1. IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI

Nazwa produktu: Azotan(V) kadmu(II) czterowodny

Wzór konstytucyjny: Cd(NO₃)₂.4H₂O

Wzór sumaryczny: CdN₂O₆

Producent:

Dostawca:

Użytkownik:

Telefon awaryjny: (042) 631 47 24 (informacja toksykologiczna w Polsce)

2. SKŁAD I INFORMACJA O SKŁADNIKACH

Nazwa chemiczna produktu:

Składnik stwarzający zagrożenie:

Nazwa chemiczna	% wag.	Nr CAS	Nr EINECS	Symbol ostrzegawczy	Symbole zagrożenia (R)
azotan(V) kadmu(II) czterowodny	100	10022-68-1	233-710-6	Xn	22

3. IDENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ

Substancja niebezpieczna w myśl dyrektywy 1999/45/EEG.

Zagrożenie pożarowe: Substancja stała o właściwościach utleniających. W podwyższonych temperaturach ulega rozkładowi z wydzieleniem tlenu.

Zagrożenie toksykologiczne: Działanie azotanu(V) kadmu(II) czterowodnego na organizm człowieka jest szkodliwe.

Zagrożenie ekotoksykologiczne: Azotan(V) kadmu(II) czterowodny działa szkodliwie na organizmy zwierzęce. Jest niebezpieczny dla życia wodnego.

4. PIERWSZA POMOC

Uwaga: W pierwszej kolejności należy wyprowadzić poszkodowaną osobę ze skażonego azotanem(V) kadmu(II) czterowodnym środowiska. Ułożyć na lewym boku z głową skierowaną w dół. Skontaktować się z lekarzem.

Zatrucie inhalacyjne:
1.	Wyprowadzić poszkodowaną osobę na świeże powietrze.
2.	W przypadku wystąpienia takiej potrzeby - wykonać sztuczne oddychanie lub w razie potrzeby podać tlen - najlepiej, jeśli tego dokona osoba przeszkolona. Zapewnić pomoc lekarską.
Zatrucie doustne:
1.	Przepłukać usta, dać do wypicia 2-3 szklanki wody i sprowokować wymioty, skontaktować się z lekarzem lub centrum toksykologicznym.
2.	Do chwili odtransportowania do szpitala choremu zapewnić spokój, leżenie i ciepło.
Skażenie oczu:
1.	Przemyć skażone oczy większą ilością letniej wody przez 15-20 minut, przy wywiniętych powiekach. Przykryć oczy jałowym opatrunkiem.
2.	W razie potrzeby zapewnić pomoc okulisty.
Skażenie skóry:
1.	Zdjąć skażone ubranie. Oczyścić mechanicznie skażoną skórę, przemyć dużą ilością wody, a następnie wodą z łagodnym mydłem.
2.	W przypadku gdy podrażnienie skóry nie mija, skonsultować się z lekarzem dermatologiem.

5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POŻARU

Zagrożenia pożarowe:	Substancja stała o właściwościach utleniających. W temperaturze powyżej 300^oC ulega rozkładowi z wydzieleniem tlenu. Wchodzi w reakcje wybuchowe z substancjami palnymi i redukującymi - np. glinem, tlenkiem glinu, magnezem, cyrkonem, bezwodnikami (octowym, maleinowym, ftalowym i in).
W przypadku pożaru stosować w kolejności:	gaśnice CO2, gaśnice proszkowe z proszkiem gaszącym ABC lub BC, gaśnice pianowe, gaśnice płynowe z dodatkowym wodnym roztworem środka.
Zalecenia szczegółowe:	Uwaga: Nie stosować zwartych strumieni wody na powierzchnię palącej się substancji. Pojemniki narażone na działanie ognia lub wysokiej temperatury chłodzić wodą i w miarę możliwości usunąć z zagrożonego obszaru. Pożar zwalczać z zabezpieczonych stanowisk.
Sprzęt ochronny strażaków:	W przypadku występowania większych koncentracji par i pyłów stosować aparaty izolujące drogi oddechowe.
Uwaga dodatkowa:	Chłodzić rozproszoną wodą zagrożone opakowania. W wypadku pożaru wyzwalają się szkodliwe dymy, gazy i pary.

