Funkcje banku centralnego

Polityka pieniężna w gospodarce otwartej - Andrzej Kaźmierczak

Bank centralny jako instytucja odpowiedzialna za funkcjonowanie całego systemu finansowego kraju. Ma za zadanie dbać o stabilność i rozwój krajowego rynku pieniężno-kapitałowego, warunkuje to bowiem sprawną i efektywną redystrybucję oszczędności w gospodarce. Centralna instytucja monetarna realizuje następujące zadania:

1. bank rozliczeniowy banków komercyjnych i innych instytucji finansowych

Każdy bank komercyjny ma rachunek w banku centralnym, na którym rejestruje transakcje z innymi bankami komercyjnymi. Bank centralny dokonuje rozliczeń międzybankowych. Jego obowiązkiem jest zapewnienie sprawnego systemu rozliczeń w gospodarce. Bank centralny realizuje również transakcje z zagranicznymi bankami centralnymi i organizacjami międzynarodowymi. Utrzymuje dla nich rachunki w walucie krajowej. Działalność rozliczeniowa jest dla banku centralnego ważnym źródłem dochodów.

2. bank skarbu państwa

Utrzymuje rachunki depozytowe państwa. Zajmuje się obsługą finansową długu państwowego krajowego jak i zagranicznego. Prowadzi rachunki różnorodnych ogólnokrajowych funduszy celowych. W wyjątkowych przypadkach bank centralny może udzielić państwu kredytu. Może to nastąpić w formie kredytu bezpośredniego albo w formie zakupu skarbowych papierów wartościowych. W praktyce finansowanie deficytów budżetowych przez bank centralny jest coraz rzadsze.

3. kredytodawca ostatniej instancji

Oferuje krótkookresową pomoc finansową bankom komercyjnym w sytuacji niedoboru płynności, to znaczy w sytuacji, gdy zostaną wyczerpane inne źródła pozyskiwania funduszy niezbędnych do wywiązania się z bieżących płatności.

4. kieruje polityką pieniężną

Steruje polityką pieniężną w kraju za pomocą dostępnych mu instrumentów. \Formułuje on zadania polityki pieniężnej i stara się dobierać właściwe środki w celu realizacji wytycznych długo-, średnio- i krótkookresowych celów. Polityka pieniężna w gospodarce rynkowej odgrywa kluczową rolę w realizacji całości polityki gospodarczej państwa.

5. Emituje pieniądz gotówkowy (banknoty i monety)

6. Utrzymuje i zarządza rezerwami dewizowymi kraju

Każdy kraj dążący do stabilności gospodarczej utrzymuje rezerwy w walutach obcych bądź to na pokrycie nieprzewidzianych wydatków w walutach obcych, bądź ze względów strategicznych, bądź w celu interweniowania na rynku walutowym. Bank centralny prowadzi powiem politykę kształtowania kursu waluty krajowej, a to wymaga interweniowania na rynku walutowym. W tym celu potrzebne są bankowi centralnemu odpowiednie rezerwy w walutach obcych.

7. nadzoruje działalność banków komercyjnych

Udziela licencji na prowadzenie działalności bankowej, monitoruje pracę banków komercyjnych pod względem przestrzegania przez nie prawa bankowego, prawa dewizowego itd. Chodzi o to, aby system bankowy był bezpieczny i aby zapewniał społeczeństwu pewność lokat.

Milewski, Kwiatkowski Podstawy ekonomii

1. bank emisyjny - monopol na emisję pieniądza gotówkowego

2. bank banków - zaopatruje banki komercyjne w pieniądz gotówkowy, reguluje rezerwy tych banków i udziela im pożyczek

3. bank państwa - prowadzi rozliczenia z rządem, obsługuje budżet państwa, pokrywa zobowiązania zagraniczne państwa, utrzymuje rezerwę państwową

4. stabilizuje rynki finansowe - występuje jako kredytodawca ostatniej instancji, czyli wspomaga pożyczkami banki i inne instytucje finansowe w sytuacji, gdy panika finansowa mogłaby zagrozić stabilności całego systemu finansowego kraju

5. współuczestniczy w realizacji polityki pieniężnej państwa, kontroluje i reguluje podaż pieniądza i kredytu w gospodarce

Bank Centralny jest bankiem państwowym, który spełnia jednocześnie trzy zasadnicze funkcje:

• Banku emisyjnego- NBP ma wyłączne prawo emitowania znaków pieniężnych będących prawnym środkiem płatniczym w Polsce. Narodowy Bank Polski określa wielkość ich emisji oraz moment wprowadzenia do obiegu, za którego płynność odpowiada. Ponadto, organizuje obieg pieniężny i reguluje ilość pieniądza w obiegu. Bank Centralny tworzy dwa rodzaje pieniądza: banknot jako centralny pieniądz gotówkowy oraz pieniądz żyrowy jako centralny pieniądz rezerwowy.

• Banku banków- NBP pełni w stosunku do banków funkcje regulacyjne, które mają na celu zapewnienie bezpieczeństwa depozytów zgromadzonych w bankach oraz stabilności sektora bankowego. Organizuje system rozliczeń pieniężnych, prowadzi bieżące rozrachunki międzybankowe i aktywnie uczestniczy w międzybankowym rynku pieniężnym. Narodowy Bank Polski jest odpowiedzialny za stabilność i bezpieczeństwo całego systemu bankowego. Pełniąc funkcję banku banków, sprawuje kontrolę nad działalnością banków, a w szczególności nad przestrzeganiem przepisów prawa bankowego. Ponadto NBP nadzoruje systemy płatności w Polsce. Bank Centralny jest pożyczkodawcą ostatniej instancji dla pozostałych banków, co oznacza, że może udzielić kredytu pojedynczemu bankowi w przypadku, gdy duży bank komercyjny nie może uzyskać pieniędzy z innych źródeł.

• Bank gospodarki narodowej- NBP prowadzi obsługę bankową budżetu państwa, prowadzi rachunki bankowe rządu i centralnych instytucji państwowych, państwowych funduszy celowych i państwowych jednostek budżetowych oraz realizuje ich zlecenia płatnicze.

Do innych zadań Banku Centralnego zalicza się również:

• Dbanie o stabilność waluty narodowej

• Obsługa, organizacja i realizacja płatności zagranicznych

• Pośredniczenie w zakupie złota i dewiz

• Utrzymywanie rezerw międzynarodowych środków pieniężnych.

• Działanie na rzecz systemu płatniczego- dbanie o płynność, sprawność i bezpieczeństwo systemu płatniczego. Przyczynia się do rozwoju bezpiecznej infrastruktury rynku finansowego.

Pojęcie i funkcje systemu rachunkowości

Irena Olchowicz - Podstawy rachunkowości

Rachunkowość - system informacyjny danej jednostki gospodarczej realizujący funkcje zarządcze. Realizując te funkcje rachunkowość dokonuje identyfikacji, pomiaru, zbierania i przetwarzania danych, analizy i oceny zjawisk i procesów gospodarczych oraz przekazuje informacje finansowe różnym użytkownikom.

Celem jej prowadzenia jest dostarczanie bieżących informacji dla potrzeb zarządzania, ustalanie i informowanie o wyniku działalności oraz stanie majątkowym i finansowym jednostki gospodarczej na koniec każdego okresu sprawozdawczego, ewentualnie na każdy inny ważny moment np. zmiany prawnej bądź likwidacji jednostki.

Rachunkowość jako system składa się z:

• Księgowości podwójnej

• Rachunku kosztów

• Sprawozdawczości finansowej

Części te są wzajemnie ze sobą powiązane i tworzą pewną całość w celu uzyskania końcowego efektu w postaci prawidłowych ksiąg rachunkowych i sprawozdań finansowych.

Podstawy rachunkowości - pod redakcją Kazimierza Sawickiego

Rachunkowość - najstarszy system ewidencji gospodarczej.

Całościowy, zwarty system ciągłego i systematycznego gromadzenia i przetwarzania danych oraz prezentacji informacji ekonomiczno-finansowych.

W rachunkowości wykorzystuje się określone metody, reguły postępowania, urządzenia ewidencyjne i środki techniczne, umożliwiające rejestrację stanu i zmian majątku jednostki, źródeł jego finansowania (pochodzenia), dokonywanych operacji gospodarczych i wyników działalności.

Funkcje:

1. informacyjna

polegająca na tworzeniu określonych zbiorów informacji i przekazywaniu kierownictwu jednostki gospodarczej w celu ich wykorzystania w zarządzaniu jako podstawy do podejmowania decyzji i oceny działalności.

