Grupa 1

1. Polityka gospodarcza 1993 - 1997

Lata 1993 - 1997 to okres rządów postkomunistów w Polsce. W tym czasie urzędowało po kolei trzech premierów: Waldemar Pawlak z PSL, Józef Oleksy z SLD i Włodzimierz Cimoszewicz z SLD. Kolejnymi ministrami finansów byli natomiast Marek Borowski (w rządzie Pawlaka) Grzegorz Kołodko (we wszystkich trzech rządach) i Marek Belka (jedynie w rządzie Cimoszewicza). Dokumentem, który był podstawą prowadzonej w tym czasie polityki gospodarczej była Strategia dla Polski autorstwa Grzegorza Kołodki uzupełniona później o dokument Strategia dla Polski - Pakiet 2000. Polityka gospodarcza kolejnych rządów z lat 1993 - 1997 może być scharakteryzowana następująco:

Rząd Waldemara Pawlaka:

• niechęć do kontynuowania polityki gospodarczej poprzedników

• zastąpienie popiwku neopopiwkiem

• denominacja złotego

• kontynuowanie programu powszechnej prywatyzacji

• umorzenie 45,2% polskiego zadłużenia przez Klub Londyński i 50% przez Klub Paryski

• powołanie Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa

Rząd Józefa Oleksego:

• rozpoczęcie reformy centrum gospodarczego

• prowadzenie polityki antyinflacyjnej

• uzyskanie osobowości prawnej przez 15 Narodowych Funduszy Inwestycyjnych

Rząd Włodzimierza Cimoszewicza:

• zobowiązanie się do postępowania zgodnie z wynikami referendum uwłaszczeniowego

• wprowadzenie nowych stawek PIT 19%, 30% i 40% od początku 1998 roku

• reforma centrum gospodarczego

• wejście Polski do OECD

• liberalizacja polityki celnej

2. Rodzaje i cele polityki makroekonomicznej

Cele:

1. Systemowe-kształtowanie systemu gospodarczego

2. Strukturalne- zmiany w strukturze, dążenie podmiotów PG do kształtowania wszelkich proporcji w gospodarce

3. Redystrybucyjne-podział pierwotny-dokonuje rynek, państwo dokonuje wtórnego transferu srodków

4. Stabilizacyjne- zapewnienie stabilnego poziomu cen, zrównoważony rozwój gospodarczy, równowaga bilansu płatniczego itd.

Rodzaje:

Polityka monetarna - zwana jest też polityką pieniężną. Polega ona na regulowaniu stopy wzrostu podaży pieniądza.

Polityka kursu walutowego - ustala reguły kształtowania ceny jednostki pieniężnej państwa w stosunku do jednostek pieniężnych innych państw.

Polityka fiskalna - dotyczy określania wysokości danin publicznych.

Polityka budżetowa - określa reguły redystrybucji oraz przeznaczenie środków publicznych.

Czasami wymienia się też dwie kolejne polityki makroekonomiczne:

Polityka handlu zagranicznego - reguluje ten właśnie aspekt gospodarki państwa.

Polityka dochodowa - polega na wpływaniu państwa na kształtowanie się dochodów nominalnych i realnych społeczeństwa.

3. Postanowienia Okrągłego Stołu co do przebudowy systemu

Postanowienia tworzące nowy ład ekonomiczny:

- rozwój samorządności i partycypacji pracowniczej,

- swobodne kształtowanie się struktury własnościowej,

- rozwój stosunków rynkowych i konkurencji,

- likwidowanie pozostałości systemu nakazowo-rozdzielczego i ograniczanie centralnego planowania,

- jednolita polityka finansowa wobec wszystkich przedsiębiorstw niezależnie od panujących w nich stosunków własnościowych,

- podporządkowanie systemu selekcji kadr kierowniczych w przedsiębiorstwach kryterium kompetencji fachowych, zamiast klucza partyjnego,

- pluralizm własnościowy,

- prywatyzacja,

Postanowienia związane z bieżącą polityką gospodarczą:

- poprawa warunków zaopatrywania rynku i warunków życia ludności; dostosowanie produkcji do popytu, przeprofilowanie produkcji zbrojnej na konsumpcyjną, zmniejszenie udziału w gospodarce sektora paliwowo-energetycznego oraz racjonalizacja eksportu;

- stabilizacja gospodarki oraz ograniczenie inflacji; ograniczenie popytu i zwiększenie podaży a także zmniejszenie deficytu budżetowego, urealniono ceny oraz podniesiono stopy procentowe co miało zachęcić społeczeństwo do składania depozytów zamiast ponownego wprowadzania pieniądza na rynek;

- ochrona ludności przed skutkami inflacji i polityki równoważenia; narzędziem była indeksacja płac ustalona na poziomie 0,8 co oznacza, że na każdy 100% wzrostu inflacji gwarantowano 80% wzrostu płac;

- ochrona warunków pracy i zatrudnienia; lepsze warunki kształtowano przez odpowiednie programy szczegółowe dotyczące na przykład pracy w nocy czy limitu godzin nadliczbowych;

4. Kryteria konwergencji

- deficyt budżetowy nie większy niż 3%,

- dług publiczny max 60% PKB,

- poziom inflacji max 1,5% średniej ubiegłorocznych wskaźników trzech państw o najbardziej stabilnych cenach,

- stopy procentowe średnio i długookresowe max 2% więcej niż średnia trzech państw o najniższych stopach procentowych,

- wskaźnik wahań kursowych +/- 2,25% (amplituda wahań 4,5%)

5. Największy dług publiczny

Rok 2008 - ok. 595 mld zł (zbliżał się do granicy 50% PKB)

6. Największy dług w dolarach

Rok 1990 - 48 474,78

7. Porozumienie z Klubem Londyńskim

W październiku 1994 roku

Grupa 2

• Definicja polityki gospodarczej.

