TEMAT: Budowa i zastosowanie mikroskopu.

ZAKRES TREŚCI:

Poznanie budowy i zastosowania mikroskopu oraz zasad przeprowadzania prostych obserwacji mikroskopowych.

CELE OPERACYJNE:

1.Wiadomości

1. Zapamiętanie

Uczeń:

• zna mechaniczne i optyczne części mikroskopu,

• zna wzór na powiększenie obrazu w mikroskopie,

• wie, że obraz w mikroskopie jest odwrócony i powiększony,

• zna zasady prowadzenia obserwacji mikroskopowych.

2. Rozumienie

Uczeń:

• uzasadnia potrzebę wykorzystania przyrządów optycznych do prowadzenia obserwacji małych obiektów przyrodniczych.

2. Umiejętności

Uczeń potrafi:

• prawidłowo nazwać i rozpoznać elementy budowy mikroskopu,

• obliczyć powiększenie obrazu w mikroskopie,

• posługiwać się mikroskopem,

• sporządzić prosty preparat mikroskopowy,

• wykonać rysunek na podstawie przeprowadzonej obserwacji.

POSTAWY:

• wdrażanie nawyku stosowania przyrządów w obserwacji,

• kształtowanie postawy obserwatora przyrody,

• wyrabianie nawyków: dokładności i dbałości o porządek na swoim miejscu pracy i odpowiedzialności za powierzone przyrządy.

METODY:

• laboratoryjna,

• obserwacja,

• pokaz,

• słowne: pogadanka, praca z podręcznikiem.

FORMY PRACY:

• grupowa i indywidualna.

ŚRODKI DYDAKTYCZNE:

• lupy, mikroskopy, przyrządy do mikroskopowania,

• przedmioty obserwacji: ziemniak, cukier, sól, nadmanganian potasu.

TOK LEKCJI

Faza wprowadzająca:

1. Sprawy organizacyjne.

2. Nawiązanie do poprzedniej lekcji - krótkie odpowiedzi na pytania nauczyciela.

• Wymień przyrządy służące do obserwacji przyrodniczych.

• Które z tych przyrządów wybierzesz do obserwacji obiektów bardzo małych?

3. Nauczyciel prosi uczniów o wskazanie spośród przygotowanych przez niego przyrządów, tych które wymienili jako służące do obserwacji małych obiektów.

4. Podział klasy na grupy - powierzenie każdej grupie lupy i mikroskopu oraz przyrządów do mikroskopowania.

5. Nauczyciel wyjaśnia cel lekcji i zapisuje temat.

Faza realizacyjna:

1. Budowa mikroskopu.

• Nauczyciel prezentuje budowę mikroskopu z podziałem na części optyczne i mechaniczne i wyjaśnia ich znaczenie.

• Uczniowie posługując się schematem budowy mikroskopu zamieszczonym w podręczniku [16], wyszukują wymienione części na swoich mikroskopach.

• Uczniowie wpisują nazwy wyszukanych części z podziałem na części optyczne i mechaniczne wg schematu:

Mikroskop

Części optyczne Części mechaniczne

………………… …………………….

………………… …………………….

Ćwiczenie 1.

Odczytywanie powiększenia obrazu

• Uczniowie odszukują na obiektywie i okularze wielkości powiększenia.

• Podanie wzoru na powiększenie obrazu.

Powiększenie obiektywu x powiększenie okularu

= powiększenie obiektu

• Uczniowie obliczają powiększenie obrazu na swoich mikroskopach.

Powiększenie okularu …………………

Powiększenie obiektywu ………………

Powiększenie obrazu ………………….

• Wyszukanie największego i najmniejszego powiększenia obrazu przez uczniów na swoich mikroskopach.

• Informacja nauczyciela, że zawsze zaczynamy obserwację obiektu od najmniejszego powiększenia, uczniowie nastawiają mikroskopy na najmniejsze powiększenie.

2. Zasady mikroskopowania.

• Rozdanie kartek z instrukcją zawierającą zasady obserwacji mikroskopowej [4.2.].

• Jeden z uczniów odczytuje instrukcję.

Ćwiczenie 2.

Przygotowanie mikroskopu do pracy.