2. kontrolna

realizowana za pomocą określonych środków i reguł postępowania

np. obowiązek dokumentowania każdej operacji gospodarczej nie tylko po jej dokonaniu, ale również w trakcie jej przeprowadzania lub jeszcze przed przeprowadzeniem, porównanie stanów ewidencyjnych składników majątku ze stanami faktycznymi ustalonymi za pomocą inwentaryzacji.

3. sprawozdawczo-analityczna

polega na sporządzaniu zestawień liczbowych (sprawozdań) przekazywanych urzędom i izbom skarbowym, jednostkom i organom nadrzędnym, urzędom statystyki państwowej, publikowanych przez spółki kapitałowe na potrzeby akcjonariuszy, udziałowców, kontrahentów itp. Informacje pochodzące z rachunkowości są przedmiotem analizy sytuacji i wyników działalności jednostki.

4. dowodowa

znajdująca wyraz w prowadzeniu rachunkowości i archiwizowaniu jej urządzeń w sposób umożliwiający przedstawienie dokumentów, ksiąg rachunkowych i sprawozdań finansowych na rządanie sądów, organów ścigania przestępstw, urzędów i kontroli skarbowej, jako wiarygodnych dowodów w postępowaniu sądowym i podatkowym.

5. ewidencyjna

obejmuje całokształt ewidencji: majątku, źródeł jego finansowania oraz przebiegu procesów gospodarczych i ich wyników. Stanowi zarazem funcję informacyjną gdyż gromadzi niezbędny materiał danych liczbowych stanowiących podstawę oceny działalności podmiotu gospodarczego oraz jego elementów organizacyjnych.

Rachunkowość to proces identyfikacji, pomiaru i przekazywania informacji, które są potencjalnie użyteczne do podejmowania decyzji gospodarczych. Z punktu widzenia działań, jakie składają się na system rachunkowości, odróżnia się:

• Identyfikację

• Grupowanie

• Opis

• Ewidencję

• Przetwarzanie i przekazywanie informacji o wynikach działalności firmy, zmianach w jej majątku i sytuacji finansowej.

Dlatego rachunkowość jest współcześnie rozumiana jako system informacyjny służący użytkownikom do podejmowania decyzji gospodarczych, zwłaszcza finansowych oraz rozliczania kierownictwa z odpowiedzialnego i efektywnego zarządzania powierzonym majątkiem.

Funkcje rachunkowości:

1. Informacyjna

2. Zarządcza

3. Kontrolna

4. Analityczna

5. Planistyczna

6. Statystyczna

7. Stymulacyjna (pobudzająca) - dążenie do rozwoju, postępu

8. Dowodowa - pojedyncze zdarzenia są udokumentowane

9. Rozrachunkowa (rozliczeniowa)

10. Sprawozdawcza.

1. Informacyjna - podstawowa funkcja rachunkowości, polegająca na dostarczaniu informacji różnym jej użytkownikom wykorzystywaniu przez nich informacji dla różnych celów, a mianowicie dla potrzeb zarządczych, kontrolnych, analitycznych, planistycznych i statystycznych.

2. Zarządcza - spełniana jest przez dostarczanie informacje dla potrzeb zarządzania, w tym podejmowania decyzji przez kierownictwo jednostki, a także przez użytkowników zewnętrznych, np. kredytodawców, inwestorów czy kontrahentów.

3. Kontrolna - polega na tym, iż dane zawarte w dokumentach, księgach rachunkowych i w sprawozdaniach finansowych służą dokonywaniu kontroli wewnętrznej oraz kontroli zewnętrznej. System kontroli wewnętrznej organizowany przez kierownictwo jednostki ma za zadanie zapewnić w jednostce uporządkowane i sprawne prowadzenie działalności gospodarczej, realizację decyzji kierownictwa jednostki, a w zakresie rachunkowości czuwanie nad tym, aby dostarczała ona danych wiarygodnych, kompletnych i terminowych za dane okresy sprawozdawcze oraz sprawowanie kontroli nad prawidłowym sporządzeniem i prezentacją sprawozdania finansowego. Szczególnym aspektem kontroli wewnętrznej jest ochrona majątku jednostki; określa się ją w praktyce jako kontrolę osób odpowiedzialnych materialnie za określone składniki majątku. Kontrola zewnętrzna jest sprawowana przez kredytodawców, organy skarbowe, Najwyższą Izbę Kontroli oraz inne podmioty. Specyficzną kontrolą zewnętrzną w odniesieniu do rachunkowości, określaną jako badanie, jest dokonywanie tych czynności przez biegłego rewidenta. Obowiązkowi badania rocznych sprawozdań finansowych podlegają, mówiąc najogólniej, większe jednostki.

4. Analityczna - dane sprawozdania finansowego podlegają interpretacji oraz ocenie poprzez analizę finansową. Zadaniem analizy finansowej jest zbadanie sytuacji majątkowej, finansowej, rentowości i przepływów środków pieniężnych w jednostce. Wykorzystywane są w tym celu określone narzędzia dokonywania analizy, a wśród nich dominującą rolę spełniają wykorzystywane powszechnie w praktyce grupy wskaźników.

5. Planistyczna - dane o zdarzeniach gospodarczych zarejestrowane w księgach rachunkowych, tworząc informację ex post są podstawą do podejmowania decyzji na przyszłość i tworzenia informacji ex ante poprzez system planów, budżetów, przewidywań. Wiąże się to z planowaniem rozwoju firmy, niezbędną w określonych sytuacjach restrukturyzacją, planowaniem źródeł finansowania zasobów zarówno własnych, jak i obcych, inwestowaniem, planowaniem kosztów, przychodów, wyników oraz rentowności. Przewidywania na przyszłość muszą brać pod uwagę aktualną rzeczywistość wynikającą z danych ksiąg rachunkowych i ze sprawozdania finansowego jednostki.

6. Statystyczna - jest w głównej mierze obowiązkiem zewnętrznym jednostek. Nałożone są na nie formalne obowiązki składania sprawozdań do organów statystycznych, które wykorzystują je do tworzenia obrazów i ocen już nie w skali jednostkowej, lecz w szerszej, a mianowicie w skali branż, regionów, jednostek administracyjnych, czy w skali krajowej.

Formalne i prawne wymogi prowadzenia ksiąg rachunkowych

Irena Olchowicz - Podstawy rachunkowości

Rachunkowość w Polsce jest prowadzona według zasad wzorowanych na Międzynarodowych Standardach Rachunkowości i Dyrektywach EWG zawartych w ustawie z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości.

Księgi rachunkowe obejmują zbiory zapisów księgowych, obrotów (sum zapisów) i sald, które tworzą:

1) dziennik,

2) księgę główną,

3) księgi pomocnicze,

4) zestawienia: obrotów i sald kont księgi głównej oraz sald kont ksiąg pomocniczych,

5) wykaz składników aktywów i pasywów (inwentarz).

Jednostka gospodarcza powinna posiadać dokumentację zawierająca wykaz stosowanych ksiąg rachunkowych, a jeśli są one prowadzone przy pomocy komputera to wykaz zbiorów stanowiących księgi rachunkowe na nośnikach czytelnych dla komputera oraz dokumentację systemu przetwarzania danych przy użyciu komputera i jej zmiany.

Księgi rachunkowe powinny być prowadzone w języku polskim i w walucie polskiej.

Księgi rachunkowe prowadzi się w siedzibie zarządu jednostki, bądź poza siedzibą, w razie powierzenia ich prowadzenia jednostce upoważnionej do świadczenia takich usług.

Księgi rachunkowe otwiera się na dzień rozpoczęcia działalności, na początek każdego następnego roku obrotowego oraz na dzień zmiany formy prawnej, połączenia lub podziału jednostek powodującego powstanie nowej jednostki, a także na dzień rozpoczęcia likwidacji lub postępowania upadłościowego (w ciągu 15 dni od dnia tych zdarzeń).

Księgi rachunkowe otwiera się:

1) na dzień rozpoczęcia działalności, którym jest dzień pierwszego zdarzenia wywołującego skutki o

charakterze majątkowym lub finansowym,

2) na początek każdego następnego roku obrotowego,

3) na dzień zmiany formy prawnej, z zastrzeżeniem ust. 3,

4) na dzień wpisu do rejestru połączenia jednostek lub podziału jednostki, powodujących powstanie

nowej jednostki (jednostek),

5) na dzień rozpoczęcia likwidacji lub wszczęcia postępowania upadłościowego

- w ciągu 15 dni od dnia zaistnienia tych zdarzeń.

Księgi rachunkowe zamyka się na dzień kończący rok obrotowy, na dzień zakończenia działalności, w tym również sprzedaży i zakończenia likwidacji lub postępowania upadłościowego, oraz na dzień poprzedzający zmianę formy prawnej, postawienia w stan likwidacji lub upadłości (nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia tych zdarzeń).