J. Pietraś: pg jest częścią ogólnego pojęcia polityki, obszar na którym jest polityka realizowana, polityka gospodarcza jest częścią tego pola

-S. Kurowski: działanie państwa określające jego cele gospodarcze i środki ich realizacji oraz organizujące te środki w procesie gospodarowania w sytuacji gdy państwo jest ograniczone w tym działaniu przez inne podmioty gospodarcze wobec których nie ma pełnej dyspozycji oraz gdy działanie to odbywa się przez wybór celów alternatywnych i określonych środków substytucyjnych(gosp. Rynkowa)

-B. Winiarski: oddziaływanie władz państwowych na gospodarkę narodowa-na jej dynamikę i strukturę, na stosunki ekonomiczne w państwie oraz na jego relacje gospodarcze z zagranicą

-W. Roszkowski: działanie zmierzające od poprawy struktury oraz koniunktury gospodarczej w celu szeroko rozumianego rozwoju społ.-gosp.

POLITYKA GOSPODARCZA-oddziaływanie władzy państw. na strukturę, dynamikę i koniunkturę gosp.(tworzenie korzystnych warunków dla rozwijania działalności podmiotów gospodarczych i przedsiębiorczości), na stos. ekon. w państwie oraz na jego relacje gosp. z zagranicą celem szeroko rozumianego rozwoju społ-ekon. Polityka ta pełni funkcje służebna w stosunku do państwa, instrument państwa

• Polityka kursowo-walutowa III RP.

Polityka kursowa jest to posługiwanie się kursem walutowym przez władze monetarne danego państwa z zamiarem osiągnięcia z góry ustalonych celów gospodarczych. Polityka ta jest, obok pieniężnej i fiskalnej, głównym narzędziem polityki makroekonomicznej państwa. Sposób jej prowadzenia w znacznym stopniu wpływa na rozwój ekonomiczny danego kraju. Polityka kursowa prowadzona prawidłowo i konsekwentnie jest jednym z głównych czynników kształtowania wzrostu gospo­darczego. W 1989 r. polski złoty był walutą niewymienialną oraz całkowicie wewnętrzną. Mimo to, po wprowadzeniu wolnego rynku kantorowe­go, system dewizowy Polski był najbardziej liberalny spośród wszyst­kich krajów socjalistycznych. W następnych latach system został całkowicie zliberalizowany.
Złoty, po wprowadzeniu kursu sztywnego w 1990 r., stał się walutą wewnętrznie wymienialną, a w 1995 r. spełnił wymogi wymienialności w rozumieniu art. VIII MFW. Można powie­dzieć, że polityka kursowa po 1990 r. przeszła prawie wszystkie możliwe fazy, aż doszła do całkowitego upłynnienia kursu w 2000 r

	1990 Wprowadzenie sztywnego kursu złotego do dolara(kotwica antyinflacyjna): 1 USD = 9500 PLN
1991	Zastąpienie parytetu dolara koszykiem 5 walut (45%dolar, 35% marka, 10% funt, 5% i 5%frank szwajcarski i francuski)
1991	Wprowadzenie systemu pełzającej dewaluacji (ograniczenie inflacji)
1992-93	Skokowa dewaluacja złotego o 12%
	Skokowa dewaluacja złotego o 8%
16.05.1993	Wprowadzenie pełzającego pasma wa­hań,
1995	Rewaluacja złotego 6%, denominacja złotego 1 zł 10 tys
1996-98	pełzająca
1998	Rozszerzenie pasma wahań do +/-12, 5%
01.01.1999	Zmiana koszyka walut: 55% euro, 45% dolar
25.03.1999	Pełzająca, Rozszerzenie pasma wahań do +/- 15%
11.04.2000	Upłynnienie kursu (wzrost ryzyka kursowego)

polityka kursowo-walutowa państwa, - ustalanie reguł kształtowania kursu walutowego - ceny jednostki monetarnej państwa w stosunku do innych jednostek monetarnych. W ramach tej polityki władze gospodarcze rozstrzygają przede wszystkim następujące kwestie:

• reguły kształtowania poziomu kursu (kurs równowagi popytu i podaży walut, kursy niższe bądź wyższe)

• zmienność kursu (kurs stały czy płynny)

• jednolitość kursu (dla wszystkich operacji w bilansie płatniczym - aby nie destabilizować systemu ekonomicznego państwa)

• zakres ograniczeń nałożonych na transakcje walutowo-dewizowe

W Polsce w latach 1990-91 obowiązywał kurs sztywny, później funkcjonowała forma pośrednia - kształtowanie kursu na podstawie koszyka 5 walut, a 11 kwietnia 2000 roku doszło do całkowitego upłynnienia kursu złotego.

• Pakt o przedsiębiorstwie państwowym (kiedy podpisano, strony paktu, główne założenia, przyczyny).

Pakt o przedsiębiorstwie państwowym był porozumieniem zawartym między rządem a związkami zawodowymi (OPZZ, NSZZ Solidarność” i 7 związków branżowych) dotyczącym dalszych kierunków rozwoju gospodarki, losu przedsiębiorstw państwowych, prywatyzacji gospodarki i kwestii socjalnych. Podpisany został 20 kwietnia 1993 roku. Sama idea rozmów ze związkami w tych kwestiach była wynikiem rosnącego w kraju za czasów rządu Suchockiej napięcia strajkowego.

• Inflacja z Traktatu z Maastricht.

Nie może przekroczyć poziomu 1,5%

• Ile przedsiębiorstw państwowych sprywatyzowano w latach 1990-2008 (w %).

7463 85,4%

• Jaki jest model gospodarki wg Konstytucji?

Społeczna gospodarka rynkowa oparta na wolności działalności gospodarczej, własności prywatnej oraz solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych stanowi podstawę ustroju gospodarczego RP

• Kto był I ministrem przekształceń własnościowych?

Waldemar Kuczyński(1990) potem: J. Lewandowski(1991), T. Gruszecki(91-92), J. Lewandowski(92-93)rząd Suchockej, W. Kaczmarek(93-96)

• Kiedy była nadwyżka budżetowa?

1990

• Kiedy był największy deficyt budżetowy?

