Typologia E.Kretschmera

Budowa ciała:
LEPTOSOMATYK
PYKNIK
ATLETYK
typologia Kretschner:

1. leptosomatyk (wysoki, chudy, wątły) oznacza w zakresie temperamentu schizotyka (zamknięty w sobie, sztywny)

2. pyknik (otyły, niewysoki) oznacza w zakresie temperamentu cyklotynika (towarzyski, humorzasty)

atletyk (silnie umięśniony) oznacza w zakresie temperamentu iksotynika (spokojny, mało wrażliwy, mało plastyczny)

Temperament:
SCHIZOTYMIK
CYKLOTYMIK
IKSOTYMIK
------------------------------ -----

Typologia W.H.Sheldona

Budowa ciała:
EKTOMORFIK
ENDOMORFIK
MEZOMORFIK

2. typologia Sheldona

1. ektomorfik (delikatny, wątły) oznacza w zakresie temperamentu cerebrotonika (skryty, wrażliwy, męczliwy)

2. endomorfik (silny rozwój narządów wewnętrznych i tkanki tłuszczowej) oznacza w zakresie temperamentu wisceratonika (towarzyski, pogodny)

3. mezomorfik (silny układ mięśniowy) oznacza w zakresie temperamentu somatotonika (aktywny, energiczny, mało wrażliwy, agresywny)

Temperament:
CEREBROTONIK
WISCERTONIK
SOMATONIK
------------------------------ -----------------
Typologia Pawlowa

SANGWINIK
FLEGMATYK
CHOLERYK
MELANCHOLIK

• Sangwinik - jest szybki, odporny, łatwo się adoptuje;

• siła układu nerwowego w zakresie pobudzania (odporność na hamowanie ochronne, wytrzymałość układu nerwowego): duża;

• siła układu nerwowego w zakresie hamowania (hamowanie warunkowe, zdolność do odraczania, cierpliwość, zdolność do tworzenia hamulcowych odruchów warunkowych): duża;

• ruchliwość (szybkość zmiany): duża

• flegmatyk - jest powolny, odporny, spokojny;

• siła układu nerwowego w zakresie pobudzania: duża;

• siła układu nerwowego w zakresie hamowania duża;

• ruchliwość: mała;

• choleryk - jest energiczny, porywczy;

• siła układu nerwowego w zakresie pobudzania: duża;

• siła układu nerwowego w zakresie hamowania: mała

• ruchliwość: nie opisuje się jej, ale raczej duża, na co wskazuje korelacja z duża siłą pobudzenia układu nerwowego;

• melancholik - jest mało odporny, bierny, podatny na załamania, zahamowany;

• siła układu nerwowego w zakresie pobudzania: mała (szybko powstaje hamowanie ochronne);

• siła układu nerwowego w zakresie hamowania: mała;

• ruchliwość: mała

• koncepcji Heymansa i Wiersmy (typy temperamentu: AEP i te + )

• Koncepcja G. Heymansa i E.D. Wiersmy - koncepcje opisowe

Trzy cechy temperamentu:

A - aktywność

E - emocjonalność

P - perseweratywność = „ funkcja wtórna”; reakcje początkowo słabe, nasilające się z czasem, trwałe

• Podstawowe typy temperamentu w koncepcji Heymansa i Wiersmy

• A E P Typ temperamentu

+ + + PASJONAT

+ + - CHOLERYK

+ - + FLEGMATYK

+ - - SANGWINIK

- + + SENTYMENTALNY

- + - NERWOWY

- - + APATYCZNY

- - - AMORFICZNY

- CECHY TEMPERAMENTU W TEORII tHOMASA I cHESS

Koncepcja zakłada stałość cech na przestrzeni czasu:

• aktywność;

• rytmiczność/regularność funkcji fizjologicznych - sen/czuwanie;

• tendencja zbliżanie/unikanie - reakcja na nowość;

• łatwość przystosowania się do zmian;

• intensywność reagowania - siła reakcji;

• próg reagowania - minimalna wielkość bodźca wywołująca zmianę zachowani;

• jakość nastroju - stosunek reakcji negatywnych do pozytywnych;

• podatność na roztargnienie (rozpraszalność);

• zdolność do koncentracji uwagi;

- wymiary roznic indywidualnych w nawiazaniu do teorii aktywacji (jak ma introwertyk a jak ekstrawertk ta tabelka)

1. Ekstrawersja-introwersja (H. J. Eysenck):

Ekstrawertyk - chronicznie podwyższony poziom pobudzenia, duża łatwość warunkowania, osobnik bardziej zsocjalizowany;

introwertyk - chronicznie obniżony poziom pobudzenia, wolny przebieg procesów warunkowania, grozi niedostosowaniem się;

- do czego prowadzi duz aintensywność reagowania
- do czego prowadzi mała intensywnośc reagowania

• duża intensywność reagowania (duża reaktywność) prowadzi do zagrożenia nadmiarem pobudzenia, to z kolei do małego zapotrzebowania na stymulację, a to do małej aktywności;

• mała intensywność reagowania (mała reaktywność) prowadzi do zagrożenia niedoborem pobudzenia, to prowadzi do dużego zapotrzebowania na stymulację, a to do dużej aktywności.