Księgi rachunkowe zamyka się:

1) na dzień kończący rok obrotowy,

2) na dzień zakończenia działalności jednostki, w tym również jej sprzedaży i zakończenia likwidacji lub postępowania upadłościowego,

3) na dzień poprzedzający zmianę formy prawnej, z zastrzeżeniem ust. 3,

4) w jednostce przejmowanej na dzień połączenia związanego z przejęciem jednostki przez inną jednostkę, w szczególności na dzień wpisu do rejestru tego połączenia,

5) na dzień poprzedzający dzień podziału lub połączenia jednostek, jeżeli w wyniku podziału lub połączenia powstaje nowa jednostka, w szczególności na dzień poprzedzający dzień wpisu do rejestru połączenia lub podziału.

6) na dzień poprzedzający dzień postawienia jednostki w stan likwidacji lub upadłości,

7) na inny dzień bilansowy określony odrębnymi przepisami - nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia zaistnienia tych zdarzeń.

3. Można nie zamykać i nie otwierać ksiąg rachunkowych w przypadku przekształcenia spółki

osobowej oraz spółki cywilnej w inną spółkę osobową, jak również w przypadku połączenia jednostek, gdy w myśl ustawy rozliczenie przejęcia jednostki następuje metodą łączenia udziałów i nie powoduje powstania nowej jednostki.

4. Ostateczne zamknięcie i otwarcie ksiąg rachunkowych jednostki kontynuującej działalność

powinno nastąpić najpóźniej w ciągu 15 dni od dnia zatwierdzenia sprawozdania finansowego za rok obrotowy.

5. Zamknięcie ksiąg rachunkowych polega na nieodwracalnym wyłączeniu możliwości dokonywania zapisów księgowych w zbiorach tworzących zamknięte księgi rachunkowe

Do ksiąg rachunkowych danego miesiąca należy wprowadzić postaci zapisu, każdą operację gospodarczą, która nastąpiła w tym miesiącu. Zapisy w księgach rachunkowych są dokonywane w sposób trwały, ręcznie lub maszynowo. Jeśli księgi są prowadzone komputerowo należy stosować właściwe procedury i środki chroniące przed zniszczeniem lub modyfikacją zapisu.

Zapis operacji gospodarczej powinien zawierać co najmniej:

- datę dokonania operacji gospodarczej

- określenie rodzaju i numeru dowodu identyfikacyjnego dowodu księgowego stanowiącego podstawę zapisu oraz jego datę, jeżeli różni się ona od daty dokonania operacji

- zrozumiały tekst, skrót lub kod opisu operacji

- kwotę zapisu

Księgi rachunkowe, aby został uznane za prawidłowe powinny być:

- rzetelne (jeżeli dokonywane w nich zapisy odzwierciedlają stan rzeczywisty)

- bezbłędne (jeżeli wprowadzono do nich kompletnie i poprawnie wszystkie operacje gospodarcze, zapewniono ciągłość zapisów i bezbłędność działania stosowanych procedur obliczeniowych)

- sprawdzalne (jeżeli umożliwiają stwierdzenie poprawności dokonywanych zapisów, stanów (sald) kont oraz działania stosowanych procedur obliczeniowych)

- bieżące

Ustawa o rachunkowości z dnia 29 września 1994 r. - rozdział 2 Prowadzenie ksiąg rachunkowych

W Polsce księgi rachunkowe prowadzi się w języku polskim i w walucie polskiej.

Księgi rachunkowe prowadzi się w siedzibie jednostki (przedstawicielstwa lub oddziału

zagranicznej osoby prawnej). Jednostki posiadające oddziały (zakłady) mogą prowadzić księgi rachunkowe oddziałów (zakładów) w siedzibie jednostki albo oddziałów (zakładów).

Jednostka powinna posiadać dokumentację opisującą w języku polskim przyjęte przez nią

zasady (politykę) rachunkowości, a w szczególności dotyczące:

1) określenia roku obrotowego i wchodzących w jego skład okresów sprawozdawczych,

2) metod wyceny aktywów i pasywów oraz ustalania wyniku finansowego,

3) sposobu prowadzenia ksiąg rachunkowych, w tym co najmniej:

a) zakładowego planu kont, ustalającego wykaz kont księgi głównej, przyjęte zasady klasyfikacji

zdarzeń, zasady prowadzenia kont ksiąg pomocniczych oraz ich powiązania z kontami księgi

głównej,

b) wykazu ksiąg rachunkowych, a przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych przy uŜyciu komputera -

wykazu zbiorów danych tworzących księgi rachunkowe na komputerowych nośnikach danych z

określeniem ich struktury, wzajemnych powiązań oraz ich funkcji w organizacji całości ksiąg

rachunkowych i w procesach przetwarzania danych,

c) opisu systemu przetwarzania danych, a przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych przy użyciu

komputera - opisu systemu informatycznego, zawierającego wykaz programów, procedur lub

funkcji, w zależności od struktury oprogramowania, wraz z opisem algorytmów i parametrów oraz

programowych zasad ochrony danych, w tym w szczególności metod zabezpieczenia dostępu do

danych i systemu ich przetwarzania, a ponadto określenie wersji oprogramowania i daty

rozpoczęcia jego eksploatacji,

4) systemu służącego ochronie danych i ich zbiorów, w tym dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych

i innych dokumentów stanowiących podstawę dokonanych w nich zapisów.

2. Kierownik jednostki ustala w formie pisemnej i aktualizuje dokumentację, o której mowa w ust. 1.

3. W sprawach nieuregulowanych przepisami ustawy, przyjmując zasady (politykę) rachunkowości, jednostki mogą stosować krajowe standardy rachunkowości wydane przez Komitet Standardów

Rachunkowości. W przypadku braku odpowiedniego standardu krajowego, jednostki, inne niż wymienione

w art. 2 ust. 3, mogą stosować MSR.

Obowiązki sprawozdawcze przedsiębiorstwa

Przedsiębiorstwa mają obowiązek przygotowywania rocznych sprawozdań finansowych, nie tylko aby wywiązać się z obowiązków prawnych, lecz także aby monitorować funkcjonowanie firmy poprzez bieżącą kontrolę wszystkich wpływów i wydatków

Do sporządzania i składania sprawozdań finansowych są zobowiązane wszystkie samodzielne jednostki gospodarcze działające według zasad rozrachunku gospodarczego.

Irena Olchowicz - podstawy rachunkowości

Każda jednostka gospodarcza, która jest podmiotem rachunkowości sporządza na dzień kończący rok obrotowy (dzień bilansowy) sprawozdanie finansowe.

Sprawozdanie finansowe składa się z:

- bilansu

-rachunku zysków i strat

- informacji dodatkowej

- sprawozdania z przepływu środków pieniężnych (obowiązkowo dla jednostek, których sprawozdanie finansowe podlega badaniu i ogłaszaniu)

- sprawozdanie z działalności jednostki w roku obrotowym (sporządzane przez spółki)

www.gospodarka.gazeta.pl

Przedsiębiorcy, na mocy przepisów ustawy o statystyce publicznej, są również zobowiązani do przekazywania informacji i danych statystycznych dotyczących prowadzonej działalności i jej wyników do urzędów statystycznych. Takie obowiązki mogą być nałożone na nich jednorazowo, systematycznie lub okresowo. Co więcej, przekazywanie tych danych jest nieodpłatne, a formy i terminy, w jakich powinno następować ich przekazanie określają szczegółowo programy badań statystycznych statystyki publicznej. Program takich badań na rok 2010 zawiera rozporządzenie Rady Ministrów w tej sprawie (Dz. U. z 2010 r. nr 3, poz. 14).

Sprawozdanie sporządza się w języku polskim i w walucie polskiej.

1. W bilansie wykazuje się stany aktywów i pasywów na dzień kończący bieżący i poprzedni

rok obrotowy.

2. W rachunku zysków i strat wykazuje się oddzielnie przychody, koszty, zyski i straty oraz

obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego za bieżący i poprzedni rok obrotowy ( szczegółowa budowa dla poszczególnych instytucji w pytaniu 20)

3. Wprowadzenie do sprawozdania finansowego, zawierające opis przyjętych zasad (polityki)

rachunkowości, w tym metod wyceny i sporządzenia sprawozdania finansowego w zakresie, w jakim ustawa pozostawia jednostce prawo wyboru, oraz przedstawienie przyczyn i skutków ich ewentualnych zmian w stosunku do roku poprzedzającego,

Dodatkowe informacje i objaśnienia:

a) do pozycji bilansu, rachunku zysków i strat, zestawienia zmian w kapitale (funduszu) własnym oraz rachunku przepływów pieniężnych za okresy sprawozdawcze objęte sprawozdaniem finansowym,

b) proponowany podział zysku lub pokrycia straty,

c) podstawowe informacje dotyczące pracowników i organów jednostki,

d) inne istotne informacje dla zrozumienia sprawozdania finansowego.