2003

• Kiedy weszła w życie ustawa o podatku VAT?

1993 (5 lipca)

• Kiedy wprowadzono podatek VAT?

8 stycznia 1993

• Kiedy został wprowadzony podatek dochodowy?

lipca 1991 od osób fizycznych, 31 stycznia 1989 od osób prawnych

• Rozwinąć skrót OECD.

Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju / Organisation for Economic Co-operation and Development

• Czy sejm może uchwalić większy deficyt niż ten który zgłosił rząd?

• Polityka gospodarcza rządu Suchockiej.

Do najważniejszych działań z tego okresu w zakresie polityki gospodarczej zaliczamy:

• negocjacje i podpisanie ze związkami zawodowymi Paktu o przedsiębiorstwie państwowym

• powiększenie deficytu budżetowego

• wprowadzenie podatku VAT

• wprowadzenie obowiązku banderolowania produktów spirytusowych i tytoniowych

• prowadzenie polityki protekcyjnej w zakresie handlu zagranicznego

• podwyższenie cen regulowanych administracyjnie

• kontynuacja polityki Bieleckiego w zakresie przekształceń własnościowych

• rozpoczęcie procesu prywatyzacji banków komercyjnych wydzielonych z NBP

• dewaluacja skokowa złotego

• wznowienie negocjacji z Klubem Londyńskim w sprawie polskiego długu

• założenie CEFTA

Ministrem finansów w rządzie Hanny Suchockiej był Jerzy Osiatyński

Grupa 3

1. Polityka gospodarcza 1997-2001

-koalicja AWS-UW

-4 wielkie reformy: służby zdrowia, edukacji, administracyjna, ubezpieczeń społecznych i emerytalnych

-celem koalicji było prowadzenie polityki finansowej, podatkowej i pomocowej oraz stworzenie warunków do szybkiego wzrostu gospodarczego, zwiekszenie szans rozwoju społeczności wiejskiej i małych miast, poprawa bezpieczeństwa obywateli, ich wykształcenia, wprowadzenie prorodzinnej polityki podatkowej,

-przyspieszona prywatyzacja i reprywatyzacja, obniżenie inflacji

-uzyskanie przez Polskie uczestnictwa w NATO, integracja z UE

-rozliczenia zbrodni komunistycznych, dekomunizację, lustrację

2. Instrumenty polityki gospodarczej

klasyczne (niezbędne dla funkcjonowania państwa) :podatki, cła, opłaty skarbowe, sterowanie podażą i kursem pieniądza

interwencyjne (korygowanie i podporządkowywanie sobie mechanizmów rynkowych): roboty publiczne, zamówienia publiczne, limity produkcji, ceny eksportowe, minimalna, maksymalna płaca, skupy interwencyjne, dotacje, subsydia, subwencje, koncesje, zezwolenia, certyfikaty, świadczenia socjalne

etatystyczne (obecność państwa w gospodarce): zakładanie przedsiębiorstw państwowych, przejmowanie przedsiębiorstw prywatnych zagrożonych upadkiem)

nakazowo-rozdzielcze (gospodarki scentralizowane - PRL, plan a nie rynek)

3. Ustawy o prywatyzacji

1.25 września 1981-o przedsiębiorstwach państwowych

2.13 lipca 1990-o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych

3. 19 października 1991- o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa

4.30 kwietnia 1993-o NFI i ich prywatyzacji

5. 26 lipca 1994-o rynku cukru i przekształceń własnościowych na rynku cukrowniczym

6.30 sierpnia 1996-o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych

7. 9 września 2000-komercjalizacja, restrukturyzacja, reprywatyzacja PKP

4. Minister finansów w rządzie Buzka

L. Balcerowicz

5.Kiedy zniesiony sztywny kurs walutowy?

12 kwietnia 2000

6. Stawki VAT w Polsce?

0%, 3%, 5%, 7%, 22%

7. CEFTA-

Środkowoeuropejskie Porozumienie o Wolnym Handlu 21 grudnia 1992, Polska, Węgry, Czechosłowacja

8. Kiedy najwyższe bezrobocie i ile wynosiło?

2003-20%(styczeń 2004-20,6%)

9. IIe procent ludzi zatrudnionych w sektorze publicznym?

ok. 25%

10. Najwiekszy deficyt budżetowy w stosunku do PKB?

1992-6,4%

11. Ile przedsiębiorstw sprywatyzowano w 1990?

5

12. Inflacja poniżej 10% po raz pierwszy

1999 r

grupa 4

1. Polityka pieniężna, definicja, instrumenty

- Polityka pieniężna to jedna z polityk makroekonomicznych, która reguluje stopę wzrostu podaży pieniądza w gospodarce.

Celem polityki pieniężnej jest utrzymywanie cen na stabilnym poziomie, utrzymywanie odpowiedniej ilości pieniądza w gospodarce tak aby zapanować nad poziomem inflacji.

Do instrumentów polityki pieniężnej można zaliczyć w sposób najbardziej ogólny utrzymywanie organu prowadzącego tą politykę - banku centralnego. Mówiąc bardziej szczegółowo możemy wyróżnić trzy podstawowe instrumenty polityki pieniężnej jakie bank centralny może stosować:

• ustalanie stóp procentowych -czyli na jaki procent bank centralny pożycza pieniądze bankom komercyjnym. Wpływa to na oprocentowanie kredytów i lokat komercyjnych co z kolei może zachęcać jednostki w systemie gospodarczym do oszczędzania lub wprowadzania pieniądza na rynek.

• operacje otwartego rynku - bank centralny sprzedaje lub skupuje papiery wartościowe z rynku (najczęściej wyemitowane przez siebie)

• kontrola rezerw obowiązkowych - bank centralny ustala ich wysokość a co za tym idzie płynność finansową banków komercyjnych.

