Podstawowe zanieczyszczenia wód

Zanieczyszczenia wchodzące w skład wody to wszystkie związki chemiczne oraz mikroorganizmy, występujące w wodach naturalnych, ale które nie są składnikami naturalnymi. Do zanieczyszczeń wód zaliczamy również wody podgrzane- zanieczyszczenia termiczne.

Główne grupy związków wchodzące w skład zanieczyszczeń to: kwasy mineralne, sole (azotany, fosforany, chlorki, siarczany), zasady, sole metali ciężkich (ołowiu, rtęci, miedzi, kadmu oraz arsenu i kilku innych), pestycydy, substancje powierzchniowo czynne, substancje pochodzenia organicznego, węglowodory, fenole, substancje barwnikowe, aminy aromatyczne, substancje promieniotwórcze. Zanieczyszczenia stanowią także wody podgrzane, są to tzw. zanieczyszczenia termiczne.

Zanieczyszczenia ze względu na umiejscowienie dzielimy na: deszczowe, podziemne, morskie, oceaniczne, atmosferyczne, lądowe

Organizmów żywe zanieczyszczające wódę to bakterie Escherichia coli. Występujące w wodzie zanieczyszczenia mogą występować w postaci koloidów, rozpuszczonej (ciecze, gazy, ciała stałe) oraz zawiesin.

20. Metale ciężkie w wodach i ich toksyczne oddziaływanie

Metale ciężkie - umownie metale, których gęstość przekracza 5 g/cm³ . Metalami ciężkimi są np.: miedź, kadm, ołów, rtęć, cynk, chrom, nikiel, molibden i arsen.

Zatrucia metalami ciężkimi

Ze względu na znaczną toksyczność wielu tych metali i zdolność do kumulacji (np. w kościach, nerkach, mózgu) ich sole oraz tlenki mogą być przyczyną groźnych zatruć ostrych i przewlekłych, chorób układu krążenia, układu nerwowego, nerek, chorób nowotworowych. Metale ciężkie w postaci pierwiastkowej natomiast się zwykle nie wchłaniają.

Zatrucia metalami ciężkimi notuje się szczególnie wśród pracowników określonej gałęzi przemysłu, co powoduje liczne choroby zawodowe np. ołowicę w wytwórniach bieli ołowiowej i wśród drukarzy. Zatrucia wywołane są też spożywaniem pokarmów zanieczyszczonych związkami metali, np. rtęcica. Do metali ciężkich zaliczamy: ołów (Pb), rtęć (Hg), arsen (As) i kadm (Cd).

21. Naturalne związki organiczne w wodach

Rozpuszczone związki pochodzenia organicznego

 Organiczne związki zanieczyszczające wodę powstają w wyniku rozkładu roślinnej materii roślinnej (przede wszystkim są to kwasy huminowe oraz bulwowe), działalności rolnictwa, przemysłu papierniczego, ścieków komunalnych oraz ścieków odprowadzanych z zakładów przemysłowych. W skład tych zanieczyszczeń wchodzą: detergenty, oleje, tłuszcze, rozpuszczalniki, pozostałości pestycydów oraz herbicydów. Czasami bywa tak, że obecne w wodzie związki pochodzenia organicznego są wyługowane z rurociągów oraz zbiorników. Mogą także pochodzić z proszków do prania.

Sposób oczyszczania wody także może być źródłem zanieczyszczeń. Dlatego tez powinien być tak zaprojektowany, aby usuwać zanieczyszczenia z wody zasilającej, jednocześnie nie wprowadzać dodatkowych zanieczyszczeń, które mogą pochodzić w wyniku przeprowadzanego oczyszczania.

Związki pochodzenia organicznego, które są obecne w wodzie często nadają wodzie zabarwienie żółto-brązowe i jednocześnie są w stanie zablokować jonowymienne żywice oraz zanieczyścić wodę już wyprodukowaną. Poziom zanieczyszczenia pochodzenia organicznego jest mierzony przy pomocy testu na absorpcję tlenu, tzw. test OA, czyli oxygen absorber, który wykorzystujące roztwór nadmanganianu potasu. Stosowany jest także test chemicznego zapotrzebowania na tlenu, tzw. COD. Coraz częściej stosuje się analizatory węgla organicznego, tzw. TOC, czyli  total organic carbon). Analizatory te wykazują dużą czułości podczas wykrywania niskich stężeń związków pochodzenia organicznego organicznych w analizowanych próbkach wody. Sprzęt ten jest w stanie zmierzyć całkowicie utleniony węgiel pochodzenia organicznego, tzw. TOC. Woda charakteryzująca się niska zawartością TOC jest szczególnie istotna dla następujących technik: analiza fluoroscencyjna, HPLC. Istotne także jest to, aby woda używana w systemach detekcji ultrafioletowej charakteryzowała się małym poziomem absorpcji światła ultrafioletowego (0,0001 jednostki absorpcyjne przy długości fali 254 nm).

