Finanse publiczne i prawo finansowe
konwersatorium
Ustawa o finansach publicznych - art. 3
Finanse publiczne obejmują procesy związane z gromadzeniem środków publicznych oraz ich rozdysponowywaniem, a w szczególności obejmują:
gromadzenie dochodów i przychodów publicznych (dochody publ. to środki bezzwrotne; przychody to środki zwrotne: kredyty, obligacje),
wydatkowanie środków publicznych,
finansowanie potrzeb pożyczkowych budżetu państwa,
finansowanie potrzeb pożyczkowych budżetu JST,
zaciąganie zobowiązań angażujących środki publiczne,
zarządzanie środkami publicznymi,
zarządzanie długiem publicznym,
rozliczenia z budżetem UE.
Sektor finansów publicznych dzieli się na podsektory:
podsektor rządowy,
podsektor samorządowy,
podsektor ubezpieczeń społecznych (ZUS, KRUS, zarządzane przez nie Fundusze).
Sektor finansów publicznych tworzą:
Organy władzy publicznej,
JST i ich związki,
Jednostki budżetowe, zakłady budżetowe i gospodarstwa pomocnicze,
Państwowe i samorządowe fundusze celowe,
Państwowe szkoły wyższe,
Jednostki rozwojowe,
Samodzielne Publiczne ZOZ,
Państwowe i samorządowe instytucje kultury,
ZUS, KRUS i zarządzane przez nie fundusze,
NFZ,
Państwowa Akademia Nauk i tworzone przez nią jednostki organizacyjne.
Budżet państwa
Budżet państwa - jest to roczny plan dochodów i wydatków państwa.
Procedura budżetowa - jest to proces przygotowania, realizacji i sprawozdania z wykonania budżetu.
Etapy przygotowania budżetu;
projekt budżetu musi być złożony do Sejmu do dnia 30.IX,
następnie występują 3 czytania projektu budżetu.
Etapy uchwalania budżetu:
czas uchwalania budżetu w Sejmie do 3 miesięcy,
czas na poprawki w Senacie to max. 20 dni,
czas na złożenie podpisu przez Prezydenta RP to 7 dni, (Prezydent może przesłać projekt do TK z wnioskiem o sprawdzenie zgodności z Konstytucją),
czas na rozstrzygnięcie jego zgodności przez TK to 1 miesiąc.
Etapy wykonania budżetu
Zasady gospodarki finansowej określa 5 reguł:
Obowiązuje zasada terminowego pobierania dochodów, a także terminowego i zgodnego a planem dokonywania wydatków budżetowych,
Wykonawcy budżetu, przy zlecaniu zadań są zobowiązani respektować zasadę wybierania najkorzystniejszej oferty,
Dług skarbu państwa, obsługiwany jest przed innymi wydatkami budżetu,
Nieprzewidziane wydatki, wynikające z tytułów egzekucyjnych lub wyroków sądowych, należy pokrywać w pełnej wysokości, bez względu na zaplanowany w ustawie budżetowej limit wydatków,
Ograniczone są przeniesienia wydatków i wskazuje to szczegółowo Ustawa o finansach publicznych.
Jednak, w celu pokrycia nie przewidzianych wydatków tworzy się rezerwę budżetową w wysokości 0,2 % wydatków budżetowych.
Można tez tworzyć rezerwy celowe np. na wydatki pokrywane ze środków krajowych, które nie mogą być wyższe niż 5 % wszystkich wydatków budżetowych.
Kontrolę nad wykonaniem budżetu sprawuje Minister Finansów.
W pierwszym etapie, za I półrocze wykonuje sprawozdanie z wykonania budżetu i przedstawia je Komisji Sejmowej ds. budżetu. Sprawozdanie następnie przekazuje do NIK.
Drugi etap to sprawozdanie z wykonania budżetu, które RM składa do 31.VI, następnego roku. To sprawozdanie jest przesyłane do NIK, a ten po sprawdzeniu przesyła je do Sejmu, który ma 90 dni na uchwalenie absolutorium.
Dochody budżetu:
Daniny publiczne
podatki pośrednie: VAT, Akcyza,
PIT, CIT
Dochody niepodatkowe - ze sprzedaży majątku,
Dochody z prywatyzacji majątku,
Wpłaty z zysku NBP,
Środki z UE.
