1. IDENTYFIKACJA O SUBSTANCJI

Nazwa produktu: Dimetyloamina

Wzór konstytucyjny: (CH3)2NH

Wzór sumaryczny: C2H7N

Producent:

Dostawca:

Użytkownik:

Telefon awaryjny: (042) 631 47 24 (informacja toksykologiczna w Polsce)

2. SKŁAD I INFORMACJA O SKŁADNIKACH

Składnik stwarzający zagrożenie:

Nazwa chemiczna

% wag.

Nr CAS

Nr EINECS

Symbol ostrzegawczy

Symbole zagrożenia (R)

dimetyloamina

100

124-40-3

204-697-4

F+, Xn

12-20-37/38-41

3. IDENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ

Zagrożenie pożarowe: Substancja gazowa, skrajnie łatwopalna, z powietrzem tworzy mieszaniny wybuchowe. W ogniu wydzielają się toksyczne gazy, pary i dymy.

Zagrożenie toksykologiczne: Dimetyloamina działa silnie żrąco na skórę i płuca. Ma ostry, nieprzyjemny zapach. Powoduje groźne uszkodzenia skóry i oczu.

Zagrożenie ekotoksykologiczne: Dimetyloamina działa silnie szkodliwie na organizmy zwierzęce i roslinne.

  1. PIERWSZA POMOC

Uwaga: W pierwszej kolejności wyprowadzić (wynieść) poszkodowaną osobę ze skażonego dimetyloaminą środowiska. Ratownicy muszą być bezwzględnie chronieni stosownymi ochronami osobistymi. Skontaktować się z lekarzem lub centrum toksykologicznym.

Zatrucie inhalacyjne:

1.

Ułożyć poszkodowaną osobę w pozycji leżącej.

2.

Utrzymywać drożność dróg oddechowych (głowę leżącego skręcić nieco w lewo, palcem wygarnąć śluz z jamy ustnej lub gardła, kontrolować czy nie zapada się język). W przypadku występującej duszności podawać tlen. Nie stosować sztucznego oddychania. Można podać do oddychania pary kwasu octowego (przez 7 % roztwór kwasu octowego przepuszczać strumień tlenu). Natychmiast wezwać lekarza.

3.

Zapewnić pomoc lekarską.

Zatrucie doustne:

1.

Nie ma możliwości zaistnienia.

Skażenie oczu:

1.

Usunąć szkła kontaktowa. Oparzone oczy przemywać bieżącą wodą co najmniej 15 minut. Następnie dokonać wielokrotnego przemywania oczu 0,9% roztworem wodnym soli kuchennej (NaCl).

2.

Zapewnić pomoc okulisty.

Skażenie skóry:

1.

Zdjąć skażone ubranie.

2.

Oparzoną skórę zmyć dużą ilością wody.

3.

W przypadku wystąpienia komplikacji - zasięgnąć porady lekarskiej.

5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POŻARU:

Szczególne zagrożenia:

Dimetyloamina jest gazem skrajnie łatwo palnym, toksycznym. Z powietrzem tworzy mieszaniny wybuchowe. W przypadku zagrożenia, w miarę możliwości przetransportować zagrożone butle w bezpieczne miejsca. Podgrzane, ulegną gwałtownemu rozerwaniu.

Środki gaśnicze:

  • woda

  • piana gaśnicza,

  • ditlenek węgla.

Uwaga: Nie wolno używać halonów.

Sprzęt ochronny ratowników:

Stosować kombinezony gazoszczelne, niezależne aparaty oddechowe, eksplozymetr, mierniki dimetyloaminy.

Zalecenia szczegółowe:

W czasie akcji gaśniczej stosować prądy rozproszone. Zbiorniki sąsiednie należy chłodzić, bacząc by woda nie dostała się bezpośrednio do wnętrza zbiornika, Należy unikać kontaktu strumienia wodnego z ciekłą dimetyloaminą (groźba wyrzucenia dimetyloaminy na zewnątrz naczynia).

6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA

Zalecenia ogólne:

W przypadku zaistnienia awarii z udziałem dimetyloaminy należy:

  • zawiadomić otoczenie o awarii,

usunąć z rejonu zagrożenia osoby narażone na niebezpieczeństwo,

postępować zgodnie z instrukcją alarmową działania w środowisku zagrożonym wybuchu mieszaniny gazu palnego z powietrzem.

