Zaliczenie, dział Polityka, Cz. I

I. Wykonaj polecenia dotyczące wiedzy o państwie.

1. Wyjaśnij pojęcia: „państwo”, suwerenność państwa, obywatelstwo państwa.(3 punkty)

2. Napisz kto i w jakim okresie historycznym wprowadził do użytku słowo „państwo”. (2 punkty)

II. Do poniższych charakterystyk dopasuj odpowiednie postacie związane z określonymi ideologiami politycznymi. (2 punkty)

1. Angielski ekonomista, jeden z prekursorów liberalizmu gospodarczego.

a. Adam Smith, b. John Locke, c. Milton Friedman

2. Współczesny polityk niemiecki, były kanclerz. Jeden z autorów głośnego manifestu współczesnej socjaldemokracji „Trzecia droga”.

a. Willy Brandt, b. Gerhard Schroeder c. Oscar Lafontaine

3. Premier Wielkiej Brytanii, obok Ronalda Reagana, jedna z ważniejszych postaci tzw. konserwatywnej rewolucji lat 80-tych XX wieku.

a. George Bush, b. Tony Blair, c. Margaret Tatcher

4. Papież, który w dużej mierze wytyczył kierunek nauki społecznej kościoła w II poł. XX wieku. Inicjator Soboru Watykańskiego II:

a. Jan XXIII, b. Paweł VI, c. Jan Paweł II

III. Uzupełnij tabelę dotyczącą ideologii politycznych. (3 punkty)

Zagadnienie:	Ideologie
		Konserwatyzm	Socjaldemokracja	Liberalizm
Nadrzędna wartość	A	Równość	B
Relacje państwo - Kościół	C	Świeckość państwa	Neutralność światopoglądowa państwa
Polityka gospodarcza	Gospodarka wolnorynkowa, ale także akceptacja reform socjalnych	D	E

IV. Przeanalizuj diagram i wykonaj polecenia.

1. Określ, który z elektoratów najbardziej przychyla się do doktryny interwencjonizmu gospodarczego. (1 punkt)

2. Określ co decyduje o podziale lewica - prawica na polskiej scenie politycznej. Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do diagramu obok. (2 punkty)

V. Przeanalizuj fragment opracowania i wykonaj polecenia.

Stephane Courtois, ZBRODNIE KOMUNIZMU 

Dzieje ustrojów i partii komunistycznych, ich polityki, relacji z własnym społeczeństwem i ze wspólnotą międzynarodową nie sprowadzają się wyłącznie do owego przestępczego wymiaru ani nawet do terroru i represji. W Związku Sowieckim i w ,demokracjach ludowych" po śmierci Stalina, w Chinach po śmierci Mao terror osłabł, społeczeństwo odetchnęło, a ,pokojowe współistnienie"- jeśli nawet było, to nadal ,kontynuowanie walki klasowej w innej formie" - stało się trwałym faktem w życiu międzynarodowym. Jednakże archiwa i liczne świadectwa wskazują, że terror był od początku jedną z podstaw współczesnego komunizmu. (…)

O czym więc, o jakich zbrodniach będziemy mówić? Komunizm popełnił ich nieskończenie wiele: zbrodnie na psychice przede wszystkim, ale także zbrodnie na kulturze powszechnej i na kulturach narodowych. Stalin kazał zniszczyć dziesiątki cerkwi w Moskwie; Ceausescu zburzył zabytkową dzielnicę Bukaresztu, aby wznieść tam nowe budowle i wytyczyć megalomańskie perspektywy; na rozkaz Pol Pota rozebrano kamień po kamieniu katedrę w Phnom Penh i pozostawiono na pastwę dżungli świątynie Angkoru; nieprzebrane skarby zostały zniszczone lub spalone przez Czerwoną Gwardię podczas maoistowskiej ,rewolucji kulturalnej".(…)

Ograniczyliśmy się zatem tylko do zbrodni przeciwko ludziom, one bowiem stanowią istotę zjawiska terroru. Można je określić za pomocą wspólnej terminologii, nawet jeśli niektóre działania są dla pewnych krajów bardziej typowe. Do zbrodni tych należą: wszelkiego rodzaju egzekucje (rozstrzeliwanie, wieszanie, topienie, katowanie na śmierć; niekiedy też posługiwano się gazami bojowymi, truciznami lub aranżowano wypadki samochodowe); unicestwienie przez głód (klęski głodowe sztucznie wywoływane i/lub takie, w których ofiarom nie udzielono pomocy); zsyłki - śmierć mogła nastąpić podczas transportu (wędrówka piesza lub jazda w bydlęcych wagonach) albo w miejscach pobytu i/lub w wyniku ciężkich robót (wyczerpanie, choroby, głód, zimno). Sprawa się komplikuje w przypadku "wojen domowych", niełatwo bowiem odróżnić skutki walk między władzą a buntownikami od masakr ludności cywilnej.

