1. Różnice między marketingiem a marketingiem terytorialnym.

Marketing - cały biznes widziany z punktu widzenia jego ostatecznego wyniku (z punktu widzenia klienta). Na marketing składają się wszystkie te działania, z pomocą, których przedsiębiorstwo przystosowuje się do swego otoczenia w sposób twórczy i zyskowny. Marketing jest procesem społecznym i zarządczym, dzięki któremu konkretne osoby i grupy otrzymują to, czego potrzebują i pragną osiągnąć poprzez tworzenie, oferowanie i wymianę posiadających wartość produktów. Marketing oznacza zajmowanie się rynkiem w celu urzeczywistnienia potencjalnej wymiany mogącej zaspokoić ludzkie potrzeby i pragnienia. Marketing to: świadomość, że klient i jego oczekiwania to najważniejszy element biznesu:, jeśli nie ma klientów, przedsiębiorstwo traci rację bytu; wynikający z tej świadomości proces identyfikowania i zaspokajania potrzeb klienta - przy równoczesnym zapewnieniu zysku przedsiębiorstwa i ciągłości funkcjonowania, techniki wspomagające ten proces: badania rynku, kształtowania produktu, oddziaływania na rynek, ustalania ceny, sprzedaży. Marketing to handel aktywny, wychodzący naprzeciw potrzeb klienta, próbujący odgadnąć skryte potrzeby klienta, usiłujący te potrzeby uświadamiać i pobudzać a nawet kreować - i zaspokajać je. Podmiot marketingu: każda organizacja - również non-profit, teatr, opera, uczelnia, związki zawodowe, miasta, gminy, regiony, państwa, politycy, aktorzy. Przedmiot marketingu: dobra, usługi, idee. Kupują i korzystają z marketingu: konsumenci: ludzie (klienci indywidualni) niezależnie od wieku; nabywcy instytucjonalni: (klienci instytucjonalni) firmy, instytucje.

Marketing terytorialny - zarządzanie zmierzające do zaspokojenia potrzeb i pragnień mieszkańców. Niezbędne jest przy tym przewidywanie kierunku zmian oraz racjonalne wykorzystanie wszystkich posiadanych zasobów. U podstaw tak rozumianego marketingu terytorialnego leży przekonanie, że zaspokojenie potrzeb i pragnień wewnętrznych i zewnętrznych grup odniesienia, poprzez oferowanie im właściwego punktu widzenia rachunku ekonomicznego zestawu środków materialnych i niematerialnych, jest możliwe dzięki uprzedniemu ich rozpoznaniu, ale także dzięki ich pobudzaniu i kreowaniu. Narzędzia marketingu terytorialnego - Marketing - mix (4P): produkt, cena, promocja, dystrybucja.

H. Meffert zwrócił uwagę na 5 aspektów, które pozwoliły sformułować główne cechy odróżniające marketing regionalny od innych marketingów:

• aspektem filozoficzny - W odniesieniu do jednostki terytorialnej oznacza on takie podejście do odbiorcy, które stawia klienta wraz z jego potrzebami, oczekiwaniami i problemami w centrum uwagi władz tej jednostki.

• aspekt informacyjny, wskazujący, że zaspokojenie potrzeb odbiorców marketingu terytorialnego zależne jest od posiadanych informacji na ich temat. Okazuje się, że podstawą skutecznego marketingu w tym ujęciu jest dokonywanie systematycznych badań dotyczących potrzeb i pragnień klientów docelowych.

• aspekt strategiczno - operacyjny, oznaczający, że dla zapewnienia sprawnej i oczekiwanej przez klienta obsługi, konieczne jest opracowanie długofalowego planu działania oraz wykorzystanie wszystkich możliwych elementów marketingu-mix.

• aspekt różnicowania działań. Różni klienci wykazują zróżnicowane potrzeby, zatem zadaniem marketingu terytorialnego jest zróżnicowanie traktowania poszczególnych klientów. Wymaga to od organów samorządowych przestawienia się na myślenie kategoriami grup docelowych.

• aspekt koordynacji planowania działań. Określa on potrzebę działania, nie tylko określonego potrzebami pojedynczych grup docelowych, ale przede wszystkim działania odpowiedniego do skoordynowanego planu.

Cel generalnym marketingu terytorialnego: wywieranie wpływu na opinie, postawy i sposoby zachowania się zewnętrznych i wewnętrznych grup zainteresowanych klientów poprzez wypracowanie środków i instrumentów wspomagających kształtowanie poglądów, postaw, zachowań klientów zgodnie z interesem miasta, wsi, regionu.

Cele o charakterze strategicznym:

1. rozwijanie i umacnianie usług świadczonych przez instytucje publiczne, z których korzystanie jest utrudnione dla mieszkańców i dla podmiotów gospodarczych,

2. kształtowanie pozytywnego wizerunku regionu, gminy, województwa,

3. zwiększanie atrakcyjności i polepszanie pozycji konkurujących ze sobą regionów, miast czy gmin.

Jeżeli przyjąć, że marketing jest to specyficzny sposób myślenia o sukcesie we współczesnym biznesie, to zgodnie z takim ujęciem marketing terytorialny jest filozofią osiągania założonych celów przez jednostki osadnicze w warunkach konkurencji o ograniczone zasoby, u której podstaw leży przekonanie, że właściwa orientacja na klientów - partnerów ma decydujący wpływ na osiągane rezultaty. W tym wypadku przyjmuje się taki sposób myślenia, który sukces jednostki terytorialnej uzależnia od konsekwentnego podporządkowania wszystkich jej działań interesom i oczekiwaniom odpowiedniej grupy odniesienia. Marketing postrzegany jest w wielu wypadkach jako proces zarządzania, który pozwala rozpoznać, przewidywać i zaspokajać potrzeby i pragnienia klientów. Przyjmując takie rozumienie terminu, marketing terytorialny można zdefiniować jako rynkową koncepcję zarządzania jednostką osadniczą - jako zarządzanie zmierzające do zaspokojenia potrzeb i pragnień mieszkańców. Niezbędne jest przy tym przewidywanie kierunku zmian oraz racjonalne wykorzystanie wszystkich posiadanych zasobów. U podstaw tak rozumianego marketingu terytorialnego leży przekonanie, że zaspokojenie potrzeb i pragnień wewnętrznych i zewnętrznych grup odniesienia, przez oferowanie im właściwego z punktu widzenia rachunku ekonomicznego zestawu środków materialnych i niematerialnych jest możliwe dzięki uprzedniemu ich rozpoznaniu, ale też dzięki ich pobudzaniu i kreowaniu.