22. Zanieczyszczenia wód ściekami miejskimi i przemysłowymi

Ścieki komunalne, które są usuwane przez ludzi zamieszkałych na terenach zurbanizowanych. Ilość odprowadzanych ścieków jest uzależniona od ilości zużytej wody przeznaczonej do celów bytowo-gospodarczych. Główne składniki ścieków komunalnych stanowią zanieczyszczenia pochodzenia organicznego. W skład ścieków komunalnych wchodzą także bakterie chorobotwórcze, ale także detergenty. Środki piorące zawierają znaczne ilości fosforanów, które mogą spowodować niekorzystny rozwój glonów.

Ścieki rolnicze, które tworzone są głównie przez spływy z gnojowiska, ferm zwierzęcych oraz pól uprawnych. Ostatnimi czasy popularne stała się chemizacja rolnictwa. Zjawisko chemizacja rolnictwa polega na powiększającej się ilości stosowanych nawozów mineralnych oraz środków ochrony organizmów roślinnych na daną jednostkę powierzchni. Konsekwencje tego procesu jest to, że ścieki z obszarów rolniczych zawierają w swoim składzie duże ilości nawozów, które są wypłukiwane z gleby. Jest to bezpośrednia przyczyna zachodzenia eutrofizacji powierzchniowych wód oraz zanieczyszczeń wód gruntowych. Proces eutrofizacji polega na wzroście żyzności w wyniku zwiększonej koncentracji soli mineralnych. Wskutek tego ma miejsce zmiana środowiskowa oraz biologiczna jakości wody.

Ścieki przemysłowe, które są dużych ilościach odprowadzane z zakładów przemysłowych w wyniku zajścia procesów produkcyjnych oraz przetwórczych.

Substancje wchodzące w skład ścieków przemysłowych są uzależnione od celów produkcyjnych zakładu. Skład chemiczny ścieków przemysłowych jest bardzo bogaty w różne substancje chemiczne. Zawierają wiele substancji toksycznych. Ścieki pochodzące z przemysłu spożywczego to odpady z browarów, mleczarni, cukrowni, zakładów mięsnych oraz rybnych. Ten rodzaj ścieków powoduje silny deficyt tlenowe w wodnym ekosystemie. Znaczne ilości rozpuszczonych soli tzn. chlorki oraz siarczany magnezu, sodu oraz wapnia są obecne w wodach dołowych. Najbardziej szkodliwe składniki ścieków to: pestycydy oraz związki powierzchniowo czynne, fenole, metale ciężkie (ołów, chrom, miedź, kadm, rtęć oraz cynk), węglowodory wchodzące w skład ropy naftowej, chlorowcowe pochodne bifenylu pestycydy.

Ścieki to zanieczyszczone wody odpadowe. W skład tych zanieczyszczeń wchodzą różne składniki wprowadzone przez człowieka w wyniku działalności życiowej oraz produkcyjnej. Ścieki to wody pochodzenie przemysłowego, opadowego, bytowo-gospodarczego. W skład ścieków chodzą: bakterie, wirusy, promieniowce oraz grzyby i jaja pasożytów.

23. Zanieczyszczenie wód ropą naftową i jej pochodnymi

Zanieczyszczenie wody odpadami ropopochodnymi prowadzi do zaniku w nich tlenu oraz do osadzania się na ich dnie trujących substancji, które powodują zamieranie wszystkich organizmów.

