PIELĘGNIARSTWO INTERNISTYCZNE

WYKŁAD 1 część 1/2

TEMAT:

ZADANIA PIELĘGNIARKI W OPIECE NAD PACJENTEM ZE SCHORZENIAMI INTERNISTYCZNYMI

1) Charakterystyka chorych hospitalizowanych na oddziałach internistycznych.

Różne oddziały internistyczne: kardiologiczne, raumatologiczne, nefrologiczne, alergologiczne,

pacjenci zazwyczaj w podeszłym wieku.

2) Sylwetka psychofizyczna chorych - j.t. opis stanu pacjenta pod względem fizycznym i psychicznym z uwzględnieniem zmian, jakie wywołała choroba i fakt hospitalizacji.

Znajomość sylwetki psychofizycznej chorego pozwala pielęgniarce:

• przewidzieć zakres i rodzaj działań,

• zaplanować niezbędną opiekę,

• przygotować się do świadczenia określonego rodzaju opieki,

• opracować standardy postępowania pielęgniarskiego,

• indywidualizować opiekę,

• poprawiać jakoś opieki,

• zwiększać skuteczność działań.

3) Model zadaniowy pielęgniarstwa:

• zadania diagnostyczne,

• zadania lecznicze,

• zadania opiekuńczo-pielęgnacyjne,

• zadania edukacyjne,

• zadania organizacyjne.

ZADANIA PIELĘGNIARKI OPIEKUJĄCEJ SIĘ PACJENTEM Z CHOROBĄ NADCIŚNIENIOWĄ

Def. Choroba polegająca na utrzymywaniu się podwyższonych wartości ciśnienia tętniczego prowadzące do poważnych powikłań narządowych stanowiących jej fazę objawową.

Definicja wg 7 Raportu INC, 2003 r.

Kategorie ciśnienia tętniczego:

	skurczowe	rozkurczowe
Prawidłowe	< 130 mmHg	< 85 mmHg
Wysokie prawidłowe	130 - 139 mmHg	85 - 89 mmHg
Nadciśnienie Iº - łagodne	140 - 159 mmHg	90 - 99 mmHg
Umiarkowane IIº	160 - 179 mmHg	100 - 109 mmHg
Ciężkie IIIº	≥ 180 mmHg	≥ 110 mmHg
Tzw. Izolowane skurczowe	≥ 140 mmHg	≤ 90 mmHg

Podział chorych z NT (nadciś. tęt.):

• nadciśnienie pierwotne (samoistne) ponad 90%,

• nadciśnienie wtórne (objawowe).

NT pierwotna jest wynikiem:

• wpływu czynników dziedzicznych, środowiskowych, zaburzenia funkcji narządów (serce, ściana naczyń krwionośnych, mózg, nerki, nadnercza).

Najczęstsze przyczyny nadciśnienia wtórnego:

• przewlekłe choroby nerek,

• bezdech nocny,

• przyjmowanie leków,

• nadciśnienie naczyniowo-nerkowe,

• choroby nadnerczy (zespół Cushinga, hiperaldosteronizm pierwotny),

• nadczynność i niedoczynność tarczycy,

• nadczynność gruczołów przytarczow.,

• koarktacja aorty (wrodzone zwężenie światła głównego naczynia - aorty).

Sylwetka psychofizyczna chorego z nadciśnieniem tętniczym:

Objawy: choroba rozpoczyna się od mało charakterystycznych objawów, jak bóle głowy, zawroty głowy, bezsenność, nadmierna potliwość, nadmierna pobudliwość, trudności w koncentracji, uczucie kołatania serca, przejściowy rumień twarzy, szyi.

Powikłania:

• przerost lewej komory serca,

• przedwczesny rozwój miażdżycy tętnic,

• zawał serca,

• zaburzenia ukrwienia mózgu, nerek, kończyn dolnych.

Nadciśnienie pierwotne częściej występuje razem z otyłością, zaburzeniami przemiany tłuszczowej i węglowodanowej oraz podwyższonym poziomem kwasu moczowego we krwi.

Choroba nadciśnieniowa wymaga szybkiego rozpoznania oraz długotrwałego i systematycznego leczenia - jest to jedyna możliwość zapobiegania powikłaniom.