2. Definicja marketingu terytorialnego.

Marketing terytorialny - narzędzie w zarządzaniu rozwojem jednostki terytorialnej mające na celu zaspokojenie rozpoznanych i przyszłych potrzeb jej mieszkańców w zamian za uzyskane korzyści jego terytorium.

Marketing terytorialny - całokształt skoordynowanych działań podmiotów lokalnych, regionalnych lub ogólnokrajowych zmierzających do wykreowania procesów wymiany i oddziaływania poprzez rozpoznanie, kształtowanie i zaspokajanie potrzeb oraz pragnień mieszkańców. Główny cel: zaspokojenie obecnych i przyszłych potrzeb oraz pragnień mieszkańców gminy (miasta).

Marketing terytorialny - osiąganie złożonych celów przez przestrzenne jednostki osadnicze w warunkach konkurencji o ograniczone zasoby lub rynkowa koncepcja zarządzania jednostek samorządu terytorialnego w celu zaspokajania i rozpoznawania potrzeb i pragnień mieszkańców i „gości” przy racjonalnym wykorzystaniu zasobów.

Marketing miasta (wg Mefferta) obejmuje analizę planowania, kontrolę programów, których celem jest osiągnięcie pożądanych procesów wymiany z wybranymi rynkami względnie grupami.

Marketing terytorialny (wg Girarda) obejmuje zespół technik i działań zastosowanych przez społeczności lokalne i organizacje w trakcie procesu planowania projektu rozwoju ekonomicznego, turystycznego, urbanistycznego, społecznego, kulturowego lub też projektu o charakterze tożsamościowym.

Marketing terytorialny - zarządzanie zmierzające do zaspokojenia potrzeb i pragnień mieszkańców. Niezbędne jest przy tym przewidywanie kierunku zmian oraz racjonalne wykorzystanie wszystkich posiadanych zasobów. U podstaw tak rozumianego marketingu terytorialnego leży przekonanie, że zaspokojenie potrzeb i pragnień wewnętrznych i zewnętrznych grup odniesienia, poprzez oferowanie im właściwego punktu widzenia rachunku ekonomicznego zestawu środków materialnych i niematerialnych, jest możliwe dzięki uprzedniemu ich rozpoznaniu, ale także dzięki ich pobudzaniu i kreowaniu.

Marketing terytorialny (wg A. Szromnika) -celowa i systematyczna działalność administracji samorządowej zmierzającej przez procesy wymiany i oddziaływania do rozpoznania, kształtowania i zaspokojenia potrzeb oraz pragnień społeczności lokalnej,

Jeżeli przyjąć, ze marketing to specyficzny sposób myślenia o sukcesie we współczesnym biznesie, to zgodnie z takim ujęciem marketing terytorialny jest filozofią osiągania założonych celów przez przestrzenne jednostki osadnicze w warunkach konkurencji o ograniczone zasoby, u podstaw, której leży przekonanie o decydującym wpływie na rezultaty właściwej orientacji na „klientów-partnerów”.

3. Adresaci marketingu terytorialnego; megaprodukt, subprodukt.

adresaci w granicach danej społeczności lokalnej, adresaci poza granicami danej społeczności lokalnej

Adresaci oferty produktowej powiatu/gminy: klienci indywidualni (można podzielić biorąc pod uwagę czynniki demograficzne, społeczne), klienci zbiorowi (można podzielić ze względu na takie kryteria jak: wielkość, branża, forma prawna poziom zasobów itp.).

Ze względu na kryterium lokalizacji adresatów dzielimy: wewnętrznych (mieszkańcy gminy/powiatu i organizacje działające na tym terenie) i zewnętrznych (inwestorzy, zamiejscowe podm. gosp., turyści, sąsiednie gminy/powiaty, ich mieszkańcy)

Segmenty docelowe marketingu terytorialnego Rynki wewnętrzne - w granicach danej społeczności lokalnej: lokalni przedsiębiorcy, właściciele gospodarstw, instytucje i stowarzyszenia, dziennikarze, personel urzędów administracji i instytucji publicznych, mieszkańcy danego terytorium.

Rynki zewnętrzne - poza granicami społeczności lokalnej: inwestorzy krajowi i zagraniczni, firmy szukające nowych obszarów działań, banki i inne podmioty rynku finansowego, turyści i inne osoby odwiedzające daną jednostkę terytorialną, organizacje społeczne, polityczne, gospodarcze, osoby poszukujące nowych miejsc pracy i zamieszkania.

Marketing miasta/gminy dotyczy dwóch form: jedno jako całości, drugie subproduktów.

zysk z działań marketingowych = rozwój miasta (gminy) - sens istnienia

MIASTO - GMINA

1) „całość” jako 2) podzbiór produktów

megaprodukt miejskich (gmin)

korzyści aglomeracji

/synergia/

Megaprodukt = suma pozytywnych i negatywnych efektów zewnętrznych

/korzyści miasta - efekt synergii/

tworzenie nowej jakości /image/

długookresowa strategia marketingowa

+ wyspecjalizowane strategie „produktów miejskich”

Megaprodukt - wzajemnie powiązana i strukturalizowana forma produktów materialnych i usług dostępnych w mieście dla różnych jego użytkowników, które przy okazji konsumpcji poszczególnych produktów pozwalają na uzyskanie dodatkowej korzyści (zysku). Elementy megaproduktu /wybrane/: image (wizerunek) miasta, lokalny klimat kulturowy, klimat przedsiębiorczości, zdolność do samoorganizacji, system komunikacji, jakość zagospodarowania, sieciowe powiązania między różnymi podmiotami, system komunikacyjny, jakość zagospodarowania. Marketing terytorialny składa się z: megaproduktu, subproduktu. Megaprodukt - miasto jako całość stanowi specyficzny megaprodukt złożony z podzbioru produktów miejskich. To wzajemnie powiązana i strukturalizowana forma produktów materialnych i niematerialnych (usług) dostępnych w mieście dla różnych użytkowników. Megaprodukt dzieli się na poszczególne subprodukty miejskie (subprodukty terytorialne stosowane wobec wszystkich jednostek przestrzennych). Subprodukty terytorialne grupuje w 9 kategoriach :