Niewątpliwie najgroźniejsze dla otwartych mórz i oceanów są katastrofy tankowców i szybów wydobywczych. Pływające plamy ropy uniemożliwiają dostęp tlenu do wody, przez co giną w niej wszystkie organizmy (rośliny i zwierzęta). Warto zauważyć, że już samo mycie ładowni tankowców powoduje roczny wyciek do mórz i oceanów od 8 do 20 min baryłek ropy naftowej. Ekologicznych katastrof tankowców było wiele, jedną z pierwszych był wypadek Torrey Canyon na wodach przybrzeżnych Kornwalii w 1967 roku. W pobliżu wycieku na plażach, niemal wszystkie formy życia uległy zagładzie, a źle zorganizowana akcja ratunkowa spowodowała dalsze zniszczenia. Pełna odnowa ekosystemu trwała 6 lat i nie można jednoznacznie stwierdzić, czy tamtejsze środowisko wróciło do postać z przed katastrofy.
Do kolejnego wielkiego zatrucia środowiska ropą naftową doszło w 1978 roku w wodach przybrzeżnych Bretanii za sprawą statku Amoco Cadiz. Na ekranach naszych telewizorów mogliśmy zobaczyć, jak w 1989 r. z ładowni Exxon Yaldez wyciekło aż 26 tysięcy baryłek ropy naftowej, doprowadzając do skażenia wód przybrzeżnych Alaski na długość 1600 km. W akcji ratunkowej brało udział około 11 tysięcy ludzi, skutki katastrofy udało się złagodzić tylko na ok. 20% powierzchni zanieczyszczonej linii brzegowej.
W styczniu 1993 roku do opinii publicznej dotarły kolejne zdjęcia katastrofy ekologicznej, kiedy to przewożący 84 tysiące ton ropy naftowej tankowiec The Braer rozbił się na południe od Szctlandów. Wszystkie tego typu katastrofy prowadziły i prowadzą nadal do skażenia wód, powietrza i gleby, zagrożenia wyginięciem roślin, ptaków, ryb i ssaków. Wypadki tego typu to również wielkie straty finansowe poniesione przy usuwaniu ich skutków, oraz później przez ludność zamieszkującą skażoną okolicę. Pomimo rosnącej świadomości zagrożeń, po morzach i oceanach wciąż krążą statki z niebezpiecznymi ładunkami.
Pisząc o katastrofach ekologicznych związanych z ropą naftową nie sposób nie wspomnieć o podpalenie kuwejckich szybów naftowych w czasie wojny w Zatoce Perskiej. Szacuje się, że do zatoki dostało się wtedy od 2,5 do 5 min baryłek ropy naftowej. Zginęło ok. 25 tysięcy ptaków morskich, a rybacy stracili wiele bogatych łowisk. Rzeczywiste skutki tych działań, dla człowieka i ziemi, są trudne zarówno do zmierzenia, jak i oszacowania.

24. Zanieczyszczenia wód syntetycznym związkami organicznym:

Związki powierzchniowoczynne, środki ochrony roślin, fenole, wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, chlorowane związki organiczne.

Środki piorące zawierają znaczne ilości fosforanów, które mogą spowodować niekorzystny rozwój glonów. Środki piorące tworzą na powierzchni wody pianę i utrudniają w ten sposób dostęp tlenu. Detergenty wpływają ponadto niekorzystnie na organizmy roślinne, jak i zwierzęce.

Chemiczne środki ochrony roślin (pestycydy), do których należą przede wszyst­kim chlorowcopochodne węglowodorów, związki fosforoorganiczne i nieorganicz­ne związki As i Se. Najczęściej stosowane są owadobójcze insektycydy i chwasto­bójcze herbicydy. Najniebezpieczniejsze są chlorowcopochodne węglowodorów, z powodu dużej trwałości i zdolności kumulowania się w środowisku przyrod­niczym. Są wypłukiwane z pól lub dostają się do wody z powietrza, przenoszone z wiatrem po opryskiwaniu pól. Ostatnio związki te zastępuje się bardziej toksycznymi (szczególnie dla owadów, ale także dla człowieka), za to łatwo ulegającymi biodegradacji pestycydami fosforoorganicznymi. Te jedna* powodują eutrofizację zbiorników wodnych.

Bardzo szkodliwe są fenole, które pochodzą przede wszystkim z koksowni, gazowni, zakładów chemicznych. Woda zawierające fenole charakteryzuje się nieprzyjemnym zapachem. Pod żadnym względem nie może być spożywana. Może wywołać wiele szkód w organizmie ludzkim.