Wydatki budżetu:
Sztywne: renty, emerytury, dług (wynikający z prawa i usta.
Elastyczne: (można je dowolnie zmieniać).
Bieżące: wynagrodzenia i pochodne (na bieżące funkcjonowanie państwa).
Majątkowe: kapitałowe i inwestycyjne
Źródła dochodu
Źródła dochodu w Polsce:
1 miejsce - podatek VAT,
2 miejsce - akcyza,
3 miejsce - PIT,
4 miejsce - CIT.
Źródła dochodu w W.Brytanii:
1 miejsce - PIT,
2 miejsce - VAT,
3 miejsce - CIT,
Źródła dochodu w Irlandii:
1 i 2 miejsce - PIT i CIT po 30 %,
3 miejsce - CIT.
„Kraj rozwinięty opiera swoje dochody na podatku dochodowym”.
Wydatki budżetowe
Wydatki budżetowe w Polsce:
1. ZUS - obowiązkowe ubezpieczenie społeczne -
2. dług publiczny - spłata samych odsetek -
3. opieka społeczna -
Wydatki budżetowe w W.Brytanii:
1. pomoc społeczna - 27 %,
2. służba zdrowia - 18 %,
3. edukacja - 13 %.
Wydatki budżetowe w Irlandii:
1. pomoc społeczna - 31 %,
2. służba zdrowia - 26 %,
3 edukacja - 17 %.
Podatki
PIT
Progi podatkowe
Podatek od osób fizycznych w Polsce:
19% - do 44.490 zł,
30% - od 44.490 do 85.528 zł,
40% - od 85.528 zł. (23.594 euro).
Podatek od osób fizycznych w W.Brytanii:
10% do 40%,
Podatek od osób fizycznych w Irlandii:
20% - do 34.000 euro
41% - od 43.000 euro
Podatek od osób fizycznych w Japonii:
5%, 10%, 20%, 23%, 33%, 40%).
Podmiotem opodatkowania jest:
osoby fizyczne uzyskujące: dochody z różnych źródeł, bez względu na to z jakich źródeł je osiągają, z wyłączeniem: rolników i leśników, dochody z tytułu majątku, tytułu spadku i darowizny,
szara strefa.
Nieograniczony obowiązek podatkowy - oznacza, że bez względu na miejsce osiągania dochodów, podatek płacimy w Polsce
Przedmiotem podatki jest dochód (dochód = przychód - koszty jego uzyskania).
Źródła przychodu:
wynagrodzenie wynikające ze stosunku: pracy, mianowania, powołania, pracy nakładczej, umów o dzieło, zlecenia,
przychody o charakterze subwencyjnym: renty, emerytury,
przychody z kapitałów i praw majątkowych,
CIT - 19%
Podatek dochodowy od osób prawnych, jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej, grupy kapitałowe.
Nieograniczony obowiązek podatkowy.
Zwolnieni: Skarb Państwa, NBP, Jednostki budżetowe, Przedsiębiorstwa międzynarodowe, ARiMR, ARyn.Rol., ZUS, A.Nier.ROL.
Zwolnienia o charakterze stymulacyjnym: (rozwijające pewne sektory e gospodarce), - ustawodawca zwolnił tylko te osoby prawne, których celem statutowym jest działalność w zakresie użyteczności publicznej, w zakresie naukowym, oświatowym, charytatywnym czy opiekuńczym,
Progi podatkowe
Podatek od osób prawnych w Polsce - 19%
Podatek od osób prawnych w W.Brytanii - 30% (są też obniżenia od 0% do 19%).
Podatek od osób prawnych w Irlandii - 12,5% (jest też stawka 10% dla pewnych podmiot.)
Podatek od osób prawnych w Japonii - 30% (są obniżenia dla firm małych i o niewielkich dochodach).
Karta Podatkowa
Karta Podatkowa jest zryczałtowany podatek dochodowy od osób fizycznych, ze stawką wyznaczoną kwotowo, w zależności od: rodzaju i zakresu działalności; liczby zatrudnionych pracowników; liczby mieszkańców tej miejscowości w której jest opłacany. dotyczy on głównie tzw. „wolnych zawodów”; fryzjer, prawnik, kominiarz.
