WYPADEK

POSTEPOWANIE

Pracodawca

Zapewnić poszkodowanym pierwszą pomoc i podjąć niezbędne działania eliminujące lub ograniczające zagrożenie (wyłączenie maszyn i urządzeń z ruchu, odcięcie zasilania maszyn energią, materiałami itp.).

Zabezpieczyć miejsce wypadku

Miejsce wypadku należy zabezpieczyć przed dostępem osób niepowołanych i możliwością uruchomienia - bez potrzeby - maszyn i innych urządzeń technicznych, których ruch wstrzymano w związku z tym zdarzeniem. Należy wykluczyć możliwość zmian usytuowania maszyn i urządzeń oraz innych przedmiotów, które spowodowały wypadek, jeżeli na podstawie ich położenia i stanu będzie można odtworzyć okoliczności, przebieg i ustalić przyczyny.

Zgodę na uruchomienie maszyn i urządzeń lub inne zmiany w miejscu wypadku, wydaje pracodawca, w uzgodnieniu ze społecznym inspektorem pracy, po dokonaniu oględzin miejsca wypadku oraz po sporządzeniu, jeśli zajdzie potrzeba, szkicu lub fotografii miejsca wypadku itp.

Po wypadku śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym, zgoda może być wydana po ustaleniu z inspektorem pracy i prokuratorem. W razie wypadków w zakładzie górniczym, wymagana jest także zgoda właściwego organu państwowego nadzoru górniczego.

Wprowadzanie zmian w miejscu wypadku bez wymaganej zgody jest dopuszczalne tylko wówczas, jeżeli zachodzi konieczność ratowania osób lub mienia albo zapobieżenia niebezpieczeństwu.

Zawiadomić o wypadku właściwego inspektora pracy i inne organy

Pracodawca ma obowiązek niezwłocznego zawiadomienia właściwego, ze względu na miejsce zdarzenia, inspektora pracy Państwowej Inspekcji Pracy i prokuratora o śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym wypadku przy pracy oraz o każdym innym wypadku, który wywołał takie skutki, a mającym związek z pracą, jeżeli może być uznany za wypadek przy pracy.

Inspektora pracy PIP można powiadomić o wypadku drogą telefoniczną. W każdym okręgowym inspektoracie pracy prowadzone są całodobowe dyżury pod telefonem.

Zaniechanie obowiązku powiadomienia o wypadku przy pracy (śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym) wymienionych organów, w tym inspektora pracy, stanowi wykroczenie z art. 283 § 2 pkt 6 Kodeksu pracy i jest zagrożone karą.

Przeprowadzić postępowanie powypadkowe

Postępowanie to, zwane też dochodzeniem powypadkowym, przeprowadza podmiot, na rzecz którego poszkodowany świadczył pracę lub ZUS, a w przypadku rolników indywidualnych - KRUS.

Poszkodowany

Zgłosić wypadek

Zgłoszenia wypadku dokonuje poszkodowany, jeśli jego stan zdrowia na to pozwala.

Pracownik, który uległ wypadkowi, niezwłocznie zawiadamia o tym fakcie swojego przełożonego, a świadczący pracę na innej podstawie - odpowiednie osoby reprezentujące podmiot, na rzecz którego świadczyły pracę. Wypadek przy pracy rolniczej zgłasza się właściwej jednostce organizacyjnej (oddziałowi regionalnemu lub placówce, w której poszkodowany jest ubezpieczony) Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS) - bezpośrednio w jej siedzibie albo za pośrednictwem poczty, telefonicznie lub pocztą elektroniczną.

Zgłosić ewentualne roszczenia z tytułu skutków wypadku.

Uprawnienia poszkodowanego nie są realizowane „z urzędu”. W sprawach tych wymaga się złożenia odpowiednich wniosków - bezpośrednio do ZUS lub do płatnika składek.

Zgłoszenie wypadku przy pracy rolniczej - do KRUS - jest traktowane jako równoczesne zgłoszenie roszczenia o jednorazowe odszkodowanie.

PODZIAŁ

WYPADEK PRZY PRACY

Art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. nr 199, poz. 1673 z późn. zm.):

Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:

1) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;

2) podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;

3) w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

Określone zdarzenie może być zakwalifikowane jako wypadek przy pracy jedynie wówczas, gdy spełnia równocześnie wszystkie cztery warunki podane definicji.

Kategorie wypadków przy pracy:

Wypadek śmiertelny

Zgodnie z art. 3 ust. 4 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. nr 199, poz. 1673 z późn. zm.) - za śmiertelny wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiła śmierć poszkodowanego w okresie 6 miesięcy od zdarzenia.

Ciężki wypadek

Zgodnie z art. 3 ust. 5 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. nr 199, poz. 1673 z późn. zm.) - za ciężki wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiło ciężkie uszkodzenie ciała, takie jak: utrata wzroku, słuchu, mowy, zdolności rozrodczej lub inne uszkodzenie ciała albo rozstrój zdrowia, naruszające podstawowe funkcje organizmu, a także choroba nieuleczalna lub zagrażająca życiu, trwała choroba psychiczna, całkowita lub częściowa niezdolność do pracy w zawodzie albo trwałe, istotne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała.

Zbiorowy wypadek

Zgodnie z art. 3 ust. 6 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. nr 199, poz. 1673 z późn. zm.) - za zbiorowy wypadek przy pracy uważa się wypadek, któremu w wyniku tego samego zdarzenia uległy co najmniej dwie osoby.

WYPADEK TRAKTOWANY NA RÓWNI Z WYPADKIEM PRZY PRACY

Zgodnie z art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. nr 199, poz. 1673 z późn. zm.) - na równi z wypadkiem przy pracy, w zakresie uprawnienia do świadczeń określonych w ustawie (cytowana ustawa z dnia 30 października 2002 r.), traktuje się wypadek, któremu pracownik uległ:

1) w czasie podróży służbowej w okolicznościach innych niż określone w definicji wypadku przy pracy (art. 3 ust. 1 pkt 1, 2 i 3 cytowanej ustawy z dnia 30 października 2002 r.), chyba że wypadek został spowodowany postępowaniem pracownika, które nie pozostaje w związku z wykonywaniem powierzonych mu zadań;

2) podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony;

3) przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje związkowe.

Przy kwalifikacji tej grupy wypadków nie stosuje się wykładni rozszerzającej, pozwalającej na zaliczenie do wypadków traktowanych na równi z wypadkiem przy pracy, na podstawie podobieństwa, innych zdarzeń niż podane w punktach: 1, 2 i 3.