Policykliczne węglowodory aromatyczne, które przedostają się do wód z dróg asfaltowych, ze spalin samochodowych, z dymu papieroso­wego, ropy naftowej i produktów jej destylacji. Produkty destylacji ropy naftowej przechowy­wane w nieszczelnych opakowaniach mogą przeciekać do wód powierzchniowych lub grun­towych, powodując ich trwałe skażenie. Aminy aromatyczne (np. benzydyna, anilinanaftyloamina) - bardzo toksyczne związki rako­twórcze. Znajdują się w ściekach odprowadza­nych z zakładów produkujących barwniki, two­rzywa sztuczne, środki farmaceutyczne. Trudno się rozpuszczają i trudno je usunąć z wody. Fenole, które powstają w wyniku naturalne­go rozkładu roślin, garbników i substancji two­rzących  glebę.   Ich   nadmiar jest związany ze ściekami z gospodarstw domowych i takich zakładów przemysłowych, jak: rafinerie, fabry­ki barwników, zakłady przeróbki drewna i garbarnie. W wodzie chlorowanej powstają ich pochodne chlorowcowe o przykrym smaku i zapachu.

Chlorowane związki organiczne zaliczane są do grupy substancji bardzo niebezpiecznych dla organizmów żywych. Już małe stężenia powodują straty, szczególnie w biocenozach wodnych. Skutki oddziaływania chlorowcopochodnych zależą od wielu czynników, ale przede wszystkim od rodzaju narażonego organizmu. Ze względu na trwałość i łatwość kumulowania się w organizmie chlorowane związki organiczne mogą wywoływać toksyczność chroniczną.

25. Uboczne produkty dezynfekcji

http://www.pg.gda.pl/chem/CEEAM/Dokumenty/CEEAM_ksiazka_polska/Rozdzialy/rozdzial_021.pdf

26. Promieniotwórcze zanieczyszczenie wód

W zależności od właściwości chemicznych radionuklidu i czasu jego działania na człowieka, oddziaływanie promieniowania jonizującego ujawnia się w postaci uszkodzeń somatycznych lub mutacji genetycznych. Do uszkodzeń somatycznych zalicza się białaczkę, uszkodzenia skóry, zmiany przedrakowe, nowotwory, zaćmę, skrócenie długości życia oraz opóźnienie wzrostu i opóźnienie rozwoju. Proces jonizacji w żywej komórce przebiega odmiennie w cytoplazmie i jądrze komórkowym, dwóch zasadniczych składnikach komórki [9]. Poszczególne substancje, wchodzące w skład cytoplazmy, składają się z wielkiej liczby takich samych cząsteczek. Dopiero uszkodzenie większej ilości tych cząsteczek wywołuje dostrzegalne zaburzenia w cytoplazmie, ponieważ funkcje uszkodzonych cząsteczek przejmują cząsteczki zdrowe. Natomiast w jądrze komórkowym, które się składa z substancji chromatynowej (kwasy nukleinowe) zawierającej kod genetyczny, znacznie mniejsza ilośc energii promienistej może spowodować zmiany mutagenne. Promienioczułośc jądra komórkowego jest więc znacznie wyższa niż cytoplazmy. Zaburzenia somatyczne prowadzą do zmian nowotworowych w organiźmie.

Do grupy pierwiastków promieniotwórczych o największej toksyczności należą przede wszystkim ciężkie radionuklidy szeregów: uranowo-radowego, torowego i aktynowo-uranowego. Do grupy radionuklidów silnie toksycznych zaliczany jest również stront Sr-90, emiter cząstek beta o półokresie zaniku 28 lat, pochodzący ze skażeń atmosferycznych ostatnich dziesięcioleci. Po katastrofie czernobylskiej środowisko naturalne, w tym także wody powierzchniowe, zostały skażone m.in. promieniotwórczymi izotopami jodu-131 oraz cezu-134 i cezu-137, o radioaktywności gamma i beta.