Dodatkowo sprawozdanie może zawierać zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym, a w przypadku funduszy inwestycyjnych - zestawienie zmian w aktywach netto, oraz rachunek przepływów pieniężnych.

Zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym obejmuje informacje o zmianach

poszczególnych składników kapitału (funduszu) własnego za bieżący i poprzedni rok obrotowy.

Rachunek przepływów pieniężnych sporządzony metodą bezpośrednią albo pośrednią,

zależnie od wyboru dokonanego przez kierownika jednostki.

W rachunku przepływów pieniężnych należy uwzględnić wszystkie wpływy i wydatki z działalności operacyjnej, inwestycyjnej i finansowej jednostki, z wyjątkiem wpływów i wydatków będących rezultatem zakupu lub sprzedaży środków pieniężnych.

Jednostka, która w roku obrotowym, za który sporządza sprawozdanie finansowe oraz w roku

poprzedzającym ten rok obrotowy nie osiągnęła dwóch z następujących trzech wielkości:

1) średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło nie więcej niż 50 osób,

2) suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego w walucie polskiej nie przekroczyła równowartości 2.000.000 euro,

3) przychody netto ze sprzedaży produktów i towarów oraz operacji finansowych w walucie polskiej nie przekroczyły równowartości 4.000.000 euro

- może sporządzić sprawozdanie finansowe w formie uproszczonej,

Kierownik jednostki zapewnia sporządzenie rocznego sprawozdania finansowego nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia bilansowego i przedstawia je właściwym organom, zgodnie z obowiązującymi jednostkę przepisami prawa, postanowieniami statutu lub umowy.

Roczne sprawozdanie finansowe jednostki podlega zatwierdzeniu przez organ zatwierdzający, nie później niż 6 miesięcy od dnia bilansowego.

Charakterystyka i podział dóbr publicznych i usług publicznych

Marian Podstawka - Podstawy finansów teoria i praktyka

Zaspokajanie potrzeb zbiorowych przez tworzenie dóbr publicznych i usług publicznych wymaga środków finansowych oraz nakładów kapitałowych.

Kryterium podziału i wyróżnienia dóbr publicznych nie mogą być ich cechy fizyczne.

a) Kryterium użyteczności/ społeczne - W dostępie do dóbr publicznych rywalizacja obywateli o korzystanie z danego dobra nie istnieje. Fakt korzystania przez jednego obywatela z danego dobra nie uniemożliwia korzystania z tego samego dobra przez innego człowieka.

np. drogi publiczne, jeziora, parki publiczne, powietrze, morza, parki narodowe.

b) Kryterium odpłatności/ ekonomiczne - Dobrami publicznymi są te dobra, które są finansowane przez budżet państwa, budżety jednostek samorządowych czy przez budżety publicznych funduszy celowych.

W takim ujęciu dobra publiczne tworzą konsumpcję zbiorową społeczeństwa, która jest finansowana z funduszy publicznych. Dla odbiorców dóbr publicznych oznacza to, że są one dostarczane bezpłatnie lub częściowo odpłatnie.

Konsumpcja dóbr publicznych zawsze oznacza konsumpcję przymusową, narzuconą poszczególnym jednostkom bez względu na to czy one tego chcą, czy nie.

Cechy dóbr publicznych:

- powszechna dostępność

- brak konkurencyjności między konsumentami

- niezależność korzystania z nich od ich kosztów

- zaspokajanie potrzeb zbiorowych

- sprzeczność między tymi dobrami a dobrami prywatnymi (ograniczają poziom konsumpcji dóbr prywatnych)

- przymusowy charakter konsumpcji

- ograniczenie możliwości wyboru celu przeznaczenia dochodów

szpitale, szkoły, więzienia, jednostki policji, wojska, urzędy państwowe, samorządowe itp.

Stanisław Owsiak - Finanse publiczne teoria i praktyka

Gromadzenie środków finansowych w funduszach publicznych koniecznych do finansowania procesów tworzenia dóbr publicznych tj. budowa dróg, lotnisk, portów morskich oraz finansowania eksploatacji urządzeń publicznych.

Milewski, Kwiatkowski Podstawy ekonomii

Usługi dostarczane przez armię, policję, straż pożarną

Oświetlenie ulic, odśnieżanie chodników i dróg

- jednocześnie korzysta z nich wiele osób

- konsumpcja dobra publicznego przez jedną osobę nie zmniejsza ilości dobra dostępnej dla innych osób

- nie można nikogo wykluczyć z korzystania z dobra publicznego, o dobro to nie trzeba rywalizować z innymi jego użytkownikami

- nabywcy brakuje motywacji do płacenia za korzystanie z dobra publicznego, ponieważ można je konsumować za darmo

- z korzystaniem z dobra publicznego wiążą się korzyści społeczne, czyli dobro to jest społecznie pożądane

Grupy usług publicznych	Kategorie usług publicznych
Usługi administracyjne	Wydawanie dokumentów na życzenie klienta, nie będących decyzjami administracyjnymi, zezwoleniami, koncesjami
		Wprowadzanie do rejestru (bazy danych) danych uzyskiwanych bezpośrednio od klienta
		Wydawanie zezwoleń oraz decyzji w rozumieniu i trybie kodeksu postępowania administracyjnego
		Wydawanie zezwoleń i koncesji związanych z działalnością gospodarczą reglamentowaną przez państwo
	Usługi społeczne	Ochrona zdrowia
		Oświata i wychowanie oraz edukacja
		Kultura
		Kultura fizyczna i rekreacja
		Pomoc i opieka społeczna
		Mieszkalnictwo
		Bezpieczeństwo publiczne
	Usługi techniczne	Transport - usługi i infrastruktura
		Gospodarka wodna - zaopatrzenie w wodę i kanalizacja
		Gospodarka odpadami oraz utrzymanie porządku i czystości
		Cmentarnictwo
		Zaopatrzenie w energię (elektroenergetyka, gazownictwo, ciepłownictwo)
		Zieleń publiczna

Gospodarcze i społeczne skutki podatków

Stanisław Owsiak - Finanse publiczne teoria i praktyka

Nakładanie podatków prowokuje społeczeństwo do ucieczki przed nimi na drodze nielegalnej lub na drodze poszukiwania luk w prawie podatkowym.

Istnienie wysokiej stopy bezrobocia sprzyja np. zjawisku nielegalnego podejmowania pracy (skutek - brak wpływów z podatków).

Problemem dla władz podatkowych jest rozwój międzynarodowych stosunków gospodarczych i finansowych. Tworzenie się ponadnarodowych przedsiębiorstw, koncernów itp. Sprzyja przepływowi dochodów między krajami i ucieczce prze opodatkowaniem.

????gospodarczy skutek - przesunięcia popytu i podaży ????

• Podatki wykorzystywane są przez państwo m.in. do oddziaływania na życie społeczne i gospodarcze. W niektórych państwach podatki są ważnym instrumentem polityki prorodzinnej. Państwo przez wprowadzenie podatku zachęca osoby w wieku matrymonialnym do prokreacji, posiadania dzieci i zawierania małżeństw (np. Francja, Niemcy). W tych krajach podstawowym instrumentem polityki prorodzinnej jest podatek dochodowy od osób fizycznych. Dzięki polityce prorodzinnej przyrost naturalny we Francji jest najwyższy w Europie. Skuteczność tej polityki w Niemczech jest ograniczona -od wielu lat przyrost naturalny jest tam ujemny.

• Podatki powodują uszczuplenie zasobów pieniężnych podatników i wpływają na ich zachowania, w przypadku osób fizycznych podatki powodują w pierwszej kolejności spadek skłonności do oszczędzania. Osoby fizyczne, które zapłaciły wysokie podatki mniej środków pieniężnych przeznaczają na oszczędności

• W przypadku przedsiębiorców podatki powodują spadek skłonności do inwestowania.

• Niektóre podatki powodują wzrost cen towarów i usług oraz spadek popytu. Zmuszają podatników do ograniczenia produkcji i importu.

• Gdy podatki są wysokie osoby fizyczne mogą być zmuszone do ograniczenia konsumpcji i zmiany ich struktury, obniżenia konsumpcji dóbr luksusowych i zwiększenia konsumpcji dóbr normalnych i podrzędnych. Podatki powodują więc spadek skłonności do inwestowania

• Niektóre podatki obniżają popyt na towary i usługi i zmuszają jednostki gospodarcze do obniżenia produkcji

Przedstaw czynniki wzrostu gospodarczego

David Begg - Makroekonomia

1. kapitał

- maszyny

- budynki

- zapasy surowców i materiałów

Przy danej liczebności siły roboczej wzrost zasobów kapitału pozwala na zwiększenie produkcji. Jednak w miarę upływu czasu kapitał się zużywa. Do utrzymania istniejącego zasobu kapitału konieczna jest określona wielkość inwestycji. inwestycje muszą być jeszcze większe aby przy wzroście zatrudnienia utrzymać na niezmienionym poziomie technicze uzbrojenie pracy (reację kapitał-praca, czyli wielkość kapitału przypadającego na 1 zatrudnionego).