Lp.	Subprodukt	Elementy składowe subproduktu	Rynki docelowe
1	Turystyczny	Placówki turystyczne, hotele, gastronomia, walory środowiskowe, zabytki, atmosfera, tradycje	Turyści, wczasowicze, kuracjusze, młodzież
2	Inwestycyjny	Maszyny, urządzenia, lokale, linie technologiczne, całe obiekty, działki grunty rolnicze, siła robocza	Przedsiębiorcy inwestorzy banki, fundusze inwestycyjne, związki biznesowe i izby gospodarcze
3	Mieszkaniowy	Mieszkania, domy, domki, działki, prywatne, spółdzielcze społeczne i komunalne	Mieszkańcy danej jednostki oraz innych miast, wsi, regionów, przedsiębiorcy spółdzielnie, biura nieruchomości
4	Socjalny	Stałe i sezonowe miejsca pracy	Poszukujący pracy związki zawodowe, biura pracy kadra kierownicza, specjaliści
5	Handlowo- usługowy	Usługi komercyjne	Mieszkańcy danej jednostki oraz bliskiej i dalszej okolicy
6	Oświatowo- kulturalny	Szkoły, kina, teatry	Rodzice młodzież, organizacje młodzieżowe, uczelnie, szkoły, organizacje społeczne
7	Targowo-wystawienniczy (w tym kongresowy)	Infrastruktura targowa, sale konferencyjne, tradycja organizowania targów, spotkań, sympozjów, konferencji	Przedsiębiorcy, izby gospodarcze, związki i kluby biznesu, firmy marketingowe, agencje reklamowe
8	Rekreacyjno-sportowy	Imprezy sportowe turnieje. rajdy usługi	Młodzież organizacje i kluby sportowe, agencje turystyczne, szkoły
9	Publiczny	Usługi publiczne administracja, komunikacja	Mieszkańcy, instytucje, związki i organizacje gospodarczo-społeczne

4. Co to jest: megaprodukt, subprodukt, produkt miasta?

zysk z działań marketingowych = rozwój miasta (gminy) - sens istnienia

MIASTO - GMINA

1) „całość” jako 2) podzbiór produktów

megaprodukt miejskich (gmin)

korzyści aglomeracji /synergia/

Megaprodukt = suma pozytywnych i negatywnych efektów zewnętrznych

/korzyści miasta - efekt synergii/

tworzenie nowej jakości /image/

długookresowa strategia marketingowa

+ wyspecjalizowane strategie „produktów miejskich”

Megaprodukt - wzajemne powiązania i ustrukturalizowana forma produktów materialnych i usług w mieście dla różnych jego użytkowników, które przy okazji konsumpcji poszczególnych produktów pozwalają na uzyskanie dodatkowych korzyści (zysku). Elementy megaproduktu /wybrane/: image (wizerunek) miasta, lokalny klimat kulturowy, klimat przedsiębiorczości, zdolność do samoorganizacji, system komunikacji, jakość zagospodarowania, sieciowe powiązania między różnymi podmiotami, system komunikacyjny, jakość zagospodarowania. Marketing terytorialny składa się z: megaproduktu, subproduktu. Megaprodukt - miasto jako całość stanowi specyficzny megaprodukt złożony z podzbioru produktów miejskich. To wzajemnie powiązana i strukturalizowana forma produktów materialnych i niematerialnych (usług) dostępnych w mieście dla różnych użytkowników. Megaprodukt dzieli się na poszczególne subprodukty miejskie (subprodukty terytorialne stosowane wobec wszystkich jednostek przestrzennych). Subprodukty terytorialne grupuje w 9 kategoriach :

Lp.	Subprodukt	Elementy składowe subproduktu	Rynki docelowe
1	Turystyczny	Placówki turystyczne, hotele, gastronomia, walory środowiskowe, zabytki, atmosfera, tradycje	Turyści, wczasowicze, kuracjusze, młodzież
2	Inwestycyjny	Maszyny, urządzenia, lokale, linie technologiczne, całe obiekty, działki grunty rolnicze, siła robocza	Przedsiębiorcy inwestorzy banki, fundusze inwestycyjne, związki biznesowe i izby gospodarcze
3	Mieszkaniowy	Mieszkania, domy, domki, działki, prywatne, spółdzielcze społeczne i komunalne	Mieszkańcy danej jednostki oraz innych miast, wsi, regionów, przedsiębiorcy spółdzielnie, biura nieruchomości
4	Socjalny	Stałe i sezonowe miejsca pracy	Poszukujący pracy związki zawodowe, biura pracy kadra kierownicza, specjaliści
5	Handlowo- usługowy	Usługi komercyjne	Mieszkańcy danej jednostki oraz bliskiej i dalszej okolicy
6	Oświatowo- kulturalny	Szkoły, kina, teatry	Rodzice młodzież, organizacje młodzieżowe, uczelnie, szkoły, organizacje społeczne
7	Targowo-wystawienniczy (w tym kongresowy)	Infrastruktura targowa, sale konferencyjne, tradycja organizowania targów, spotkań, sympozjów, konferencji	Przedsiębiorcy, izby gospodarcze, związki i kluby biznesu, firmy marketingowe, agencje reklamowe
8	Rekreacyjno-sportowy	Imprezy sportowe turnieje. rajdy usługi	Młodzież organizacje i kluby sportowe, agencje turystyczne, szkoły
9	Publiczny	Usługi publiczne administracja, komunikacja	Mieszkańcy, instytucje, związki i organizacje gospodarczo-społeczne

Produkt (wg prof. Markowskiego) to ustrukturalizowana oferta wzajemnie powiązanych zasobów lub produktów wytworzona dzięki umiejętnie wykorzystanym czynnikom zasobów produkcji, których konsumpcja jest związana z danym miejscem regionu, miasta, gminy.

Produkt terytorialny jest to skumulowana użyteczność społeczno-ekonomiczna miejsca (obszaru) zaoferowana klientom wewnętrznym i zewnętrznym celem zaspokojenia potrzeb materialnych i duchowych, bieżących i rozwojowych o charakterze konsumpcyjnym i inwestycyjnym. Produktem jest w tym wypadku terytorium

Produkt terytorialny miasta - rezultat każdej działalności gospodarczej jaka jest prowadzona na obszarze jednostki osadniczej i podejmowana w celu zaspokojenia potrzeb i dostarczenia korzyści dla jej mieszkańców.

Produkty miasta (wg prof. Klasika) to różnego typu usługi publiczne, lokalizacje związane z nimi, nieruchomości, lokale i powierzchnie użytkowe, a także dobra i walory naturalne i kulturalne, a także różne systemy zachęt. Stanowią one łącznie ofertę rynkową kierowaną od adresem różnych grup nabywców i odbiorców.