Zadania pielęgniarki wobec chorego z nadciśnieniem:

- diagnoza wstępna obejmuje:

• określenie przyczyny hospitalizacji,

• rozpoznanie ciężkości stanu chorego,

• dokonanie pomiaru RR, tętna, oddechu, stanu świadomości,

• ocenę sposobu poruszania się (chory chodzący, leżący,....),

• wstępne rozpoznanie dolegliwości, które pacjent podaje,

• wstępną ocenę stanu emocjonalnego chorego, reakcji na hospitalizację,

• określenie deficytu w samoopiece,

• rozpoznanie aktualnych potrzeb chorego.

- diagnoza uściślona:

1) ocena stanu fizycznego pacjenta przez:

• systematyczne mierzenie podstawowych parametrów życiowych - w szczególności RR krwi w porze rannej, przed zażyciem leku oraz po podaniu środków obniżających RR, ocena oddechu, tętna.

• Przygotowanie szczegółowego wywiadu dotyczącego objawów choroby nadciśnieniowej tj.

• Określenie intensywności, umiejscowienia oraz pory występowania bólów głowy,

• rozpoznanie zaburzeń snu,

• ocena występowania objawów naczynioruchowych: nadmierna potliwość, okresowe zaczerwienienie twarzy, szyi,

• uszczegółowienie informacji o występujących powikłaniach,

• określenie zaburzeń w pracy serca, wzroku,

• ocena czynników ryzyka nadciśn.,

• ocena chorób przebytych, szczególnie nerek,

• ocena obciążenia rodzinnego chorobami układu krążenia, NT,

• ocena wyników badań labolatoryjnych, badania ogólne moczu, określenie mikroalbuminrii, klirens kreatynowy, stężenie glukowy, elektrolitu, triglicerydów,

• systematyczne dokonywanie oceny deficytu w samoopiece.

2. Rozpoznanie stanu psychicznego chorego

• zorientowanie się, czy pacjent w wyniku powikłań nie ma zaburzeń wyższych funkcji psychicznych - logicznego myślenia, rozumienia,

• systematyczna ocena stanu emocjonalnego - nadpobudliwość nerwowa pacjentów,

• określenie stosunku do zespołu terapeutycznego, metod leczenia i pielęgnowania,

• określenie typu osobowości pacjenta A lub B,

• ocena umiejętności radzenia w sytuacjach trudnych - stres.

3. Ocena sytuacji społecznej chorego

• określenie struktury rodziny, relacji pomiędzy pacjentem a innymi członkami rodziny, ustalenie istniejących problemów, konfliktów, mogących wpłynąć na stan emocjonalny,

• określenie warunków pracy, narażenia na stres,

• ocena warunków mieszkaniowych ze względu na powikłania (udar mózgu, niewydolność krążenia),

• ocena sytuacji finansowej (kupno aparatu do pomiaru RR).

4) Rozpoznanie potrzeb edukacyjnych

• określenie wiedzy chorych na temat istoty choroby, jej objawów, powikłań,

• rozpoznanie wiedzy na temat czynników ryzyka NT, ustalenie występowania i znajomości sposobów eliminowania z życia,

• ustalenie obciążenia rodzinnego choroby nadciśnieniowej,

• określenie umiejętności i możliwości pomiaru RR krwi,

• określenie umiejętności w zakresie prowadzenia samokontroli zdrowia (zeszyt NT i samokontroli),

• ocena wiedzy na temat leczenia farmakologicznego i dietetycznego choroby nadciśnieniowej.

• diagnoza prognostyczna:

• określenie deficytu w samoopiece, ustalenie zakresu pomocy choremu, oraz osób, które będą tę pomoc mogły zapewnić,

• ocenić zmiany leczenia farmakologicznego i możliwości kupna niezbędnych leków,

• rozpoznanie możliwości podjęcia pracy zawodowej, kontynuowania dotychczasowych zajęć,

• zalecenie modyfikacji stylu życia.

• zadania lecznicze:

• Udział w leczeniu niefarmakologicznym

• znajomość zasad leczenia,

• zalecone modyfikacje:

• zmniejszenie masy ciała zgodnie ze wskaźnikiem BMI 18,5-24,9,

• dieta obniżająca ciśnienie tętnicze (dieta bogata w owoce, warzywa, produkty mleczne o ograniczonej zawartości tłuszczu, szczególnie nasyconych),

• ograniczenie podaży sodu w diecie (ograniczenie spożycia sodu < 2,4g sodu lub < 6g soli),

• regulowanie aktywności (np. spacer lub jazda na rowerze przez co najmniej 30 min. 3-4 razy/ tyg.,

• ograniczenie spożycia alkoholu (maksymalnie do 2 drinków dziennie = 30ml etanolu lub równoważników).