2. Praca

Istnieją dwa źródła wzrostu zatrudnienia w gospodarce: wzrost liczby ludności oraz zwiększenie udziału pracujących w ogólnej liczbie ludności. Wielkość nakładów pracy zależy od liczby zatrudnionych i czasu pracy. Przy danej wielkości zatrudnienia wydłużenie czasu pracy spowoduje wzrost nakładów pracy i zwiększenie Rozmiarów produkcji.

3. Kapitał ludzki

Kapitał ludzki to ucieleśniona w ludziach wiedza i umiejętności. Wzrost poziomu wykształcenia, kwalifikacji i doświadczenia zawodowego pracowników pozwala zwiększyć produkcję przy danym zasobie kapiału rzeczowego.

4. Ziemia

Rola tego czynnika jest szczególnie ważńa w gospodarce o charakterze rolniczym. Wzrost powierzchni ziemi uprawnej przypadającej na 1 zatrudnionego pozwala zwiększyć produkcję rolną. Rola ziemi jako czynnika produkcji nie jest tak isttna w gospodarkach wysoko uprzemysłowionych.

5. Surowce

- odnawialne (np. lasy, zasoby rybne)

jeżeli są one eksploatowane w sposób umiarkowany, to zostaną odnowione przez samą przyrodę i w ten sposób mogę w nieskończoność służyć jako czynniki produkcji.

- nieodnawialne (np. złoża ropy naftowej)

można wykorzystać tylko raz

przy danych nakładach pozostałych czynników wzrost nakładu surowców również prowadzi do wzrostu produkcji. Surowce rzadkie i drogie są w procesie produkcji zużywane ostrożnie i oszczędnie: z surowcami występującymi obficie pracownicy obchodzą się z mniejszą starannością.

Milewski, Kwiatkowski Podstawy ekonomii

Funkcja produkcji pokazuje zależność wielkości wytwarzanej produkcji w gospodarce od nakładów czynników produkcji.

Y = F (K, Z) Y- produkcja wytworzona w gospodarce; K- zasób kapitału; Z - zasoby pracy

deltaY/deltaK - stosunek przyrostu produkcji do przyrostu nakładów kapitału (krańcowy produkt kapitału),

delta Y/ deltaZ - stosunek przyrostu produkcji do przyrostu nakładów pracy (krańcowy produkt pracy

gdy KPk i KPp > 0 oznacza ze wzrost nakładów jednego z czynników produkcji przy założeniu, że nakłady drugiego nie zmieniają się, prowadzi do wzrostu produkcji.

Y/Z = F(K/Z) - funkcja wydajności pracy

Wydajność pracy, czyli wielkość produkcji przypadającej na jednego zatrudnionego Y/Z zależy od poziomu technologii oraz od technicznego uzbrojenia pracy, czyli ilości kapitału przypadającego na jednego zatrudnionego K/Z.

w = f(m) - funkcja wydajności pracy w- wydajność pracy; m - techniczne uzbrojenie pracy

Wzrost technicznego uzbrojenia pracy prowadzi do wzrostu wydajności pracy jednakże prowadzi do coraz mniejszego wzrostu wydajności pracy.

Wzrost gospodarczy oznacza sytuację, w której produkcja dóbr i usług, mierzona wzrostem PKB, rośnie z okresu na okres.

Wzrost gospodarczy zależy od wielu powiązanych ze sobą czynników:

Zasoby ludzkie

Na nakłady pracy składają się: liczba zatrudnionych robotników i kwalifikacje siły roboczej. Wielu ekonomistów jest przekonanych, że jakość nakładów pracy - kwalifikacje, wiedza i dyscyplina siły roboczej - to najważniejszy element wzrostu gospodarczego. Kraj może kupić najnowocześniejsze urządzenia telekomunikacyjne, komputery, sprzęt do wytwarzania energii elektrycznej czy samoloty bojowe. Owe dobra inwestycyjne będą jednak mogły być skutecznie wykorzystywane i konserwowane tylko przez wykwalifikowanych i odpowiednio przeszkolonych pracowników. Poprawa wykształcenia, zdrowia i dyscypliny pracy, a w ostatnich latach umiejętność posługiwania się komputerem, znacznie zwiększa wydajność pracy.

Zasoby naturalne

Wśród ważnych elementów tych zasobów można wymienić ziemię uprawną, ropę i gaz, lasy, wodę i zasoby mineralne. Niektóre kraje o wysokich dochodach, takie jak Kanada czy Norwegia, oparły swój wzrost przede wszystkim na obfitym wyposażeniu w zasoby, przy dużej produkcji w rolnictwie, rybołówstwie i leśnictwie. Podobnie Stany Zjednoczone, ze swoimi rozległymi obszarami uprawnymi w strefie umiarkowanej, są największym na świecie producentem i eksporterem zbóż.

Wyposażenie w zasoby naturalne nie jest jednak niezbędną przesłanką sukcesu gospodarczego we współczesnym świecie. Podstawą rozkwitu Nowego Jorku jest głównie skoncentrowana tu sieć najrozmaitszych usług. Niektóre kraje praktycznie pozbawione liczących się zasobów naturalnych, takie jak Japonia, osiągnęły imponujący rozwój w oparciu o sektory, które zależą bardziej od pracy i kapitału niż od rodzimych zasobów.

Akumulacja kapitału

Kapitał rzeczowy obejmuje takie budowle, jak drogi i elektrownie, sprzęt, taki jak ciągniki i komputery, a także zapasy. W najbardziej dramatycznych epizodach historii gospodarczej często uczestniczy akumulacja kapitału. W XIX w. transkontynentalne linie kolejowe w Ameryce Północnej przeniosły handel do serca Ameryki, żyjącego dotąd w odosobnieniu. W XX stuleciu fale inwestowania w samochody, drogi i elektrownie zwiększyły wydajność i zapewniły infrastrukturę, która stworzyła całe nowe gałęzie gospodarki. Wielu jest przekonanych, że komputery i infostrada będą w XXI w. tym, czym kiedyś były koleje i autostrady.

Zmiany techniczne i innowacje

Zależą od poziomu innowacji i badań naukowych. Zwiększa rentowność kapitału i pozwala stawić czoła konkurencji rozwiniętych gospodarek. Jednak warunkiem wykorzystania innowacji technologicznych i wyników badań naukowych jest zaplecze finansowe. Tylko silny i bogaty kraj może sobie pozwolić na finansowanie badań naukowych, a następnie wdrożenie wyników tych badań. Jest to czynnik, który powoduje długoterminowy wzrost gospodarczy.

Źródło: Ekonomia P. A. Samuelson

Zarządzanie ryzykiem w instytucjach ubezpieczeniowych

Zarządzanie ryzykiem Krzysztof Jajuga

Zarządzanie ryzykiem w przedsiębiorstwie ubezpieczeniowym jest pewnym procesem postępowania z różnymi rodzajami ryzyka, które towarzyszą jego działalności i które (jeśli się zrealizują) narażą przedsiębiorstwo na stratę finansową.

Proces zarządzania ryzykiem to wieloetapowy zespół czynności rozłożonych w czasie i w przestrzeni złożony z etapów:

- identyfikacja i klasyfikacja ryzyka

- ocena i pomiar ryzyka

- podjęcie metody postępowania (kontrola, unikanie, zatrzymanie, transfer, finansowanie, monitorowanie).

Najpierw należy zidentyfikować poszczególne rodzaje ryzyka, które zagrażają danemu przedsiębiorstwu ubezpieczeniowemu. Powinno się tu uwzględnić specyfikę firmy ubezpieczeniowej, taką jak np.:

- forma organizacyjna prowadzonej działalności (spółka akcyjna, towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych lub ubezpieczeniowa grupa kapitałowa),

- rodzaj prowadzonej działalności (ubezpieczenia z dział I lub działu II),

- specjalizacja zakładu ubezpieczeń (struktura sprzedawanych produktów),

- okres funkcjonowania firmy na rynku,

- struktura i pochodzenie kapitału założycielskiego,

- współpraca z reasekuratorami w poprzednich okresach,

- przestępczość ubezpieczeniowa występująca wcześniej,

- struktura i segmentacja klientów.

Uwzględnienie specyfiki konkretnej firmy ubezpieczeniowej jest istotne przy klasyfikacji poszczególnych kategorii ryzyka (ryzyko ubezpieczenia, kredytowe, rynkowe, operacyjne).