2. Polityka stabilizacyjna Balcerowicza

Leszek Balcerowicz prowadził politykę stabilizacyjną jako minister finansów w rządzie Tadeusza Mazowieckiego. Opierała się ona na pakiecie 10 ustaw przegłosowanych przez Sejm 27 grudnia 1989 roku i obowiązujących od początku 1990 roku. Główne założenia polityki stabilizacyjnej Balcerowicza to:

• walka z inflacją

• utrzymywanie wysokich stóp procentowych mających zachęcić społeczeństwo do zatrzymywania pieniędzy w bankach zamiast wprowadzania ich na rynek

• ścisła kontrola wzrostu płac przez utrzymanie popiwku

• utrzymanie sztywnego kursu złotego do dolara amerykańskiego

• zmniejszenie deficytu budżetowego

• wprowadzenie systemu zasiłków dla bezrobotnych jako środek osłonowy dla społeczeństwa

5. walka z inflacją (polityka wysokiej stopy procentowej, ścisła kontrola wzrostu płac -popiwek, polityka stałego kursu walutowego - 9,5 tys zł za dolara)

6. łagodzenie skutków bezrobocia (system zasiłków dla bezrobotnych)

7. ograniczenie dotacji (początkowo zniesiono dotacje do węgla) na rzecz ulg podatkowych

8. uwolnienie cen (co spowodowało ich wzrost - wprowadzono obowiązek informowania izb skarbowych o podwyżkach cen, nie będących urzędowymi

9. poluzowanie polityki celnej (na część towarów cła zostały zawieszone, a na pozostałe ustalono jednolitą stawkę - 5%)

10. wyprowadzenie państwa z kryzysu, zaprowadzenie stanu równowagi w gospodarce

11. ustabilizowanie inflacji, deficytu budżetowego

12. polityka zmian systemowych, powstanie nowego systemu gospodarczego z gospodarka rynkowa

13. terapia szokowa

14. podniesienie oprocentowania lokat bankowych-aby zachęcic do oszdzania

15. likwidacja przedsiębiorstw bankrutów

16. wzrost ceł importowanych i opłata hamująca nadmierny wywóz towaró

3. Funkcie państwa w gospodarce

- stabilizacyjna - przeciwdziałanie zjawiskom bezrobocia i inflacji,

- alokacyjna - przeciwdziałania zjawiskom monopolistycznym,

- adaptacyjna

- redystrybucyjna - korygowanie podziału z zapewnieniem min egzystencji

Dzielimy je na dwie grupy: uznawane zarówno przez zwolenników gospodarki liberalnej jak i etatystycznej oraz uznawane jedynie przez etatystów. Do pierwszej grupy należą:

• utrzymanie ładu ekonomicznego

• hamowanie gospodarki przed niszczeniem środowiska i zdrowia publicznego

• organizacja systemu pieniężnego

Do grupy drugiej zaliczamy:

1. gospodarowanie dobrami publicznymi niewymienionymi powyżej

2. stabilizacja systemu gospodarczego

3. pobudzanie aktywności gospodarczej

4. protekcjonizm gospodarczy

5. protekcjonizm socjalny

6. protekcjonizm w handlu zagranicznym

7. utrzymywanie sektora przedsiębiorstw państwowych

4.Jaki procent społ zatrudniony w sektorze prywatnym?

60%

5. Inflacja w 1990?

585,8

6.Ministrowie finansów w rzadzie Cimoszewicza?

Kołodko, Belka

7. Największy wzrost gospodarczy w 97?

40%

8.Kiedy recesja?

1989-1991

9. Wstąpienia Polski do UE?

1 maja 2004

10. Deficyt budżetowy wg Maastricht?

Nie może przekroczyć 3 %PKB

11. podatek PIT i skale

26 lipca 1991, podatek od osób fizycznych, skale 18% i 32%

12 podatek PIT i skale w 1992? 20, 30, 40%

Grupa 5

• Zmiany systemowe w planie Balcerowicza

-Dokonanie przekształceń własnościowych zbliżających strukturę własności do istniejących w krajach wysokorozwiniętych

-tempo przyrostu daży pieniądza

-likwidacja gospodarki centralnie planowanej

-reaktywację Samorządu terytorialnego i własności komunalnej

-Przeprowadzenie prywatyzacji

-odrzucenie autonomicznego finansowania przedsięwzięć gospodarczych

- reformę podatkową

-usamodzielnienie przedsiębiorstw państwowych

-demopolizację

- komercjalizację sektora bankowego lub ubezpieczeniowego

- zorganizowanie rynku papierów wartościowych

- Zorganizowanie osłony socjalnej dla bezrobotnych

-liberalizacje interwencji handlu zagranicznego

-prowadzenie polityki antymonopolowej

-wprowadzenie wymienialnego zlotego

-ograniczenie wzrostu płac

-indeksacja płac 0.8%

-podwyżka cen energii, węgla

-podniesienie oprocentowania lokat i kredytów

• Ustawa o gospodarce finansowej przedsiębiorstw państwowych - usuwała gwarancję istnienia wszystkich przedsiębiorstw państwowych niezależnie od ich wyników finansowych i efektywności produkcji, umożliwiała przeprowadzenie postępowania upadłościowego wobec przedsiębiorstw nierentownych.

• Ustawa o prawie bankowym - zakazywała finansowania deficytu budżetowego przez bank centralny, uniemożliwiała nieograniczoną emisję pieniędzy bez pokrycia.

• Ustawa o kredytowaniu - znosiła preferencje kredytowe przedsiębiorstw państwowych wiążąc stopę oprocentowania ze stopą inflacji, zmieniała warunki zawartych wcześniej umów kredytowych o stałym oprocentowaniu.

• Ustawa o podatku od wzrostu wynagrodzeń - wykorzystywała wprowadzony już pięć lat wcześniej popiwek jako drastyczne narzędzie ograniczania wzrostu nominalnych płac w przedsiębiorstwach w stosunku do rzeczywistego wzrostu cen.

• Ustawa o nowych zasadach opodatkowania - ujednolicała zasady płacenia podatków we wszystkich sektorach gospodarczych.