WYPADEK W DRODZE DO PRACY I Z PRACY

Definicję tego zdarzenia podano w art. 57b ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 późn. zm.).

Za wypadek w drodze do pracy lub z pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w drodze do lub z miejsca wykonywania zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego, jeżeli droga ta była najkrótsza i nie została przerwana.

Jednakże uważa się, że wypadek nastąpił w drodze do pracy lub z pracy, mimo iż droga ta została przerwana, jeżeli przerwa była życiowo uzasadniona i jej czas nie przekraczał granic potrzeby, a także wówczas, gdy droga, nie będąc drogą najkrótszą, była dla ubezpieczonego, ze względów komunikacyjnych, najdogodniejsza.

Za drogę do pracy lub z pracy uważa się, oprócz drogi z domu do pracy lub z pracy do domu, drogę do miejsca lub z miejsca:

• innego zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego;

• zwykłego wykonywania funkcji lub zadań zawodowych albo społecznych;

• zwykłego spożywania posiłków;

• odbywania nauki lub studiów.

Użyte w definicji pojęcie „droga” nie dotyczy wyłącznie dróg publicznych i traktów znajdujących się na zewnątrz pomieszczeń. „Drogą” jest także ścieżka prowadząca przez teren prywatny, w tym posesję należącą do osoby poszkodowanej. W przypadku budynku wielorodzinnego, „drogą” jest ogólnie dostępna klatka schodowa na zewnątrz mieszkania. Nie ma również znaczenia fakt, ile razy poszkodowany przemieszczał się tą drogą w dniu wypadku.

W orzecznictwie sądowym występują różne poglądy na temat pojęcia „drogi do pracy i z pracy”. Można spotkać się ze stanowiskiem, wg którego tą drogą jest tylko odcinek zaczynający się lub kończący w miejscu zamieszkania, a jej punktem wyjściowym lub docelowym jest miejsce zatrudnienia.

Z definicji wypadku w drodze do pracy i z pracy wynika, że nie jest traktowany jako droga z pracy odcinek między miejscem pracy a miejscem załatwiania prywatnej sprawy w sytuacji, gdy nastąpi powrót do pracy, po załatwieniu sprawy. Jest to droga odbywana w czasie przerwy w świadczeniu pracy. O drodze z pracy do domu można natomiast mówić w sytuacji, gdy będzie miało miejsce wcześniejsze wyjście z pracy z zamiarem załatwienia sprawy prywatnej, ale bez powrotu do pracy. Przerwa w drodze do domu może być w tym przypadku potraktowana jako „życiowo uzasadniona” (załatwianie spraw osobistych, rodzinnych, zdrowotnych itp.).

Jako droga z pracy do domu może być potraktowana droga na obiad (do domu lub innego miejsca) w czasie regulaminowej przerwy na spożycie posiłku.

W orzecznictwie sądowym przyjęło się stanowisko, że wypadek podczas pobytu w podróży służbowej przy pokonywaniu drogi między miejscem wykonywania pracy a miejscem zakwaterowania jest wypadkiem zrównanym z wypadkiem przy pracy.

WYPADEK W OKRESIE UBEZPIECZENIA WYPADKOWEGO - WYPADEK PRZY PRACY ŚWIADCZONEJ

NA INNEJ PODSTAWIE NIŻ STOSUNEK PRACY

Zgodnie z art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. nr 199, poz. 1673 z późn. zm.) - do wypadków przy pracy zalicza się także urazy doznane w okresie ubezpieczenia społecznego podczas wykonywania określonych świadczeń na innej podstawie niż stosunek pracy.

Do tej grupy wypadków można zakwalifikować nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w okresie ubezpieczenia wypadkowego, podczas:

uprawiania sportu w trakcie zawodów i treningów przez osobę pobierającą stypendium sportowe;

wykonywania odpłatnie pracy na podstawie skierowania do pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania;

pełnienia mandatu posła lub senatora, pobierającego uposażenie;

sprawowania mandatu posła do Parlamentu Europejskiego wybranego w Rzeczypospolitej Polskiej;

odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego w miejscu pracy przez osobę pobierającą stypendium w okresie odbywania tego szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego w miejscu pracy na podstawie skierowania wydanego przez powiatowy urząd pracy lub przez inny podmiot kierujący;

wykonywania przez członka rolniczej spółdzielni produkcyjnej, spółdzielni kółek rolniczych oraz przez inną osobę traktowaną na równi z członkiem spółdzielni w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych, pracy na rzecz tych spółdzielni;

wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia;

współpracy przy wykonywaniu pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia;

wykonywania zwykłych czynności związanych z prowadzeniem działalności pozarolniczej w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych;

wykonywania zwykłych czynności związanych ze współpracą przy prowadzeniu działalności pozarolniczej w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych;

wykonywania przez osobę duchowną czynności religijnych lub czynności związanych z powierzonymi funkcjami duszpasterskimi lub zakonnymi;

odbywania służby zastępczej;

nauki w Krajowej Szkole Administracji Publicznej przez słuchaczy pobierających stypendium;

wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowa taka została zawarta z pracodawcą, z którym osoba pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje ona pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy;

pełnienia przez funkcjonariusza celnego obowiązków służbowy

WYPADEK PRZY PRACY ROLNICZEJ

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U. z 2008 r. Nr 50, poz. 291 z późn. zm.), za wypadek przy pracy rolniczej uważa się nagłe zdarzenie, wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło podczas wykonywania czynności związanych z prowadzeniem działalności rolniczej albo pozostających w związku z wykonywaniem tych czynności:

na terenie gospodarstwa rolnego, które ubezpieczony prowadzi lub w którym pracuje, albo na terenie gospodarstwa domowego bezpośrednio związanego z tym gospodarstwem rolnym lub

w drodze ubezpieczonego z mieszkania do gospodarstwa rolnego, o którym mowa w pkcie 1, albo w drodze powrotnej, lub

podczas wykonywania poza terenem gospodarstwa rolnego, o którym mowa w pkcie 1, zwykłych czynności związanych z prowadzeniem działalności rolniczej lub w związku z wykonywaniem tych czynności, lub

w drodze do miejsca wykonywania czynności, o których mowa w pkcie 3, albo w drodze powrotnej.