Produkty miasta to materialny lub niematerialny element struktury funkcjonalno przestrzennej miasta, który jest przedmiotem wymiany rynkowej. Jest to różnego typu usługi publiczne, lokalizacje związane z nimi, nieruchomości, lokale i powierzchnie użytkowe, a także dobra i walory naturalne i kulturalne, a także różne systemy zachęt. Stanowią one łącznie ofertę rynkową kierowaną od adresem różnych grup nabywców i odbiorców.

Korzyści i koszty nadawcy i odbiorcy produktu /oferty lokalizacyjnej/

4 „C”: wartość dla klienta. koszty nabycia. wygoda nabycia, komunikacja (ocena satysfakcji klienta).

5. W jakim celu są badania i analizy marketingu terytorialnego.

Głównym celem marketingu terytorialnego jest wpływanie na opinie, postawy i sposoby zachowania się „zewnętrznych” (adresaci poza granicami danej społeczności lokalnej) i „wewnętrznych” (adresaci w granicach danej społeczności lokalnej) grup zainteresowanych klientów przez kształtowanie właściwego zestawu środków oraz instrumentów stymulowania kontaktów wymiennych. Inaczej mówiąc podmioty marketingu terytorialnego - organy administracji samorządowej, przedsiębiorstwa komunalne, firmy prywatne (działające na zlecenie władz samorządowych) oraz specjalnie powołane instytucje i mieszkańcy powinny zabezpieczać byt mieszkańców oraz zaspokajać ich potrzeby. Podmioty te także zwane „grupa planistyczną” są I poziomem w marketingu terytorialnym i są odpowiedzialni za efekty programów marketingowych. Można to wyrazić także w postaci trzech celów kierunkowych: rozwijanie i umacnianie usług świadczonych przez instytucje publiczne, z których korzystanie jest utrudnione dla mieszkańców oraz podmiotów gospodarczych; kształtowanie pozytywnego wizerunku regionu, gminy oraz jednostek lokalnych; podnoszenie atrakcyjności oraz pozycji regionów, rejonów, miast i gmin wiejskich w ich wzajemnym współzawodnictwie.

II poziomem w marketingu miast są „czynniki-narzędzia marketingowe” - instrumenty, przez które podmioty mogą oddziaływać na konkretny segment rynku. Do podstawowych należą: infrastruktura, image i jakość życia, ludzie i atrakcje. Na pytanie komu? lub dla kogo? odpowiada III poziom, w którym przedstawione są rynki docelowe (nowi mieszkańcy, turyści, eksporterzy, inwestorzy, przedsiębiorcy, kadra kierownicza przedsiębiorstw). To właśnie podmioty marketingu terytorialnego zabiegają o ich korzystne opinie, postawy oraz sposoby zachowywania się, które zapewniają lepsze warunki rozwoju.

Badania marketingowe - celowe, systematyczne, obiektywne gromadzenie przetwarzanie i analiza danych istotnych dla podejmowania decyzji marketingowych przedsiębiorstw gminy/regionu. Badania marketingowe okreslają jakie instrumenty były stosowane i jakie działania. W wyniku badań marketingowych tworzymy strategię mega produktu i subproduktów.

Proces badań marketingowych:

• sformułowanie celu działania,

• opracowanie i realizacja planu marketingowego,

• ocena skuteczności realizowanego planu.

Zakres badań:

1. Badanie warunków działania: zewnętrznych (struktura podmiotowa rynku, potrzeby i popytu) i wewnętrznych (technika i technologia, zasoby finansowe, rzeczowe i ludzkie.

2. Badanie instrumentów oddziaływania: produkt, cena, dystrybucja, aktywacja sprzedaży.

3. Badanie rezultatów działania: wyniki sprzedaży, udział w rynku, wizerunku przedsiębiorstwa.

Struktura marketingu

instrumenty badania działanie

marketingowe marketingowe marketingowe

reguły marketingowe

Instrumenty i działania marketingowe związane: z produktem (produkt i jego wyposażenie + cena), z dystrybucją (kanały dystrybucji, mająca i formy sprzedaży, z aktywizacją sprzedaży i promocja sprzedaż osobista, regularna (public relations).

kompozycja instrumentów

marketing mix - zintegrowany system oddziaływania na zjawiska rynkowe

idealna koncepcja - produkt, cena, dystrybucja, promocja (4P)

wybór najefektywniejszej koncepcji marketingu

Rodzaje badań marketingowych: opisowe, wyjaśniające, prognostyczne, innowacyjne, kontrolowanie.

Inne analizy rynkowe:

a) SWOT - analiza szans, zagrożeń sinych, słabych stron. Cel: określenie aktualnej i perspektywicznej pozycji przedmiotu analizy Swat oraz prognoza strategii postępowania

b) benchmarketingu - (analityczna) porównanie ważnych cech strukturalnych i funkcjonalnych jednostek terytorialnych z analogicznymi cechami głównych ośrodków konkurencyjnych lub uznawanych za najlepsze, przodujące, najbardziej atrakcyjne w skali kraju lub za granicą. Cel: Porównanie cech jednostek osadniczych z przyjętym wzorcem pozwala wyznaczyć dystans jaki dzieli obie jednostki pod określonym względem.

c) pozycjonowania - aby określić miejsce jednostki osadniczej w mentalności klientów i sposób jej postrzegania na tle innych jednostek należy stosować metody graficzno- analityczne celem określenia pozycji jednostki osadniczej w regionie. Cel: identyfikacja szczególnie cenionych cech jednostki osadniczej przez grupy docelowe.

Fazy procesu badawczego:

• określenie problemu decyzyjnego,

• ustalenie celów działanie,

• zaplanowanie badania,

• zebrani przetwarzanie i analiza danych,

• przygotowanie raportu z badania i zaleceń decyzyjnych.

Program badań marketingowych:

1. Przygotowani badań (koncepcja i prospekt badań).

2. Realizacja badań (baza danych).

3. Analiza zgromadzonych danych (wyniki badań).

4. Komunikacja rezultatów badań (raport).

Pochodzenie informacji:

1. Źródła pierwotne: ankiety, wywiady, panele, obserwacje, eksperymenty.

2. Źródła wtórne: wewnętrzne (księgowość, sprawozdania, raporty, własne badania) i zewnętrzne (materiały statystyczne, opracowania naukowe, prasa i literatura fachowa).