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych:
20% - wolne zawody, umowa najmu, dzierżawy,
17% - usługi materialne, pośrednictwo w handlu, wynajem samochodów,
8,5% - gastronomia ze sprzedażą alkoholu pow. 1,5%, podnajem, dzierżawa,
5,5% - działalność budowlana, wytwórcza, usługi transportowe prowadzone przez 1 osobę, sprzedaż posiłków domowych.
Podatek ten płacony jest od przychodów bez względu na koszty.
PIT i CIT są to dochody JST (Gmina, Powiat, Województwo Samorządowe).
PIT - 39,34% wpłaconego podatku wraca do gminy gdzie opłacamy go i mieszkamy.
CIT - 6,71% udział w gminie.
PIT w powiecie - 10,40%,
CIT w powiecie - 1,4%,
PIT w województwie - 1,6%,
CIT w województwie - 15,9%.
VAT
Podatek od towarów i usług (VAT od ang. - Value Added Tax - podatek od wartości dodanej) - jest podatkiem pośrednim, obciążającym w ostatecznym rachunku konsumenta finalnego.
Z założenia podatek VAT miał być neutralny dla przedsiębiorców. Podatek VAT jest wliczony w cenę towaru lub usługi przez sprzedawcę, który jest opodatkowany podatkiem VAT. Podatek VAT jest płacony przez przedsiębiorców od uzyskanego obrotu (sprzedaży).
Opodatkowaniu podlegają:
odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju,
eksport i import towarów,
wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, za wynagrodzeniem na terytorium kraju,
wewnątrzwspólnotowe dostawa towarów,
Opodatkowaniu nie podlegają:
zbycie przedsiębiorstwa lub jego oddziału,
działalność w zakresie gier.
P1 P2 P3 Konsument
stal puszka Sprayt x
100 jed+VAT=122% 300+VAT=366% 1000+VAT=1220%
22% 60-22=44% 220-66=154% 22+44+154=220%
Podatek należny = faktura sprzedaży,
Podatek naliczany = faktura zakupu.
Stawki podatkowe VAT
Stawki podatkowe w Polsce:
22% - podstawowa,
7% - obniżona,
5% nabycie towaru od rolnika ryczałtowego,
3% - na nie przetworzone produkty rolne,
0% eksport.
Stawki podatkowe w Irlandii:
21% - podstawowa,
13,5%, 4,8 % - obniżone,
Stawki w W.Brytanii:
17,5% - podstawowa,
5% i )% - obniżone,
W Japonii brak VAT - jest podatek konsumpcyjny - 5%,
W Ameryce brak VAT - jest podatek obrotowy.
Zwolnienia podmiotowe:
Przy rocznych obrotach poniżej 10.000 euro:
nie wystawiamy faktur,
nie składamy deklaracji
nie rozliczamy,
prowadzimy ewidencję sprzedaży,
instalujemy kasy fiskalne,
„Mały podatnik:
wartość sprzedaży nie przekracza 800 tyś euro,
obowiązek zawiadamiania Urzędu Skarbowego o formie opodatkowania,
zobowiązanie o rozliczaniu w ciągu - 12 miesięcy,
rozliczanie się jeden raz na kwartał,
rozliczanie VAT metodą kasową,
odprowadza podatek kiedy mu zapłacą, a sam odlicza VAT kiedy zapłaci innym
Podatek akcyzowy
Wyroby opodatkowane akcyzą można podzielić na:
dobra luksusowe,
wyroby monopolowe,
wyroby energetyczne,
wyroby paliwowe,
opakowania z tworzyw sztucznych,
inne (np. karty do gry..)
Stawki w akcyzie:
stawki procentowe,
stawki kwotowe, (np. benzyna b. ołowiowa - 1,74 za litr),
mieszane,
Podatki Samorządowe
Podatek rolny - odprowadzają posiadacze, użytkownicy, właściciele gruntów rolnych, dzierżawcy.
Opodatkowanie - jest nim tzw. hektar przeliczeniowy - liczbę rzeczywistych hektarów przelicza się na podstawie trzech kryteriów:
rodzaj Ocytków rolnych,
przynależność danej miejscowości do okręgu podatkowego,
klasy jakościowej (bonitacyjnej) użytków rolnych
Zaliczenia danej miejscowości do danego okręgu podatkowego dokonuje Ministerstwo Finansów.