Poszczególne radionuklidy wykazują w organiźmie różną podatność do koncentracji. Rad-226 koncentruje się w kościach i praktycznie nie jest wydalany na zewnątrz, jego ilość w kościach wzrasta z wiekiem. W związku z tą właściwością kumulacji, rad jest zaliczany do radionuklidów osteoporowych. Produktem rozpadu radu-226 jest radon-222, gaz szlachetny emitujący cząstki alfa. Szczególnie toksyczne są produkty rozpadu radonu: ołów-210, emitujący cząstki beta  i polon-210, emitor cząstek alfa, które mają dłuższy okres półzaniku. Badania przeprowadzone we Francji wskazują na korelację między podwyższonymi ilościami radonu a zachorowalnością na białaczkę, statystyki wykazały że radon jest odpowiedzialny za 27% zgonów spowodowanych białaczką szpiku kostnego [11]. Do radionuklidów osteoporowych zaliczany jest również stront-90. Kumulowany w kościach może prowokować martwicę aseptyczną. Radioaktywny cez koncentruje się natomiast w tkance mięśniowej, nerkach, płucach, wątrobie, sercu, gonadach, jak również w tkance kostnej u dzieci. Jedna dziesiąta część skonsumowanego cezu jest wydalana w ciągu 2 dni, pozostała część jest wydalana stopniowo w ciągu około 110 dni. Poważniejsze konsekwencje wynikają w przypadku inkorporowanych radionuklidów o działaniu kumulatywnym, które przemieszczając się z krwioobiegiem lokalizują się w tkance nerwowej i mogą powodować uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego. Niewykluczone, że jedną z konsekwencji kumulatywnego działania niskich dawek promieniowania jest choroba o nierozpoznanej etiologii ujawniająca się z wiekiem, choroba Alzheimera. Według przeprowadzonych badań statystycznych około 20 mln. ludzi na świecie dotkniętych jest tą chorobą. Zapada na nią 10% osób w wieku ponad 65 lat i 20% w wieku ponad 80 lat [12]. Potwierdzenie powyższych obaw stanowi światowa statystyka zachorowań na nowotwory i zaobserwowany charakterystyczny zespół chorób nowotworowych u dzieci [10]. Autorka podaje, że corocznie notuje się na świecie około 6 mln. nowych przypadków raka. Ryzyko powstania nowotworu złośliwego wrasta z wiekiem, za wyjątkiem białaczek i nowotworów ośrodkowego układu nerwowego, które są częstsze u dzieci.

27. Szacowanie ryzyka zdrowotnego

Ocena ryzyka kancerogennego jest stosunkowo młodą dyscypliną naukową, chociaż część

naukowców nie przyznaje jej statusu naukowości ze względu na brak jednomyślności

w ocenie podstawowych regulacji i procedur s³u¿¹cych do rozwi¹zywania szczegó³owych

problemów. Do lat siedemdziesi¹tych naszego wieku ryzyko postrzegane by³o jako

stosunkowo prosty, czarno-bia³y problem: substancja jest albo nie jest kancerogenem

albo mutagenem i np. w przypadku DDT odpowiedź. jest niedwuznaczna: jest kancerogenem.

Jednakże dane dotycz¹ce ryzyka powstawania nowotworów zwi¹zanych z

nara¿eniem na wiele innych substancji chemicznymi s¹ bardziej ambiwaletne i pojêcie

ryzyka dla ludzi przestaje ju¿ byæ tak oczywistym.

Ogólnym celem oceny ryzyka zdrowotnego zwi¹zanego z nara¿eniem ludzi na

substancje chemiczne jest scharakteryzowanie zale¿no.ci, je.li takowa istnieje, pomiê-

dzy wielko.ci¹ nara¿enia i czêsto.ci¹ wystêpowania szkodliwych efektów zdrowotnych.

Rezultaty oceny ryzyka stanowi¹ podstawê podejmowania decyzji w sferze polityki

i gospodarki, np. stanowi¹ podstawê ustalania bezpiecznych limitów ekspozycji zawodowej

czy .rodowiskowej, s¹ tak¿e podstaw¹ klasyfikacji i oznakowania substancji

chemicznych w obrocie handlowym.

Przez ilo.ciow¹ ocenê ryzyka kancerogennego rozumiana bêdzie okre.lona procedura

postêpowania, wykorzystuj¹ca pewne zaawansowane statystyczne metody szacowania

ryzyka, tj. prawdopodobieñstwa, okre.lonego niepomy.lnego zdarzenia zdrowotnego,

raka w przypadku substancji kancerogennych jako wyniku okre.lonego nara¿enia

na toksyczny zwi¹zek chemiczny lub czynnik fizyczny, np. promieniowanie jonizuj¹ce.

