Charakterystyka ogólna pedagogiki społecznej

nacisk na stronę praktyczną, ma charakter prakseologiczny (teoria sprawnego działania), ma przynosić skutki

nie można podać pełnego zakresu peds h.radlińska-> lepiej mówić o zadaniach peds

pedagogika- wpływ środowiska na człowieka, jak ś wpływa na rozwój i wychowanie człowieka, ważne też jak człowiek zmienia swoje warunki życia

od lat 20 XX w. jest oddzielną dyscypliną

geneza ped- przemiany po rew Fr i wojnach napoleońskich, rozwój industrializacji-> migracje, osłabienie rodzin, marginalizacja-> potrzeba pomocy

geneza peds wiaże się z tzw. złem społecznym, kryzysem społecznym

kryzys życia społecznego, uprzemysłowienie

zadania peds:

-przekształcanie

-ulepszanie

-meliorowanie niekorzystnych warunków życia

-ulepszanie wpływów pozytywnych

zakres peds:

-podstawowe ś wychowawcze: rodzina, gr. rówieśnicze, gr. lokalne

-wszelkie problemy społ: bezrobocie, marginalizacja, włóczęgostwo itd.

szerzenie kultury, rozwój człowieka-> praca kulturalna

-wpływ masmediów na człowieka

działy pedagogiki społecznej:

-praca kulturowo- oświatowa

praca oświatowa, oświata dorosłych

-praca społeczna (ratownictwo, pomoc, opieka)

-dzieje pracy społecznej i oświatowej

obszary zainteresowań teoretycznych i dziedziny praktyki peds

podstawowe pojęcia peds

środowisko- kulturowe, geograficzne

wychowanie- zamierzone, zaplanowane, określony cel,proces świadomy (socjalizacja- proces spontaniczny niezamierzony)

siły społeczne- umiejętności, zdolności, potencjał wykorzystywany w życiu społecznym, osoby aktywne, dynamiczne, organizujące swoje ś, wzorcowe organizacje, dynamiczne ruchy społ.

Profilaktyka społ- zapobieganie

diagnoza spol- rozpoznawanie sytuacji, zbieranie informacji

kompensacja społeczna- wyrównywanie braków np. zasiłki, adopcja, dożywianie, kurator

kształcenie równoległe- organizacje społeczne, wpływy pozaszkolne

edukacja permanentna- stała, trwająca całe życie

animacja społeczno- kulturalna- pobudzanie do działania

doradztwo- działania informacyjno- instruktażowe

poradnictwo doradztwo + działania diagnostyczno terapeutyczne

pomoc społeczna, praca socjalna

środowisko a otoczenie

środowisko- zespół warunków w których znajduje się człowiek, oddziaływanie bodźców wywierających znaczący wpływ (składniki struktury otaczającej osobnika które działają jako system bodźców i wywołują określone reakcje psychiczne)

otoczenie- struktura szersza, możemy nie mieć kontaktu, niekoniecznie ma wpływ na człowieka (oznacza całą zewnętrzną strukturę niezależnie czy jest ona trwała czy zmienna i czy stanowi źródło bodźców rozwojowych)

środowisko wychowawcze- złożony układ powtarzających się lub względnie trwałych sytuacji w których człowiek rozwijający się przystosowuje się czynnie w wychowawczym okresie swojego życia. Ogół sytuacji wychowawczych

środowisko naturalne (geofizyczne) społeczne i kulturowe

typologia ś wg bodźców środowiskowych:

naturalne- zasoby naturalne, klimat, flora, fauna, np. k. gorący- szybsze dojrzewanie, zasoby naturalne- wybór zawodu

społeczne- grupy ludzi i interakcje między nimi

-rozmieszczenie i gęstość zaludnienia

-struktura zawodowa

-relacje między grupami wiekowymi

-poziom i struktura wykształcenia

kulturowe- wytwory człowieka materialne i duchowe

wg Tatarkiewicza-cywilizacja- aspekt materialnych

-kultura- a. duchowy (światopogląd, filozofia, etyka, religia, prawo, sztuka, nauka, wierzenia, zwyczaje, obyczaje)

miasto i wieś odmienności i przeobrażenia

wieś tradycyjna ↔ współczesna

miasto małe- duża aglomeracja

jakościowe- indywidualne gospodarstwa ↔ wspólnota gospodarstw

ilościowe- małe ↔ duże

kręgi środowiskowe według pietera: osobiste (domowe), miejscowe (lokalne) i okoliczne (okolica)

ze względu na siłę oddziaływania. Wpływ na jednostkę

teraz można by dodać 4- globalny

typologia tonniesa wspólnota, społeczeństwo

ze względu na sposób powstania naturalne, intencjonalne

MacIvera wspólnota stowarzyszenie

wspólnota:- mniejsze grupy

-kontakty twarzą w twarz

-więzi spontaniczne oparte na pokrewieństwie/ przyjaźni

-nieformalny charakter (brak osobowości prawnej)