- reaktywnośc we wczesniejszym ueciu RTT a inne cechy temperamentu

Reaktywność we wcześniejszym ujęciu RTT a inne cechy temperamentu;

1. Wysoka reaktywność oznacza dużą wrażliwość, mała na odwrót;

2. Wysoka reaktywność - mała wydolność, niska reaktywność - duża wydolność;

3. Wysoka reaktywność - słaby układ nerwowy (Pawłow), niska reaktywność - silny układ nerwowy;

4. Wysoka reaktywność - duża aktywowalność (J. Gray), niska reaktywność - niska aktywowalność;

5. Wysoka reaktywność - duża intensywność reagowania, niska reaktywność - mała intensywność reagowania;

6. Wysoka reaktywność - małe zapotrzebowanie na stymulację, niska reaktywność - duże zapotrzebowanie na stymulację;

- laboratoryjna diagnoza ruchliwosci i reaktywnosci

Laboratoryjna diagnoza reaktywności - przykładowe wskaźniki:

• Próg wrażliwości - wielkość bodźca potrzebnego do wywołania reakcji;

• Wielkość reakcji - mierzona np. przez indeks fal alfa w zapisie EEG; osoba reaktywna będzie ich miała więcej, gdyż będzie bardziej pobudzona; technika ta obarczona jest jednak sporym błędem, wynikającym z występowania licznych czynników zakłócających;

• Czas reakcji na bodźce słabe - np. nachylenie krzywej czasu reakcji motorycznej na bodźce o wzrastającej sile;

• Podatność na hamowanie ochronne - np. szybkość pojawiania się hamowania ochronnego przy wielokrotnym powtórzeniu bodźca.

Laboratoryjna diagnoza ruchliwości - przykładowe wskaźniki:

• Czas trwania obrazu następczego - bodziec zniknął, a badany nadal go np. widzi;

• Krytyczna częstotliwość migotania - jak małe odstępy migotania jest badany w stanie zauważyć;

• Krytyczna częstotliwość zmiany bodźców (niezbędna do nadążania za reakcjami) - np. naciskanie raz lewego, raz prawego przycisku w odpowiedzi na pojawianie się przedstawicieli dwóch różnych kategorii, np. roślin i zwierząt; im tempo, za którym badany nadąża, jest większe, tym ma on większą ruchliwość;

• Łatwość przeróbki znaczenia sygnałowego bodźców - np. dostosowywanie się do zmieniającej się instrukcji; im ta łatwość jest większa, tym badany jest bardziej ruchliwy;

- kwestionariusze i opis skal ( napewno było o wersji dla dzieci EAS)

Kwestionariusze do pomiaru temperamentu i zapotrzebowania na stymulację:

1. PTS Strelaua - skale: siła pobudzenia i hamowania, ruchliwość;

2. FCZ-KT Strelaua - skale: żwawość, perseweratywność, wrażliwość sensoryczna, reaktywność emocjonalna, wytrzymałość, aktywność;

3. Kwestionariusze temperamentu EAS Plomina, Bussa (polska adaptacja: W. Oniszczenko) - skale: niezadowolenie, strach, złość, aktywność, towarzyskość;

4. Skala poszukiwania wrażeń - skale: ogólne zapotrzebowanie na stymulację, poszukiwanie grozy i przygód, poszukiwanie doznań, rozhamowanie, wrażliwość na nudę, zapotrzebowanie na stymulację intelektualną, poznawczą;

5. Kwestionariusz wymiarów temperamentu POTS-R - skale: ogólny poziom aktywności, jakość nastroju, skupienie (wybiórczość), regularność

6. Kwestionariusz Struktury temperamentu (W. N. Ruszłow) - skale: energiczność (przedmiotowa i społeczna), plastyczność (przedmiotowa i społeczna), tempo (przedmiotowe i społeczne), emocjonalność (przedmiotowa i społeczna); opisuje relacje ze światem społecznym i ze światem przedmiotów;

7. Kwestionariusz temperamentu EAS, wersja dla dzieci (oceny rodziców i nauczycieli) - skale: towarzyskość, emocjonalność, zbliżeniowość, nieśmiałość;