6. Etapy marketingu terytorialnego. Wymienić i scharakteryzować.

Zalety punktowej metody diagnozy marketingowej jednostek samorządu terytorialnego:

Etapy: 1: ustalenie obszarów identyfikacji (ważności) wraz z uwagami,

2: określenie stanu każdego obszaru /marketingowe nastawienie/,

3: przyjęcie skali pomiaru,

4: ocen orientacji marketingowej wg przyjętej skali punktowej

/+ konsultacje przedsiębiorstw jednostek samorządu terytorialnego/

Etapy planowania strategicznego	Udział marketingu terytorialnego
Organizacja podejścia strategicznego. Utworzenie grupy roboczej interdyscyplinarnej. Główne linie projektu: życie społeczne, otoczeni, kultura, sport, zagospodarowanie terenu, gospodarka turystyka itd.	Definicja i analiza pozycjonowania strategicznego dla struktury, która jest odpowiedzialna za prowadzenie tego podejścia strategicznego: strategia w mediach, strategia poza mediami, analiza jakościowa, analiza ilościowa.
Ocena otoczenia i kluczowych problemów	Badanie tzn. mixu terytorialnego. Analiza potrzeb i oczekiwań mieszkańców gminy.
Formułowanie misji, wybór głównych osi projektów	…………………..
Wybór celów oraz strategii	Wykonanie bilansu poprzednich etapów pozwalającego na zdefiniowanie celu oraz strategii marketingowej
Plan działania i wdrożenie go w praktyce	…………………..
Kontrola i reorientacja	…………………..

Poziomy planowania działalności marketingowej: na szczeblu przedsiębiorstwa, na szczeblu strategicznej jednostki gospodarczej regionu, na szczeblu funkcji w przedsięb. jednostek samorządu terytorialnego.

Rodzaje planowania działalności marketingowej: strategiczny, operacyjny.

Instrumenty Badania Działania

marketingowe marketingowe marketingowe

Reguły marketingowe

Badania marketingowe okreslają jakie instrumenty były stosowane i jakie działania. Instrumenty i działania określają jak rozległy będzie obszar poddany badaniom danej jednostki osadniczej.

Instrumenty i działania marketingowe związane z : produktem (produkt i jego wyposażenie i cena), dystrybucją (kanały dystrybucji; miejsca, i formy sprzedaży) i aktywizacją sprzedaży (promocja, sprzedaż osobista, reklama, public relations)

kompozycja instrumentów

marketing mix - zintegrowany system oddziaływania na zjawiska rynkowe

idealna koncepcja: produkt, cena, dystrybucja, promocja (4P)

wybór najefektywniejszej koncepcji marketingu (powinna być zgodna z oczekiwaniami mieszkańców - komunikacja między władzą a mieszkańcami)

Etapy projektowania i kształtowania wizerunku jednostki administracyjnej

• Analiza istniejącego wizerunku. Jak jesteśmy postrzegani przez otoczenie?

• Stworzenie koncepcji pożądanego wizerunku. Jak byśmy chcieli być postrzegani?

• Wybór sposobu rozpowszechniania nowego wizerunku. Jakie powinno być przesłanie reklamowe, aby stworzyć pożądany wizerunek?

• Przed rozpowszechnieniem nowego wizerunku na zewnątrz, należy najpierw rozpropagować go wewnątrz jednostek terytorialnych, aby sprawdzić, czy społeczność lokalna akceptuje, identyfikuje się z nim.

Podejście marketingowe do zarządzania miastem:

Krok I Analiza sytuacji - systematyczne zbieranie, przetwarzanie i analizowanie informacji

• Analiza sytuacji zewnętrznej: otoczenie gospodarcze, polityczne, socjologiczne, prawne, ekologiczne, techniczne ocena doświadczeń i konkurencyjności innych miast.

• Analiza sytuacji wewnętrznej: stan miasta, czynniki rozwojowe sprzyjające i niesprzyjające, skuteczność działania i kultura organizacji urzędu (dominujące postawy, zachowania, zwyczaje), potrzeby społeczne, zakres i podaż usług publicznych.

Krok II Wizja, misja i strategiczne cele rozwoju miasta - konsensus głównych grup interesów miasta.

Krok III Sposób działania władzy samorządowej - Sprawność działania administracji samorządowej oraz wyodrębnionych służb i instytucji. Zintegrowany system zarządzania urzędem oraz pozyskiwania i przetwarzania informacji o mieście: zarządzanie, polityka personalna, polityka finansowa i budżetowa, organizacja - struktura urzędu.

Krok IV Cele marketingowe wewnętrzne i zewnętrzne - Najlepsze zaspokojenie indywidualnych i zbiorowych potrzeb mieszkańców i podmiotów gospodarujących Główne zadania: rozwijanie usług publicznych, kształtowanie wizerunku miasta, podnoszenie konkurencyjności miasta. Cele rynkowe - gdzie? Cele świadczeń - dla kogo? Cele potrzeb - jaką potrzebę zaspokoimy? Cele oddziaływania - co chcemy dodatkowo wywołać?

Krok V Podstawowe reguły marketingu terytorialnego - akceptowane przez partnerów publiczno - prywatnych.: partycypacja społeczna, partnerstwo publiczno prywatne, koncentracja , kooperacja, wzmacnianie efektów synergii, poszukiwanie i wzmacnianie unikalności, poszukiwanie szans i nowych możliwości.

Krok VI Marketing mix (instrumenty) - definiowanie produktów/usług, ich ceny, sposobu udostępniania/dostarczenia użytkownikom. Dobór skutecznych narzędzi i instrumentów komunikowania się z użytkownikami produktów usług: produkty/usługi publiczne (oferta: cena, dostępność), dostarczanie produktów użytkownikom, środki wspierania procesu dostarczania produktów. praca nad rynkiem wewnętrznym i zewnętrznym.

Krok VII Plany działania - operacyjne i dyspozytywne - Konsolidacja pozioma i pionowa wszystkich celów i zadań

Krok VIII Wykonanie - codzienna praca - Wydajność, jakość, rzetelność pracy

Krok IX Kontrola realizacji - Narzędzia i instrumenty monitorowania i kontrolowania

Koncepcja marketingu terytorialnego

Planowanie projektu Organizacja podejścia strategicznego

Analiza otoczenia (zew. i wewn.)