W szacowaniu, czy modelowaniu zale¿no.ci miêdzy wielko.ci¹ nara¿enia a prawdopodobie

ñstwem powstania nowotworu jako efektu tego nara¿enia wykorzystuje siê

bogaty, niekiedy ogromnie z³o¿ony, jak np. w przypadku modeli farmakokinetycznych

uzale¿nionych od czasu, aparat matematyczny i statystyczny. U podstaw tego aparatu

le¿¹ pewne przes³anki biologiczne o mechanizmach powstawania i rozwoju nowotworu.

14 Sesja tematyczna I Suplement

Z uwagi na ci¹gle jeszcze niepe³n¹ wiedzê o procesach kancerogenezy brak jest

jednoznacznych rozwi¹zañ modelowych w ocenie ryzyka. Powoduje to powstawanie

du¿ej liczby ró¿nych sposobów modelowania ryzyka przy braku jednoznacznych kryteri

ów wyboru modelu najw³a.ciwszego, je.li taki rzeczywi.cie istnieje.

Szacowanie zale¿no.ci miêdzy wielko.ci¹ nara¿enia a prawdopodobieñstwem powstania

nowotworu, tzw. zale¿no.ci dawka-odpowied., rozpoczyna siê od wyboru odpowiednich

danych. Dane te mog¹ pochodziæ b¹d. z badañ epidemiologicznych, b¹d.

z badañ eksperymentalnych. W ilo.ciowej ocenie ryzyka zdrowotnego preferowane s¹

dane uzyskane w .dobrych. badaniach epidemiologicznych. .Dobre. badanie epidemiologiczne

to takie, które przeprowadzono w.ród dostatecznie licznej grupy osób, co

gwarantuje odpowiednio wysok¹ moc (w sensie statystycznym) zastosowanych testów.

Ponadto od takiego badania wymaga siê, by wyeliminowane zosta³y, o ile to mo¿liwe,

wszystkie czynniki zak³ócaj¹ce, jak chocia¿by wiek, p³eæ, nawyki ¿ywieniowe, na³ogi itp.

Praktycznie we wszystkich krajach i organizacjach, w których przeprowadza siê ocenê

ryzyka kancerogennego, najwiêksz¹ wagê dowodow¹ maj¹ wyniki badañ epidemiologicznych.

Mimo ¿e dla celów ilo.ciowej oceny ryzyka zdrowotnego preferowane s¹ dobre dane

epidemiologiczne, to czêsto brak jakichkolwiek danych dla ludzi zmusza do przeprowadzenia

analizy ryzyka na podstawie wyników badañ eksperymentalnych na zwierzêtach.

Jednak¿e dane uzyskane w wyniku eksperymentu równie¿ powinny mieæ odpowiedni¹

jako.æ, tzn. w eksperymencie nale¿y pos³ugiwaæ siê kilkoma grupami zwierz¹t (a nie

np. dwiema), grupy zwierz¹t musz¹ byæ dostatecznie liczne i co chyba jest najistotniejsze

dla mo¿liwo.ci przeniesienia wyników eksperymentu na ludzi . sposób nara¿ania

zwierz¹t powinien byæ praktycznie taki sam, jak sposób rzeczywistego albo potencjalnego

nara¿enia ludzi.

Wynikiem ilo.ciowej oceny ryzyka jest okre.lenie prawdopodobieñstwa powstania

nowotworu jako skutku nara¿enia na okre.lon¹ substancjê chemiczn¹ w ustalonym

stê¿eniu. Taki sposób szacowania ryzyka umo¿liwia porównywanie si³y kancerogennego

dzia³ania ró¿nych substancji chemicznych . przy takich samych stê¿eniach porównywane

s¹ prawdopodobieñstwa. Ponadto szacowane w ten sposób ryzyka s¹ wykorzystywane

przy konstruowaniu limitów higienicznych.

http://www.pzh.gov.pl/page/fileadmin/user_upload/biblioteka/roczniki_PZH/54/suplement/Sesja_tematyczna_1.pdf

http://www.ietu.katowice.pl/wpr/Dokumenty/Materialy_szkoleniowe/Szkol2/05-biesiada-bubak.pdf

28. Normy jakości wód

Warunki, jakim powinna odpowiadać woda do picia:

- powinna być klarowna, bezbarwna, bezwonna i orzeźwiająca w smaku

- nie powinna zawierać składników trujących, ani nadmiernej ilości związków żelaza, magnezu, wapnia i manganu

- nie powinna zawierać bakterii chorobotwórczych, pasożytów zwierzęcych ani ich larw i jaj

-pożądane jest by miała niską temperaturę i zawierała odpowiednie składniki potrzebne organizmowi ludzkiemu jak jod i fluor.