Sprawdzone metody likwidowania wycieków dimetyloaminy podczas działań ratowniczych;

  • uszczelnianie prostych rurociągów za pomocą zakładania i zaciskania łat uszczelniających; trwałość tych uszczelnień uzależniona jest od parametrów pracy rurociągu i wynosi od kilku tygodni do roku,

  • uszczelnianie pachwin w trójnikach za pomocą podkładek i mas uszczelniających,

  • uszczelnianie połączeń kołnierzowych metodą wtrysku masy termoutwardzalnej.

Środki ochrony osobistej:

Unikać kontaktu z uwalniającym się gazem. Wskazane jest stosowanie ubrań ochronnych gazoszczelnych. Bezwzględnie używać ochrony oczu oraz rąk. W przypadku wyczucia zapachu dimetyloaminy, stosować ochrony dróg oddechowych z filtrem par organicznych oznaczonym kolorem zielonym i literą K.

Zalecenia szczegółowe:

Wykonywanie pomiarów eksplozymetrycznych (za pomocą atestowanych eksplozymetrów) oraz pomiarów stężeń dimetyloaminy w skażonej atmosferze. Nie można wolno narzędzi wytwarzających iskry przy uderzeniach o twardą powierzchnię. Opróżnione z dimetyloaminy instalacje i pomieszczenia zamknięte należy przedmuchiwać gazem obojętnym a następnie powietrzem.

Uwaga:

  • Pracownik lub pracownicy wykonujący pracę wewnątrz zbiornika, powinni być wyposażeni w odpowiednie środki ochrony indywidualnej, a w szczególności:

a/ w szelki bezpieczeństwa z linką umocowaną do odpowiednio wytrzymałego elementu konstrukcji zewnętrznej,

b/ hełm ochronny i odzież ochronną,

c/ sprzęt izolujący ochronny układu oddechowego.

  • Wyposażenie w środki ochrony indywidualnej osoby asekurującej powinno być takie, jak wyposażenie pracownika wchodzącego do wnętrza zbiornika.

Nie stosowanie ochron układu oddechowego jest dopuszczalne wyłącznie w warunkach, gdy zawartość tlenu w powietrzu zbiornika wynosi co najmniej 18% oraz gdy w powietrzu tym nie występują substancje szkodliwe dla zdrowia w stężeniom przekraczającym najwyższe stężenie czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy ani nie istnieje niebezpieczeństwo ich wystąpienia podczas przebywania pracownika w zbiorniku.

Zabezpieczenie środowiska:

Rozpraszanie strumieni wody na chmurę przemieszczającego się amoniaku.

Metody utylizacji:

Na drodze neutralizacji lub spalania - zgodnie z wymogami obowiązującego prawa.

7. POSTĘPOWANIE Z SUBSTANCJĄ I JEJ MAGAZYNOWANIE

Zapobieganie zatruciom:

Podczas pracy z dimetyloaminą nie jeść, nie pić, nie zażywać lekarstw, unikać kontaktów z gazem, unikać wdychania par i aerozoli, przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować odzież i sprzęt ochrony osobistej, pracować w wentylowanym pomieszczeniu. Przechowywać w zamknięciu, poza zasięgiem dzieci.

Zapobieganie pożarom / wybuchom:

Substancja skrajnie łatwopalna. Z powietrzem tworzy mieszaniny wybuchowe. Nie stosować narzędzi z metali wytwarzających iskry przy uderzeniu o twardą powierzchnię. Stosować instalacje elektryczne w wykonaniu przeciwwybuchowym.

Magazynowanie:

Ogrzewanie w pomieszczeniu magazynowym może być wodne lub parowe. Dobra wentylacja powinna uniemożliwiać powstawanie mieszanin wybuchowych. Budynek przeznaczony do przechowywania większej ilości butli z dimetyloaminą powinien być przegrodzony ścianami przeciwpożarowymi. Butle z dimetyloaminą należy ustawiać co najmniej 1 m od nie osłoniętych grzejników i 10 m od źródeł ognia otwartego. Pomieszczenia magazynowe powinny mieć urządzenia wentylacyjne, w celu niedopuszczenia do niebezpiecznego stężenia w powietrzu gazów palnych. Okna powinny być zaciemnione celem niedopuszczenia do podwyższenia się ciśnienia pod wpływem promieni słonecznych. Należy umieścić napisy ostrzegawcze zakazujące zbliżanie się do pomieszczeń magazynowych z ogniem otwartym (m.in. w formie palącego się papierosa). Nie wolno przechowywać w tym samym pomieszczeniu butli z tlenem, ponieważ może doprowadzić to do wytworzenia się mieszaniny wybuchowej. Butle ustawia się pionowo, zabezpieczając je przed upadkiem klamrami, łańcuchami, hakami. Pomieszczenie magazynowe butli z amoniakiem należy chronić przed ogrzaniem do temperatury przekraczającej 35oC.