• Ustawa o działalności gospodarczej prowadzonej przez inwestorów zagranicznych - nakładała na zagraniczne przedsiębiorstwa zobowiązanie do odsprzedania państwu dewiz po ustalonym przez bank centralny kursie, zwalniała przedsiębiorstwa z kapitałem zagranicznym z płacenia popiwku, zapowiadała możliwość wywozu zysków za granicę.

• Ustawa o prawie dewizowym - wprowadzała wymienialność wewnętrzną złotego, likwidowała państwowy monopol w handlu zagranicznym i zobowiązywała przedsiębiorstwa do odsprzedawania zarobionych dewiz państwu.

• Ustawa o prawie celnym - ujednolicała zasady clenia importowanych towarów dla wszystkich podmiotów gospodarczych.

• Ustawa o zatrudnieniu - zmieniała reguły funkcjonowania biur pośrednictwa pracy.

• Ustawa o szczególnych warunkach zwalniania pracowników - zapewniała ochronę zwalnianych z pracy (zwłaszcza w przypadku zwolnień grupowych), gwarantowała odprawę finansową i wprowadzała okresowe zasiłki dla bezrobotnych.

• Polityka budżetowa. (definicja, cele, instrumenty)

oznacza gromadzenie i wydatkowanie środków budżetowych dla realizacji celów polityki SPOŁECZNO GOSPODARCZEJ. Pojęcie p.b w 2 ujęciach wąskim- regulowanie ogólnej wysokości proporcji dochodów i wydatków budżetowych oraz ich wzajemnego stosunku( salda budżetu) szerszym polityka podatkowa oraz polityka wydatków publicznych

Funkcje:

a)redystrybucyjna - korygowanie przez państwo podziału dochodów jaki ustala się pierwotnie w wyniku procesów rynkowych oraz ich oddziaływanie na ich kształt ostateczny. Może być realizowana w sposób bezpośredni (podatki, zasiłki) lub pośredni (bezpłatne lub częściowo płatne zaspokajanie potrzeb świadczenia usług publicznych np. oświata);

b) alokacyjna - działania polegające na: - kształtowaniu podziału czynników wytwórczych i dóbr materialnych między sektor publiczny i prywatny; - kształtowaniu czynników wytwórczych w ramach sektora publicznego: - oddziaływanie na alokację w ramach sektora prywatnego (ulgi, zwolnienia podatkowe, subsydia);

c) stabilizacyjna - poprzez budżet państwo może starać się wywoływać koniunkturę lub hamować ją

• Reforma uwłaszczeniowa.

Reforma uwłaszczeniowa miała miejsce w Polsce w połowie lat 90. XX wieku i była elementem długiego procesu prywatyzacji, który trwał od 1990 roku. Chodziło w niej o przekazanie dotychczasowej własności państwowej ogółowi obywateli w formie udziałów w funduszach inwestycyjnych. Jej najgłośniejszym elementem było się bezpośrednie odwołanie do woli narodu przez prezydenta Wałęsę, to jest referendum uwłaszczeniowe. Prezydent Lech Wałęsa pod koniec swojej kadencji zdecydował, że w tej sprawie należy zwrócić się bezpośrednio do wyborców. Dopiero drugi jego wniosek o referendum uzyskał niezbędne poparcie Senatu. Referendum odbyło się 18 lutego 1996 roku a więc już po zmianie głowy państwa. Jednocześnie z nim odbyło się referendum prywatyzacyjne. W referendum uwłaszczeniowym zadano pytanie „Czy jesteś za przeprowadzeniem powszechnego uwłaszczenia obywateli?”. Chociaż znakomita większość głosujących była za, jednak ze względu na niską, 32%-ową frekwencję referendum nie było więżące. Pomimo tego premier Włodzimierz Cimoszewicz oświadczył, że rząd weźmie pod uwagę wolę tych, którzy zagłosowali.

• CEFTA (rozwinąć skrót i data powstania)

Środkowoeuropejskie Porozumienie o Wolnym Handlu / Central European Free Trade Agreement Kraków, 21 grudzień 1992

• Kiedy i gdzie podpisano traktat stowarzyszeniowy Polski z Unią Europejską?

16 grudnia 1991 roku w Brukseli

• Instytucja nadzorująca działalność monopolową.

Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumenta

• Jakie były pierwsze stopy podatku PIT?

19 , 30, 40

• Kiedy upłynniono kurs złotego?

2000

• W którym roku była nadwyżka w budżecie?

1990

• W którym roku była reforma administracyjna?

1996

• Kiedy powstała giełda papierów wartościowych?

22 kwietnia 1991

• W którym roku było najwyższe bezrobocie?

2004 - 20.6%

Grupa 6

1. Droga/ warianty prywatyzacji.

• komercjalizacja - Jeżeli spółka jest zadłużona to jej udziały trafiają do wierzycieli. Jeżeli nie, to jest zamieniana w jednoosobową spółkę Skarbu państwa a następnie albo sprzedawana podmiotowi (podmiotom) prywatnym albo wcielana do Narodowego Funduszu Inwestycyjnego, za pomocą którego udziały sprzedawane są podmiotom prywatnym.

• prywatyzacja bezpośrednia - przedsiębiorstw państwowe jest albo bezpośrednio sprzedawane podmiotowi prywatnemu, albo jej mienie zostaje wniesione do spółki, której udziały sprzedawane są podmiotom przywatnym, albo staje się spółką pracowniczą, która po wypełnieniu umowy staje się własnością prywatną.

• likwidacja - przedsiębiorstwo jest likwidowane a składniki majątkowe sprzedawane, wnoszone do innej spółki z udziałem Skarbu Państwa lub przeznaczone na zabezpieczenie wierzytelności.