8. Skala ocen do pomiarów reaktywności (ocen dokonują nauczyciele) - skala: reaktywność.

• ROLA CZYNNIKÓW GENETYCZNYCH W GENEZIE RÓZNIC INDYWIDUALNYCH
  
  - bliźnietach monozygotyczne
  - bliżnieta dyzygotyczne
  - rodzeństwo
  -rodzic dziecko
  
  Zaznaczyć co zalicza sie do osob wyskokoreaktywnych a co do nisko reaktywnych
  
  - czynniki specyficzne a czynnik G
  - analiza czynnikowa
  -inteligencja płynna i skrystalizowana
  - 5 typów inteligencji Gardnera
  wiedziec ile jest operacji i jakie w trójwymiarowym modelu strukturalnym intelektu, jak u Guliforda i Gardera
  - triarchiczna teoria inteligencji

• A E P TYP TEMPERAMENTU:
  + + + pasjonat
  + + - choleryk
  + - + flegmatyk
  + - - sangwinik
  - + + sentymentalny
  - + - nerwowy
  - - + apatyczny
  - - - amorficzny

• 1. schizomityk u Shledona = cerebrotonik,
  
  2. czym jest wskaźnik odziedziczalności = stosunek wariancji genotypowej do fenotypowej.
  
  3. osoby wysoko reaktywne są = Kagan = temperament zahamowany: nieśmiałość i powściągliwość
  
  
  4. IQ osoba ma 85= znajduje sie w pierwszym odchyleniu standardowym ponizej sredniej,
  
  5. rozszyfrować EAS = • Model EAS A.H. Bussa i R. Plamina = Składniki temperamentu; = teoria aktywacji?!
  to genetyczna teoria temperamentu
  
  emocjonalność (emotionality)› niezadowolenie ›strach ›złość
  
  aktywność (activity) - siła i tempo reakcji ruchowych
  towarzyskość (sociability)
  
  
  
  
  6. mało reaktywna i mało aktywna = niezharmonizowana z niedosymulowaniem się,
  
  7. kto z wymienionych był za równorzędną teoria intel.
  
  ? „szkoła amerykańska”
  o E.I.Thorndike (1920)
  o I.I.Thurstone (1938)7 podstawowych zdolności umysłowej
  o J.F. Guilford (1967)- teoria „atomiczna”, przedstawia aż 120 niezależnych od siebie zdolnosci umysl.
  
  ? Współcześnie:
  o H.Gardner
  
  Kelley - 5 równorzędnych czynników niezależnych od siebie
  
  
  
  
  
  8. jakie zadania nadają się do badania int. płynnej= Rozumowanie indukcyjne
  - klasyfikacja
  - szeregowanie
  - analogie
  np.figury geometryczne
  
  
  9. rozpoznaj wśród zadań te do badania int. społecznej = material badan behawioralny:
  a) percepcyjny (rysunki, fotografie)
  b) werbalny (opisy zachowań, sytuacji społecznych itp.)
  
  rozpoznawanie stanów psychicznych i relacji społecznych, rozumienie norm, przewidywania konsekwencji zachowań (myślenie przyczynowo-skutkowe),
  
  10. analiza czynnikowa to, = - to podstawowa metoda badań nad strukturą zdolności. Metoda statystyczna służąca wyróżnieniu w ramach jakiegoś konstruktu (na
  
  przykład inteligencji) hipotetycznych czynników składowych (tu zdolności). Jest oparta na badaniach układu wzajemnych korelacji miedzy wynikami wielu różnych
  
  zadań umysłowych.
  
  
  11. ile podstawowych zdolności według Guilforda w wytwarzaniu dywergencyjnym = 30
  
  12. co to jest czas inspekcji = (inspection time - IT), czas potrzebny do rozróżnienia 2 prostych bodźców percepcyjnych
  

• 13. subteroia kontekstu = Funkcja inteligencji - adaptacja do świata zewnętrznego
  Trzy formy adaptacji:
  - dostosowywanie do wymagań środowiska
  - wybór środowiska
  - przekształcanie środowiska
  . Zróżnicowanie wymagań środowiskowo-kulturowych ? zróżnicowanie treści inteligentnych zachowań i form, jakie przybiera inteligencja
  . Idea testów czystych kulturowo jest pozbawiona sensu
  . Postulat: wykrywanie kulturowo wyznaczonych treści inteligentnych zachowań (np. analiza „ukrytych teorii inteligencji”); wyodrębnione czynniki:
  
  zdolności rozumowania, zdolności werbalne, inteligencja społeczna (umiejętność korzystania z wytworów cywilizacji oraz radzenia sobie z ludźmi)
  