Zasady magazynowania określa norma PN-89/C-81400.

Metody postępowania z odpadami:

Za odpad można uznać dimetyloaminę, która nie nadaje się do zagospodarowania. Wskazane jest opróżniane butli i zbiorników do wody oraz ich przedmuchiwanie gazem obojętnym a następnie powietrzem. Stosować eksplozymetr. Odpadową dimetyloaminę można spalać w wyznaczonych miejscach lub instalacjach wskazanych przez miejscową służbę ochrony środowiska.

8. KONTROLA NARAŻENIA I ŚRODKI OCHRONY

Ochrony zbiorowe: Wentylacja na stanowiskach pracy w wykonaniu przeciwwybuchowym w obiektach zamkniętych. Zdroiki w pobliżu stanowisk pracy. Wodny zraszacz na wypadek awaryjnego skażenia.

Najwyższe dopuszczalne stężenia w środowisku pracy:

NDS - 9 mg/m3, NDSCh - 18 mg/m3.

Metody oceny narażenia: Nie jest przeprowadzana bezpośrednia analiza obecności dimetyloaminy w materiale biologicznym. Ocena ryzyka na stanowisku pracy polega na stwierdzeniu obecności dimetyloaminy w powietrzu za pomocą chromatografii gazowej lub rurek

Zapobieganie zatruciom: Pracownicy stykający się w pracy z dimetyloaminą powinni zostać dokładnie przeszkoleni w zasadach i metodach ewakuacji oraz w użyciu sprzętu ochrony osobistej, jak okulary ochronne, maski przeciwgazowe, ubrania ochronne, natryski, zdroiki do płukania oczu, hydranty, wyjścia bezpieczeństwa oraz wyposażenie pierwszej pomocy. Wszystkie urządzenia techniczne muszą być stale kontrolowane w celu zapobiegania wypadkom. Wszystkie zawory muszą być dokładnie oznakowane w celu uniknięcia przypadkowego rozszczelnienia instalacji.

Ochrony osobiste:

Drogi oddechowe:

Maska ochronna z filtrem amoniaku oznaczona kolorem zielonym i literą K.

Ręce:

Rękawice ochronne z tworzywa odpornego na działanie dimetyloaminy.

Oczy:

Szczelne okulary ochronne lub pełnotwarzowa maska ochronna..

Skóra i ciało:

Ubrania ochronne przeciwchemiczne, gazoszczelne, odporne na działanie amoniaku

Inne informacje:

Higiena pracy: Obowiązują przepisy ogólne przemysłowej higieny pracy. Unikać bezpośredniego kontaktu powierzchni ciała i dróg oddechowych z dimetyloaminą. Nie wdychać par i aerozoli. Obowiązek stosowania ochron osobistych. Po pracy dokładnie wymyć powierzchnię ciała oraz ochrony osobiste. Nie jeść, nie pić, nie zażywać lekarstw podczas pracy.

Metody oceny narażenia w środowisku pracy:

PN-86/Z-04050.01 - Ochrona czystości powietrza. Przyrządy i zestawy do pobierania próbek. Postanowienia ogólne.

PN-89/Z-04008.07 - Ochrona czystości powietrza. Pobieranie próbek. Postanowienia ogólne. Zasady pobierania próbek w środowisku pracy i interpretacja wyników.

Ocena narażenia dokonywana są na podstawie chromatograficznej analizy próbek składników amoniaku w atmosferze środowiska pracy.

9. WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE

9.1

Masa cząsteczkowa:

45,08 g/mol.

9.2

Postać fizyczna, barwa, zapach:

Dimetyloamina jest najprostszą II-rzędowa aminą alifatyczną. W warunkach normalnych dimetyloamina jest bezbarwnym gazem o zapachu amoniaku. Substancja silnie higroskopijna.

9.3

Temperatura topnienia:

-92oC

9.4

Temperatura wrzenia:

7oC

9.5

Prężność par w 20oC:

206 hPa

9.6

Rozpuszczalność w wodzie i innych rozpuszczalnikami:

Dimetyloamina rozpuszcza się w wodzie (237g/dm3), alkoholu i eterze. Wodny roztwór ma właściwości zasadowe. Ponadto rozpuszcza się w alkoholu etylowym i eterze etylowym.