Wybór kluczowych problemów (jakie zasoby i co jest najważniejsze do uregulowania)

Formułowanie misji (gmina przyjazna inwestorom, turystyce itd. Wynikająca z zasobów i możliwości a nie wizjonerska)

Analiza wewnętrzna i zewnętrzna

Wybór celów i strategii

Określenie planów działania

Wdrożenie planów

Kontrola i ocena zastosowanych działań

Etapy planu marketingowego

ETAP 1 Stworzenie zarysów strategii marketingowej (plan marketingowy) Dowiedzieć się na podstawie informacji z różnych źródeł (prasa, RTV, inne opracowania, w tym i naukowe), jakie gminy i dlaczego ostatnio wygrały w konkurencji z innymi w przyciąganiu obcych inwestycji bezpośrednich. Poznać odpowiedzi m.in. na następujące pytania: Dlaczego tej a nie innej gminie, udało się pozyskać inwestora bezpośredniego? Co zadecydowało o wyborze gminy x a nie y? Porównanie atutów i uwarunkowań z gminą, której udało się skutecznie pozyskać inwestora bezpośredniego. W jaki sposób ta gmina nagłośniła swoje atuty, wypromowała siebie?

ETAP 2 Budowanie dobrego wizerunku gminy- niezbędny środek do przygotowania terenu pod działalność inwestycyjną. Ta działalność jest podejmowana po uprzednim dokładnym zdefiniowaniu oferty terytorialnej i należy tu postawić na jej mocne i specyficzne elementy. Prowadzona za pomocą: reklamy w mediach, bezpłatnej kampanii prasowej, filmów, promocji w głównych mediach, w prasie regionalnej, udział w targach międzynarodowych..

ETAP 3 Działalność generująca inwestowanie (główny cel planu marketingowego) Musi być skuteczna i rozumiana jako ośrodek, dzięki któremu firmy zainteresowane inwestowaniem dowiedzą się o walorach danego terenu. Powinno to być robione poprzez: seminaria i konferencje, na których będą omawiane walory gminy, telemarketing, bezpośrednie kontakty z firmami, prezentacje na różnych targach ogólnopolskich i międzynarodowych,

organizowanie przyjazdów przyszłych inwestorów i dziennikarzy specjalizujących się w rozwoju regionalnym, monitoring okazjonalny.

ETAP 4 Zabezpieczenie inwestycyjne. Skonkretyzowanie fazy podejmowania decyzji przez zainteresowane firmy, może przyjąć formę: udzielania wszelkich potrzebnych informacji firmom, konsultacje między różnymi decydentami gminnymi o wprowadzeniu ulepszeń, pomoc udzielana firmom przy weryfikacji najlepszych opcji lokalizacyjnych, organizowanie spotkań z potencjalnymi partnerami lokalnymi.

7. Na czym polega marketing obszarów metropolitalnych. Co to jest metropolia i na czym polega jej tożsamość.

Obszar metropolitalny (region urbanistyczny) - instytucjonowane struktury przestrzenno - organizacyjne. Są głównymi elementami konkurujących gospodarek. W Polsce - jednostka planistyczna. W UE - funkcjonalne zurbanizowane regiony /ESPON/.

Cechy:

• wysoka koncentracja procesów urbanizacji,

• wielopodmiotowość administracyjna,

• wysoka przestrzenna mobilność ludności i form,

• kosmopolityczny lokalizm - globalizm /otworzenie się obszaru na świat zewnętrzny przy jednoczesnym związaniu z lokalnym terytorium tzn. obszary globalne i lokalne/.

Centrum w metropolii jest tylko jednym z miejsc, które konkurują między sobą o użytkowników i które musi konkurować z innymi obszarami wewnątrz regionu metropolitalnego.

Konkurencja obszaru metropolitalnego

• ujęcie przedmiotowe: szczególny układ przestrzenny oferujący atrakcyjne warunki prowadzenia działalności gospodarczej oraz wysoką jakość życia,

• ujęcie podmiotowe: układ instytucjonalny (władze publiczne + organizacje + korporacje) i jej zdolność do zarządzania obszarem metropolitalnym na tle konkurencji.

Wielopodmiotowość obszaru metropolitalnego staje się często przeszkodą w dyskontowaniu zasobowych przewag konkurencyjności.

Współczesne koncepcje zarządzania obszarem metropolitalnym:

1. Współwładanie - rządzenie i zarządzanie we współpartnerstwie i w układach sieciowych. Jest to proces regionalizacji przestrzeni, fragmentacji obszarów miejskich. Potrzeba działalności partnerskich i sieciowych między wieloma organizacjami publicznymi i prywatnymi /w regionie współpraca między gminami i powiatami/.

2. Modele orientacji biznesowej, politycznej lub z przewagą tzw. trzeciego sektora, podstawowym kryterium to główna siła sprawcza zainteresowana zarządzaniem obszarami metropolitalnymi /biznes, politycy lokalni - region - kraj, organizacje pozarządowe/.

Formy zarządzania obszarem metropolitalnym:

• dobrowolne związki i zrzeszenia miast i gmin,

• komitety obszarów metropolitalnych,

• organizacje quasi rządowe lub pozarządowe

• biura planowania będące elementem systemowym, centralnego planowania kraju.

Im niższy poziom rozwoju kapitalizmu społecznego tym większa potrzeba interwencji państwa i władz regionu.

Metropolizacja jest procesem, który nie poddaje się pełnej kontroli przez instytuty polityczne, zaś rola władz lokalnych i kontrolowanych jego procesu jest ograniczona.

Silna presja międzynarodowa korporacji na rozgrywane przestrzenie metropolitalne wymaga interwencji i pomocy państwa /przykłady: USA, Niemcy, Francja/.

Marketing partnerski w zarządzaniu obszarami metropolitalnymi. Megaprodukt metropolitalny - korzyści aglomeracji:

• trudności w podziale na czytelne jednostki subproduktu,

• konsumpcja megaproduktu odbywa się w regionie środowiskowym,

• podlega transformacji kreowanej przez człowieka,

• cykl życia zależy od atrakcyjności oferty terytorialnej, proces wprowadzania megaproduktu na rynek jest długi i kosztowny,

• popyt przybiera charakter funkcjonalny (niefunkcjonalny) lub spekulacyjny (w Polsce mały, a nawet brak popytu na część metropolii),

• często długi okres zaczepu produktu terytorialnego (biurokracja, komunikacja społeczna),

• opóźniona gratyfikacja społeczności lokalnej /długofalowa koncepcja/.

W Polsce obszary metropolitalne stanowią podłoże konfliktów interesów: region - miasta dominujące - gminy - powiaty, często też polit. państwa. Różne zakresy kompetencji poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego i administracji rządowej.

Wspólne produkty obszarów metropolitalnych: wizerunek i tożsamość, system ekologiczny, infrastruktura drogowa, energetyczna itp., system osadniczy, kapitał społeczny, zdolność do innowacji (system innowacyjny - istnieje), system edukacji, system bezpieczeństwa drogowego, system bezpieczeństwa społecznego.