  
  14. komponenty nabywania wiedzy=
  • Selektywne kodowanie (przyjmowanie)
  • Selektywne kombinowanie (integrowanie)
  • Selektywne porównywanie
  
  
  15. jakie korelacje IQ są najwyższe - między rodzeństem razem
  po kolei Bliźnięta monozygotyczne
  Bliźnięta monozygotyczne wychowywane oddzielnie
  Bliźnięta dyzygotyczne
  Zwykłe rodzeństwo
  Rodzic - dziecko
  Dziadek(babka) - wnuk (wnuczka)
  Rodzeństwo przyrodnie
  Kuzyni
  
  
  
  
  16. co ze sobą koreluje w RTT Strelaua,
  

• Cechy charakteryzujące poziom energetyczny zachowania:

• reaktywność - intensywność reagowania na bodźce

• aktywność - intensywność zachowań sprawczych

• obie: ujemnie skorelowane;

• Przyczyny ujemnej korelacji między nimi:

• duża intensywność reagowania (duża reaktywność) prowadzi do zagrożenia nadmiarem pobudzenia, to z kolei do małego zapotrzebowania na stymulację, a to do małej aktywności;

17. wychowanie a style poznawcze = Na kształtowanie się stylu poznawczego dziecko wpływa wychowanie, zwłaszcza wymiar kontroli/swobody.

19. czemu sprzyja wysoka reaktywność = Kagan = temperament zahamowany: nieśmiałość i powściągliwość, (duża reaktywność=łatwość powstawania i intensywność

reakcji)

• 20. laboratoryjna diagnoza ruchliwości = przykładowe wskaźniki:
  • Czas trwania obrazu następczego - bodziec zniknął, a badany nadal go np. widzi;
  • Krytyczna częstotliwość migotania - jak małe odstępy migotania jest badany w stanie zauważyć;
  • Krytyczna częstotliwość zmiany bodźców (niezbędna do nadążania za reakcjami) - np. naciskanie raz lewego, raz prawego przycisku w odpowiedzi na
  
  pojawianie się przedstawicieli dwóch różnych kategorii, np. roślin i zwierząt; im tempo, za którym badany nadąża, jest większe, tym ma on większą ruchliwość;
  • Łatwość przeróbki znaczenia sygnałowego bodźców - np. dostosowywanie się do zmieniającej się instrukcji; im ta łatwość jest większa, tym badany jest
  
  bardziej ruchliwy;
  
  
  21. wytłumaczyć lęk u impulsywnych = Wg Kagana impulsywność jest sposobem na radzenie sobie z lękiem. Problem rodzi bowiem napięcie (także lęk), a
  
  impulsywność pozwala szybko sobie z nim poradzić. Ludziom bowiem łatwiej myśleć, że można sobie z czymś szybko poradzić.
  Jest to jeden z rodzajów samoutrudniania - rzucania kłód pod własne nogi.
  
  Wg Messera - to refleksyjna osoba ma silny lęk; lęk ten jest zgeneralizowany, jest lękiem przed nieadekwatnością; badania to potwierdziły.
  
  Pomysły godzące obie koncepcje: wszystko zależy od rodzaju lęku. Jeśli osoba lęka się, że ma niskie kompetencje intelektualne, to dominuje impulsywność.
  
  Wysoka samoocena, ale lęk przed niepowodzeniem i dezaprobatą społeczną powoduje natomiast refleksyjność (opłaca się ona komuś, kto wierzy, że może mu się
  
  udać).
  
  
  jeszcze z drugiej grupy:
  
  22. kto w modelach równoległych wspominał o int. społecznej = H. GARDNER ale tez E.L. THORNDIKE
  
  23. co to jest dewiacyjny iloraz inteligencji = (D. Wechsler) - 100 oznacza średnią
  
  24. IQ 120= drugie odchylenie standardowe powyzej sredniej,
  
  25. co mówi teoria Cattela o inteligencji płynnej = gf - inteligencja płynna (fluid) Nie ma swojego kształtu
  - ogólny potencjał intelektualny
  - to, co wpływa na funkcjonowanie mózgu
  - uwarunkowany biologicznie (genetycznie)
  - niezależny od doświadczenia
  26. ECT = Założenie: inteligencja pojawia się w szybkości wykonywania elementarnych zadań poznawczych (elementary cognitive tasks = ECT)
  - zadania wymagające reakcji prostej
  - zadania wymagające reakcji prostej z wyborem
  - wzrokowe przeszukiwanie serii
  - pamięciowe przeszukiwanie serii
  - porównywanie bodźców (np. dwóch linii) przy krótkim czasie prezentacji
  - testy weryfikacji remantycznej (?) np. porównywanie informacji przedstawionych w różnych kodach
  
  27. z czego wnioskujemy, że istnieje czynnik g,
  

• Czynnik G (general) wpływa na efektywność wszystkich działań („energia mentalna”), jego udział w poszczególnych zdolnościach jest różny

Istotne korelacje między bardzo rożnymi zadaniami  istnieje czynnik G.