-struktura wynika z tradycji

-brak określonych wspólnych celów

-normy ustalane między członkami

-bardzo silna kontrola społeczna

stowarzyszenie:- narzucane normy

-społecznie zorganizowane, formalne

-określony cel

-z góry określona struktura, organizacja, kary, nagrody

-dobrowolność przynależności

składniki, dynamizmy wychowania: bios, etos, agos, los

bios- życie (pęd życiowy, zadatki przyrodzone), przeszkody- deficyty np. fizyczne

etos- obyczaj (określone normy, zasady, reguły postępowania)

agos- siła prowadząca do ideału, wychowawcy, nauczyciele, rodzice

los- tajemnicza siła, jako przeznaczenie lub fatum

klasyfikacja środowisk wychowawczych: naturalne (rodzina, grupa rówieśnicza, środowisko lokalne), środowiska intencjonalne (placówki opiekuńcze, p wspomagające rozwój, p oświaty dorosłych)

klasyfikacja ś ze względu na sposób powstania:

-naturalne

-intencjonalne (celowe)

placówki opiekuńcze- opieki częściowej-> zajmujące się dziećmi i młodzieżą przez określony czas

`rekreacyjne

`wychowawcze

`profilaktyczno wychowawcze

-opieki całkowitej

dla osób osieroconych i zaniedbanych (formy rodzinne i instytucjonalne) lub niedostosowanych społecznie (policyjna izba dziecka, pogotowia opiekuńcze, zakłady poprawcze itp.)

struktura rodziny (pełna, niepełna, rozbita, zdekompletowana, zrekonstruowana)

rodzina- uniwersalna instytucja społeczna, mała, pierwotna

pełna- wszyscy członkowie

niepełna- panna z dzieckiem

rozbita- po rozwodzie, separacji, porzucenie, opuszczenie

zdekompletowana- śmierć jednego z rodziców

zrekonstruowana- kolejny ślub po rozwodzie lub adopcja

typy rodzin: tradycyjna, współczesna

tradycyjna

-minimum 3 pokolenia

-głowa rodziny, wynik tradycji- najstarszy członek rodziny

-stałe miejsce zamieszkania

-najwyższe dobro-> dobro rodziny

-duża liczba dzieci

-biologicznie zdeterminowana

-przypisane role

-samowystarczalna

-otwarta zewnętrznie

-nie okazuje się uczuć

-wspólnota, razem, silna kontrola

współczesna

-mała 2 pokolenia, elementarna, nuklearna, podstawowa

-równość członków, egalitaryzm

-zmiany miejsca zamieszkania

-najwyższe dobro-> względy uczuciowe

-mała liczba dzieci

-zaplanowana

-uzgodnienie ról

-niesamowystarczalna

-zamknięta zewnętrznie

-okazywanie uczuć

-indywidualizm, czasem egoizm, osłabiona kontrola

-zadowolenie ze związku istotniejsze od funkcji prokreacyjnej

funkcje rodziny: istotne (pierwszorzędne), akcydentalne (drugorzędne)

pierwszorzędne (tylko rodzina)

-emocjonalno- ekspresyjna (f. Miłości)

-prokreacyjna (biologiczna)

drugorzędne (rodzina lub inne instytucje)

-wychowawcza (socjalizacyjno- wychowawcza)

-materialno- ekonomiczna

-kontrolna

-stratyfikacyjna (pozycja społ. Status społ. Przypisany przez rodziców lub osiągnięty we własnym zakresie)

zagrożenia i dezorganizacja współczesnej rodziny

przyczyny konfliktów:

-dysfunkcjonalność rodziny

-różne wychowanie, poglądy kulturowe małżonków

-mieszkanie z teściami

-różnice religijne

-finanse

-patologie: alkoholizm, narkomania

-wzrost liczby rozwodów

-zaniedbywanie dzieci

alternatywne modele (formy) rodziny

dwustopniowa (najpierw na próbę bez dzieci potem 2 stopień z dziećmi)

homoseksualna

kółko przyjacielskie

rodzina- układanka

samotni rodzice

single

DINKS

kohabitacja

nomadyczna (na odległość)

grupy rówieśnicze

kryteria rozróżnienia:

`wiek

`rodzaj relacji (pierwotne- wtórne, spontaniczne- interesowne, formalne- nieformalne)

`stopień spoistości (zwarte- luźne)

`płeć

grupa rówieśnicza to organizm społeczny wyróżniony spośród innych nie ze względu na cechę demograficzną wieku lecz ze względu na typ więzi, bliskie, nacechowane wzajemną aprobatą uczestnictwo. Pierwotne i wrórne

grupy nieformalne (pierwotne, spontaniczne): dziecięce grupy zabawowe, młodzieżowe paczki, kliki, subkultury młodzieżowe, gangi, bandy przestępcze.