Ze względu na specyfikę pracy w gospodarstwie rolnym, przy kwalifikacji tej grupy wypadków od lat występuje wiele wątpliwości, czego wyrazem jest bogate orzecznictwo sądowe.

POSTEPOWANIE

Udzielenie poszkodowanym pierwszej pomocy

• Pracodawca jest obowiązany zapewnić poszkodowanym pierwszą pomoc i podjąć niezbędne działania eliminujące lub ograniczające zagrożenie (wyłączenie maszyn i urządzeń z ruchu, odcięcie zasilania maszyn energią, materiałami itp.). Obowiązki te ciążą na pracodawcy także wówczas, gdy na jego terenie zaistnieje wypadek, w którym poszkodowany nie będzie jego pracownikiem.

Zabezpieczenie miejsca wypadku

• Do czasu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku jego miejsce powinno być zabezpieczone przed dostępem osób niepowołanych i możliwością uruchomienia - bez potrzeby - maszyn i innych urządzeń technicznych, których ruch wstrzymano w związku z tym wypadkiem. Należy wykluczyć możliwość wprowadzenia zmian w usytuowaniu maszyn i urządzeń oraz innych przedmiotów, które spowodowały wypadek, jeżeli na podstawie ich położenia i stanu będzie możliwe odtworzenie okoliczności, przebiegu i ustalenie przyczyn.

• Zgodę na uruchomienie maszyn i urządzeń lub inne zmiany w miejscu wypadku, wydaje pracodawca, w uzgodnieniu ze społecznym inspektorem pracy, po dokonaniu oględzin miejsca wypadku oraz po sporządzeniu, jeśli zajdzie potrzeba, szkicu lub fotografii miejsca wypadku itp.

• Po wypadku śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym, zgoda może być wydana po ustaleniu z inspektorem pracy i prokuratorem, a w razie wypadków w zakładzie górniczym, także po uzgodnieniu z właściwym organem państwowego nadzoru górniczego.

• Dokonywanie zmian w miejscu wypadku bez zgody pracodawcy jest dopuszczalne jedynie wówczas, jeżeli zachodzi konieczność ratowania osób lub mienia albo zapobieżenia niebezpieczeństwu.

Zawiadomienie o wypadku właściwego inspektora pracy i innych organów

• Obowiązki w tym zakresie wynikają z przepisów art. 234 § 2 Kodeksu pracy.

• Pracodawca jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić właściwego terytorialnie, ze względu na miejsce zdarzenia, inspektora pracy Państwowej Inspekcji Pracy i prokuratora o śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym wypadku przy pracy oraz o każdym innym wypadku, który wywołał wymienione skutki, a mającym związek z pracą, jeżeli może być uznany za wypadek przy pracy.

• Inspektora pracy PIP można powiadomić o wypadku drogą telefoniczną - w każdym okręgowym inspektoracie pracy prowadzone są całodobowe dyżury „pod telefonem”.

• Zaniechanie obowiązku powiadomienia o wypadku przy pracy wymienionych organów, w tym inspektora pracy, stanowi wykroczenie z art. 283 § 2 pkt 6 Kodeksu pracy i jest zagrożone karą.

Powołanie zespołu powypadkowego

• Okoliczności i przyczyny wypadku ustala powołany w tym celu przez pracodawcę dwuosobowy zespół powypadkowy.

• W skład zespołu wchodzi pracownik służby bezpieczeństwa i higieny pracy oraz społeczny inspektor pracy, przy czym przepisy przewidują w tym zakresie liczne wyjątki - w zależności od stanu zatrudnienia w zakładzie oraz przyjętego przez pracodawcę systemu realizacji zadań w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, i tak:

• u pracodawcy, który - zgodnie z art. 23711 § 1 Kodeksu pracy - nie ma obowiązku tworzenia służby bezpieczeństwa i higieny pracy, zamiast pracownika tej służby, w skład zespołu powypadkowego wchodzi pracodawca lub pracownik zatrudniony przy innej pracy, któremu pracodawca powierzył wykonywanie zadań służby bhp, albo specjalista spoza zakładu pracy;

• u pracodawcy, u którego nie działa społeczna inspekcja pracy, zamiast społecznego inspektora pracy, w skład zespołu powypadkowego wchodzi przedstawiciel pracowników posiadający aktualne zaświadczenie o ukończeniu szkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy;

• jeżeli pracodawca nie może dopełnić obowiązku utworzenia zespołu powypadkowego w składzie dwuosobowym, określonym w pkt a i b, ze względu na małą liczbę zatrudnionych pracowników, okoliczności i przyczyny wypadku ustala zespół powypadkowy, w którego skład wchodzi pracodawca i specjalista spoza zakładu pracy.

• W przypadku, gdy na terenie działania określonego pracodawcy dojdzie do wypadku, w którym zostanie poszkodowana osoba nie będąca jego pracownikiem, pracodawca ma obowiązek niezwłocznego powiadomienia o tym pracodawcy poszkodowanego.

Ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku

• Po otrzymaniu informacji o wypadku, zespół powypadkowy niezwłocznie przystępuje do ustalenia okoliczności i przyczyn.

• Zespół ma obowiązek:

• dokonania oględzin miejsca wypadku, w tym stanu technicznego maszyn i innych urządzeń technicznych, stanu urządzeń ochronnych, a także zbadania warunków wykonywania pracy i innych okoliczności, które mogły mieć związek z badanym zdarzeniem;

• sporządzenia, w razie potrzeby, szkicu lub fotografii miejsca wypadku;

• wysłuchania wyjaśnień poszkodowanego - jeżeli stan jego zdrowia na to pozwala;

• zebrania informacji dotyczących wypadku od świadków;

• zasięgnięcia opinii lekarza, a w razie potrzeby, opinii innych specjalistów - w zakresie niezbędnym do oceny rodzaju i skutków wypadku;

• zebrania innych dowodów dotyczących wypadku;

• dokonania prawnej kwalifikacji wypadku - zgodnie z ustawą o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych;

• określenia środków profilaktycznych oraz wniosków, w tym wynikających z oceny ryzyka zawodowego na stanowisku pracy, na którym wystąpił wypadek;

• wykorzystania w postępowaniu materiałów zebranych przez organy prowadzące śledztwo lub dochodzenie - jeżeli materiały te zostaną mu udostępnione;

• jeżeli wypadek miał rozmiary katastrofy albo spowodował zagrożenie dla bezpieczeństwa publicznego, wykorzystania ustaleń zespołu specjalistów, powołanego przez właściwego ministra, wojewodę lub inny organ sprawujący nadzór określony w art. 23714 Kodeksu pracy, do ustalenia przyczyn wypadku oraz wyjaśnienia związanych z tym zdarzeniem problemów technicznych i technologicznych;

• Ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku, któremu uległ pracownik na terenie innego zakładu pracy, dokonuje zespół powołany przez pracodawcę poszkodowanego w obecności przedstawiciela pracodawcy, na którego terenie doszło do tego zdarzenia. Pracodawca, na terenie którego miał miejsce wypadek, ma obowiązek udostępnienia zespołowi powołanemu przez pracodawcę poszkodowanego miejsca wypadku i udzielenia niezbędnych informacji i pomocy.