Jeżeli grupy zadań są skorelowane między sobą, a nie ze sobą  nie ma czynnika G.

1. Jeśli między wynikami bardzo różnych zadań zachodzą korelacje istnieje dowód na istnienie czynnika G

28. ze 3 pytania o małą reaktywność, (bylo)

29. z czym koreluje reaktywność emocjonalna = Cechy energetyczne: reaktywność emocjonalna, wrażliwość sensoryczna, wytrzymałość (wyodrębnione z reaktywność w

wersji wcześniejszej) i aktywność.???


30. czym charakteryzują się hierarchiczne modele intelig. - czynnik g (VS Czynn. Specyficzne).

31. kto tworzył hierarch. modele int.= C. Spearman


plus dodatkowe pytania

32. przedstawiciele hierarchicznej
? „szkoła brytyjska”:
o C. Burt (1949)
o P.E.Vernon
o B.B Catell
? Współcześnie: S.I. Horn (J.L. HORN, HOFER 9 czynnikow 2 stopnia)
o J.Caroll
C. Spearman



33. co to jest teoria inwestowania = Inteligencja skrystalizowana powstaje na skutek zaangażowania = Teoria inwestowania. Po 15 roku życia inteligencja

płynna spada a skrystalizowana pozostaje bez zmian


34. Inteligencja intrapersonalna = rozumienie samego siebie, własne potrzeby,pragnienia, mocne i słabe strony = H. GARDNER


35. dowody na inleligencje rownorzedna = Dowody odrębności poszczególnych rodzajów inteligencji:

1. Wybiórcze podleganie zaburzeń wskutek uszkodzeń mózgu.
2. Różnice intraindywidualne (wewnątrzosobnicze).
3. Możliwość wskazania podstawowych dla danej inteligencji operacji umysłowych.
4. Odrębność dróg rozwojowych (rożne tempo rozwoju).
5. Odrębność historii ewolucyjnej.
6. Możliwość jednoczesnego wykonywania zadań angażujących rożne inteligencje.
7. Brak korelacji między testami angażującymi rożne inteligencje i występowanie korelacji między różnymi rodzajami zadań angażujących tę samą

inteligencję.
8. Związek z kulturowo wyodrębnionymi zakresami działania i symbolami


36. co to jest wiek umysłowy (A. Binet) - wynik testu wyrażany wiekiem, w jakim jest przeciętnie uzyskiwany w populacji (dot. dzieci)
- klasyczny iloraz inteligencji (Stern)
IQ = (wiek umysłowy/ wiek życia) x 100
Też tylko dla dzieci


37. co to jest CAT = testowanie adaptacyjne (CAT - Computer Adaptive Testing)
- dostosowanie zakresu badania do jakości odpowiedzi i psychometrycznych parametrów zadań („indywidualna droga po teście”)
- podawanie wskazówek dostosowanych do rodzaju błędu


38. Kagan = - temperament zahamowany: nieśmiałość i powściągliwość, (duża reaktywność=łatwość powstawania i intensywność reakcji)

- temperament niezahamowany: towarzyskość i spontaniczność

39. Wg Graya introwertyk= lęk+ brak impulsywności; ekstrawertyk= brak lęku+impulsywność

• na pewno na egzaminie bylo cos o P300

• "kto uzyskal 8 stanin. to znaczy ze a) w normie b) powyzej itd"
  11. ile podstawowych zdolności według Guilforda w wytwarzaniu dywergencyjnym

• 11. ile podstawowych zdolności według Guilforda w
  >wytwarzaniu dywergencyjnym
  
  wdłg. mnie = 30.
  
  w.dywergencyjne tj. operacja (1)x (5)rodzaje treści (figural,symb,sem,behaw)x (6)typów (klasy, relacjeit

• 1.A czy ktoś może wie co dokładnie znaczą cechy u Cloningera (Samokierowanie, współpraca,autotranscendencja) . Zwłaszcza to ostatnie..?
  

• dopamina to jakies tam +

• Czyli za unikanie szkody jest odpowiedzialna serotonina

2.i jakie metakompo. są wdłg. Sternberga wykorzystywane do myślenia indukcyjnego?

ppi wyższego rzędu, planowanie, kontrola, podejmowanie decyzji. Nadzoruję procesy niższego rzędu.