9.7

Gęstość cieczy w temp. 0oC:

0,6804 g/cm3

9.8

Gęstość względem powietrza:

1,56

9.9

Gęstość w stanie skroplonym:

0,674 kg/dm3

9.10

Zakres tworzenia mieszanin wybuchowych z powietrzem:

2,8 - 14,4 % obj.

9.11

Temperatura zapłonu:

-12oC (C.C.)

9.12

Temperatura samozapłonu:.

167oC

9.13

Inne:

Dimetyloamina otrzymywana jest z alkoholu metylowego i amoniaku. Stosowana jest do syntez organicznych, jako półprodukt w syntezach barwników, jako absorbent gazów kwaśnych, czynnik flotacyjny, stabilizator benzyny, do ekstrakcji, w przemyśle włókienniczym, do wyrobu mydeł, środków czyszczących i depilacyjnych.

10. STABILNOŚĆ I REAKTYWNOŚĆ

Stabilność i reaktywność:

Dimetyloamina z powietrzem tworzy mieszaniny wybuchowe. Reaguje gwałtownie z utleniaczami, metalami, w tym kolorowymi oraz tworzywami sztucznymi. Jest substancją działającą korodująco. Rozkłada się pod wpływem temperatury.

Właściwości korozyjne:

Dimetyloamina działa korodująco na różne metale.

  1. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE

    2. Drogi narażenia:

    Oczy

    tak

    Skóra

    tak

    Spożycie

    nie

    Wdychanie par i aerozoli

    tak

    Działanie miejscowe (skóra, oczy, błony śluzowe):

    Dane ogólne: Dimetyloamina działa silnie żrąco na skórę i płuca. Ma ostry, nieprzyjemny zapach. Powoduje groźne uszkodzenia skóry i oczu. Dimetyloamina uszkadza komórkę bezpośrednio, skutkiem zasado-wego działania żracego i powodują szczególnie bolesne podrażnienie wszystkich błon śluzowych.

    Dane dotyczące toksyczności:

    LD50(doustnie, szczur) = 698 mg/kg

    LC50(inhalacyjnie, szczur) = 4540 ppm/6 godz.

    Wdychanie: Zmiany anatomopatologiczne w inhalacyjnym zatruciu dimetyloaminą obejmują obrzęk, podrażnienie oraz odoskrzelowe zapalenie płuc. Objawy obrzęku płuc mogą pojawić się po upływie kilku godzin po narażeniu i są wzmagane przez wysiłek fizyczny. Pojawia się zaczerwienienie twarzy, nudności, zawroty i ból głowy. Następnie skrócenie oddechu i kaszel. W groźnych przypadkach - bezdech i pieniąca się ślina /objawy obrzęku płuc/. Po 24-28 godzinach od narażenia może rozwinąć się zapalenie oskrzeli, jak również dezorientacja, utrata przytomności, a rzadziej również drgawki.

    Kontakt ze skórą: Może wystąpić groźne podrażnienie, zaczerwienienie i bó1 (oparzenia I i II stopnia). Wiele związków z grupy amin alifatycznych wywołuje poparzenia chemiczne, w tym dimetyloaminą.

    Kontakt z oczami: Mogą pojawić się groźne zaczerwienienia i podrażnienia, a następnie zaburzenia widzenia, spowodowane obrzękiem rogówki. Powstają chemiczne poparzenia. Możliwość wystąpienia nadżerek i owrzodzeń a w okresie późniejszym zaćmy i ślepoty.

    Spożycie: W zatruciach doustnych roztworem dimetyloaminy, zmiany są podobne jak przy zatruciach zasadami. Podstawowym skutkiem zatrucia tym związkiem jest podrażnienie tkanek o znacznym stopniu nasilenia. Powstają nudności i wymioty. W groźniejszych przypadkach w wymiocinach pojawia się krew. Mogą powstać zaburzenia psychiczne, utrata przytomności i drgawki.

    Skutki zdrowotnego narażenia przewlekłego: Częste przebywanie w atmosferze zawierającej dimetyloaminę może doprowadzić do przewlekłych nieżytów dróg oddechowych oraz zaburzeń w trawieniu i przemianie materii.

    12. INFORMACJE EKOLOGICZNE

    Działanie na organizmy wskaźnikowe:

    Ryby: Według Steinmana i Surbecka pstrągi tęczowe giną w bardzo krótkim czasie przy stężeniu 5 mg/dm3, ukleje zaś przy stężeniu 2 mg/dm3. Progiem szkodliwości jest według Helfera stężenie 1,25 mg/dm3. Kiełb znosi stężenia amoniaku od 1,0 do 1,2 mg/dm3. Wrażliwość młodych pstrągów tęczowych jest większa; wartość progowa wynosi od 0,3 do 0,4 mg/dm3.