NORMY JAKOŚCI WODY DO PICIA

Wymagania fizykochemiczne, jakim powinna odpowiadać woda przeznaczona do spożycia przez ludzi

Lp.	Parametry i wskaźniki	Dopuszczalne zakresy wartości x)
1	2	3
A. Wskaźniki fizyczne
1	Barwa	15
2	Mętność (NTU)	1
3	pH	6,5 - 9,5 (1)
4	Przewodność ( mS/cm w 20 oC)	2500 (1)
5	Smak	akceptowalny
6	Zapach	akceptowalny
B. Substancje nieorganiczne w mg/l
7	Amonowy jon	0,5 (1), (2)
8	Antymon	0,005
9	Arsen	0,01
10	Azotany	50 (1)
11	Azotyny	0,5
12	Bor	1,0
13	Chlor wolny Y)	0,1-0,3
14	Chlorki	250 (1)
15	Chrom	0,05
16	Cyjanki	0,05
17	Fluorki	1,5
18	Glin	0,2
19	Kadm	0,003
20	Magnez	30 (3) - 125 (3`)
21	Mangan	0,05
22	Miedź	2,0 (1), (4)
23	Nikiel	0,02
24 24a	Ołów Ołów	0,05 0,025 (5)
24b	Ołów	0,01 (5)
25	Rtęć	0,001
26	Selen	0,01
27	Siarczany	250 (1)
28	Sód	200
29	Twardość	60 (1), (3) - 500 (1)
30	Żelazo	0,2
C. Substancje organiczne w mg/l
31	Akryloamid	0,10 (6)
32	Benzen	1,0
33	Benzo(a)piren	0,01
34	Chlorek winylu	0,50 (6)
35	1,2-dichloroetan	3,0
36	Epichlorohydryna	0,10 (6)
37	Ftalan dibutylu	20
38	Mikrocystyna - LR	1,0 Z)
39	Pestycydy	0,10 (7)
40	SUMA pestycydów	0,50 (8)
41	Substancje powierzchniowo czynne (anionowe)	200
42	SUMA trichlorobenzenów	20
43	SUMA trichloroetenu i tetrachloroetenu	10
44	SUMA wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych	0,100 (9)
45	Utlenialność z KMnO4	5000
D. Uboczne produkty dezynfekcji w mg / l
46 46a	Bromiany Bromiany	25 10 (5)
47	Bromodichlorometan	15
48	Chloraminy	500
49	Chlorany	200
50	Chloryny	200
51	Formaldehyd	50
52	Tetrachlorometan (czterochlorek węgla)	2
53	Trichloroaldehyd octowy (wodzian chloralu)	10
54	Trichlorometan (chloroform)	30
55	2,4,6-trichlorofenol	200
56 56a	SUMA THM SUMA THM	150 100 (5)
E. Radionuklidy
57	Całkowita dopuszczalna dawka (mSv/r)	0,10
58	Tryt (Bq/l)	100