Kolejny etap to pomiar ryzyka. Część ryzyka występującego w działalności ubezpieczeniowej jest niekwantyfikowana, np. zachowania pracowników, klientów czy zmiany przepisów prawnych generują ryzyko, które jest niemierzalne. W tych sytuacjach można jedynie dokonać jego oceny. Dla innych rodzajów ryzyka możemy określić miary. W klasycznym podejściu sprowadza się to do określenia możliwych rodzajów straty wygenerowanych przez dane ryzyko oraz do szacowania prawdopodobieństwa zajścia tej straty; wówczas za miarę tego ryzyka można przyjąć oczekiwaną wielkość straty wyrażoną wzorem:

E(W) = p1W1 + p2W2 + … + PkWk

W1, W2, …, Wk - wielkość możliwych strat

P1, p2, …, pk - prawdopodobieństwa zajścia możliwych strat

K - liczba możliwych strat

Do pomiarów ryzyka należy wykorzystać wszystkie możliwe informacje z okresów przeszłych i zastosować ewentualne scenariusze dla okresów przyszłych.

Następny etap to kontrola ryzyka. Zalecane jest tu stosowanie list kontrolnych jako narzędzia. Takie listy kontrolne powinny zawierać wszystkie możliwe rodzaje ryzyka towarzyszące danej działalności, kwestionariusze analizy ryzyka, systemy ekspertyz, analizę dokumentów, wycenę nieruchomości, bazy danych dotyczące strat, analizę kondycji finansowej dłużników opartą na sprawozdaniach finansowych, analizę strumieni przepływów pieniężnych oraz prognozy gospodarcze.

Inne zagadnienia związane z procesem zarządzania ryzykiem w zakładzie ubezpieczeń to kryteria zarządzania ryzykiem. Jeśli jako kryterium przyjmiemy pewien cel, któremu ma służyć zarządzanie ryzykiem, to możemy otrzymać różne podejścia do procesu zarządzania ryzykiem.

Można wymienić np. następujące cele, jakie zarządzający zakładem ubezpieczeń chcą osiągnąć:

- minimalizacja możliwych strat pochodzących z różnych obszarów działalności - kompleksowe zarządzanie ryzykiem

- maksymalizacja wartości firmy ubezpieczeniowej

- minimalizacja możliwych strat pochodzących z różnych elementów strumienia przepływów pieniężnych (utrata płynności finansowej i wypłacalności)

underwriting - ocena ryzyka ubezpieczeniowego przed podpisaniem umowy ubezpieczenia oraz związane z tym następnie administrowanie polisami

zintegrowane zarządzanie ryzykiem IRM

z jakiś wykładów z ubezpieczeń z SGH}

Co to jest RYZYKO?

- możliwość wystąpienia straty

- wartość oczekiwana straty = miara ryzyka, które zakłady ubezpieczeń przyjmują do oszacowania wnoszonego do nich ryzyka

- RYZYKO WNOSZONE do zakładu ubezpieczeń = p*X, gdzie p = prawdopodobieństwo, X= potencjalna strata

- Ryzykiem technicznym zakładu ubezpieczeń jest odchylenie od przyjętych założeń, wynik będzie inny niż oczekiwany (inna będzie częstotliwość lub wysokość straty)-> związane z działalnością techniczną, mierzone za pomocą wariancji lub odchylenia standardowego

Czyim ryzykiem zarządzamy?

1. Przedsiębiorstwa

2. Gospodarstwa domowego

Kto zarządza ryzykiem/jakie podmioty?

1. Przedsiębiorstwo

2. Gospodarstwo domowe

3. Państwo

- w pierwszej kolejności państwo przez obowiązek np. wykupienie OC czy szkolenia BHP, poprzez prawo ( narzucanie zakresu ochrony, warunki dotyczące ubezpieczonego ), PREWENCJA ( normy budowlane, sanitarne-> zapobieganie), budowanie świadomości ubezpieczeniowej ( kampanie społeczne )

- na początku co obowiązkowe, a reszta w domenie podmiotów, które mogą być dotknięte ryzykiem.

Dlaczego jako klienci decydujemy się zapłacić więcej niż wartość ryzyka?

-> BO KLIENT MA AWERSJĘ DO RYZYKA.

KLASYFIKACJA RYZYKA

Rodzaj konsekwencji

1. CZYSTE

- możemy otrzymać stratę jak się zrealizuje

- brak straty jak się nie zrealizuje

- jest UBEZPIECZALNE

TYLKO RYZYKO CZYSTE JEST UBEZPIECZALNE

2. SPEKULATYWNE - jak ryzyko się zrealizuje możemy mieć :

- stratę (-)

- zysk (+)

- brak straty i brak zysku (0)

- nie jest UBEZPIECZALNE

- np. kupno walut

- z każdego ryzyka spekulatywnego można zrobić ryzyko czyste

np. ubezpieczenie na ryzyko wzrostu kursu waluty => ryzyko czyste.

Zarządzanie ryzykiem

1. Identyfikacja/definicja ryzyka

- wszystkie ryzyka, które mogą dotyczyć danego przedsięwzięcia -> jak najwięcej aby żadnego nie pominąć, być na wszystko przygotowanym.

2. Oszacowanie ryzyka

- ilościowy - prawdopodobieństwo wystąpienia (nigdy nie zarządzamy pojedynczym ryzykiem zbyt kosztowne -> grupowe )

- jakościowy - wielkość potencjalnych strat

3. 
   Klasyfikacja ryzyka

- mapa ryzyka -> cztery kategorie ryzyka

1. 
   
   
   
   Małe prawdopodobieństwo i mała strata

- metody raczej inne niż ubezpieczenie.

2. 
   
   
   Duże prawdopodobieństwo i mała strata

- można stosować metodę ubezpieczeniową

ale raczej należy minimalizować prawdopodobieństwo.

3. Duże prawdopodobieństwo i duża strata

- należy transferować te ryzyka na zakład ubezpieczeń.

4. Małe prawdopodobieństwo i duża strata

- transfer ryzyka raczej nie za pomocą metody ubezpieczeniowej ale na rynki finansowe ( na ogół transferowane do zakładu reasekuracyjnego bo zakłady ubezpieczeń nie chcą mieć ich w swoim portfelu -> wysoki koszty, wysoka składka ) - obligacje, opcje transferowe -> klęski żywiołowe.

4. Wybór zarządzania ryzykiem do danej klasy ryzyka.

1. UNIKANIE RYZYKA - ograniczenie działalności człowieka.

2. ZATRZYMANIE RYZYKA

np. zatrzymanie ryzyka na udziale własnym musze mieć rezerwy aby ponieść ewentualne straty.

• AKTYWNE/ŚWIADOME - decyduje się na pokrywanie strat z własnej kieszeni, tworzenie rezerw.

• PASYWNE/NIEŚWIADOME - nie mam świadomości zaistnienia ryzyka i możliwości wystąpienia strat ( niewiedza, ignorancja )

• KONTROLA RYZYKA

• REDUKCJA PRAWDOPODOBIEŃSTWA ZAJŚCIA - działania podjęte przed zajściem zdarzenia/ryzyka np. alarm w samochodzie, przeciwpożarowy, wały przeciwpowodziowe, szkolenia BHP, szczepienia, badania kontrolne.

• REDUKCJA STRAT - działania wykonywane po zajściu zdarzenia np. pójście do lekarza jak jest się chorym, procedury przeciwpożarowe, przeciwpowodziowe.

4. TRANSFER RYZYKA

• metody ubezpieczenia

• opcje katastroficzne

• umowa przechowania

• umowa o nadzór

• system zabezpieczenia społ.

5. REPARTYCJA RYZYKA - dzielenie.

• Dzielenie przedmiotu, który może być dotknięty ryzykiem na mniejsze części i rozproszenie np. zakup akcji innych spółek.

Ubezpieczenie nie jest zawsze najlepszą metodą zarządzania ryzykiem.

- nie jest zawsze najtańsze.

- nie zawsze pokrywa wszystkie sytuacje.

Możemy wybrać formy ubezpieczenia ale nie trzeba.

5. WDROŻENIE METODY ZARZĄDZANIA RYZYKIEM

6. Badanie efektywności i skuteczności danej metody (monitoring ryzyka)

-> czy ryzyko się nie powiększa, czy nie pojawiają się nowe ryzyka ( np. związane z poszerzaniem działalności ).

Z punktu 6 przechodzimy do Punktu 1->proces jest CIĄGŁY

Partnerstwo publiczno-prywatne jako forma realizacji zadań publicznych

http://www.partnerstwopublicznoprywatne.info/

Zadanie publiczne to każde działanie administracji, które realizuje ona na podstawie ustaw. Adresatami takich zadań mogą być osoby fizyczne - obywatele, ich wspólnoty, osoby prawne oraz jednostki nie posiadające osobowości prawnej.