• inteligencja dziecka z wiekiem...., korelacja miedzy inteligencja dziecka a wyksztalceniem rodzicow swiadczy o...., testy inteligencji pozwalaja na..., BIS, co mierzy skala SPH w PTS, osoba o wysokiej reaktwnosci...., czym sie charakteryzuje ekstrawertyk, do jakiej terii jest test DOTS-R, trudny temperament u Thomasa i Chess, cos odnosnie koncepcji Gray'a.

• o czym świadczy/ z czym jest związane korelacja mdz wysokim IQ u dzieci a wykształceniem rodziców ?

• Zakres treściowy egzaminu
  INTELIGENCJA - PODEJŚCIE PSYCHOMETRYCZNE
  Hierarchiczne koncepcje inteligencji - nazwiska reprezentantów; pojęcie czynnika g; inteligencja płynna a inteligencja skrystalizowana
  Teorie czynników równorzędnych - istota tego podejścia; nazwiska reprezentantów; model Guilforda!
  Testy inteligencji - cechy specyficzne testów (zwłaszcza standaryzacja i normalizacja); typy zadań mierzących różne zdolności (także społeczne); problem „czystości kulturowej”; dewiacyjny iloraz inteligencji (w odróżnieniu od klasycznego)
  
  INTELIGENCJA - PODEJŚCIA BIOLOGICZNE I POZNAWCZE
  Elementarne zadania poznawcze i uzyskiwane w nich wskaźniki (np. czas reakcji, czas inspekcji); ich zalety; dane świadczące o ich trafności
  Psychofizjologiczne wskaźniki inteligencji (cechy potencjałów wywołanych skorelowane z inteligencją)
  Teoria Sternberga - główne tezy subteorii kontekstu i subteorii doświadczenia; rodzaje komponentów; funkcje metakomponentów (bylo)
  
  TEMPERAMENT - RÓŻNE KONCEPCJE
  Kretschmer i Sheldon
  Pawłow (typologia)
  Neopawłowiści

Niektóre tezy neopawłowistów (Tepłow, Niebylicyn):

- siła układu nerwowego przejawia się w wydolności i we wrażliwości - są one skorelowane;

- parametry czasowe zachowania:

a. ruchliwość - zdolność do przechodzenia z jednego stanu w drugi;

b. labilność - szybkość powstawania i zanikania procesów nerwowych

c. dynamiczność - łatwość i szybkość wytwarzania się reakcji warunkowych;

- równowaga - to cecha wtórna dotyczy wszystkich cech układu nerwowego, a nie tylko siły;

Interakcyjna Teoria Temperamentu (Thomas i Chess); pojęcie „dobroci dopasowania”

Główna przyczyna trudności rozwojowych i przystosowawczych - brak „dopasowania” między temperamentem a warunkami środowiska

• Model EAS A.H. Bussa i R. Plamina

Składniki temperamentu;

• emocjonalność (emotionality)

→ niezadowolenie

→strach

→złość

• aktywność (activity) - siła i tempo reakcji ruchowych

• towarzyskość (sociability)

to genetyczna teoria temperamentu

Ekstra - introwersja

Wysoka reaktywność - introwersja, niska reaktywność - ekstrawersja;

Gray

REGULACYJNA TEORIA TEMPERAMENTU STRELAUA
Cechy temperamentu i związki między nimi; pojęcie zharmonizowanej i niezharmonizowanej struktury temperamentu; typy zharmonizowania i niezharmonizowania

Temperamentalny czynnik ryzyka

1. Brak zharmonizowania struktury temperamentu - cztery rodzaje:

1. Duża żwawość i duża perseweratywność: skutkuje wzorem zachowani A - pośpiech, duża potrzeba osiągnięć, nastawienie rywalizacyjne; wiąże się z ryzykiem zachorowania na chorobę wieńcową i chorobę wrzodową żołądka;

2. Duża reaktywność emocjonalna i duża aktywność (tendencja do przestymulowania): wzór zachowania A, reszta jak wyżej;

3. Mała żwawość i mała perseweratywność: wzór zachowania C - tłumienie ekspresji, ugodowość, bierność, brak poczucia kontroli; wiąże się z ryzykiem choroby nowotworowej;

4. Mała reaktywność emocjonalna i mała aktywność (tendencja do niedostymulowania): wzór zachowania C, reszta jak wyżej;

Reaktywność a aktywowalność, zapotrzebowanie na stymulację i ekstra-introwersja

1. Ludziom o różnej aktywowalności do uzyskania optimum potrzebna jest różna ilość stymulacji; wynikają stąd różnice indywidualne w zakresie zapotrzebowania na stymulację. Wysoce aktywowalni - niskie zapotrzebowanie, nisko aktywowalni - na odwrót. (tak samo z intensywnoscia reagowania/reaktywnością).

