Tematem mojej pracy jest opis i ewidencja składników majątku obrotowego. Informacji zasięgnę w literaturze związanej z rachunkowością, również skorzystam z odpowiednich stron internetowych. Dzięki zdobytym informacjom postaram się przedstawić w sposób dokładny temat mojej pracy.

Majątek obrotowy tworzą składniki, które są nietrwale związane z jednostką. Na skutek prowadzonej działalności gospodarczej, znajdują się w ciągłym ruchu, a przechodząc przez kolejne fazy tej działalności przyjmują inną postać. Korzyści ekonomiczne osiągane z tych aktywów realizowane są w okresie krótszym niż jeden rok.

Rys. 1. Podział majątku obrotowego.

ZAPASY

Są to zasoby majątkowe przeznaczone do zużycia lub sprzedaży. Zalicza się do nich:

• Materiały czyli nabyte lub wytworzone we własnym zakresie składniki majątku obrotowego przeznaczone do zużycia na potrzeby wszystkich rodzajów prowadzonej działalności . Można je podzielić na następujące grupy:

• materiały podstawowe - przekazują wyrobom swoją istotę , stanowią część składową produktu lub opakowanie podstawowe ,

• materiały pomocnicze - zużywa się bezpośrednio w produkcji wyrobów, którym nadają odpowiedni wygląd, zabezpieczają przed zniszczeniem lub na cele pośrednie związane z produkcją;

• paliwo - wykorzystywane na cele technologiczne , energetyczne , gospodarcze ,

• części zapasowe maszyn i urządzeń - przeznaczone na wymianę zużytych części w czasie konserwacji i remontów środków trwałych ,

• opakowania - wykorzystywane do „ochrony” wyrobów gotowych ,

• odpadki - materiały niepełnowartościowe , resztki powstające w trakcie produkcji

• inwentarz żywy

• Produkty w toku czyli produkty rozpoczęte, niezakończone pod względem technologicznym, znajdujące się nadal w toku produkcji, wymagające dalszej obróbki;

• Produkty gotowe czyli produkty wytworzone przez jednostkę, niepodlegające dalszej obróbce, odpowiadające określonym normom technicznym, jakościowym; przeznaczone do sprzedaży odbiorcom zewnętrznym;

• Towary (występują w jednostkach handlowych) czyli wyroby gotowe przemieszczone z produkcji do handlu w celu ich odsprzedaży odbiorcom zewnętrznym.

Rys. 2. Podział zapasów.

EWIDENCJA ZAPASÓW

1. Materiały:

Ewidencja materiałów prowadzona jest na koncie „Materiały”. Jeżeli jedno konto syntetyczne nie jest wystarczające do kontroli nad zapasem materiałów, pozyskania informacji o stanach magazynowych różnych materiałów lub przedstawienia wszystkich operacji gospodarczych związanych z obrotem materiałowym, to jednostka dokonuje podziału poziomego konta „Materiały” zgodnie z potrzebami. Przykładowe konta, które mogą zostać utworzone, dla celów ewidencjonowania materiałów wydawanych na zewnątrz lub zapasów obcych to:

− „Materiały w przerobie” - jeżeli jednostka poddaje swoje materiały obróbce obcej.

− „Zapasy obce” jest to konto pozabilansowe, a którym ewidencjonowane są materiały będące przedmiotem reklamacji i pozostawione do dyspozycji dostawcy.

2. Produkty w toku i produkty gotowe:

Przyjęcie produktów wycenionych według kosztu wytworzenia z produkcji do magazynu może przebiegać zapisem:

- Wn konto "Produkty gotowe i półprodukty",

- Ma konto "Rozliczenie kosztów".

Z kolei rozchód produktów w związku z ich sprzedażą jednostka ujmie zapisem:

- Wn konto "Koszt sprzedanych produktów",

- Ma konto "Produkty gotowe i półprodukty".

