ROŚLINY SZKLARNIOWE UPRAWIANE NA KWIAT CIĘTY (Hippeastrum, Nerine, Alstroemeria)

Hippeastrum - hipeastram. Zwartnica R-na Amaryllidaceae - amaiylkowate

Pochodzenie:

Ameryka Południowa (Peru. Argentyna )

Europa— 1769 r.

Roślina cebulowa, wieloletnia.

Liście: równowąskie. wyrastające wprost z cebuli, o dl. 40 - 70 cm.

Kwiat: osadzone na wierzchołku wysokiej ( do 90 cm ) sztywnej łodygi. Mogą

być drobne, zwisające, trąbkowe lub storczykowate. pełne lub pojedyncze albo

duże dzwonkowate, o średnicy 20-25 cm. Kwiatostan - baldach.

Owoc: torebka, nasiona płaskie, czarne.

Gatunek: Hippeastrum x hybridum - hipeastrum mieszańcowe

Odmiany:

Czerwone: ' Red Lion' 'Roma, 'Cardinal', 'Crater, 'Pamela".

Różowe: 'Apple Blossom. "Daintiness', 'Dutch Belle'.

Białe: Kathleen Ferier', Winter Cardinal'. •

Czerwono/biała: 'Minerwa'.

Rozmnażanie generatywne:

Nasiona otrzymuje się poprzez sztuczne zapylenie kwiatów wcześniej rozwiniętych pyłkiem kwiatów później kwitnących, Ponieważ są to rośliny

przedprątne - protandryczne (' pylniki dojrzewają wcześniej niż znamiona

słupków). Nasiona dojrzewają po 4-5 tygodniach od zapłodnienia.

- wysiew nasion IV-V, bezpośrednio po zbiorze po uprzednim moczeniu ich w wodzie w temp. 20-3 0°C przez 24-28 godzin.

- podłoże: mieszanka ziemi liściowej, tortu i piasku 2:1:1 lub substrat torfowy o pH 6,5-7,2.

- Siew: rzutowy lub rzędowy w skrzynkach w rozstawie 2.5x2.5 lub 2x3 cm i przykrycie 3-6mm warstwą piasku.

- Temperatura: 20-22°C. po 2-3 tygodniach kiełkują

- Pikowanie: w rozstawie 3x4 cni. gdy rośliny maja 2- 3 liście lub do

doniczek o śr. 5-7 cm, w miarę wzrostu przesadza się do coraz większych doniczek.. Podłoże zasobne, dwuwarstwowe- dolna 5 cm, warstwa obornika dobrze rozłożonego; górna- 8-12 cm ziemia liściowa i torf. Po 8-9 miesiącach rośliny dorastają do 25-35 cm i mają cebule o obwodzie 3 cm. Po 3 latach otrzymujemy materiał handlowy tj. cebule o odwodzie 20-24 cm.

Rozmnażanie wegetatywne:

- Oddzielenie cebul przybyszowych od matecznej lub sadzonkowanie łusek.

- W XI-I (X-XI) mnoży się cebule o obwodzie 20 cm. Tniemy je pionowo, aby otrzymać z jednej cebuli 12-16 części. Każda część składa się z fragmentów 2-4 łusek z kawałkiem piętki.

- Przechowywanie w temperaturze 25-3 0°C i dużej wilgotności powietrza przez kilka dni, aby rany się zabliźniły.

- Zaprawianie ( Benlate 0,2%).

- Podłoże dwuwarstwowe; substrat torfowy- 10cm, piasek-10 cm.

- Sadzi się rośliny na głębokość 3-5 cm ( Im²- 2000-2500 sztuk). Temperatura 25-27°C, ukorzeniaj ą się po 3-5 tygodniach.

- Pikowanie po 2-3 miesiącach gdy powstaną u podstawy łusek cebulki przybyszowe. Sadzi się na stoły w ilości 60-80 sztuk/m² lub do skrzynek w ziemię liściową lub ziemia darniowa, inspektowa, glina i torf 1:1:1:1.

- W miarę wzrostu rośliny przesadza się na stoły lub zagony w szklarni w ziemie liściową z domieszką kompostowanego torfu (2:1) o pH 7,4. W marcu - kwietniu rozsadza sieje po raz ostatni, w rzędy co 20 cm i pozostawia na 2 lata. W drugim roku uprawy od kwietnia do lipca zasila się nawozami mineralnymi, dawką: 2 kg superfosfatu, 3kg siarczanu potasu i l kg siarczanu amonowego na 100 m².

Z pociętych cebul otrzymujemy materiał handlowy pod koniec 2 lub na

początku 3 roku uprawy.