• Na wniosek pracodawcy poszkodowanego, okoliczności i przyczyny wypadku może ustalić pracodawca, na którego terenie doszło do wypadku, a dokumentację powypadkową przekazać pracodawcy poszkodowanego.

• Przepisy prawne nie przewidują zwolnienia pracodawcy z obowiązku przeprowadzenia dochodzenia powypadkowego. Koszty związane z ustalaniem okoliczności i przyczyn wypadku ponosi pracodawca - art. 234 § 4 Kodeksu pracy.

Sporządzenie i zatwierdzenie protokołu powypadkowego

• Zespół sporządza z dochodzenia powypadkowego dokument o nazwie protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku (protokół powypadkowy). Protokół ten jest podstawą do ustalenia uprawnień do świadczeń odszkodowawczych dla poszkodowanego lub jego rodziny.

• Zespół sporządza protokół powypadkowy nie później niż w ciągu 14 dni od daty zgłoszenia wypadku i przekazuje niezwłocznie do zatwierdzenia pracodawcy. W razie niedotrzymania tego terminu, zespół ma obowiązek podania w protokole przyczyn opóźnienia.

• Do protokołu załącza się komplet niezbędnych dokumentów związanych z wypadkiem, w tym wyjaśnień poszkodowanego, informacji dotyczących wypadku od świadków, opinii lekarzy i innych specjalistów, a także ewentualnych szkiców lub fotografii miejsca wypadku.

• Przepisy nie ustalają, w ilu egzemplarzach ma być sporządzony protokół powypadkowy. Określają jedynie, że ma być przygotowany w „niezbędnej liczbie egzemplarzy”.

• W przypadku, gdy między członkami zespołu powypadkowego wystąpią rozbieżności, o treści protokołu decyduje pracodawca.

• Zespół ma obowiązek zapoznania poszkodowanego z treścią protokołu przed zatwierdzeniem przez pracodawcę i pouczenia o prawie wniesienia „uwag i zastrzeżeń”. Poszkodowany może skorzystać z prawa do wglądu do akt związanych z postępowaniem i sporządzać z nich kopie, odpisy, notatki itp. Prawo to przysługują również członkom rodziny poszkodowanego w wypadku śmiertelnym.

• Protokół powypadkowy zatwierdza pracodawca - nie później niż w ciągu 5 dni od dnia jego sporządzenia.

• W przypadku zgłoszenia zastrzeżeń do treści protokołu powypadkowego (przez poszkodowanego lub członków rodziny zmarłego wskutek wypadku pracownika) albo gdy protokół ten nie odpowiada warunkom określonym w przepisach, pracodawca ma obowiązek zwrócenia niezatwierdzonego protokołu, w celu wyjaśnienia i uzupełnienia przez zespół powypadkowy.

• Po dokonaniu wyjaśnień i uzupełnień, Zespół sporządza, nie później niż w ciągu 5 dni, nowy protokół powypadkowy, do którego dołącza protokół niezatwierdzony przez pracodawcę.

• Poszkodowany pracownik, a w razie wypadku śmiertelnego, uprawniony członek jego rodziny, może wystąpić do właściwego sądu rejonowego z powództwem o ustalenie i sprostowanie protokołu (podstawa: art. 189 Kodeksu postępowania cywilnego). Z powództwem tym może wystąpić również organizacja związkowa, działająca u pracodawcy zatrudniającego poszkodowanego pracownika.

• Zamieszczenie w protokole stwierdzenia, że wypadek nie jest wypadkiem przy pracy bądź występują okoliczności mające wpływ na prawo poszkodowanego do świadczeń odszkodowawczych, wymaga szczegółowego uzasadnienia i wskazania na to dowodów.

• Protokół powypadkowy wraz z załączonymi do niego dokumentami pracodawca ma obowiązek przechowywać przez okres 10 lat.

Doręczenie protokołu powypadkowego poszkodowanemu

• Zatwierdzony protokół powypadkowy pracodawca niezwłocznie doręcza poszkodowanemu pracownikowi, a w razie wypadku śmiertelnego - członkom rodziny poszkodowanego.

• 8. Zarejestrowanie wypadku

• Pracodawca prowadzi - na podstawie sporządzonych i zatwierdzonych protokołów powypadkowych - rejestr wypadków przy pracy. Do rejestru wprowadza się następujące dane:

1. imię i nazwisko poszkodowanego,

2. miejsce i datę wypadku,

3. informacje dotyczące skutków wypadku dla poszkodowanego,

4. datę sporządzenia protokołu powypadkowego,

5. stwierdzenie, czy wypadek jest wypadkiem przy pracy,

6. krótki opis okoliczności wypadku,

7. datę przekazania wniosku do ZUS,

8. inne okoliczności, których zamieszczenie w rejestrze jest celowe

Sporządzenie statystycznej karty wypadku GUS

• Na podstawie zatwierdzonego protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku sporządza się statystyczną kartę wypadku przy pracy GUS. Kartę wypełnia się wówczas, gdy zbadane zdarzenie jest wypadkiem przy pracy lub wypadkiem traktowanym na równi z wypadkiem przy pracy.

• Kartę sporządza się - na podstawie objaśnień GUS - w dwóch egzemplarzach i przekazuje w formie pisemnej do urzędu statystycznego właściwego dla województwa, na terenie którego znajduje się siedziba podmiotu sporządzającego (pracodawcy).

• Karta składa się z dwóch części, które wypełnia się i wysyła w następujących terminach:

• Część I karty - sporządza się nie później niż w terminie 14 dni roboczych od dnia, w którym został zatwierdzony protokół powypadkowy lub w którym sporządzono kartę wypadku. Statystyczną kartę przekazuje się w terminie do 15 dnia roboczego miesiąca następującego po miesiącu, w którym został zatwierdzony protokół powypadkowy lub w którym sporządzono kartę wypadku.