3. Towary:

Obrót towarowy obejmuje działania związane z zakupem i sprzedażą towarów. Jedna i druga operacja gospodarcza dokumentowana jest fakturą i dowodem magazynowym. Przychody i rozchody towarów w hurcie i detalu ewidencjonowane są na koncie „Towary” na podstawie dowodów Pz i Wz. Do konta „Towary” w miarę potrzeb prowadzona jest ewidencja analityczna, np. według osób materialnie odpowiedzialnych, miejsc składowania, rodzaju towarów. W jednostkach hurtowych, które mają magazyn towarów, prowadzona jest:

− ewidencja ilościowa towarów w magazynie,

− ewidencja analityczna ilościowo-wartościowa towarów w księgowości według miejsc

składowania (magazynów).

NALEŻNOŚCI KRÓTKOTERMINOWE

Obejmują grupę należności, które stają się wymagalne w okresie nie przekraczającym 12 miesięcy do dnia bilansowego. Należności mogą powstać z tytułu:

• sprzedaży wyrobów gotowych, towarów, usług na zewnątrz jednostki - wówczas nazywamy je należnościami od odbiorców,

• dotacji lub nadpłaconych instytucjom publicznoprawnym kwot podatków, składek ubezpieczeń społecznych - takie należności to należności publicznoprawne,

• kwestionowanych, nie uznawanych należności przez odbiorców, pracowników; wówczas, gdy jednostka skieruje sprawę do sądu w celu rozpatrzenia poddanych wątpliwości należności, nazywać będziemy należnościami dochodzonymi na drodze sądowej,

• wypłaconych pracownikom i nierozliczonych zaliczek, pożyczek, są to tzw: należności od pracowników,

• nadpłaconych składek wobec instytucji, tj. Związków Zawodowych, Kas Zapomogowo-Pożyczkowych, z tytułu odszkodowań do wypłaty przez Zakłady Ubezpieczeniowe; należności od pozostałych instytucji nazywamy pozostałymi należnościami.

Rys. 3. Podział należności krótkoterminowych.

EWIDENCJA NALEŻNOŚCI KRÓTKOTERMINOWYCH

1. Należności krótkoterminowe od odbiorców:

Są to rozliczenia z tytułu sprzedaży przez jednostkę towarów i usług oraz składników majątku. Ewidencja tych rozrachunków przebiega na koncie 202 "Rozrachunki z odbiorcami". Ewidencję analityczną do tego konta prowadzi się z wyszczególnieniem poszczególnych odbiorców.

2. Należności krótkoterminowe publicznoprawne:

Do ewidencji rozrachunków publicznoprawnych służą konta:

• „Rozrachunki z tytułu VAT”- Ewidencja przebiega na podstawie faktur VAT, dokumentów korygujących je, biletów jednorazowych za przewozy, raportów sklepowych i odczytów kas rejestrujących. Jeżeli Saldo konta jest debetowe to oznacza należność od Urzędu Skarbowego z tytułu VAT, która jest odliczana od przyszłych zobowiązań lub podlega zwrotowi.

• „Rozrachunki z tytułu innych podatków” - Ujmuje się tutaj należności z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych i fizycznych, podatki od nieruchomości, podatki od środków transportowych, opłat skarbowych, opłat celnych i innych tytułów, do których stosuje się przepisy o zobowiązaniach podatkowych ( z wyłączeniem podatku VAT). Na koncie tym zapisuje się też wymierzone przez organ podatkowy odsetki, kary, grzywny.