• Uczniowie zgodnie z instrukcją przygotowują mikroskop do pracy.

• Sprawdzenie przez nauczyciela, czy wszystkie czynności zostały wykonane prawidłowo, a w szczególności, czy pole widzenia jest jasne i równomiernie oświetlone.

Ćwiczenie 3.

Porównanie przedmiotu obserwacji z jego obrazem widzianym

w przyrządzie optycznym.

• Uczniowie rysują na szkiełku podstawowym małą strzałkę i obserwują ją za pomocą lupy.

• Porównują strzałkę z jej obrazem, wskazują podobieństwa i różnice.

• Uczniowie przystępują do obserwacji „strzałki” przy pomocy mikroskopu na podstawie instrukcji oraz wskazówek nauczyciela.

• Porównanie obrazów przedmiotu obserwowanego za pośrednictwem lupy i mikroskopu.

• Sformułowanie i zapisanie wniosków:

Obraz uzyskany przy pomocy lupy jest powiększony, prosty, a obraz w mikroskopie jest powiększony, odwrócony.

Wymiary obrazu przedmiotu obserwowanego przy pomocy mikroskopu są większe niż wymiary obrazu tego samego przedmiotu obserwowanego za pośrednictwem lupy.

3. Obserwacje mikroskopowe.

Ćwiczenie 4.

Obserwacja soli, cukru i nadmanganianu potasu.

Sformułowanie celu i zadania obserwacji:

• Uczniowie nabywają wprawy w obsłudze mikroskopowej realizując zadanie uzyskania właściwej ostrości obrazu obserwowanej substancji.

• Dostrzegają zależność między grubością obserwowanego przedmiotu a ostrością i wyrazistością obrazu tego przedmiotu w mikroskopie.

• Formułują ustne wnioski o swoich spostrzeżeniach dokonanych w trakcie obserwacji.

Ćwiczenie 5.

Obserwacja ziaren skrobi z miękiszu ziemniaka.

• Wykonanie przez uczniów preparatów mikroskopowych na podstawie instrukcji nauczyciela.

• Obserwacja ziaren skrobi przez uczniów.

• Wykonanie rysunku obserwowanego obiektu na podstawie reguł [4.3.] zapisanych przez nauczyciela na tablicy.

4. Sprawdzenie poprawności i ewentualna korekta wykonanych przez

uczniów rysunków.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel poleca uczniom przygotowanie wypowiedzi ustnej o mikroskopie i obserwacjach mikroskopowych. Każda grupa opracowuje inny temat.

Grupa I - opis budowy mikroskopu.

Grupa II - zasady mikroskopowania.

Grupa III- jak sporządzić preparat mikroskopowy?

Grupa IV - jak przygotować prawidłowy rysunek?

Na podstawie wypowiedzi uczniów nauczyciel ocenia stopień przyswojenia wiadomości.

2. Ocena pracy uczniów zgodna z przedmiotowym systemem oceniania.

3. Czynności porządkowe po zakończeniu obserwacji mikroskopowej: wyjęcie preparatu, ustawienie mikroskopu na najmniejsze powiększenie, schowanie lup i mikroskopów, uprzątnięcie miejsca pracy.

4. W ramach pracy domowej uczniowie rozwiązują krzyżówkę.

Znaczenie wyrazów:

1 - może być……….… i makrometryczna,

2 - część optyczna mikroskopu w górnej części tubusu,

3 - szkiełko służące do przykrycia preparatu,

4 - w mikroskopie jest odwrócony i powiększony,

5 - część mikroskopu , na której umieszcza się preparat,

6 - służy do nastawienia światła w mikroskopie,

7 - część optyczna mikroskopu w dolnej części tubusu,

8 - urządzenie ułatwiające zmianę obiektywów,

9 - najważniejsze części mikroskopu.

Rozwiązanie krzyżówki:

1 - mikrometryczna, 2 - obiektyw, 3 - nakrywkowe, 4 - obraz, 5 - stolik,

6 - lusterko, 7 - okular, 8 - rewolwer, 9 - optyczne.

Opracowała: Elżbieta Matysek

Przejdź do strony scenariusze ...