Definicja PPP w Ustawie z 2008 : Przedmiotem partnerstwa publiczno-prywatnego jest wspólna realizacja przedsięwzięcia oparta na podziale zadań i ryzyk pomiędzy podmiotem publicznym i partnerem prywatnym.

Partnerstwo Publiczno-Prywatne (PPP), czyli świadczenie usług pożytku publicznego przez podmioty prywatne jest usankcjonowaną prawem polskim formą, współpracy przedsiębiorczości prywatnej wspartej prywatnym kapitałem z sektorem publicznym na wszystkich szczeblach. Ten instrument rozwoju infrastruktury i świadczenia z jej pomocą usług powszechnego pożytku gospodarczego stanowi rozwiniętą formę inwestowania w sektor publiczny w większości krajów świata. W Polsce dopiero zaczyna nabierać znaczenia.

Dotyczy to między innymi projektów, których skala i znaczenie, bądź suma inwestycji nie pozwalają się obejść pojedynczym źródłem finansowania (środkami publicznymi).

Wykorzystanie opcji Partnerstwa Publiczno-Prywatnego i użycia nowych instrumentów finansowych daje dodatkowe możliwości poprzez "zakup inwestycji na raty".
Takie ratalne rozłożenie spłaty inwestycji pozwala gminom uniknąć wysokiego udziału kosztów inwestycji w wydatkach budżetowych gminy, zwiększonego zadłużenia i jednocześnie pozwala rozszerzyć front inwestycyjny.

Ministerstwo Gospodarki i Pracy Departament Polityki Regionalnej Warszawa 2005 - PARTNERSTWO PUBLICZNO-PRYWATNE JAKO METODA REALIZACJI ZADAŃ PUBLICZNYCH

Partnerstwo publiczno-prywatne jest formą długoterminowej współpracy sektora prywatnego i publicznego przy przedsięwzięciach mających na celu realizacje zadań publicznych. Celem współpracy jest osiągnięcie obopólnych korzyści zarówno w wymiarze celów społecznych, jak i komercyjnych danego przedsięwzięcia.

Szerokie stosowanie PPP może przyczynić się do znacznych oszczędności w wyniku obniżki kosztów inwestycyjnych i kosztów świadczenia usług użyteczności publicznej. Oszczędności te powstają mimo na ogół wyższego kosztu pozyskania kapitału przez partnera prywatnego w porównaniu z sytuacją, gdy pożyczkobiorcą jest sektor publiczny.

Korzyści z PPP:

- zwiększenie strumienia kapitału, który zostanie przeznaczony na inwestycje w sferze usług publicznych poprzez pozyskanie kapitału prywatnego

- pozyskanie wiedzy i doświadczenia sektora prywatnego i tym samym zwiększenie wydajności i jakości na polu wykonywania zadań publicznych

- lepszy podział ryzyka w ramach realizowanego przedsięwzięcia

- większa efektywność w wykorzystaniu zasobów i lepsza jakość usług

- możliwość generowania dodatkowych przychodów od osób trzecich w ramach przedsięwzięcia, co ogranicza potrzebę angażowania środków publicznych

- zapewnienie optymalnego zarządzania przedsięwzięciem przy jednoczesnym ograniczaniu jego kosztów całkowitych

- zwiększenie roli zarządczej sektora publicznego - przez przeniesienie odpowiedzialności za realizacje danego przedsięwzięcia na partnera prywatnego

Stanisław Owsiak Finanse publiczne

Partnerstwo publiczno-prywante (PPP) to nowy instrument wspomagający finanse publiczne. Jego ideą jest łączenie publicznych środków finansowych z prywatnymi. Istnieje tu niestety nieunikniona kolizja interesów finansowych. Kapitał prywatny kieruje się zyskiem, natomiast władze publiczne - kryterium użyteczności społecznej. Jako przykład można wymienić model budowy i eksploatacji sieci drogowej, sieci wodociągowej, oczyszczalni ścieków, utrzymania parków krajobrazowych itd. PPP jest w istocie rzeczy formą prywatyzacji jakiejś części dziedziny publicznej. W modelu takim musi być wiec jasno określone to jaki będzie udział środków publicznych w okresie realizacji projektu, a także jakie obciążenie dla obywateli przyniesie eksploatowanie przez kapitał prywatny obiektów.

Elementy rynku walutowego

Finanse międzynarodowe zarys problematyki Karol Lutkowski

Rynek walutowy można podzielić (rozpatrując strukturę rynku walutowego w aspekcie czasowym) między operacjami z realizacją natychmiastową a operacjami na termin i na tej zasadzie wyodrębnić rynek transakcji „kasowych” (spot) i rynek transakcji terminowych - rynek forward.

Rynek spot obejmuje (rynek dostaw natychmiastowych - realizowanych w czasie do 48 godzin z wyłączeniem weekendów):

- rynek detaliczny

- rynek hurtowy

Rynek dewizowy forward obejmuje rynki cząstkowe instrumentów tj.:

- zwykłe (proste) instrumenty forward - outright forward

- opcje walutowe OTC

- swapy

+ swapy dewizowe (foregin exchange swaps - FX swaps)

+ swapy walutowe (currency swaps)

Jest to po prostu rynek, na którym odbywa się wymiana walut. Tutaj bardzo zgrabna definicja z wikipedii, która dość dobrze ujmuje zagadnienie:

Rynek walutowy, to rynek, na którym handluje się walutami (ew. dewizami). Na rynku tym tworzy się kurs walutowy (kurs wymiany), który odzwierciedla stosunek ceny między dwoma walutami. Handel może odbywać się zarówno na rynku kasowym (wymiana jest dokonywana natychmiast) jak i rynku terminowym (wymiana zostanie dokonana w późniejszym, ściśle określonym terminie).

Najważniejszymi uczestnikami rynku walutowego są inwestorzy, którzy zajmują się wyłącznie spekulacją. Ponadto aktywne są podmioty zajmujące się eksportem bądź importem towarów bądź usług. Do trzeciej istotnej grupy uczestników rynku walutowego należą banki centralne, które sprzedają lub skupują walutę w celu zapobiegania nadmiernemu wzrostowi bądź spadkowi danej waluty (interwencja).

Tutaj z kolei rozwinięcie tej myśli i wyjaśnienie poszczególnych pojęć:

Rynek walutowy

Zasady funkcjonowania rynków walutowych są identyczne jak wszystkich innych rynków (np. towarowych).
Handluje się tutaj walutami, czyli instrumentami finansowmi o najwyższym stopniu płynności. Waluty to prawnie obowiązujące środki płatnicze w danych krajach.

Rynek walutowy działa bez przerw. Otwarcie rynku w Europie zbiega się z porą zamknięcia rynków azjatyckich. Zamknięcie rynku w Europie zbiega się z kolei otwarciem notowań amerykańskich. Zamknięcie rynku amerykańskiego to otwarcie rynku w Australii, następnie w Azji itd. Tak więc o rynku walutowym można śmiało powiedzieć, że nigdy nie zasypia. Jest też zdecentralizowany pod względem geograficznym i technicznym. Nie istnieją centra finansowe, a 90% operacji odbywa się między bankami bez jakiegokolwiek pośrednictwa. Pozostałe 10% transakcji to transakcje banków z ich klientami. Można powiedzieć, że rynek dewizowy jest największym rynkiem finansowym na świecie - jego dzienne obroty sięgają w przybliżeniu 1,5 biliona dolarów.

Jest to rynek międzynarodowy, przemiotem transakcji są wszelkie waluty świata, jednak nadrzędną zasadą jest, że wszystkie kursy podaje się w odniesieniu do dolara amerykańskiego. Dominująca rola dolara wynika z faktu, że jest on podstawową walutą rozliczeń handlu zagranicznego oraz inwestycji na rynkach finansowych. Również wzajemne kursy walut innych niż dolar wyznaczane są za jego posrednictwem, przy uzyciu tzw. kursów crossowych. Polega to na przeliczeniu kwoty w jednje walucie na dolary i dopiero tej kwoty na drugą walutę.

Kursy walut

Kurs walutowy to cena jednej waluty wyrażona w jednostkach innej waluty. Kwotowania są dwustronne, to znaczy, że podawane są dwie ceny. Pierwsza, to cena po której kwotujący chce walutę kupić (BID)., a druga, to cena po której kwotujący chce sprzedać określoną kwotę waluty (OFFER lub ASK). Na przykład kwotowanie USD/PLN 4,0245/4,0265 oznacza ofertę zakupu dolarów po 4,0245 PLN oraz ofertę sprzedaży dolarów po 4,0265 PLN. Róznica pomiędzy obiema ofertami zwana jest SPREADEM.