• „Rozrachunki z ZUS” - Rejestrujemy tutaj należności wobec ZUS

• Dochodzenia na drodze sądowej:

Sporną sumę należności przenosi się z odpowiedniego konta rozrachunku np. z konta
„rozrachunki z odbiorcami i dostawcami" w ciężar konta „należności dochodzone na drodze
sądowej" Należności te ujmuje się w ewidencji w wysokości kwot będących przedmiotem
dochodzenia. Natomiast koszty postępowania sądowego takie jak: koszty sądowe, opłaty
adwokatów, biegłych itp. obciążają w momencie ich poniesienia konto „pozostałe koszty
operacyjne"

4. Należności krótkoterminowe od pracowników:

Do ewidencji należności z tytułu wynagrodzeń za pracę służy konto „rozrachunki z tytułu wynagrodzeń" . Na koncie „Inne rozrachunki z pracownikami" występują rozrachunki z tytułu m.in. zaliczek, kosztów związanych z używaniem własnych pojazdów do celów służbowych, roszczeń z tytułów niedoborów i szkód uznanych przez pracowników.

INWESTYCJE KRÓTKOTERMINOWE

Obejmują one nabyte aktywa finansowe w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych, wynikających z przyrostu wartości tych aktywów, uzyskania z nich przychodów w formie odsetek, dywidend lub innych pożytków. Inwestycje te są płatne i wymagalne lub przeznaczone do zbycia w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego, daty ich nabycia bądź wystawienia. Zalicza się do nich:

• krótkoterminowe aktywa finansowe w postaci:

• udziałów lub akcji przeznaczonych do obrotu w najbliższym roku (nabytych w celach handlowych),

• innych papierów wartościowych, np. nabytych bonów skarbowych, obligacji, weksli i czeków obcych o terminie wykupu dłuższym niż 3 miesiące, a krótszym niż 12 miesięcy,

• udzielonych pożyczek na okres krótszy niż 1 rok,

• inne krótkoterminowe aktywa finansowe, np. lokaty bankowe założone na okres dłuższy niż 3 miesiące, a krótsze niż 12 miesięcy,

• środki pieniężne w postaci:

• gotówki przechowywanej w kasie,

• środków na bieżących rachunkach bankowych,

• innych aktywów pieniężnych (czeki, weksle obce płatne w terminie nieprzekraczającym 3 miesięcy, lokaty terminowe założone na okres krótszy niż 3 miesiące)





Rys. 4. Podział inwestycji krótkoterminowych.

EWIDENCJA INWESTYCJI KRÓTKOTERMINOWYCH

1. Krótkoterminowe aktywa w postaci:

1. Udziałów, akcji lub innych papierów wartościowych:

Ewidencja papierów wartościowych jest prowadzona na koncie głównym „Papiery wartościowe przeznaczone do obrotu”, albo w ujęciu szczegółowym na kontach: „Udziały lub akcje własne do zbycia” - konto ujmuje przejściowo posiadane udziały i akcje we własnej jednostce, nabyte w drodze egzekucji udziałowca, w celu umorzenia w związku z łączeniem się spółek akcje własne i udziały do zbycia, a więc nie wykupione i nie subskrybowane (znaczy bez zobowiązania do wykupu lub przedpłaty); „Akcje obce”; „Inne papiery wartościowe przeznaczone do obrotu”.

2. Inne papiery wartościowe np.:

• Weksle obce (3-12 mies.):

Weksle obce mogą być ewidencjonowane na wyodrębnionym w tym celu koncie 136 „Weksle obce”. Ewidencja analityczna prowadzona do tego konta powinna umożliwić ustalenie: poszczególnych składników weksli, wartości poszczególnych weksli w walucie polskiej i obcej, ich wartości według osób za nie odpowiedzialnych, a także ilości i wartości weksli oprotestowanych według ich wystawców. Na koncie „Weksle obce” ujmuje się po stronie:

• Wn: otrzymanie weksli obcych

• Ma: dokonanie realizacji weksli obcych, spłaty zobowiązań wekslem obcym i odpisanie niewykorzystanych weksli

Należy mieć na uwadze, że w ewidencji analitycznej powinno się uwzględnić podział na weksle płatne do 3 miesięcy i płatne powyżej 3 miesięcy od daty wystawienia. Zgodnie z którym weksle obce, jeżeli są płatne w ciągu 3 miesięcy od daty ich wystawienia zaliczane są do innych środków pieniężnych. Natomiast weksle płatne z upływem 3 miesięcy od daty ich wystawienia zaliczają się do innych papierów wartościowych.