Możemy jednak sporządzić wstępny bilans. Choć jest on jedynie przybliżony i wymaga dalszych szczegółowych badań, to zgodnie z naszymi szacunkami pozwala ustalić rząd wielkości i uzmysłowić sobie powagę zagadnienia:

• Związek Sowiecki - 20 milionów ofiar śmiertelnych,

• Chiny - 65 milionów,

• Wietnam - 1 milion,

• Korea Północna - 2 miliony,

• Kambodża - 2 miliony,

• Europa Wschodnia - 1 milion,

• Ameryka Łacińska - 150 tysięcy,

• Afryka - 1,7 miliona,

• Afganistan - 1,5 miliona,

• międzynarodowy ruch komunistyczny i partie komunistyczne nie sprawujące władzy - 10 tysięcy.

W sumie blisko 100 milionów ofiar śmiertelnych

1. Na podstawie źródła i wiedzy pozaźródłowej uzasadnij dlaczego komunizm nazywamy ustrojem totalitarnym? Podaj przynajmniej dwa uzasadnienia. (1 punkt)

2. Jakie dwa aspekty ustroju totalitarnego są omówione w powyższym źródle? (1 punkt)

3. Kogo dotykały prześladowania w państwie totalitarnym? (1 punkt)

VI. Przeanalizuj wykres i wykonaj polecenia.

1. Wskaż zależność pomiędzy długością funkcjonowania ustroju demokratycznego, a opiniami o jej trwałości. Odwołaj się do danych liczbowych z wykresu. (1 punkt)

2. Odwołując się do swojej wiedzy o świecie oceń, czy wszystkie państwa wymienione na wykresie można uznać za demokratyczne. Odpowiedź krótko uzasadnij. (2 punkty)

VII. Przeanalizuj fragment aktu prawnego i wykonaj polecenia.

Art. 28.1. Partia polityczna, która:

1. w wyborach do Sejmu, samodzielnie tworząc komitet wyborczy, otrzymała w skali kraju co najmniej 3% ważnie oddanych głosów na jej okręgowe listy kandydatów na posłów albo

2. w wyborach do Sejmu weszła w skład koalicji wyborczej, której okręgowe listy kandydatów na posłów otrzymały w skali kraju co najmniej 6% ważnie oddanych głosów, ma prawo do otrzymywania przez okres kadencji Sejmu, w trybie i na zasadach określonych w niniejszej ustawie, subwencji z budżetu państwa na działalność statutową, zwanej dalej „subwencją”.

1. Wskaż dwa argumenty świadczące o tym, że zdobycie przez partię polityczną mandatów poselskich nie jest warunkiem koniecznym uzyskania przez nią subwencji z budżetu państwa. (2 punkty)

2. Na podstawie własnej wiedzy oceń skutek przytoczonych zapisów dla polskiej sceny politycznej. (1 punkt)

VIII. Zapoznaj się z poniższym tekstem i wykonaj polecenia.

Państwo, poza utrzymaniem prawa i porządku, zapewnia powszechny dostęp do oświaty i służby zdrowia; gwarantuje najuboższym szereg osłon socjalnych; w gospodarce podejmuje działania zmierzające do regulowania rynku.

1. Podaj nazwę modelu państwa opisanego w powyższym tekście. (1 punkt)

2. Korzystając z wiedzy pozaźródłowej podaj dwie konsekwencje funkcjonowania takiego modelu państwa, które mogą być uznane za negatywne. (2 punkty)

IX. Zapoznaj się z powyższym tekstem i wykonaj polecenia.

Zgodnie z tymi teoriami, w okresie przedpaństwowym ludzkość żyła w stanie naturalnym, który jedni (Hobbes) uważali za okres walki wszystkich przeciwko wszystkim, zaś inni (Locke, Rousseau) za czas pierwotnej, naturalnej wolności. Na pewnym etapie historycznym, w celu zapewnienia sobie bezpieczeństwa czy też zagwarantowania praw naturalnych, ludzie postanowili połączyć się ze sobą na drodze umowy. W ten sposób utworzono autorytet, któremu następnie należało się podporządkować, aby mógł on funkcjonalnie zabezpieczyć cele, dla których urzeczywistnienia, jednostki wychodzą ze stanu naturalnego.

1. Napisz, jakie zjawisko, związane z genezą państwa opisuje ten tekst. (1 punkt)

2. Napisz w jakim okresie historycznym podobne poglądy zdobyły największą popularność. (1 punkt)

3. Podaj nazwę koncepcji genezy państwa, która miała zostać zastąpiona przez opisaną powyżej. (1 punkt)

X. Przeanalizuj rysunek satyryczny i wykonaj polecenia.

1. Wyjaśnij co oznacza publicystyczne określenie „kiełbasa wyborcza”. (1 punkt)

2. Wskaż jedną przyczynę pojawiania się populistycznych polityków na scenie politycznej. (1 punkt)

---