Wymagania:

Światło — duża intensywność, Temperatura :

- w okresie wzrostu wegetatywnego, latem- 21-25°C zaś zimą-16-20°C

- podczas spoczynku 15-16°C. (10-13°C) ok. 10tyg.

- Pąki zaczynają się wybarwiać temperaturę obniżamy do 15°C. W sierpniu

ograniczamy podlewanie, a w listopadzie zupełnie przerywamy. Woda : umiarkowana wilgotność podłoża.

Cięte kwiaty hipeastrum zachowują świeżość przez 8-12 dni. Zbiór pędów kwiatowych rozpoczyna się gdy są duże i dobrze wybarwione.

Sadzenie_____Kwitnienie______Okres spoczynku______Zbiór cebul

X XII-I p. VII VII-VIII
I II-IV k. VIII IX-X

Nerine — nerina

r- na Amarrllidaceae - amarylkowate

Pochodzenie:
Afryka Południowa.

Roślina cebulowa.

Liście: wrzecionowate, proste lub obwisłe.

Kwiaty:

Zebrane w baldachy. Kwiat tworzy 6 płatków korony, wąskie, ostro zakończone nie zrośnięte, tworzą u podstawy krótką rurkę. Płatki lekko odgięte na końcach pozwijane. Pręciki: nitkowate. Słupek wystaje na zewnątrz kwiatu.

Cebule:

Wieloletnie, okrągłe, jajowate lub lekko wydłużone. Korzenie: Mięsiste, zimotrwałe.

Nerine bowdenii :

kwiaty różowe z ciemniejszymi szypułkami. Zebrane po 6-12 sztuk na pędach

di. 45cm. Liście żywo zielone. Cebule butelkowatego kształtu.

Kwitnie w stanie bezlistnym k.VIII-XI

Odmiany:

'Pink Triumph'- srebrzysto-różowa

'Blush Beauty'- różowa.

Nerine sarniensis:

Kwiaty wiśniowo-czerwone. Zebrane po 10-20 sztuk w baldachy, na pędach

dł.40-60 cm. Cebule jajowate. Kwitnie X-XII zaraz po posadzeniu cebul w

stanie bezlistnym

Odmiany:

'Cousca Major'- szkarłatne - czerwona.

Nerine undulata (crispa):

Kwiaty j asnoróżowe z lekko pofalowanymi płatkami. W kwiatostanie 8-10

kwiatów. Pęd dł.40cm.Kwitnienie V!1I-XI.

Odmiany:

'Crispa Major.

Rozmnażanie generatywne:

Wysiew nasion III-IV.

Podłoże: ziemia liściowa i piasek.

Nasiona kiełkują po 3-4 tygodniach. Następnie 2-3 razy pikuje się rośliny, a gdy

cebule mają wielkość orzecha włoskiego, sadzi się po kilka do doniczek. -Siewki uprawia się bez okresu spoczynku przez cały rok.

Rozmnażanie" wegetatywne

Oddzielenie cebul przybyszowych od cebuli matecznej i sadzonkowanie łusek.
Cebule Nerine bowdenii i undulata sadzi się wiosną III-IV ( kw. VIII - XI ), zaś
Nerine sarniensis jesienią VIII-IX, kwitną przed ukazaniem się liści X-XII.
Zaprawianie:

Benlate 0,3%

Gęstość sadzenia:

Cebule o średnicy pow. 16 mm- 70szt/m² zaś 14-16mm 80-90szt/ m² Wierzchołki dużych cebul powinny wystawać ponad powierzchnię podłoża, zaś małe cebulki powinny być całe przykryte podłożem.

Temperatura:

- W okresie ukorzeniania Nerine bowdenii i undulata 8-10°C ( III- VI ), zaś Nerine samiensis 15°C ( VIII-IX ).

- W okresie wegetacji temperatura powietrza 15-17°C. a podłoża nie powinna przekraczać 1 5-1 7°C ( ściółkowanie słomą, torfem lub korą )

- Latem temperatura nie powinna przekraczać 22°C, gdyż wyższa opóźnia kwitnienie.

- W okresie spoczynku temperatura powinna być dla Nerine bowdenii-5-9°C; Nerine undulata -6-13°C; Nerine sarniensis - 17-20°C.

Woda:

W czasie uprawy umiarkowana wilgotność. W okresie spoczynku podlewanie przerywa się. Nerine bowdenii wymaga obfitego podlewania-
wiosną, okres intensywnego wzrostu.

Światło:
Pełny dostęp światła, bez cieniowania.

Zbiór cebul:

Gdy liście zaczynaj ą zasychać. U Nerine bowdenii i undulata wkrótce po kwitnieniu X-XI, zaś Nerine samiensis IV- V.