W I okręgu znajdują się miasta i gminy o najwyższym stopniu rozwoju,
W IV okręgu znajdują się najsłabiej rozwinięte.
Grunty dzieli się na:
grunty orne: 1, 2, 3a, 3b, 4a, 4b, 5, 6,
łąki i pastwiska: 1, 2, 3, 4, 5, 6,
Skala podatku ma charakter proporcjonalny i jest określana kwotowo o nawiązuje do ceny 1 kwintala żyta.
1 kwintal przeliczeniowy, to równowartość 2,5 kwintala żyta wg średniej ceny skupu za 3 pierwsze kwartały roku poprzedzającego.
Ulgi i zwolnienia.
Ulga inwestycyjna - to ulga o charakterze stymulacyjnym na budowę i modernizację budynków inwentarskich, zakupu i zainstalowania deszczowni, urządzeń melioracyjnych, urządzeń do wytwarzania alternatywnych źródeł energii. Polega na tym, że odliczamy 25 % wartości inwestycji ale odliczeń tych nie można dokonywać dłużej niż 15 lat.
Ulga żołnierska - jest to ulga dla osoby która prowadziła gospodarstwo rolne a została skoszarowana, obniżenie podatku może wynieść do 60 %.
Ulga związana z klęskami żywiołowymi.
Ulga dla obszarów górskich i podgórskich - za obszar górski i podgórski uważany jest obszar którego 50 % jest położony powyżej 350 m npm.. Wtedy dla gruntów lepszej jakości (tj. klasy 1, 2, 3a i 3b), obniża się podatek o 30 %, a dla pozostałych gruntów o 60 %. Zwolnienie z tego podatku dotyczy nowo zakupionych areałów, których wielkość nie przekracza 100 ha oraz zagospodarowania nieużytków (przez pierwsze 5 lat nie płaci się). Ten podatek w całości trafia do gminy (jako podatek rolny).
Podatek leśny
Podatek leśny płacą:
właściciele lasów,
samoistni posiadacze lasów,
użytkownicy wieczyści,
posiadacze lasów stanowiących własność Skarbu Państwa.
Przedmiotem opodatkowania są lasy, z wyjątkiem lasów zajętych na wykonywanie innej działalności niż działalność leśna. Lasem jest to co w ewidencji gruntów figuruje jako las.
Zwolnienia:
lasy z drzewostanem do 40 lat,
lasy wpisane do rejestru zabytków,
użytki ekologiczne,
szkoły, placówki naukowe, jednostki badawczo - rozwojowe,
zakłady pracy chronionej.
W tym podatku Rada gminy, może dokonać dodatkowych zwolnień. Brak jest natomiast w tym podatku ulg. Skal w tym podatku ma charakter proporcjonalny. Stawka jest wyznaczana kwotowo i jest uzależniona od rodzaju lasu.
Wg ceny 0,220 m3 drewna z jednego ha rzeczywistego, wg. średniej ceny drewna uzyskanego z jego sprzedaży przez nadleśnictwo, za pierwsze 3 kwartały roku poprzedzającego. Jeżeli lasy wchodzą w skład rezerwatów lub parków narodowych, to stawka wynosi 50 % stawki podstawowej.
Podatek od czynności prawnych
Podatek ten jest płatny przy wszystkich umowach cywilnoprawnych.
Przedmiotem opodatkowania - są czynności cywilno - prawne dokonywane w Polsce, o charakterze odpłatnym i niezawodowym. Czynności te , to przede wszystkim: umowy których treścią jest przeniesienie własności rzeczy i praw majątkowych, np. umowa pożyczki, ustanowienie hipoteki, małżeńska umowa majątkowa, akt założycielski spółki.
Zwolnienia podmiotowe:
Skarb Państwa,
Jednostki badawczo - rozwojowe,
JST,
Organizacje pożytku publicznego
Zwolnienia przedmiotowe:
przeniesienie własności nieruchomości (z wyjątkiem budynków lub ich części znajdujących się na terenie miast, pod warunkiem, że w przyszłości wejdą e skład gospodarstwa rolnego nabywcy),
zamiana budynków mieszkalnych lub ich części oraz lokali mieszkalnych stanowiących odrębną nieruchomość, jeśli stany umowy zaliczono do pierwszej grupy podatkowej w podatku od spadku i darowizn,
sprzedaż budynku mieszkalnego lub jego części w wykonaniu lub w związku z wielostronna umową o zamianie budynku lub prawie do lokalu,
sprzedaż papierów wartościowych przedsiębiorstw maklerskich,
sprzedaż walut obcych,
sprzedaż rzeczy ruchomych o wartości nie większej niż 1 tyś zł.