• Część II karty- uzupełniającą, sporządza się w takim terminie, by dostarczyć ją do urzędu statystycznego nie później niż z upływem 6 miesięcy od dnia zatwierdzenia protokołu powypadkowego lub, w którym sporządzono kartę wypadku.

Określenie środków i wniosków profilaktycznych

• Dokonanie kwalifikacji prawnej wypadku i ustalenie uprawnień poszkodowanego (jego rodziny) do świadczeń odszkodowawczych - nie wyczerpuje wszystkich celów dochodzenia powypadkowego. Pracodawca ma również obowiązek określenia i zastosowania środków prewencyjnych, tj. przedsięwzięć mających na celu zapobieżenie podobnym wypadkom w przyszłości.

• Ogólnie przyjmuję się, że do zdarzenia wypadkowego dochodzi wówczas, gdy wystąpią nieprawidłowości przy ocenie ryzyka zawodowego (niedoszacowanie ryzyka) lub nie zostaną podjęte wynikające z tej oceny środki korygujące i zapobiegawcze. Wypadek jest zwykle poprzedzony pracą w warunkach nieakceptowalnego poziomu tego ryzyka. Do urazu jednak często nie dochodzi wyłącznie dlatego, że wykonujący pracę dysponuje takimi cechami osobistymi (doświadczenie, zdolność do koncentracji uwagi na wykonywanej czynności, refleks, stan zdrowia itp.), które pozwalają mu na uniknięcie kontaktu z czynnikami niebezpiecznymi.

• Po każdym wypadku należy dokonać powtórnej oceny ryzyka zawodowego, z uwzględnieniem rekonstrukcji zdarzenia i wprowadzić adekwatne środki prewencyjne. Zastosowane rozwiązania powinny zapobiec wystąpieniu wydarzeń będących odchyleniami od stanu normalnego albo wydarzeń powodujących uraz.

• Zwykle występuje sytuacja, w której do zdarzenia wypadkowego dochodzi nie z powodu jednej, a z kilku przyczyn. Analizuje się wpływ wszystkich czynników mogących mieć wpływ na powstanie wypadku: stan sprzętu roboczego, używanych materiałów i rodzajów energii (przyczyny techniczne); ogólna organizacja procesów pracy i na konkretnym stanowisku pracy (przyczyny organizacyjne) oraz reagowanie i zachowanie ludzi (przyczyny ludzkie).

• Przy doborze środków prewencyjnych zaleca się zachowanie następującej kolejności:

• środki techniczne eliminujące lub ograniczające zagrożenia u źródła;

• środki ochrony zbiorowej;

• środki organizacyjne i proceduralne (procedury lub instrukcje bezpiecznej pracy);

• środki ochrony indywidualnej.

1. WYPADEK TRAKTOWANY NA RÓWNI Z WYPADKIEM PRZY PRACY

• Zgłoszenia wypadku dokonuje poszkodowany, jeśli stan jego zdrowia na to pozwala, lub inne osoby, które zdarzenie to zauważyły. Do tej grupy zdarzeń mają zastosowanie takie same procedury postępowania, jak przy ustalaniu okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy.

2. WYPADEK W OKRESIE UBEZPIECZENIA WYPADKOWEGO - INNY WYPADEK PRZY PRACY

• Zgłoszenia wypadku dokonuje poszkodowany, jeśli stan jego zdrowia na to pozwala, lub inne osoby, np. świadkowie. Dla tej grupy wypadków nie sporządza się jednak protokołu powypadkowego, lecz kartę wypadku, która jest podstawą do ustalenia należnych poszkodowanemu (lub jego rodzinie) świadczeń odszkodowawczych.

• Kartę wypadku sporządzają w szczególności:

• podmiot wypłacający stypendium sportowe - w stosunku do pobierających te stypendia;

• podmiot, na którego rzecz wykonywana jest odpłatnie praca w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania - w stosunku do wykonujących tę pracę na podstawie skierowania do pracy;

• Kancelaria Sejmu w stosunku do posłów i posłów do Parlamentu Europejskiego wybranych w Rzeczypospolitej Polskiej oraz Kancelaria Senatu w stosunku do senatorów;

• pracodawca, u którego osoba pobierająca stypendium odbywa staż, przygotowanie zawodowe w miejscu pracy lub szkolenie, lub jednostka, w której osoba pobierająca stypendium odbywa szkolenie - w stosunku do osoby pobierającej stypendium w okresie odbywania tego stażu, przygotowania zawodowego w miejscu pracy lub szkolenia na podstawie skierowania wydanego przez powiatowy urząd pracy lub przez inny podmiot kierujący;

• spółdzielnia produkcyjna, spółdzielnia kółek rolniczych - w stosunku do członków tych spółdzielni oraz innych osób traktowanych na równi z członkiem spółdzielni, w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych, wykonujących pracę na rzecz tych spółdzielni;

• podmiot, na którego rzecz wykonywana jest praca na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia - w stosunku do wykonujących te umowy;

• osoba wykonująca pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia - w stosunku do współpracujących z tą osobą;

• Zakład Ubezpieczeń Społecznych - w stosunku do prowadzących pozarolniczą działalność oraz współpracujących przy prowadzeniu takiej działalności w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych;

• właściwa zwierzchnia instytucja diecezjalna lub zakonna - w stosunku do duchownych;

• pracodawca, u którego poborowy odbywa służbę zastępczą - w stosunku do odbywających tę służbę;

• Krajowa Szkoła Administracji Publicznej - w stosunku do słuchaczy tej szkoły pobierających stypendium;

• pracodawca - w stosunku do osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia albo umowy o dzieło, jeżeli umowa taka została zawarta z pracodawcą, z którym osoby te pozostają w stosunku pracy;

• podmiot, z którym została zawarta umowa agencyjna, umowa zlecenia lub umowa o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowa o dzieło - w stosunku do osób wykonujących umowę, jeżeli w ramach takiej umowy praca jest wykonywania na rzecz pracodawcy, z którym osoby te pozostają w stosunku pracy;

• podmiot, w którym funkcjonariusz celny pełni służbę - w stosunku do tych funkcjonariuszy.