PĘDZENIE

Nerinę pędzi się od k. sierpnia do stycznia, na Im" wysadza się 120-150 sztuk cebul o obwodzie powyżej 12cm. Temperatura w szklarni od p. stycznia do kwietnia - 13°C, w następnych miesiącach w dzień 22°C, zaś

nocą 18°C. np. sadzimy cebule w p. stycznia- kwitną w k. sierpnia; sadzenie

w luty- kwitną we wrześniu, maj-listopad..

Choroby:

- brunatna zgnilizna cebul.

- Choroby wirusowe.

Ałstróemeria - alstremeria

r-na Alstromeriaceae - alstremeriowate

Pochodzenie: Ameryka Południowa (Clausa Alstromeria)

Morfologia:

Kłącze:

Białe, mięsiste z sympodialnymi rozgałęzieniami. Krótkie i masywne, lub

Długie z wydłużonymi międzywęźlami.

Korzenie:

Cienkie i włókniste, lub grube i bulwiaste.

Liście:

Położenie spiralne. Nerwacja łukowata, obejmują częściowo łodygę. Pęd nie

rozgałęziony.

Kwiatostan:

I -rozgałęzienie baldaszkowate, II - sierpik.

Kwiat ma kształt lejkowaty i złożony jest z 6 płatków korony.

Liście zebrane pod kwiatostanem w rozetę.

Pręcików 6 nitkowatych.

Szyjka słupka nitkowata, trójdzielna.

Owoc:

Torebka, nasiona kuliste.

Alstroemeria aurantica:

Pędy kwiatostanowe z 40-50 liśćmi, osiągają wysokość 60-120 cm. Liście

cienkie lancetowate.

Kwiatostan - baldaszek, składa się z 10-30 kwiatów, które są żółte lub

pomarańczowożółte. Kwitnie VI-VIII.

Alstroemeria ligtu:

Pędy kwiatostanowe z 20-30 liśćmi, osiągają wysokość 45-60 cm.

Liście osadzone niże] są lancetowate, zaś'górne wąskolancetowate.

Kwiatostanem jest 3-10 promieniowy baldaszek. Kwiaty są białe, liliowe lub

bladoczerwone. Kwitnie VI-VII.

Rozmnażanie generatywne:

Rozmnaża się głównie gatunki alstremerii, odmiany tylko niektóre gdyż

większość nie zawiązuje nasion.

Przez 4-5 tygodni zebrane nasiona pozostawia się w temperaturze 25°C,

następnie temperaturę obniża się do 10°C i usuwa część okrywy nasiennej..

Zaprawianie:

Zaprawa nasienna T lub Oxafun 4-6g/kg.

Wysiew nasion: '

IV-V, do skrzynek lub doniczek. Temperatura podłoża 6-11°C. Nasiona

kiełkują po 2-3 tygodniach, po wschodach pełny dostęp światła, gdy pojawią

się pierwsze liście właściwe zasilanie nawozem wieloskładnikowym w

stężeniu 0.1% co 10 dni. W sierpniu przesadza się rośliny na miejsce stałe.

Rozmnażanie wegetatywne:

Termin:

Wczesna wiosna lub VIII-IX

- Pędy rośliny na 7-10 dni przed podziałem należy przyciąć na wy s. 20 cm.

- Kopać powinno się głęboko ( do 40 cm), tak aby nie uszkodzić roślin.

- Wykopane karpy powinno się oczyścić.

- Sadzonka powinna mieć 2-3 mięsiste korzenie oraz odcinek nasady pędu z pąkiem ( dł.10 cm).

- Sadzonki zaprawia się w 0.5% Captan.

- Umieszcza się sadzonki w doniczkach w substracie torfowym.

Pielęgnacja sadzonek:

Temperatura:

- 16-18°C

- zraszanie roślin

- po ukorzenieniu ( 2-3 tygodnie) 14-16°C

- dokarmianie

UPRAWA SZKLARNIOWA

Wysadzanie ukorzenionych sadzonek:

-na zagony od IX-XI na głębokość 10-15 cm.

-Rozstawa 40x50 ( 3 sztuk/m²) lub 50x60 u odmian silnie rosnących ( 2

sztuki/m²), albo do pojemników poj.12L Podłoże:

- Przepuszczalne, dobrze zdrenowane ze względu na głęboki system korzeniowy ( 50crn)

- torf, ziemia kompostowa i obornik

- pH5,7-o.S

- próchnica 10%, NPK 3:1:3

Optymalny poziom składników mineralnych na 1dm³ podłoża:

N- N0₃ 70-150: P- 80 -150; K 200-350; Mg 1 15-170 mg.