Reaktywność a styl działania i cechy osobowości

1. Reaktywność a styl działania:

1. Wysoka reaktywność sprzyja stylowi „wspomagającemu”: duży udział czynności przygotowawczych, kontrolnych, korekcyjnych, czynności te stanowią odrębne fazy działania (struktura funkcjonalna działania), powoduje też częste przerwy w pracy i preferowanie różnorodnych czynności (struktura czasowa działania), prowadzi też do preferowania warunków pracy ubogich w stymulację i stałych (preferowane warunki pracy);

2. Niska reaktywność powoduje styl „prostolinijny”: dominacja czynności zasadniczych, czynności pomocnicze nie są wyraźnie wyodrębnione (struktura funkcjonalna działania), sprzyja też ciągłości pracy i preferowaniu czynności jednorodnych (struktura czasowa działania), powoduje też preferowanie warunków pracy bogatych w stymulację (preferowane warunki pracy);

Wysoka reaktywność i wysoka ruchliwość są ujemnie skorelowane.

Laboratoryjne wskaźniki reaktywności i ruchliwości
Parcjalność temperamentu

Występowanie zjawiska parcjalności - reakcja zależy od analizatora i/lub reaktora zaangażowanego w daną reakcję; nie można więc zbytnio uogólniać;

GENEZA RÓŻNIC INDYWIDYALNYCH = Wkład czynników dziedzicznych (genetycznych) i środowiskowych

Pojęcie wskaźnika odziedziczalności

h² = s_G² : s_F² stosunek wariancji genotypowej do fenotypowej.

Związek między korelacją inteligencji a stopniem pokrewieństwa (bylo)

Zmiany temperamentu pod wpływem niedoboru lub nadmiaru stymulacji środowiskowej (model Eliasza)

A. Eliasz: Mechanizm zmian temperamentalnych pod wpływem środowiska

1. Pierwszy mechanizm działa wg sprzężenia zwrotnego ujemnego („regulacja aktywna”)

Przykłady:

• Zbyt małe pobudzenie prowadzi do niedoboru stymulacji, co zwiększa wrażliwość na bodźce słabe (zwiększa reaktywność); jest to zmiana o charakterze adaptacyjnym, gdyż wyrównuje niedobór stymulacji;

• Zbyt duże pobudzenie prowadzi do nadmiernej stymulacji, co zwiększa odporność na bodźce silne (reaktywność spada); jest to także zmiana o charakterze adaptacyjnym;

Gdy te mechanizmy zawodzą, to znaczy przekroczone zostają granice ludzkiej wytrzymałości, następuje przestrojenie na stronę przeciwną.

2. Mechanizmy te działają wg sprzężenia zwrotnego dodatniego.

Przykłady mechanizmów drugiego typu:

• Zbyt małe pobudzenie prowadzi do zmniejszenia wrażliwości (spadek reaktywności) - oznacza śmierć z nudów i jest mechanizmem dezadaptacyjnym;

• Zbyt duże pobudzenie prowadzi do wzrostu wrażliwości (reaktywności) także jest mechanizmem dezadaptacyjnym;

• Wnioski te wyciągnięto zarówno z podstaw teoretycznych, jak i badań empirycznych. Jedna z metod sprawdzania słuszności tej teorii polegała na przeprowadzeniu badania, w którym sprawdzano, jak reagują na duży hałas ludzie młodzi (krócej w nim żyjący) i dorośli (żyjący w nim dłużej). Okazało się, że ci pierwsi reagują w sposób adaptacyjny, ci drudzy zaś dezadaptacyjny.

STYL POZNAWCZY
Pojęcie stylu poznawczego

Styl poznawczy to preferowany styl funkcjonowania poznawczego. Nie należy go mylić ze stylem działania. Niektóre ze stylów pojawiają się bardzo wcześnie.

Style poznawcze - podsumowanie:

1. Style to preferencje poznawcze.

1. Style nie korelują z inteligencją, choć mogą wybiórczo korelować z niektórymi zdolnościami percepcyjnymi.

2. Style ujawniają się głównie w sytuacjach swobodnych, niedookreślonych poznawczo.

3. Style wpływają na wybory sytuacji i zadań dokonywane przez człowieka.

4. Style poznawcze wiążą się z osobowością.

5. Style poznawcze kształtują się już w dzieciństwie.

6. Na kształtowanie się stylu poznawczego dziecko wpływa wychowanie, zwłaszcza wymiar kontroli/swobody.

7. Style poznawcze nie powinny podlegać globalnemu wartościowaniu.

8. Style poznawcze powinny być przedmiotem samowiedzy.

9. Cennym walorem jest giętkość poznawcza, czyli umiejętność dostosowania własnych działań poznawczych do wymogów sytuacji.