Stawki są ustalane procentowo lub kwotowo, np. sprzedaż nieruchomości i ruchomości 2 %, małżeńska umowa majątkowa - 38 zł., a gdy jedna ze stron z czynności cywilno prawnej jest zwolniona, wówczas stawkę obniża się o 50 %
Podatek od nieruchomości
Podatek ten płacą:
osoby fizyczne,
osoby prawne,
jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej,
właściciele i samoistni posiadacze nieruchomości lub obiektów budowlanych,
użytkownicy wieczyści gruntów,
posiadacze nieruchomości lub obiektów budowlanych, stanowiących własność Skarbu Państwa lub JST.
Przedmiot opodatkowania to:
budynki lub ich części,
budowle lub ich części, związane prowadzoną działalnością inną niż działalność rolnicza lub leśna,
grunty.
Zwolnienia;
Dotyczą nieruchomości zajętych na prowadzenie wśród dzieci i młodzieży statutowej działalności przez stowarzyszenia o charakterze wyższej użyteczności publicznej, np. oświata, nauka, kultura fizyczna, obozowiska.
Podstawa opodatkowania:
dla budynków i ich części to powierzchnia użytkowa wyrażona w m2,
dla budowli lub ich części to związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, wartości amortyzacyjne, a gdy budowla jest już całkowicie zamortyzowana, to ostatni odpis amortyzacyjny,
dla budynków dla których nie dokonuje się odpisów amortyzacyjnych, to określona przez podatnika ich wartość rynkowa,
dla gruntów, - powierzchnia rzeczywista w m2,
Skale stawki: procentowa dla budowli; kwotowa dla budynków i gruntów
Finanse publiczne
Deficyt budżetowy jest to ujemna różnica między dochodami a wydatkami. Nadwyżka wydatków nad dochodami
Rodzaje deficytów budżetowych:
Rzeczywisty - oznacza faktyczna różnicę między dochodami a wydatkami,
Strukturalny - oznacza różnicę między dochodami a wydatkami budżetowymi w przypadku pełnego wykorzystania czynników produkcji (tzn. nie ma bezrobocia i wszyscy w wieku produkcyjnym pracują),
Cykliczny - jest to różnica między strukturalnym a rzeczywistym ( mówi o koniunkturze gospodarczej kraju).
Powody występowania deficytu:
zbyt duże wydatki sztywne (wynikające z mocy prawa; ciężko je zmniejszyć w ciągu kilku lat),
zbyt małe dochody budżetowe (duże bezrobocie, szara strefa, zbyt wysokie podatki),
osłabianie tempa wzrostu gospodarczego (mniejsze dochody w kraju, większe wydatki,
naciski polityczne i społeczne.
Instrumenty finansowania deficytu budżetowego:
zaciąganie pożyczek i kredytów na rynku krajowym i zagranicznym,
podwyższenie podatków,
cięcia budżetowe (zmniejszenie wydatków),
emisja papierów wartościowych (obligacje).
Kryteria konwergencji (zbieżności) z Maastricht:
deficyt budżetowy nie wyższy niż 3 % PKB,
dług publiczny nie większy niż 60 % PKB,
inflacja: 3 kraje UE o najmniejszej inflacji podzielić przez 3 + 1,5 %,
długookresowe stopy procentowe: 3 kraje UE o najmniejszej stopie procentowej podzielić przez 3 + 2%,
stabilny kurs walutowy.
Skutki deficytu budżetowego:
narastanie długu publicznego ( a w rezultacie kosztów jego obsługi - 30 mld rocznie),
wzrost stopy procentowej (drogie kredyty),
wzrost inflacji,
wysoki deficyt finansowany za granicą, może powodować negatywne zmiany kursu walutowego
Klub Londyński - nieformalne zrzeszenie krajów,
Klub Paryski - nieformalne zrzeszenie banków,
Które restrukturyzują zadłużenia wobec innych państw
Ekokonwersja długów - zamiana zadłużenia państwa w inwestycje ekologiczne.
