posiłkować się innymi środkami finansowymi. Trudna sytuacja finansowa (aktualny brak zdolności kredytowej lub możliwości obsługi zadłużenia) zmuszają firmę do wyprzedaży najmniej efektywnych składników majątku trwałego (grunty, budynki) oraz akcji i udziałów w innych podmiotach gospodarczych.

• Krańcową niewydolność finansową podmiotu ilustruje wariant ósmy. Oznacza on zupełne ograniczenie dostępu firmy do źródeł finansowania oraz niemożność ich pozyskania.

• Trochę wskaźników

• Po pobieżnej ocenie kondycji firmy, warto scharakteryzować ją za pomocą wskaźników finansowych analizujących przepływy pieniężne. Wyróżniamy dwie główne ich grupy:

• wskaźniki wystarczalności gotówki - możemy wymienić dwa najbardziej rozpowszechnione wskaźniki.

• Pierwszy to wskaźnik ogólny wystarczalności gotówki. Obliczymy go następująco: Wskaźnik ogólny wystarczalności gotówki = środki pieniężne netto z działalności operacyjnej / spłata zobowiązań + inwestycje + wypłata dywidend.

• Drugi to wskaźnik udziału amortyzacji w przyroście środków pieniężnych firmy. Obliczamy go następująco: Udział amortyzacji w przyroście środków pieniężnych = amortyzacja / środki pieniężne netto z działalności operacyjnej.

• Wysoki, a jednocześnie wzrastający z roku na rok poziom obu tych wskaźników pozytywnie świadczy o kondycji finansowej firmy.

• wskaźniki wydajności gotówkowej - w drugiej grupie wskaźników na szczególną uwagę zasługują również dwa:

• wskaźnik wydajności gotówkowej sprzedaży oraz wydajności gotówkowej majątku. Obliczamy je wykorzystując następujące zależności finansowe:

• Wskaźnik wydajności gotówkowej sprzedaży = środki pieniężne netto z działalności operacyjnej / przychody netto ze sprzedaży.

• Wskaźnik wydajności gotówkowej majątku = środki pieniężne netto z działalności operacyjnej / przeciętny stan majątku.

• Korzystnym dla firmy stanem jest utrzymywanie wysokiego, dodatniego poziomu obu wskaźników oraz systematyczny wzrost wartości na przestrzeni kolejnych lat. Taki stan świadczy o tym, że zarówno majątek firmy, jak i przychody ze sprzedaży generują odpowiedni poziom środków finansowych, które mogą być wykorzystane do finansowania działalności firmy - zarówno bieżącej, jak i długoterminowej.

Źródła:

www.wikipedia.org (podane w wikipedii źródło: Stanisław Owsiak, Polityka finansowa. Teoria i praktyka, Wydawnictwo Naukowe PWN 2008) Artykuł: „Analiza przepływów finansowych Równowaga trzech sfer”, „Gazeta Małych i Średnich Przedsiębiorstw”, Podatki i rachunkowość nr 7 (9) Lipiec 2008, autor: Andrzej Romanowski

---