Alstermeria jest rośliną wrażliwą na zasolenie 1-3,5 g KCL/dm³ podłoża. Nawożenie pogłówne:

- co 7-10 dni nawozy wieloskładnikowe 20 g/m² w okresie wiosenno- letnim

- dokarmianie CO₂ od 15 XII do k. II przy temp. 13^oC w stężeniu 0,12%

(plon wzrasta o 10% i kwitnienie jest przyśpieszone o 2 tygodnie).

Wymagania:

Światło:

- optymalna długość dnia zależy od odmiany, np. 'Carina' 12-13 godzin ; 'Regina' 13-14

- Zbyt długi dzień powoduje:

- wyrastanie krótkich pędów

- zmniejszenie ilości i jakości kwiatów

- doświetlanie rozpoczyna się od X do I (do czasu, aż naturalny dzień osiągnie długość 13 godzin. Rośliny powinny mieć uformowane pąki

Kwiatowe, zbyt wczesne doświetlanie może powodować ich zasychanie.

Temperatura:

- po posadzeniu jesienią do ukorzenienia się roślin l6^oC (4-6 tyg)

W XII 10-12^oC(niższe temp. Sprzyjają tworzeniu się kłączy przybyszowych )

12-14^oC,zaś od II-V 14-l6^oC ( najkorzystniejsza temp. do kwitnienia) Temperatura podłoża 13°C. gdyż wyższa zahamuje kwitnienie. Właściwą temperatur utrzymuje się poprzez ściółkowanie perlitem, trocinami oraz

zamgławianie ściółki na zagonach.

Wyższe Temperatury:

- pogarszają jakość kwiatów

- powodują bujny wzrost

- powstają pędy płone

• Wilgotność 80 -85%. Całkowite roczne zapotrzebowanie na wodę wynosi 400-600 mm. W okresie wegetacji podłoże stale wilgotne , zima umiarkowanie suche ze

sucheze względu na możeliwośc porażenia

Wyższa temperatury: -pogorszenie jakości kwiatów -powodują bujny wzrost -powstają pędy płone Wilgotność 80-85% całkowite roczne zapotrzebowanie na wodę wynosi 400-600mm. W okresie wegetacji podłoże stale wilgotne, zimą umiarkowanie, suce ze względu na możliwość porażenia szarą pleśnią. Spoczynek - Okres letni.

Kwitnienie: wiosna 2/3 plonu -jesień 1/3 plonu. W pierwszym roku uprawy 150-200 kwiatostanów z m², czyli około 50 z jednej rośliny. Trwałość kwiatów2 tyg.

Pędy kwiatostanowe zbiera się z plantacji gdy pąki otwierają się i zaczynają wybarwiać. W pierwszym roku uprawy wycina się je, zaś w drugim wyrywa. Dolne liście usuwa się, umieszcza w chłodni w temp . l ^oC- 6 dni. a w temp. 5-7°C 2-3 dni.

UPRAWA W NIEOGRZEWANYM TUNELU FOLIOYM

Ukorzenione rośliny sadzi się do gruntu kwiecień-maj Jesienią przygotowuje się sadzonki w szklarni), kwitną w tym samym roku od czerwca do listopada. Przed założeniem plantacji obornik w ilości 10-15 kg/m² .

Przed sadzeniem rośliny i miejsce sadzenia należy obficie podlać. Wzdłuż zagonów umieścić rury do podlewania oraz stelaże z siatka o wymiarach oczek 20x20cm w miarę wzrostu roślin piętra podwyższa się, tak aby ostatnie znajdowało się wysokości 110-150crn.

Od kwietnia do sierpnia plantację nawozi się co 2 tygodnie nawozem wieloskładnikowym w dawce 2 kg/100m² ( co 2 miesiące analiza podłoża). Jesienią tunel należy intensywnie wietrzyć, co sprzyja hartowaniu roślin i w naturalny sposób przygotowuje do spoczynku zimowego. Na początku listopada pędy przycina się na wys. 10 cm i wygrabia pozostałości liści, pędów. Opryskuje się plantację środkiem grzybobójczym np. Captanem, aby zabezpieczyć rośliny w czasie spoczynku i wiosennego wybijania pędów przed porażeniem przez choroby grzybowe, Po tym zabiegu roślny okrywa się lekko podłożem, a gdy wystąpią pierwsze przymrozki dodatkowo okrywa się liśćmi i słomą i zamyka się tunel. Wczesna wiosną otwiera się tunel, wygrabia ściółkę. Po 10-14 dniach plantację podlewa się. wykonuje analizę podłoża w oparciu o która od kwietnia nawozi się rośliny.