1. Udzielone pożyczki:

Ewidencja pożyczek powinna zawierać co najmniej następujące dane: imię i nazwisko pożyczkobiorcy, adres, datę udzielenia pożyczki, kwotę udzielonej pożyczki, wysokość umówionych odsetek w złotych, termin zwrotu pożyczki wraz z odsetkami

2. Inne krótkoterminowe aktywa finansowe:

• Lokaty bankowe (3 - 12 mies):

Odsetki od lokat doliczone przez bank zwiększają stan środków pieniężnych na danym rachunku bankowym i równocześnie zalicza się je do przychodów finansowych. Ewidencję należy prowadzić na koncie syntetycznym 13 "Rachunki i kredyty bankowe". Ewidencja analityczna prowadzona do tego konta powinna umożliwiać wyodrębnienie stanu środków pieniężnych na poszczególnych rachunkach bankowych. W związku z tym wskazane jest ewidencję lokat prowadzić na koncie np. 13-5 "Inne rachunki bankowe". Pozwoli to uzgodnić stan środków pieniężnych z bankiem oraz uzyskać informacje niezbędne do prawidłowego sporządzenia sprawozdania finansowego. Podstawą dokonywania zapisów na koncie 13-5 powinny być wyłącznie otrzymane przez spółkę dokumenty bankowe, tj. wyciągi bankowe. Odsetki dopisane przez bank zgodnie z zawartą umową, spółka może ująć zapisem:

• Wn konto 13-0 "Rachunek bieżący" lub konto 13-5 "Inne rachunki bankowe"

• Ma konto 75-0 "Przychody finansowe".

Na dzień bilansowy lokaty terminowe wycenia się według wartości nominalnej z uwzględnieniem odsetek od tych lokat. W sytuacji gdy moment dopisania przez bank odsetek od terminowych lokat następuje po dniu bilansowym, spółka powinna na dzień bilansowy naliczyć odsetki za okres od dnia następującego po otwarciu lokaty do dnia bilansowego włącznie, uwzględniając oprocentowanie banku, w którym lokata została założona. Naliczone odsetki spółka powinna ująć w księgach rachunkowych zapisem:

• Wn konto 65 "Pozostałe rozliczenia międzyokresowe",

• Ma konto 75-0 "Przychody finansowe".

Z kolei w następnym roku obrotowym, w momencie dopisania przez bank odsetek, spółka powinna zarachować do przychodów całą kwotę odsetek przypisanych przez bank za pełny okres trwania lokaty zapisem:

• Wn konto 13-5 "Inne rachunki bankowe",

• Ma konto 75-0 "Przychody finansowe",

a następnie dokonać storna odsetek naliczonych w związku z wyceną lokaty terminowej na dzień bilansowy (w tej samej kwocie, ale ze znakiem ujemnym), zapisem:

• Wn konto 65 "Pozostałe rozliczenia międzyokresowe",

• Ma konto 75-0 "Przychody finansowe".

Lokaty terminowe wraz z odsetkami od tych lokat, należy wykazać w aktywach bilansu w pozycji "Krótkoterminowe aktywa finansowe": jako inne krótkoterminowe aktywa finansowe - lokaty założone na okres od 3 miesięcy do 12 miesięcy, a lokaty założone na okres krótszy niż 3 miesiące jako inne aktywa pieniężne.