6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA

Środki ochrony osobistej:	Unikać kontaktu z pyłami i parami azotanu(V) kadmu(II) czterowodnego. Stosować robocze ubrania ochronne, rękawice ochronne, okulary ochronne w szczelnej obudowie, a w przypadku pylenia - ochrony dróg oddechowych. Należy pamiętać o ograniczonym czasie działania ochronnego filtrów cząsteczkowych (filtr cząsteczkowy oznaczony kolorem białym i symbolem P2).
Zalecenia szczegółowe:	W przypadku wydostania się większej ilości azotanu(V) kadmu(II) czterowodnego do środowiska, w postaci roztworu lub w postaci stałej, skażony teren należy wyizolować z otoczenia, a poza jego obręb wyprowadzić osoby postronne. W razie potrzeby wezwać ekipy ratownicze.
Zabezpieczenie środowiska:	Zabezpieczyć studzienki ściekowe. W razie potrzeby sypać wokół rozlewiska roztworu obwałowania. W przypadku skażenia wód powiadomić odpowiednie władze. Skażona gleba podlega rekultywacji. Zużyte opakowania dostarczać do przedsiębiorstw uprawnionych do ich przerabiania.
Metody utylizacji:	Na drodze spalania po rozładowaniu opakowań, w wyznaczonych instalacjach - zgodnie z wymogami prawa krajowego.

7. POSTĘPOWANIE Z SUBSTANCJĄ I JEJ MAGAZYNOWANIE

Zapobieganie zatruciom:	Podczas wykonywania wszelkich czynności z azotanem(V) kadmu(II) czterowodnym nie jeść, nie pić, nie palić, nie zażywać lekarstw, unikać bezpośrednich kontaktów z azotanem(V) kadmu(II) czterowodnym, unikać wdychania pyłów, przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować odzież i sprzęt ochrony osobistej.
Zalecenia szczególne dotyczące magazynowania:	Wyeliminować źródła zapłonu, chronić pojemniki przed ciepłem i nagrzaniem, instalować urządzenia elektryczne w wykonaniu przeciwwybuchowym. Unikać kontaktów z palnymi i redukującymi substancjami.
Magazynowanie:	W oryginalnych, właściwie oznakowanych opakowaniach w magazynie materiałów utleniających wyposażonym w instalację wentylacyjną, na twardym podłożu. Unikać kontaktów z palnymi i redukującymi substancjami, np. glinem, tlenkiem glinu, magnezem, cyrkonem, bezwodnikami (octowym, maleinowym, ftalowym i in.). Zasady magazynowania określa norma PN-89/C-81400.
Metody postępowania z odpadami:	Za odpad można uznać azotan(V) kadmu(II) czterowodny, który w żadnej postaci nie nadaje się do zagospodarowania. Odpadowy azotan(V) kadmu(II) czterowodny odstawiany jest do certyfikowanych instalacji, celem rozładowania opakowań i likwidacji zawartości na drodze rozkładu.

8. KONTROLA NARAŻENIA I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ

Rozwiązania techniczne: Ogólne - niezbędne do prawidłowego przewozu, magazynowania i stosowania azotanu(V) kadmu(II) czterowodnego. Sprawna wentylacja.

Ochrony osobiste:

Ręce:	Rękawice ochronne, robocze.
Oczy:	Okulary ochronne w szczelnej obudowie.
Drogi oddechowe:	Maska ochronna przeciwpyłowa. Aparat oddechowy w przypadku dużych koncentracji pyłu. Filtr przeciwpyłowy P1 (ograniczony czas działania).
Skóra i ciało:	Ubrania ochronne ze zwartej tkaniny. Fartuchy ochronne.
Ochrony zbiorowe:	Wentylacja na stanowiskach pracy w obiektach zamkniętych. Zdroiki w pobliżu stanowisk pracy.
Inne informacje:	Higiena pracy: Obowiązują przepisy ogólne przemysłowej higieny pracy. Unikać bezpośredniego kontaktu powierzchni ciała i dróg oddechowych z azotanem(V) kadmu(II) czterowodnym. Nie wdychać pyłów. Zanieczyszczone ubranie wymienić. Po pracy dokładnie wymyć powierzchnię ciała. Nie jeść, nie pić podczas pracy. Natychmiast usuwać zanieczyszczenia (rozlewy roztworów, rozsypy substancji stałej). Zapobieganie zagrożeniom: Tam, gdzie występuje możliwość pojawienia się nadmiernych koncentracji pyłu azotanu(V) kadmu(II) czterowodnego, wprowadzić zraszanie rozproszoną wodą.

Najwyższe dopuszczalne stężenie w środowisku pracy dla azotanu(V) kadmu(II) czterowodnego:

Składnik	NDS (mg/m^3))	NDSCh (mg/m^3)
azotan(V) kadmu(II) czterowodny	0,01	-

Metody oceny narażenia w środowisku pracy:

PN-86/Z-04050.01 - Ochrona czystości powietrza. Przyrządy i zestawy do pobierania próbek. Postanowienia ogólne.