• włączenie do Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa - skąd mienie może być sprzedane, wniesione do spółki, wydzierżawione lub w określonych warunkach przekazane nieodpłatnie

Ustawa z dnia 13 lipca 1990 roku o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych

Ustawa z dnia 13 lipca 1990 roku o utworzeniu urzędu Ministra Przekształceń Własnościowych

Ustawa z dnia 30 kwietnia 1993 roku o Narodowych Funduszach Inwestycyjnych i ich prywatyzacji

Ustawa z dnia 30 sierpnia 1996 roku o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych

17. Prywatyzacja pośrednia-ścieżka kapitałowa

4. Przekształcenia największych przedsiębiorstw państwowych w jednoosobowe spółki Skarbu Państwa-komercjalizacja

5. Akcje/udziały samodzielnych spółek były przejmowane przez inwestorów

6. Komercjalizacja i sprzedaz udziłów

2.Prywatyzacja bezpośrednia-ściezka likwidacyjna

• Małe średnie przedsiębiorstwa

• Sprzedaż, wnoszenie do spólek lub oddawanie w odpłatne uzytkowanie majatków przedsiębiorstw państwowych

3.Powszechna prywatyzacja

• Przekazanie dorosłym obywatelom 60% majątku 512 przedsiębiorstw państwowych, które weszły w skład 15 NFI

• 1995-sprzedaż każdemu świadectw udziałowych, które były zamieniane na akcje prywatyzowanych przedsiębiorstw

4.Mała prywatyzacja

• Kupowanie drobnych zakładów państwowych lub spółdzielczych oraz uruchamianie nowych, głównie handlowych

2. Polityka gospodarcza Suchockiej.

Do najważniejszych działań z tego okresu w zakresie polityki gospodarczej zaliczamy:

8. negocjacje i podpisanie ze związkami zawodowymi Paktu o przedsiębiorstwie państwowym

9. powiększenie deficytu budżetowego

10. wprowadzenie podatku VAT

11. wprowadzenie obowiązku banderolowania produktów spirytusowych i tytoniowych

12. prowadzenie polityki protekcyjnej w zakresie handlu zagranicznego

13. podwyższenie cen regulowanych administracyjnie

14. kontynuacja polityki Bieleckiego w zakresie przekształceń własnościowych

15. rozpoczęcie procesu prywatyzacji banków komercyjnych wydzielonych z NBP

16. dewaluacja skokowa złotego

17. wznowienie negocjacji z Klubem Londyńskim w sprawie polskiego długu

18. założenie CEFTA

Ministrem finansów w rządzie Hanny Suchockiej był Jerzy Osiatyński.

protesty społeczne, susza

-22 lutego 1993 Pakt o Przedsiębiorstwie Państwowym ustawy odnoszące się do warunków pracy, spraw socjalnych i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, zagwarantowanie pracownikom udziału w zarządzaniu spółkami skarbu Państwa, powołanie Funduszu Świadczeń Pracowniczych

- problemy z realizacją ustawy budżetowej - wpływy okazały się niższe niż zakładano i konieczna była nowelizacja budżetu w wyniku której zostały obniżone planowane dochody i wydatki

- Trudne warunki dla rolnictwa i masowe strajki spowodowały, że rząd zaczął stosować elementy polityki protekcjonistycznej - od 1 stycznia 1993 wprowadzono zakaz eksportu węgla i wprowadzono cła na wszystkie importowane towary - spotkało się to z krytyką na forum GATT.

- Masowo rosły ceny - żywności, leków, benzyny, energii.

- Kontynuowano politykę przekształceń własnościowych zapoczątkowanych przez rząd Bielieckiego

-29 kwietnia uchwalono Ustawę o narodowych funduszach inwestycyjnych i ich prywatyzacji

- rozpoczął się także proces prywatyzacji 9 banków komercyjnych wyodrębnionych w końcu lat 80 z NBP

- PE zatwierdził układ stowarzyszeniowy Polski z EWG - co miało owocować stopniowym znoszeniem barier handlowych oraz współpracę polityczną

- wznowione negocjacje z Klubem Londyńskim w sprawie redukcji długu

-1 marca 1993 r zaczęło formalnie obowiązywać porozumienie o strefie wolnego handlu między Polską, Czechami a Słowacją i Węgrami

3. Zasady konstytucyjne.

Zasady ogólne:

• zasada demokratycznego państwa prawa

• zasadza państwa społecznego

• zasadza pomocniczości

• zasada równości

Zasady szczegółowe:

• zasada społecznej gospodarki rynkowej

• zasada wolności gospodarczej

• zasada własności prywatnej

• zasada solidarności, dialogu i współpracy podmiotów gospodarczych

• uznanie rodzinnych gospodarstw rolnych za podstawę ustroju agralnego państwa

• zasada niezależności banku centralnego od rządu

konstytucyjny katalog praw gospodarczych

4. Wskaźnik indeksacji w czasach Okrągłego Stołu i za Balcerowicza.

Początkowo 0,8, a w 1990 zmniejszono do 0,3

5. Kiedy Polska przystąpiła do OECD?

22 listopada 1996

6. Kiedy Polska zakończyła negocjacje akcesyjne do UE?

13 grudnia 2002, podczas szczytu UE w Kopenhadze

7. Instytucje zajmujące się polityka rolną.

Agencja Rynku rolnego

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi

Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa

Agencja Nieruchomości rolnych

8. Kiedy zniesiono popiwek?

31 marca 1994

9. Kiedy Klub Londyński umorzył dług?

Październik 1994 (45,2)

10. Ile wynosił na początku podatek CIT?

40%

Grupa 7

• Przekształcenia struktury własnościowej 1990-2002

Można ja podzielić na 3 fazy:

1: zakończona prywatyzacja w której występują m.in. branże: telekomunikacyjna, bankowa, handlowo-usługowa, przemysł: motoryzacyjny, budowlany, elektro-maszynowy, drzewny, spożywczy, tytoniowy, browarniczy, wyrobów gospodarstwa domowego, hutnictwa metali niezależnych.

2: zaawansowana prywatyzacja: branże - hutnictwo, sektor stoczniowy, ubezpieczenia, transport (PKS, lot), sektor naftowy, uzdrowiska, przemysł: farmaceutyczny, cukrowniczy, spirytusowy.