UPRAWA DONICZKOWA

Podłoże lekkie, zdrenowane. Substrat zawierający w równych proporcjach odkwaszony torf wysoki, korę zmielona kompostowa i perlit, pH 6-6.5. podłoże takie ogranicza intensywny rozwój systemu korzeniowego. Podział roślin matecznych na sadzonki od października. Kilka dni po sadzonkowaniu rośliny podlewamy fungicydem, temp. 10-16°C. Podłoże lekko wilgotne, gdyż przesuszenie może doprowadzić do zasolenia a w efekcie żółknięcia liści. W grudniu umieszcza się rośliny w chłodnym pomieszczeniu temp. 5°C. Rośliny, które mają zakwitnąć na przykład na Wielkanoc przenosimy w trzeciej dekadzie stycznia do jasnego pomieszczenia przy temp. w dzień 18-21°C zaś nocą 13-16°C

W drugiej dekadzie lutego usuwamy ¹/₄ istniejących pędów, pozostałe uszczykujemy w połowie ich długości. Zabieg ten pobudza do wzrostu nowe pędy i wpływa na skarlenie roślin. Na początku marca usuwamy pędy, które obumarły na skutek uszczykiwania. Jeżeli intensywność światła była zbyt niska, pędy mogą być wybujałe należy je powtórnie uszczyknąć w połowie długości. Pędy wegetatywne (płonne) mogą być dalej poddawane temu zabiegowi,

Dopóki nie deformuje się pokroju całej rośliny. Kwitnące rośliny otrzymuj e my na początku kwietnia, gdy chcemy otrzymać je na początku maja to sadzimy w styczniu.

Kwitnienie można przyspieszyć przez doświetlanie, przedłużając dzień do 16godzin, Doświetlanie można rozpocząć nie wcześniej niż posadzeniu. Rośliny muszą być dobrze ulistnione, zanim długi dzień wpłynie na inicjacje pędów kwiatowych.

W warunkach domowych alstremeria powinna być umieszczona w jasnych pomieszczeniach w temp. 10-16°C wtedy zapewnimy długie kwitnienie. Można również uprawiać ją w ogrodach, na miejsce stałe sadzi się ją gdy minie obawa przymrozków w miejscach częściowo zacienionych. Rośliny kwitną do pierwszych przymrozków.

Choroby:

- Botrytis cinerea

- Pythium ultimum

Szkodniki: mączlik szklarniowy.

POLSKIE ODMIANY ALSTREMERII

ODMIANA

KOLOR PLON szt/m²

'Aurora'	wiśniowy	320
'Carmelita'	fiolet	320
'Josefina'	biała	360
'Millaray'	fioletowo - różowa	320
'Consuelo'	biała	300
'Ouintina'	amarantowo - purpurowa	400
'Patricia'	wiśniowo - różowa	250
'Lucia'	amarantowo — wrzosowa	400
'Luisa'	wiśniowo - perłowa	300
Tuz'	wiśniowa	300
'Rocio'	biało - wiśniowa	320
'Rasalba'	biała	300

UPRAWA

Po kwitnieniu przechodzi okres spoczynku (nie traci liści) Odmiany: 'Alba' -białe

'Major' - czerwone

'Magnifica' - czerwone z białym

Światło

- okna południowe

Temperatura

- latem 15-25°C

- zimą 10-12°C

Podlewanie i nawożenie:

Od IV - VIII obficie, raz na 3 tygodnie zasilanie

Od VIII - przerywa się zasilanie i ogranicza podlewanie

Podłoże:

ziemia liściowa + ziemia kompostowa + piasek

l : l : 1

pH 5,5-6,0

Przesadzanie: co 4-6 lat, wiosna

Rodzaj Vallota rodzina Amaryllidaceae

Gatunek Vallota speciosa

Syn. Crinum speciosum

Cyrtanthus elatus Pochodzenie: Poł. Afryka

Opis:

Bylina cebulowa, kwitnie pod koniec lata

Liście długie 40 cm

Pęd kwiatostanowy: 30-70 cm (5-10 szt z l rośliny) Kwiatostan baldach 3-10 kwiatów

Zastosowanie: kwiat cięty, roślina doniczkowa

Rozmnażanie: Wegetatywne z cebul przybyszowych

- uważać na kruche korzenie, aby ich nie uszkodzić Z sadzonek łuskowych pod koniec lata

Z nasion, zaraz po zbiorze temperatura 12-15^oC

- pikowanie siewek po roku

- sadzenie do doniczek po 2 latach

- kwitną w 3 roku po wysiewie