    Plankton: Stonogi giną po kilkugodzinnym oddziaływaniu amoniakiem przy stężeniu 10 mg/dm3. Skorupiaki giną przy 8 mg/dm3.

    Niższe organizmy: Organizmy strefy oligosaprobowej i μ-mezosaprobowej giną w środowisku zawierającym od 0,08 do 0,4 mg/dm3 amoniaku; organizmy strefy μ-mezosaprobowej przy stężeniach od 0,3 do 0,4 mg/dm3 NH3.

    13. POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI

    Metody unieszkodliwiania:

    Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach (Dz.U.62 poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U.112 poz.1206), dimetyloaminę należy spalać u wylotu butli, w miejscu wyznaczonym przez organ ochrony środowiska.

    14. INFORMACJE O TRANSPORCIE

    14.1

    Numer ONZ :

    1032

    14.2

    Klasa RID/ADR:

    2-2F

    14.3

    Numer rozpoznawczy niebezpieczeństwa:

    23

    14.4

    Numer indeksowy (EC):

    007-001-00-5

    14.5

    Numery nalepek ostrzegawczych wg ADR/RID Nr 3:

    0x01 graphic

    14.6

    Symbole ostrzegawcze (R):

    12-20-37/38-41

    14.7

    Symbole bezpieczeństwa (S):

    1/2-16-26-39

    15. INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEPISÓW PRAWNYCH

    Kartę sporządzono zgodnie z:

    Na etykietach należy umieścić następujące informacje:

    0x08 graphic
    Symbol niebezpieczeństwa na opakowaniu jednostkowym:

    0x08 graphic
    Napis ostrzegawczy na opakowaniu jednostkowym:

    „Gaz skrajnie łatwo palny, szkodliwy.”

    Symbole zagrożenia

    R 12

    Substancja skrajnie łatwopalna.

    R 20

    Działa szkodliwie przez drogi oddechowe.

    R 37/38

    Działa drażniąco na drogi oddechowe i skórę.

    R 41

    Ryzyko poważnego uszkodzenia oczu.

    Symbole bezpieczeństwa

    S 2

    Chronić przed dziećmi.

    S 16

    Nie przechowywać w pobliżu źródeł zapłonu - nie palić tytoniu.

    S 39

    Nosić okulary lub ochronę twarzy.

    1. INNE INFORMACJE

      2. 16.1

      Chemiczne określenie produktu:

      Dimetyloamina bezwodna

      Numer rozpoznawczy zagrożenia

      23

      Gaz palny

      Symbole ostrzegawcze na opakowaniach jednostkowych

      F+

      Substancja skrajnie łatwo palna

      Xn

      Substancja szkodliwa

      Znaczenie oznaczeń transportowych

      Klasa ADR/RID: 2-2F

      Gaz palny

      Nr ONZ: 1032

      Dwumetyloamina, bezwodna

      Uwaga 1: Charakterystyczna, ostra woń amoniaku substancji działa ostrzegawczo, chroniąc człowieka przed narażeniem na działanie dużych stężeń toksycznych. Dlatego stosunkowo rzadko występują ciężkie zatrucia gazowym amoniakiem. Jednocześnie, szczególnie wśród osób zawodowo stykających się z gazowym amoniakiem, postępuje proces zmniejszania się wrażliwości na zapach amoniaku. Przyczyna tego jest stopniowe porażanie zakończeń nerwów węchowych. Konieczna jest okresowa kontrola lekarska osób zawodowo stykających się z amoniakiem.

      Uwaga 2: Użytkownik ponosi odpowiedzialność za podjęcie wszelkich kroków mających na celu spełnienie wymogów prawa krajowego. Informacja zawarta w powyższej karcie stanowią opis wymogów bezpieczeństwa użytkowania substancji. Użytkownik ponosi całkowitą odpowiedzialność za określenie przydatności produktu do określonych celów. Zawarte w niniejszej karcie dane nie stanowią oceny bezpieczeństwa miejsca pracy użytkownika. Karta charakterystyka nie może być traktowana jako gwarancja właściwości substancji.

      * * * * *

      Według rozporządzenia MZ z dnia 03.07.2002 r. , PN-ISO 11014-1 i Dyrektywy 91/155/EEC

      KARTA CHARAKTERYSTYKI NIEBEZPIECZNEJ SUBSTANCJI

      Wydanie: I

      Data wydania 20.12.02

      Strona/stron 9/9

      Nazwa:

      DIMETYLOAMINA

      Dimetyloamina