3: faza gdzie rozpoczęła się prywatyzacja lub restrukturyzacja i liberalizacja sektorów infrastrukturalnych: PKP, energetyka, sektor gazowy, górnictwo węgla kamiennego, sektor zbrojeniowy, chemia ciężka.

• Tryb powoływania Rady Polityki Pieniężnej i Dyrektora NBP.

Kadencja trwa 6 lat.

Rada Polityki Pieniężnej - po 2 członków desygnują: Prezydent, Sejm, Senat (dotyczy również Dyrektora NBP powoływanego przez Sejm na wniosek Prezydenta))

Dyrektor NBP na czas pełnienia funkcji musi zawiesić działalność w partii politycznej, związku zawodowym oraz działalność gospodarczą.

• Ustawy/uchwały przyjęte przez sejm z planu Balcerowicza.

• Ustawa o gospodarce finansowej przedsiębiorstw państwowych - usuwała gwarancję istnienia wszystkich przedsiębiorstw państwowych niezależnie od ich wyników finansowych i efektywności produkcji, umożliwiała przeprowadzenie postępowania upadłościowego wobec przedsiębiorstw nierentownych.

• Ustawa o prawie bankowym - zakazywała finansowania deficytu budżetowego przez bank centralny, uniemożliwiała nieograniczoną emisję pieniędzy bez pokrycia.

• Ustawa o kredytowaniu - znosiła preferencje kredytowe przedsiębiorstw państwowych wiążąc stopę oprocentowania ze stopą inflacji, zmieniała warunki zawartych wcześniej umów kredytowych o stałym oprocentowaniu.

• Ustawa o podatku od wzrostu wynagrodzeń - wykorzystywała wprowadzony już pięć lat wcześniej popiwek jako drastyczne narzędzie ograniczania wzrostu nominalnych płac w przedsiębiorstwach w stosunku do rzeczywistego wzrostu cen.

• Ustawa o nowych zasadach opodatkowania - ujednolicała zasady płacenia podatków we wszystkich sektorach gospodarczych.

• Ustawa o działalności gospodarczej prowadzonej przez inwestorów zagranicznych - nakładała na zagraniczne przedsiębiorstwa zobowiązanie do odsprzedania państwu dewiz po ustalonym przez bank centralny kursie, zwalniała przedsiębiorstwa z kapitałem zagranicznym z płacenia popiwku, zapowiadała możliwość wywozu zysków za granicę.

• Ustawa o prawie dewizowym - wprowadzała wymienialność wewnętrzną złotego, likwidowała państwowy monopol w handlu zagranicznym i zobowiązywała przedsiębiorstwa do odsprzedawania zarobionych dewiz państwu.

• Ustawa o prawie celnym - ujednolicała zasady clenia importowanych towarów dla wszystkich podmiotów gospodarczych.

• Ustawa o zatrudnieniu - zmieniała reguły funkcjonowania biur pośrednictwa pracy.

• Ustawa o szczególnych warunkach zwalniania pracowników - zapewniała ochronę zwalnianych z pracy (zwłaszcza w przypadku zwolnień grupowych), gwarantowała odprawę finansową i wprowadzała okresowe zasiłki dla bezrobotnych.

• Co jest podstawą ustroju rolnego państwa wg art. 23 Konstytucji RP?

Społeczna gospodarka rynkowa

• Wymienić znane związki pracodawców w Polsce. (pojęcia nie mam jakie to mogą być ! )

Organizacje Związkowe:

 1. CECED POLSKA - Związek Pracodawców
 2. Federacja Związków Pracodawców Energetyki Polskiej
 3. Gdański Związek Pracodawców
 4. Kujawsko - Pomorski Związek Pracodawców i Przedsiębiorców
 5. Lubelski Związek Pracodawców
 6. Lubuska Organizacja Pracodawców
 7. Ogólnopolski Związek Pracodawców Prywatnej Służby Zdrowia
 8. Ogólnopolski Związek Pracodawców Transportu Samochodowego
 9. Ogólnopolskie Stowarzyszenie Niepublicznych Szpitali Samorządowych
10. Ogólnopolskie Stowarzyszenie Szpitali Niepublicznych
11. Polska Organizacja Pracodawców Osób Niepełnosprawnych
12. Polski Związek Firm Deweloperskich
13. Polski Związek Pracodawców Producentów Kruszyw
14. Polskie Przymierze Gospodarcze - Związek Pracodawców
15. Porozumienie Producentów Węgla Brunatnego - Związek Pracodawców
16. Północny Związek Pracodawców (Szczeciński Związek Pracodawców)
17. Stowarzyszenie Agencji Zatrudnienia
18. Śląski Związek Pracodawców
19. Zrzeszenie Międzynarodowych Przewoźników Drogowych w Polsce
20. Związek Armatorów Polskich
21. Związek Pracodawców Dolnego Śląska
22. Związek Pracodawców Elektrociepłowni
23. Związek Pracodawców Elektrowni
24. Związek Pracodawców Gospodarki Odpadami
25. Związek Pracodawców Górnictwa Węgla Kamiennego
26. Związek Pracodawców Innowacyjnych Firm Farmaceutycznych INFARMA
27. Związek Pracodawców Mediów Publicznych
28. Związek Pracodawców Polska Miedź
29. Związek Pracodawców Przemysłu Hutniczego
30. Związek Pracodawców Przemysłu Lekkiego
31. Związek Pracodawców Zakładów Energetycznych

• Co to jest dobro publiczne?

Dobra publiczne to takie z których może korzystać jednocześnie wiele osób. Przez dobra publiczne należy rozumieć te dobra , które przyczyn naturalnych mogą służyć zbiorowości lokalnej lub całemu społeczeństwu. Dobra są konsumowane egalitarnie przez wszystkich członków danej zbiorowości. Istnienie tego rodzaju dobra jest przyczyną gromadzenia funduszy publicznych, koniecznych do finansowania procesów tworzenia dóbr publicznych (budowa lotnisk, dróg, portów morskich) jak też finansowania eksploatacji urządzeń publicznych.