PN-89/Z-04008.07 - Ochrona czystości powietrza. Pobieranie próbek. Postanowienia ogólne. Zasady pobierania próbek w środowisku pracy i interpretacja wyników.

Ocena narażenia: Metody oceny narażenia opierają się na laboratoryjnym oznaczaniu zawartości pyłów w powietrzu oraz oznaczaniu tlenków azotu NO_x i kadmu Cd.

9. WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE

9.1	Masa cząsteczkowa: 308,47 g/mol
9.2	Postać fizyczna, barwa, zapach: W warunkach normalnych azotan(V) kadmu(II) czterowodny jest ciałem stałym, tworzącym kryształy, bez zapachu.
9.3	Temperatura topnienia: 59^oC
9.4	Temperatura wrzenia: Rozkład 132^oC
9.5	Gęstość: 2,46 g/cm^3
9.6	Gęstość usypowa: ok. 1100 kg/m^3
9.7	Rozpuszczalność w wodzie: Azotan(V) kadmu(II) czterowodny bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie - (2150 g/l w 20^oC).
9.8	Wartość pH (50 g/l H2O/20^oC): 3,9
9.9	Zagrożenie wód: Skrajne
9.10	Inne: Azotan(V) kadmu(II) czterowodny otrzymywany jest przez rozpuszczenie metalicznego kadmu w stężonym kwasie azotowym. Stosowany jest jako odczynnik laboratoryjny, w syntezach chemicznych, w galwanotechnice, garbarstwie.

10. STABILNOŚĆ I REAKTYWNOŚĆ

Reaktywność i stabilność:	Azotan(V) kadmu(II) czterowodny w warunkach normalnych jest substancją stabilną. Unikać kontaktów z otwartym płomieniem, substancjami redukującymi i substancjami utleniającymi.
Właściwości korozyjne:	Brak

11. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE

Drogi narażenia człowieka: Wdychanie, spożycie, kontakt ze skórą, kontakt z oczami.

Informacja ogólna: Kadm pochodzący z azotanu(V) kadmu(II) czterowodnego po wchłonięciu, zarówno przez drogi oddechowe, jak i przewód pokarmowy, wnika do krwi, gdzie łącząc się z czerwonymi krwinkami, buduje trwałe połączenia z małocząsteczkowym białkiem tioneiną, tworząc metalotioneiny. Poprzez hamujący wpływ na czynności wielu enzymów dochodzi do zaburzeń procesu utleniania tkankowego oraz przemiany fosfolipidów. Następnie kadm gromadzi się w nerkach, wątrobie, trzustce, gruczole tarczowym, szpiku i mózgu. Objawami zatrucia jest przede wszystkim nieżyt żołądkowo-jelitowy, bóle głowy i mięśni, objawy uszkodzenia nerek, wątroby. Przyczyną śmierci najczęściej bywa ostra niewydolność krążenia. Ponadto kadm jest uznaną prawnie substancją rakotwórczą. Kadm jest toksyczny w stosunku do całego organizmu. Po ciężkim zatruciu może nastąpić zgon.

Dane toksykologiczne:

LD_{50(doustnie, szczur)} = 300 mg/kg

Ocena działania rakotwórczego:

IARC - Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem:

Dowód działania u zwierząt doświadczalnych - wystarczający.

Dowód działania u ludzi - ograniczony.

Ocena ogólna - prawdopodobnie rakotwórczy dla ludzi (grupa 2A).

Polska - substancja prawdopodobnie rakotwórcza, wg Rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 11 września 1996 r. CZĘŚĆ II: Wykaz czynników prawdopodobnie rakotwórczych dla ludzi.

Umiejscowienie lub rodzaj nowotworów: Obserwowano pojedyncze przypadki mięsaka w miejscach wszczepów ortopedycznych zawierających kadm oraz nowotwory złośliwe układu limfatycznego i krwiotwórczego u ludzi z protezą stawu biodrowego. Stwierdzono raka płuc u osób narażonych w warunkach przemysłowych na pyły związków kadmu.

Działanie miejscowe:

Wdychanie pyłów: Następstwem narażenia na pył jest obrzęk płuc wraz z odoskrzelowym zapaleniem płuc. W cięższych przypadkach oddech staje się krótszy i pojawia się pienista ślina (obrzęk płuc). Objawy te mogą pojawić się po 4 do 6 godzinach po narażeniu. Pojawi się niedomoga nerek i wątroby.