(1) Wartość powinna być uwzględniana przy ocenie agresywności korozyjnej.
(2)  Wody podziemne niechlorowane - 1,5 mg/l.
(3)  Wartość zalecana ze względów zdrowotnych.
(3`) Nie więcej niż 30 mg/l magnezu, jeżeli stężenie siarczanów jest
równe lub większe  od 250 mg/l. Przy niższej zawartości siarczanów
dopuszczalne stężenie magnezu wynosi 125 mg/l .
(4) Wartość dopuszczalna, jeżeli nie powoduje zmiany barwy wody
spowodowanej jej agresywnością korozyjną.
(5)  Zakresy wartości stosuje się zgodnie z § 12 Rozporządzenia Ministra
Zdrowia z dnia 19 listopada 2002r. (Dz. U. Nr .203 poz. 1718).
(6)  Dotyczy stężenia niezwiązanego monomeru w polimerze, który
przenika do wody.
(7)  Termin "pestycydy" obejmuje: organiczne insektycydy, organiczne
herbicydy, organiczne fungicydy, nematocydy, akarycydy, algicydy,
rodentycydy, slimicydy, pochodne produkty, m.in. regulatory wzrostu
oraz ich pochodne metabolity, a także produkty ich rozkładu i
reakcjiPodana wartość odnosi się do każdego pestycydu. W przypadku
aldryny, dieldryny, heptachloru i epoksyheptachloru NDS wynosi 0,03mg/l.
(8)  Wartość oznacza sumę stężeń wszystkich pestycydów oznaczonych
ilościowo.
(9)  Wartość oznacza sumę stężeń wyszczególnionych związków:
benzeno(b)fluoranten,
benzeno(k)fluoranten,
benzeno(ghi)perylen,
indeno(1,2,3 -c,d)piren.
X)W przypadku podania jednej wartość dolna wartość zakresu wynosi zero.
Y)Wartość oznaczona w punkcie czerpalnym u konsumenta.
Z) Dotyczy wód powierzchniowych.

Do substancji najczęściej wykrywanych w wodach powierzchniowych, do których odprowadzane są ścieki należą: DDT, naftalen, chlorek etylu, eter, acetofenon, eter dwufenylowy, pirydyna, fenole, nitryle, mieszanina węglowodorów, kerozyna, detergenty syntetyczne, aldehydy, ketony, alkohole, dwubenzotiazol, borneol, halogenopochodne związków organicznych, pestycydy, herbicydy, tłuszcze, związki lipidowe, estry sterydowe. Wśród nich wiele ma charakter rakotwórczy. Specyficznym składnikiem zanieczyszczeń są związki powierzchniowo czynne w szczególności środki piorące, środki kompleksujące, bielące, inhibitory, stabilizatory, wybielacze optyczne. Wpływają one niekorzystnie na pracę oczyszczalni ścieków działając toksycznie na biocenozę osadu czynnego, powodując jego flotację, zmniejszają sprawność oczyszczalni. Najtrudniej rozkładalną metodą biologiczną jest grupa kationowych związków powierzchniowo czynnych, wykazująca silne działanie toksyczne. Rozkładowi biologicznemu nie ulega również wiele związków z grupy pestycydów. Według źródeł literaturowych utrzymują się one w środowisku wodnym przez okres 2-6 miesięcy, a najbardziej niebezpieczne - trwałe preparaty chloroorganiczne (DDT) nawet wiele lat. Środki ochrony roślin osiadają i zatrzymują się w glebie, a pod wpływem czynników atmosferycznych mogą przedostać się do wód powierzchniowych gdzie są akumulowane przez organizmy wodne. Początkowe śladowe ilości tych związków ulegają znacznemu zatężeniu w planktonie, mikroorganizmach wodnych, rybach i ptakach. 

Akumulacji w organizmach żywych ulega również znaczna część jonów metali ciężkich, które wprowadzone do wody ulegają sorpcji na zawiesinach ,opadają na dno i ulegają metylacji biologicznej do formy przyswajalnej przez organizmy wodne. Porównanie dopuszczalnych stężeń metali w wodzie i w ściekach biologicznie oczyszczonych wskazuje w 25 % ścieków oczyszczanych podwyższone stężenie metali. Związki wykazujące małą podatność na biodegradację to także PCBs (polichlorowane bifenyle) stosowane jako środki impregnacyjne i izolacyjne. Mają one charakter liofilowy i odznaczają się dużą trwałością, która rośnie wraz z liczbą atomów chloru w cząsteczce. 

Kolejnymi zanieczyszczeniami wód są WWA (wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne), które przedostają się do wód naturalnych ze ściekami z koksowni, gazowni, zakładów rafineryjnych, przeróbki ropy naftowej, odgazowania węgla i suchej destylacji drewna. Do najbardziej szkodliwych należą: benzo(a)piren, benzo(b)fluoranten, benzo(k)fluoranten, benzo(b,h,i)perylen, fluoranten oraz indeno(1,2,3,-c,d)piren. Są to związki słabo rozpuszczalne w wodzie, sorbowane z dużą wydajnością na zawiesinach i biosorbentach, a następnie zagęszczane w osadach dennych, gdzie bardzo wolno ulegają przemianom biochemicznym.

---