Kursy walut teoretycznie kształtują się na podstawie czynników makroekonomicznych, wyników gospodarczych poszczególnych państw poziomu stóp procentowych itp. Jednakże podstawową rolę odgrywa prawo popytu i podaży i często kształtuje ono czasem kurs wbrew wszelkim oczekiwaniom wynikającym z długookresowych analiz makroekonomicznych. Ilość uczestników rynku jest ogromna, a motywy ich działalności nieodgadnione, dlatego też bardzo trudno jest przewidzieć poziom notowań danej waluty.

Najważniejszymi kursami rynku walutowego są:

• EUR/USD

• USD/GBP

• USD/JPY

Maleje znaczenie kwotowań USD/DEM z uwagi na upowszechnianie się EURO w rozliczeniach handlowych. W Polsce najistotniejszymi kursami są USD/PLN oraz EUR/PLN.

Uczestnicy rynku walutowego

Uczestnikami rynku walutowego są przede wszystkim banki komercyjne. Poza nimi handlują także wyspecjalizowane firmy brokerskie, międzynarodowe domy maklerskie oraz niektóre wielkie korporacje. Poza tym odbywa się także obrót klientowski, z kontrahentami nie będącymi bezpośrednimi uczestnikami rynku, stanowiący jednak niewielką część rynku. Ważnymi uczestnikami rynku walutowego są także banki centralne. Jeszcze niedawno Narodowy Bank Polski był wręcz zobowiązany do takiego uczestnictwa, mając obowiązek interwencji w obronie kursu walutowego. Dziś już takiego obowiązku nie ma, ale działalność banku centralnego na rynku walut nadal jest istotna. Szczególnie widowiskowe są interwencje kilku banków centralnych łącznie, jak na przykład Europejskiego Banku Centralnego, Zarządu Rezerwy Federalnej i Banku Japonii w obronie euro.

Giełdowe rynki transakcji terminowych w Polsce

Handel kontraktami terminowymi odbywa się na rynkach regulowanych, czyli giełdach. W Polsce jedynymi (na razie) giełdami, na których odbywa się handel walutowymi kontraktami terminowymi są Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie (WGPW) oraz Warszawska Giełda Towarowa (WGT). Kontrakty walutowe, którymi handluje się na obu rynkach, wystawiane są na dwie najważniejsze światowe waluty: dolara i euro. Na WGT odbywa się także handel kontraktami eurodolarowymi.

WGPW

W obrocie giełdowym znajdują się kontrakty terminowe na indeksy WIG20 i mWIG40, na waluty USD, EURO i CHF oraz na akcje dziewięciu spółek.

Giełda, jako organizator obrotu kontraktami opracowuje standard kontraktu, czyli szczegółową charakterystykę kontraktu (zobacz obok). Procedury rozliczania, ewidencjonowania oraz wysokość depozytu zabezpieczającego określa Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych pełniący rolę izby rozrachunkowej.
Handel kontraktami terminowymi odbywa się w systemie notowań ciągłych w godz. 8.30 - 16.30. Na otwarcie i zamknięcie notowań odbywa się fixing, podobnie jak w przypadku innych instrumentów notowanych w systemie ciągłym.

WGT

Warszawska Giełda Towarowa S.A. oferuje eksporterom oraz importerom szereg możliwości zabezpieczenia kursu wymiany walut w mniej lub bardziej odległym terminie. Podstawowa możliwość to kontrakty terminowe (futures) na waluty, pozwalające na zakup lub sprzedaż konkretnej waluty w przyszłości po kursie obowiązującym w dniu zawarcia kontraktu terminowego na parkiecie giełdy. Transakcja taka wymaga zaangażowania środków w wysokości jedynie kilku procent wartości zawieranych kontraktów (zabezpieczanej wymiany waluty).

W listopadzie 2009 roku zarejestrowano spółkę Polski Rynek Terminowy S.A., której jedynym akcjonariuszem jest WGT S.A. W dniu 29 marca 2010 roku w KRS zarejestrowano podwyższenie kapitału do poziomu 6 mln PLN będącego podstawą do złożenia wniosku do Komisji Nadzoru Finansowego.

Zadaniem nowo powstałej spółki jest stworzenie w krótkim czasie, w oparciu o ponad dziesięcioletnie doświadczenia WGT, regulowanego rynku instrumentów pochodnych. PRT w maju bieżącego roku zamierza wystąpić do Komisji Nadzoru Finansowego z wnioskiem o wydanie zezwolenia na prowadzenie rynku pozagiełdowego w rozumieniu ustawy o obrocie instrumentami finansowymi. Bezpośrednio po jego uzyskaniu zostaną wprowadzone do obrotu na rynek regulowany kontrakty terminowe i opcje oparte o kursy walut oraz kontrakty na 1-miesięczną i 3-miesięczną stopę procentową, dotychczas notowane na WGT oraz towarowe kontrakty terminowe na rzepak, pszenicę i żywiec wieprzowy.

Podstawowe zasady w prawie cywilnym państw o gospodarce rynkowej

Zasady prawa cywilnego to pewna kategoria norm prawnych, które wskazują jakie normy prawa cywilnego powinny te zasady realizować. Ich szczególna rola polega na wyznaczaniu kierunku działań prawodawczych, sposobie stosowania prawa oraz wskazywaniu preferencji w razie kolizji norm prawnych. W Polsce (państwie o gospodarce rynkowej) w obecnie obowiązującym systemie prawnym możemy wyróżnić

• uznanie i ochrona osobowości każdego człowieka w równej mierze - nadrzędność tej zasady wynika z konstytucyjnych gwarancjach praw i wolności obywateli, a także z konwencji międzynarodowych takich jak Pakta Praw Człowieka; składa się z kilku elementów:

• zdolność prawna - zdolność do bycia podmiotem stosunków cywilnoprawnych, przysługuje każdemu człowiekowi w takim samym zakresie

• zdolność do czynności prawnych - możliwość realizacji przez każdego człowieka czynności cywilnoprawnych, podlega ograniczeniu z przyczyn naturalnych (wiek, upośledzenia psychiczne)

• ochrona wartości niemajątkowych - są to wartości nierozerwalnie powiązane z integralnością fizyczną i psychiczną każdego człowieka,

• pełna i równa ochrona mienia podmiotów prawa cywilnego - jest ona oparta na wyrażonej w Nowej Konstytucji (1997r.) zasadzie ochrony własności, która w tym wypadku oznaczała wszystkie podmiotowe prawa majątkowe. Zasada ta wynika z ukształtowania podstawowej w tym względzie instytucji prawa cywilnego jakim jest prawo własności. Zasada ta obejmuje także dziedziczenie majątku po zmarłych, oraz gwarantuje osobie uprawnionej wypłatę odszkodowania w razie wywłaszczenia.

• Zakaz nadużywania praw podmiotowych - zasada ta opiera się na całym systemie prawa Rzeczypospolitej, które wymaga dostosowania realizowanych stosunków cywilnoprawnych do zasad moralnych. Zasada ma zapobiegać wykonywaniu praw podmiotowych niezgodnie z powszechnie akceptowanymi normami moralnymi.

• Autonomia woli - opiera się na etosie wolnego człowieka, który poprzez samodzielne decyzje kształtuje swoją sytuację prawną; ponadto zasada ta odpowiada ogólnemu założeniu systemu prawnego, który ma organizować stosunki społeczne racjonalnie (zwłaszcza w gospodarkach rynkowych). Ma także uzasadnienie w przepisach konstytucji o wolności gospodarczej oraz wiążących Polskę umowach międzynarodowych.

Zasada ta wyraża zdolność podmiotów prawa cywilnego do swobodnego kształtowania stosunków cywilnoprawnych poprzez czynności prawne ( w szczególności przez umowy - tak zwana swoboda umów). Podobnie jak własność stanowi nieodłączny element każdego systemu prawnego, natomiast nigdzie nie występuje w nieograniczonym zakresie.

• Ochrona zaufania podmiotu do składanych mu oświadczeń lub innych doniosłych prawnie zachowań nie została określona w żadnym przepisie prawnym. Doktryna prawna rekonstruuje te zasadę na podstawie klauzul generalnych znajdując tam dla niej uzasadnienie etyczne (opierające się na nakazie moralnym dotrzymania danego słowa oraz ponoszenia odpowiedzialności za błędny przekaz informacji) i funkcjonalne (pewność obrotu prawnego mającą w gospodarce rynkowej doniosłość publiczną). Zasada ta stanowi rdzeń całego szeregu norm składających się na tzw. Ochronę dobrej wiary.

Techniczne uzbrojenie pracy

Wydajność pracy

d.

c.

b.

a.

---