-spontaniczność zachowań

-zmienność form życia zbiorowego, zabaw, celów

-stała dysharmonia między starszymi i grupą dzieci/ młodzieży

klika- g. wyłamująca się z większości, koncentruje się na własnych korzyściach, czasem wbrew interesowi publicznemu, osoby popierające się nawzajem

`symbiotyczna- nastawienie na wspólne korzyści

`pasożytnicza- wykonywanie pełnionych funkcji dla własnych interesów

`obronne- głównie w sytuacji zagrożenia

`agresywne- dążą do przejęcia władzy lub poszerzenia strefy wpływów

gr. zabawowe

-od 3(4) do 11(12) lat

-główny cel-> zabawa

-małe grupy

-są bardzo zmienne, spontaniczne

-może być inicjator zabawy

-brak organizacji

-egalitarny chrakter

paczki, kliki młodzieżowe

-po 12 roku życia (brak górnej granicy)

-musi być coś wspólnego (cele, zainteresowania)

-silniejsze więzi niż w g. zabawowych

-solidarność, identyfikacja z grupą, poczucie odrębności, lojalność

bandy i gangi- młodzieżowe grupy dewiacyjne, tworzą się b. wcześnie (5-6 lat, kiedyś 8-9), nie są to osoby w tym samym wieku, wspólny cel, zorganizowane, silna hierarchizacja, konkretne zadania do wykonania, rozbicie więzi, lider, wzajemne zaufanie, chęć zaimponowania innym

subkultura- mała g mieszcząca się w większej grupie kulturowej ale różniąca się od niej, charakter pozytywny bo nie łamie norm

antykultura- odrzucenie oficjalnego systemu kulturalnego

typy kierowania:-przodownictwo (charyzma, opiekuńczość, spontaniczność, zaufanie grupu)

-przywództwo (organizacyjne, z lub bez aprobaty grupy)

-panowanie (zdobywane instrumentalnie, siłą)

Grupy formalne (wtórne, celowe, intencjonalne)

będąc w g. f jesteśmy jednocześnie w g. nieformalnej

współcześnie młodzi ludzie żyją w polimorficznym świecie stosunków

kryzys i upadek formalnych grup rówieśniczych

W latach osiemdziesiątych niektóre ze związków młodzieżowych zostały pozbawione jednego z najważniejszych dla nich atrybutów, czyli samodzielności. Związki te zostały zmuszone do przyjęcia określonej struktury, ideologii oraz z góry określonych norm i wartości. Większość z tych narzuconych rzeczy pochodziła ze świata zewnętrznego, utożsamianego ze światem dorosłych. To wszystko powodowało, że młodzi ludzie odczuwali potrzebę buntu, co mogło sprawić zaostrzenie się konfliktów ze światem zewnętrznym. Jednak bunt był karany. Konsekwencją takiej sytuacji było powstawanie więzi i przyjaźni, a uczucia przynależności zaczęły rozwijać się także na gruncie prywatnym. Zaczęły powstawać spontaniczne układy rówieśnicze, oparte na patriotyzmie małych grup, których zadaniem było zaspokajanie potrzeby bliskości i bezpieczeństwa. Takie grupy dawały możliwość wyrażania własnych uczuć oraz pozwalały na określone zaangażowanie emocjonalne. Coraz bardziej zauważalna była ogólna nieufność skierowana w kierunku instytucji ich pracowników. Z równie dużą nieufnością były traktowane wszelkie mechanizmy życia społecznego. Taka postawa może być przyczyną nieprawidłowego przekazu informacji, braku dyskusji, blokowania krytyki, nepotyzmu, łapownictwa, a także sprzeciwiania się instytucji wobec wszelkich nowości. Postawa związków młodzieżowych w latach osiemdziesiątych jest także aktualna w czasach dzisiejszych. Jednak warto tu podkreślić fakt, że obecnie nie ma już tak dużo organizacji, a wielkość tych istniejących jest dużo mniejsza, niż kiedyś. Ale nie można wykluczyć tego, że być może stowarzyszenia i związki młodzieżowe zaczną się odradzać. Zatem jednym z zadań pedagogiki społecznej powinno być skupienie się na grupach rówieśniczych, które trwają i są niezniszczalne.