Refleksyjność - impulsywność, zależność - niezależność od pola, abstrakcyjność - konkretność
pojęcie; pomiar; znaczenie; uwarunkowania

INNE
Pojęcie różnic intraindywidualnych
Analiza czynnikowa (ogólna idea)
schizomityk u Shledona = cerebrotonik, czym jest wskaźnik odziedziczalności, osoby wysoko reaktywne są, IQ, osoba ma 85, rozszyfrować EAS, mało reaktywna i mało aktywna = niezharmonizowana z niedosymulowaniem się, kto z wymienionych był za równorzędną teoria intel., jakie zadania nadają się do badania int. płynnej, rozpoznaj wśród zadań te do badania int. społecznej, analiza czynnikowa to, ile podstawowych zdolności według Guilforda w wytwarzaniu dywergencyjnym, co to jest czas inspekcji, subteroia kontekstu, komponenty nabywania wiedzy, jakie korelacje IQ są najwyższe - między rodzeństem razem, co ze sobą koreluje w RTT Strelaua, wychowanie a style poznawcze, czemu sprzyja wysoka reaktywność, laboratoryjna diagnoza ruchliwości,wytłumaczyć lęk u impulsywnych.

• kto w modelach równoległych wspominał o int. społecznej, co to jest dewiacyjny iloraz inteligencji, IQ 120, co mówi teoria Cattela o inteligencji płynnej, ECT, z czego wnioskujemy, że istnieje czynnik g, ze 3 pytania o małą reaktywność, z czym koreluje reaktywność emocjonalna, czym charakteryzują się hierarchiczne modele intelig., kto tworzył hierarch. modele int.

• schizomityk u Shledona = cerebrotonik, czym jest wskaźnik odziedziczalności, osoby wysoko reaktywne są, IQ, osoba ma 85, rozszyfrować EAS, mało reaktywna i mało aktywna = niezharmonizowana z niedosymulowaniem się, kto z wymienionych był za równorzędną teoria intel., jakie zadania nadają się do badania int. płynnej, rozpoznaj wśród zadań te do badania int. społecznej, analiza czynnikowa to, ile podstawowych zdolności według Guilforda w wytwarzaniu dywergencyjnym, co to jest czas inspekcji, subteroia kontekstu, komponenty nabywania wiedzy, jakie korelacje IQ są najwyższe - między rodzeństem razem, co ze sobą koreluje w RTT Strelaua, wychowanie a style poznawcze, czemu sprzyja wysoka reaktywność, laboratoryjna diagnoza ruchliwości,wytłumaczyć lęk u impulsywnych.
  
  kto w modelach równoległych wspominał o int. społecznej, co to jest dewiacyjny iloraz inteligencji, IQ 120, co mówi teoria Cattela o inteligencji płynnej, ECT, z czego wnioskujemy, że istnieje czynnik g, ze 3 pytania o małą reaktywność, z czym koreluje reaktywność emocjonalna, czym charakteryzują się hierarchiczne modele intelig., kto tworzył hierarch. modele int.

• na pantoflu udało mi się znaleźć przykłady pytań, które były zadawane jeszcze wtedy, gdy na pri były pytania otwarte...np. były to takie pytania:
  1. Jakie są założenia hierarchicznych modeli inteligencji?
  2. Podaj przykłady metakomponentów wykorzystywanych wg Sternberga w myśleniu indukcyjnym.
  3. Wskaźnik odziedziczalności - wzór Falconera
  4. Jakie są największe zalety kwestionariuszowych i obserwacyjnuch metod pomiaru temperamentu.
  5. Co oznacza termin aktywowalność??
  6. Podaj przykład metody diagnozy stylu poznawczego.
  
  1) wyjasnij pojecie metakomponentów
  2) podaj przyklad zadania do badania zdolnosci wzrokowo-przestrzennych
  3) wyjasnij pojecie odziedziczalnosci
  4) jaki jest i czym sie tlumaczy zwiazek miedzy reaktywnoscia a aktywnoscia w RTT
  5) glowne tezy koncepcji Pawlowa
  6) co sprzyja ksztaltowaniu sie u dziecka niezaleznego od pola stylu poznawczego
  
  

Hamowanie ochronne jest efekt odpowiedzialny za zmęczenie, przerywanie reakcji.

---