UE, POLITOLOGIA UW, Międzynarodowe stosunki gospodarcze, finansowe


I. GENEZA I ROZWÓJ KONCEPCJI INTEGRACYJNYCH W EUROPIE ZACHODNIEJ

1. Istota, warunki i mechanizmy integracji

integracja ekonomiczna - stan, który umożliwia kontakty handlowe pomiędzy różnymi gospodarkami w taki spo-sób, jak w ramach jednej gospodarki

integracja negatywna - proces znoszenia ograniczeń w wymianie handlowej
integracja pozytywna - wprowadzanie nowych form integracji i stosowanie nowych instrumentów politycznych

Istota integracji:
- wspólny rynek,
- wspólna polityka (oddawanie władzy).

Proces integracji jest procesem dynamicznym, ale integrację można rozpatrywać również jako pewien stan.
W praktyce procesy integracyjne powodują powstanie mozaiki różnych wspólnot i różnych rodzajów integracji.
Integracja nie może być celem samym w sobie. Musi zapewnić dobrobyt ekonomiczny i stabilność polityczną.

Aspekt społeczny integracji: nie da się integrować bez poparcia społeczeństwa.

Zasada elastyczności (traktat amsterdamski) - kraje członkowskie mogą się włączać do bardziej zaawansowanych procesów i form integracji ale nie mają takiego obowiązku


2. Rodzaje ugrupowań integracyjnych i ich charakterystyka

Koncepcje integracji:

  1. funkcjonalizm - funkcje organizacji integracyjnych powinny ograniczać się do likwidacji barier w obrocie mię-dzynarodowym i zapewnienie swobodnego przepływu towarów i czynników produkcji, a właściwy proces integracji należy pozostawić mechanizmowi rynkowemu

  2. instytucjonalizm (federalizm) - proces integracji powinien polegać na centralizacji pewnych funkcji ekonomicz-nych i politycznych na szczeblu międzynarodowym oraz decentralizacji uprawnień na poziomie regionalnym w celu stworzenia odpowiednich warunków do włączenia społeczeństw w proces integracji

Fazy integracji:

  1. strefa wolnego handlu - zniesienie ograniczeń w obrocie towarowym, ale brak obowiązku realizacji wspólnej polityki celnej wobec krajów spoza ugrupowania

  2. unia celna - strefa wolnego handlu plus wspólna polityka celna wobec krajów trzecich

  3. wspólny rynek - unia celna plus liberalizacja przepływu środków produkcji (kapitał i ludzie) z możliwością har-monizacji polityki podatkowej i walutowej

  4. unia ekonomiczna i walutowa - wspólny rynek plus integracja polityki ekonomicznej (ujednolicenie instru-mentów) oraz wspólna waluta (przekazanie kompetencji monetarnych organom ponadnarodowym)

  5. pełna integracja ekonomiczna i polityczna - na szczebel międzynarodowy przekazane są wszystkie kompeten-cje krajów członkowskich


3. Powstanie i rozwój Wspólnot Europejskich. Unia Europejska - podstawowe cele

Traktat paryski (1951)

  1. utworzenie Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali (pełna działalność w 1958), w której skład weszły: Niemcy, Francja, Belgia, Holandia, Luxemburg, Włochy

  2. cel polityczny: poddanie międzynarodowej kontroli sektora hutniczego i górniczego (strategiczne dziedziny dla zbrojeń)

  3. cele gospodarcze:

Traktaty rzymskie (1957)

  1. utworzenie Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej

  • utworzenie Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej (Euratom)