W podsumowaniu można powiedzieć, że grupa rówieśnicza to pewna zbiorowość składająca się z jednostek w podobnym wieku, pomiędzy którymi - pod wpływem bezpośredniego kontaktu - powstają więzi przyjaźni. Grupy rówieśnicze można zaliczyć do jednych z podstawowych form życia społecznego jednostek. Do głównych czynników wiążących grupę rówieśniczą można zaliczyć: wiek, występowanie określonych kontaktów, poczucie przynależności do wspólnej struktury, brak istotnych różnic w poziomie rozwoju poszczególnych członków.

funkcje grupy rówieśniczej

-socjalizacyjna

-kulturotwórcza

-emocjonalna

-afiliacyjna (chęć identyfikacji, przynależności)

-kontrolna

-rekreacyjna

problemy osób młodych i sposoby ich rozwiązywania

charakterystyka młodych: zmienność, ciekawość świata, elastyczność, buntowniczość, bycie w różnych środowiskach

podstawowe cechy środowiska lokalnego

społeczność lokalna- w socjologii odnosi się do grup, relacji i organizacji, wartości

środowisko lokalne- w pedagogice pojęcie szersze odnosi się do tego co w społeczeństwie i obszaru, terytorium, instytucji na tym terenie

cechy środowiska lokalnego:

-tożsamość etniczna, religijna, kulturowa

-względna jednolitość ekonomiczna i zawodowa (wyjątek: wielkie miasta)

-wspólne terytorium wydzielone, ograniczone, zazwyczaj mały obszar

-wspólne normy, wartości, zasady

-więzi mają charakter bezpośredni, osobowy

-poczucie odrębności i przynależności

-gotowość do wspólnego działania

-kontrola społeczna

-istnienie organizacji lokalnych

-struktura stabilna, podział ról i obowiązków, określona pozycja członków

-nie jest grupą samowystarczalną, jest uzależniona od większych grup, szerszych struktur

cechy charakterystyczne środowiska wiejskiego (w. tradycyjna i w. współczesna)

ś. w. tradycyjnej- duży wpływ przyrody na wychowanie

ś. w. współczesnej- społ. Bardziej otwarte

cechy charakterystyczne środowiska miejskiego (małe m. i duże m.)

funkcje środowiska lokalnego

Środowisko lokalne i jego funkcje socjalizacyjne.
-Środowiskiem lokalnym nazywamy zbiór ludzi zamieszkujących niewielkie terytorium oraz stworzoną przez nich kulturę, stosunki społeczne i otoczenie przyrodniczo-materialne. Składnikami środowiska lokalnego są wspólne instytucje, symbole i wartości. Cechami tego środowiska są poczucie odrębności i izolacji, jednolitości zawodowej i ekonomicznej, tożsamości etnicznej i kulturowej. Dominacja więzi osobowych nad rzeczowymi pozwala na powszechna identyfikację członków oraz sprawowanie osobowej i rygorystycznej kontroli. Istotą świadomości społecznej środowiska lokalnego jest poczucie jedności wspólnoty i aprobującego uczestnictwa. Zewnętrznym wyrazem jedności jest zdolność do zbiorowego działania w obronie, rozwiązywania i osiągania wspólnych celów i interesów publicznych.
Środowisko lokalne oprócz zbiorowości społecznej zamieszkującej niewielki, względnie zamknięty obszar, oznacza również cały system instytucji służących organizacji życia zbiorowego takich jak kościół, szkoła, instytucje usługowe, urządzenia socjalne lub rekreacyjne oraz mechanizmy regulujące zachowania jednostkowe i stosunki międzyludzkie, a więc obyczajowość, normy moralne, autorytety i wzory zachowań.

przyczyny dezintegracji środowisk lokalnych

w wielkich miastach

funkcje szkoły

-edukacyjna (kulturowa, kształcąca, przekaz wiedzy)

-wychowawcza

-socjalizacyjna

-integracyjna

-selektywna (selekcyjna)

-wyrównawcza (stypendia, zerówki, zajęcia wyrównawcze)

-profilaktyczna

-opiekuńcza (przedszkola, świetlice)

czynniki równego startu

nie ma systemowego rozwiązania, brak selekcji nauczycieli

-bezpłatność na poziomie podstawowym i średnim, pożądana też na wyższym

-obowiązkowość

-ujednolicone przygotowanie nauczycieli

-rozwinięty system pomocy stypendialnej i materialnej

-wyposażenie materialne placówek

-odpowiednia sieć szkół w zależności od zainteresowań

-powszechność wychowania przedszkolnego

bariery i zagrożenia dostępu do oświaty

-miejsce zamieszkania (dojazdy do szkoły)

-zajęcia pozaszkolne

-program nauczania

-komercjalizacja oświaty

-wyposażenie szkół

-wychowanie przedszkolne

-poradnictwo

wizja współczesnego i przyszłego systemu edukacyjnego

zmiany jakie powinny zajść w systemie edukacji:

-stosunki uczeń- nauczyciel bardziej partnerskie

-nie zapamiętywanie a rozumienie programu

-obowiązkowe przedszkola

-eliminowanie czynników lękotwórczych

-może nowe metody nauczania

-dostosowanie wyboru szkoły do zainteresowań a nie miejsca zamieszkania

fobie szkolne

przyczyny:

-nie najlepsze interakcje między uczniami

-podejście nauczyciela

-etykietowanie

-stres

-przedmiotowe traktowanie człowieka

-brak zainteresowania rodziców problemami dziecka

-niesprawiedliwe ocenianie

-nadmierne wymagania nauczycieli i rodziców

agresja i przemoc w szkole

przyczyny:

-zła atmosfera w domu, brak akceptacji-> próba znalezienia realizacji potrzeb

-próba zwrócenia uwagi

-próba określenia granic

-znudzenie

agresja- zach. 2Stronne jest wyrazem intencji, zamierzona instrumentalna (przestępczość zorganizowana), zamierzona celowa (chuligani)

przemoc- zach. 1stronne

definicja animacji

edukacja środowiskowa, lokalna

pojawiła się po 1989r.

Podjęcie działań w sferze społecznej i kulturalnej, działanie na rzecz społ., organizacja czasu wolnego

wstępowanie do organizacji nieformalnych i formalnych grup nieograniczonych przez czynniki społeczne

ożywianie, aktywizowaniem pobudzanie do działania, odkrywanie sił twórczych, kreowanie i ekspresja

stowarzyszenie- nie potrzeba pieniędzy na początek, założyciele- róznoprawni członkowie, więcej w pl

fundacja- musi być grupa fundatorów aby powstała, mniej w pl

edukacja środowiskowa- e. Nieformalna, prowadzona przez konkretne aktywne podmioty zgodne z realizacją potrzeb, działania które umożliwiają jednostkom decydowanie o własnym życiu, znaleźć rozwiązanie problemów, uświadamianie

demokratyczne wartości:

-uzyskiwanie i wykorzystywanie informacji

-ocena własnego zaangażowania

-podjęcie decyzji

-ocenianie

-komunikowanie się

-współpraca

-promowanie interesów obywateli

-racjonalizm

-tolerancja

-odpowiedzialność

bariery uniemożliwiające zastosowanie działań animacyjnych

-dezintegracja społeczna i kulturalna wsi i miasteczek

-dezorganizacja rodziny i g. sąsiedzkich

-zanik autorytetów lokalnych i brak wzorów

-brak więzi z najbliższym otoczeniem

etapy animacji społeczno- kulturalnej w społecznościach lokalnych

-diagnoza społeczna ś. Lokalnego (rozeznanie w ś. Jakie środki do dyspozycji, sposób organizacji, warunki środowiskowe)

-planowanie treści, form, sprecyzowanie celów (dostosowanie do zapotrzebowań i możliwości)

-faza informacyjno- stymulacyjna

-czynności realizacyjne

-pomiar efektywności, zbadanie skutków

indywidualne i społeczne skutki animacji

-przyrost wiedzy

-rozwój umiejętności

-zmiana postaw

-zmiana hierarchii wartości

-zmiana wzorów kulturowych

cechy animatora

komunikatywność, kreatywność, elastyczność, odporność na krytykę, tolerancyjność, otwartość na nowe możliwości i sytuacje, odpowiedzialność

animator ożywia środowisko, rozbudza pożądanie wiedzy, wpływa na rozwój zainteresowań, motywowanie do aktywności, zagospodarowanie czasu

wychowawca- animator- specjaliści od komunikowania się i reanimacji społ. Ulepszają stosunki międzyludzkie, wychowują

zaangażowanie społeczne a świadome uczestnictwo w realizacji celów społecznych

Zaangażowanie społeczne rozumiemy zarówno jako uczestnictwo, lub nie, w procesach decyzyjnych, jak i samą możliwość zabrania głosu w angażujących społecznie sprawach.. Jakość zaangażowania społecznego będziemy mierzyć wypracowanymi rezultatami, ich efektywnością, trwałością i uniwersalnością.

przyczyny bezrobocia jego zasięg

bezrobotni: osoby zdolne do wykonywania danej pracy, chcą pracować poszukują pracy, gotowość podjęcia pracy, z powodów niezależnych od siebie nie mogą jej znaleźć.