• Kiedy był największy wzrost PKB i jaka koalicja wtedy rządziła?

1993; PSL - SLD

• Co wchodzi w skład interesu publicznego?

- Bezpieczeństwo państwa wewnętrzne i zewnętrzne

- porządek publiczny

- ochrona środowiska

- ochrona zdrowia

- ochrona moralności publicznej

• Ile długu Polska spłacila Rosji w 1996?

2,3 mld USD

• Ile procent zatrudnionych w 1989 pracowało w sektorze publicznym?

70,3%

• Ile w latach 1990-2000 wynosiły inwestycje zagraniczne w Polsce?

45 mld

• Jaki był procent polskiego eksportu do UE w 2000r ?

70%

• Kto ustala wartość pieniądza?

NBP

Grupa 8

• Definicja gospodarki rynkowej i rynku.

Rynek to ogół podmiotów reprezentujących podaż i popyt, które przez wzajemne transakcje kupna i sprzedaży ustalają poziom cen.

Gospodarka rynkowa to taka, w której decyzje podejmowane są przez suwerenne podmioty gospodarcze działające racjonalnie i kierujące się własnym zyskiem i w której istnieją rynki na wszystkie czynniki produkcji, łącznie z finansowymi.

• Polityka celna III RP.

Polityka celna III RP charakteryzuje się kolejnymi zmianami między liberalizacją handlu zagranicznego a protekcjonizmem gospodarczym. W poszczególnych rządach wyglądało to następująco (rządy w których polityka celna była wyjątkowo znacząca):

• Mazowiecki - liberalizacja (w celu uzupełnienia braków na rynku towarami z importu)

• Bielecki - protekcjonizm (ugięcie się pod naciskami rolników)

• Suchocka - protekcjonizm (wynik suszy i konieczności ochrony rolników)

• Oleksy - delikatna liberalizacja

Cimoszewicz - gwałtowna liberalizacja (próba uniknięcia wzrostu cen produktów spożywczych)

W 1989 prowadzona polityka była dość restrykcyjna, mająca na celu ochronę rodzimych producentów, 27 grudnia uchwalono nowe Prawo celne , zniesiono generalne zezwolenia importowe i eksportowe, ograniczono wolność handlową w 4 dziedzinach - transakcjach objętych koncesjami, kontyngentami i odbywających się w ramach umów międzynarodowych, a także dotyczących wywozu dokumentacji naukowo technicznej. W 1990 została poluzowana na część towarów, cła zostały zawieszone, a na pozostałe ustalono jednolitą stawkę 5%. Wpływ na kształtowanie polityki celnej w warunkach gospodarki rynkowej miał Układ Stowarzyszeniowy z 16 grudnia 1991 po którym nastapił proces przystosowania prawa polskiego do norm europejskich (liberalizacja handlu między Polską a krajami członkowskimi, utworzenie strefy wolnego handlu z UE). Momentem przełomowym było też wstąpienie do WTO w 1994. Polska podpisała także szereg porozumień o strefach wolnego handlu - np. CEFTA w 1993. W 1995 Polska podpisała tzw. Białą Księgę (przyjęcie wspólnego prawodawstwa celnego, współpraca w tej dziedzinie). 1 maja 2004 - wstapienie do UE i koniec autonomicznej polityki celnej.

• Polityka budżetowa III RP.

Najbardziej charakterystyczną cechą polityki budżetowej III RP jest ciągły deficyt. O ile rok 1990 był jedynym z nadwyżką budżetową, to później mamy do czynienia z rosnącym deficytem w zasadzie aż do roku 2004. Następnie deficyt malał aż do roku 2007, w którym zanotowano minimum lokalne aby w ciągu kolejnych dwóch lat znów wzrastać. Budżet planowany na rok 2010 miał zamknąć się deficytem o wartości ponad 52mld złotych co oznaczałoby ponad dwukrotny wzrost z roku na rok i pobicie dotychczasowego rekordu z 2004 roku.

Inną cechą polityki budżetowej III RP, szczególnie z jej pierwszych lat jest jej niestabilność wyrażająca się w stosunkowo późnym uchwalaniu ustaw budżetowych, stosowaniu prowizoriów oraz konieczności wprowadzania nowelizacji. Wynikało to z niestabilności rządów.

• Polityka wobec PGR-ów.

W myśl ustawy z dnia 19 X 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw, majątek byłych państwowych przedsiębiorstw gospodarki rolnej został włączony do Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa (ZWRSP), którym dysponuje Agencja Nieruchomości Rolnych w celu restrukturyzacji i prywatyzacji.

• Ministrowie finansów w kolejności chronologicznej od Balcerowicza do Kołodki.

• Leszek Balcerowicz

• Karol Lutkowski

• Andrzej Olechowski

• Jerzy Osiatyński

• Marek Borowski

• Grzegorz Kołodko

• Marek Belka

• Leszek Balcerowicz

• Jarosław Bauc

• Halina Wasilewska - Trenkner

• Marek Belka

• Grzegorz Kołodko

• Andrzej Raczko

• Mirosław Gronicki

• Teresa Lubińska

• Zyta Gilowska

• Paweł Wojciechowski

• Stanisław Kluza

• Zyta Gilowska

• Jacek Rostowski

• Jaki mamy ustrój wg Konstytucji?

Społeczna gospodarka rynkowa

• Kiedy zniesiono kartki na cukier i mięso?

Lipiec 1989

• O ile procent spadła produkcja przemysłowa w 1990 roku?

24,2%

• Jaka koalicja wprowadziła „strategię dla Polski” i w jakich latach ona funkcjonowała?

SLD - PSL, 1994-1997

• Skład koszyka walut w 1992 roku wobec którego ustalono wartość złotego.

dolar amerykański - 45%, marka niemiecka - 35%, funt brytyjski - 10%, frank francuski - 5%, frank szwajcarski - 5%

• O ile wzrosło PKB za rządów PIS-u w latach 2006-2007?

6,4

• Ile procent wynosił zasiłek dla bezrobotnych w 1992 roku? 36%

---