1. Środki pieniężne:

1. Kasa:

Wpłata gotówki do kasy odbywa się na podstawie asygnaty kasowej - kasa przyjmie (KP), natomiast wypłata na podstawie asygnaty kasowej - kasa wypłaci (KW). Ponadto wykorzystywane są faktury VAT, rachunki listy płac, dowodów wpłaty do banku itp. Do ewidencji obrotu gotówkowego wykorzystuje się konto "Kasa". Po stronie Wn konta "Kasa" księguje się wszystkie przychody gotówki, czyli zwiększenie stanu środków pieniężnych w kasie. Natomiast wszelkie zmniejszenia stanu gotówki w kasie księguje się na stronie Ma. Zmniejszenie stanu gotówki w kasie może nastąpić w wyniku wypłaty gotówki, ujawnienia niedoborów kasowych itp.

2. Rachunek bankowy:

Ewidencję księgową dotyczącą rachunku bieżącego prowadzi się na koncie "Rachunek bieżący". Zwiększenia stanu środków pieniężnych na rachunku bieżącym księguje się po stronie Wn tego konta, natomiast zmniejszenia po stronie Ma. Zwiększenia stanu środków pieniężnych na rachunku bieżącym mogą być wynikiem wpłat własnych, otrzymywanych przelewów, odsetek od środków zgromadzonych na rachunku bieżącym i przelanych z lokat bankowych itp. Stan środków pieniężnych może się zmniejszyć w wyniku przelania środków w celu regulacji zobowiązań, podjęcia gotówki, naliczenia przez bank prowizji za prowadzenie konta itp.

3. Inne aktywa pieniężne np.:

• Weksle (do 3 mies.) patrz Weksle obce (3-12 mies.)

• Lokaty terminowe (do 3 mies.) patrz lokaty bankowe (3-12 mies.)

Bibliografia:

• Rachunkowość przedsiębiorstw cz.1, Z. Kołaczyk, wyd. eMPi2, Poznań 1997

• Podręcznik samodzielnej nauki księgowania, B Gierusz, wyd. oddk, Gdańsk 2008

• Wykład IV. Aktywa i pasywa przedsiębiorstwa (kurs FPG), http://edu.pjwstk.edu.pl/wyklady/rpg/scb/index25.html

• Gazeta Prawna Nr 141/2007 z dnia 2007-07-23: Jak ewidencjonować lokaty krótkoterminowe? , B. Piotrowska, http://ksiegowosc.infor.pl/rachunkowosc/ewidencja-ksiegowa/53989,2,Jak-ewidencjonowac-lokaty-krotkoterminowe.html

• Gazeta Podatkowa nr 16 (326) z dn. 2007.02.22: Bankowa lokata terminowa w księgach rachunkowych i bilansie, A. Baran, http://www.gazetapodatkowa.pl/archiwum,artykul,27413,326.html

• Gazeta Podatkowa nr 74 (698) z dn. 2010.09.16: Ewidencja produktów, E. Kowalska, http://www.gazetapodatkowa.pl/archiwum,artykul,85511,698.html

INWESTYCJE

KRÓTKOTERMINOWE

NALEŻNOŚCI KRÓTKOTERMINOWE

ZAPASY

MAJĄTEK OBROTOWY

INNE

OD PRACOWNIKÓW

DOCHODZENIA NA DRODZE SĄDOWEJ

PUBLICZNOPRAWNE

OD ODBIORCÓW

INNE AKTYWA PIENIĘŻNE

NA RACHUNKU BANKOWYM

W KASIE

INNE KRÓTKOTERMINOWE AKTYWA FINANSOWE

UDZIELONE POŻYCZKI

INNE PAPIERY WARTOŚCIOWE

UDZIAŁY LUB AKCJE

ŚRODKI PIENIĘŻNE

KRÓTKOTERMINOWE AKTYWA FINANSOWE

INWESTYCJE KRÓTKOTERMINOWE

TOWARY

PRODUKTY GOTOWE

PRODUKTY W TOKU

MATERIAŁY

ZAPASY

NALEŻNOŚCI KRÓTKOTERMINOWE

---