Przyczyny:

-przemiany polityczne (przemiany gospodarcze, zmiana typu gospodarki na rynkową, mniejsze znaczenie przemysłu, załamanie handlu z zsrr, mentalność, przestarzały majątek, brak środków)

-brak kwalifikacji, przyczyny edukacyjne, system edukacji niedostosowany do rynku pracy, zbyt duża liczba osób kształcących się w zsz, nie przygotowanie do wyk. Pracy, program nie nadąża za zmianami

-postęp techniczny

-niewielka mobilność ludzi

-wiek

-wyż demograficzny (2003-2005)

rodzaje bezrobocia ze względu na czas trwania

-krótkookresowe (do 3 miesięcy)

-średniookresowe (3-12)

-długookresowe (ponad 12)

inne rodzaje bezrobocia:

-strukturalne (duże zmiany w popycie, upadek pewnych branż)

-technologiczne (postęp technologiczno naukowy)

-cykliczne, koniunkturalne

-sezonowe

-dobrowolne (tzw. pasożyty społeczne)

-z wyboru (świadoma rezygnacja z podjęcia pracy)

-ukryte/ utajone

specyfika polskiego bezrobocia

-młodzi ludzie

-gorsza sytuacja kobiet

-zróżnicowanie przestrzenne

-bezrobocie długotrwałe

psychospołeczne skutki bezrobocia

negatywne

-ekonomiczne (zmniejszenie dochodów budżetowych, migracje, nie wykorzystanie produkcji)

-pogorszenie stanu zdrowia, wzrost liczby rozwodów, możliwy wzrost przestępczości

-ubóstwo

-rodzina nie pełni w całości swoich funkcji

pozytywne

-efektywność, zdyscyplinowanie (chęć utrzymania pracy)

-podnoszenie kwalifikacji os. młodych

-szybkie przekwalifikowanie bezrobotnych

aktywne i pasywne środki przeciwdziałania bezrobociu

aktywne

-tworzenie i utrzymanie miejsc pracy

`wzrost płac

`doskonalenie systemów motywacyjnych

-szkolenia dla bezrobotnych

-organizowanie prac interwencyjnych

-organizowanie robót publicznych

-pożyczki i kredyty

-doskonalenie systemu pośrednictwa pracy

pasywne (rozwiązania zastępcze)

-dzielenie miejsc pracy

-dzielenie czasu pracy

-dni wolne, brak nadgodzin

-skrócenie wieku emerytalnego

-wydłużenie okresu obowiązkowej nauki szkolnej

emigracja zarobkowa

migracje przyczyny:

-cele zarobkowe

-większe perspektywy rozwoju, zrobienie kariery

-za rodziną

-cele edukacyjne

-względy turystyczne, ciekawość świata, przeżycie przygody, wyrwanie się z małych środowisk

-względy polityczne, religijne

pozytywne skutki migracji

-nauka języka

-przenikanie się kultur, nabycie postawy tolerancyjnej

-sprawdzenie się

-nabycie pewnych nawyków, przeniesienie ich do rodziny

zjawiska towarzyszące przemianom cywilizacyjnym: nędza materialna, ubóstwo kulturowe, bezdomność, włóczęgostwo, żebractwo, globalizacja, marginalizacja i wykluczenie społeczne. Przyczyny, skutki i zasięg.

Ubóstwo:

-materialne `względne (dystans pomiędzy poszczególnymi grupami społ.)

`bezwzględne (węższe- zaspokojenie minimalnych potrzeb, szersze- zaspokojenie minimalnych potrzeb zmienne w miejscu i czasie)

-kulturalne- często brak aspiracji i środków, może być wynikiem globalizacji i marginalizacji, dominacja kultury masowej, potrzeby wyższego rzędu wg piramidy maslowa

ub. społeczne- poziom życia i możliwości zaspokojenia potzeb

skala ub. W pl- 2,5-18 mln

syntetyczna ocena poziomu życia:

-poziom dochodów

-mieszkanie

-ochrona zdrowia

-wykształcenie

projekt parasola- odgórnie

projekt korzeni trawy- subsydiarność

kultura ubóstwa:

-brak pracy, stałych środków utrzymania

-brak aspiracji, kwalifikacji, wykształcenia

-wyuczona bezradność

Globalizacja- poszerzanie, intensyfikacja, przyśpieszanie, wzrost wzajemnego wpływu powiązań w skali światowej

negatywne skutki:

-utrata suwerenności

-wyzysk krajów biedniejszych

-powiększanie różnicy biedni- bogaci, nierówny podział zdobyczy

-rozwój przestępczości

pozytywne skutki:

-swoboda poruszania się

-globalizacja informacyjna

-rozwój gospodarczy

-wzrost poziomu życia w związku z rozwojem technologii

-imprezy o charakterze ogólnoświatowym (np. igrzyska olimpijskie)

-instytucje o zasięgu ponadnarodowym np. nato

-rozwój globalny informacyjny, gospodarczy, kulturalny, polityczny, ekologiczny

Marginalizacja- spychanie na margines życia społecznego, brak udziału w podstawowych instytucjach porządku społecznego

osoby spychane na margines społeczny:

-chorzy psychicznie

-uzależnieni

-bezdomni

-os. terminalnie chore

-płeć (kobiety w pracy, mężczyźni w opiece nad dzieckiem)