Dane:
Deficyt w 2007 r, wyniósł; 16.917 mld. zł.
Dług publiczny wynosi:…………
Deficyt w stosunku do PKB wynosi:……………
Dług publiczny w stosunku do PKB wynosi:…………..
Normy ostrożnościowe dla dług który przekracza, 50 %, 55 %,60 % ;w przypadku, gdy wartość relacji kwoty państwowego długu publicznego do produktu krajowego brutto;
1. jest większa od 50%, a nie większa od 55%, to na kolejny rok:
Rada Ministrów uchwala projekt ustawy budżetowej, w którym relacja deficytu budżetu państwa do dochodów budżetu państwa nie może być wyższa niż analogiczna relacja z roku bieżącego,
relacja, o której mowa w lit. a, stanowi górne ograniczenie relacji deficytu każdej jednostki samorządu terytorialnego do jej dochodów, jaka może zostać uchwalona w budżecie jednostki samorządu terytorialnego;
2. jest większa od 55%, a mniejsza od 60%, to na kolejny rok:
Rada Ministrów uchwala projekt ustawy budżetowej, przyjmując jako górne ograniczenie deficytu jego poziom zapewniający, że relacja długu Skarbu Państwa do produktu krajowego brutto przewidywana na koniec roku budżetowego, którego dotyczy projekt ustawy, będzie niższa od relacji, o której mowa w art. 15 ust. 1 pkt 1 lit. b, ogłoszonej zgodnie z art. 15 ust. 3,
górne ograniczenie relacji deficytu każdej jednostki samorządu terytorialnego do jej dochodów, jaka może zostać uchwalona w budżecie jednostki samorządu terytorialnego, określone w pkt 1 lit. b, zostaje zmniejszone przez pomnożenie przez współczynnik R, wyliczany w następujący sposób:
R = (0,6 - PDP/PKB) : 0,05,
gdzie PKB - oznacza wartość produktu krajowego brutto, PDP - oznacza kwotę państwowego długu publicznego, ogłoszone za poprzedni rok budżetowy,
Rada Ministrów przedstawia Sejmowi program sanacyjny mający na celu obniżenie relacji, o której mowa w art. 15 ust. 1 pkt 1 lit. a;
3. jest równa lub większa od 60%, to:
poczynając od siódmego dnia po dniu ogłoszenia relacji, o której mowa w art. 15 ust. 1 pkt 1 lit. a, jednostki sektora finansów publicznych nie mogą udzielać nowych poręczeń i gwarancji,
Rada Ministrów, najpóźniej w terminie miesiąca od dnia ogłoszenia relacji, o której mowa w art. 15 ust. 1 pkt 1 lit. a, przedstawia Sejmowi program sanacyjny mający na celu ograniczenie tej relacji do poziomu poniżej 60%,
w kolejnym roku budżetowym obowiązuje zakaz udzielania nowych poręczeń i gwarancji przez jednostki sektora finansów publicznych,
w projekcie ustawy budżetowej na kolejny rok budżetowy oraz w uchwalonych budżetach jednostek samorządu terytorialnego kwota wydatków jest równa lub niższa od kwoty dochodów.
Jednostki sektora finansów publicznych formy, funkcjonowanie (jednostek państwowych)
Jednostki budżetowe - wykonują zadania publiczne w zasadzie w sposób nieodpłatny lub za odpłatnością, która nie stwarza możliwości pokrycia własnymi dochodami kosztów ich funkcjonowania. Rozliczają się zatem z budżetem metodą brutto. Czyli, finansują swoją działalność ze środków bezpośrednio otrzymywanych z budżetu. A wszystkie dochody odprowadzają do budżetu (np. szkoły). Zakłady budżetowe - podlegają ograniczeniom budżetowym, gdyż działają na zasadzie samofinansowania się. Odpłatnie wykonują wyodrębnione zadania publiczne, a koszty funkcjonowania pokrywają z osiągniętych przychodów. Zakład budżetowy rozlicza się z budżetem metoda netto. Nadwyżkę, odprowadza do budżetu. Zakład budżetowy może otrzymywać dotacje przedmiotowe, podmiotowe oraz celowe na inwestycje oraz jednorazowa dotację na pierwsze wyposażenie w środki obrotowe.