• Podmioty mające obowiązek ustalenia okoliczności i przyczyn wypadków wymienionych w punktach a-g i i-n, po otrzymaniu wiadomości o wypadku, powiadamiają o wszczęciu postępowania powypadkowego właściwą terenową jednostkę organizacyjną Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

• Kartę wypadku sporządza się po ustaleniu okoliczności i przyczyn - nie później niż w terminie do 14 dni od zawiadomienia o zdarzeniu.

• Zamieszczenie w karcie stwierdzenia, że zdarzenie nie jest wypadkiem przy pracy, wymaga uzasadnienia i wskazania na to dowodów.

• Na podstawie karty wypadku wypełnia się statystyczną kartę wypadku GUS. Stosuje się do niej takie same zasady, jak do wypadku przy pracy osób będących pracownikami.

3. WYPADEK W DRODZE DO PRACY I Z PRACY

• Ubezpieczony, który uległ wypadkowi w drodze do pracy lub z pracy, zawiadamia niezwłocznie o tym fakcie pracodawcę lub podmiot, na rzecz którego miał świadczyć lub świadczył pracę.

• Ustalenia dotyczące okoliczności i przyczyn wypadku w drodze do pracy lub z pracy zamieszcza się w karcie wypadku w drodze do pracy lub z pracy. Dla ubezpieczonych będących pracownikami, kartę sporządza pracodawca, a dla pozostałych ubezpieczonych - podmiot wymieniony w art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. Nr 199, poz. 1673 z późn. zm.).

• Uznanie zdarzenia za wypadek w drodze do pracy lub z pracy następuje na podstawie:

• oświadczenia poszkodowanego, członka jego rodziny lub świadków co do czasu, miejsca i okoliczności zdarzenia;

• informacji i dowodów pochodzących od podmiotów badających okoliczności i przyczyny zdarzenia lub udzielających poszkodowanemu pierwszej pomocy;

• ustaleń sporządzającego kartę wypadku w drodze do pracy lub z pracy.

• Kartę sporządza się po ustaleniu okoliczności i przyczyn zdarzenia, nie później niż w terminie 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku, w dwóch egzemplarzach, z których jeden otrzymuje poszkodowany lub członek jego rodziny, a drugi przechowuje się w dokumentacji powypadkowej.

• Odmowa uznania zdarzenia za wypadek w drodze do pracy lub z pracy wymaga uzasadnienia.

4. WYPADEK PRZY PRACY ROLNICZEJ

1. Zasady ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy rolniczej określają odrębne przepisy - wydane na podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U. z 2008 r. Nr 50, poz. 291 z późn. zm.).

2. Wypadek zgłasza się właściwej jednostce organizacyjnej Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS) - bezpośrednio w jej siedzibie albo za pośrednictwem poczty, telefonicznie lub pocztą elektroniczną. Właściwą jednostką do zgłoszeń jest oddział regionalny lub placówka KRUS, w której poszkodowany jest ubezpieczony. W przypadku zgłoszenia w innej placówce, ma ona obowiązek przekazania stosownej informacji właściwej jednostce.

3. Uprawnienia poszkodowanego do świadczeń odszkodowawczych ustala się na podstawie postępowania dowodowego w celu wyjaśnienia okoliczności i przyczyn wypadku, przeprowadzonego przez upoważnionego pracownika KRUS.

4. Postępowanie wszczyna się po ustaleniu, że poszkodowany był w dniu wypadku ubezpieczony. Zgłoszenie wypadku jest równoczesnym zgłoszeniem roszczenia o jednorazowe odszkodowanie. W razie wypadku śmiertelnego, przyjmujący zgłoszenie poucza osobę zgłaszającą o konieczności złożenia przez rodzinę poszkodowanego wniosku o jednorazowe odszkodowanie.

5. Poszkodowany lub inna osoba dokonująca zgłoszenia, powinna:

6. zabezpieczyć - w miarę możliwości - miejsce wypadku i związane z nim przedmioty oraz udostępnić je w takim stanie przeprowadzającym postępowanie w celu wyjaśnienia okoliczności i przyczyn wypadku;

7. wskazać świadków wypadku;

8. dostarczyć posiadaną dokumentację leczenia;

9. udzielić informacji i pomocy przeprowadzającym postępowanie w celu wyjaśnienia okoliczności i przyczyn wypadku.

10. Postępowanie dowodowe w celu wyjaśnienia okoliczności i przyczyn wypadku obejmuje:

11. ustalenie, czy zaistniała zwłoka w zgłoszeniu zdarzenia, a jeśli tak, to określa jej wpływ na możliwość ustalenia okoliczności i przyczyn badanego zdarzenia;

12. przesłuchanie poszkodowanego, jeśli jego stan zdrowia na to pozwala;

13. przesłuchanie świadków zdarzenia - w sytuacji, gdy ich zeznania mogą mieć znaczenie dla postępowania;

14. oględziny miejsca i przedmiotów związanych z wypadkiem - ocena stanu technicznego maszyn i urządzeń, warunków pracy oraz innych okoliczności, które mogły mieć wpływ na zaistnienie wypadku;

15. zasięgnięcie - w razie potrzeby - opinii rzeczoznawców;

16. uzyskanie i wykorzystanie informacji dotyczącej badanego wypadku od właściwych instytucji i organów (np. policja, prokuratura, sąd);

17. wystąpienie do zakładów opieki zdrowotnej o udostępnienie dokumentacji lekarskiej związanej z udzieleniem poszkodowanemu pierwszej pomocy i przebiegiem leczenia - jeśli dane z tego źródła mogą mieć znaczenie dla kwalifikacji wypadku i ustalenia prawa poszkodowanego do świadczeń odszkodowawczych;

18. ustalenie przyczyn - wadliwość środka technicznego lub nieprawidłowość świadczonej usługi;

19. ustalenie, czy nie zachodzą okoliczności wykluczające uprawnienia poszkodowanego do świadczeń odszkodowawczych;

20. ustalenie związku przyczynowo-skutkowego śmierci poszkodowanego lub nagłego zachorowania poszkodowanego z wykonywana pracą w gospodarstwie rolnym.

21. Po przeprowadzeniu postępowania, nie później niż w ciągu 14 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności pozwalającej na ustalenie przyczyn, pracownik KRUS sporządza w dwóch egzemplarzach protokół powypadkowy. Jeden egzemplarz doręcza poszkodowanemu albo uprawnionemu członkowi jego rodziny. Protokół stanowi podstawę do uznania bądź nie uznania określonego zdarzenia za wypadek przy pracy rolniczej.