Demarginalizacja- ograniczanie zasięgu zmniejszanie głębokości marginesu społecznego

Ekskluzja (wykluczenie)- b. zaawansowana niż marginalizacja

underclass- podklasa, związane z ekskluzją

Inkluzja- włączenie do aktywnego życia społecznego, przywracanie wykluczonych społeczeństwu

Formy pomocy dla osób znajdujących się w trudnych sytuacjach życiowych

agresja, przemoc, konflikt, nietolerancja, obojętność, tolerancja- różnice pojęciowe

przemoc:

-fizyczna

-psychiczna

-seksualna

-zaniedbaniowa

konflikt

-sprzeczność wartości, przekonań, celów, interesów

-walka (konkurencja, rywalizacja lub dialog, dyskusja)

-stan wrogości, wzajemna niechęć i zwalczanie się

nietolerancja- zachowanie skierowane przeciwko innym osobom

tolerancja- dopuszcza istnienie zjawiska nie naruszającego norm, pewne ustępstwa, przyzwolenie na działania inne niż nasze, pokora wobec tego co nieznane

akceptacja- popieranie poglądów, przyjmowanie ich jako własnych

indyferentyzm- obojętność

źródła i przejawy nietolerancji

powody nietolerancji:

-odmienność, różnice między ludźmi, współcześnie próba ujednolicenia jednostek

-obawy, lęki

-brak wiedzy na dany temat

-przesądy, stereotypy

-wychowanie-> czynniki zewnętrzne, propaganda, wzorce zachowania

-cechy wewnętrzne-> brak pewności siebie, osoby despotyczne, myślenie schematyczne, uproszczone

obojętność- poczucie zagrożenia naszej osoby, brak empatii, coś nas nie dotyczy, egocentryzm, nie ma refleksji i żadnej oceny, to nas w ogóle nie interesuje

tolerancja religijna, obyczajowa, polityczna, moralna

rodzaje tolerancji: religijna, rasowa, obyczajowa (stroje, styl życia, referencje seksualne), polityczna, moralna (wartości, normy, oceny, zasady postępowania uznawane za słuszne)

typy tolerancji: pozytywna/ czynna/ treściowa (podjęcie określonego działania)

negatywna/ bierna/ formalna (nie podejmowanie działania, znosimy odmienność ale jesteśmy pasywni)

wzajemna (podmiotowe traktowanie się stron, prowadzenie dialogu, pozostanie przy swoich przekonaniach)

granice tolerancji

względne dla każdej osoby

kształtowanie postawy tolerancyjnej

czynniki decydujące o postawie tolerancyjnej: wychowanie, wykształcenie, środowisko, płeć, wiek, sytuacja materialna, rozległość stosunków interpersonalnych

jak kształtować postawę tolerancyjną:

-dawać przykład

-zabiegi edukacyjne/ poznanie

-poznanie odmiennych kultur, języka itp.

-kary i nagrody

współczesna koncepcja opieki nad chorymi terminalnie

okres terminalny-> koniec leczenia przyczynowego, trwa do śmierci, koncentracja na leczeniu objawowym (szczególnie uśmierzanie bólu), kryteria medyczne 4-6 tyg (najbardziej zaawansowany okres), kryteria pozamedyczne 3 miesiące

typy opieki hospicyjnej

opieka hospicyjna- opieka całościowa (medyczna, duchowa, socjalna)

opieka paliatywna- aspekty medyczne opieki, uśmierzenie bólu i innych objawów, zaspół jest do końca przy chorym

zoz- zespół opieki zdrowotnej

formy:

-domowa

-stacjonarna

-ośrodki opieki dziennej (na kilka godzin aby odciążyć rodzinę)

problemy chorego terminalnie i jego rodziny

specyfika opieki hospicyjnej paliatywnej

`rezygnacja z leczenia przyczynowego (oświadczenie chorego lub jego rodziny)

`uśmierzanie bólu i objawów towarzyszących

`stała pora podawania leków

`łagodzenie efektów ubocznych morfiny

`jeśli osoba ma depresje-> środki antydepresyjne

-opieka psychologiczna (poczucie samotności i bezużyteczności)