Najwłaściwszy sposób zarządzania, marketing partnerski: zasada dobrowolności, zasada dzielenia się władzą, zasada subsydiarności, zasada solidarności terytorialnej.

8. Wpływ polityki przestrzennej na funkcje marketingowe jednostek samorządu terytorialnego.

Polityka przestrzenna to świadoma i celowa działalność władz polegająca na racjonalnym kształtowaniu, zagospodarowaniu przez właściwe użytkowanie przestrzeni zapewniające utrzymanie ładu przestrzennego i umożliwienie prawidłowego, efektywnego funkcjonowania systemu społeczno - gospodarczego danej jednostki terytorialnej( kraju, województwa, gminy, miasta). Odpowiednio opracowana polityka przestrzenna (czyli np. plan zagosp przestrzennego) wpływa na lepsze warunki życia mieszkańców, na skuteczniejsze zaspokajanie ich potrzeb i potrzeb turystów.

1. Planowanie jako instrument w zarządzaniu rozwojem miasta.

planowanie rozwoju gospodarczego + planowanie przestrzenne.

planowanie urbanistyczne - stała procedura negocjacyjna między użytkownikami przestrzeni miejskiej a władzami lokalnymi.

2. Znaczenie planowania: kształtowanie przyszłości, rozpoznanie konfliktów interesów, projektuje przestrzenne i społeczne zmiany, wspomaga harmonijną ewolucję społeczności lokalnych, wskazuje kierunki badań na użytek społeczeństwa, stanowi źródło informacji, pozwala na racjonalną ochronę środowiska, zmniejsza koszty społecznego rozwoju.

3. Współczesne wymagania: planowanie zintegrowane i strategiczne, wzajemne powiązanie planu przestrzennego z planem ekonomicznego rozwoju gminy, plan przestrzenny jako część procesu planowania, uwzględnienie cyklu rozwojowego/życia/miasta.

4. Wymiar ekonomiczny planowania: (wpływ na kształtowanie zasobności kasy miejskiej) renta planistyczna, renta budowlana, podatek od wartości nieruchomości.

Funkcje planowania przestrzennego:

1. Informacyjna i koordynacyjna.

2. Regulacyjna

3. Marketingowa - identyfikacja obecnych i przyszłych potrzeb klientów na megaprodukt; definiuje, opisuje i promuje walory zagospodarowania ważne dla obecnych i przyszłych użytkowników przestrzeni gminy.

4. Zarządzająca.

Typy planowania lokalnego rozwoju gospodarczego (tych funkcji może być więcej):

• planowanie przyciągające: działania wyprzedzające, których głównym celem jest ściąganie nowej i ekspansja nowej istniejącej działalności,

• planowanie impaktywne: eliminuje i łagodzi najbardziej negatywne skutki upadki recesji,

• planowanie w warunkach nieprzewidywalności zdarzeń: stabilizacja i ochrona lokalnej bazy ekonomicznej z uwzględnieniem ewentualnej recesji,

• planowanie strategiczne: głównym celem jest rozwój ekonomiczny, któremu są podporządkowane wszystkie dostępne środki działania władz lokalnych /strategiczny plan rozwoju lokalnego/.

9. W jaki sposób marketing terytorialny generuje rozwój jednostek samorządu terytorialnego. Wpływ marketingu terytorialnego na rozwój jednostek samorządu terytorialnego.

Dzięki marketingowi terytorialnemu:

• Podmioty marketingu terytorialnego - organy administracji samorządowej, przedsiębiorstwa komunalne, firmy prywatne (działające na zlecenie władz samorządowych) oraz specjalnie powołane instytucje i mieszkańcy zabezpieczają byt mieszkańców oraz zaspokajają ich potrzeby.

• Rozwijanie i umacnianie usług świadczonych przez instytucje publiczne, z których korzystanie jest utrudnione dla mieszkańców oraz podmiotów gospodarczych;

• Kształtowanie pozytywnego wizerunku regionu, gminy oraz jednostek lokalnych;

• Podnoszenie atrakcyjności oraz pozycji regionów, rejonów, miast i gmin wiejskich w ich wzajemnym współzawodnictwie.

• Wzrost konkurencyjności gminy/miasta

Miasto jest przestrzenią, w której zachodzą rozmaite, skomplikowane procesy społeczne, gospodarcze i przestrzenno - przyrodnicze. Działania marketingowe mogą odegrać ważną rolę w tworzeniu kompleksowego, korzystnego i opartego na wnikliwej analizie obrazu miasta na potrzeby użytkowników wewnętrznych (mieszkańców, przedsiębiorstw, instytucji itp.) i zewnętrznych. W tym ujęciu marketing jest kategorią funkcjonalną - traktującą wartości miejskie z punktu widzenia pełnionych przez nie funkcji wobec konsumentów tych dóbr. Wybrane funkcje mogą być zasadniczym kryterium integrującym działania na rzecz określonego celu rozwoju społeczno - gospodarczo - przestrzennego, wytyczonego przez władze miasta. Tak widziany mechanizm miejski narzuca na władze miasta obowiązek posiadania bardzo wyraźnej, ściśle zdefiniowanej i popartej precyzyjnymi analizami wizji rozwoju miasta i jego miejsca na rynku miast, na którym toczy się konkurencja.

W obliczu wpływu czynników globalizacyjnych i transformacyjnych, na funkcjonowanie JST i otoczenie regionów, stosowanie marketingu w administracji lokalnej wydaje się właściwym rozwiązaniem na zagrożenia i trudności wynikające z tych procesów. Szczególną rolę w tym zakresie przypisuje się władzom gminnym, gdyż funkcje i kompetencje samorządów szczebla podstawowego są rozbudowane i obecnie dotyczą zadań z prawie wszystkich obszarów życia społeczno gospodarczego. Ponadto władze gminy znajdują się najbliżej mieszkańców, co pozwala im najlepiej zidentyfikować potrzeby społeczności lokalnej, w porównaniu z powiatem czy województwem. Wobec powyższego, należało-by zastanowić się i przeanalizować, jak władze lokalne mogą wykorzystać kon-cepcję marketingu terytorialnego w stymulowaniu rozwoju regionu, w kreowaniu konkurencyjnej pozycji? Zasady, metody i możliwości, jakie ona niesie, mają pomóc w spełnieniu podstawowego zadania władz gminy, którym jest dba-nie o ich dobro i zapewnienie jak najlepszych warunków do życia.