• przekonanie pacjenta do przestrzegania i stosowania zalecanej diety,

• umożliwienie kontaktu z dietetyczką,

• uświadomienie konieczności uzupełnienie w diecie pierwiastków potasu i magnezu.

• Udział w farmakoterapii:

• farmakologiczne leczenie chorego należy stosować przez wiele lat, często do końca życia,

• przed rozpoczęciem leczenia należy poinformować chorego, że zażywanie leku może wiązać się z działaniami niepożądanymi (np. uczucie znużenia, osłabienie), które ustępują po normalizacji RR,

• oceniać skuteczność leczenia uwzględniając pomiary ciśnienia przez samego chorego oraz ciągły, ambulatoryjny pomiar RR.

Należy stosować program stopniowego leczenia farmakologicznego.

• Nadciśnienie łagodne - farmakoterapia dopiero wtedy, gdy zastosowane leczenie niefarmakologiczne jest nieskuteczne,

• Nadciśnienie umiarkowane - leczenie rozpoczyna się od zastosowania 1 preparatu z grupy leków podstawowych:

• leki moczopędne (powodują wzrost wydalania wody i soli przez nerki),

• inhibitory konwertazy (hamuje wytwarzanie angiotensny),

• leki beta - adrenolityczne (zwalniają częstość uderzeń serca),

• leki alfa - adrenolityczne (chronią ścianę naczyń przed działaniem noradrenaliny),

• antagoniści wapnia (hamują przechodzenie wapnia od wnętrza komórek mięśniowych, zmniejszenie zawartości wapnia w obrębie tych komórek powoduje rozszerzenie drobnych tętnic).

Jeżeli monoterapia jest nieskuteczna, należy zmienić leczenie na dwulekowe.

• Nadciśnienie ciężkie - należy dodać 3 lek przy uwzględnieniu tolerancji leku i istnieniu chorób towarzyszących

Zadania:

• podawanie leków zgodnie ze zleceniem,

• obserwacje skuteczności leczenia (pomiar RR, kontrola ustępowania objawów NT),

• stała obserwacja pod kątem skutków ubocznych leczenia farmakologicznego,

• współudział w dietoterapii (przekonanie chorego o słuszności diety),

• edukacja rodziny w zakresie zaleceń dietetycznych.

• zadania opiekuńczo-pielęgnacyjne:

• pomoc z zaspokajaniu potrzeb biologicznych i wsparcie psychiczne (zależnie od stopnia deficytu w samoopiece oraz rodzaju i rozległości powikłań).

Szczegółowe czynności wobec pacjentów z chorobą niedokrwienną serca, przewlekłą niewydolnością krążenia nerek.

Wsparcie psychiczne, czyli działanie mające na celu poprawienie funkcjonowania w sferze psychicznej.

• zadania edukacyjne:

Cele:

• wyposażenie w wiedzę oraz umiejętności.

Szczegółowe działania:

• przekazywanie informacji o istocie choroby, objawach, powikłaniach,

• omówienie czynników ryzyka NT,

• przekonanie pacjenta o konieczności wyeliminowania z codziennego życia tych czynników, które mogły przyczynić się do rozwoju NT i będą wpływać na postęp choroby,

• przedstawienie zaleceń dietetycznych ograniczających sól, tłuszcze zwierzęce oraz redukujących otyłość,

• nauka sposobu relaksacji oraz racjonalnego wypoczywania,

• nauka eliminacji używek,

• zaznajomienie z zasadami leczenia farmakologicznego,

• nauka samokontroli, uświadomienie konieczności prowadzenia samokontroli, nauczenie pomiaru ciśnienia chorych i osoby z najbliższej rodziny, omówienie zasad prowadzenia zeszytu samokontroli, nauka samoobserwacji pod kątem wystąpienia powikłań NT oraz poinformowania o konieczności natychmiastowego skontaktowania z lekarzem w przypadku pojawienia się: silnych bólów głowy z zawrotami i zaburzeniami wzroku, silny ból w klatce piersiowej niewystępującego po nitratach, zaburzeń rytmu serca, silnej duszności, zaburzeń świadomości, zasłabnięcia.

PIELĘGNIARSTWO INTERNISTYCZNE WYKŁAD NR 1

1

Kamila Nowak 2006 r.