22. Poszkodowany lub uprawniony członek jego rodziny może wnieść do protokołu zastrzeżenia

UPRWNIENIA POSZKODOWANYCH

RODZAJ SWIADCZENIA	WYPADEK PRZY PRACY	WYPADEK TRAKTOWANY NA RÓWNI Z WYPADKIEM PRZY PRACY	WYPADEK W OKRESIE UBEZPIECZENIA WYPADKOWEGO - WYPADEK PRZY PRACY ŚWIADCZONEJ NA INNEJ PODSTAWIE NIŻ STOSUNEK PRACY	WYPADEK PRZY PRACY ROLNICZEJ
Zasiłek chorobowy - przysługuje poszkodowanemu w wysokości 100% podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie wypadkowe. Prawo do zasiłku przysługuje - niezależne od okresu ubezpieczenia - już od pierwszego dnia niezdolności do pracy z powodu wypadku przy pracy. Zasiłek nie przysługuje za okresy, za które ubezpieczony miał - na podstawie innych przepisów prawnych (np. art. 92 Kodeksu pracy) - prawo do wynagrodzenia, stypendium lub innego świadczenia za czas niezdolności do pracy.
Świadczenie rehabilitacyjne - przysługuje poszkodowanemu w wysokości 100% podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia wypadkowe, niezależnie od okresu ubezpieczenia. Przysługuje ono w sytuacji, gdy po wyczerpaniu zasiłku chorobowego poszkodowany jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja rokuje odzyskanie przez niego zdolności do pracy. Świadczenie rehabilitacyjne przysługuje na okres niezbędny do przywrócenia zdolności do pracy, lecz nie dłużej niż przez 12 miesięcy. O wystąpieniu okoliczności uzasadniających przyznanie bądź nieprzyznanie prawa do tego świadczenia orzeka lekarz orzecznik ZUS. Od orzeczenia przysługuje zainteresowanemu sprzeciw do komisji lekarskiej ZUS, w ciągu 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia. Sprzeciw wnosi się za pośrednictwem placówki ZUS - właściwej dla miejsca zamieszkania zainteresowanego. Komisja lekarska ZUS rozstrzyga sprawę - podobnie jak lekarz orzecznik - w formie orzeczenia. Orzeczenie, od którego nie wniesiono sprzeciwu lub co do którego nie zgłoszono zarzutu wadliwości, jest podstawą do wydania przez ZUS decyzji w sprawie wypłaty świadczenia. Świadczenie nie przysługuje uprawnionemu do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku przedemerytalnego lub do świadczenia przedemerytalnego oraz do urlopu dla poratowania zdrowia - udzielonego na podstawie odrębnych przepisów prawnych (np. urzędnicy).
Zasiłek wyrównawczy - przysługuje wyłącznie ubezpieczonym posiadającym status pracownika. Zasiłek przysługuje wówczas, gdy wynagrodzenie poszkodowanego ulegnie obniżeniu w wyniku stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Prawo do zasiłku wyrównawczego ustaje z dniem zakończenia rehabilitacji zawodowej i przesunięcia do innej pracy, lecz nie później niż po 24 miesiącach od dnia rozpoczęcia rehabilitacji lub w sytuacji, gdy rehabilitacja stała się bezcelowa ze względu na stan zdrowia poszkodowanego. O potrzebie rehabilitacji zawodowej i okolicznościach uzasadniających jej zakończenie, orzeka lekarz orzecznik ZUS. Od orzeczenia przysługuje sprzeciw do komisji lekarskiej ZUS, w ciągu 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia. Sprzeciw wnosi się za pośrednictwem placówki ZUS - właściwej dla miejsca zamieszkania zainteresowanego. Komisja lekarska ZUS rozstrzyga sprawę - podobnie jak lekarz - w formie orzeczenia. Orzeczenie, od którego nie wniesiono sprzeciwu lub co do którego nie zgłoszono zarzutu wadliwości, jest podstawą do wydania przez ZUS decyzji w sprawie wypłaty świadczenia. Zasiłek nie przysługuje ubezpieczonemu pracownikowi, który jest uprawniony do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy.
Jednorazowe odszkodowanie - przysługuje ubezpieczonemu, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Uprawnienia do jednorazowego odszkodowania z tego tytułu określa się po zakończeniu leczenia i rehabilitacji. Odszkodowanie przysługuje w wysokości zależnej od stopnia uszczerbku na zdrowiu. W przypadku zwiększenia się uszczerbku, który był podstawą odszkodowania, o co najmniej o 10 punktów procentowych, odszkodowanie zwiększa się odpowiednio za każdy procent uszczerbku na zdrowiu przewyższający procent, według którego ustalono wcześniej odszkodowanie. Odszkodowanie ulega zwiększeniu, jeżeli w stosunku do ubezpieczonego została orzeczona całkowita niezdolność do pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji wskutek wypadku przy pracy. Do ustalenia wysokości jednorazowego odszkodowania, przyjmuje się przeciętne wynagrodzenie obowiązujące w dniu wydania decyzji. Kwoty odszkodowań zaokrągla się do pełnych złotych. Stopień uszczerbku na zdrowiu oraz jego związek z wypadkiem przy pracy ustala lekarz orzecznik ZUS, wydając w tej sprawie orzeczenie. Orzeczenie otrzymuje ubezpieczony lub inna uprawniona osoba (np. członek rodziny poszkodowanego). Od orzeczenia przysługuje sprzeciw do komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) w terminie 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia. Sprzeciw wnosi się za pośrednictwem placówki ZUS, która jest właściwa dla miejsca zamieszkania zainteresowanego. Komisja lekarska, po rozpatrzeniu sprzeciwu lub zarzutu wadliwości orzeczenia, rozstrzyga sprawę także przez wydanie orzeczenia. Orzeczenie, od którego nie wniesiono sprzeciwu lub co do którego nie zgłoszono zarzutu wadliwości, jest podstawą do wydania przez ZUS decyzji w sprawie wypłaty świadczenia. Jednorazowe odszkodowanie - świadczenie to przysługuje członkom rodziny ubezpieczonego, który zmarł wskutek wypadku przy pracy. Odszkodowanie przysługuje także wówczas, gdy ubezpieczony był uprawniony do renty z ubezpieczenia wypadkowego. Ustalenia związku między śmiercią ubezpieczonego lub rencisty z wypadkiem przy pracy, dokonuje lekarz orzecznik ZUS, wydając w tej sprawie orzeczenie. Od orzeczenia lekarza orzecznika przysługuje sprzeciw do komisji lekarskiej ZUS w terminie 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia. Sprzeciw wnosi się za pośrednictwem placówki ZUS, która jest właściwa dla miejsca zamieszkania zainteresowanego. Komisja lekarska rozstrzyga sprawę także przez wydanie orzeczenia. Orzeczenie, od którego nie wniesiono sprzeciwu lub co do którego nie zgłoszono zarzutu wadliwości, jest podstawą do wydania przez ZUS decyzji w sprawie wypłaty świadczenia. Kwoty jednorazowego odszkodowania uzależnione są od liczby ubiegających się o świadczenie i stopnia pokrewieństwa ze zmarłym.
Renta z tytułu niezdolności do pracy - przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy wskutek wypadku przy pracy. Świadczenie to przysługuje niezależnie od długości okresu ubezpieczenia wypadkowego, a także bez względu na datę powstania niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem. Prawo do tej renty ustaje z powodu ustąpienia niezdolności do pracy, a w przypadku ponownego jej wystąpienia, prawo to przywraca się - bez względu na to, jak długa była przerwa.
Renta szkoleniowa - przysługuje ubezpieczonemu, w stosunku do którego orzeczono celowość przekwalifikowania zawodowego ze względu na spowodowaną wypadkiem przy pracy niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie. Renta przysługuje niezależnie od długości okresu ubezpieczenia wypadkowego, a także bez względu na datę powstania niezdolności do pracy z powodu wypadku.
Renta rodzinna - przysługuje członkom rodziny ubezpieczonego, który zmarł wskutek wypadku. Przysługuje ono także w razie śmierci rencisty uprawnionego do renty z tytułu niezdolności do pracy. Uprawnienie to nie jest zależnie od długości okresu ubezpieczenia wypadkowego, a także od daty powstania niezdolności do pracy z powodu wypadku.
Dodatek do renty rodzinnej - dla sieroty zupełnej, jeżeli jest uprawniona do renty rodzinnej z ubezpieczenia wypadkowego. Zasady przyznawania tego dodatku i jego wysokość określone są w przepisach ustawy o emeryturach i rentach z FUS.
Dodatek pielęgnacyjny - przysługuje osobie uprawnionej do renty z ubezpieczenia wypadkowego. Zasady przyznawania tego dodatku i jego wysokość określone są w przepisach ustawy o emeryturach i rentach z FUS.
Pokrycie kosztów leczenia - z zakresu stomatologii i szczepień ochronnych oraz zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne w zakresie określonym w przepisach.
Odszkodowanie od pracodawcy Pracownikowi poszkodowanemu w wypadku przy pracy przysługuje od pracodawcy, zgodnie z art. 2371 §2 Kodeksu pracy, odszkodowanie za utratę lub uszkodzenie w związku z wypadkiem przedmiotów osobistego użytku (np. protezy, okulary) i przedmiotów niezbędnych do wykonywania pracy, za wyjątkiem pojazdów samochodowych, a także wartości pieniężnych
Inne roszczenia z tytułu skutków wypadku przy pracy Świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego, a także odszkodowania określone w art. 2371 § 2 Kodeksu pracy z tytułu utraty lub uszkodzenia przedmiotów osobistego użytku, nie wyczerpują listy możliwych roszczeń związanych ze skutkami wypadków przy pracy. Zainteresowany może domagać się - na drodze cywilnoprawnej - naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę (art. 444 - 446 k.c.). Poszkodowanemu może być przyznana stosowna suma na leczenie, przygotowanie do nowego zawodu (jeśli poszkodowany stał się inwalidą); renta (np. w przypadku całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej, wzrostu potrzeb życiowych), a także odpowiednia suma - tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Przepisy k.c. przewidują również roszczenia, z jakimi mogą występować inne osoby, w tym rodzina zmarłego poszkodowanego. W sytuacji, gdy na zmarłym ciążył obowiązek alimentacyjny, zainteresowana osoba może żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody - renty (do czasu zakończenia obowiązku alimentacyjnego). Renty mogą także domagać się również osoby, którym zmarły dostarczał środków utrzymania. Sąd może ponadto przyznać członkom najbliższej rodziny zmarłego stosowne odszkodowanie lub zadośćuczynienie - za doznaną krzywdę.