Fundusze celowe - ustawa powołująca fundusz celowy, określa w sposób szczegółowy, zarówno źródła jego przychodów jak i zadania publiczne finansowane z tych przychodów. Fundusze celowe działają poza budżetem. Ich działanie prowadzone jest na podstawie rocznego planu finansowego, który jest objęty budżetem państwa (PFRON, FOŚi GW).
Naruszenie dyscypliny budżetowej
Naruszeniem dyscypliny budżetowej są czyny polegające na:
zaniechaniu ustalenia należności Skarbu Państwa lub JST a także ustalenia jej w wysokości zaniżonej,
przekroczeniu zakresu upoważnienia do dokonywania wydatków ze środków publicznych,
przekroczeniu uprawnień do dokonywania zmian w budżecie,
niezgodnym z przeznaczeniem wykorzystaniem uzyskanych środków (np. dotacji z UE),
zaniechania uiszczania obligatoryjnych składek (np. ZUS).
Okoliczności wyłączające odpowiedzialność dyscyplinarną to:
zdarzenie losowe,
znikoma szkodliwość dla finansów publicznych,
choroba psychiczna Lu inny stan zakłócenia psychicznego,
polecenie przełożonego.
Odpowiedzialność ponoszona jest zarówno za umyślne jak i nieumyślne działanie jak i zaniedbanie. Karami za naruszenie dyscypliny jest:
upomnienie,
nagana,
kara pieniężna,
zakaz pełnienia funkcji kierowniczych,
Stronami postępowania w tych sprawach są: oskarżony i oskarżyciel, a postępowanie jest dwuinstancyjne.
W I instancji funkcje oskarżyciela pełnią: Rzecznicy Dyscypliny Finansów Publicznych i ich zastępcy.
W II instancji funkcje tą pełni Główny Rzecznik Dyscypliny Finansów Publicznych lub jego zastępcy.
W I instancji orzekają komisje których właściwości dostosowywane są do poszczególnych kategorii spraw (np. komisje przy Ministerstwach i Premierze - Regionalne Komisje Orzekające przy RIO, lub wyjątkowo tzw. Wspólna Komisja powołana przez Prezydenta
W II instancji, organem orzekającym jest Główna Komisja Orzekająca, której członków powołuje i odwołuje Prezes RM (czyli Premier).
NBP
Organami Narodowego Banku Polskiego są:
Prezes,
Zarząd,
Rada Polityki Pieniężnej.
Celem podstawowej działalności NBP jest zapewnienie stabilnego pozom cen, a jeżeli ten cel osiągnie, może wpływać na wzrost gospodarczy.
Prezesa - wybiera Sejm, na wniosek Prezydenta (obecnie jest nim Sławomir Skrzypek). Kadencja trwa 6 lat i może być 2 kadencje. Prezes, przewodniczy innym organom banku, jest przełożonym wszystkich pracowników, reprezentuje bank na zewnątrz, zapewnia wykonanie Uchwał RPP i Zarządu. Można go usunąć tylko z przyczyn ujętych w ustawie.
RPP - składa się z 10 osób (3 wybiera Sejm; 3 Senat; 3 prezydent i 1 Prezes). Kadencja RPP trwa 6 lat. Posiedzenia RPP odbywają się nierzadkiej niż 1 raz na miesiąc. Uchwały RPP są publikowane urzędowo w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.
Do głównych zadań RPP należy:
ustalanie corocznego budżetu,
ustalanie stopy procentowej,
ustalenie zasad operacji otwartego rynku czyli skup i sprzedaż papierów wartościowych,
ustalenie zasad i wysokości rezerw obowiązkowych banków,
w ciągu 5 miesięcy od zakończenie roku, przedkłada Sejmowi sprawozdania z wykonania założeń polityki pieniężnej,
zatwierdza plan finansowy NBP,
dokonuje oceny działalności Zarządu.
Zarząd - składa się z:
Prezesa,
2 Wiceprezesów,
4-6 członków (Wiceprezesów i członków powołuje Prezydent na wniosek Prezesa)
Kadencja Zarządu trwa 6 lat i do jej głównych zadań należy:
kierowanie bieżącą działalnością NBP,
realizacja Uchwał NBP,
realizacja zadań polityki kursowej.