-opieka duchowa

-prowadzenie rozmów z umierającym i rodziną chorego, potrzebne jest wyczucie, nie wolno kłamać, stopniowanie prawdy, zapewnienie że będzie się z chorym do końca, kontakt dotykowy gdy rozmowa jest niemożliwa

chorym zajmuje się zespół nie pojedyncze osoby, objęcie opieką chorego i jego rodziny, dostępność przez cały czas, jeden zespół zajmuje się chorym od początku do końca

mówić czy nie o zbliżającej się śmierci: za- prawo pacjenta do prawdy, czas na uregulowanie wszytkich spraw, pojednanie (z innymi, religią)

przeciw- osoby o słabej konstrukcji psychicznej mogą się załamać, lekarze nie chcą być kojarzeni jako zwiastunowie śmierci

definicja i klasyfikacja działań eutanatycznych

warunki (tam gdzie jest zalegalizowana): bycie w stanie terminalnym, ból nie do wytrzymania nie dający się uśmierzyć, zgoda osoby, kilkukrotna, zwerbalizowana, świadoma decyzja pacjenta, opinia 2 niezależnych lekarzy

eutanazja: dobrowolna- zgoda pacjenta

niedobrowolna- wbrew woli i bez woli

czynna- działanie skracające okres terminalny

bierna- powstrzymanie się od działania

pomoc w samobójstwie- dostarczenie trucizny ale nie bycie przy jej wstrzyknięciu

testament życia- decyzja co zrobić gdy osoba będzie już nieświadoma

okoliczności łagodzące dramat umierania: życzliwa obecność przy chorym, opieka medyczna- uśmierzenie bólu, dodatni bilans życiowy, przygotowanie na śmierć, głęboka wiara, umieranie w domu

argumenty za i przeciw eutanazji

demograficzne aspekty starzenia się społeczeństw

wzrost liczby osób starych:

-spadek przyrostu naturalnego

-spadek umieralności

-wydłużenie czasu życia (postęp medycyny, dieta, profilaktyka) dobra organizacja opieki medycznej

-migracja ludzi młodych

-poprawa sytuacji materialnej

-epidemie są mniej groźne-> postęp medycyny

-aids-> brak grupy środkowej w afryce (są młodzi i starzy)

podniesienie poziomu kultury zawodowej

ONZ: ludzie starzy 4%- społ. Młode, 3-7%- dojrzałe, 7-10%- stare, 10%- zaawansowane w demograficznej starości

demograficzne aspekty procesu starzenia się

-charakterystyka dem. Populacji os. w wieku poprosukcyjnym

-spodziewane tempo procesu dem starzenia się społ. I cechy tego procesu

-ocena zmian relacji os. w wieku produkcyjnym i poprodukcyjnym- el konieczny do określenia sposobu finansowania świadczeń społecznych dla ludzi starych

stopa starości- udział osób >60 w ludności

wskaźniki demograficzne:

-współczynnik dzietności

-płodność

-umieralność

-współczynnik reprodukcji netto

cechy:

-feminizacja starości

-wewnętrzne zróżnicowanie populacji

-singularyzacja- samotni starzy

proces adaptacji ludzi starych do zmieniających się warunków oraz społeczeństwa do potrzeb osób starych i całej starzejącej się populacji.

Gerontologia społeczna- przyczyny i skutki starzenia się społeczeństw

gerontologia biologiczna- starzenie się żywych organizmów

psychogerontologia- zmiany w psychice

geriatria- ujęcie medyczne

gerontologia doświadczalna- mechanizmy procesów starzenia się

gerontologia edukacyjna- kształcenie ludzi starszych (uniwersytet trzeciego wieku)

gerontologia porównawcza- starzenie się w różnych kulturach

próg starości- najczęściej kryterium emerytury (k-60 m- 65)

WHO: starość: wiek podeszły (60-75), starczy (75-90), podeszły (90)

możliwości biologiczne organizmu 125 lat

kraje europy 12%+

stosunek społ. Do starości i ludzi starych

-zależy od systemu wartości

`kultura europy/ zachodu- wartością jest młodość, dynamika życiowa

`kultury tradycyjne- wartością jest mądrość i doświadczenie

-ageism- dyskryminacja ludzi starych, młodzi nie tolerują ludzi starych

Zadania polityki społecznej wobec starości

-zmiany w świadomości społecznej, pozytywny obraz, postrzeganie jako ostatniej fazy życia ale nie marginalizować, tyle uwagi co innym, wspieranie osób z kryzysami np. egzystencjalnymi

wobec ludzi starych:- stworzenie pomocy środowiskowej

-określenie potrzeb i ich zaspokojenie, ważne są oczekiwania osób

-opieka medyczna, psychiczna i duchowa

-przełamywanie samoizolacji starych, włączanie ich w interakcje społeczne

-aktywność, potrzeba bycia potrzebnym

-przygotowanie do starości

formy opieki nad ludźmi starymi

formy pomocy:

-środowiskowa (w domu)

-pośrednia (opieka/ pomoc półotwarta np. ośrodki pobytu dziennego, poradnictwo, zajęcia wyrównawcze, terapeutyczne, organizacja wolnego czasu i przełamanie izolacji)

-instytucjonalne (dom pomocy społecznej)

forma pośrednia: opieka zastępcza-> wyręczanie rodziny na jakiś czas np. kilka godzin

-wspólne mieszkanie

---