Spożycie: Następstwami są nudności, wymioty, biegunka, ból głowy. Po 2-3 dniach po narażeniu może powstać niedomoga nerek i wątroby.

Kontakt ze skórą: Może pojawić się podrażnienie i rumień.

Kontakt z oczami: Może pojawić się silne podrażnienie, zaczerwienienie i ból.

Rokowania:

Przy doustnym przyjęciu dużych dawek azotanu(V) kadmu(II) czterowodnego indywidualna odporność na tę substancję jest bardzo różna. Dochodzi do trwałego uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego. Występuje nadmierne rogowacenie skóry mogące wykazywać tendencje do zrakowacenia.

Zapobieganie:

Ze względu na zagrożenie nowotworowe nie można ustalić dla kadmu i jego związków stężeń niewątpliwie dopuszczalnych. Konieczne jest stosowanie urządzeń odpylających. Pracownicy powinni być przeszkoleni w zakresie higieny i uświadomieni o grożącym niebezpieczeństwie. Konieczna jest stała kontrola lekarska.

12. INFORMACJE EKOLOGICZNE

Dane dla związków kadmu:

Ryby: Azotan(V) kadmu(II) działa trująco na ciernika po tygodniowym oddziaływaniu stężenia 0,3 mg/dm³. W połączeniu z cynkiem ma miejsce prosta addytywność działania toksycznego na ryby, zaś po połączeniu z miedzią jest ono wielokrotnie silniejsze.

Niższe organizmy: Dla bakterii (Escherichia coli) granica szkodliwości jonów kadmowych wynosi 15 mg/dm³ dla glonów (Scenedesmus) i skorupiaków ( Daphnia) - już 0,1 mg/dm³.

Stopień zagrożenia wód: skrajny

13. POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI

Metody unieszkodliwiania:

Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206).

Zawartość opakowania wg:

rodzaju 06 04 99 - inne, nie wymienione odpady.

Sposób likwidacji D2: Składowanie luzem na składowiskach otwartych urządzonych w sposób nie powodujący zagrożenia dla zdrowia i życia ludzi oraz dla środowiska, w pojemnikach wykonanych z materiałów odpornych na korozję.

Opakowania wg:

rodzaju 15 01 02 - opakowania z tworzyw sztucznych,

rodzaju 15 01 04 - opakowania z metali,

rodzaju 15 01 07 - opakowania ze szkła.

14. INFORMACJE O TRANSPORCIE

Klasyfikacja, oznaczenia informacyjne i ostrzegawcze, symbole dla azotanu(V) kadmu(II) czterowodnego:

14.1	Numer ONZ:	1477
14.2	Klasa RID/ADR/IMO:	5.1
14.3	Grupa pakowania:	II
14.4	Numer rozpoznawczy zagrożenia:	50
14.5	Symbole niebezpieczeństwa (R):	20/21/22
14.6	Symbole bezpieczeństwa (S):	2-22
14.7	Nalepka ostrzegawcza wg ADR/RID Nr 5.1:

INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEPISÓW PRAWNYCH

Kartę wykonano zgodnie z:

• Normą PN ISO 11014-1; 1998 „Bezpieczeństwo chemiczne - Karta charakterystyki bezpieczeństwa produktów chemicznych”.

• Wytycznymi Dyrektywy UE Nr 1999/45/EG, Dyrektywy 67/548 EEC oraz Dyrektywy UE 88/379/EEC (Dangerous Product Regulations incl. EC Guidelines), dotyczącymi klasyfikowania, oznaczania i sporządzania informacji o materiałach niebezpiecznych.

• Klasyfikacja materiałów niebezpiecznych dokonana została na podstawie Umowy Europejskiej dotyczącej Międzynarodowego Przewozu Materiałów Niebezpiecznych ADR (ważnej od 01.07.2002 r.).

• Ustawą o substancjach i preparatach chemicznych z dnia 11 stycznia 2001 r. (Dz. U. Nr 11, poz. 84; Nr 100, poz. 1085; Nr 123, poz. 1350; Nr 125, poz. 1367 ze zmianą z dnia 5 lipca 2002 r. (Dz. U. Nr 142, poz. 1187).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. w sprawie karty charakterystyki substancji niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego (Dz. U. Nr 140, poz. 1171).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem - ZAŁĄCZNIK (Dz. U. Nr 129, poz. 1110).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 11 lipca 2002 r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 140, poz. 1173).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 11 lipca 2002 r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (Dz. U. Nr 140, poz. 1172).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 15 lipca 2002 r. w sprawie substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych, których opakowania należy zaopatrywać w zamknięcia utrudniające otwarcie przez dzieci i wyczuwalne dotykiem ostrzeżenie o niebezpieczeństwie (Dz. U. Nr 140, poz. 1174).

• Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 14 lipca 2002 r. w sprawie obowiązku dostarczenia karty charakterystyki niektórych preparatów nie zaklasyfikowanych jako niebezpieczne (Dz. U. Nr 142, poz. 1194).

• Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 17 czerwca 1998 r. (Dz. U. Nr 79, poz. 513) ze zmianą z 2 stycznia 2001 r. (Dz. U. Nr 4, poz. 36) w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.

• Rozporządzeniem MZiOS z dnia 11 września 1996 r. (Dz. U. Nr 121, poz. 571) w sprawie czynników rakotwórczych w środowisku pracy oraz nadzoru nad stanem zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki.

• Rozporządzeniem MOŚZNL z dnia 28 kwietnia 1998 r. (Dz. U. Nr 55, poz. 355) w sprawie dopuszczalnych wartości stężeń substancji zanieczyszczających w powietrzu.

• Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 21 października 1998 r. (Dz. U. Nr 145, poz. 942) i zmianą z 5 marca 2001 r. (Dz. U. Nr 22, poz. 251) w sprawie szczegółowych zasad usuwania, wykorzystywania i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych.

• Ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206).

• Niniejsza karta charakterystyki substancji niebezpiecznej jest bezpośrednio przekazywana dystrybutorowi azotanu(V) kadmu(II) czterowodnego, bez zapewnień lub gwarancji co do kompletności bądź szczegółowości odnośnie do wszystkich informacji lub zaleceń w niej zawartych.

• Niniejsza karta nie jest żadną podstawą zobowiązującą do jakiejkolwiek odpowiedzialności jakiegokolwiek rodzaju ze strony wytwórcy i dystrybutora azotanu(V) kadmu(II) czterowodnego. Przedsiębiorstwo nie będzie odpowiedzialne za jakiekolwiek zejście śmiertelne, chorobę lub uszczerbek na zdrowiu jakiejkolwiek natury, będący następstwem zastosowania lub niewłaściwego wykorzystania karty charakterystyki substancji niebezpiecznej lub materiału, którego karta dotyczy.

• Informacje zawarte w niniejszej karcie przedstawiają aktualny stan naszej wiedzy i doświadczeń dotyczących bezpiecznego stosowania wyrobu.

Na etykietach należy umieścić następujące informacje:

Symbol ostrzegawczy na opakowaniu jednostkowym:
Napis ostrzegawczy na opakowaniu jednostkowym:		„Substancja szkodliwa.”
Symbole zagrożenia
R 20/21/22	Działa szkodliwie przez drogi oddechowe, w kontakcie ze skórą i po połknięciu.
Symbole bezpieczeństwa
S 2	Chronić przed dziećmi.
S 22	Nie wdychać pyłu.

16. INNE INFORMACJE

Chemiczne określenie produktu: Azotan(V) kadmu(II) czterowodny
16.2 Znaczenie symboli:
Symbol ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych
Xn	Substancja szkodliwa.
Symbol ostrzegawczy na środkach transportu
50	Materiał utleniający (wzmagający palenie).
Znaczenie oznaczeń transportowych
Klasa RID/ADR: 5.1-II		Materiały utleniające - niebezpieczne.
Numer ONZ: 1477		Azotany nieorganiczne, inaczej nie ujęte.

Uwaga: Użytkownik ponosi odpowiedzialność za podjęcie wszelkich kroków mających na celu spełnienie wymogów prawa krajowego. Informacje zawarte w powyższej karcie stanowią opis wymogów bezpieczeństwa użytkowania substancji. Użytkownik ponosi całkowitą odpowiedzialność za określenie przydatności produktu do konkretnych celów. Zawarte w niniejszej karcie dane nie stanowią oceny bezpieczeństwa miejsca pracy użytkownika. Karta charakterystyki nie może być traktowana jako gwarancja właściwości substancji.

* * * * *

Zgodnie z rozporządzeniem MZ z dnia 03.07.2002 r., PN-ISO 11014-1 i Dyrektywą 91/155/EEC

	KARTA CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNEJ	Wydanie: I Data wydania: 20.12.02 Strona/stron 8/8
Nazwa:	AZOTAN(V) KADMU(II) CZTEROWODNY

Azotan(II) kadmu(II) czterowodny

---