Wypadek w drodze do pracy i z pracy

Poszkodowany ma prawo do wynagrodzenia za okres 33 dni niezdolności do pracy (art. 92 § 1 pkt 2 Kodeksu pracy). Z tytułu dalszej nieobecności, przysługuje mu zasiłek chorobowy - z ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2005 r. Nr 31, poz. 267 z późn. zm.). Wysokość zasiłku wynosi 100% podstawy wymiaru. Zasiłek przysługuje bez zachowania tzw. okresu karencji (30 dni podlegania ubezpieczeniu z tytułu choroby) - do upłynięcia 182 dni niezdolności do pracy.

Po upływie okresu zasiłkowego, może być przyznane poszkodowanemu świadczenie rehabilitacyjne w wysokości 100% podstawy wymiaru. Przysługuje ono wówczas, gdy poszkodowany nadal jest niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja rokuje odzyskanie tej zdolności. Świadczenie rehabilitacyjne przysługuje w okresie niezbędnym do przywrócenia zdolności do pracy, jednak nie dłużej niż przez okres 12 miesięcy. Nie przysługuje ono uprawnionemu do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku przedemerytalnego lub do świadczenia przedemerytalnego, a także do urlopu dla poratowania zdrowia - udzielonego na podstawie odrębnych przepisów prawnych (np. urzędnikom państwowym).

Z tytułu niezdolności do pracy z powodu wypadku w drodze do pracy i z pracy przysługuje poszkodowanemu również renta. Nie mają tu zastosowania przepisy dotyczące wymaganego okresu składkowego (art. 57a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 z późn. zm.).

Podstawą do ubiegania się o wyżej wymienione świadczenia jest dokumentacja umożliwiająca ustalenie, czy okoliczności i przyczyny zdarzenia, które doprowadziło do urazu, dają podstawę do uznania go za wypadek w drodze do pracy i z pracy.

UWAGA!!!!!!!

PROSZĘ ZAPOZNAĆ SIĘ ZE ZMIANAMI KTÓRE WESZŁY W UŻYCIE W DNIU 03.07.09 DZIENNIK USTAW Z 2009 NR 99 POZYCJA 825

---