Zastosowanie podejścia marketingowego w jednostkach terytorialnych pozwala na lepsze rozpoznanie, a następnie zaspokojenie potrzeb i pragnień głównych rynków docelowych oraz na ich większą sprawność i efektywność działania.

Nowa sytuacja, w jakiej znalazły się polskie gminy, sprawiła, że nie wystarczy już tylko zwykłe administrowanie, ale potrzebna jest nowoczesna koncepcja zarządzania gminą, której ważnym ogniwem jest marketing terytorialny. Marketing terytorialny ma zatem specyficzny charakter, gdyż priorytetem są racje społeczne, a nie możliwości osiągnięcia dochodów w budżecie gminy. Nie jest istotne zwycięstwo, kosztem społeczności lokalnej czy środowiska naturalnego. Marketing gminy musi być inwestycją, a nie wydatkiem. Stąd też od władz gminy oczekuje się innowacyjnych postaw i rozwiązań, poprzez nie tylko rozpoznanie potrzeb mieszkańców i zapewnienie optymalnego ich zaspo-kojenia, ale także dążenie do szybkiego rozwoju gminy oraz podnoszenia dobrobytu wszystkich grup docelowych, w tym zwłaszcza mieszkańców.

10. Zależność między promocją a marketingiem terytorialnym jednostek samorządu terytorialnego.

Promocja gminy - propagowanie dóbr gminy na rynku zewnętrznym, tworzenie pozytywnego, przyciągającego klientów obrazu gminy/miasta, ukazywanie walorów lokalizacyjnych i reklamowanie innych zalet/zasobów gminy/miasta wobec przedsiębiorstw i ludności aktywnej zawodowo spoza jej terenu, foldery, informatory gospod., katalogi ofert nieruchomości, katalogi ofert lokalnych /koorporacja/. Promocja - sprzedawanie miejsca, atrakcyjności tego miejsca, branż, które chcemy aby się rozwijały

potrzeba prezentacji (komunikacji)

• 
  walorów ekonomicznych,

• walorów przyrodniczych (pokazać ich dostępność, na ile są cenne),

• kultury i nauki (podatność ludzi na dostosowanie się do nowych miejsc pracy wykształcenie ludzi, czy wiedza i wykształcenie może być wykorzystane na potrzeby zakłady pracy itp.),

• 
  postaw społeczności lokalnej (kreatywność tej społeczności, jaki jest stopień mobilności społeczności),

pożądany efekt

• korzystny wizerunek gminy (atrakcyjność gminy, jeżeli wizerunek jest negatywny to trzeba go wykreować),

• podwyższenie standardu życia mieszkańców,

• 
  podniesienie konkurencyjności na rynku

źródło - dokument

• strategia marketingowa gminy (stąd mamy 90% informacji)

Zasadnicze elementy procesu promocji gminy:

1. Określenie adresatów działań promocyjnych: potencjalni inwestorzy, środowiska biznesu /banki, izby gospodarcze, biura obrotu nieruchomości itp./, media /prasa, radio, TV/, mieszkańcy gminy, goście /turyści/.

2. Cele działań promocyjnych: wykreowanie (utrzymanie) pozytywnego wizerunku gminy, zdobycie przewagi nad konkurentami, zachęcenie do zakupu towarów i usług komunalnych, informowanie społeczności lokalnej o ważnych przedsięwzięciach (planach) gminy, wzmocnienie lokalnego patriotyzmu.

3. Określenie treści przekazu reklamowego: atuty gminy /miasta/, lokalizacja /centrum, pogranicza/, potencjał ludzki /kwalifikacje/, szkolnictwo i potencjał naukowy, ośrodek życia kulturalnego /festiwale, koncerty, muzea/, wartości przyrodnicze /rezerwaty, parki krajobrazowe i narodowe/, infrastruktura techniczna, wartości urbanistyczne /zabytki, centra handlowe i biznesowe/.

4. Dóbr nośników promocji (trzeba dobrać pod: do kogo i na jaki zasięg, w sposób logicznie powiązany): informatory gospodarcze dla inwestorów, przedsiębiorstw, oferty inwestycyjne, foldery gminne /wielojęzyczne/, katalogi ofert lokalnych firm, katalogi ofert nieruchomości do zagospodarowania i wykorzystania kampanie medialne /prasa, RTV, internet/, konferencje z wykorzystaniem kanałów dyplomatycznych /radcowie handlowi/, gadżety i upominki /logo, wizytówki, znaczki/.

Wszystko pod kątem biznesowym. Trzeba dobrać nośniki promocji pod przekaz: do kogo i jaki zasięg.

Strategie ofertowe jako dokumenty promocyjne miasta (gminy):

1. Wstęp: podstawa prawna, autorzy, adresaci, własność.

2. Kontekst miejski: dane ogólne, walory istotne dla inwestora.

3. Kontekst marketingowy: główne atuty i szanse, popyt i podaż, specyfika produktu miejskiego.

4. Charakterystyka miejsca: stan istniejący, bezpośrednie otoczenie, dostępność komunikacyjna, tradycja miejska, wytyczne z planu, uzbrojenie techniczne.

5. Szczegółowe wytyczne do projektowania: wytyczne architektoniczno - urbanistyczne, zdarzenie konserwatorskie, dostępność, parkingi, akumulacja ruchu, zieleń i przestrzenie otwarte.

6. Informacje dodatkowe: instytucje i osoby kontaktowe, informacje o produktach opiniowania, wydawania decyzji, negocjowania warunków zabudowy, przetargach.

7. Informacje o warunkach składania ofert: wymagania formalne i merytoryczne, wymagania finansowe, inne wymagania dotyczące kontaktu, informacje organizacyjne dotyczące kontaktu (przetargu ofertowego).

Cele działań promocyjnych: doprowadzenie do rozwoju gospodarki danego terenu, zwiększenie zainteresowania danym terenem, zagospodarowanie wolnych gruntów lub obiektów oraz wysokiego bezrobocia, zwrócenie uwagi na cechy wyróżniające dany teren.

Zakres działań promocyjnych: całej jednostki terytorialnej (miasta, gminy, powiatu, województwa - jako specyficznego dobra), poszczególnych sfer funkcjonowania danej jednostki np. usług kulturalnych, ochrony zdrowia, walorów turystycznych, oferty inwestycyjne.

Funkcje promocji w marketingu terytorialnym: informacyjna, pobudzająca, konkurencyjna.

Informacja promocyjna

---